Inleiding - Oudervereniging van het Stedelijk Gymnasium te ...

Inleiding
Hierbij tref je het aanbod in de Adstructieweek van dit jaar. Het is een heel breed
aanbod geworden, echt voor elk wat wils. Ouders, oudleerlingen, docenten,
nestoren, leden van het OOP, iedereen heeft zich ingezet om vanuit eigen
belangstelling en enthousiasme iets voor jullie voor te bereiden. Daarnaast hebben
we rondgekeken in onze vrienden- en kennissenkring om nog meer mensen te
vinden die iets interessants te vertellen hebben. Cultuur-makelaar Aafje heeft weer
een heel scala aan culturele workshops voor ons verzameld.
Nu zijn jullie aan de beurt. Naast dit boekje krijg je een rooster uitgereikt waarop je
kan vinden wanneer de hieronder beschreven workshops gehouden worden. Soms
maar één keer, soms vaker en soms is er sprake van een serie blokken die bij elkaar
horen. Je hebt tot maandag 29 maart de tijd om rustig een eigen ideaal rooster
samen te stellen. Vanaf maandag kun je je digitaal inschrijven met je leerlingnummer
en wachtwoord op de website http://www3.pj.nl/adstructieweek/
Het is “wie het eerst komt, die eerst maalt”, dus stel het niet te lang uit!
Die website is zo ingericht dat je per blok te zien krijgt welk aanbod nog beschikbaar
is. Als een workshop dus “vol” is krijg je hem niet meer te zien. Als je je voor een blok
ingeschreven hebt, wordt dat blok zichtbaar in je rooster. Als je wilt wijzigen moet je
naar “weergave” en dan “lijst”. Van de 11 blokken moet je er 10 volgen. De website
houdt dat netjes voor jou en voor ons bij. Leerlingen die mee gaan met de skireis
zijn op dinsdag vrij en kunnen dus maar 8 blokken inschrijven.
Als je op maatschappelijke stage gaat en toch een aantal workshops kunt en/of wilt
volgen, volg dan de instructies op die je aantreft bij Mas.
Er zijn excursies die voor twee blokken tellen. Ook dat “weet” de site.
Sommige activiteiten zijn verspreid over meerdere blokken. Dat “weet” de site niet. Je
kunt het zien aan het gegeven dat een serie genummerd is. Je moet je dus steeds
zelf opnieuw opgeven.
Denk er aan dat als je in Cairo of Rome zit, je op donderdagmiddag gewoon KCFV
hebt.
Doe verstandige keuzes en maak er een mooie week van!
Annemie van der Putten

A
Advocaat worden Godert van der Feltz oudleerling
Advocaat en actie tegen de overheid.
Wel eens gedacht over rechten studeren, om daarna advocaat te worden? Zou het in
werkelijkheid lijken op wat je ziet op het nieuws (de grote strafzaken en de TV-series
over het advocatenbestaan)?
Je kunt op allerlei manieren
advocaat zijn: vooral voor de
weduwen en de wezen of juist voor
het bieden van ondersteuning bij
fusies en overnames van toch al erg
grote ondernemingen; in je eentje of
met honderd of meer anderen in
een kantoor; in loondienst of als
ondernemer, als procestijger of als
een soort accountant.
Ik vertel je graag hoe je advocaat wordt en neem jullie graag mee voor een toer langs
de meest in aanmerking komende varianten. Daarna vertel ik wat meer over het leven
op een groot kantoor (in de Verenigde Staten en hier, mijn verleden) en op een eigen,
middelgroot kantoor (het mijne nu) en over onze (proces)praktijk in zaken tussen
bedrijven en ngo’s enerzijds en de overheid (gemeenten, waterschappen, provincies
en het rijk) anderzijds.
Natuurlijk probeer ik ieders vragen te beantwoorden.
Voor wie even vooraf bij ons langs wil: www.feltz.nl
Godert van der Feltz
(Leerling van het Stedelijk Gymnasium in de jaren 1965-1970)
Animatie Vincent Leloux/Femke Cultuur-makelaar
Tekenfilm is een ander woord voor animatie. Het woord "animatie" komt van het
Franse woord animation, dat tot leven brengen betekent. Je brengt levenloze (dode)
voorwerpen of tekeningen tot leven: Ze gaan bewegen. Althans, je denkt dat ze
bewegen, want je ogen zien dat op de film. In werkelijkheid zie je heel snel achter
elkaar geprojecteerde (stilstaande) foto’s. Als je met animatie aan de slag gaat, opent
er zich een wereld vol andere mogelijkheden. Het is eigenlijk heel simpel. Als je een
speelfilm of documentaire maakt, film je de werkelijkheid: je filmt echte mensen in
echte auto’s en op echte stranden. Met animatie vervallen er ineens allerlei
natuurwetten; een menselijk figuur kan zomaar onder water leven; een kameel met
drie bulten gaat zwevend door de lucht; eenden gaan praten en huizen kunnen rennen!
Levenloze voorwerpen gaan ‘als vanzelf’ bewegen. Animatie is als het ware een
trukendoos waarmee je een nepwereld kunt scheppen

Arabisch pua rector
Inleiding in het Arabisch. We kijken op een ontspannen manier naar de fundamentele
verschillen tussen de Semitische en Indo-Europese talen, het verschil tussen Modern
Standaard Arabisch (de schrijftaal) en het gesproken Arabisch, waarom onze getallen
toch Arabisch zijn ook al zie je dat niet meteen er van af, doorspekt met anecdotes
over het leven van een expat in Cairo. En dan leren we ook nog een paar formules
waar je veel plezier van kunt beleven als je ooit in Egypte op vakantie gaat..
Astronomie en tijdrekening Gerrit Nauta oudleerling
De belangrijkste gereedschappen voor het bijhouden van de tijd zijn de kalender en de
klok.
De kalender gebruiken we om te weten welke dag het is en de klok om te weten hoe
laat het is. In mijn verhaal zal ik op deze beide gereedschappen in gaan en uitleggen
wat het verband met de astronomie is. Ik behandel eerst de kalender en daarna de
klok. In beide gevallen zal ik dit doen, aan de hand van een lijstje met vragen.
Vervolgens zal ik proberen om met behulp van historische voorbeelden en
computerplaatjes, een antwoord op al deze vragen te formuleren. Om jullie
nieuwsgierig te maken volgt hier een lijstje met de vragen die ik in mijn verhaal ga
behandelen. Wie de antwoorden wil weten moet op 6 april naar mijn verhaal komen
luisteren.
De kalender.
- Welke soorten kalenders bestaan er.
- Wat is het nut van een maankalender.
- Hoe ontstaan de schijngestalten van de maan.
- Waarom gebruiken wij een zonnekalender.
- Hoe veroorzaakt de baan van de aarde om de zon, de seizoenen.
- Wat voor kalenders gebruikten verschillende oude culturen.
o Egyptenaren
o Maia’s
o Babyloniërs
o Romeinen
- Hoe werkt onze (Gregoriaanse)kalender
De klok.
- Welke soorten (klokken) en andere tijdmeet instrumenten bestaan er.
- Welke definities voor de tijd werden in verschillende oude culturen gebruikt en
met welke instrumenten maten zij deze tijd.
o Egyptenaren
o Babyloniërs
o Grieken
o Romeinen
o Middeleeuws europa
- Waar komt onze indeling van de tijd in uren, minuten en seconden vandaan
- Welke definitie’s voor de tijd zijn er sinds de zeventiende eeuw (Het begin van
de moderne astronomie) in gebruik en wat is de relatie met de astronomie.
o Ware zonnetijd
o Locale sterretijd
o Lokale middelbare zonnetijd

o Tijd vereffening
- Waarom is de Nederlandse (en later de universele tijd) ingevoerd en hoe werkt
dat.
o Nul meridiaan
o Tijdzones
- Welke definitie van de tijd is op dit moment in gebruik en hoe is die gekoppeld
aan de astronomie
o Atoomtijd
o Schrikkel-seconden

