link ppv bijlage 6 - Wobra

KB Basisnormen Bijlage 6 - Industriële gebouwen 1/62 

Bijlage 6 

Overzicht 

1. Inleiding 

2. Wettelijk kader 

3. Doelstellingen 

4. Toepassingsgebied 

5. Indeling 

6. Structurele elementen 

Industriegebouwen 

Bijlage 6 - Koninklijk besluit van 7 juli 1994 

KB van 1 maart 2009 

7. Grootte van de compartimenten 

8. Opdelen van een industriegebouw 

9. Actieve brandbeveiliging 

10. Afstand tussen de gebouwen 

11. Evacuatie 

12. Veiligheid van de hulpploegen 

1 

2


Wettelijk kader 

Koninklijk besluit van 7 juli 1994 

• Voorschriften voor industriegebouwen zijn 

opgenomen in bijlage 6 bij het koninklijk besluit 

van 7 juli 1994 (KB van 1 maart 2009 - BS 15.07.2009) 

- geldt slechts voor nieuwe gebouwen, zoals dit het geval 

is voor alle voorschriften in het koninklijk besluit van 7 juli 

1994 

- zelfde definities (nl. bijlage 1) als andere bijlagen bij het 

koninklijk besluit van 7 juli 1994, maar enkele nieuwe 

definities nodig 

- zelfde afwijkingsprocedure, zoals voor elk uitvoeringsbesluit 

van de wet van 30 juli 1979, maar meer flexibiliteit 

ingebouwd in de voorschriften 

Wettelijk kader 


• Nieuwe definities voor: 

- Structurele elementen - type I/II 

- Compartimentwand 

- Tussenvloer 

- Open vloer 

- Opslagplaats 

- Bluswatervoorziening 

- Brandbelasting 

3 

4



Toepassingsgebied 

• Art. 1. De technische specificaties die 

opgenomen zijn in de bijlagen van dit besluit 

zijn van toepassing op: 

De op te richten gebouwen 

De uitbreidingen aan bestaande gebouwen 

maar beperkt tot het gedeelte van de 

uitbreiding 

• De basisnormen zijn niet van toepassing op 

bestaande gebouwen. 


Toepassingsgebied 

• Op te richten gebouwen = gebouwen die na de 

inwerkingtreding van de basisnormen zijn 

opgericht of die nog opgericht moeten worden 

UITZONDERING: op te richten 

gebouwen waarvoor de 

bouwaanvraag ingediend werd vóór 

inwerkingtreding van de basisnormen 

= BESTAANDE GEBOUWEN 

5 

6



Uitbreidingen en verbouwingen van bestaande gebouw 

• Uitbreidingen vallen onder toepassing van het KB, 

maar enkel het deel uitbreiding 

- evacuatie via bestaand gedeelte moet voldoen aan de 

‘geest’ van bijlage 6 

- Rf van de structurele elementen als de stabiliteit van de 

uitbreiding daarvan afhankelijk is 

• Verbouwingen vallen niet onder toepassing van 

het KB 

- wel hanteren als leidraad (veiligheid mag niet 

achteruitgaan en nieuwe elementen zoveel mogelijk 

voldoen aan bijlage 6) 

Bijlage 6 

Overzicht 

1. Inleiding 




5. Indeling 


7 

8


Doelstellingen 

Algemeen (1.1) 

• Deze bijlage bepaalt de eisen waaraan het 

ontwerp, de bouw en de inrichting van 

industriegebouwen moeten voldoen om: 

- het ontstaan, de ontwikkeling en de voortplanting van 

brand te voorkomen; 

- de veiligheid van de aanwezigen te waarborgen; 

- preventief het ingrijpen van de brandweer te 

vergemakkelijken. 

• Doelstellingen sluiten aan bij de fundamentele 

voorschriften van de BPR 

Bijlage 6 

Overzicht 

1. Inleiding 




5. Indeling 


9 

10


Toepassing 

Wat is een industriegebouw? (zie verslag aan de Koning) 

• Een gebouw of gedeelte van een gebouw, dat 

omwille van zijn constructie of inrichting bestemd is 

voor doeleinden van bedrijfsmatige bewerking 

(productiehal PVC-profielen, verbrandingsoven voor 

afvalverwerking,..) of opslag van materialen of 

goederen (havenopslagplaatsen, koelruimte voor 

diepvriesproducten, stelplaats van bussen,...), het 

bedrijfsmatige telen of opslaan van gewassen 

(tuinbouwserres, bulkopslag van graan) of het 

bedrijfsmatig houden van dieren (paardenstoeterij of 

kippenkwekerij). 

Toepassing 

Randgevallen 

• Groothandels 

- nadruk op verkoop of op opslag (kunnen klanten vrij 

rondlopen?) 

• Laboratoria 

- nadruk op rechtstreekse koppeling aan de bedrijfsmatige 

activiteit (valt de activiteit stil als het labo wegvalt?) 

• Toonzalen 

- nadruk op verkoop en ontvangen van klanten 

11 

12


Toepassing 

Gebouwen 

• Toegankelijk voor personen 

- Indien enkel toegankelijk voor onderhoud, controle of 

werken, dan is het geen gebouw (bvb. silo, onderstation,...) 

• Overdekt 

- Geen gebouw indien niet overdekt (bvb. petrochemische 

installaties, bulkopslag in open lucht,...) 

• Geheel of gedeeltelijk met wanden omsloten 

- moeilijk te beoordelen 

- afstand van een punt 

tot de rand kleiner dan 

30 m 

Toepassing 

Uitzonderingen 

• Kleine industriegebouwen 

- maximaal één bouwlaag (een kelder mag ook nog) 

- en totale oppervlakte kleiner dan 100 m2 • Open constructies 

13 

14


Toepassing 

Uitzonderingen 

• Lokalen niet bestemd voor industriële activiteiten 

- bvb. burelen, refter, leslokaal, showroom,... 

