BOS06001-01 ZW pms200.indd - Houthandel Lambert van den ...

44
Toen de Duitsers op 10 mei 1940 ons land binnenvielen, begon ook voor
Nederland de oorlog en werden de inwoners van Veenendaal geëvacueerd.
Het dorp lag te dicht bij de Grebbelinie en iedereen moest naar een adres in
Elst bij Rhenen om vandaar per boot naar veiliger oorden te worden vervoerd.
Bertus en Herman van den Bosch reden zieke mensen naar de boten
in Elst, de anderen inwoners van Veenendaal gingen te voet. Bertus en
Herman wilden eigenlijk stiekem bij de zaak blijven, maar toen zij op de Markt
krijgsgevangenen zagen, besloten ze toch maar met de boten mee te gaan.
De moeder van Lambert van den Bosch, Dirkje van den Bosch-van Hardeveld
kreeg een plaatsje toebedeeld op de bodem van een kolenschuit en de 97-jarige
zei tegen haar kinderen: ‘Ik begrijp niet dat jullie zo slecht voor me zijn, dat ik
op deze leeftijd nog op de grond moet liggen’. De familie van den Bosch werd
ondergebracht bij een boer in Langerak.
Floor van den Bosch was een dag eerder al om 08.00 uur naar het postkantoor
gegaan om de benodigde 3.000 gulden kasgeld te halen voor het uitbetalen
van de lonen. Toen zij het geld had gekregen, deed de postbeambte meteen het
luik dicht. Het postkantoor werd gesloten, maar Lambert van den Bosch was blij
dat hij zijn mensen nog een weekloon kon meegeven.
Na het verschrikkelijke bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940 gaf
Nederland de strijd op en werd ons land door de Duitsers bezet. Op donderdag
16 mei waren de meeste inwoners van Veenendaal weer thuis. De
houthandel werd zo goed en kwaad als het ging tijdens de hele oorlog
voortgezet. Omdat de houtleveranties van groot algemeen nut waren – de
houthandel leverde onder andere hout aan de dienst voor de voedselvoorziening,
aan de Nederlandsche Heidemaatschappij, aan wagenmakers,
boerenbedrijven, kolenmijnen en aan aannemers voor de wederopbouw-
kreeg de houthandel voor het personeel vrijstelling voor tewerkstelling in
Duitsland. De gedwongen, bescheiden houtleveranties aan de Duitse Wehrmacht
moesten daarbij voor lief worden genomen. Op het laatst was er
geen benzine meer te krijgen en reden de auto’s op houtgasgeneratoren,
die op de treeplanken waren gemonteerd. In 1944 en 1945 leverde de
houthandel speciaal voor deze generatoren vele zakken met blokjes hout.
EEN OVERDEKTE MACHINEPUT
In 1940 ondervond Lambert van den Bosch voor het eerst tegenwerking
van de gemeente in zijn streven het bedrijf regelmatig aan te passen aan de
technische ontwikkelingen. Hij diende op 22 november 1940 een plan in
om een overdekte machineput te bouwen van ca. 5 x 8 m met een betonnen
vloer van 20 cm dikte, die 2,20 m onder het maaiveld kwam te liggen.
VAN WAGENMAKERIJ NAAR HOUTINDUSTRIE