B
Basisles toneel/drama Remco Klop ouder
Remco Klop is docent drama/regisseur
Beleggen bat docent
In dit onderwerp leg ik uit wat beleggen is, waarin je kunt beleggen en op welke manier
het in zijn werk gaat. We kijken naar de meest voorkomende vormen van beleggen en
gaan dit nader toelichten. We besteden speciale aandacht aan de aandelen en
optiehandel en de mogelijkheden die er zijn en de risico's die je loopt.
De Bijsluiter Lysbet Hoekstra-Migchels ouder
De bijsluiter (geneesmiddelontwikkeling en geneesmiddelveiligheid). Hoe komt een
geneesmiddel op de markt, wat staat er in een bijsluiter en wat betekent dat? Hoe
wordt gecontroleerd of geneesmiddelen veilig zijn (patient, arts, overheid en fabrikant).
Lysbet Hoekstra-Migchels is arts en pharmacovigilance consultant
Bob Dylan, zanger of dichter Peter van Dijk ouder
Het is de bedoeling dat ik een overzicht geef van het
fenomeen Bob Dylan waarbij ik wat muziek laat horen
uit verschillende perioden. Verder wil ik één of twee
songteksten bespreken met de toehoorders en met hen
analyseren. Tot slot wil ik nog enige aandacht
schenken aan andere artiesten die covers hebben
vertolkt van Dylan.
Bij de Brandweer Pieter Lodder oudleerling
De brandweer is het meest bekend van de blusauto's die met sirene en zwaailamp
uitrukken naar een brand om mensen te redden en het vuur te blussen. Maar: is dat
alles wat we doen?
De vraag stellen is hem al een beetje beantwoorden: we doen veel meer. In mijn
verhaal neem ik je mee voor een kijkje in de keuken. Ook zal ik je laten zien wat je zelf
kunt doen om je goed voor te bereiden: uiteindelijk kun je de brandweer maar beter
niet thuis op bezoek krijgen...
Nieuwsgierig genoeg? Dan tot 6 april!
Pieter Lodder is Waarnemend hoofd Risicobeheersing en Operationele Voorbereiding
bij de brandweerfryslan
Bridge Jan en Titia Stavast oudleerlingen
Een geweldige gelegenheid om te leren bridgen. Het is gewoon een leuk en boeiend
spel, dat veel van je strategisch inzicht vraagt. Als je later uitgezonden wordt om
ergens in het buitenland mooi werk te doen, zul je merken dat het beheersen van dit
spel je veel voordeel gaat opleveren!

C
Capoeira Marvin Ouwehand Oudleerling
Zie www.capoeiraleeuwarden.nl
Carl Jung en de Griekse goden Bettina de Jong Ouder
Carl Jung onderzocht vele archetypische gedragspatronen, en gaf die patronen de
namen van Griekse Goden en Godinnen.Ben jij een echte Zeus, of juist meer een
Apollo? Speelt Artemis de hoofdrol in je gedrag of misschien wel Aphrodite? En wat
zeggen die oude goden of godinnen over jou? Wat betekent je dominante gedragstijl
voor je studie en loopbaan? Zoek uit welke Griekse god of godin jou kenmerkt.
Bettina de Jong werkt voor Go for Colour, Colourful change management, consulting
and coaching
Centraal Eindexamen Nynke de Boer en Ruth Welmann oudleerlingen
Hoe komt een Centraal Eindexamen tot stand? Op een bepaald moment gaan jullie
aan de centrale examens beginnen. Jaar in jaar uit,
week in week uit, werken er mensen aan deze
landelijke centrale examens. Dit gebeurt vanuit het
College voor Examens in Utrecht, onze werkplek.
Het is werk waarvan wij ons in onze gymnasiumtijd
geen voorstelling hadden. We hadden al helemaal
niet gedacht dat wij er zelf ooit middenin zouden
zitten.
In onze workshop krijgen jullie antwoord op vragen
als: welke centrale examens zijn er, hoe komen ze
tot stand, worden er ook centrale examens op de computer afgenomen en hoe weet ik
of de examens eerlijk worden beoordeeld?
We vertellen ook over de weg die wij sinds het gymnasium aflegden naar het College
voor Examens en welke rol het gymnasium nog steeds voor ons speelt.
Natuurlijk is er gelegenheid voor het stellen van prikkelende vragen.
Chaos pan docent
Lange tijd werd gedacht dat de natuur volledig voorspelbaar is. Zo dacht men dat men
het weer in theorie jaren vooruit zou kunnen berekenen als men wist hoe het weer

werkte. Ook in de biologie, de economie en de scheikunde dacht men dat men alles
van te voren precies kon voorspellen. Dit werd verwacht omdat wiskundige modellen
steeds beter werden. Maar juist in die wiskundige modellen bleek een hoop chaos te
zitten. Het bleek dat er logische(wiskundige) formules bestaan die van simpele
invoerwaarden volledig chaotische(zonder regelmaat) uitvoerwaarden laten zien. En
het meest vreemde is dat er in chaos vaak spontaan weer geordende patronen kunnen
ontstaan die soms ook spontaan weer weg kunnen vallen: orde in de chaos dus.
Doordat we tegenwoordig veel beter begrijpen hoe deze zaken werken kunnen we nu
het weer beter voorspellen maar begrijpen we ook het gedrag van visscholen,
diergedrag en de economie beter. Maar we hebben wel onze hoop op moeten geven
dat we de natuur volledig door kunnen rekenen. Bart Pander zal een BBC
documentaire laten zien over Chaostheorie en hij zal dit inleiden met een korte
samenvatting van de betekenis van het idee van zelforganiserende chaos in de
biologie. Iedereen kan zich inschrijven.
Chirurgie pan docent
Al in de oudheid werden simpele operaties uitgevoerd op het menselijk lichaam. Vaak
moet dit behalve pijnlijk ook vrij dodelijk voor de patiënten zijn geweest. Pas zo rond
1800 begonnen de omstandigheden waarin operaties werden gedaan langzaam te
verbeteren. Door het gebruiken van de wetenschappelijke methode werd chirurgie van
iets wat pijnlijk en dodelijk was naar iets waar de levensduur en levenskwaliteit enorm
door verbeterd is. Deze ontwikkeling heeft onze maatschappij veranderd. Veel ziektes
die vroeger gegarandeerd tot een pijnlijke dood of een levenslange handicap geleid
zouden hebben zijn tegenwoordig met een simpele operatie te verhelpen. Bart Pander
zal een inleiding verzorgen bij een BBC documentaire over hoe de chirurgie zich van
een beroep wat in de zelfde klasse als kapper en slager hoorde tot een
wetenschappelijk levensreddende beroep heeft kunnen ontwikkelen. De documentaire
is het eerste deel van een serie van vijf. In de vijfde klas hebben we bij biologie
aflevering 2 over hartchirurgie al gezien. Iedereen kan zich inschrijven.
Complexe Getallen 1 en 2 wou docent
Op school leren we allemaal dat je niet de wortel van een negatief getal kunt nemen;
dus bestaat niet. Maar is dat wel zo? Het
antwoord daarop is nee! Met complexe getallen
kan het wel degelijk! Hoe? Dat bekijken we in deze
inleiding tot de complexe getallen.
Een complexe getal is geen ‘ingewikkeld ‘ getal,
maar een ander soort getal waardoor het
rekenwerk in veel situaties aanzienlijk kan worden
vereenvoudigd. Aan het einde van de cursus
zullen we een enkele toepassing bespreken.
Doelgroep: vierde- en vijfdeklassers met wiskunde
B (en natuurkunde).

D
Dammen (Fries) Tjalling docent
Tjalling Goedegemoed is drievoudig Fries kampioen dammen en beheerst ook het
Friese damspel. Hij is jarenlang jeugdtrainer geweest, heeft talentvolle kinderen
getraind en begeleid op internationale damwedstrijden.
Hij gaat al deze kennis en ervaring inzetten om er voor jullie een leerzame en leuke
workshop van te maken.
DANS Vee docent
Dans is geweldig! Daarom gaan we in deze workshop bezig met een mix van
verschillende stijlen: moderne dans, jazz, street en hiphop. We zullen ze combineren in
een korte choreografie.
Debating pan docent
In de oudheid werd publiek spreken en debatteren gezien als een wetenschap die
bestudeerd moest worden. Het was een bezigheid voor heren waar men veel plezier
aan beleefde maar waar ook veel belangrijke beslissingen werden genomen.
Aristoteles heeft rond 300 voor christus het belangrijkste boek op dit gebied
geschreven. De speechwriters van o.a. Obama doen er nog steeds hun voordeel mee.
Het publiek spreken en debatteren is in de Engelstalige wereld naast belangrijk als
middel in de politiek ook belangrijk als tijdverdrijf. Elke highschool en universiteit heeft
een of meerdere debating teams. Deze gaan elkaar met woorden te lijf en er zijn voor
de winnaars mooie prijzen te verdienen. Dit kun je natuurlijk op vele manieren doen.
Het bekendste in Nederland is de Lagerhuis stijl. Hierbij mag iedereen in een grote
groep mensen aan het woord komen. Voor wedstrijden is deze variant minder gebruikt.
In deze workshop krijg je eerst een korte inleiding in de retorica van de oudheid tot nu
en worden verschillende debat wedstrijdvormen toegelicht. Daarna ga je zelf aan de
slag. Voor de winnaar is er taart! Iedereen kan inschrijven
Dichter in een meertalige wereld Tsead Bruinja netwerk
Mensen leven anno 2010 temidden van vele talen, naast hun moedertaal nog minstens
één andere en vaak nog meer talen. Wie van huis uit Fries spreekt leeft zo in het Fries,
Nederlands en Engels. Dat is ook te merken in de wereld
van de poëzie. De Friese dichter Tsead Bruinja dicht in
het Fries en in het Nederlands en zijn poëzie is in het
Engels vertaald. Hij heeft contacten met dichters van
overal op de wereld en treedt op in het buitenland, kort
geleden nog op een festival in Nicaragua.Tsead Bruinja
zal laten zien hoe hij werkt. De tekst van zijn poëzie wordt
gebruikt in allerlei media, en in combinatie met veel
kunstdisciplines. Verder kunnen de deelnemers onder zijn
leiding meedoen aan een korte workshop poëzie waarin
meer talen aan bod komen. Maximum groepsgrootte: ca.
15 persone. Tsead Bruinja debuteerde in 2000 met de bundel De wizers yn it read.

