Download de Brochure - Saksen

REIS IN DE VOETSPOREN VAN
ANNA VAN SAKSEN

Reis in de voetsporen van Anna van
Saksen, de tweede vrouw van Willem
van Oranje. Belangrijke plekken uit
haar leven in de 16e eeuw voeren
langs Dresden, Leipzig, Freiberg en
Meissen.
Maak kennis met deze historische
plaatsen die tot de mooiste behoren
van de Duitse deelstaat Saksen. Ze
liggen minder dan een uur reizen van
elkaar en zijn prima te combineren
tijdens een vakantieverblijf.
Anna van Saksen werd geboren
op 23 december 1544 in
Dresden. Het was de
stad waar zij, net voor
haar 33ste verjaardag,
overleed op
18 december 1577.
In haar korte leven had
zij grote invloed op de
loop van de Nederlandse
geschiedenis. Haar enorme
bruidsschat van 100.000
Saksische Taler stelde Willem van Oranje in
staat de strijd voort te zetten tegen de
Spanjaarden. Ook bracht dit huwelijk het meest
invloedrijke kind uit alle huwelijken van Willem
van Oranje voort; Prins Maurits, de latere
stadhouder van Holland.
GEWILDE HUWELIJKSPARTNER
Anna’s vader, Moritz Wettin, was keurvorst
(‘koning’) van Saksen, maar hij overleed in
1553 toen Anna nog een klein meisje was.
Het keurvorstendom van haar vader ging toen
over op zijn broer August Wettin. ‘Wettin’ is de
familienaam van de Saksische keurvorsten.
Nadat ook haar moeder was overleden ging
Anna als 11 jarig meisje in 1555 wonen bij
deze oom August in Dresden. Als enig kind
erfde zij een grote nalatenschap van haar
ouders. Dit maakte haar tot een rijke prinses en
later een gewilde bruidskandidaat. Vele adellijke
heren in Europa dongen naar haar hand.
WILLEM VAN ORANJE
DOET AANZOEK
Tot de belangstellenden behoorde ook Willem
van Oranje. De familie Wettin vond Willem, die
van lagere adellijke afkomst was, een minder
geschikte kandidaat, maar hij viel bij Anna in de
smaak. Ondanks bezwaren van haar familie, die
meende dat Anna hogere adel kon krijgen, was
haar affiniteit voor Willem een basis om te
trouwen. Bovendien hingen de Wettiners het
protestants geloof aan en Willem was samen
met Hollandse protestanten de strijd tegen het
katholieke Spanje begonnen. Zijn strijd was
voor het Saksische vorstenhuis een belangrijke
reden om in te stemmen met het huwelijk.
HUWELIJKSCEREMONIE EN
FEESTEN IN LEIPZIG
Als locatie voor het huwelijksfeest werd de
Saksische stad Leipzig gekozen. Ook in de 16e
eeuw al een florerende handelsstad.
Op 24 augustus 1561 gaven Anna en Willem
elkaar het jawoord in de grote zaal van het Altes
Rathaus van Leipzig. Dit majestueuze raadhuis
was tijdens het huwelijk nagelnieuw. Het raadhuis
met de grote zaal bestaat nog altijd. De
volgende dag werd het huwelijk door de kerk
ingezegend in de Nicolaïkirche. Ook deze
monumentale kerk is nog steeds in gebruik.
Na deze officiële handelingen brak een groots
huwelijksfeest los dat een week duurde.
Het Altes Rathaus in Leipzig.
Nicolaïkirche.
BRUIDSSCHAT NODIG VOOR
STRIJD TEGEN SPANJE
Na de huwelijksweek verliet Anna haar
Saksische geboortegrond om met Willem af te
reizen naar Dillenburg. Anna bracht een bruidsschat
mee van 100.000 Saksische Taler. Een
fortuin, want een bekwaam ambachtsman in
die tijd verdiende ongeveer 30 Taler per jaar.
