Ontwikkeling Landelijke Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs - Congres

Colette Dams (Yulius)
Petra van der Jagt (CKMZ)

Yulius Onderwijs (RMPI)
Horizon Jeugdzorg
BOOR / Dienst Amber
ECSO
LVC4
Aloysiusstichting
De Ambelt
RENN4
Werkenrode school
WEC raad
Adviesbureau CKMZ

Oorsprong en historie
Redenen voor landelijke ontwikkeling
Ontwikkelingsproces
De norm
Voordelen om de norm te implementeren
Huidige activiteiten en plannen
Gelegenheid tot stellen van vragen

Startpunt (2006): RMPI = GGZ & Onderwijs
GGZ = verplicht voldoen aan HKZ kwaliteitsnorm
Binnen sector Onderwijs geen specifiek
kwaliteitskeurmerk
Wel beschikbaar:
Toezichtskader van Inspectie (o.b.v. Wet-EC)
Zelfevaluatiekader van de WEC-Raad (ZEK)
Diverse kwaliteitsinstrumenten: ZEI, KIK etc.

2006: zelfevaluatie uitgezet onder team en ouders
Oordeel inspectie: geen objectieve zelfevaluatie :
welke afwegingen hebben respondenten gebruikt?
Afgegeven toezichtarrangement: ZWAK
Advies : werk indicatoren uit en beschrijf best
practices
Aanleiding tot ontwikkelen kwaliteitskader en
normhandboek

Publicatie Inspectie voor het Onderwijs, mei 2007:
“Vrijwel alle Cluster 4 –scholen worstelen met de
vraag hoe voldoende onderwijskwaliteit geboden
kan worden aan de zeer complexe doelgroepen.”
Ambitie Yulius: ontwikkelen van een ‘al dan niet
geaccrediteerd certificatieschema’ voor het speciaal
onderwijs en op termijn wellicht het reguliere
onderwijs.
Doel: gestandaardiseerd normenschema voor het
(V)SO dat objectief getoetst wordt

Voorkomen dat iedereen zelf het wiel uitvindt
Kennisuitwisseling (gebruik maken van elkaars
sterke punten)
Tijdsbesparing (vele handen maken licht werk)
Ontwikkeling vanuit meerdere invalshoeken
Onderscheidend (ook in het licht van Passend
Onderwijs)
Proactief in plaats van reactief ten opzichte van
inspectie en andere instanties

Norm pakt ook alle punten uit huidige en
verwachte inspectiekader
Bestaande instrumenten als ZEK, ABAB, KIK etc.
kunnen worden gebruikt binnen een KMS o.b.v.
deze norm
Branchecode volgt dezelfde indeling primair proces
uit de norm; de clusterverenigingen hebben als
ambitie deze branchecode als basiseis in te stellen.

Basis: Yulius-kwaliteitskader en CIIO Maatstaf (ISO)
Verder dan alleen het wettelijk toezichtskader: ook
eigen wensen en doelstellingen sector opnemen
Projectstructuur: projectbureau, stuurgroep,
projectleden uit diverse functiegroepen
Start project vanaf oktober 2009;
concept norm gereed eind schooljaar 2009 / 2010
Behelst onderwijs, AB

Gehouden validaties in mei/juni 2010 bij Horizon,
Ambelt, BOOR en Yulius
Interviews in diverse functielagen bij SO, VSO, AB
over herkenning en erkenning van gepresenteerde
normen als maatstaf voor kwaliteit
Nadrukkelijk gevraagd naar mate van
belangrijkheid per norm

Algemene conclusie:
◦ Alle aandachtsgebieden worden als belangrijk ervaren
◦ Meest belangrijk primair proces
◦ Onderwerpen toegevoegd (bv. veiligheid,
medezeggenschap)
◦ Opgegeven “best practice” in het veld vaak als “good
practice” gezien
◦ Termen / herkenbaarheid / opgevoerde documenten
meestal helder en bekend
◦ Vergroten leesbaarheid en hanteerbaarheid door splitsing
in 2 documenten: norm en toelichting

*)model CIIO Maatstaf

De kwaliteitsnorm geeft een ondergrens aan
waaraan een “goede school” naar maatstaven
vanuit de branche dient te voldoen
De leeswijzer geeft tevens “best practices”
weer met voorbeelden waarin scholen
excelleren; deze voorbeelden kunnen met
andere scholen gedeeld worden

