04-07 Vibe duurzaam-60.indd.pdf

4 Wonen met de Natuur nr. 60 - 2011
DUURZAAM GEBOUWD
Luc en Lizzie wilden een huis zonder veel onderhoud, en laten de gevelplanken rustig vergrijzen. Foto’s Luc Vanderheyden
LAGE-ENERGIE NIEUWBOUW
Bio-ecologisch
met alles erop en eraan
Het had een zonovergoten avond kunnen zijn, het was tenslotte juli. Maar
ook binnen was het gezellig in de met zorg ontworpen en met oog voor detail
ingerichte woning van Lizzy en Luc.
■ Katrien Janssens
Hartje zomer, maar het eerste waar we het over
hebben is de ingenieuze verwarming. Overal ligt
vloerverwarming, die het ganse huis tot 20 à 21
graden verwarmt. Bovendien hebben enkele ruimtes
(badkamers, logeerkamer en één slaapkamer) een aparte
thermostaat die de wandverwarming stuurt. In de kelder
staat een gestratifi eerde boiler. “Het water voor de vloerverwarming
nemen we lager in de boiler af, waar het
tussen 20 en 30 graden is. Het water voor de wandverwarming
nemen we hoger af, tussen 30 en 40 graden.
Op die manier haalt de kamer snel de gevraagde paar
graden extra als je de wandverwarming aanzet.”
De boiler wordt in eerste instantie aangestuurd door
thermische zonnepanelen, die vanaf maart tot oktober
- november genoeg warmte genereren. In de wintermaanden
wordt hij bijgestaan door een horizontale
grondwarmtewisselaar. “Zo gauw we de grond gekocht
hadden, heb ik onmiddellijk een peilputje gezet. Ik heb
dan de grondwaterstand een jaar gevolgd. Toen wist ik:
als we de buizen zo diep leggen, een beetje dieper dan
normaal, komen ze in de winter in het water te liggen.
Beter voor het rendement!”
Gezellig
Voor de ventilatie kozen Lizzy en Luc een systeem D
met warmterecuperatie. De leidingen kunnen één voor
één losgemaakt worden, zodat ze tot aan de in- of uitgang
gereinigd kunnen worden met een borsteltje. Uit

voorzorg, al denkt Luc niet dat dat echt nodig is. “In
principe is er geen sprake van vuil of condens als de
ventilatie altijd aanstaat.” En dus staat hun ventilatiesysteem
altijd aan, ook al gaan in de zomer de ramen dikwijls
open. “In de zomer letten we er eigenlijk niet op,
dan zetten we de ramen open als we daar zin in hebben.
Maar vanaf het moment dat de warmtepomp nodig is
voor verwarming, gaan de ramen dicht.”
En óf ze tevreden zijn. Lizzy vertelt: “Ik wou altijd een
open haard of een gashaard. Voor de gezelligheid in huis.
Maar de architecte raadde ons dat af. Ze wou het technisch
voorzien, maar ze stelde voor om te wachten met
de effectieve installatie. Maar nu, in het klimaat van dit
huis, hebben we dat echt niet nodig. De warmte is zo
aangenaam, dat ik niet weet waarom we een haard zouden
moeten hebben. Ik mis het niet!”
Stapje verder
Of het een evidentie was, vraag ik, dat ze een bioecologische
woning zouden bouwen. “Ja en nee,” antwoordt
Lizzy, en ze legt met een vergelijking uit wat ze
bedoelt. “Toen Luc en ik elkaar leerden kennen, kookte
ik altijd vers. Wat ik doe, moet goed zijn. Luc kookte
vers én biologisch. Luc gaat een stapje verder. Voor ons
huis zou ik dus zeker een duurzame keuze gemaakt hebben,
maar Luc wilde bio-ecologisch.” Of beter gezegd:
een combinatie van duurzaam, bio-ecologisch en modern.
Lizzy en Luc gaan er prat op dat ecologisch niet
oubollig hoeft te zijn. Er is niks mis met moderne techniek
in huis. “Een centraal stofzuigsysteem bijvoorbeeld:
we begrijpen niet waarom er nieuwbouwhuizen gebouwd
worden zonder.”
Verder wilden ze een huis zonder al te veel onderhoud.
Wat resulteert in de keuze voor ramen in een combinatie
van lork binnen en aluminium buiten. En wat
maakt dat ze het thermisch verduurzaamd hout aan de
gevel zullen laten vergrijzen. “Als je één keer begint te
behandelen, moet je ’t blijven behandelen, dan is ’t voor
altijd. Dus laten wij het vergrijzen.”
Wanneer we de ramen bekijken, valt mijn oog op het
geweldige uitzicht op de omgeving. “Ja, daarvoor hebben
we het gedaan. En we hadden het geluk om het
achterliggende weilandje erbij te kunnen kopen. Het
was een maïsveld, maar met de hulp van Regionale
Landschappen hebben we het heringericht.”
