Struikelblok zinsontleding: Actief en passief - Weebly
Struikelblok zinsontleding: Actief en passief - Weebly
Struikelblok zinsontleding: Actief en passief - Weebly
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Struikelblok</strong> <strong>zinsontleding</strong>: <strong>Actief</strong> <strong>en</strong> <strong>passief</strong><br />
E<strong>en</strong> zin kan actief of <strong>passief</strong> zijn.<br />
In e<strong>en</strong> actieve zin voert het onderwerp e<strong>en</strong> handeling uit.<br />
In e<strong>en</strong> passieve zin ondergaat het onderwerp de handeling. Wie of wat die handeling uitvoert,<br />
noemt m<strong>en</strong> het handel<strong>en</strong>d voorwerp (H.V.).<br />
Vb: // Mama / bakt / heerlijke koekjes. // Actieve zin.<br />
Mama doet iets: ze bakt.<br />
// De koekjes / word<strong>en</strong> / door mama / gebakk<strong>en</strong>. // Passieve zin.<br />
Het onderwerp ondergaat e<strong>en</strong><br />
handeling: de koekjes word<strong>en</strong><br />
gebakk<strong>en</strong>.<br />
Mama (of: 'door mama') is hier<br />
het handel<strong>en</strong>d voorwerp.<br />
Ev<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Oef<strong>en</strong>ing 1:<br />
Gaat het om e<strong>en</strong> actieve of passieve zin. Zet e<strong>en</strong> kruisje in de juiste kolom.<br />
1. Vader schildert de kamer van de baby in e<strong>en</strong> roze tint.<br />
2. De fiets wordt door de fiets<strong>en</strong>maker gerepareerd.<br />
3. De bal werd door die jong<strong>en</strong> met de rode trui door het v<strong>en</strong>ster<br />
getrapt.<br />
4. Nadir bouwt e<strong>en</strong> groot kasteel met zijn legoblokk<strong>en</strong>.<br />
5. De popp<strong>en</strong> word<strong>en</strong> door Marie e<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> slap<strong>en</strong> gelegd in de<br />
popp<strong>en</strong>hoek.<br />
Oef<strong>en</strong>ing 2:<br />
Maak van de passieve zinn<strong>en</strong> actieve zinn<strong>en</strong> <strong>en</strong> omgekeerd.<br />
1. Zaterdag hield hij e<strong>en</strong> lezing over 'Kinder<strong>en</strong> met probleemgedrag'.<br />
Actieve zin Passieve zin<br />
................................................................................................................................................................<br />
................................................................................................................................................................<br />
2. Gister<strong>en</strong> werd door professor Ste<strong>en</strong>berg in het Nederlands Instituut te Amsterdam e<strong>en</strong><br />
workshop over Couperus georganiseerd.<br />
................................................................................................................................................................<br />
................................................................................................................................................................<br />
________________________________________________________________________________<br />
Miriam Perrone 1
3. De reisleider leidde de groep ook rond in dat museum.<br />
................................................................................................................................................................<br />
................................................................................................................................................................<br />
4. Het meisje bracht e<strong>en</strong> prachtige versie van 'Man down', de nieuwste song van Rihanna.<br />
................................................................................................................................................................<br />
................................................................................................................................................................<br />
5. Hij geloofde op achtti<strong>en</strong>jarige leeftijd niet meer in God.<br />
................................................................................................................................................................<br />
