ApistogrAmmA-soorten - Ernst van Genne

More documents

Recommendations

Info

Duidelijk beter! Het nieuwe AniMin met geoptimaliseerde formule. Voor verdere inlichtingen: www.tetra.net * Indien gebruikt als aanbevolen, verbetert het nieuwe AniMin in belangrijke mate de voervertering en worden de uitgescheiden afvalstoffen in vergelijking met het vorige AniMin verminderd - gegarandeerd Tekst en foto’s: Prof. Dr. Peter Wirtz Telesto-zachtekoralen zien er op het eerste gezicht uit als hoornkoralen (Gorgonaria), maar behoren echter op grond van hun anatomische kenmerken eerder tot de familie van de zachte koralen (AlcyonAriA). Door menig auteur werden ze als een subgroep van de zachte koralen behandeld, door anderen als een eigen orde Telestacea. De meeste soorten zijn diepwatervormen. In de aquariumhandel wordt echter soms uit het Caraïbisch gebied Carijoa riisei geïmporteerd (vroeger Telesto riisei genaamd). Ze leeft van Florida tot Brazilië in diepten van 0 tot 50 meter, graag aan stromingsrijke en enigszins overhangende rotswanden, maar ook in sterk vervuilde havenbekken. De soort mijdt duidelijk direct zonlicht. Door hun stralende dicht begroeide witte poliepen die aan de oppervlakte groeien, ziet Carijoa riisei er uit alsof ze met sneeuw bedekt zijn, vandaar de Engelse naam ‘Snowflake coral’. In het Duits wordt dit koraal ook ‘Schneeflockenkoralle’ genoemd. Waarschijnlijk werd Carijoa riisei met schepen door het Panama kanaal naar Hawaï overgebracht. Van de tot nu toe 287 (!) geregistreerde op Hawaï overgebrachte ongewervelden, blijkt het sneeuwvlokkenkoraal zich het snelst uit te breiden. De kolonies groeien met een snelheid van ongeveer 2 cm per week en domineren reeds grote delen in het diepere water rond Hawaï. Daar liggen de commercieel belangrijke gebieden waar zwarte koralen groeien, die voor de handel in sierraden, worden geoogst. invAsie vAn het sneeuwvlokkenkorAAl De zwarte koralen, die slechts 3 cm per jaar groeien, worden door het sneeuwvlokkenkoraal overwoekerd. Tony Montgomery van de ‘Aquatic Resources Division’, Hawaï, gelooft dat Carijoa riisei gebieden met een hoge biodiversiteit verandert in gebieden met een lage biodiversiteit, omdat ze gewoon alle andere overwoekert. Bij het duiken in de buurt van de eilanden São Tomé en Principe, gelegen 1 graad ten noorden van de equator in het oostelijk deel van de Atlantische oceaan, heb ik het sneeuwvlokkenkoraal aan de stroom bloot gestelde rotswanden in 10 tot 30 meter diep water ontdekt en gefotografeerd. Uit de oostelijke Atlantische oceaan was deze soort tot nu toe nog niet bekend (en de hier afgedrukte foto van Principe is ook het eerste bewijs van deze soort aan deze kant van de Atlantische oceaan.) Waarschijnlijk is ze niet door schepen naar São Tomé en Principe gebracht, doch komt daar van nature voor en is eenvoudig nog niet geregistreerd. In de Golf van Guinea, waar São Tomé en Principe liggen, zijn er namelijk zeer vele andere amphi-atlantische soorten (ook soorten die aan beide zijden van de Atlantische Oceaan leven). De reden daarvoor is waarschijnlijk de equatoriale tegenstroom, die slechts in 50 meter waterdiepte van de westelijke- tot de oostelijke Atlantische Oceaan stroomt. Met een snelheid van 2 tot 5 km per uur is hij de snelste zeestroming in de Atlantische Oceaan. In deze stroming kunnen planktonische larven de Atlantische Oceaan theoretisch in 35 tot 100 dagen oversteken. Het sneeuwvlokkenkoraal Carijoa riisei van Brazilië Het sneeuwvlokkenkoraal aan de stroom bloot gestelde rotswanden in 10 tot 30 meter diep water voor de eerste keer in het oostelijk gedeelte van de Atlantische Oceaan met fotobewijzen gestaafd, bij het eiland Principe literAtuur • Beamisch, R (5 juli 2004) In Hawaï, alien species launches underwater invasion. The Washington Post, Seite A11. Het AquArium juli / Augustus 2008 21