- vallen onder toepassing van bijlage 2 (3 of 4) en zijn daarom 

uitgesloten van bijlage 6 compartimentering noodzakelijk 

- uitzondering voor dergelijke lokalen indien de oppervlakte 

ervan per compartiment niet meer bedraagt dan 100 m2 - of als rechtstreeks noodzakelijk voor de industriële activiteit 

Bijlage 6 

Overzicht 

1. Inleiding 




5. Indeling 


15 

16


Indeling 

Brandbelasting 

• Basispreventienormen onafhankelijk van de 

bestemming Brandbelasting 

Voordelen Nadelen 

- gekend begrip - niet gekend bij ontwerp 

- proefondervindelijk te - slechts één vd factoren 

bepalen en te berekenen van de vuurdriehoek 

- uitgebreide lijsten - variabel 

- vaak gebruikt in modellen - geen rekening met 

onverbrande brandstof 

- ook gehanteerd in - geen rekening met 

regelgeving D en NL tijdsfactor 

Indeling 

Indeling van industriegebouwen in klassen (2.) 

• Industriegebouwen worden in klassen ingedeeld op 

basis van brandbelasting 

Klasse 

A q fi,d 350 MJ/m 2 

B 350 MJ/m 2 < q fi,d 900 MJ/m 2 

C 900 MJ/m 2 < q fi,d 

• Laat variatie van de brandbelasting toe binnen 

bepaalde grenzen 

17 

18


Indeling 

Indeling van compartimenten in klassen 

• Als een industriegebouw opgedeeld is in 

verschillende compartimenten, dan kan de klasse 

bepaald wordt per compartiment 

- specifieke voorschriften gelden dan enkel voor 

desbetreffende compartiment 

- gemeenschappelijk delen voldoen aan strengste 

voorschriften 

Indeling 

Indeling door de bouwheer in klassen 

• De bouwheer bepaalt de klasse en eventueel de 

maatgevende brandbelasting 

- ook als deze nog niet weet welke activiteit er zal in 

plaatsvinden 

• Bij ontstentenis wordt verondersteld dat gebouw tot 

klasse C behoort en niet uitsluitend voor opslag 

wordt gebruikt 

- strengste voorschrift 

19 

20


Indeling 

Karakteristieke brandbelasting (Bijl 1 Def. 6.1) 

Indeling 

Maatgevende brandbelasting (Bijl 1 Def. 6.2) 

21 

22


Indeling – Maatgevende brandbelasting 

Oppervlakte A 

• Brandbare materialen gelijkmatig verdeeld 

- A = totale oppervlakte van het compartiment 

• Brandbare materialen ongelijkmatig verdeeld 

- lokaal 50 % hoger dan gemiddelde 

- A = 1000 m2 (rechthoek B/L > 0,7) 

Indeling 

Karakteristieke brandbelasting 

23 

24



Optelsom 

• Brandbelasting = optelsom van alle brandbare 

materialen (goederen, installaties, gebouw) 

• Uitzondering: gebouw moet niet meegeteld worden 

indien verwaarloosbaar 

- bvb. brandbelasting < 100 MJ/m 2 

• Bijkomende uitzonderingen nog uit te werken door 

ad hoc-werkgroep van de FOD Binnenlandse Zaken 

(DIN 18230-1) 

- bvb. materialen die opgeslagen of behandeld zijn zodat 

verbranding uitgesloten is (bvb. ondergedompeld in water) 

- brandwerend afgeschermde of afgescheiden materialen 

- ... 

Indeling 


Hoeveelheid die 80 % van de tijd niet 

overschreden wordt 

25 

26


Indeling 



Netto verbrandingswarmte H u 

• Netto verbrandingswarmte Hu = maximale 

hoeveelheid energie die in geval van verbranding wordt 

vrijgesteld (excl. latente energie in waterdamp) 

- bepaald calorimetrische bom (NBN EN ISO 1716) 

- 100 % O2 , dus niet altijd 

even realistisch 

27 

28



Netto verbrandingswarmte H u 

• In de literatuur zijn vele lijsten beschikbaar met 

verbrandingswarmte van materialen 

- ook op internet http://webbook.nist.gov/chemistry/ 

Indeling 


29 

30



Beschermingsfactor 

• Materialen die opgeslagen zijn in onbrandbare 

kisten, metalen reservoirs,... zullen niet volledig 

verbranden correctiefactor (DIN 18230-1) 

- brandwerende lokalen, kasten,... = 0 

- brandbare of makkelijke breekbare verpakking = 1 

- kleine metalen vaten ( < 450 l) op omgevingsdruk = 1 

- vloeistoffen met vlampunt > 100°C = 1 (0,7) voor grootste 

reservoir en = 0 voor andere reservoirs 

- andere gevallen (bvb. opslag in drukvaten, vaten > 450 l) 

= 0,8 voor grootste brandlast en = 0,55 voor de rest 

Indeling 

Maatgevende brandbelasting 

31 

32



Verbrandingsfactor m 

• Correctiefactor m houdt rekening met de gehele of 

gedeeltelijke verbranding van materialen 

- afhankelijk van de vorm van de materialen, verdeling ervan, 

stapelingsdichtheid en de vochtigheid 

- hoe groter m, hoe groter de impact op het gebouw 

- resultaten van calorimetrische bom beter laten aansluiten bij 

de werkelijkheid 

• Lijsten met m-factoren in DIN 18230-3 

• m varieert in functie van de hoogte van de stapeling 

- m kan groter zijn dan 1 ?! 


Lijsten met richtwaarden 

• Voor tal van activiteiten zijn al steekproeven 

gebeurd in bedrijven om de brandbelasting te 

bepalen 

• Deze richtwaarden zijn in lijsten opgenomen zodat 

een ontwerper/bouwheer zonder de juiste inhoud 

van het gebouw te kennen, toch weet wat te 

verwachten 

- lijsten zullen door FOD Binnenlandse Zaken 

bekendgemaakt worden (ad hoc-werkgroep) 

- indien niet in de lijst, kan de waarde altijd berekend worden 

33 

34


Bijlage 6 

Overzicht 


7. Grootte van compartimenten 



10.Afstand tussen gebouwen 

11.Evacuatie 

12.Veiligheid van de hulpploegen 

Structurele elementen 

Stabiliteit bij brand (verslag a/d Koning) 

• De structurele elementen van een industriegebouw 

moeten zo ontworpen en uitgevoerd worden dat de 

volgende doelstellingen worden verwezenlijkt: 

- de gebruikers en hulpverleners mogen niet bedolven raken 

bij een instorting van het gebouw 

- de bouwdelen en installaties die van belang zijn voor de 

brandveiligheid (bv. compartimentswanden, bluswaterleidingen, 

… ) mogen niet beschadigd raken bij de instorting 

van een deel van het gebouw 

- bij het instorten van het gebouw of delen daarvan mag de 

veiligheid van de hulpverleners en gebruikers die zich 

rondom het gebouw bevinden niet in het gedrang komen 

35 

36



Definitie (Bijl. 1 - Def. Art. .15) 

