Bijlage 2 CHIBB Projekt 2b 'Dictaat Constructief ontwerpen met ...

agas 

Versie: 6 november 2011 

Auteurs: Paul van Rijen, Annette Detzel 

Bijlage 2 Projekt 2b 

CHIBB 

Bijlage 2 CHIBB Projekt 2b 

‘Dictaat Constructief ontwerpen met 

Mechanicamodellen’ 

CONCEPTHOUSE IBB 

- HOGESCHOOL ROTTERDAM - 

- ASSOCIATE LECTORAAT SUSTAINABLE BUILDING TECHNOLOGY - 

- KLINKNAGELSTRAAT 4 (RDM) – 3089 JB ROTTERDAM - 

1

agas 

Inhoudsopgave 


Inhoudsopgave 2 

1 Inleiding 3 

2 Constructie elementen 4 

3 Schematiseren 5 

3.1 Geometrie 5 

3.2 Opleggingen 6 

3.3 Constructie type 7 

Schijf 7 

3.4 Gedrag van verbindingen 8 

4 Stabiliteit 9 

9 

4.1 Wanneer is een constructie stabiel? 10 

5 Sterkte & stijfheid 11 

5.1 Vuistregels liggers 11 

Betonnen liggers 11 

Stalen verdiepingsvloerliggers 12 

Staal portalen 12 

Stalen dakliggers 13 

Stalen secundaire dakliggers (koudgewalst) 13 

13 

Houten liggers & spanten 14 

5.2 Vuistregels kolommen 15 

Beton kolommen 15 

Houten kolommen 16 

Staal kolommen 16 

5.3 Vuistregels vloeren 17 

Houten balklagen 17 

Stalen verdiepingsvloeren 17 

Stalen dakvloeren 18 

Ter plaatse gestorte betenvloeren 18 

Prefab-betonnen vloeren 19 

5.4 Vuistregels wanden 20 

Beton wanden 20 

Betonsteen wanden 21 

6 Nuttige literatuur & gebruikte bronnen 22 





2

agas 

1 Inleiding 


Bij het ontwerpen van een nieuw bouwwerk moet de constructeur aantonen dat het 

belastingeffect E (veroorzaakt door de meest extreme combinatie van belastingen) geringer is 

dan de weerstand R van de constructie gedurende de ontwerplevensduur. Tijdens het 

ontwerpen van een constructie moeten de volgende drie regels in gedachten gehouden worden. 

Een constructie moet 

voldoende sterk zijn. 

voldoende comfortabel zijn (niet te grote vervormingen; stijfheid). 

voldoende stabiel zijn. 

Sterk Stijf Stabiel 





3

agas 

2 Constructie elementen 


De hoofddraagconstructie van een gebouw bestaat uit verschillende constructie elementen die 

samen een constructief systeem vormen. We maken onderscheid in de volgende drie type 

elementen: 

Blokvormige elementen (3D) – bijv. funderingspoeren. 

Vlakvormige elementen (2D) – bijv. vloeren & wanden. 

Lijnvormige elementen (1D) – bijv. kolommen & balken. 





4

agas 

3 Schematiseren 


Voor het ontwerpen en berekenen van een constructie wordt vaak geschematiseerd. Dit is niet 

meer dan het vereenvoudigd weergeven van een constructie of een onderdeel hiervan. De 

schematisering moet representatief zijn voor de beschouwde constructie en bestaat uit het 

vastleggen van de volgende vier onderdelen: 

Geometrie van de constructie. 

Aard en plaats van de opleggingen. 

Constructietype. 

Gedrag van de verbindingen. 

3.1 Geometrie 

Bij het schematiseren van een constructie onderdeel worden alleen de hartlijnen van de 

constructie elementen weergegeven. 





5

agas 

3.2 Opleggingen 


De samenhang van een constructie is erg belangrijk. Bij het bereken van bijvoorbeeld een ligger 

is van grote invloed hoe de uiteinde vast zitten. Om dit te schematiseren zijn de onderstaande 

symbolen bedacht met ieder hun eigen gedrag. 

