Historische Haven Utrecht - Havens en Ligplaatsen

HISTORISCHE HAVEN UTRECHT
H E T V I S I T E K A A R T J E V A N P A R K H A V E N
D I C H T E R S W I J K • U T R E C H T
W A A R G E Z E L L I G H E I D E N O U D E T I J D E N H E R L E V E N

Parkhaven wordt een wijk met veel ruimte, groen en autovrije binnengebieden.
Met ruime stadswoningen in dertiger jaren sfeer, moderne appartementen,
comfortabele maisonnettes en luxueuze penthouses. En met een unieke
historische haven als gezellig middelpunt! Inmiddels zijn de eerste woningen
opgeleverd. Befaamde nationale en internationale architecten zijn voor de
realisatie van Parkhaven aangetrokken.
2
• Ligplaats prachtige authentieke oude woonschepen
• Bewonder het Statenjacht ‘De Utrecht’en de tjalk
‘De Jonge Koop van Utrecht’
• Waar de beeldbepalende zand- en grindtrechters in een
eigentijdse vorm weer terugkeren
• Wonen aan de haven
• Gezelligheid op het haventerras
• Heerlijk flaneren langs de kades en door het groen langs
het Merwedekanaal
• Wonen op loopafstand van het Centraal Station,
Hoog Catharijne en het levendige Utrechtse stadshart

MARKANT EN KARAKTERISTIEK
M E T D E S F E E R E N G E Z E L L I G H E I D V A N D E B I N N E N S T E D E L I J K E G R A C H T E N G O R D E L
Eindelijk is het zover! Utrecht krijgt zijn eigen historische haven, op de plek van de voormalige
Veilinghaven in het stadsdeel Dichterswijk West. Het gebied rondom de oude haven wordt op dit moment
getransformeerd tot een aantrekkelijk woongebied: Parkhaven.
Een volwaardig nieuwe stadswijk die wordt
gerealiseerd tussen de Croeselaan en het
Merwedekanaal en de Jaarbeurs en Balijelaan.
De voormalige Veilinghaven wordt het gezellige
trefpunt van de wijk. De ligging van Parkhaven
is ronduit fantastisch! Direct aan het Merwedekanaal,
op een steenworp afstand van het
station, Hoog Catharijne, het Muziekcentrum
Vredenburg, het Beatrixtheater en de historische
binnenstad met al haar voorzieningen.
De voormalige Veilinghaven in Parkhaven wordt
vergroot en ingericht als historische haven.
Hoe de haven eruit gaat zien, ziet u verderop
in vogelvlucht. Net als de sfeervolle oude
Utrechtse grachten, krijgt de haven verlaagde
kades. Voor de bestrating van de kades worden
de originele klinkers uit het gebied hergebruikt,
in de tinten rood, bruin en oker. De kademuren
waarlangs de historische schepen liggen
afgemeerd, worden voorzien van een basaltbekleding
en een brede deksloof van graniet.
Onder het appartementengebouw aan de haven
komen ruimten voor kleine bedrijfjes, winkeltjes
en horecagelegenheden met terrasjes.
De Historische Haven Utrecht wordt straks
ontegenzeggelijk dé trekpleister van Parkhaven.
Een plek waar buurtbewoners elkaar kunnen
ontmoeten, waar je een praatje maakt, langs het
water slentert of vanaf een terrasje alle bedrijvigheid
gadeslaat. Een levendige plek die ook ruim
genoeg is voor het organiseren van leuke buurtactiviteiten.
Bovendien zullen er in en rond de haven jaarlijks
een aantal evenementen en festivalactiviteiten
worden georganiseerd, waaronder de Utrechtse
Grachtenrace ronDom.
3