Daarna volgden veel bundels in Fries en Nederlands, en allerlei projecten in
samenwerking met andere kunstenaars van woord, beeld, dans en muziek. Voor meer
informatie www.tseadbruinja.nl.
Hwt optreden duurt 45 minuten. Als je je inschrijft weet je dus nog niet of je het eerste
uur of het tweede uur van het blok terecht kunt! Het andere uur ben je vrij.
PS: Tsead is de zoon van onze eigen Foeke!
DNA en de PCR Feike van der Leij ouder
DNA en de Polymerase Ketting Reactie (PCR).We weten allemaal wel ongeveer wat
DNA is. Maar hoe werkt het en hoe kunnen we het gebruiken in nieuwe toepassingen?
De Puttense moordzaak zou niet zijn opgelost zonder de zogenaamde PCR techniek.
In deze gastles wordt een tipje van de sluier opgelicht. Met wat eenvoudige
modelletjes van Lego, K'Nex en klittenband is mooi uit te leggen hoe sommige DNA
technieken werken. Verder wil ik vertellen wat je als moleculair bioloog later mogelijk
kunt: de functie van genen ontdekken, en die kennis toepassen in bijvoorbeeld
biomedisch onderzoek. Eventueel kan het in het Fries, "mar ik tink net dat it dêr in
sprút dúdliker fan wurdt" (veel vakjargon is so wie so Engels).
Feike van der Leij is docent Life Sciences & Technology (een samenwerking van Van
Hall Larenstein en NHL Hogeschool) & onderzoeker (moleculair bioloog)
Docentrollen door de bril van de leerling sma docent
Welke rollen speel je als docent?
Je bent de gastheer/gastvrouw die de leerlingen ontvangt, je bent een presentator die
de aandacht vangt om jouw mooie vak te verkopen, de bent een didacticus die goed in
staat is om je vak duidelijk uit te leggen en goede instructies te geven. Bovendien
speel je de rol van de pedagoog die ervoor zorgt dat er 'orde' is in de klas en je hebt de
rol van de afsluiter die ervoor zorgt dat er nog even teruggekeken wordt op de les. En
eigenlijk moet je als docent al die rollen vlot kunnen neerzetten. En wat vinden de
leerlingen, jullie dus, nu echt belangrijk? Als klanten weten jullie dat. We bekijken de
rollen en jullie bepalen wat je de belangrijkste rol van je docent vindt.
Drama/improviseren Afien Vos ouder
docent drama MBO Welzijn
Friesland College Leeuwarden

Drukke types en vreemde Vogels. Bianca Klop ouder
"Drukke types en vreemde vogels"
Bijna iedereen heeft wel eens van ADHD, van PDDNOS
of van het syndroom van Asperger gehoord. Maar wat is
het eigenlijk precies? Wat gaat er anders in de hersenen
van mensen met autisme of met ADHD? Hoe kunnen
psychiaters vaststellen of iemand het heeft? Hoe kun je
zelf nagaan of je het misschien hebt? En als iemand het
heeft, wat kun je er dan aan doen? Stel dat iemand uit je
klas het heeft, kun je hem daar dan bij helpen?Als je
nieuwsgierig bent naar de antwoorden op deze vragen,
dan is de les van mevrouw Klop misschien iets voor jou.
Zij is psychiater in Leeuwarden en werkt dagelijks met jongeren en volwassen met
ADHD en Autismespectrumstoornissen. Zij zal het een en ander vertellen en laten zien
waardoor voor jou duidelijker wordt wat die veel gehoorde termen nu precies
betekenen.
Duurzaamheid Teun van der Laan oudleerling
Een 3D voedsel printer, een plant die je laptop oplaadt, China die er miljoenen
insteekt en modeontwerper die sleept met een ijsberg. Dit alles heeft te maken met
Duurzaamheid. Een probleem, maar vooral ook uitdaging die jij moet gaan oplossen
en waar je sowieso mee te maken gaat krijgen in je verdere leven. Wil je alvast weten
wat er nu gebeurt op dit gebied, wat er beter kan, en waarom ik heb gekozen om hierin
te gaan werken in plaats voor een groot en bekend bedrijf? Dan ben je bij deze lezing
op de goede plek

E
Elementaire deeltjes bls Docent
Een atoom is opgebouwd uit drie soorten deeltjes: protonen, neutronen en elektronen.
Maar als je tabel 26 in BINAS bekijkt zie je dat er veel meer deeltjes dan deze drie
bestaan.
Het proton is opgebouwd uit twee up en een down quark,
het neutron bevat een up en twee down quarks. Quarks
komen bovendien in drie variëteiten voor ( rood, groen,
blauw ).
Het elektron is niet samengesteld; het is een echt
elementair deeltje.
Deze master class beoogt een eenvoudige introductie tot
de elementaire deeltjes
fysica te geven..
English pronunciation Mary Cunningham ouder
veel gemaakte fouten door Nederlandse sprekers van Engels, en hoe je die kunt
vermijden, om beter Engels te praten.

F
Friesch Natuurmuseum laa docent
De tentoonstelling in het Friesch natuurmuseum ‘Nachtbrakers’ gaat over alle soorten
uilen die in Nederland voorkomen, zoals de ransuil,
kerkuil, velduil, steenuil en bosuil. Ook is er aandacht voor
zeldzame dwaalgasten zoals de ruigpootuil, de oehoe
en de dwerguil en uilen van de wereld: de grootste, de kleinste
en alles daar tussenin.
Er zullen heel wat van de 190 soorten te zien zijn,
Onderwerpen die belicht worden zijn broeden, opgroeien van
de jongen, braakballen en voedsel, aantallen in Fryslân
en Nederland, bedreiging en bescherming, onderzoek en
inventarisaties, aangevuld met uilen in de volkenkunde,
kunst en film.
Friese Gedichten Edwin de Groot netwerk
Dichtsje is boartsje mei taal. Sjen of it slagget en set in byld of gefoelens op sa ’n wize
op papier dat it by in oar wat losmakket. Dichtsje is kleur jaan oan it bestean, in
konsintraasje fan saken, fan wurden. Mei sa min mooglik taal safolle as mooglik sizze.
Edwin de Groot is yn dizze workshop net fan doel om in trits fan technyske saken op it
aljemint te bringen. Hy wol mei de dichters sjen nei hoe gedichten mei lytse
oanpassingen in grutter berik, mear lading krije kinne. Dus gjin dreechstinderij oer
rederijkers, sonnetten, rymfoarmen en kreeftdichten. Oer wat wol goed wêze soe en
wat net en wat al net mear, mar wol oer hoe taal in stim, in kleur krije kin.
Dichter Paul van Ostaijen sei ris: "Poëzie moet eer gevoeld dan begrepen worden". En
dat is it startpunt.
Stjoer úterlik twa wiken (23 maart) yn 't foar in gedicht op en dan ha wy it deroer yn ’e
workshop. Edwin.de.Groot@tjongerschans.nl
Edwin de Groot is redakteur fan it Fryske literêre tydskrift Ensafh (www.ensafh.nl ) en
organisearret poëzyfoarstellings foar it Frysk Skriuwersboun (It Literêr Sirkwy).
Hy is auteur fan de dichtbondel IK SKIP (Bornmeer) en dit jier komt der in nije
Frysktalige bondel út. En der stiet in Hollânsktalige bondel op ‘e priemme