Meer dan de materialen
Luc en Lizzy nemen het bio-ecologische gedachtegoed
ter harte. Het gaat over meer dan alleen de materialen.
In hun energievoorziening zijn ze onafhankelijk
van fossiele brandstoffen. “Op het gas voor de keuken
na, ik heb graag vuur onder m’n kookpot,” zegt Lizzy.
Bovendien: naast leidingwater en regenwater maken ze
ook gebruik van grondwater. “Een systeem dat ik zelf
heb opgezet,” vertelt Luc. “Op ons hemelwatercircuit
kan ik zowel hemelwater als grondwater pompen. Als
we bijvoorbeeld de tuin sproeien en de reserve hemelwater
snel mindert, schakelen we manueel over op
DUURZAAM GEBOUWD
grondwater. Het gebeurt weleens dat we nadien vergeten
om opnieuw over te schakelen op hemelwater, waardoor
ook de toiletten en de wasmachine grondwater te slikken
krijgen. Maar dat heeft nog nooit problemen gegeven.”
En uiteraard: in het ontwerp is rekening gehouden
met de oriëntatie van de grond. Woonruimtes liggen eerder
zuidelijk, de tuinberging en een badkamer zonder
raam liggen aan de noordzijde. Maar er is ook verder
gedacht dan vandaag. “De logeerkamer kan later eventueel
worden ingericht als studio, we hebben zelfs voldoende
elektriciteit voorzien om hier te koken. Ooit kan
misschien iemand anders bij ons intrekken.”
Ik merk opeens dat er – bescheiden in de bijkeuken
– een ingelijste verklaring staat: genomineerd voor de
award duurzaam wonen. “Inderdaad, we waren genomineerd.
Maar we hebben het niet gehaald, en dat vonden
we terecht. Het huis dat gewonnen heeft, was een passiefhuis,
halfopen bebouwing. Het was bovendien een
jong koppel, het huis was ook budgetvriendelijk.”
Anekdotes
Een bevriende binnenhuisarchitecte tekende de inrichting
in detail uit, een bevriende schrijnwerker voerde
ze uit. Een harmonieus geheel, uitgevoerd in formaldehydevrij
MDF, kalkverf, linnen gordijnen aan de
ramen. En ook daar hangt een verhaal aan vast. “De gordijnen
die we oorspronkelijk besteld hadden, lieten heel
lang op zich wachten. Tot bleek dat de fabriek waar ze
opgeslagen lagen, afgebrand was. Konden we opnieuw
beginnen zoeken! Een kennis die vroeger interieurstoffen
verkocht, heeft ons dan geholpen. En effectief, je
vindt in België natuurlijke kwaliteitsstoffen die met een
minimum aan schadelijke stoffen geproduceerd en gewassen
zijn.”
Het gesprek wijdt uit, en al gauw concluderen we dat
het belangrijk is om de ganse bouwsector méé te krijgen
in het verhaal van gezond en milieuverantwoord bouwen
en wonen. Architecten en aannemers zeker, maar
Naast de vloerverwarming in het hele huis,
hebben enkele ruimtes zoals de badkamers nog
een lokaal aangestuurde wandverwarming.
Wonen met de Natuur nr. 60 - 2011 5

6 Wonen met de Natuur nr. 60 - 2011
DUURZAAM GEBOUWD
Formaldehydevrij MDF, kalkverf, linnen gordijnen...
gezonde materialen voor een harmonieus geheel.
ook banken kunnen een rol spelen door bouwers ervan
te overtuigen om lening en energiebudget als één geheel
te bekijken. Waardoor de afbetaling van een extra lening
voor bijvoorbeeld thermische zonnecellen wel in het totaalbudget
past.
Ik vraag Lizzy en Luc hoe ze terugkijken op de periode
van de bouw. Voor velen een stressvolle tijd, maar
voor hen niet. Ten eerste zijn ze erg te spreken over hun
architecte. “Ons idee was: pas als je een bouwgrond gekocht
hebt, kan je beslissen welke stijl van huis je erop
wil zetten. Op die manier stapten we naar Marij en Suzy
van EcoArchitecten. Zij hielpen zowel om een eigen
stempel te drukken op het huis als bij technische aspecten.
Alles zit goed ineen in ons huis, het is doordacht.
Marij en Suzy hebben dat heel goed gedaan!” Op drie
maanden was het plan rond en de bouwvergunning aangevraagd.
En veertien maanden na de eerste (silicaat-)
steen, is het gezin verhuisd. Het resultaat van een goede
samenwerking tussen architecten en aannemers. “We
hebben zoveel mogelijk gewerkt met kleine aannemers.
Op die manier praat je met diegene die het werk ook
effectief zal doen. Bij grotere bedrijven krijg je tussenpersonen,
en kunnen er paraplu’s opengetrokken worden.”