EEN OVERZICHT VAN DE HAVEN
I N S P I R E R E N D E L O C A T I E V O O R A A N G E N A A M W O N E N
4
van Zijstweg
Gebouw L
o
nr8.
Veilinghavenkade
nr9.
nr7.
laden en lossen
nr.11
nr.10
havenpaviljoen
nr5.
nr4.
nr3.
Gebouw M
nr.12 nr.13
passantenschip
statenjacht
nr2.
nr6.
M
M
steiger
M M
Veilinghavenkade
nr.14 nr.15
nr.16
M
M
Gebouw N
Veilinghavenkade
nr.17 nr.18
M
M
nr.23
nr.24
nr.20 nr.22
nr.19 nr.21
veilinghaven
Rh
M
Veilinghavenkade
Veilinghavenkade
terras
doorgang brandweer
toegangsweg voor voetgangers en fietsers
Voorsterbeeklaan
Rolderdiephof
MERWEDEKANAAL
Toelichting Havenplan
In de Historische Haven Utrecht komen vijftien ligplaatsen
voor historische, authentieke woonschepen. Veertien daarvan
worden verkocht, de vijftiende is bestemd voor passanten.
Verder wordt de haven de thuishaven van de Groningse tjalk
‘De Jonge Koop van Utrecht’ en in de wintermaanden is de
haven ook het thuis van het Utrechts Statenjacht dat in de
zomermaanden in Muiden bij het IJselmeer ligt.
De enige niet-monumentale boten die de historische haven
mogen binnenvaren, zijn de Utrechtse rondvaartboten.
Bij de ingang van de haven komt voor de rondvaartboten
een aanlegsteiger.
Als herinnering aan de oude bedrijvigheid rondom de voormalige
Veilinghaven keren langs de Van Zijstweg vier zand- en
grindtrechters en de historische kraan weer terug op hun
plek. De U-Trechters zullen worden ingericht als atelier- cq
bedrijfsruimten.
Wonen, werken en recreëren in en aan De Historische
Haven Utrecht wordt puur genieten!
Op de tekening wordt de eindsituatie van het havenplan afgebeeld.
Als wijziging wordt nog voorzien dat de Van Zijstweg zal worden verbreed
met HOV-busbanen.

Zomerexploitatie [1-04 t/m 1-11]
De Muider Compagnie
0294-262413
06-53327250
capthook@wxs/nl
www.egelantier.nl
Winterexploitatie [1-11 t/m 1-04]
Het Van der Zee Idee
030-6958546
06-48403379
info@zeesite.nl
www.zeesite.nl
HET UTRECHTS STATENJACHT
E E N S T A T I G E N C H I Q U E Z E I L S C H I P
Op 23 mei 2003 is het Utrechts Statenjacht in de oude Veilinghaven
te water gelaten en gedoopt als ‘De Utrecht’. Sinds 1997 is
er in de Veilinghaven gebouwd aan het bijzondere zeilschip
onder leiding van scheepsbouwmeester Kees Sars. ‘De Utrecht’
is gebouwd volgens een bouwtekening uit 1746 van de Rotterdamse
vermaarde scheepsbouwmeester Pieter van Zwijndregt.
Het schip is op authentieke, historisch verantwoorde wijze
herbouwd volgens traditionele bouwtechnieken, met oorspronkelijke
materialen en rijkelijk met houtsnijwerk versierd. Voor dit
oer-Hollandse schip is stoer eikenhout gebruikt. De bouw van dit
schip vormde een particulier initiatief en kwam mede tot stand
door de inzet van vele vrijwilligers en sponsors. Provincie Utrecht
en gemeente Utrecht hebben financiële bijdragen verstrekt.
Stad en Staten van Utrecht hebben van 1685 tot eind 18e eeuw
statenjachten in bezit gehad. Ze werden gebruikt voor onder
meer het schouwen van de wateren rondom de stad, voor reizen
naar de Staten-Generaal in Den Haag en voor representatieve
doeleinden. Nu is een stuk Utrechts maritiem verleden op
prachtige wijze nieuw leven ingeblazen.
Voor vaartochten en representatieve doeleinden
In de zomermaanden ligt ‘De Utrecht’ in de haven van Muiden,
naast het Muiderslot. Het schip is dagelijks te huur voor zeiltochten
op het IJsselmeer. In de winterperiode ligt het schip in
de Historische Haven Utrecht. Het schip zal dan de stilliggende
locatie zijn voor informele meetings, borrels en trouwerijen en
kan ook worden gebruikt voor lezingen en presentaties.
5

MSTERDAM
ERDAM
A12
DEN BOSCH >
A2
6
A12
CENTRAAL
STATION
ARNHEM/AMERSFOORT >
BREDA >
HILVERS
A27
A28
A27
AMERSFOOR
AMERSFOORT AMERSFOORT T >
>

