Mijn zoektocht naar mijn rood - Evelien Schouten

COMMUNICATION&MULTIMEDIA DESIGN
Rood
Mijn zoektocht naar mijn rood
Evelien Schouten – B2 - 2027764
21-3-2010
Mijn proces begint bij een brainstorm over rood en eindigt bij een kleuronderzoek over affiches. Tijdens de
brainstorm sprak revolutie mij heel erg aan en vervolgens schreef ik hier een betoog over: “Rood is wie ik
ben, rood is wat iedereen is”. Net zoals revoluties uitten affiches ook een mening, maar dan op een totaal
andere manier. Daar ben ik een kleuronderzoek over gestart.

BRAINSTORMEN
Toen in week 1 het thema ‘rood’ werd geïntroduceerd ben ik in samenwerking met mijn
groepje gaan brainstormen over de kleur rood. Van alles kwam naar voren. We hadden ook
meteen een legenda gemaakt met verschillende onderwerpen, zoals: merken, voedsel,
lichaam, en personen.
Vervolgens heb ik uit deze brainstorm één onderwerp gekozen: revolutie. Ik koos hiervoor,
omdat er vele voorbeelden van zijn en er valt zo ontzettend veel over te vertellen.
Daarnaast dacht ik dat ik veel diepgang zou kunnen putten door te onderzoeken wat er nou
zo rood is aan een revolutie. In de les schreef ik een tekst over rood.
2

PAS OP VOOR DE RODEN
Hier beschrijf ik een simpele maar toch complexe gedachtegang, ontstaan van uit de
vraag “Hoe en waarom ontstaat een revolutie?”.
Ik ga er van uit dat er in het volk een gevoel van angst, onrechtvaardigheid of
ontevredenheid heerst. Deze negatieve gevoelens broeien misschien al tientallen
jaren in het binnenste van de mensen. In eerste instantie wil men deze gevoelens
niet uitten, men houdt zich kalm. Maar het gevoel groeit en wordt steeds sterker,
totdat men er niet meer omheen kan. Het gevoel moet en zal geuit worden. De
mensen zullen binnenstebuiten gekeerd worden en het rood stroomt naar buiten.
En dan, wat gebeurt er dan? Als ik een vrije invullen zou mogen geven dan zou ik
zeggen dat het volk er onderling over gaat praten. In veel gevallen zal dit een grote
ontdekking zijn voor de mensen. Immers, ze zijn niet de enige die met deze
gedachten rondlopen: ze hebben hun lotgenoten ontmoet! Door deze ontdekking
zullen deze gevoelens alleen maar versterkt worden, want men steekt elkaar verder
aan. Op deze manier veranderen individuele gevoelens dus in groepsgevoelens. Het
rood vloeit tussen de mensen.
Vervolgens wil met iets met deze negatieve gevoelens doen, ze vragen, schreeuwen
om actie. Nu komt het er op aan hoe dit georganiseerd moet worden. Je kunt geen
rel beginnen zonder een degelijke organisatie. Er is een behoefte aan een
representatieve leider, iemand met pit, zonder angst en met een groot vermogen
anderen te overtuigen. Het rood spoort aan tot actie.
Maar nog belangrijker: een naam, een naam om de groep voorgoed als groep te
verbinden. Deze naam is: De Roden. Deze naam is niet zomaar een naam, maar
inmiddels een symbool voor vele revoluties, altijd komt het rood er in voor. Het
kleurt het gevoel van onvrede.
3

VISIES
Vervolgens heb ik van deze tekst een aantal visies afgeleid:
- Men is vanbinnen rood
- Rood bindt de mensen – wat doet rood dan met communicatie?
- Rood spoort aan tot actie
- Rood kleurt onvrede
- Rood is een drijfkracht
In mijn betoog ben ik voornamelijk van het eerste, het derde en het laatste punt uitgegaan.
Dit in combinatie met de revolutie die recentelijk plaatsvond in Egypte. Door te beginnen met
de zin “Ik ben rood vanbinnen,” wilde ik vragen en interesse oproepen bij mijn publiek.
4

