“Het echt ánders durven doen - Kennisbank Platform 31 - Platform31

Seekles: “Bewoners willen al heel veel zelf, maar het is vaak leuren en sleuren
om het voor elkaar te krijgen. Niet langer een heel bureaucratisch traject voor
elk lullig pandje, met telkens een nieuwe vergunning. Het kan en het moet. De
regelgeving staat het toe, maar het zijn de mensen die de regels interpreteren
die het vernieuwingsproces lastig maken. Het zegt iets over het bestuur van de
stad. Dat wordt nu uit de wind gehouden, want fouten zijn lastig en gevaarlijk.
Maar daar moet een omslag gemaakt worden. Dat het kan, bewijst de Crisis- en
herstelwet.”
Van de Wal: “Ook het feit dat het ministerie van BZK, IPO en VNG ons als
denktank met bijna 80 partijen hebben gevraagd om dit essay op te stellen,
laat zien dat die beweging naar meer openheid op gang begint te komen.
Tegelijkertijd realiseren we ons dat de praktijk weerbarstig is. Het gaat er niet
om van stedelijke vernieuwing een groot nationaal project te maken, maar
juist om op kleine schaal aan de slag te gaan. En dat gebeurt ook. Het ontstaat
op plekken als Enschede, Deventer en Rotterdam-Zuid. Nieuwbouw is een
mogelijkheid, maar er zijn ook andere oplossingen denkbaar. Partijen ter
plekke moeten vooral kijken welke stromen nodig zijn. En welke combinaties
er te vormen zijn. Van partijen, maar ook binnen projecten. Bijvoorbeeld van
een corporatie en particulier opdrachtgeverschap. Het gaat erom fijnmazig te
weten wat de vraag is.”
Weten waar je ‘t over hebt
Seekles haalt een voorbeeld aan uit de recente praktijk: het project Oriënt in de
Haagse Transvaalwijk. “Aan een project beginnen betekent eerst met mensen
praten. Je moet willen weten waar je het over hebt. De Transvaalwijk heeft
veel Hindoestaanse ondernemers. Die woonden voor een groot deel in Wateringse
Veld. We hebben ze gevraagd waarom ze niet in de wijk wonen waar ze
ook werken. Het blijkt dat de woningbouw die daar de laatste jaren is gerealiseerd,
niet past bij de manier waarop zij willen wonen. Met het project Oriënt
hebben we kans gezien een flink aantal van die ondernemers weer terug te
halen naar de wijk. Als je luistert naar wensen en overwegingen en vervolgens
iets realiseert waar mensen wel willen wonen, kan dat het verschil maken. Dan
ontstaan er nieuwe samenwerkingsverbanden, nieuwe energie en nieuwe
impulsen voor de stad. Het is een kwestie van je verdiepen in de opgave.”
Van de Wal: “Het is vooral kijken naar wat er lokaal aan de hand is. Ik hoor nog
steeds projectontwikkelaars die zeggen: “wij weten nu echt wel wat de
bewoner wil”, en dan krijg je toch weer het standaardrijtje van vijf oplossingen.”
Seekles: “In de stad moet je dingen maken waar mensen echt willen wonen. Er
is ons als ERA wel eens verweten dat we denken als een corporatie. Maar het is
gewoon een kwestie van je willen verdiepen in de drijfveren van de mensen.
De arrogantie moet eruit.”
Kernpunt is in elk geval dat partijen de benodigde informatie vinden en wat ze
er vervolgens mee doen. Van de Wal noemt de stadsbouwmeester van Antwerpen
als voorbeeld. “Eenmaal per maand wil hij weten wat voor vergunningen
er worden aangevraagd om vast te stellen wat de markt vraagt. Daarop
kan het beleid dan verder worden afgestemd. Je moet vooral zorgen dat je op
de hoogte bent en nadenkt over wat dat betekent voor de stad en de bewoners.
Het kennen van de stad begint bij het aanvragen van de vergunning.”
Nederland wordt diverser
Het essay en het bijbehorende rapport zijn wat Van de Wal en Seekles betreft
het startpunt. Het is nu zaak de verschillende partijen te benaderen en met ze
in discussie te gaan. Van de Wal: “Het zou fantastisch zijn als we over twee jaar
kunnen zeggen: we zijn alweer een heel eind verder. Voor mij staat vast dat
Nederland diverser zal worden. Het verschil tussen de stad en de omliggende
regio zal groter worden. Het gaat niet naar nivelleren maar naar concentreren.
Steden zullen ieder hun eigen aantrekkingskracht op mensen krijgen. Zoals in
Rotterdam nu al het geval is. Daar kunnen mensen met een middeninkomen
bijvoorbeeld veel grotere huizen krijgen dan elders. Dat soort specifieke kenmerken
per stad, per wijk en per buurt zal nog nadrukkelijker worden.
Seekles: “Het zal er ook toe leiden dat mensen durven en kunnen kiezen. Ze
hoeven geen genoegen meer te nemen met het gemiddelde. Maar het zal nog
wel het nodige innovatieve vermogen van álle partijen vergen. Van bouwers,
van gemeenten, van beleggers en van partijen waar we misschien nu nog niet
eens aan denken. Maar dat er veel te gebeuren staat in de stedelijke vernieuwing,
staat voor mij wel vast.”
‘Stedelijke vernieuwing op uitnodiging’ is te downloaden op
http://www.kei-centrum.nl/pages/28628/E1-.html
durven doen”
“Stad zijn kan niet zonder een grotere rol van bewoners en
ondernemers in hun woon-, werk- en leefomgeving. Nederland
kampt met bezuinigingen en de institutionele partijen maken
een pas op de plaats, maar dat betekent niet er geen geld meer
is. Spaartegoeden zijn hoger dan ooit, grote uitgaven worden
beperkt, Nederlanders geven gul (4,7 miljard euro 2009); er is
voldoende kapitaal voor bewoners om hun eigen slagkracht in de
woonomgeving te organiseren. Nieuwe financieringsinstrumenten
als crowdfunding maken het mogelijk om ook zonder tussenkomst
van banken en overheden vraag en aanbod bij elkaar te brengen.”
(uit: ‘Stedelijke vernieuwing op uitnodiging’)
Foto: Hans Kuiper
Bouwend Nederland Podium | 08 | 11 oktober 5