Tot slot nog een anekdote die illustreert met welke
overtuiging bouwheren en architect aan dit huis gewerkt
hebben. “In ons huis zit één pvc-buis, bij de afvoer van
de condens van de warmtepomp. Marij was daar heel
streng in: die moet eruit, en vervangen worden door
hdpe.” Lizzy en Luc lachen nog wanneer ze de discussie
navertellen. “Maar allez, als we die pvc-buis er nu uit
halen, komt ze allicht bij het afval terecht. Is dat dan
beter?” En dus bleef de pvc-buis zitten. Maar voor de rest
is het overal hdpe!
TECHNISCHE FICHE
ALGEMENE GEGEVENS
Architect: Eco Architecten
Bouwheer: Luc en Lizzy Vanderheyden - Moreau
Bouwjaar: 2009-2010
Jaar/duur (ver)bouw(ing): 1 jaar
Bereikbaarheid openbaar vervoer:
station Neerpelt + bushalte op wandelafstand =
3km
Oriëntatie gevels: Noorden = inkom + bergfuncties
Zuiden + Westen = leefruimtes
Bebouwde oppervlakte: 123m²
OPBOUW & MATERIAALGEBRUIK
Soort constructie: massief
Buitenwanden, incl. afwerking (van buiten naar
binnen):
gevelsteen 9cm - spouw 2 cm - rotswol isolatie
14cm - kalkzandsteen 15cm - natuurgips 1cm
ofwel
thermisch verduurzaamd hout 18mm - horizontale
latten 2,5cm - verticale latten 3cm - regen- en
winddichte houtvezelplaat 18mm - houten stijlen +
ingeblazen houtvezelisolatie 18cm - kalkzandsteen
15cm - natuurgips 1cm
Binnenmuren, incl. afwerking:
kalkzandsteen voor de dragende wanden en
isolerende snelbouwsteen voor de niet dragende
wanden + natuurgips
Vloeren (van boven naar onder):
• gelijkvloers: natuursteen of parket 2cm - chape
6cm - PUR 10cm - chape 9cm - welfsels 17cm
• verdieping: natuursteen of parket 2cm - chape
6cm - PUR 5cm - welfsels 17cm
Raamkaders en eventuele afwerking: lork met
langs de buitenkant een aluminium schaal
Isolatiewaarde glas: niet gecertifi ceerde
passiefhuisramen Uf = 0,86
Drievoudige beglazing met zeer hoge
isolatiewaarde Ug = 0,7
Daken (van buiten naar binnen):
pannen - panlatten - tengellatten regen- en
winddichte houtvezelplaat 2cm - kepers +
ingeblazen houtvezelisolatie 7cm - gordingen +
ingeblazen houtvezelisolatie l 23cm - dampscherm
latten 2,5cm - gipsvezelplaat 12,5mm
ENERGIE
Isolatiepeil: K-waarde 24. E 27
U-waarden: gevel met gevelsteen als afwerking
0,15 W/m²K - gevel met houten bekleding 0,22
W/m²K - dakopbouw 0,12 W/m²K - vloeropbouw glv
boven kelder 0,21 W/m²K - glas 0,7 W/m²K
Hoofdverwarming:
warmtepomp, vermogen 9,2kW, buffervat

DIKTES ISOLATIE
2 cm afwerking
6 cm chape
17cm welfsels + druklaag
horizontaal captatienet in de tuin
Koeling: geen actieve koeling
Warm water: zonneboiler, vlakkeplaatcollector 15m²
aangesloten op buffervat 1000L
Elektriciteit: PV
Inzet hernieuwbare energie: zon, d.m.v. pv-panelen
Ventilatie: mechanische ventilatie type D met 95%
warmteterugwinning + 100% bypass
WATER
Regenwateropvang: 7.500 l voor toilet - wasmachine
2 cm vloerafwerking
6cm chape
PE-folie
5cm drukvaste isolatie
PE-folie
6cm chape
17cm welfsels + druklaag
2 cm vloerafwerking
7cm chape
PE-folie
10cm drukvaste isolatie
PE-folie
9cm chape
17cm welfsels + druklaag
DUURZAAM GEBOUWD
dakpan
panlatten 2cm
tengellatten 2cm
onderdak houtvezelplaat 2cm
kepers 54x63mm, hoh 33cm + isolatie van ingeblazen
cellullosevlokken
gordingen 8x23cm + isolatie van ingeblazen cellullosevlokken
kepers tussen de gordingen 54x63cm
dampscherm
plafondafwerking 1cm + 2cm latten
30cm waterdichte gewapende gepolierde betonvloer
PE-folie
BOUWDEEL DIKTE MATERIAAL
DAKEN 300 mm ingeblazen houtvezelisolatie
BUITENMUREN 140 of 180 mm rotswol of ingeblazen houtvezelisolatie
VLOEREN 100 mm PUR
- uitgietbak - buitenkranen. De overloop van de
regenwaterput komt achteraan het perceel uit in
een open gracht
N.B.: Minerale wol kan wel, in een massieve muur.
Voor vloeren zijn er geen criteria qua
materiaalkeuze.
* voldoet niet aan de criteria
voor een bio-ecologisch gebouw
Wonen met de Natuur nr. 60 - 2011 7