• De bouwelementen die de stabiliteit van het geheel 

of van een gedeelte van het gebouw verzekeren 

(zoals kolommen, dragende wanden, hoofdbalken, 

afgewerkte vloeren en andere essentiële delen die 

het geraamte of skelet van het gebouw vormen) en 

die bij bezwijken aanleiding geven tot 

voortschrijdende instorting 


Definitie van voortschrijdende instorting (Bijl. 1 - Def. Art.1.15) 

• Voortschrijdende instorting treedt op indien het 

bezwijken van een constructieonderdeel aanleiding 

geeft tot bezwijken van onderdelen van het gebouw 

die zich niet bevinden in de onmiddellijke omgeving 

van het beschouwde onderdeel en indien de 

draagkracht van het overblijvende bouwwerk 

onvoldoende is om de optredende belasting te 

dragen 

- onmiddellijke omgeving = kleinste waarde van 150 m2 of 

15 % van de vloeroppervlakte (WG ad-hoc) 

37 

38



Definitie 

• Voorbeeld 


Definitie Type I / Type II (Bijl. 1 - Def. Art.1.15) 

dragend, maar geen 

structureel element 


• De bouwelementen die de stabiliteit van het geheel 

of van een gedeelte van het gebouw verzekeren 

(zoals kolommen, dragende wanden, hoofdbalken, 

afgewerkte vloeren en andere essentiële delen die 

het geraamte of skelet van het gebouw vormen) en 

die bij bezwijken aanleiding geven tot 

voortschrijdende instorting 

- Type I - voortschrijdende instorting die zich kan uitstrekken 

over de compartimentsgrenzen heen of die aanleiding geeft 

tot beschadiging van de compartimentswanden 

- Type II - elementen die bij bezwijken aanleiding geven tot 

een voortschrijdende instorting beperkt tot het compartiment 

39 

40



Indeling 


Definitie 

• Onderscheid tussen type I en II 

- geen eigenschap van het structureel element zelf, maar 

hangt samen met belastingen, robuustheid, verbindingen,... 

41 

42



Stabiliteit bij brand van structurele elementen van type I (3.1) 

• Type I 

Klasse 

A R 60 

B / C R 120 

• Zelfde eisen als voor compartimentswanden 

- omdat het bezwijken van deze elementen ook invloed heeft 

op het bezwijken van de compartimentswanden 


Stabiliteit bij brand van structurele elementen van type II (3.1) 

• Type II 

Klasse 

A/B/C R te,d te,d is de equivalente tijdsduur 

• Equivalente tijdsduur is een methode om de invloed 

van reële brandomstandigheden te vertalen naar de 

invloed onder blootstelling volgens ISO 834 

43 

44



Equivalente tijdsduur 

• Equivalente tijdsduur = maximum temperatuur die 

optreedt in een element bij een reële brand 

omgerekend naar de tijd waarbij deze temperatuur in 

dat element optreedt bij een ISO-brand 


Equivalente tijdsduur – NBN EN 1991-1-2 (2003) 

• NBN EN 1991-1-2 (2003) 

- is hetzelfde als EN 1991-1-2 (2002) 

- is verschillend van NBN EN 1991-1-2 ANB (2008) 

• 

waarbij 

45 

46




• t e,d = f (k b, q fi,d, w f) 

afhankelijk van: 

- warmteverliezen langs 

de wanden 

- brandbelasting 

- ventilatie van het lokaal 

- geometrie van het 

lokaal 



• kb afhankelijk van: 

- warmteverliezen langs 

de wanden 

Staal 

Beton, baksteen, 

glas 

Hout, cellenbeton, 

PUR, EPS 

47 

48




• w f afhankelijk van: 

hoogte van het 

compartiment 

- ventilatie van het lokaal 

- geometrie van het 

lokaal 



verhouding van de oppervlakte 

van de verticale openingen A v tov 

de totale vloeroppervlakte A f 

verhouding van de oppervlakte 

van de horizontale 

openingen A h tov de totale 

vloeroppervlakte A f 

• kc afhankelijk van: 

- materiaal van het 


• kc = 1 

- het materiaal van het structureel element (beton, staal, hout, 

gemengd staal-beton) wordt niet in rekening gebracht 

- equivalente tijdsduur wordt gebruikt als maat voor de 

strengheid van de brand (niet voor de weerstand van het 

element) en is dus onafhankelijk van de materialen die als 

structureel element worden gebruikt 

49 

50




• t e,d = f (k b, q fi,d, w f) 


- kans op een brand, p fi 

- aanvaarde kans op falen 

• De kans op brand is 

afhankelijk van de activiteit en de oppervlakte 

- hoe groter de oppervlakte, hoe meer kans op brand 

• q1 = factor die rekening houdt met de oppervlakte 

• q2 = factor die rekening houdt met de activiteit 

- in de WG is eigenlijk altijd (q1 · q2 ) gebruikt door in de 

bepaling van q1 ook rekening te houden met de activiteit en 

q2 = 1 te stellen 



• te,d = f (kb, qfi,d, wf) afhankelijk van: 

- kans op een brand, pfi - aanvaarde kans op falen 

• De aanvaarde kans op falen door brand is 

voor de structurele elementen beperkt tot 10-3 - in koude toestand is dit 1,3 x 10-6 , er wordt dus van 

structurele elementen van type II aanvaard dat ze vaker 

instorten (cfr. DIN 18230-1) 

51 

52




• t e,d = f (k b, q fi,d, w f) 


- kans op een brand p fi en aanvaarde kans op falen p t 

kans op een brand (aantal/m/jaar) = 5 x 10 -6 (productie) 

aanvaarde kans op falen door brand = 10 -3 


Opslag (Bijl. 1 - Def. - art. 1.14.1) 

2 x 10 -6 (opslag) 

( ( ) ) 

q1 = 0,75 1- 0, 27 ln -ln 0,9 

fi, t 

1 pt 

fi, t p fi 

 

waarbij = 

• Een opslagplaats is een overdekt geheel, dat 

hoofdzakelijk gebruikt wordt voor de opslag, 

overslag en/of distributie van goederen, ongeacht 

de duur ervan, bestaande uit één of meerdere 

gebouwen met de eventueel daaraan verbonden 

luifels en/of bijhorende constructies. 

