Verslag lokale bijeenkomst def - Buurtalliantie

in Utrecht. Die wijkraden ontstonden door kritiek uit de wijk op de gemeente, die er kort
gezegd op neerkwam: ‘Je ziet de ambtenaren nooit, ze pompen enkel papier rond’. Toen
de wijkraden er eenmaal waren luidde de kritiek vanuit de wijk op de wijkraden: ‘Ze
schuiven alleen papier rond en je ziet ze nooit’. Kortom, er was feitelijk niets gebeurd. Dat
wil zeggen, wat veranderd was waren de burgers. Die waren “burgenaars” geworden, “een
soort pseudo ambtenaren die binnen de kaders, de taal en de agenda van de gemeente,
meedoen.”
Als burgerkracht echt een andere manier wordt om samen te leven, dan zullen er volgens
de ex-wethouder drie dingen anders zijn.
Na verloop van tijd moeten:
- andere problemen boven water komen, niet die van de wethouder maar die van
medebewoners;
- andere ontmoetingen plaatsvinden, niet die met de wijkmanager, maar met
medebewoners die zich willen inzetten;
- andere verhalen te horen zijn van wat belangrijk is en wat in de wijk gebeurd.
Naar nieuwe verhoudingen
Voor nieuwe verhoudingen tussen ambtenaren en burgers is in Breda het Verhalenbureau
opgezet. Ambtenaren en bewoners vertelden elkaar daar eens in de zoveel tijd korte
verhalen. Aan het verhaal waren drie voorwaarden verbonden:
1. het mag niet meer dan drie minuten duren
2. het hoeft maar voor 80% waar te zijn
3. de 20% onwaarheid mag alleen gebruikt worden om het verhaal mooier te maken en
beter overdraagbaar.
Verhalen dus als drager van de nieuwe omgangsvormen en als werkagenda, maar zover
is het nog niet. Dat ligt volgens Weterings aan het feit dat er een leiderschapscrisis is. Dat
zien we niet alleen in de grote politiek (waar leiders zich tegenwoordig laten benoemen)
maar ook in het klein, onderop. Leiderschap is het vermogen je eigen opvattingen vorm te
geven. Burgers zijn helaas zo geconditioneerd dat ze automatisch eerst naar de ander (de
politiek) kijken. Dat moet anders en het is zijn overtuiging dat je bij 9 van de 10
burgerinitiatieven op buurtniveau de gemeente helemaal niet nodig hebt. “Het is een
kwestie van energie en potjes geld bij elkaar verzamelen en slim omgaan met de ruimte
die er is.”
Geen burgenaar
Annemarie ter Veer, maatschappelijk betrokken ondernemer, wil reageren op de
verwording tot burgenaar. Als ze iets in en voor de wijk wil ondernemen, wordt ze via een
traject van regels en formulieren vanzelf het burgenaarschap ingezogen. Hoe, vraagt ze
zich af, is dat te vermijden? De ex-wethouder antwoordt dat er in de praktijk evenveel
dichtgeregelde ruimte is als regelloze ruimte. Zijn advies is een rechtstreekse mail te
zenden naar de wethouder of de hoogste ambtenaar (“die mailadressen zijn bekend”). In
Den Bosch kreeg hij zelf ooit een geachte wethouderbrief van een kunstenares waarvan
de eerste zin luidde: ‘Ik heb een steengoed idee en daarbij ga ik de volgende zeven regels
overtreden...’ Toen was hij om.
Weterings is ervan overtuigd dat wethouders en ambtenaren in Nederland niet of
nauwelijks nee zeggen tegen goede ideeën die niet te duur zijn en gedragen worden door
een aantal buurtbewoners. Zijn advies voor Annemarie Ter Veer: bel of mail wethouder
Erik de Ridder, de mythe van de gemeente als onneembare vesting moet weg.