G
Geografische voettocht spr en rit docenten
Ontdek je Eigen stad! Vanuit het Stedelijk Gymnasium start de tocht richting de oude
binnenstad van Leeuwarden. Weten jullie dat onze school tegen het oudste deel van
de stad ligt? De Dokkumer Ee naast school is een oude wadgeul die richting
binnenstad loopt. We gaan de oude stad bekijken en zien dat Leeuwarden is gebouwd
op drie terpen en we ontdekken dat de oudste straten van onze stad verschillende
functies hadden. We gaan de Joodse Buurt bekijken en natuurlijk de Grote of
Jacobijnenkerk. In de buurt van de Grote Kerk zien we voorbeelden van sanering,
renovatie en restauratie. Via de Speelmanstraat komen we bij de Eewal dat vroeger
een uitloper van de Ee was. Op deze plaats staan we stil bij de vervoer van en naar de
binnenstad. Naast de Eewal ligt een oude oeverwal, waar ook al vroeg bewoning was.
Dit deel van de stad heette Nijehove en was in de 10e eeuw al een
handelsnederzetting, een van drie nederzettingen waaruit Leeuwarden ontstond.
We gaan naar De Oldehove richting Nieuwe Stad en je zult ontdekken dat de
noordzijde veel ouder is dan de zuidzijde. Achter de Nieuwe Stad staan nog steeds
achterhuizen vergelijkbaar met het achterhuis waar Anne Frank zat ondergedoken.
Leeuwarden is uitgebreid vanuit het noorden naar het zuiden en aan de kantoren bij
het station kunnen we zien dat Leeuwarden een klein CBD heeft. We lopen langs oude
trambanen, arbeidershuizen richting Vossepark waar een oude drinkwatervijver is en
we staan hier ook even stil bij de ziekten die de Leeuwarder binnenstad troffen in de
19e eeuw. Via de Prinsentuin naar de Noordersingel waar statige huizen voor de 19e
eeuwse huizen staan. Je krijgt hier uitleg over stadsmodellen en je zult zien dat die ook
betrekking hebben op Leeuwarden.
Gezellig?! miv docent
Vierkante oogjes? Genoeg tv en computerbeeldschermen gezien? Vermaak je met
een gezelschapsspel. En dan bedoel ik niet Monopoly of Mens erger je
niet……………Er zijn heel veel spellen op de markt waar behoorlijk wat tactiek en/of
strategie bij nodig is. Een beetje geluk en/of bluf hoort er natuurlijk ook bij. Kortom alle
ingrediënten voor een leuk uurtje zijn aanwezig.
Gezonde kalveren Mary Cunningham ouder
Gastles over het opfokken van gezonde kalveren. Over de geboorte van een kalf, hoe
je daarna het kalf moet groot brengen om een gezonde melkkoe
te worden. Het zou best eens kunnen dat deze gastles in het
Engels gegeven wordt. De les duurt 45 minuten. Als je je inschrijft
weet je dus nog niet of je het eerste uur of het tweede uur van
blok terecht kunt! Het andere uur ben je vrij.
Van Gras tot Glas Thom Albers ouder
'Van gras tot glas: een carrière binnen FrieslandCampina' Welke avonturen maak je
zoal mee bij een marketing-sales-innovatie-strategie loopbaan in deze multinational die
altijd in beweging is.Thom Albers is Corporate Strategy Director bij Friesland Campina

H
Hiphop maken Kapabel cultuur-makelaar
Kapabel is een MC die op zijn zestiende begon met het schrijven van teksten. Naast
het geven van workshops ontplooit hij zich ook op persoonlijk vlak als hiphop artiest. In
deze hiphopworkshop leer je een tekst te schrijven. Hoe schrijf je zoiets van begin tot
eind? Kapabel leert het je. Voor de podiumbeesten onder ons is er de mogelijkheid de
zelfgeschreven tekst voor te dragen aan de klas!
Hitlers Hollywood 1 en 2 hoo docent
Fascisitsche propagandafilms in de jaren dertig. In
deze twee blokken gaan we kijken naar de
fascistische propagandafilm Hitlerjunge Quex. De film
uit 1933 gaat over een jongen van de Hitlerjeugd die
vermoord wordt door de communisten en is
gebaseerd op de dood van Herbert Norkus, een
Hitlerjongen die in 1932 werd doodgestoken en door
de nazi’s als martelaar werd vereerd. De film laat zien
hoe leuk het is bij de Hitlerjeugd en hoe een goede
jonge Duitser zich volgens Hitler dient te gedragen.
De film is een product van de Berlijnse UFA-studio’s
(Universum Film AG) . Tijdens de Weimarperiode
was de UFA het centrum van de experimentele
filmindustrie. Na de machtsovername van Hitler
vluchtten veel Duitse regisseurs en acteurs naar de
Verenigde Staten om in Hollywood te gaan werken.
Hitler veranderde de filmstudio’s in een eigen
Hollywood waar propagandafilms werden
geproduceerd. Voorafgaande aan de film wordt een inleiding gehouden waarin het
één en ander over de film zelf en de Duitse propagandamachine wordt verteld. Na de
film discussie. In principe vanaf klas 3. Enige voorkennis over Hitler en het Nationaal-
Socialisme is vereist.
Hormonen Ina Pratt ouder
Hormonen, wat kunnen we zonder ze?
De hormonen spelen een belangrijke rol in de fysiologie van het menselijke lichaam. Zij
zorgen voor het handhaven van de stofwisseling , de bloeddruk, de botstofwisseling ,
maar ook voor de productie van de geslachtshormonen en daarmee voor de
voortplanting.
Stoornissen in de hormonen kunnen aanleiding geven tot een groot scala aan
klachten, ziektebeelden. Deze gastles .gaat .over de werking , de verstoring en het
opsporen van afwijkingen in de hormoon balans

HPV Clasien van der Houwen ouder
HPV vaccinatie tegen baarmoederhalskanker
Vanaf 28 april is er een nieuwe vaccinatieronde in de regio Leeuwarden voor meisjes
geboren in 1997 en een inhaalronde voor meisjes die tussen 1993 en
1996 geboren zijn en van de vorige vaccinatie geen gebruik hebben gemaakt.
Heb je vragen over het nut of het gevaar van deze vaccinatie, of wil je er gewoon meer
van weten, dan is deze gastles iets voor jou.
Je krijgt achtergrondinformatie over hoe baarmoederhalskanker ontstaat, hoe het HPV
virus daar een rol in speelt (en roken) en wat een vaccinatie daar tegen kan doen.
Maar we gaan het ook hebben over welk risico je nou echt loopt en wat de risico¹s van
vaccinatie zijn. Wat zijn fabels en wat zijn feiten? Wat geloof je wel en wat niet?
Het wordt een les met een pittig medisch verhaal zodat je er veel over leert en het
wordt een les met een discussie over welke informatie je krijgt en wat je daarmee doet.
Want uiteindelijk neem je wel een beslissing: wel of geen vaccinatie.
Clasien van der Houwen is gynaecoloog

I
Immuunsysteem Willemijn Gadiot netwerk
Minilezing over het afweersysteem (immuunsysteem)
Hart, hersenen, lever, nieren en longen, dát noemen we onze vitale organen. Het
afweersysteem wordt niet zo vaak genoemd in dat rijtje. Toch speelt ook dat
afweersysteem een onmisbare rol in het overleven in deze wereld vol microorganismen.
Maar het immuunsysteem is ook betrokken bij de transplantaatafstoting,
bij de afweer tegen kanker, bij auto-immuunziekten, allergie en aids. Kom naar deze
interactieve lezing en je zult meer te weten komen over (een aantal van)
bovengenoemde onderwerpen. Geschikt voor klas 4 en hoger.
Drs. Willemijn C.M.I. Gadiot is docente Life Science & Technology aan de
Hanzehogeschool in Groningen
IND Jan Mink en Elsheba Jongedijk netwerk
De Immigratie en naturalisatie dienst voert het beleid uit wat betrekking heeft op het
(semi-)permanente verblijf van vreemdelingen. De workshop zal een inkijk geven in het
werk van de IND en daarbij ingaan op de juridische kant maar ook op de meer
ethische kant. Voor de leerlingen is er een actief gedeelte wat zal bestaan uit een
beslis quiz. De leerlingen moeten beslissen wat de IND zou moeten doen in een
bepaalde casus.
Italiaans dut docent
Een must als je dit jaar naar Rome gaat! Een workshop om vanuit
je kennis van de oude taal ook eens wat te leren dat praktisch
toepasbaar is op vakantie.
J
Ja, ik kom kijken. Jra en Wessel de Vries docent en leerling
Een toneelstuk bedenken, improviseren, schrijven, instuderen en uitvoeren – in één
week van niets tot briljant theater: Wessel de Vries en Joe Raphael zijn samen met
een groep leerlingen de uitdaging aangegaan. Zij voeren hun voorstelling vrijdag het
derde blok 2x op in de Manege en jij komt kijken naar ofwel de eerste ofwel de tweede
voorstelling!
Jongeren en journalistiek Hans Snijder ouder
Waar haal je je nieuws vandaan, wat is hierin de betekenis van kranten, internet,
hyves, tv en facebook en hoe weet je wat wel en niet betrouwbaar is.
Hans Snijder hoofdredacteur Leeuwarder Courant