( ) 

53 

54




• t e,d = f (k b, q fi,d, w f) 


- efficiëntie van actieve 

brandbeveiliging 

• waarden ni uit NBN EN 1991-1-2 


Algemene stabiliteit bij brand (3.4.1) 

• Bij de bepaling van de stabiliteit bij brand van de 

structurele elementen houdt men rekening met de 

algemene stabiliteit van het gebouw en de invloed 

van de structurele elementen op elkaar. Daarbij 

houdt men rekening met de uitzettingen en 

vervormingen van de structurele elementen ten 

gevolge van de blootstelling aan de brand. 

- bij de controle van de stabiliteit ook rekening houden met 

tweede orde-effecten zoals de verplaatsing van de 

kolommen door de uitzetting van liggers of vloerplaten 

55 

56



Tussenvloeren (3.1) 

• De brandweerstand van tussenvloeren en hun 

draagstructuur is ten minste gelijk aan R 30. 

Bijlage 6 

Overzicht 



R30 




11.Evacuatie 


57 

58


Grootte van de compartimenten 

Maximale oppervlakte in functie van de beheersbaarheid van 

de brand (3.2) 

• De oppervlakte van een industriegebouw of van een 

compartiment daarvan wordt beperkt ifv brandlast 

Maximale brandlast 

5 700 GJ zonder sprinklers 

34 200 GJ met sprinklers 

• De maximaal toelaatbare oppervlakte wordt bepaald 

door deling van bovenvermelde energiewaarden 

door de maatgevende brandbelasting. 

A max = 

5 700 GJ 

q fi,d 

of 

A max = 

34 200 GJ 

q fi,d 


Maximale oppervlakte in functie van tussenvloeren 

• De maximale oppervlakte van een compartiment 

A max wordt verminderd met volgende factoren 

Aantal tussenvloeren Correctiefactor 

1 0,75 

2 0,5 

3 0,25 

meer dan 3 

0,2 

59 

60



Maximale oppervlakte in functie van boven elkaar gelegen 

compartimenten 

• De maximale oppervlakte van een compartiment 

A max wordt verminderd met volgende factoren 

meerdere compartimenten 

boven E i (LG, MG) 

meerdere compartimenten 

boven E i (HG) 

compartimenten onder E i 

Correctiefactor 

0,25 


Maximale oppervlakte in functie van bouwlagen en tussenvloeren 

• Voorbeeld 

1 

0,75 0,25 = 0,188 

0,50 0,25 = 0,125 

1,00 0,10 = 0,100 

0,1 

0,1 

1 

2 

61 

Het aantal tussenvloeren is het 

maximale aantal tussenvloeren 

dat door een willekeurige 

verticale lijn wordt doorlopen. 

62



Type-oplossingen (3.3) 

• Oppervlakte van compartimenten wordt beperkt 

door: 

- maximale brandbelasting (5 700 GJ of 34 200 GJ) 

- R van de structurele elementen van type II omdat te,d ook 

afhankelijk is van de oppervlakte 

• Type-oplossingen uitgewerkt omdat 

- de maatgevende brandbelasting is niet altijd gekend (bv. 

als de activiteit op het ogenblik van de bouwplannen nog 

niet gekend is) 

- de berekening van de equivalente tijdsduur is niet 

gemakkelijk en bovendien laten oplossingen op maat 

weinig flexibiliteit toe. 


‘Gemiddeld’ industriegebouw 

bovenlicht 1,2 m 

lichtdoorlatende 

oppervlakken (3,5 %) 

RWA (1,5 %) 

12 m hoogte 

poort 5 x 5 m en een deur 

elke 20 m poort 5 x 5 m en een deur 

elke 18 m 

63 

breedte = 1/3 x lengte 

64



Type-oplossingen 



Geen R vereist R 15 

maar enkel controleberekening 

nodig bij knikgevoelige 

elementen of bijzondere gevallen 

(bvb. grote vaste lasten) 

Verbeterde bereikbaarheid 

65 

66




• Type-oplossingen worden ‘verondersteld’ te 

voldoen aan de voorschriften van punt 3.1 en 3.2 

- Dus ook als de brandbelasting hoger is dan 1250 MJ/m 

- Of gebouw enigszins afwijkt van het ‘gemiddeld’ 

industriegebouw 

• Geldt in principe slechts voor gebouwen met één 

bouwlaag 

- Technisch ook uitbreidbaar naar gevallen met 

tussenvloeren en bouwlagen mits toepassen van de 

correctiefactoren 

- Omgekeerd ook 60 % verhoging voor verbeterde 

bereikbaarheid technisch uitbreidbaar naar punt 3.2 


Compartimentswand (3.4) 

• De compartimentwanden, zowel horizontale als 

verticale, hebben een brandweerstand die ten 

minste gelijk is aan de brandweerstand vermeld in 

de tabel 

Klasse 

A EI 60 

B / C EI 120 

- rekening houden met de algemene stabiliteit en tweede 

orde-effecten ingevolge uitzettingen 

67 

68



Compartimentswand (3.4.3) 

• De aansluiting van de compartimentwand met het 

dak of gevel is zo ontworpen en uitgevoerd dat in 

geval van brand het risico van verspreiding van 

brand en rook naar het aanpalend compartiment 

beperkt wordt 


Compartimentswand (3.4.2) 

• Openingen in compartimentwanden die noodzakelijk 

zijn voor de doorgang van gebruikers en 

voertuigen zijn afgesloten met zelfsluitende of bij 

brand zelfsluitende deuren met een 

brandweerstand EI 1 60. 

• Doorvoeringen doorheen wanden van leidingen 

voor fluïda of voor elektriciteit en de uitzetvoegen 

mogen de vereiste weerstand tegen brand van de 

bouwelementen niet nadelig beïnvloeden. 

