Politiestudies in vogelvlucht.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

Het persbericht meldt: ‘Van 1 oktober 2009 tot en met 30 september 2010 kwamen bij de politie
ruim 1 miljoen meldingen van gewelds- en vermogenscriminaliteit binnen. Daarvan werd
circa 9 procent doorgeleid aan het OM. Het OM legt 63 procent van zijn dossiers voor aan de
rechter, en dat leidt in 83 procent van de gevallen tot een veroordeling. Dit komt overeen met
circa 5 procent van de aanvankelijke meldingen. Daarnaast handelen politie en OM 3 procent
van de gevallen zelf af, bijvoorbeeld door een boete op te leggen.
De zaken die de politie niet zelf afdoet of doorgeleidt naar het OM, krijgen bijvoorbeeld geen
vervolg omdat er na melding van een incident geen aangifte wordt gedaan. Dit is terecht.
Maar vooral bij veelvoorkomende criminaliteit gebeurt het dat de politie zaken tegen de regels
in terzijde legt vanwege capaciteitsproblemen. Deze uitstroom is ongewenst: verdachten gaan
vrijuit die eigenlijk wel opgespoord en vervolgd zouden moeten worden. Hoe vaak dit gebeurt
is niet bij politie en justitie bekend. Daarnaast kunnen politie en OM niet aangeven wat er gebeurt
met zaken die het OM terugstuurt naar de politie, bijvoorbeeld omdat het dossier onvolledig
is of termijnen verstreken zijn’.
Sturing op ongewenste uitstroom niet mogelijk door gebrekkige informatie
De Algemene Rekenkamer heeft onderzocht hoe zaken van politie naar OM, rechtbanken en
organisaties die de straffen uitvoeren doorstromen. ‘De cijfers in de administraties van deze
organisaties blijken niet op elkaar aan te sluiten: zo zegt het OM veel meer zaken van de politie
te ontvangen dan volgens de politie zijn aangeleverd. Bovendien is onduidelijk hoeveel
zaken niet doorstromen terwijl dat wel zou moeten. Door het ontbreken van deze informatie
kunnen de minister en de uitvoerende organisaties moeilijk voorkomen dat op delicten geen
opsporing en vervolging volgt, terwijl dat wel zou moeten. De Algemene Rekenkamer beveelt
de minister van Veiligheid en Justitie daarom aan nadrukkelijker regie te voeren op het hele
proces van melding van criminaliteit tot en met de uitvoering van de eventuele straf. Daarbij
moet specifiek aandacht zijn voor het voorkomen van ongewenste uitstroom. Het beleid van
de betrokken organisaties moet hierop aansluiten’ (persbericht).
Gebrek aan sturing leidt tot ondoelmatigheid en rechtsongelijkheid
De AR: ‘De Algemene Rekenkamer beschrijft in haar rapport dat het gebrek aan sturing op
ongewenste uitstroom leidt tot ondoelmatigheid. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer de politie
in een kansrijke zaak sporenonderzoek heeft gedaan en verdachten en getuigen zijn gehoord,
maar de zaak niet wordt afgerond door capaciteitsgebrek en nieuwe zaken die aandacht vragen.
In deze zaken is dan al veel capaciteit van de politie gestoken’.
‘Het gebrek aan sturing leidt ook tot rechtsongelijkheid. Politiekorpsen maken verschillende
keuzes bij het in behandeling nemen van zaken die volgens de regels van het OM opvolging
zouden moeten krijgen. Daardoor kan bijvoorbeeld internetfraude in de ene regio zonder gevolg
voorbij gaan, terwijl dit op andere plaatsen in Nederland wel gevolgen heeft. Ook wordt
een deel van de veroordeelde daders door executieverjaring uiteindelijk niet gestraft’.
Reactie minister en Korpsbeheerdersberaad, nawoord Algemene Rekenkamer
De Rekenkamer: ‘De minister en het Korpsbeheerdersberaad (Kbb) hebben gereageerd op het
rapport en herkennen zich grotendeels in de conclusies en aanbevelingen van de Algemene
Rekenkamer. De minister beschrijft bovendien een groot aantal initiatieven, zoals de Nationale
Politie, die het proces van opsporing vervolging en eventueel straffen moeten verbeteren.
Nieuwe toezeggingen doen minister en Kbb in deze reacties niet.
De Algemene Rekenkamer noemt deze initiatieven in haar nawoord betekenisvol, en herhaalt
haar pleidooi om beleid te ontwikkelen voor het proces van melding tot opsporing, vervolging
28