K
Kangaroe miv docent
Heb je de kangoeroewedstrijd dit jaar gemist? Jammer! Heb je wel meegedaan en zijn
breinkrakers jouw dingetje? Schrijf je in en ga lekker zitten
puzzelen met de kangaroe-opgaven van afgelopen jaren.
Alleen of samen
L
Leiderschap rwo docent
"Churchill, Kennedy, Mandela, Obama, Balkenende, Cohen? Wat kenmerkt een
charismatisch leider? Wanneer bén je een charismatisch leider? Ben jij zelf geschikt
als leider? In deze masterclass Leiderschap en Persoonlijkheid gaan we antwoord
zoeken op deze vragen. We kijken naar het effect van taal, emoties en
persoonskenmerken op leiderschapskwaliteiten. We kijken naar bekende leiders en
proberen oorzaken te vinden voor hun grote roem. Daarnaast gaan we ook zelf kijken
of jij geschikt zou kunnen zijn als leider en wat jou geschikt zou maken. Aan het eind
van de les weet je een stuk meer over wat leiders onderscheidt van "gewone mensen"
en weet je heel wat meer over je eigen persoonlijkheid. Misschien ben jij wel een
toekomstig leider!"
Het Leven in Amerika Mary Cunningham ouder
Een gastles over hoe feestdagen maar ook verjaardagen, enz. worden gevierd in
Amerika, omgangsvormen, en gebruiken. Deze gastles wordt in het Engels gegeven.

M
Managerslatijn Ronald teLoo netwerk
Als je nu naar bedrijven kijkt zie je allerlei rollen en functies: medewerkers, managers,
bestuurders, eigenaren. En je zou denken dat deze rollen al heel lang bestaan. Dat de
Grieken en Romeinen ook dat soort organisaties kenden. In werkelijkheid is de manier
zoals we organisaties nu kennen pas sinds de jaren 50 echt ontwikkeld. Hoe komt dat?
En hoe ziet de organisatie eruit waar jullie over een aantal jaren in werken? Ronald te
Loo laat je kennis maken met zijn ervaringen als organisatieadviseur van bedrijven en
van scholen.
Ronald teLoo is bedrijfseconoom en heeft een eigen adviesbureau O2L (Organise
toLearn) Hij ondersteunt van der Putten bij haar interim directeurschap bij !mpulse.
MAS zelf leerling
Sommige leerlingen zijn gedurende (een deel van) de adstructieweek op
Maatschappelijke Stage. Ook leerlingen die niet gedurende de gehele adstructieweek
op stage zijn en/of die leerlingen die desondanks graag deel willen nemen aan een of
meerdere programmaonderdelen van de adstructieweek, kunnen zich inschrijven op
die blokken. Om ook voor hen het bevredigende “voldoende inschrijvingen” te laten
verschijnen is bij ieder blok is dus ook de mogelijkheid “in te schrijven” op
Maatschappelijke Stage.
NB: Als je niet in overleg met de stagecoördinator je Maatschappelijke Stage hebt
geregeld, kun je niet inschrijven op MAS.
MCL Jantiena Reiding-Boersma ouder
Wegens succes herhaald. Deze rondleiding was een enorm succes vorig jaar!
We krijgen rondleiding operatiekamercompex van het MCL, evt. skillslab en in gesprek
met co-assistenten over studeren en praktijk. Stethos, Paramedische Opleidingen &
Zorg Deze excursie duurt van 15.00 tot 18.00 uur en telt voor twee adstructieblokken.
Mime Meike cultuur-makelaar
Wist je dat 70% van de menselijke communicatie non-verbaal is? We uiten ons in onze
houding, beweging en in hoe we kijken. We zeggen heel veel met ons lichaam.
Wanneer je rechtop in de ruimte staat, zegt dat heel iets anders dan wanneer je
ineengedoken in een hoekje staat. In het theater wordt
veel gebruik gemaakt van non-verbale communicatie. Er
bestaan veel verschillende soorten theater. Zo is
er theater waar vooral vanuit tekst wordt gewerkt, ook wel
teksttoneel genoemd. Ook is er een vorm van theater
waar vooral vanuit beweging (non-verbaal) wordt
gewerkt. Dit heet mime. In deze workshop ga je aan
de slag met theater maken vanuit beweging. Dus: wat
kan je vertellen met houdingen en bewegingen. Hoe
maak je een spannend verhaal zonder woorden
te gebruiken?

Model European Parliament (MEP) zls en maa docenten
Ben jij een politiek talent? Een geboren redenaar of juist een stille onderhandelaar?
Verdedig je je principes ten koste van alles of ben je bereid water bij de wijn te doen en
resultaten te boeken?
De Europese Unie krijgt steeds meer invloed op ons dagelijks leven. Veel besluiten die
‘Europa’ neemt beïnvloeden ons dagelijks leven. Of dit nu gaat om het aanpakken van
het illegaal downloaden van muziek en films of om regels m.b.t. de toevoeging van
conserveringsmiddelen aan voedsel.
In het ‘Model European Parliament’ gaan we een zitting van het Europees parlement
voorbereiden en naspelen. Dat doen we aan de hand van serieuze vraagstukken waar
het parlement ook zelf mee worstelt. Deelnemers aan het MEP vertegenwoordigen een
Europees land en onderhandelen namens dat land in een commissie over de
oplossing van een bepaald politiek probleem. De commissie Buitenland kan zich
bijvoorbeeld buigen over welke rol de EU kan spelen bij de oplossing van het
Palestijns-Israelisch conflict.
Je gaat dus in debat, zoekt naar oplossingen, sluit compromissen met tegenstanders,
verdedigt compromis-besluiten, probeert nederlagen als grote overwinningen te
verkopen, kortom: je bent politicus en diplomaat.
Het MEP beslaat vier blokken: één op woensdag, één op donderdag en twee op
vrijdag. Op woensdag en donderdag stel je met de commissie waar je inzit een motie
(stelling, uitspraak) op over jullie onderwerp. Op de vrijdag wordt een echte
parlementszitting gehouden waarin de moties die de commissies hebben opgesteld,
worden behandeld en in stemming worden gebracht. Er is plek voor maximaal 25
leerlingen. Vierde klassers krijgen voorrang.
Moderne dans ELDC cultuur-makelaar
Moderne dans is ontstaan als verzet tegen het mooie klassieke ballet. Men wilde af
van het poppetjes imago en de pijnlijke spitzen. Men is een nieuwe techniek gaan
ontwikkelen waarbij men veel gebruik ging maken van de vloer en er werd meer vanuit
gevoel gedanst. Modern hoeft ook niet altijd mooi te zijn. Moderne dans kent
verschillende stromingen, Elzelien heeft haar eigen stijl ontwikkeld. Zij geeft een
stoere, ruige vorm van modern waar je je energie goed in kwijt kan. Tijdens de
workshop ga je springen, rollen, zwaaien en vallen en ontwerp je zelf een deel van de
dans. Probeer eens iets anders en gooi jezelf in deze workshop. Iedereen kan
deelnemen ook als je geen danservaring hebt.

N
Nanotechnologie Bls docent
Nanotechnologie gaat over het manipuleren
van atomen en moleculen op
nanometerschaal.
De uitvinding van de scanning tunneling
microscoop ( STM ) en de atomaire
krachtmicroscoop ( AFM ) heeft het mogelijk
gemaakt om atomen en moleculen
daadwerkelijk te “zien “ en ze beet te pakken en
te verplaatsen.
Het is een snelontwikkelend
onderzoeksgebied waarin natuurkunde, scheikunde en biologie samenkomen.
Deze master class is een eenvoudige inleiding tot dit vakgebied.
Natuurlijke patronen in venen Sake van der Schaaf oudleerling
Het trefwoord is veen, als materiaal, als landschap of als ecosysteem. Daarin ben ik in
1990 voor de tweede keer in mijn bestaan terechtgekomen, aanvankelijk in Ierland,
later ook in Nederland en een aantal andere landen. Ik ben er ook na mijn
pensionering bij de universiteit van Wageningen nog steeds enigszins actief in.
(Neo) Classisme in Friesland Gerrit Boschloo ouder
Classicisme en neo-classicisme in de Friese architectuur
De Grieken bouwden tempels, de Romeinen badhuizen, lusthoven en niet alleen de
gedachten van hen vinden we terug in zoals we nu leven. Ook in de Friese steden en
dorpen vinden we gebouwen vol verwijzingen. Waar? Hoe? Waarom? En wat heeft de
grill van een auto van doen met de griekse goden?
“Nerdparty” mel docent
Op de "Nerd Party" komen Nerds samen om "Nerdige" puzzels op te lossen en om
contact te leggen met andere Nerds. Wij gaan geen dansje of liedje instuderen, noch
toneelstuk, cabaret of opera. Wij drinken geen ranja of melk en bereiden ook geen
voedsel ter plekke. Wellicht zal kwistig met chocola worden gestrooid als beloning voor
opgeloste raadselen.
Op onnavolgbare supercoole wijze lossen de Nerds problemen op, louter door
individuele mentale kwaltiteit, al dan niet complementair gebundeld in samenwerkende
cellen. Na 45 minuten kan de geest weer rusten en terugblikken op succesvolle
momenten.
Nieuw Grieks Dut docent
workshop om vanuit je kennis van de oude taal ook eens wat te leren dat praktisch
toepasbaar is op vakantie!