Het huwelijkscadeau betrof meer dan 3.000
jaarsalarissen! Geld dat Willem van Oranje
prima van pas kwam. In de 16e eeuw bestonden
legers uit huursoldaten uit alle windstreken
en die verlangden soldij. Met zijn aangesterkte
financiën kon Willem de strijd tegen Spanje met
hernieuwde energie voortzetten. De berg zilvergeld
uit Saksen droeg direct bij aan het
vrijheidsstreven van de nieuwe Nederlanden.
Voor Willem betrof de verbintenis met Anna een
verstandshuwelijk. Hij hield er meerdere
partners op na en Anna voelde zich bedrogen
door Willem, en ongewenst bij haar schoonfamilie
Van Nassau op Dillenburg. Ze dronk
teveel en haar gedrag leidde soms tot beschamende
situaties. Willem ijverde actief om zijn
vrouw ‘instabiel’ te laten verklaren, zodat hij van
haar kon scheiden. Geschiedschrijvers zijn het
er over eens dat de rol van Willem in dit proces
minder fraai was.
Hij kreeg uiteindelijk zijn zin en Anna werd
krankzinnig verklaard. Een scheiding volgde,
maar de bruidsschat bleef bij Willem.

Haar zoon: Prins Maurits.
PRINS MAURITS
SUCCESVOLLE ZOON
In nageslacht was het huwelijk wel een succes,
want Anna baarde vijf kinderen voor Willem,
waaronder Prins Maurits van Oranje (1567-
1625). De latere stadhouder van Holland en
een succesvol legeraanvoerder in de 80-jarige
oorlog. Het was zoonlief Maurits die in 1600 de
beroemde slag bij Nieuwpoort won en daarmee
de strijd tegen Spanje voorgoed in het voordeel
van Nederland beslechtte. De zoon van Anna
van Saksen, die vernoemd was naar zijn opa
‘Moritz’ von Sachsen, speelde dan ook een
grote rol in het ontstaan van de onafhankelijke
Nederlanden. Haar bruidsschat en roemruchte
zoon Maurits hadden een stevige impact op de
Nederlandse geschiedenis.
LAATSTE KIND HALFZUSTER
SCHILDER RUBENS
Anna ontvluchtte het leven aan het hof van Van
Nassau en vertrok naar Keulen en Siegen. Ze
woonde daar toen Willem zich in 1571 van haar
liet scheiden. In die periode had ze een relatie
met Jan Rubens van Antwerpen. In 1571 was
Anna zwanger en het was duidelijk dat dit kind
niet van Willem was. Anna baarde een dochter
die Christine werd gedoopt. Ze kreeg niet de
achternaam ‘Van Oranje’, maar ‘Von Dietz’,
omdat Willem het zesde kind van Anna niet als
de zijne erkende. De relatie tussen Anna en Jan
Rubens eindigde en hij trouwde later met een
andere vrouw. Uit dit huwelijk werd in 1577
Peter Paul Rubens geboren. Deze wereldberoemde
kunstenaar uit Antwerpen was daarmee
een halfbroer van Anna’s dochter Christine.
OPGESLOTEN IN SLOT
DRESDEN
Na de scheiding en de affaire met Jan Rubens
keerde Anna gebroken en berooid terug naar
Saksen. Hier wachtte de dochter van de voormalige
keurvorst een kil onthaal bij haar
familie. Ze werd opgesloten in Slot Dresden in
een kamer waarvan
de muren waren
dichtgemetseld. Een
krankzinnige, ook van
adel, moest voor het
hof verborgen blijven.
In deze afzondering
sleet Anna haar laatste
levensjaren. Het maakte haar lijdensweg
compleet: van een gewilde prinses en belangrijke
erfgename tot een verachte echtgenote en
moeder, die voornamelijk door het spel van
Willem van Oranje alles kwijtraakte: haar geld,
haar positie, haar kinderen en haar leven.
VORSTELIJK MEISSEN
LAATSE RUSTPLAATS
Net voor kerstmis 1577, op 18 december,
overleed Anna in kommervolle omstandigheden
in Slot Dresden. Ze werd begraven in de
Dom van Meissen, de heilige grond voor alle
grootheden van de Saksische adel.
Hoewel Anna op vorstelijke grond werd begraven
in de Dom van Meissen kreeg ze hier een
naamloos graf. Haar stoffelijke resten liggen er
nog steeds.