69 

70


Passieve brandbeveiliging 

Compartimentswand – Aansluiting met dak en gevel (3.4.3) 

• Alternatief door horizontale brandwerende 

schermen te voorzien in het dak loodrecht op de 

compartimentswand (of verticale in de gevel) 

- langs weerszijden over een horizontale afstand van 2 m 

(of 1 m voor de gevels) 

- en opgebouwd uit onbrandbare materialen om 

branduitbreiding via de isolatie te vermijden 


Compartimentswand – Aansluiting met dak en gevel 

• Alternatief door horizontale brandwerende 

schermen te voorzien in het dak loodrecht op de 

compartimentswand (of verticale in de gevel) 

- Opgelet op stabiliteit van het 

brandwerende scherm 

- Aanduiden van de wanden op 

de buitengevel 

- Cannelures boven- en onderaan 

dichtmaken en isolatie vastzetten 

71 

72



Compartimentswand – Aansluiting met dak en gevel 

• Daken van verschillende hoogte 


Compartimentswand (3.5) 

• De buiten- en compartimentswanden zijn zo 

ontworpen en uitgevoerd dat in geval van brand 

het risico dat de wanden van het geteisterde 

compartiment naar buiten toe bezwijken beperkt 

is. 

73 

74




• Ligger bevestigen aan de kolommen 

- ligger moet als ketting de kolommen naar binnen trekken 

• Scharnierverbinding aan basis kolommen vermijden 

• Rf van kolom > Rf van ligger 

- om te vermijden dat de kolommen in de uitzettingsfase al bezwijken 

• Rekenregels voor verplaatsing en krachten in ligger 

Bijlage 6 

Overzicht 






11.Evacuatie 


75 

76


Opdelen van een industriegebouw 

Verschillende industriële activiteiten (4.1) 

• Indien onder eenzelfde dak maar geen fysische 

scheiding tussen de verschillende entiteiten omdat 

er samenwerking is tussen deze entiteiten worden 

zij niet beschouwd als verschillende industriële 

activiteiten. 

• Als een gebouw wordt opgedeeld in verschillende 

delen, gescheiden door wanden, vaak met afzonderlijke 

in- en uitgangen, waarbij de gebruikers van de 

verschillende delen tot verschillende entiteiten 

behoren en geen band met elkaar hebben, dan is er 

wel sprake van verschillende industriële activiteiten 


Principe 

• Verschillende industriële activiteiten in 

afzonderlijke compartimenten 

• Uitzondering: 

Compartimentswand 

EI 120 (door het dak) 

> 2000 m 

klasse A 

klasse A 

klasse B 

klasse C 

2000 m 

77 

Brandwerende wand 

EI 60 (tot tegen het dak) 

78



Verschillende industriële activiteiten 

• Artikel 7 van de Codex over het Welzijn op het Werk 

- Samenwerking en coördinatie noodzakelijk 

- Uitwisselen van informatie 

• Compartimentswanden moeten over de volledige 

hoogte van een bedrijf in een verticaal vlak door 

lopen. Ze mogen niet verspringen. Ze mogen wel 

op een bepaalde bouwlaag eindigen. (4.2) 

- Om te vermijden dat er een doolhof ontstaat 

Bijlage 6 

Overzicht 






11.Evacuatie 


79 

80


Actieve brandbeveiliging 

Algemeen (5.1) 

• Het ontwerp, de uitvoering, het gebruik en het 

nazicht van de actieve brandbeveiligingsinstallaties 

voldoen aan de regels van goed vakmanschap en 

aan de geldende normen terzake. 

- De actieve brandbeveiligingsinstallaties zijn daarbij zo 

uitgevoerd dat de verschillende componenten onderling 

compatibel zijn. Zij werken in synergie zodat de werking of 

het defect van een component, de werking van de andere 

installaties en componenten niet in het gedrang brengt. 

• De actieve brandbeveiligingsinstallaties worden op 

regelmatige tijdstippen nagekeken en onderhouden 

door een ter zake bevoegd organisme of persoon. 


Regels van goedvakmanschap 

• De ‘regels van goed vakmanschap’ zijn de kennis 

en zorgzaamheid naar de gebruiken van het vak en 

de stand van de wetenschap. 

- In de praktijk het geheel van de bepalingen beschreven in 

normen opgesteld of geregistreerd door het Belgisch Bureau 

voor normalisatie (NBN) (of ook in toepasselijke Europese of 

buitenlandse normen), in voorschriften van verzekeraars, in 

specifieke cursussen, in vakbladen, etc.. 

- Nakijken of er passende Belgische normen zijn, waarna bij 

ontstentenis daarvan nagekeken wordt welke algemeen 

aanvaarde regels er bestaan (bv. gerespecteerde Europese 

of internationale normen (CEN, ISO, …), voorschriften van 

verzekeraars (CEA, VdS, FM,…)). 

81 

82



Branddetectie (5.2) 

• Industriegebouwen zijn uitgerust met een passende 

automatische branddetectie-installatie van het type 

algemene bewaking. 

- Uitzondering: Industriegebouwen van de klasse A met een 

oppervlakte kleiner dan of gelijk aan 2000 m volstaat een 

branddetectie-installatie met handbediende brandmelders. 

• Automatische branddetectieinstallatie is ontworpen 

en uitgevoerd volgens de regels van goed 

vakmanschap. 

- Keuze van de detectoren is aangepast aan de aanwezige 

risico's en ifv een snelle ontdekking van de brand. 

- De branddetectieinstallatie geeft automatisch een aanduiding 

van de brandmelding en de plaats ervan. 

83 


Rook- en warmteafvoer (5.3) 

• Om de ontwikkeling en de verspreiding van brand en 

rook in het getroffen compartiment te beperken, is 

het industriegebouw uitgerust met een rook- en 

warmteafvoerinstallatie (RWA-installatie). 

• Uitzonderingen: 

1) klasse A en S 10 000 m ; 

2) klasse B en S 500 m; 

3) compartimenten voorzien van een automatische gas- of 

watermistblusinstallatie of een ESFR-sprinklerinstallatie. 

84



Rook- en warmteafvoer (5.3.1) 

• De RWA-installatie voldoet aan de voorwaarden 

vastgelegd in de norm NBN S 2108-1 

- behoudens punten 18 en 19 van deze norm (controle ontwerp en 

periodiek nazicht door geaccrediteerde instelling) 

• Voor compartimenten waarvan de vloeroppervlakte 

kleiner is dan of gelijk is aan 2000 m mag evenwel de 

aerodynamische oppervlakte van de RWA-verluchters 

en de luchttoevoer berekend worden à rato van ten 

minste 2 % van de dakoppervlakte 

- hoogte van de gestapelde goederen en de hoogte van de 

bovenkant van de luchttoevoeropeningen maximaal 70 % van 

de hoogte tot de RWA-verluchters bedraagt 

- mag ook berekend worden volgens NBN S 21-208-1 

85 


Rook- en warmteafvoer (5.3.2) 

• De RWA-installatie wordt bediend door de 

automatische branddetectie-installatie, 

- met uitzondering van die gevallen waarin het compartiment 

uitgerust is met een automatische blusinstallatie van het type 

sprinkler of ruimtebeveiliging. 