................................................................................................................................................................<br />
Oef<strong>en</strong>ing 3:<br />
Duid in de volg<strong>en</strong>de passieve zinn<strong>en</strong> steeds het handel<strong>en</strong>d voorwerp aan.<br />
1. Dat boek zal door die man wel gekocht word<strong>en</strong>.<br />
2. De auto werd door die crimineel gestol<strong>en</strong>.<br />
3. De hoofdprijs werd door e<strong>en</strong> derti<strong>en</strong>jarige in de wacht gesleept!<br />
4. De codes werd<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> professionele hacker ontcijfert.<br />
5. De knuffelbeer werd door de peuter op de speelplaats achtergelat<strong>en</strong>.<br />
Het valt op dat het H.V. telk<strong>en</strong>s voorafgegaan wordt door het woordje '............................' .<br />
! Maar... niet elk zinsdeel dat begint met 'door' is e<strong>en</strong> handel<strong>en</strong>d voorwerp.<br />
(zie verder)<br />
________________________________________________________________________________<br />
Miriam Perrone 2
<strong>Struikelblok</strong>k<strong>en</strong> in de ontleding van passieve zinn<strong>en</strong>.<br />
Bij de ontleding van passieve zinn<strong>en</strong> wordt het handel<strong>en</strong>d voorwerp al e<strong>en</strong>s verward met de<br />
bijwoordelijke bepaling van oorzaak.<br />
Vb: Door de hevige wind was het dak van het huis geblaz<strong>en</strong>.<br />
// Door de hevige wind / was / het dak / van het huis / geblaz<strong>en</strong>. //<br />
H.V. P.V. O. BWB(-plaats) WWA-v.d.<br />
Dit is e<strong>en</strong> passieve zin. Het onderwerp (het dak) werd door de wind weggeblaz<strong>en</strong>. Het heeft het<br />
wegblaz<strong>en</strong> ondergaan. De wind (of het beter: 'Door de hevige wind') is hier dan het handel<strong>en</strong>d<br />
voorwerp (H.V.).<br />
Merk het verschil op met de volg<strong>en</strong>de zin:<br />
Door de hevige wind kon ik niet vertrekk<strong>en</strong>.<br />
// Door de hevige wind / kon / ik / niet / vertrekk<strong>en</strong>. //<br />
BWB(-oorzaak) P.V. O. BWB WWA – inf.<br />
(-ontk<strong>en</strong>ning)<br />
Deze zin is actief: ik kon niet vertrekk<strong>en</strong>.<br />
Dat ik niet kon vertrekk<strong>en</strong> had e<strong>en</strong> oorzaak: er was hevige wind. Het zindsdeel 'Door de hevige<br />
wind' is daarom dan ook e<strong>en</strong> bijwoordelijke bepaling van oorzaak.<br />
Conclusie: Bij passieve zinn<strong>en</strong> heb je e<strong>en</strong> handel<strong>en</strong>d voorwerp. Bij actieve zinn<strong>en</strong> gaat het om e<strong>en</strong><br />
bijwoordelijke bepaling van oorzaak.<br />
Oef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>:<br />
Ontleed de volg<strong>en</strong>de zinn<strong>en</strong>.<br />
1. Door de hevige reg<strong>en</strong>bui<strong>en</strong> zijn grote del<strong>en</strong> van Engeland onder water gelop<strong>en</strong>.<br />
2. Door de hevige reg<strong>en</strong>bui<strong>en</strong> zijn de graszaadjes van de helling gespoeld.<br />
3. Ik kon die teg<strong>en</strong>ligger niet zi<strong>en</strong> door de dichte mist.<br />
4. We hebb<strong>en</strong> ons moet<strong>en</strong> verwarm<strong>en</strong> met lucifers door het gebrek aan dek<strong>en</strong>s.<br />
________________________________________________________________________________<br />
Miriam Perrone 3
5. Tot ieders teleurstelling werd het feestje vroeger dan voorzi<strong>en</strong> beëindigd door e<strong>en</strong> inval van<br />
de politie.<br />
6. Door e<strong>en</strong> inval van de politie is het feestje niet kunn<strong>en</strong> doorgaan.<br />
7. In geval van brand mog<strong>en</strong> de lift<strong>en</strong> van het gebouw op ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele verdieping door de<br />
werknemers gebruikt word<strong>en</strong>.<br />
8. Door het ongeluk ontstond er e<strong>en</strong> lange file.<br />
9. De leiding<strong>en</strong> zijn door de vorst geknapt.<br />
10. De Franse bevolking werd door de vorst erg onderdrukt.<br />
11. Door de kou is de school geslot<strong>en</strong>.<br />
12. Hij werd door de kou verrast.<br />
