Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
tig vond: in die tijd ontviel haar zelfs de steun van het geloof: “god<br />
hoort mij ook niet meer”, zei ze dan.<br />
Ondanks die duisternis van binnen deed ze haar best om haar<br />
dankbaarheid en waardering naar anderen te tonen. Zo heb ik een<br />
briefje gevonden waarop ze met grote krachtsinspanning had<br />
geschreven: “ik houd van jullie alle vijf.” wij zijn als kinderen heel<br />
erg verschillend, maar ze hield van ons allemaal.’<br />
‘mijn moeder had een sterke overlevingsdrang; ze heeft een aantal<br />
malen op sterven gelegen en ontving een paar maal het sacrament<br />
der zieken. maar de weg was kennelijk nog niet helemaal gegaan,<br />
ze krabbelde steeds weer op. Zo heb ik het altijd gezien: ze gaat<br />
een weg, en die heeft een eigen tijd en ritme. Op het laatst lag ze<br />
alleen nog in bed en zei ze niet veel meer. soms zeggen mensen:<br />
“dat is mijn moeder niet meer, wat heeft zo’n leven nog voor zin?”<br />
maar ik heb dat nooit zo ervaren. aan kleine dingen kon ik merken<br />
dat er contact was, en dat ze toegroeide naar haar einde. Haar<br />
geloof kwam terug, zonder veel woorden, meer als een geruste<br />
overgave. Je zou kunnen zeggen: in een blind vertrouwen. Zo kon<br />
ze op het laatst zonder medicijnen, zonder angst en pijn, in volle<br />
vrede gaan.’<br />
Wat heb je op haar verjaardag<br />
gedaan?<br />
‘Haar verjaardag hebben we gezamenlijk gevierd en dat was heel<br />
goed. er waren natuurlijk in de loop van de jaren best spanningen<br />
geweest rond de zorg om onze moeder. we zijn vijf volwassen kinderen<br />
met allemaal een heel eigen leven. in de zorg voor onze moeder<br />
kwamen als vanzelf oude gezinspatronen weer boven, waar<br />
niemand zich meer goed bij voelde. we verschilden ook in de mate<br />
waarin we zorg wilden geven en er waren uitgesproken en onuitgesproken<br />
verwachtingen en verwijten over en weer. nu waren we<br />
daar vrij van - en zo kwam er weer plaats voor de goede afstand en<br />
de goede nabijheid. dus we hebben weer eens ouderwets gelachen<br />
en plezier gemaakt, over van alles en nog wat gepraat.’<br />
Heb je adviezen voor anderen?<br />
‘als je samen met anderen zorgt voor een zieke, zoals wij als broers<br />
en zussen voor onze moeder, dan ontstaan er gemakkelijk verwachtingen,<br />
eisen en verwijten. wij hebben geleerd dat we elkaar de<br />
ruimte moeten laten: dat ieder de zorg kan geven waartoe hij of zij<br />
in staat is. Je moet niet méér, of iets anders, van elkaar eisen. dan<br />
vul je elkaar aan en kun je waarderen wat een ander inbrengt. en<br />
wat ik heel belangrijk vind: soms kun je denken: waarom duurt dit<br />
leven zo lang? maar toch is het zulke kostbare tijd! Je kunt altijd<br />
iets zeggen of doen. Of alleen maar aanwezig zijn, de ander laten<br />
voelen: je bent niet alleen. Ook als iemand dement is of ver weg<br />
lijkt. als je goed kijkt zie je dat de ander toch een innerlijke weg<br />
afl egt. later ben je dankbaar voor de tijd die je hebt gedeeld. dat is<br />
heel kostbare tijd.’ n<br />
het eerste Jaar VoorbIJ...<br />
‘wij, broers en zussen, hebben geleerd dat<br />
we elkaar de ruimte moeten laten in de zorg<br />
voor een zieke.’<br />
Lees verder...<br />
Lees het hele interview op<br />
www.yarden.nl/yarden-<br />
Magazine<br />
Ben je een dierbare verloren<br />
en heb je behoefte behoefte om daar<br />
met met iemand iemand over over te praten?<br />
Met ons kun je anoniem en<br />
vertrouwelijk chatten.<br />
Yarden magazIne 15
Change language