TIJDLIJN VAN HAAR LEVEN
DRESDEN
Dresden wordt door de vele mooie gebouwen
en kunstwerken ook wel ‘Florence aan de Elbe’
genoemd. De kunstcollecties in Dresden behoren
tot de grootste van Europa, waaronder
veel schilderijen van Hollandse en Vlaamse
meesters in de collecties van de Staatliche
Kunstsammlungen Dresden (SKD). De schatten
van het Saksische Hof liggen in de ‘Groene
Gewelven’, waaronder sieraden en edelstenen.
In de Barokke Altstadt pronken beroemde
ijkpunten als de Frauenkirche, Semperopera en
het Zwingerpaleis. In de Augustusstrasse, naast
het Dresdner Schloss, hangt de ‘Fürstenzug’.
In de muur zijn met 23.000 stukjes porselein
de portretten van alle 35 Saksische koningen
afgebeeld. Ook Moritz (de vader van Anna en
de opa van Prins Maurits van Oranje) en August
(haar oom).
VOETSPOREN ANNA VAN
SAKSEN IN DRESDEN:
Slot Dresden: Hier werd Anna opgesloten tot
haar overlijden in 1577 (het slot is herbouwd
na het bombardement op Dresden in 1945)
Standbeeld Moritz von Sachsen: (de vader
van Anna en opa van Prins Maurits) blikt vanaf
zijn sokkel op de stad en de Elbe.
Fürstenzug in de Augustusstrasse: 102 meter
lange muur met afbeeldingen van alle
Saksische keur-vorsten,waaronder Moritz (de
vader van Anna en de opa van Prins Maurits
van Oranje) en August (een oom van beide).
Muntenkabinet SKD (Staatliche Kunstsammlungen
Dresden): met vele Saksische
Talers in de collectie, waaronder typen die behoorden
tot de enorme bruidsschat van Anna.
Riesensaal SKD: pronkstukken uit de middeleeuwen,
waaronder
sierwapens.
Dresden geboorte van Anna op 23 december 1544
Dresden woont (na overlijden van haar ouders) bij oom August von Sachsen
van 1555 tot haar trouwen in 1561
Leipzig Anna trouwt op 24 augustus 1561 met Willem van Oranje in het Altes Rathaus
en de volgende dag is de kerkelijke huwelijksinzegening in de Nicolaïkirche
Leipzig een week lang huwelijksfeesten
Freiberg geboortestad van haar vader Moritz von Sachsen en de geldbron van haar
bruidsschat van 100.000 zilveren Taler
Dresden na scheiding van Willem van Oranje krankzinnig verklaard en opgesloten door
haar familie in Slot Dresden
Dresden Anna overlijdt in ‘afzondering’ op 18 december 1577
Meissen begraven in de ‘vorstenkapel’ (graven van de Saksische adel) in de
Dom van Meissen

LEIPZIG
De stad waar het huwelijk tussen Anna en
Willem van Oranje in 1561 werd voltrokken in
het Altes Rathaus en in de Nicolaïkerk. Na deze
officiële handelingen brak een groot huwelijksfeest
los dat een week duurde. Kosten nog
moeite werden gespaard. Het gemeentebestuur
van Leipzig had de grote markt opnieuw
bestraat en liet een grote steek- en renbaan
neerzetten ter gelegenheid van de festiviteiten.
Een volle week werd er feestgevierd en de
Saksische bieren en wijnen vloeiden rijkelijk.
Keurvorst August van Saksen, Anna’s oom,
toonde zich gul en betaalde alle horecarekeningen
van de huwelijksgasten uit de
staatskas.
VREDESTAD
Feestzaal in het Altes Rathaus.
Leipzig heeft al eeuwenlang een internationale
focus. De Leipziger Messe behoort tot de
oudste beurzen van Europa. In deze ‘Bachstad’
werkte de componist het grootste deel van zijn
leven. Zijn graf is te vinden in de Thomaskirche
met daarnaast het Bachmuseum. Er zijn ook
diverse kunstmusea.