13. Door de kortsluiting ging het licht uit.<br />
14. Het treinverkeer werd door de kortsluiting vertraagd.<br />
15. Door die film werd hij erg aangegerep<strong>en</strong>.<br />
________________________________________________________________________________<br />
Miriam Perrone 4
16. Door die film werd dat boek e<strong>en</strong> bestseller.<br />
17. We werd<strong>en</strong> nat door de reg<strong>en</strong>.<br />
18. Door de reg<strong>en</strong> kond<strong>en</strong> we niet vertrekk<strong>en</strong>.<br />
19. De kamer wordt door de schilder geschilderd.<br />
20. Ik word misselijk door die doordring<strong>en</strong>de geur.<br />
________________________________________________________________________________<br />
Miriam Perrone 5
Verbetersleutel:<br />
Oef<strong>en</strong>ing 1:<br />
Gaat het om e<strong>en</strong> actieve of passieve zin. Zet e<strong>en</strong> kruisje in de juiste kolom.<br />
1. Vader schildert de kamer van de baby in e<strong>en</strong> roze tint. x<br />
Actieve zin Passieve zin<br />
2. De fiets wordt door de fiets<strong>en</strong>maker gerepareerd. x<br />
3. De bal werd door die jong<strong>en</strong> met de rode trui door het v<strong>en</strong>ster<br />
getrapt.<br />
4. Nadir bouwt e<strong>en</strong> groot kasteel met zijn legoblokk<strong>en</strong>. x<br />
5. De popp<strong>en</strong> word<strong>en</strong> door Marie e<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> slap<strong>en</strong> gelegd in de<br />
popp<strong>en</strong>hoek.<br />
Oef<strong>en</strong>ing 2:<br />
Maak van de passieve zinn<strong>en</strong> actieve zinn<strong>en</strong> <strong>en</strong> omgekeerd.<br />
1. Zaterdag hield hij e<strong>en</strong> lezing over 'Kinder<strong>en</strong> met probleemgedrag'.<br />
...Zaterdag werd door hem e<strong>en</strong> lezing gehoud<strong>en</strong> over 'Kinder<strong>en</strong> met probleemgedrag'........................<br />
2. Gister<strong>en</strong> werd door professor Ste<strong>en</strong>berg in het Nederlands Instituut te Amsterdam e<strong>en</strong><br />
workshop over Couperus georganiseerd.<br />
...Professor Ste<strong>en</strong>berg organiseerde gister<strong>en</strong> e<strong>en</strong> workshop over Couperus in het Nederlands ..........<br />
...Instituut te Amsterdam. ......................................................................................................................<br />
3. De reisleider leidde de groep ook rond in dat museum.<br />
...De groep werd door de reisleider ook in dat museum rondgeleid. ....................................................<br />
................................................................................................................................................................<br />
4. Het meisje bracht e<strong>en</strong> prachtige versie van 'Man down', de nieuwste song van Rihanna.<br />
...E<strong>en</strong> prachtige versie van 'Man down', de nieuwste song van Rihanna, werd door dat meisje ..........<br />
...gebracht. .............................................................................................................................................<br />
5. Hij geloofde op achtti<strong>en</strong>jarige leeftijd niet meer in God.<br />
...Door hem werd niet meer in God geloofd op achtti<strong>en</strong>jarige leeftijd. ................................................<br />
________________________________________________________________________________<br />
Miriam Perrone 6<br />
x<br />
x
Oef<strong>en</strong>ing 3:<br />
Duid in de volg<strong>en</strong>de passieve zinn<strong>en</strong> steeds het handel<strong>en</strong>d voorwerp aan.<br />
1. Dat boek zal door die man wel gekocht word<strong>en</strong>.<br />
2. De auto werd door die crimineel gestol<strong>en</strong>.<br />
3. De hoofdprijs werd door e<strong>en</strong> derti<strong>en</strong>jarige in de wacht gesleept!<br />
4. De codes werd<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> professionele hacker ontcijfert.<br />
5. De knuffelbeer werd door de peuter op de speelplaats achtergelat<strong>en</strong>.<br />
Het valt op dat het H.V. telk<strong>en</strong>s voorafgegaan wordt door het woordje '.....door...................' .<br />