Nova Zembla Verschijnsel Siebren van der Werf oudleerling
Tijdens de overwintering van Willem Barents en zijn bemanning op Nova Zembla, in
1596-1597, zagen zij de zon op 24 januari 1597 voor het eerst terug. Het was meer
dan twee weken voordat die na de poolnacht daar op hun breedte van 76º mocht
worden verwacht: de zon stond nog meer dan vijf graden onder de horizon.
Dat zij niettemin toch gezien werd – begrijpen wij achteraf – vond zijn oorzaak in een
lange-afstand luchtspiegeling. Gerrit de Veers dagboek geeft daarvan de eerste
documentatie en het verschijnsel is bekend geworden als het Nova Zembla-effect.
Vanaf het begin is De Veers verhaal omstreden geweest. Vooral in eigen land is hij
neergezet als iemand die een sterk verhaal wilde vertellen dat gewoon niet waar kon
zijn. Nog steeds twijfelen Nederlandse geschiedschrijvers aan de betrouwbaarheid van
zijn beschrijving.
Maar zijn relaas werd ook opgepikt door wetenschappers. De grote Johannes Kepler
werd er al in 1604 door geïnspireerd tot een visionaire uitleg: ergens boven ons hoofd
houdt de lucht op en begint de ether. Licht kan daartegen weerkaatsen, zoals ook aan
de binnenkant van glas. Op die manier moet het mogelijk geweest zijn dat de
Nederlanders niet de zon zelf, maar haar reflectie hebben gezien: ”ut pro Sole idolum
eius in Noua Zembla videri potuerit.”
In dit verhaal laat ik zien hoe die uitleg stand heeft gehouden, al moeten we die
etherspiegeling vervangen door luchtspiegeling. We zullen zien hoe vertekende
zonsondergangen, Fata Morgana’s en het Nova Zemblaverschijnsel tot stand komen.
Van alle drie zal ik gefotografeerde beelden laten zien. Het is pas sinds enkele
tientallen jaren mogelijk dat soort beelden ook door computersimulaties te berekenen
en ik wil laten zien dat zo de waarnemingen die Gerrit de Veer beschrijft kunnen
worden verklaard.

O
Olieverf Kem docent
Werken met olieverf bij Joost.
Een Ooggetuige in de klas! Pen docent
Je hebt vast wel eens iets over de Tweede Wereldoorlog gezien op tv en gehoord
tijdens de geschiedenisles. Maar heb je weleens naar het verhaal geluisterd of met
iemand gesproken die de Tweede Wereldoorlog echt heeft meegemaakt? Bijvoorbeeld
iemand die in een Japans interneringskamp zat opgesloten tijdens de Tweede
Wereldoorlog in Zuidoost-Azië? Of met iemand die de Tweede Wereldoorlog in
Nederland of Duitsland heeft overleefd? Dan is dit je kans om het verhaal van een
overlevende van de Tweede Wereldoorlog te horen en al je vragen te stellen. Een
overlevende komt namelijk zijn/haar persoonlijk verhaal over de oorlog vertellen. Dus
schrijf je snel in!
Oosters Striptekenen Caspar Cultuur-makelaar
Vind je Japan interessant en zou je graag willen leren hoe je een Japanse strip kan
tekenen? Van Chibi tot realistische mangafiguren of zelfs een totale
mangastrip maken? Vind je Naruto, Dragon Ball Z of gewoon manga's
in z’n geheel leuk? Dan is deze workshop wat voor jou. Ik ga in deze
workshop in op de oorsprong van Manga en de diverse hoofdstijlen.
Ook wordt iets gezegd over het toepassen van 'emotie-iconen' binnen
de tekeningen. Maar het accent ligt uiteraard op het zelf ontwerpen van
een mangafiguur en deze een rol laten spelen in hun eigen verhaal.
Overlevingskansen Nederlandse Joden Bert Jan Flim ouder
De overlevingskansen van Nederlandse joden tijdens de Tweede Wereldoorlog in
vergelijking met die van joden in de omringende landen. De gastles is bedoeld voor
leerlingen van klas 4 en hoger.
Bert Jan Flim is docent geschiedenis op de vavo aan het Friesland College

P
Poldervrouw (cabaret) Nina de la Croix Cultuur-makelaar
Poldervrouwen dansen schaamteloos
Zonder gêne door het polderland
Poldervrouwen dansen schaamteloos
En ze gaan voor niemand aan de kant
Nina de la Croix is zo’n Poldervrouw. Soms gaat
het allemaal niet zo lekker. Dan is het fijn om even
weg te gaan naar een andere stad in een ander
land, om de boel eens goed te overdenken. Maar
wat levert dat dan op? Nina de la Croix studeerde
af aan de Amsterdamse Kleinkunstacademie. In
april 2007 stond ze in de finale van het Amsterdams Kleinkunst Festival. Poldervrouw
is haar eerste solo met verhalen en veel mooie, krachtige liedjes. Ze is een innemende
verteller en een begenadigd zangeres. Haar sterke liedjes en haar scherpe verhalen
maken Nina een poldervrouw die je niet snel vergeet. www.ninadel acroix.nl
De voorstelling duurt een uur. De eerste voorstelling begint om 9.30 en de tweede om
11.00 uur.
Prijsvorming bat docent
We gaan kijken, aan de hand van de
benzineprijs, hoe een prijs tot stand komt. Welke
kosten worden er gemaakt bij de winning, welke
andere factoren spelen een rol bij de
prijsvorming ( klimaat, politieke ontwikkelingen )
en wat is de invloed van beleggers en de
overheid op de prijsvorming.
Privaatrecht Siewert Lindenbergh oudleerling
Workshop Privaatrecht, een stuk theorie en daarna mag je zelf gaan "pleiten"
Siewert Lindenbergh schreef ons ter introductie: Ik heb in 1983 eindexamen gedaan en
ben toen een jaar in de VS gaan studeren. Daarna heb ik in Leiden rechten gestudeerd
en ben ik daar in1998 gepromoveerd op een proefschrift over smartengeld. Hoewel ik
nooit had gedacht dat ik iets in onderzoek zou gaan doen, heeft dat proefschift nogal
een vlucht genomen(het kwam kennelijk op een tijdstip dat Nederland eraan toe was)
en ben ik in de academische wereld verder gegaan. Na nog een aantal jaren
hoofddocent te zijn geweest in Leiden, ben ik in 2005 benoemd als hoogleraar
privaatrecht aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Daar geef ik colleges, werk ik
aan onderzoek en leid ik een vakgroep.Naast het werk aan de universiteit ben ik
rechter-plaatsvervanger in de Rechtbank Haarlem en raadsheer-plaatsvervanger in het
Hof Arnhem en verzorg ik postacademisch onderwijs aan advocaten en rechters. Mijn
drijfveer in dit vak is complexe materie op de grens van techniek en moraal helder voor
het voetlicht te brengen.Dat 'ei' kan ik goed kwijt in zowel onderwijs als onderzoek. Zie
ook: www.professorlindenbergh.nl