• Ze moet eveneens handmatig kunnen worden 

bediend. 

• Indien een compartiment uitgerust is met een 

sprinklerinstallatie, wordt de RWA-installatie, in 

afwijking van NBN S 21-208-1, automatisch bediend 

door de alarmklep van de sprinklerinstallatie. 

86



Automatische blussing (5.4) 

• Automatische blusinstallaties zijn niet verplicht, maar 

als een industriegebouw of een compartiment 

uitgerust is met een algemene automatische 

blusinstallatie voldoet deze aan de regels van goed 

vakmanschap. 


Doormelding (5.5) 

• Elk begin van brand wordt aan de territoriaal 

bevoegde brandweer gemeld. 

• Daartoe staan de signalen van de branddetectiecentrale 

en van automatische blusinstallaties 

doorlopend onder toezicht van een of meerdere 

bekwame personen en dit lokaal, op afstand of een 

combinatie van beide. 

- Bij de aankomst op de interventieplaats moet de brandweer in 

contact kunnen treden met een verantwoordelijke van het 

industriegebouw. 

87 

88



Centrale controle en bedieningspost (5.6) 

• Het toezicht op de werking en de bediening van de 

verschillende actieve brandbeveiligingsinstallaties 

van het gebouw gebeuren vanuit een centrale 

controle- en bedieningspost kunnen. 

- De wanden die dit lokaal scheiden van de rest van het 

gebouw hebben minstens EI 60. 

- De ligging van het lokaal wordt bepaald in overleg met de 

territoriaal bevoegde brandweer, zodat de maximale 

loopafstand van buiten tot het lokaal 15 m bedraagt. Het 

lokaal is van buiten toegankelijk ofwel rechtstreeks ofwel via 

een gang met wanden die minstens EI 60 hebben en deuren 

die minstens EI1 30 hebben. 

- Het lokaal is uitgerust met veiligheidsverlichting. 

Bijlage 6 

Overzicht 






11.Evacuatie 


89 

90


Afstand tussen gebouwen 

Doelstelling 

• Brandoverslag naar belendende gebouwen dient 

te worden voorkomen om de veiligheid van 

personen die zich in deze belendende gebouwen 

bevinden te verzekeren, en om de hulpdiensten in 

staat te stellen de brand meester te worden. 

• Daartoe moet: 

- de straling van de brand te worden beperkt tussen 

gebouwen die los van elkaar staan; 

- de branddoorslag te worden tegengegaan tussen 

gebouwen met een gemeenschappelijke wand; 

- de verspreiding van de brand van en naar het dak te 

worden beperkt. 


Straling beperken 

• Om te vermijden dat een brand tussen twee 

tegenoverstaande gebouwen kan overslaan, mag 

de straling van een brand op de tegenoverstaande 

gebouwen niet meer dan 15 kW/m bedragen. 

- 15 kW/m is een richtwaarde die ook in Nederland 

(NEN 6068) gehanteerd wordt 

- ‘piloted ignition’ mogelijk van hout, geen spontane brand 

91 

92




I I EC = 

AV 

= 

waarbij: 

AE 

AV oppervlakte van de straler (bvb. openingen) 

AE oppervlakte van de omgeschreven rechthoek 

Vormfactor die het deel van de energie weergeeft die een 

straler uitzend naar een bepaald punt 

Bvb. 2 X Y Y X 

= arctan 

 

 

 

+ arctan 

 

 

 

 

2 2 

2 2 

2 2 

2 2 

 

X + Z 



2 

= 

 

 

X + Z 

Y + Z 

2 

15 kW m 

Straling geproduceerd door de brand: 

- 45 kW/m indien beheerst door brandstof 

- 170 kW/m indien beheerst door luchttoevoer 

Omgeschreven rechthoek 

(indien wand EI 60 heeft) 

X Y Y X 

arctan 

 

 

 

+ arctan 

 

 

 

 

2 2 

2 2 

2 2 

2 2 

X + Z X + Z Y + Z Y + Z 

 

Y + Z 

 

 

 

93 

94


Indien beide gevels op hetzelfde perceel, 

Rf van de gevel met grootste Rf 

Anders Rf van te ontwerpen gevel 


Type-oplossingen (6.1) 

• Industriegebouw wordt verondersteld hieraan te 

voldoen als de afstand tov tegenoverstaande 

gebouwen groter is dan of gelijk aan de afstand 

zoals bepaald in tabel. 

Rf van de gevel % openingen zonder Rf Afstand (in m) 

EI (io) 60 

Geen Rf 

of < EI (io) 60 

0 % 0 

0% % openingen < 10 % 4 

10% % openingen < 15 % 8 

15% % openingen < 20 % 12 

% openingen 20 % 16 

E 60 volstaat indien: 

beide gevels E 60 

16 

op hetzelfde perceel 

en tussenafstand > hoogte van hoogste gevel 


Spiegelsymmetrie (6.2) 

• Bij de bepaling van de tussenafstand ten opzichte 

van gebouwen op naburige percelen dient de 

afstand tot aan de perceelsgrens groter of gelijk te 

zijn aan de helft van de minimale tussenafstand. 

95 

96



Brandbare goederen (6.3) 

• Opslag van brandbare goederen is enkel 

toegelaten indien deze goederen op een afstand 

van tegenoverstaande gebouwen liggen die 

minstens aan dezelfde voorschriften voldoet als 

voor de gevels 

- brand kan overslaan naar 

brandbare goederen die in 

de buurt zijn opgeslagen en 

dan naar het andere gebouw 

- vnl. voor systematische en 

langdurige opslag van brandbare goederen (bv. houten 

laadborden) tussen de beide gebouwen. Vrachtwagens of 

verrijdbare afvalcontainers zijn hier niet geviseerd. 


Sprinklers (6.4) 

• De minimale tussenafstand wordt voor de gevels 

van gebouwen uitgerust met een sprinklerinstallatie 

gehalveerd. 