Oef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>:<br />
Ontleed de volg<strong>en</strong>de zinn<strong>en</strong>.<br />
1. // Door de hevige reg<strong>en</strong>bui<strong>en</strong> / zijn / grote del<strong>en</strong> van Engeland / onder water / gelop<strong>en</strong>. //<br />
BWB-oorzaak P.V. O. BWB-wijze WWA-vd<br />
zijn gelop<strong>en</strong> = NWG<br />
2. // Door de hevige reg<strong>en</strong>bui<strong>en</strong> / zijn / de graszaadjes / van de helling / gespoeld.//<br />
H.V. P.V. O. BWB-plaats WWA-vd<br />
zijn gespoeld = WWG<br />
3. // Ik / kon / die teg<strong>en</strong>ligger / niet / zi<strong>en</strong> / door de dichte mist.//<br />
O. P.V. L.V. BWB WWA-inf BWB-oorzaak<br />
-ontk<strong>en</strong>ning<br />
kon zi<strong>en</strong> = WWG<br />
4. // We / hebb<strong>en</strong> / ons / moet<strong>en</strong> verwarm<strong>en</strong> / met lucifers / door het gebrek aan dek<strong>en</strong>s.//<br />
O. P.V. Wed. WWA-inf+inf BWB-middel BWB-oorzaak<br />
vnw.<br />
hebb<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> verwarm<strong>en</strong> = WWG<br />
________________________________________________________________________________<br />
Miriam Perrone 7
5. // Tot ieders teleurstelling / werd / het feestje / vroeger dan voorzi<strong>en</strong> / beëindigd / door e<strong>en</strong><br />
BWB-modaliteit P.V. O. BWB-tijd WWA-vd<br />
inval van de politie.// werd beëindigd = WWG<br />
H.V.<br />
6. // Door e<strong>en</strong> inval van de politie / is / het feestje / niet / kunn<strong>en</strong> doorgaan.//<br />
BWB-oorzaak P.V. O. BWB- WWA-inf+inf<br />
ontk<strong>en</strong>ning<br />
is kunn<strong>en</strong> doorgaan = NWG<br />
7. // In geval van brand / mog<strong>en</strong> / de lift<strong>en</strong> van het gebouw / op ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele verdieping / door<br />
BWB-red<strong>en</strong> P.V. O. BWB-plaats<br />
de werknemers / gebruikt word<strong>en</strong>.//<br />
H.V. WWA-vd+inf<br />
mog<strong>en</strong> gebruikt word<strong>en</strong> = WWG<br />
8. // Door het ongeluk / ontstond / er / e<strong>en</strong> lange file.//<br />
BWB-oorzaak P.V plaats- getalsonderwerp<br />
onderwerp)<br />
ontstond = WWG<br />
9. // De leiding<strong>en</strong> / zijn / door de vorst / geknapt.//<br />
O. P.V. BWB-oorzaak WWA-vd<br />
zijn geknapt = NWG<br />
10. // De Franse bevolking / werd / door de vorst / erg / onderdrukt.//<br />
O. P.V. H.V. BWB- WWA-vd<br />
modaliteit<br />
werd onderdrukt = WWG<br />
11. // Door de kou / is / de school / geslot<strong>en</strong>.//<br />
BWB-oorzaak P.V. O. WWA-vd<br />
is geslot<strong>en</strong> = NWG<br />
12. // Hij / werd / door de kou / verrast.//<br />
O. P.V. H.V. WWA-vd<br />
werd verrast = WWG<br />
________________________________________________________________________________<br />
Miriam Perrone 8
13. // Door de kortsluiting / ging / het licht / uit.//<br />
BWB-oorzaak P.V. O. NWWA-ad<br />
ging uit = WWG<br />
14. // Het treinverkeer / werd / door de kortsluiting / vertraagd.//<br />
O. P.V. H.V. WWA-vd<br />
werd vertraagd = WWG<br />
15. // Door die film / werd / hij / erg / aangegerep<strong>en</strong>.//<br />
H.V. P.V. O. BWB- WWA-vd<br />
modaliteit<br />
werd aangegerep<strong>en</strong> = WWG<br />
16. // Door die film / werd / dat boek / e<strong>en</strong> bestseller.//<br />
BWB-oorzaak P.V. O. N.D.<br />
werd e<strong>en</strong> bestseller = NWG<br />
17. // We / werd<strong>en</strong> / nat / door de reg<strong>en</strong>.//<br />
O. P.V. N.D. BWB-oorzaak<br />
werd<strong>en</strong> nat = NWG<br />
18. // Door de reg<strong>en</strong> / kond<strong>en</strong> / we / niet / vertrekk<strong>en</strong>.//<br />
BWB-oorzaak P.V. O. BWB- WWA-inf<br />
ontk<strong>en</strong>ning<br />
kond<strong>en</strong> vertrekk<strong>en</strong> = WWG<br />
19. // De kamer / wordt / door de schilder / geschilderd.//<br />
O. P.V. H.V. WWA-vd<br />
wordt geschilderd = WWG<br />
20. // Ik / word / misselijk / door die doordring<strong>en</strong>de geur.//<br />
O. P.V. N.D. BWB-oorzaak<br />
word misselijk = NWG<br />
________________________________________________________________________________<br />
Miriam Perrone 9