Q
Qi gong Fokje en Hilda Concierge en Administratie

R
Rattenpracticum 4 e klas biologie pan en hjo docenten
Bij dit practicum krijg je een muskusrat en die gaan wij zowel van de buitenkant als de
binnenkant uitvoerig onderzoeken. Je krijgt hierbij hulp van de begeleidende docenten
en de handleiding, die je dan zult krijgen. Wat je moet doen tijdens deze dag is het
volgende: de bijbehorende vragen maken, tekeningen maken van de muskusrat, en
tussentijds heb je tijd om het verslag te maken. Tekeningen maken? En een verslag
schrijven? Ja, je hebt het goed gelezen. Dit verslag kun je gebruiken voor de
praktische opdracht, die je dit jaar verplicht moet doen (zie het PTA van biologie).
Wij bieden jullie dus deze cursus aan tijdens de adstructieweek en je kunt het gelijk
gebruiken als praktische opdracht. Je leert van dit practicum ontzettend veel! Je leert
hoe je tekeningen moet maken, hoe je een verslag moet schrijven, maar het
belangrijkste is dat je leert waar de organen in lichamen zich bevinden en wat de
functies hiervan zijn. Je zult het nooit meer vergeten
De muskusratten worden niet speciaal voor ons dood gemaakt. De ratten zijn
afkomstig van het bedrijf Waterbeheer Friesland en worden gevangen in de natuur,
omdat ze daar in te grote hoeveelheden aanwezig zijn.
Dus heb lef en schrijf je in voor het rattenpracticum!
Doe je niet mee aan dit practicum, dan zul je zelfstandig in jouw eigen tijd een andere
opdracht moeten uitvoeren, namelijk een meningsvormende opdracht over ‘ethiek bij
genetische manipulatie’, zie de portal bij onze vaklokalen voor meer informatie.
NB 1: Mochten er plekken over zijn, dan mogen leerlingen van andere klassen ook
meedoen. Daarom zijn alleen de eerste 3 dagen na het openen van de inschrijving
gereserveerd voor 4 e klassers biologie!
NB 2: Het practicum duurt een hele dag. Je kunt je dus alleen voor de donderdag
inschrijven als je géén KCFV hebt het derde blok. Zo wel, dan kun je alleen voor de
vrijdag inschrijven.
Reanimatie + skillslab Clasien van der Houwen, Marijke Rasch,
Lysbet Hoekstra-Migchels
ouders
45 minuten reanimatie training met gebruik van poppen
en 45 minuten chirurgische technieken (skillslabje). De
chirurgische technieken bestaan uit: oefenen met
naaldvoerder en hechten van een varkenspootje, oefenen
metlaparoscoop: stapelen van kraaltjes ed, oefen van
stabiele zijligging bijelkaar. En wat we mogelijk nog
verder bedenken. De begeleidende ouders zijn allemaal
arts.

Rechtbank (bezoek aan de politierechter) hoo docent
Op woensdagmiddag 7 en vrijdagmiddag 9 april wordt een excursie naar de
politierechter in Leeuwarden georganiseerd. We wonen een strafzitting bij waarin we
de werking van de politierechter van dichtbij kunnen bekijken. De politierechter
behandelt eenvoudige misdrijven en overtredingen. Je moet dan denken aan zaken als
openbare dronkenschap, verkeersdelicten, winkeldiefstallen en “eenvoudige”
geweldsdelicten. In een politierechtbank is er sprake van één rechter (bij hogere
rechtbanken zijn dat er drie) die maximaal één jaar gevangenisstraf kan opleggen.
Een politiezaak duurt maar kort, zodat we de gelegenheid krijgen een reeks van zaken
te bekijken. Na afloop is er waarschijnlijk gelegenheid voor een gesprek met de rechter
of de officier van justitie die we aan het werk hebben gezien.
Deze workshop is toegankelijk voor leerlingen van klas 4 en hoger (je moet 16 zijn). Hij
duurt van 13.00-15.30.Omdat de excursie een uur langer duurt dan één adstructieblok
en er bovendien de week daarvoor nog een korte voorberedingsbijeenkomst wordt
gehouden geldt deelname aan deze excursie als een dubbel blok. Een aanrader in
combinatie met de gastles Strafrecht.
Relativiteitstheorie 1,2,3 en 4 wou docent
Inleiding speciale relativiteitstheorie
In deze inleiding tot de speciale
relativiteitstheorie onderzoeken we een
aantal van de vreemde verschijnselen
dat optreedt wanneer je reist met een
snelheid die de lichtsnelheid nadert.
Denk bijvoorbeeld aan de tijd die niet
meer voor iedereen dezelfde is. Beroemd
is de zogenaamde tweelingparadox,
waarin de ene helft van een identieke t
weeling met een snelle raket de aarde
verlaat om na enkele jaren terug te keren
en merkt dat zijn tweelingbroer inmiddels een oude man is
geworden. Maar ook de lengte van een lat hangt af van de
snelheid waarmee het beweegt. Hoe dit allemaal kan, zullen we
op een grafische manier onderzoeken. Met grafieken en met een
minimum aan formules.
Doelgroep: vierde- en vijfdeklassers, maar ook goede en
geïnteresseerde derdeklassers zijn welkom!

Ruimtelijk Portret ynt docent
Handvaardigheid
workshop: “Een ruimtelijk
portret”
De Amerikaanse kunstenaar Alexander Calder (1898-
1976)
ontwikkelde een nieuwe methode en vorm voor het maken van
beeldhouwwerken. Dit door draaien, kronkelen
en buigen van ijzerdraad. Hierbij leek het alsof hij
driedimensionaal (3D, ruimtelijke) figuren ‘tekende’ in de lucht.
Heb jij ook zin om met zowel je hoofd, je handen en met
ijzerdraad aan de slag te zijn?
Schrijf je in en zorg dat je een tangetje bij je hebt!
In verband met moeilijkheidsgraad:
1 blok per workshop: voor klas 1 t/m 3
2 blokken per workshop voor klas 4 t/m 6
(Misschien is er een fotostander van te maken!)

S
Schaken voor beginners Reneey Nagtegaal nestor
In deze kennismakingsles behandelen we het bord, de stukken, de opstelling en de
loop van de stukken.
Daarna gaan we verder met slaan , verdedigen, aanval op de koning en schaakmat
zetten.
Ook het rokeren komt aan de orde. Daarna kan je zelf gaan schaken
Schaken: de opening Reneey Nagtegaal nestor
In deze les behandel ik de opening.
Veel mensen die beginnen met schaken weten niet goed hoe te beginnen.
Hoe open je de partij op een goede manier?
In deze les worden de belangrijkste wetenswaardigheden van de opening behandeld.
Schaken: het eindspel Foppe Aize Rinzema netwerk
Foppe Aize Rinzema bespreekt het eindspel.Hij gaat in op het
pionneneindspel, hoe kan je promoveren met een pion en een
koning. Wat betekent oppositie houden? Hoe doe je dit?
(Foppe is een van de betere Friese jeugdspelers).
De Schatten van Leeuwarden Geart de Vries ouder
Leeuwarden heeft een rijke geschiedenis. In het Historisch Centrum Leeuwarden zijn
zo'n 25 bijzondere voorwerpen en stukken uit het archief sinds kort ondergebracht in
een onderaardse schatkamer van de stad. Zij vertellen het boeiende verhaal van de
Friese hoofdstad.
Ik nodig jullie uit om bij ons in het Historisch Centrum Leeuwarden te komen voor
een gastles met als thema de schatten van Leeuwarden.
We hebben net een ondergrondse Schatkamer geopend waarin allerlei voorwerpen en
archiefstukken uit de Leeuwarder geschiedenis zijn tentoongesteld op een bijzondere
wijze. Voor Leeuwarder gymnasiasten erg interessant!

Spaans Vee docent
Kom kennis maken met la lengua española!
Zin om je talenkennis uit te breiden? Neem een kijkje in de wereld
van de spaanse taal door middel van deze workshop.
Sport Sla of sia docenten
Woensdag 1: sla in Aldlan: de groep bepaalt
Woensdag 2: sla in Aldlan: kaatsen
Woensdag 2: sia in KAL: acrogym
Woensdag 3: sla in Aldlan: volleybal/basketbal
Woensdag 3: sia in KAL: groene spelen
Donderdag 1: sla in MON: floorball
Donderdag 1: sia in de Dyk (=Junior) fitness (omkleden in KAL)
Donderdag 2: sla in MON minitrampspringen/lange mat/judo
Donderdag 2: sia in de Dyk (=Junior) fitness (omkleden in KAL)
Vrijdag 1: sla in KAL : de groep bepaalt
Vrijdag 3: sla in KAL korfbal
Stoute Vrouwen Gro docent
Stoute vrouwen in de Nederlandse literatuurgeschiedenis
Heb je genoeg van de vrome middeleeuwse Hadewijch of de
kuise 18^e
-eeuwse Sara Burge rhart? Literatuur gaat over het hele leven
en zit dus net zo goed vol hoeren, overspeligen en andere
stoute vrouwen.
Afhankelijk van de tijdgeest gebeurde dat s oms bedekt, soms
zeer expliciet…Tijdens deze bijeenkomst lezen we pikante
passages en bekijken we zinnenprikkelende illustraties.
Strafrecht Tom Wolters ouder
Begin april zou ik een gastles willen geven over het strafrecht. Als advocaat-generaal,
aanklager bij het gerechtshof, en daarvoor als officier van justitie en advocaat kan ik
daar het nodige over vertellen. Een aanrader zeker in combinatie met het bezoek aan
de Rechtbank

