de buijyvoets bode 2005 - Bijvoet

De herkomst van
de naam Bijvoet
De benaming Bijvoet zou stammen uit het oudhoogduits "biboz", later
"bifuoz" afegeleid van het oude werkwoord "bozzan" dat stoten bete-
kent. Daarmee bedoelde men dat het kruid dat als specerij bij de spij-
zen wordt gestoten en daartoe diende in vroegere tijden de plant
Bijvoet.
Een andere
benaming
voor het
Bijvoetkruid
is Artemisia
Vulgaris. De
meest voor de
hand liggende
verklaring
van de wetenschappelijkegeslachtsnaam
Artemisia is
dat deze is
afgeleid van
het Griekse Artemes (=gezond). De soortnaam
Vulgaris (=massa) komt van vulgus, wat overal
voorkomend betekent. Het is inderdaad een algemeen
voorkomende plant, die we het meest zien
op droge, zanderige grond, op vrijwel elk spoorwegemplacement,
op stortplaatsen en in hoge,
droge bermen. Andere bronnen vermelden dan
weer dat Artemisia afkomstig is van de Griekse
godin Artemis, de godin van het huwelijk en de
geboorte en de patrones der maagdelijkheid of
van Artemisia, de vrouw van Mausolos, de
koning van Holicarnassus. De plant is nauw verwant
met de absint-alsem, die reeds door de
Hoe schrijf je
onze naam?
De schrijfwijze van de familienaam was in vroeger
eeuwen blijkbaar vrij onbelangrijk.
Boze tongen beweren dat mijnheer pastoor wel
eens een borreltje teveel op had bij het inschrijven
van de naam in het doopregister.
Op onze website www.bijvoet.org is in de stamboom
(B2) een onderdeel “Diverse overzichten”
opgenomen. In deze overzichten is eenvoudig op
te vragen hoe vaak een bepaalde schrijfwijze
voorkomt in onze database.
Bijvoet 800
Bijvoets 200
Buijvoets 125
Buyvoets 100
Byvoets 2
Byvoet 8
In de 17 e eeuw komen vooral in ons stamdorp
Neerpelt nog de volgende familienamen sporadisch
voor:
- Beiffits
- Beijvoet
- Beijvoets
- Beivoets
- Beuvoets
- Beuyvoets
- Beyevous
- Beyffits,
- Beyvoedts
- Beyvoets
- Boeijvoets
- Boeyvoets
- Boyvoets.
Bijna altijd kom je binnen één gezin verschillende
schrijfwijzen tegen.
So, what’s in a name!
Egyptenaren werd gebruikt.
De Bijvoetplant is erg sterk, ontzettend mooi en
staat goed vast in de grond met haar zodevormende
wortels. Bijvoet groeit rechtop en kan
ruim 120 cm hoog worden. Het nadeel van
Bijvoet is echter dat de plant snel te groot en te
breed wordt voor een bescheiden kruidentuin.
Opvallend zijn de decoratief ingesneden bladeren,
groen aan de bovenkant en grijsviltig
behaard aan de onderkant. De stengel is vaak
enigszins rood aangelopen. Bovenaan vertakt hij
zich en vormt aan de uiteinden nietige bloemhoofdjes,
die in langwerpige pluimen rechtop
staan. De plant is erg geurig en werd daarom
gebruikt om wijn te kruiden. De plant bloeit van
juli tot oktober. Bijvoet bevat veel looizuur en
bitterstof, vandaar haar geneeskrachtige eigenschappen.
Romeinse soldaten staken Bijvoet in hun schoenen,
omdat hen dit zou behoeden tegen pijnlijke
voeten. Aangenomen wordt dat de plant
hieraan haar Nederlandse naam dankt. Het erg
bittere aftreksel (alsem) van de knoppen werd
als maagbitter aangewend. Er zijn nog een heleboel
andere aandoeningen waarbij Bijvoet soulaas
kan bieden: pijn, koorts, buikkrampen, epilepsie,
verstuikingen, overtollig zweten,... Er zijn
wel een aantal beperkingen qua gebruik van de
Bijvoetplant. Grote dosissen moeten vermeden
worden, aangezien ze giftig zijn. Bovendien kunnen
zwangere vrouwen liefst geen Bijvoet
gebruiken. Zij zijn immers gevoeliger voor het
thujon van de etherische olie. De kleine trosjes
nog gesloten bloemknopjes kunnen we bovendien
als keukenkruid gebruiken.
Een andere variant is de Bijvoetwol: dit genees-
We komen steeds meer te weten over dat leuke
plantje waar je zo heerlijk thee van kunt zetten.
Maar helaas, om de wijze woorden van Johan
Cruijff aan te halen: “Ieder voordeel heb zijn
nadeel.” Volgens www.gezondheidsnet.nl zijn “de
belangrijkste veroorzakers van hooikoorts: berken,
grassen en Bijvoet.” Daar sta je dan met je goeie
gedrag en je mooie achternaam. Maar gelukkig is
er LORATYN! Deze Oostenrijkse bruistabletten werken
stark und schnell tegen allergieën. En mocht
dat niet helpen, dan vinden we op www.loratyn.at
precies waar we volgende zomer niet heen moeten:
zullen we St. Petersburg maar eens een jaartje
overslaan?
middel werd als volgt gebruikt. De wollige stof
wordt ineen gerold tot een kleine kegel, die met
speeksel aan de huid van het aangedane
lichaamsdeel wordt vastgekleefd en vervolgens
in brand gestoken. De hierdoor ontstane brandwond
zou dan door te gaan etteren de patiënt
genezing brengen. Dit principe is gebaseerd op
een eeuwenoude Oosterse gewoonte.