1) Norm / Domein Primair proces / Overeenkomst. De organisatie stelt voor elke leerling
vast welk resultaat beoogd wordt.
◦ De organisatie beheerst de instroom van leerlingen en heeft de werkwijze daarvoor
vastgelegd.
2) Leeswijzer
Basisniveau:
De organisatie onderhoudt actief contacten met verwijzers en andere doelgroepen;
verwijzers zijn op de hoogte van het aanbod van de organisatie.
De aanmelding van een nieuwe leerling gebeurt via een afgesproken procedure; criteria
voor aanmelding en inschrijving zijn bekend.
Best practice:
De organisatie participeert actief in ketenoverleg, bij minimaal degene die voortvloeien
uit de missie/visie (bv. SWV (PCL), REC, UWV).
Er is een “zorgtrajectbegeleider” c.q. een speciaal aanmeldpunt die ouders en leerlingen
begeleidt naar de juiste aanmelding en ondersteunt bij de benodigde administratieve
handelingen. (Vb: ISOZ voor Cl 2-3-4).
Voorbeelddocumenten: plaatsingsprocedure, informatiemateriaal, overzicht
verwijzers/ketenpartners, overzicht criteria voor plaatsing

De onderwijsinstelling toont aan dat zij
◦ haar processen systematisch benadert
◦ de leerling centraal stelt
◦ voortdurend werkt aan het verbeteren van haar
dienstverlening en kwaliteit
◦ en in staat is om betrouwbare resultaten te rapporteren
Ambitie is dat dankzij het landelijke keurmerk
ouders, leerlingen en andere stakeholders
voldoende vertrouwen in de onderwijsinstelling
hebben en graag gebruik maken van haar diensten

Voor bestuur & management:
Eisen, plannen en ambities zijn helder, PDCA wordt gevolgd,
stuurinformatie beschikbaar
Voor medewerkers:
Binnen vaste kaders ruimte om eigen professionaliteit te
ontwikkelen en toch te voldoen aan interne en externe eisen
Voor leerlingen en ouders:
“Klant” en klantbehoeften staat centraal door hele organisatie;
invloed / medezeggenschap is geborgd
Voor partners en stakeholders:
Processen liggen vast, kwaliteitsniveau voldoet aan landelijk
afgesproken eisen en wordt extern getoetst

Kwaliteitsnorm vastgesteld in
stuurgroep 17 september 2010
Pre-certificatie toets Cluster 3 (Werkenrode) en
Cluster 4 school (Ambelt) bij SO, VSO

Klankborden met / draagvlak verbreden bij o.a.
stakeholders als inspectie en andere scholen:
- Norm zal landelijk omarmd moeten worden om als
vooruitstrevend en erkend beschouwd te worden
Ontwikkelen PI set (aantoonbare resultaten)
- Betrekken Inspectie
Partners gaan norm implementeren en uitdragen

Workshops voor bestuurders, management,
medewerkers m.b.t. kennis en toepassing norm
Format kwaliteitshandboek
Auditorentraining
Opzetten en begeleiding (landelijke) auditorenpool
Formats uitvoering interne audits, rapportages en
programmering
Uitwerken train-de-trainer programma en
kennisdeling (bijv. netwerk voor kwaliteitsfunctionarissen
binnen scholen)

Meer borging in kwaliteitsdocumenten
Kwaliteitsverbetering aantoonbaar sinds gebruik
valide instrumenten
◦ Voortgangbespreking ingezette verbetermaatregelen na
oudertevredenheidmeting en interne audits per kwartaal
Niet “hard” aantoonbaar, wel merkbaar:
kwaliteitsbewustzijn is gegroeid

Beslispunten:
1. wie bepaalt wanneer je voldoet aan het
programma van eisen uit de norm?
2. Wie beheert de norm?
Opties:
Overlaten aan sector (onderlinge visitaties?)
Accreditatiesysteem (zoals bv Technasia / NIAZ )
Certificatie onder RvA (zoals HKZ / ISO)
Certificatie niet onder RvA (zoals MIK-V)
Stichting oprichten (zoals St. HKZ)

Meer informatie:
Colette Dams
Projectmanager / Coördinator Kwaliteit Yulius
Hoge Bakstraat 44 - kamer 1.14 - 3311 WJ Dordrecht
T. 078 - 611 44 57 - M. 06-24 74 99 06
E. c.dams@yulius.nl - W. www.yulius.nl
Petra van der Jagt
Senior adviseur CKMZ bv
Reeweg 146, 3343 AP Hendrik Ido Ambacht
T. 078-6845555 – M. 06-12410516
E. petra.vdjagt@ckmz.nl – W. www.ckmz.nl