HISTORISCHE HAVEN UTRECHT
E E N B L I K T E R U G I N D E T I J D
Zo was het… en zo wordt het.
In 1892 werd het Merwedekanaal in gebruik genomen. Het duurde echter nog tot 1920
voor er een binnenhaven werd gegraven, de zogenaamde Loshaven.
Daarlangs vestigden zich handelaren in bouwmaterialen. Kort daarna werd, in samenhang
met de bouw van een grote hal voor de groenten- en fruitveiling, de Veilinghaven aangelegd.
De Veilinghal, waar zowel de markten van het Paardenveld als van het Vredenburg naar
over werden gebracht, bleek een groot succes. Zo zelfs dat in 1948 besloten werd een
tweede hal te bouwen tegen de eerste aan. In 1960 volgde nog eens de bouw van een
derde hal.
Langs de Veilinghaven waren diverse spoorlijnen aanwezig die gebruikt werden voor het
transport van de goederen. De veiling en de aanwezigheid van goede transportverbindingen
zowel per spoor als over het water trokken veel koel- en overslagbedrijven naar dit gebied.
Ommekeer
De aanvoer van groente en fruit begon in de zestiger jaren echter meer en meer over de
weg te lopen. In 1968 werd de veiling naar een nieuw en groter complex in Nieuwegein
overgebracht. Al voor dit vertrek werd het gedeelte van de Veilinghaven tussen de
Heycopstraat en de Bolksbeekstraat gedempt. Na de demping van een ander deel van
de Veilinghaven vestigde de Stadstimmerwerf zich in 1968 in dit gebied. Vanaf het vertrek
van de veiling tot aan de sloop in 2000 is de Veilinghal als sporthal gebruikt.
De gesloopte grote veilinghal is door de gemeente geschonken aan het Land van Ooit en
zal daar weer in originele staat worden opgebouwd. In het monumentale veilingkantoor
dat blijft bestaan, komt een sportschool met gymzaal en een ruimte voor kinderopvang.
7

WONEN OP WATER
8
Woonschepen
Historische schepen fascineren. Ze tonen de rijke maritieme historie van
Nederland in volle glorie. In vele vormen en met rijke details vertellen ze
elk hun eigen verhaal. Dankzij de inspanningen van vele particuliere
restaurateurs bezit Nederland een bijzonder grote collectie historische
schepen zoals klippers, tjalken, stoomslepers, platbodemjachten en vele
andere scheepstypen.
Om dit maritieme verleden te tonen worden 14 koopligplaatsen voor
monumentale schepen uitgegeven. Een 15e ligplaats zal als bezoekersligplaats
worden ingericht. De ligplaatsen zijn bestemd voor monumentaal
bewoonde schepen van minimaal 50 jaar oud met een varend karakter uit
de gebruikersperiode vanaf 1870.
De ligplaatsen zullen worden uitgegeven als waterpercelen in erfpacht.
Met de toewijzingsvoorwaarden wordt aangesloten bij het Nationaal
Register Varende Monumenten van de federatie Oud-Nederlandse
Vaartuigen (FONV). Bij de koopligplaatsen behoort een gemeenschappelijk
havenpaviljoen, waarin een schipperslokaal en een werkplaatsruimte
zijn opgenomen alsmede een parkeergarageplaats in het naastgelegen
nieuwbouwplan. Volgens planning zal de uitgifte van de koopligplaatsen
plaats vinden in 2005. De start van de uitgifte zal worden vooraf gegaan
door publicaties van de definitieve toewijzings- en uitgiftevoorwaarden in
de krant of maritieme vakbladen.
Toewijzingsvoorwaarden
Om in aanmerking te komen voor een ligplaats zullen o.a. de volgende voorwaarden gelden:
1. De afmetingen van het voor bewoning geschikte schip moeten passend zijn voor de
oppervlakte van de voor dit schip te verwerven koopligplaats.
2. Het schip dient te zijn ingeschreven in het Nationaal Register Varende Monumenten van
de FONV. Dit betekent dat:
a. Het schip ouder is dan 50 jaar.
b. Het schip een ligplaats heeft in Nederland of vaart onder Nederlandse vlag.
c. Het scheepstype meer dan 50 jaar geleden beeldbepalend was op de Nederlandse
wateren of typerend was binnen de ontwikkeling van de Nederlandse scheepsbouw.
3. Het schip dient met een monumentale A-status te zijn ingedeeld in het Nationaal Register
van Varende Monumenten of het schip dient te zijn ingeschreven met een B-status
(in potentie monumentaal met een restauratieplan).
4. De afmetingen van de ligplaatsen zijn 30 x 5,5 meter. Voor vijf ligplaatsen geldt een afwijkende
maatvoering van 25 x 5,5 meter. De schepen mogen slechts een enkele woonlaag hebben.
5. De uitgifte zal in principe plaatsvinden in de vorm van twee blokken van 5 resp. één blok
van 4 ligplaatsen. Er zal een verdeling worden gemaakt tussen zeilschepen en motorschepen.
Voorrang wordt verleend aan bewoonde bedrijfsvaartuigen met een monumentale A-Status.
6. De uitgiftegesprekken zullen, na toetsing van de kandidaten aan de voorwaarden, plaatsvinden
op basis van een door loting bepaalde volgorde.
7. De schepen mogen uitsluitend als woonschip worden gebruikt.
8. De schepen dienen geschikt te zijn of te worden gemaakt voor aansluiting op de aangelegde
leidingen voor water, riolering en electra.
De uitgifte van de ligplaatsen geschiedt door het ontwikkelingsbedrijf van de Gemeente Utrecht,
daarbij geadviseerd door de gemeentelijke Havendienst.