stekelbAArsjes, wie kent ze niet? Tekst en foto’s: Henk Sieraad voor velen onder ons is de aquariumhobby met deze visjes begonnen. zittend op de knieën langs de slootkant en kleine beestjes vangen om deze vervolgens in een potje of klein bakje te bewaren en bestuderen. de kans was zeer groot dat er zich ook stekelbaarsjes onder de vangst bevonden. Enkele stekeltjes in een weckpot. De scherpe stekels zijn goed te zien In de Nederlandse binnenwateren komen een tweetal soorten stekelbaarsjes voor: b gasterosteus aculeatus, de driedoornige stekelbaars, dit is de meest voorkomende soort. De bena- ming driedoornig slaat op het normale aantal rugstekels, maar exem- plaren met meer of minder stekels worden regelmatig aangetroffen. Wie spreekt over stekelbaarsjes, bedoelt hoogstwaarschijnlijk dit visje. b pungitius pungitius, de tien- doornige stekelbaars of het mod- dermannetje. Deze laatste soort is minder algemeen en dan ook minder bekend. In dit artikel zal ik me beperken tot Gasterosteus aculeatus, de driedoornige stekelbaars, omdat deze al een aantal jaren in mijn tuinvijver voorkomt. De driedoornige stekelbaars is een klein, tot maximaal 8 cm. groot roofvisje, dat in de natuur buiten het paaiseizoen in grotere groepen voorkomt. Zo’n groep houdt zich graag op in de bovenste waterlagen, waar actief op prooidieren wordt gejaagd. Watervlooien, Mysis en muggenlarven worden graag en veel gegeten, maar ook viskuit en zelfs kleinere visjes zijn niet veilig. Men kan de visjes o.a. herkennen aan het zijdelings platgedrukte lijf en de zeer smalle staartwortel. De grondkleur is zilverachtig met onregelmatige donkere vlekken op de bovenste, met beenplaatjes bepantserde lichaamshelft, wat ze een tijgerachtige aanblik geeft. Aan de buikzijde zit een enkele harde vinstraal. Tot een aantal jaren geleden waren grote aantallen stekeltjes een normale verschijning in de sloten en grachten van mijn woonplaats Heerhugowaard. Mede door het dempen van vele sloten en de toegenomen vervuiling zijn stekelbaarsjes niet langer algemeen, maar moet ik flink mijn best doen om ze nog te vinden in mijn woonomgeving. de voortplAnting In het paaiseizoen verandert er veel voor de stekelbaarzen. Het man- Stekelbaarsjes leven in losse scholen netje krijgt een vuurrode buik en keel, en de ogen worden fel blauwgroen van kleur. Ook wordt een klein territorium gevormd dat fanatiek tegen andere mannetjes wordt verdedigd. In het midden van dit territorium wordt op de bodem met behulp van spiggine (een stof die in de nieren wordt geproduceerd) een buisvormig nest gefabriceerd van kleine plantendelen. Het kuitrijpe vrouwtje, herkenbaar aan de opgezwollen buikpartij, wordt met behulp van een heuse balts naar het nest gelokt. Als het vrouwtje eenmaal in het nest ligt dwingt het mannetje haar om hier enkele tientallen eieren af te zetten, die vervolgens door het mannetje worden bevrucht. Na de paring wordt het vrouwtje verjaagd. Het mannetje verzorgt de eieren door er regelmatig met de borstvinnen zuurstofrijk water overheen te waaieren. Gedurende de tijd dat de larven zich in de eitjes ontwikkelen (dit is in normale omstandigheden 8 tot 10 dagen) worden niet bevruchte of beschimmelde eitjes consequent verwijderd. Ook bewaakt hij het nest tot de larven zichzelf enkele dagen na de geboorte