De Strijd tussen Mens en Microbe Arjen Agema Ouder
De al eeuwendurende strijd tussen mens en microben (bacteriën, virussen) kun je zien
als een voetbalwedstrijd.De eerste helft zit
erop en in de pauze gaan we deze helft
analyseren. Wat is de ruststand? Wie heeft
er gescoord, wie kregen gele kaarten? En we
kijken vooruit naar de tweede helft? Wordt
het nog spannend of is de strijd beslist. En
wie wint er dan? Welke onderwerpen komen
aan de orde:-infectieziekten in vroegere
tijden (Columbus en syfilis, de Zwarte
Dood);-de mens die de vijand leert kennen
(uitvinding microscoop, ontdekking bacteriën,
ontdekking antibiotica);-de microbe die terugslaat (resistente micro-organismen, SOA -
seksueel overdraagbare aandoeningen!);welke mensen en instanties strijden in
Nederland tegen infectieziekten;welke opleiding moet je volgen om deze strijd aan te
sturen?
De les duurt 45 minuten. Als je je inschrijft weet je dus nog niet of je het eerste uur of
het tweede uur van blok terecht kunt! Het andere uur ben je vrij.
Arjen Agema is microbiologisch analist bij Izore, Infectieziekten Centrum Friesland
Suikerhuishouding Simon Evers netwerk
Wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van psychofarmaca op de
suikerhuishouding van ons lichaam.
Simon Evers is promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen bij de vakgroep
Neuroendocrienologie. Bij neuroendocrienologie doen ze onderzoek naar het effect
van ons zenuwstelsel op de rest van het lichaam en anders om. Simon Evers probeert
er achter te komen wat het effect zijn van een aantal medicijnen die gebruikt worden bij
psychoses en depressies, op met name de vet en suikerhuishouding van het dierlijk
lichaam. Er zijn dus verbanden naar op het eerste gezicht totaal verschillende ziektes
en wetenschapsgebieden van anorexia naar hormoonhuishouding en van psychoses
naar suikerziekte en obesitas. Hij gebruikt hiervoor diermodellen. Aan dierproeven zijn
strenge regels verbonden die Simon zal toelichten. Zijn workshop zal bestaan uit de
uitleg van zijn werk. Daarnaast is er voldoende ruimte voor het stellen van vragen en
zal er gediscussieerd worden over de gevolgen van zijn onderzoek en de ethiek van
dierproeven.

T
Tekenen kem docent
Deze workshop behoeft geen nadere toelichting!
Teksttoneel Willemijn Cultuur-makelaar
Stel je voor. Je kijkt naar de televisie en ziet een film met goede acteurs. Alles wat ze
zeggen lijkt net echt, je zou haast vergeten dat het een film is. Maar soms is dat
anders, dan zie je dat een acteur niet zo goed zijn tekst zegt en geloof je het niet meer.
In deze workshop gaan we aan de gang met toneelteksten. Wanneer is een tekst
geloofwaardig en hoe doe je dat dan? Door veel te spelen en naar elkaar te kijken,
zullen we veel meer te weten komen over teksttoneel.
Titreren Scu docent
Scheikundepracticum Titreren. Iedere 5e klasser
scheikunde moet verplicht één van de 5 blokken volg en
Toneelproductie 1 tm 8 jra en Wessel de Vries Docent en leerling
Een toneelstuk bedenken, improviseren, schrijven, instuderen en uitvoeren – in één
week van niets tot briljant theater: jij hebt het in je, en Wessel de Vries en Joe
Raphael halen het er uit!
Uiteraard voeren we dat toneelstuk ook op voor medeleerlingen (vrijdag het 3 e blok) in
het middenstuk van de Manege en wel twee keer! Je ouders enzo kunnen natuurlijk
ook komen kijken!
Vereisten: minimaal zes sessies beschikbaar en zin om lekker gek te doen.
NB: zie ook Ja, ik kom kijken!

Waar lag Troje? Jns docent
Atlantische variant van Ilias en Odyssee,
naar het boek van I.A.Wilkens: Waar Troje
eens lag. Bestemd voor klas 4 en 5
Trommelen op Rommel Vuilnis-mannen Cultuur-Makelaar
De Vuilnismannen vormen een team van enthousiaste drummers. Door hun opleiding
en studiereizen in binnen- en buitenland hebben ze zich ontwikkeld tot ware
professionals op het gebied van ritme. Heb jij wel eens iemand zien roffelen met twee
handen op drie tonnen tegelijk? Onder het motto ‘Trommelen op Rommel’ reizen De
Vuilnismannen door het hele land. Tijdens hun workshop leer je hoeveel muziek er zit
in afvalmateriaal en hoe je hiermee zelf een compositie maakt. Ze hebben een
uitgebreid instrumentarium bij zich, bestaande uit gedumpte emmers, tonnen, borstels,
pannen en ander afvalmateriaal.

V
Vertaaltraining Latijn klas 3 1 en 2 abg Docent
Twee blokken vertaaltraining latijn voor derde klassers. Pak je kans!
Vertaaltraining Latijn klas 2 abg Docent
Een blok vertaaltraining latijn voor tweede klassers. Pak je kans!
Vertaaltraining latijn klas 5 1 en 2 abg Docent
Twee blokken vertaaltraining latijn voor vijfde klassers. Pak je kans!

W
Water in Pompei en Ostia jns Docent
Waterhuishouding in Pompeii en Ostia. Het is boeiend om uit te vinden hoe de
Romeinen ervoor zorgden dat er overal water was in hun steden. Een aanrader voor
wie in klas 5 naar Rome gaat.
Weerkaart van een organisatie Jurriaan Mous Oudleerling
Een verhaal over ondernemen, nieuwe webtechnologie,inefficiëntie van grote
organisaties, ontwerpen voor echte mensen, sociale duurzaamheid& het fenomeen
bedrijf de 21e eeuw inslepen.
Je kijkt naar buiten en het kan regenen, sneeuwen of de zon kan
schijnen. Het weer kan steeds weer anders zijn. Zoom je uit dan zie je opeens
stromingen van wolken en drukgebieden. Opeens wordt het mogelijk om een paar
dagen vooruit te voorspellen.
Zo is het tegenwoordig ook in organisaties. Als je er middenin zit zie je maar een klein
stukje van de werkelijkheid en vaak niet een goed totaalbeeld. Heel veel organisaties
hebben totaal geen inzicht in wat er nou echt gebeurd en sturen op een paar
getalletjes.Wij willen uiteindelijk die weerkaart maken voor organisaties zodatopeens
iedereen kan meedenken.
Wat maakt je blij? Dat is een vraag die wij stelden aan zorgverleners.Wij ontwerpen
samen met deze mensen op de werkvloer webapplicaties die hun werk leuker en
inzichtelijker gaat maken.Met al deze ervaringen willen wij zelf ons eigen bedrijf een
nieuw model meegeven die gebaseerd is op een meer natuurlijker celgroei waar cellen
elk vanuit eigen passie en verantwoordelijkheid kunnen opereren en een kijk kunnen
krijgen op het hele organisme vanuit een soort organisatie weerkaart.
Westers Striptekenen Caspar cultuur-makelaar
Voor iedereen die graag wil leren hoe je een stripfiguur kan ontwerpen en laten spelen
in een eigen verhaal. Of ben je gek op stripverhalen; heb je
vroeger Asterix gelezen of wil je weten hoe strips worden
gemaakt? Dan is deze workshop wat voor jou. Ik ga in deze
workshop in op de opbouw van je eigen stripfiguren en
het ontwikkelen van een bijpassend karakter. Hiernaast ga ik
in op de structuur van een verhaal en
paginaopbouw/compositie.
Workforce Toetscentrum Instrumentarium abg en Arjen Bos Docent en CB
We zoeken werkers die mee willen bouwen aan het toetscentrum voor
Instrumentarium in de Manege. Het doel is dat het aan het eind van de week draait!
En passant leer je werken met Wintoets en hoe het toepassen van ICT in het
onderwijs functioneel gemaakt kan worden. Als je ook nog een beetje goed bent in
Latijn en Grieks is dat natuurlijk wel erg meegenomen.
Na afloop van de adstructieweek blijft de workforce in stand en kan je er zelfs mee
gaan verdienen. Je blijft mevrouw Albers helpen met het verder uitbouwen van het
toetscentrum. Eerst naar grammatica voor Latijn en daarna ook woorden en

grammatica voor Grieks. Dat is nog een probleem op zich, want Wintoets weet niet om
te gaan met Griekse letters. Ook is het belangrijk dat je mee wilt denken over de
uitvoerbaarheid van goede digitale toetsen. Een klus voor whizzkids met klassieke
aanleg. Deze workshop duurt vier dagen en eindigt met de rituele afname van de
eerste digitale Instrumentariumtoets.. Je kunt natuurlijk wel zo nu en dan een uitstapje
maken naar iets anders, dat je héél erg graag ook wilt doen.
Z
Zaalvoetbal Joost en Robert Nestoren
Ze hebben er zin in!