HET PAVILJOEN ALS CENTRAAL PUNT
H I S T O R I S C H E H A V E N K R I J G T D E G E Z E L L I G H E I D V A N D E O U D E G R A C H T E N
Informatie over de ligplaatsten en het paviljoen:
Dhr. F. Maas, Postbus 8613
3503 RP Utrecht
030-2867017
f.maas@utrecht.nl
Het paviljoen
Het havenpaviljoen is de gemeenschappelijke ruimte
voor de koopligplaatsen. Het havenpaviljoen is grotendeels
gebouwd op een steigerconstructie in het water
en wordt aan de havenzijde omringd door een groot
terras. Het ontwerp voor het havenpaviljoen is afgeleid
van het voormalige veilinggebouw, waar overslag van
groente en fruit plaats vond. Dit werd per schip aangevoerd
en op een overkapte kade of steiger gezet.
Vervolgens werden ze in het gebouw verhandeld en
aan de andere zijde van het gebouw, over de weg of
per spoor, afgevoerd. Het paviljoen wordt uitgevoerd in
gepotdekseld hout, in combinatie met rode baksteen
en heeft een schuine kap met een over het terras uitstekende
luifel.
Voorzieningen ligplaatsen
Naast de beschikking over het havenpaviljoen krijgt
elke ligplaats de volgende voorzieningen:
- een parkeergarageplaats in het toekomstige
nieuwbouwplan Stadstimmerwerf
- een individuele bergingruimte (ca. 4.6 m 2 )
- aansluitingen voor electra, water, riolering en een
loze leiding (aangebracht in de kademuur)
- voorzieningen voor huisvuil en postkasten
- aparte fietsenstalling per schip (aangebracht in
de werfmuur)
Plattegrond
Werkplaats
Noordgevel Westgevel
Schipperslokaal
101112131415161718
9

Informatie over U-Trechters
Architectuurbureau
Sluijmer en van Leeuwen
Kerkstraat 21, 3581 RA Utrecht
030-2318761
www.architectuurbureau.nl
WERKEN IN U-TRECHTERS
E E N A T E L I E R O F B E D R I J F S R U I M T E I N E E N U N I E K E Z A N D - E N G R I N D T R E C H T E R A A N D E K A D E
10
Als herinnering aan de oorspronkelijke bedrijvigheid rondom de haven keren langs de Veilinghavenkade vier
zand- en grindtrechters en een historische (zandoverslag) kraan terug. Samen zijn ze een verwijzing naar het
verleden en versterken ze de havensfeer. De trechters zullen worden verbouwd tot atelierruimten of bedrijfsruimten.
Door de trechters te verbouwen en er functies in te brengen worden ze heel typerend "U-Trechters"
genoemd. In eerste instantie wordt gezocht naar kopers uit de culturele hoek (bijvoorbeeld kunstenaars).
De trechters worden door de Ontwikkelingscombinatie U-Trechters in de koopsector gerealiseerd.
U-Trechters aan de kade
De U-Trechter bestaat uit twee verdiepingen. Een trap vanaf
het maaiveld brengt je bij de onderste verdieping. Deze meet
2,5 bij 2,5 meter en heeft een plafond van 6,8 bij 6,8 meter!
De ruimte herbergt alle ondersteunende voorzieningen zoals
een pantry, een toilet, installatieruimte en ruimte voor bijvoorbeeld
een archief.
Met een trap kan je verder naar boven om uit te komen op
de tweede verdieping met de afmetingen 7,1 bij 7,1 meter.
Deze ruimte kan op verschillende manieren gebruikt worden.
Daglicht komt binnen via een lichtrand in het dak, naar buiten
kijken kan via panoramische ramen in de vier wanden
van de trechter. Beneden zijn dit "prismatische" ramen,
waarbij je zowel naar voren, naar onderen als naar de zijkanten
kunt kijken. Alle aanpassingen aan de originele trechter
zijn opgenomen in de verstijvingsconstructie van de trechter,
dit om het beeld van de trechter als havenelement zoveel
mogelijk te behouden.