Rol oplegging Scharnier oplegging Inklemming 

Vast in 1 richting Vast in 2 richtingen In alle richtingen vast 





6

agas 

3.3 Constructie type 


Ook moet er nagedacht worden over constructie typen. Ieder constructie type heeft zijn eigen 

eigenschappen en gedrag. Onderstaand enkele belangrijke: 

Raamwerk 

Een raamwerk bestaat uit elementen (liggers en kolommen) en verbindingen. 

Vakwerkligger 

Een vakwerk is opgebouwd uit vormvaste driehoeken waarbij de staven in de knopen 

scharnierend verbonden worden gedacht. Hierdoor ontstaan alleen maar normaalkrachten in de 

staven. Met een vakwerk kan met relatief weinig materiaal een grote overspanning behaald 

worden. 

Schijf 

Een schijf kan zowel verticaal (wand) als horizontaal (vloer) zijn. Een schijf wordt vaak gebruikt 

om de stabiliteit van een constructie te waarborgen. 





7

agas 

3.4 Gedrag van verbindingen 


Verbindingen vormen een belangrijk onderdeel van elke constructie en zijn gedrag. De 

constructieve eigenschappen van de verbinding bepalen mede de sterkte, stijfheid en stabiliteit 

van de gehele constructie. Daarom moet goed nagedacht worden over hoe een verbinding 

gedetailleerd wordt. 

Onderstaand de drie belangrijkste type verbindingen en hun schematisering (voor 

liggerberekening) van de volgende geometrie: 

Schuivende verbinding Scharnierende verbinding Momentvaste verbinding 

Ligger opgelegd op nok (bijv. 

ter plaatse van dilitatie). 

Lip gelast aan kolomflens. [2] Lange kopplaat gelast aan 





8 

liggereinde. [2]

agas 

4 Stabiliteit 


Zonder een stabiliserende constructie zal een bouwwerk als een kaartenhuis in elkaar vallen. 

Een stabiliserende constructie (ookwel schorende constructie) is bedoeld om een horizontale 

kracht (kracht loodrecht op de gevel, zoals bijvoorbeeld wind) om te buigen in een verticale 

kracht (loodrecht op de fundering). 





9

agas 


4.1 Wanneer is een constructie stabiel? 

Tijdens het ontwerpen van een constructie kan men de volgende vuistregel in acht nemen: Een 

constructie is stabiel als in de plattegrond drie stabiliserende vlakken zijn die gekoppeld 

staan door een horizontale ‘schijf’. 





10

agas 

5 Sterkte & stijfheid 


Tijdens de ontwerpfase kan voor het bepalen van de benodigde afmetingen van de constructie 

elementen gebruik gemaakt worden van onderstaande vuistregels. 

5.1 Vuistregels liggers 

Betonnen liggers 

[uit; jellema 3; blz. 137] 





11

agas 

Stalen verdiepingsvloerliggers 


Staal portalen 







12

agas 

Stalen dakliggers 



Stalen secundaire dakliggers (koudgewalst) 





13

agas 

Houten liggers & spanten 







14

agas 

5.2 Vuistregels kolommen 

Beton kolommen 







15

agas 

Houten kolommen 


Staal kolommen 







16

agas 

5.3 Vuistregels vloeren 

Houten balklagen 


Stalen verdiepingsvloeren 







17

agas 

Stalen dakvloeren 


Ter plaatse gestorte betenvloeren 







18

agas 

Prefab-betonnen vloeren 







19

agas 

5.4 Vuistregels wanden 

Beton wanden 







20

agas 

Betonsteen wanden 







21

agas 


6 Nuttige literatuur & gebruikte bronnen 

[1] Boek: Kracht + vorm, prof.ir. J. Oosterhoff, Bouwen met Staal, 2008. 

[2] Boek: Krachtswerking, prof.ir. H.H Snijder & ir. H.M.G.M. Steenbergen, Bouwen met Staal, 

2011. 

[3] Boek: Jellema deel 3; Draagstructuur; ThiemeMeulenhoff, Tweede druk 2004. 

Afbeeldingen & tekst (tenzij anders vermeld): CHIBB: Annette Detzel, Paul van Rijen 





22

Bijlage 2 CHIBB Projekt 2b 'Dictaat Constructief ontwerpen met ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?