pleitnota - Bigwobber: wie vraagt krijgt meer

Edelachtbare Vrouwe,
Inleiding
1. ‘Overheidsinformatie is openbaar, tenzij…’ Dat is het uitgangspunt van de Wet
openbaarheid van bestuur (Wob). In theorie. Hoe anders is de praktijk!
2. Op 12 februari 2009 deed De Winter bij de VNG een verzoek om openbaarmaking van
documenten die te maken hebben met het actieplan ‘Nederland Open in Verbinding’
(NOiV). De behandeling van dit verzoek is ontaard in een ware hetze tegen De
Winter. Niet alleen weigerde de VNG aan het verzoek te voldoen. Zij adviseerde ook
haar leden (de gemeenten) waar De Winter eenzelfde verzoek had neergelegd. Dit
advies hield allereerst in om de beslissing op het verzoek tot de maximale termijn te
verdagen. 1 Vervolgens overlaadde de VNG haar leden met munitie om negatief op het
verzoek te kunnen beslissen. 2
3. Ook adviseerde de VNG haar leden om toch vooral leges in rekening te brengen voor
het behandelen van de Wob-verzoeken van De Winter. 3 In een daarover aanhangig
gemaakte procedure kreeg De Winter van de rechter gelijk: er bestaat geen
wettelijke grondslag voor het heffen van leges voor werkzaamheden in verband met
een Wob-verzoek. 4 Onder de kop ‘Gemeente is geen onbetaalde loopjongen’
adviseert de VNG haar leden ‘ondanks de uitspraak gewoon door te gaan met het
heffen van leges bij Wob-verzoeken’. 5
4. Wat een simpel verzoek om openbaarmaking van overheidsdocumenten al niet
teweeg kan brengen… Tegelijkertijd pretendeert de VNG op haar website groot
voorstander te zijn van transparantie in het openbaar bestuur. Hieruit blijkt eens te
meer dat theorie en praktijk niet altijd gelijk op gaan.
5. De vraag die hier vandaag centraal staat is echter niet of de VNG bereid is
documenten over een bestuurlijke aangelegenheid openbaar te maken, maar of zij
daartoe verplicht is. In het hiernavolgende zal ik betogen dat het antwoord op die
vraag ‘ja’ is. Ter onderbouwing van (A) de stelling dat de VNG valt onder de Wet
openbaarheid van bestuur ga ik in op de volgende aspecten:
I. Wie of wat is en doet de VNG?
II. Het WOB-verzoek
III. De VNG: een bestuursorgaan
VI. de VNG handelt onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan
V. de VNG is anderszins verplicht overheidsinformatie te verschaffen
1 Zie productie 19.
2 Zie productie 20.
3 http://www.vng.nl/smartsite.dws?id=96470.
4 Uitspraak rechtbank ‘s-Gravenhage (AWB 09/7151 WOB) inz. De Winter / gemeente Kaag en Braassem, 28 april
2010, LJN: BM4074.
5 http://www.vng.nl/smartsite.dws?id=97961.
2/11