Neerlands oudste Tjalk; de trots van Hogeschool Utrecht
Het sloeproeien vormt het sportieve element in de Historische Haven Utrecht. In vroeger tijden werd er
door de Utrechtse Zeevaartschool geroeid met sloepen door de singels en de grachten. Inmiddels is de
Zeevaartschool allang verleden tijd, maar vormen de klassieke houten sloepen nog steeds een vertrouwd
beeld in de Utrechtse grachten. Er wordt nu mee gevaren door de roeiploeg van de Hogeschool van Utrecht.
Inmiddels zijn er zo'n 200 roeiteams in Nederland en worden er jaarlijks vele races georganiseerd.
Door de toenemende belangstelling zijn er de laatste jaren veel nieuwe sloepen gebouwd, veelal naar
een ontwerp van soms honderden jaren oud. Maar vooral de vele tientallen gerestaureerde sloepen geven
een mooi authentiek beeld tijdens de diverse races.
De Jonge Koop van Utrecht is de oudste tjalk van Nederland, een oud-Hollandse platbodem met zijzwaarden
en een gaffelgetuigde mast. De tjalk doet nu dienst als thuisbasis en als accommodatieschip
voor de wedstrijden en trainingen van de roeiploeg. Inmiddels is de eerste sloepwedstrijd gehouden, de
Utrechtse Grachtenrace RonDom. Deze jaarlijkse grachtenrace start en finisht in de Historische Haven
met als specifieke prijs de "Grachtencup".
Voor meer info: www.ssf-utrecht.nl
DE JONGE KOOP
S T U D E N T E N T J A L K A L S T H U I S B A S I S V O O R H E T S P O R T I E V E S L O E P R O E I E N
11

MEER INFORMATIE?
O VER HET LEVEN ROND PARKHAVEN
WWW.PARKHAVENUTRECHT.NL
VERKOOP WONINGEN: VERHUUR WONINGEN: D I C H T E R S W I J K • U T R E C H T
Een ontwikkeling van:
GEBOUW DE SCHOUW
LEIDSE RIJN 55 - 69
3454 PZ UTRECHT
(030) 669 72 66
OOK KUNT U TERECHT BIJ HET INFORMATIECENTRUM OP
DE BOUWLOKATIE AAN DE VAN ZIJSTWEG.
Voor verhuur:
JACOBUS RECOURT VASTGOEDMANAGEMENT
MONARCHVLINDERLAAN 66
3544 DA UTRECHT
(030) 670 59 16
GEMEENTE UTRECHT
ONTWIKKELINGSBEDRIJF
DHR. E. VAN DER GRONDE
VLIEGEND HERTLAAN 1-11
3526 KT UTRECHT
(030) 286 42 77
T R E F P U N T V O O R O U D E R W E T S E G E Z E L L I G H E I D
VOORBEHOUD
DEZE BROCHURE IS MET ZORG SAMENGESTELD AAN DE HAND VAN GEGEVENS
EN TEKENINGEN, VOOR ZOVER BEKEND BIJ HET TER PERSE GAAN VAN DEZE
BROCHURE. DESONDANKS MOETEN WIJ EEN VOORBEHOUD MAKEN TEN
AANZIEN VAN ARCHITECTONISCHE, BOUWTECHNISCHE EN CONSTRUCTIEVE
WIJZIGINGEN, ALSMEDE EVENTUELE AFWIJKINGEN DIE VOORT KUNNEN KOMEN
UIT NADERE EISEN EN WENSEN VAN OVERHEDEN EN/OF NUTSBEDRIJVEN.
DERHALVE KAN AAN DEZE BROCHURE GEEN RECHTEN WORDEN ONTLEEND.