Leipzig is de vrijheidsstad, want het verzet tegen
de DDR, die leidde tot de ‘Wende’, begon bij de
Nicolaïkirche. In het voormalige Stasi hoofdkwartier
zit nu het vrijheidsmuseum.
Voor winkelen is Leipzig de hotspot van Saksen.
Deze studentenstad kent een rijke koffiecultuur
en een heerlijk uitgaansleven.
VOETSPOREN ANNA VAN
SAKSEN IN LEIPZIG:
Altes Rathaus en Nicolaïkirche,
Horecagelegenheden: 3 etablissementen uit
16e eeuw die nog steeds open zijn:
Auerbach’s Keller (Mädlerpassage),
Moritzbastei (Universitätsstrasse 9) en
Thüringer Hof (Burgstrasse 19).
Auerbach's Keller.
FREIBERG
Freiberg is de historische stad waar de vader
van Anna, keurvorst Moritz von Sachsen,
opgroeide in Slot Freudenstein. Bij toeval
ontdekten marskramers in 1168 zilver in het
Ertsgebergte. Het edelmetaal bracht Saksen
welvaart, invloed en macht. De munt in Freiberg
sloeg de meeste munten. Ook de grote bruidschat
van 100.000 Taler, die Anna van Saksen
meenam in het huwelijk in 1561 met Willem
van Oranje, kwam hier vandaan.
Freiberg is een parel om te bezoeken. In de
kronkelige straatjes zitten winkeltjes, galeries en
edelsmeden. In Slot Freudenstein zetelt nu de
oudste mijnbouwacademie ter wereld. In het
slot zit ook Terra Mineralia. Deze nieuwe
attractie toont de grootste verzameling in
Europa van mineralen en edelgesteenten. In de
buurt zijn voormalige mijnen te bezoeken, want
Freiberg ligt aan de Saksische zilverstraat.
Terra Mineralia.
VOETSPOREN ANNA VAN
SAKSEN IN FREIBERG:
Slot Freudenstein (hier groeide Anna’s vader
Moritz van Saksen op).
Stad- en Mijnbouwmuseum (geschiedenis van
het zilver, inclusief het maken van munten die
Anna’s bruidsschat vormden).
Zilvermijn Reiche Zeche (hier kwam het edelmetaal
vandaan voor Anna’s bruidschat van
Saksische munten).
MEISSEN
Slot Freudenstein.
Meissen is de oude residentie van de keurvorsten
van Saksen. Imposant gelegen aan de
grote Elbe is het wat ironisch dat Meissen is
genoemd naar de kleinste rivier in de stad;
de Meisa. Op de heuveltoppen verscheen al in
de vroege middeleeuwen een kasteel. Vanuit
deze basis begon de adel uit Meissen aan een
gestage uitbouw van haar territorium. Het land
heette vroeger ‘Mark Meissen’ en geldt als de
bakermat van Saksen. Vele eeuwen zetelde hier
de koning.
De grandeur van Meissen komt tot uiting in de
Albrechtsburcht en de grote Dom. Alle belangrijke
personen van adel werden in de Dom
begraven. Ook Anna van Saksen werd begraven
in de vorstenkapel, maar zij kreeg in 1577 een
naamloos graf. Haar graf (A) ligt er nog steeds
en is te vinden tussen de grafstenen van
keurvorst Friedrich II von Sachsen (1) en gravin
Zdena von Sachsen (2).
VOETSPOREN ANNA VAN
SAKSEN IN MEISSEN:
Dom (haar naamloze graf in de vorstenkapel)
SAKSEN, EEN
ONTDEKKINGSREIS DICHTBIJ
Saksen mag zich verheugen op een stijgende
belangstelling onder Nederlandse reizigers.
Deze grote Duitse deelstaat ligt ongeveer 500
kilometer van de Nederlandse grens. Naast
historische steden als Dresden, Leipzig, Görlitz
of Meissen biedt het land ook natuurgebieden
als het Ertsgebergte, Vogtland, Zittauergebirge
en het nationale park Sächsische Schweiz.
Meer reisinformatie is te vinden op de
Nederlandstalige website: www.saksen.info