Naast z'n geneeskrachtige eigenschappen, was
Bijvoetkruid volgens de legenden ook nog tot
heel wat andere dingen in staat. Het beschermde
de mens tegen dieren, ratten, muizen en vliegen.
Het beveiligde het huis tegen brand en boze
geesten. Behekste melk, boter en eieren werden
door het aanraken met de plant onttoverd. Is
men zelf betoverd dan volstaat het driemaal met
een bosje Bijvoet op de grond te slaan om de
toverkracht te breken. ■
✎ Michel Bijvoet
Bron: Folklorisch plantenboek
Neerpelt herleeft!
Neerpelt – Het zal je maar
gebeuren, op onze vergadering
in September 2003 komt er
plots een nieuwe Buyvoets naar
de vergadering: Jan Buyvoets.
Met veel overgave vertelt hij
ons dat hij uit Heemstede (!?)
afkomstig is en dat hij interesse
toont in de vereniging.
Bovendien komt deze sympathieke
Nederlander (want
Heemstede bleek in Nederland
te liggen…) op de proppen met
een oude pot, excuseer… een
Vijzel uit 1664. Vanaf die eerste
kennismaking blijft Jan ons tot
vandaag (en hopelijk ook nog morgen) beschieten
met initiatieven en ideeën. Eén van zijn eerste
was het organiseren van een familiebijeenkomst.
Nu ja, wij, de zes leden, waren daar ook
absoluut voorstander van, maar we hadden toch
een beetje schrik, stel dat er geen kat op af
komt? Niks van aantrekken dacht Jan en hij
zette door.
Eerst pakte hij samen met François en Leo de
site aan, restylde ze volledig en het gevolg is
bekend: het ledenaantal groeide spectaculair
aan. Vervolgens zocht hij de nodige contacten in
Neerpelt en om een lang verhaal iets korter te
maken: het familiefeest bleek een enorm succes.
Waar de Bijvoet bloeit...
De eerste familiebijeenkomst in Neerpelt was een groot succes.
De Buijyvoets Bode 1, Juni 2005 1 - Pagina 2
Er kwamen familieleden uit alle hoeken van
België en Nederland, zelfs Duitsland was vertegenwoordigd.
Leo legde ons, in de 'Scoutsrally' te Neerpelt, het
één en ander uit over de website en de stichting.
Regelmatig werden we verwend met een drankje
en een hapje. En als afsluiter werden bovendien
nog een aantal echte Limburgse vlaaien (taarten)
bovengehaald.
Johnny Spooren van de Heemkundekring uit
Neerpelt hield een redevoering over Neerpelt in
het algemeen en over de invloed van de
Byvoeten in het bijzonder.
Michel verkocht Bijvoet-likeur als was het water,
De geboorte van
de Bijvoet & Byvoet
Stichting
Op 4 maart 2001 kwamen zes enthousiaste familieleden
bijeen om hun krachten te bundelen bij het onderzoek
naar de stamboom van de familie met de naam
Bijvoet, Byvoets, Buijvoets en gelijkluidende namen.
Opgericht werd de Bijvoet & Byvoet Stichting. Dit
heuglijke feit werd met een glas champagne beklonken,
en voor het nageslacht bewaard met bovenstaande
foto. Op de foto staand van links naar rechts Paul
Bijvoet, Michel Bijvoet, Leo Bijvoet en zittend van links
naar rechts François Byvoet, André Byvoet en Luca
Hofstee.
Om alles in vlotte banen te laten lopen werd besloten
tot de opbouw van een website waarop zij hun bevindingen
konden publiceren: de www.byvoet.org of
www.bijvoet.org -site was geboren. De site deed zijn
werk en het ledenaantal groeide uit tot de huidige 50
leden, doch één grote groep van familieleden viel uit
de boot: de 'cyberlozen'! Vandaar het initiatief om een
papieren editie te creëren van de site, waarin een aantal
artikelen van de site overgenomen worden, het
laatste nieuws in verschijnt en de hete hangijzers voorgelegd
worden aan de lezers.
Onze website: www.bijvoet.org
terwijl Johnny Spooren heel de voorraad
'Neerpelt boeken' aan ons verloor.
Paul Bijvoet zorgde voor een plechtig moment
door de aanwezige ereleden te verrassen met
een uitgeprinte en ingebonden uitdraai van de
stamboom.
Nog nooit had ik zoveel Byvoeten onder één dak
gezien, nog nooit had ik zoveel verschillend
geschreven Byvoeten ontmoet.
Op het einde van de avond was er slechts één
teleurstelling: zoveel mensen en maar met zo
weinig kunnen praten…
Het stemt mij gelukkig en hoopvol naar de toekomst
dat er zoveel Byvoeten honderden kilometers
trotseren om wildvreemde familieleden te
ontmoeten ergens in een godvergeten gehucht
te midden van de Limburgse bossen en dat nog
op een druilerige dag.
Daarom: bedankt Jan en…
wanneer komt de volgende? ■
✎ André Byvoet