- Regels van de goed praktijk voor sprinklers kunnen grotere 

afstanden vereisen bvb. 10 m of 1,5 keer de hoogte van de 

gestapelde goederen (NBN EN 12845) 

• Indien gebouwen bovendien op hetzelfde perceel 

gelegen zijn en beide gebouwen uitgerust zijn met 

een automatische blusinstallatie, is er geen 

minimale tussenafstand vereist. 

97 

98



Gemeenschappelijke wanden (6.5) 

• De gemeenschappelijke wanden van belendende 

gebouwen moeten voldoen aan de voorschriften 

van compartimentwanden 

- EI 60 voor klasse A 

hoogste klasse is bepalend 

- EI 120 voor klasse B of C 


Brandgedrag van daken (6.6) 

• De dakbedekking van het industriegebouw 

behoort tot klasse BROOF (t1) 

- Systeemproef isolatiemateriaal van het dak en 

ondergrond maken deel uit van de proefopstelling 

99 

100


Bijlage 6 

Overzicht 






11.Evacuatie 


Evacuatie 

Aantal uitgangen (7.1.1) 

• De gebruikers beschikken over ten minste twee 

uitgangen die toegang geven tot een veilige plaats. 

- Het eerste gedeelte van de af te leggen weg naar deze 

uitgangen mag gemeenschappelijk zijn. 

- De kans dat gebruikers door een brand ingesloten raken 

dient beperkt te zijn. Daarom geldt als algemeen principe 

dat de gebruikers steeds over een tweede ontruimingsmogelijkheid 

beschikken die kan worden gebruikt als de 

eerste door de brand onbruikbaar geworden is. 

• De uitgangen zijn gelegen in tegenovergestelde 

zones. 

101 

102


Evacuatie 

Aantal uitgangen – Tegenovergestelde zones 

• Uitgangen liggen in tegenovergestelde zones als 

de hoek tussen twee verbindingslijnen groter is 

dan 45°en dit voor elk willekeurig punt in het 

compartiment 

- Na te kijken bij het begin 

van de af te leggen weg 

waar twee uitgangen 

vereist zijn 

Evacuatie 

Aantal uitgangen – Tegenovergestelde zones 

• Liggen 3 en 4 in tegenovergestelde zones als 

12 30 m en 13 60 m ? 

• En nu ? Hoelang mag 13bedragen? 

103 

104


Evacuatie 

Aantal uitgangen - Uitzondering (7.1.2) 

• Eén uitgang is slechts noodzakelijk: 

- voor de lokalen, compartimenten of bouwlagen waar 

tijdens de normale bedrijfsactiviteiten sporadisch een 

beperkt aantal personen aanwezig zijn voor onderhoud en 

controle van de installaties 

- wanneer voor lokalen, compartimenten of bouwlagen met 

minder dan 50 gebruikers, de af te leggen weg om een 

veilige plaats te bereiken kleiner is dan deze die 

gemeenschappelijk mag zijn 

Evacuatie 

Aantal personen (verslag a/d Koning) 

105 

• Aantal personen wordt bepaald in functie van het 

werkelijke aantal 

• Indien niet gekend bij ontwerp geldt 

- 1 persoon per 10 m in kleine compartimenten (A < 1600 m) 

- 1 persoon per 30 m in grote compartimenten (A > 4800 m) 

- en 160 personen voor compartimenten daar tussenin 

Aantal m_ per persoon 

35 

30 

25 

20 

15 

10 

5 

0 

0 1600 3200 4800 6400 8000 9600 

Oppervlakte (m_) 

106


Evacuatie 

Af te leggen weg (7.2) 

• Af te leggen weg tot veilige plaats wordt beperkt 

zoals aangegeven in de tabel 

Gemeenschappelijk 

deel (in m) 

Totaal (in m) 

Niet gesprinklerd 30 60 

20 40 

Gesprinklerd 45 90 

Evacuatie 

Uitgangen (7.2) 

30 60 

2/3 te hanteren in geval van 

afstanden in vogelvlucht 

107 

• De wegen naar die uitgangen worden vrij gehouden. 

- Ze zijn zodanig ingeplant dat de aanwezige personen 

ongehinderd een veilige plaats kunnen bereiken. 

• Elke uitgang of ontruimingsweg kan in geval van 

brand onmiddellijk gebruikt worden om het gebouw 

te verlaten of een veilige plaats te bereiken. 

- Indien deze deuren vergrendeld zijn, dient de vergrendeling 

te gebeuren door middel van elektromechanische of 

elektromagnetische sloten en voldoet aan de principes van 

de positieve veiligheid, moeten alle vergrendelde deuren van 

het gebouw automatisch ontgrendeld worden in geval van 

branddetectie, alarm of stroomonderbreking en kan elke deur 

ter plaatse worden ontgrendeld. 

108


Evacuatie 

Af te leggen weg 

• De maximale afmetingen van een compartiment 

zullen deels worden bepaald door de afstanden tot 

de uitgangen (gevolg) 

Evacuatie 

Signalisatie (7.4) 

• De uitgangen, ontruimingswegen en brandbeveiligingsmiddelen 

worden aangeduid met goed 

waarneembare en herkenbare signalisatie die 

voldoet aan de bepalingen betreffende de 

veiligheids- en gezondheidssignalering op het 

werk. 

• Ze worden uitgerust 

met een veiligheidsverlichting. 

H d/S 

109 

110


Evacuatie 

Alarm & melding (7.5) 

• Alle gebruikers worden tijdig op de hoogte 

gebracht dat er brand is en dat er mogelijkerwijs 

tot ontruiming van het gebouw overgegaan moet 

worden. 

- De industriegebouwen met een oppervlakte groter dan of 

gelijk aan 500 m dienen daartoe uitgerust te zijn met een 

gepaste alarminstallatie. 

• In geval van brand, kunnen de gebruikers de 

brandweer tijdig verwittigen en kan de brandweer 

in contact treden met een verantwoordelijke van 

het industriegebouw. 

Bijlage 6 

Overzicht 






11.Evacuatie 


111 

112


Veiligheid van de hulpploegen 

Bereikbaarheid (8.1.1) 

• Eén of meerdere veilige en doelmatige opstelplaatsen 

ingericht die te allen tijde gemakkelijk 

bereikbaar zijn voor de brandweervoertuigen 

• Aantal en de ligging van de opstelplaatsen zijn, in 

akkoord met de bevoegde brandweer, bepaald zodat: 

- de afstand van de brandweertoegang van het gebouw tot een 

opstelplaats beperkt is; 

- ten minste van de buitenwanden van gebouwen met 

S 2500 m is bereikbaar; 

- alle buitenwanden van gebouwen met S 5000 m zijn 

bereikbaar en de toegangswegen zijn niet doodlopend; 

- het opgestelde voertuig kan geen schade oplopen door de 

brand. 