kunnen redden. Stekelbaarsjes zijn productief: per paaiseizoen worden er meerdere broedsels gelegd. De voornaamste reden hiervoor is het feit dat deze visjes gewilde prooien zijn voor vele soorten vissen en vogels. Wellicht is deze intensieve voortplanting de voornaamste reden dat de meeste stekelbaarzen niet ouder worden dan twee jaar, terwijl een leeftijd van vier jaar haalbaar is. De grote productie van nakomelingen kan echter ook zorgen voor overbevolking, vooral bij gebrek aan predatoren. In dat geval zullen de stekelbaarzen bij gebrek aan voedsel minder groot worden, Een paringsrijp koppel Met een paringsbalts wordt het vrouwtje gelokt in vele gevallen overgaan tot kannibalisme en verzwakt de winter ingaan, die vervolgens door de meesten niet wordt overleefd. stekelbAArsjes in mijn tuinvijver Vrijwel vanaf het moment dat ik een tuinvijver bezit (in mijn geval zo’n twintig jaar) houd ik hierin stekelbaarsjes. b stekelbaarzen zijn niet samen te houden met amfibieën De stelling ‘dat stekelbaarzen niet samen zijn te houden met amfi- bieën’, sluit dan ook aan met mijn er- varingen: de vraatzucht van stekeltjes geven de larven van kikkers, padden en salamanders vrijwel geen overle- vingskansen. Hetzelfde lot verging ook een schooltje jonge goudelrit- sen, die door een ongelukkige sa- menloop van omstandigheden tus- sen een groepje volwassen stekelbaarzen werden losgelaten: binnen luttele uren waren de elritsjes gere- duceerd tot visvoer. b vele jongen De vele honderden jonge stekelbaarsjes die jaarlijks in mijn vijver worden geboren vormen op hun beurt weer een dankbare prooi voor de aanwezige goudwindes en de zonnebaars. Ook halfwasexemplaren zijn niet veilig voor de grotere vissen: meerdere keren ben ik getuige ge weest van een succesvolle aanval op een stekelbaars. Ik heb nooit gemerkt dat de windes last hadden van de stekels op de rug- en buikzijde. Met een aantal uit de kluiten gewassen goudwindes, een uitgegroeide zonnebaars en een flinke school stekelbaarsjes aanwezig, ligt het voor de hand dat het insectenleven in mijn vijver van 10.000 liter op een laag peil wordt gehouden. b voedering Om vooral de stekelbaarzen voor verhongering te behoeden vang ik wekelijks een emmer vol met watervlooien, die na een strenge controle op karperluizen en bloedzuigers in de vijver wordt omgekeerd. Doe zo’n controle vooral zorgvuldig, want stekelbaarzen zijn vanwege de geringe snelheid een gewilde en gemakkelijke prooi voor karperluizen. Stekelbaars- jes, die zijn geïnfecteerd met meerdere karperluizen worden letterlijk leeggezogen en sterven jammerlijk. literAtuur • Baensch, H. A. & Debelius, H. (1992): Meerwasser Atlas - Band 1. Mergus Verlag, Melle. 1216 S • Frische, J. (2004): ‘Kobolde im Korallenwald’. Der Meerwasseraquarianer 8(1), 52-58 • Hoese, D. F. & Fourmanoir, P. (1978): Discordipinna griessingeri, a New Genus and Species of Gobiid Fish from the Tropical Indo-West Pacific. Japanese Journal of Ichthyology 25(1), 19-25 • Kuiter, R. H. & Debelius, H. (2006): Atlas der Meeresfische. Kosmos Verlag. Stuttgart. 720 S • Pfleiderer, J. (2004): Griessingers-Grundel - eine extrem ‘rare’ Rarität. Der Meerwasseraquaria- ner 8(1), 7 • Schmiedel, P. (2006): http://www.reefsafe.de • Wikipedia (2006): http://de.wikipedia.org 22 Het AquArium juli / Augustus 2008 Het AquArium juli / Augustus 2008 23
Page 1 and 2: ApistogrAmmA-soorten uit de omgevin
Page 3: ApistogrAmmA bitAeniAtA Apistogramm
Page 7: Spectaculair gekleurd is de panterk

ApistogrAmmA-soorten - Ernst van Genne

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?