113 


Bereikbaarheid 

• Voor kleinere gebouwen opstelplaats in de buurt 

(max. 40 m) van de brandweertoegang tot de centrale 

controle- en bedieningspost van het industriegebouw. 

• Voor grotere gebouwen geldt dat een gedeelte van de 

gevels bereikbaar moet zijn. Dit veronderstelt bijkomende 

opstelplaatsen vanaf waar de brandweer deze gevels kan 

bereiken (max. 40 m). 

• Opstelplaatsen op maximaal 15 m van een hydrant van de 

primaire bluswatervoorziening. 

(cfr Verslag aan de Koning) 

114


• Afmetingen opstelplaatsen minstens 

volgende afmetingen: 

• 20 m x 5 m als de voertuigen achter 

elkaar geplaatst worden 

(8 m indien doodlopend) 

• 10 m x 10 m als de voertuigen naast 

elkaar geplaatst worden. 

• Opstelplaatsen tot gevel op max. 40 m. 

(cfr Verslag aan de Koning) 


Verbeterde bereikbaarheid (8.1.2) 

115 

• De toelaatbare oppervlakte van de compartimenten van 

de industriegebouwen kan voor bepaalde klassen (zie 

tabel 2) verhoogd worden indien deze compartimenten 

vlot bereikbaar zijn voor de brandbestrijding. 

• De volgende voorwaarden worden nageleefd : 

ｰ het terrein waarop het gebouw gelegen is, is bereikbaar langs 

twee onafhankelijke ingangen; deze ingangen zijn op het 

perceel met elkaar verbonden door een toegangsweg voor de 

brandweer; 

ｰ minstens de helft van de wanden van het compartiment zijn 

buitenwanden die bereikbaar zijn voor de brandweer. 

116



Verbeterde bereikbaarheid 

117 

118



Blusmiddelen (8.2.1) 

• In het industriegebouw zijn voldoende aangepaste 

blusmiddelen aanwezig. De aard en de hoeveelheid 

worden in overleg met de territoriaal bevoegde 

brandweer bepaald door de exploitant in functie van 

de aard en de omvang van het brandrisico. 

- Eerste interventieploegen en gebruikers hebben gepaste en 

voldoende (draagbare en mobiele) blusmiddelen die mogelijk 

maken om een begin van brand snel te blussen 

- Keuze en plaatsing van de draagbare en mobiele blustoestellen 

beantwoorden aan de regels van goed vakmanschap 

- Brandweer kan verzoeken om voor de brandbestrijding 

specifieke blusmiddelen ter beschikking te houden. 


Bluswatervoorziening (8.2.2) 

119 

• In de onmiddellijke nabijheid van het industriegebouw 

beschikt de brandweer over een primaire 

bluswatervoorziening die snel door de brandweer kan 

gebruikt worden. 

• Deze primaire bluswatervoorziening kan, in overleg 

met de brandweer, aangevuld worden met een 

secundaire en eventueel tertiaire 

bluswatervoorziening. 

120



Bluswatervoorziening (Verslag a/d Koning) 

• De bluswatervoorziening wordt onderverdeeld in drie 

verschillende soorten bronnen: 

- de primaire bluswatervoorziening snel inzetbaar door het 

eerste voertuig en dient voor een eerste aanval (bv. het 

openbaar leidingnet met hydranten) (NVBR 60m3/h); 

- de secundaire bluswatervoorziening mogelijk iets verder van 

het industriegebouw gelegen en die de brandweer voldoende 

tijd moet bieden om de tertiaire bluswatervoorziening 

operationeel te krijgen (bv. een grotere waterleiding op enkele 

honderden meters of een waterreservoir op het industriegebied); 

(Debiet ten minste 90 m3/h - tijdspanne NVBR 4 u) 

- de tertiaire bluswatervoorziening die voorziet in een quasi 

onbeperkte hoeveelheid bluswater maar mogelijk op grotere 

afstand ligt (bv. een kanaal op enkele kilometers). NVBR: 240 m3/h - 

ongelimiteerd - afstand 1 tot 3 km 


Bluswatervoorziening 

121 

122



Bluswatervoorziening 

Voorbeeld: 10.000 m2 

Tabel “verslag aan de Koning” 

Klasse A Klasse C 

Debie t 5.000 lpm 8.000 lpm 

NFPA 1142 

Noncombustable construction 

108.000 ft2 

Light hazar d High hazar d 

Debie t 13.300 lpm (3500 gpm) 20.900 lpm (5500 gpm) 

D9 document technique (INESC – FFSA - CNPP– France) 

Voorbeeld stockage tot 3 m. h./ R structuur < 30 (Watervoorraad = debiet x 2 uur) 

Laag risico Hoog risico 

Debie t 10.000 lpm (600 m3/h) 20.000 lpm (1200 m3/h) 


Monodisciplinaire interventieplannen (8.3) 

123 

• Indien de brandweer daarom verzoekt, dient de 

exploitant de informatie ter beschikking te stellen 

voor de opmaak van een interventieplan 

- een inplantingsplan van het gebouw met de straten, de toegangen tot het 

terrein (met inbegrip van de manier waarop men zich toegang tot het 

terrein kan verschaffen – conciërge, nachtwaker, sleutelkluis, code,…), 

de nabijgelegen gebouwen, de bruikbare bluswatervoorzieningen,… 

- de grondplannen van de verschillende bouwlagen van het gebouw met 

vermelding van de bouwwijze van draagstructuur, dak en gevels, de 

aanwezigheid van gevaarlijke stoffen en andere risico’s (bv. putten, HSinstallatie,…), 

de aanwezige actieve brandbeveiligings-installaties (RWA, 

sprinklers, detectie,…), de ligging van de compartimentswanden, de 

ingangen, de centrale controle- en bedieningspost, de hoofd-afsluiters van 

de nutsvoorzieningen en andere leidingen met gevaarlijke stoffen,… 

- de specifieke uitrukprocedures (bv. afspraken over bijstand en 

versterking, groot watertransport, meetploegen,…), te 

contacteren/waarschuwen personen,… 

124

link ppv bijlage 6 - Wobra

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?