ROOD IS WIE IK BEN, ROOD IS WAT IEDEREEN IS
Rood is wie ik ben, ik ben rood vanbinnen. Binnen in mij kleuren mijn emoties rood:
blijdschap, enthousiasme en trots, maar ook verdriet, angst en woede. Allen zijn ze
rood van kleur. Dat komt doordat het diepe, sterke drijfveren zijn die je ergens
brengen in het leven. Rood is mijn motivatie, mijn pit, en mijn kracht om te
presteren. Emoties worden daar onlosmakelijk mee verbonden.
Het rood baant zich een weg door je lichaam en laat deze emoties door je lijf heen
gieren. Ze willen iets doen en iets betekenen. Het rood maakt het ook onmogelijk
om emoties binnen te houden. Misschien wel eventjes, voor een paar weken of
maanden, of misschien wel jaren, als je sterk bent. Maar hoe dan ook, het rood zal
hier doorheen breken en naar buiten stromen, als tranen die uit je ooghoeken
komen rollen.
Een bewijs hiervan is de huidige situatie in Egypte. Het plein in het centrum van
Cairo was dagenlang volgestroomd met protestanten die president Mubarak weg
wilden hebben. In dit geval is het rood te lang genegeerd, teruggestopt in het
binnenste van de mens. Het is natuurlijk onduidelijk hoelang dit rood al door hun
bloed stroomde, maar ik neem aan dat dit niet in een paar weken is ontstaan.
Opvallend is namelijk dat de opstanden in Egypte pas uitbraken nadat de Jasmijn
revolutie recentelijk in Tunesië plaatsvond. Vermoedelijk durfde men het rood eerst
niet toe te laten, maar naar aanleiding van het voorbeeld dat Tunesië gaf, voelde
men dat ze het rood in zich niet langer konden negeren. In de tussentijd heeft rood
de tijd gehad om steeds krachtiger te worden en dat is funest geweest. Je mag het
rood nooit teveel tijd geven om kracht te winnen, want dan kan het gevaarlijk
worden. De Egyptenaren waren zo vol van woede en bedrog dat de situatie uit de
hand is gelopen. In de geschiedenis hebben dergelijke situaties vaker
plaatsgevonden en de revolutie heeft ook de kleur rood toegewezen gekregen. Een
kleur die hier naar mijn mening perfect bij past.
Nu lijkt het misschien alsof ik rood als iets negatiefs zie, maar dat is juist niet zo, het
tegenovergestelde is zelfs waar. Rood is een prachtig feit, en zonder rood zouden ik
en jullie hier nu niet staan. Rood dwingt een mens namelijk tot actie en geeft je een
motivatie om nieuwe uitdagingen aan te gaan. Zo weet ik zeker dat mijn rood mij
heeft aangespoord om hier te komen studeren en nu hier mijn betoog te geven. En
hier ben ik mijn rood ook heel dankbaar voor.
Kortom: je wilt de strijd met rood niet aangaan. Maar bang zijn voor rood heeft ook
geen zin. Je kan maar beter toegeven aan de kracht van rood, want winnen zul je
toch niet. Bovendien is het onmogelijk om het rode van jezelf te negeren, want je
weet dat het bestaat. Maar koester het rode vanbinnen ook, want het heeft je
zoveel moois te bieden.
5

GEVOLGEN
Naar aanleiding van het voordragen van mijn betoog en de feedback die ik hierop kreeg heb
ik een aantal richtingen die ik in kan slaan.
Op zoek gaan naar de (positieve) rode revolutie in mezelf. In mijn betoog heb ik ervoor
gepleit dat iedereen het rode in zich moet erkennen en accepteren, dit voert namelijk een
persoonlijke revolutie in het binnenste van jezelf. Hier kan ik heel veel spannende dingen uit
halen, omdat het zowel persoonlijk als universeel kan zijn.
Wat doet rood met groepsvorming? In mijn betoog heb ik verteld dat het rood mensen
samen brengt. Als je het rode in je laat zien aan anderen, dan zullen zij hier een positieve of
negatieve mening over vormen. Waardoor relaties ontstaan en anderen hun rood weer aan
jou zullen uitten. Het rood zorgt er voor dat een band tussen mensen sterker wordt.
Discussie goed/slecht. In mijn betoog vertelde ik hoe gevaarlijk rood is, en wat voor slechte
dingen het met je kan doen. Maar aan de andere kant vertelde ik dat rood ook heel belangrijk
is, anders kom je nergens in je leven. Hoe zit dit? Is rood nou goed of slecht? Of is het iets
slechts wat toch wel goed voor je is? Of is het iets slechts waar je mee zal moeten leren
leven? Of is de mens zelf slecht?
Het universele van rood. Als het zo is dat rood revoluties veroorzaakt en mensen dichterbij
elkaar brengt. Is er dan sprake van iets universeels? Als immers iedereen rood is van binnen?
Zou men dan ook wereldwijd dit kunnen uitten? En wat zou er dan gebeuren?
Het eerste idee is het geworden. Op zoek gaan naar de (positieve) rode revolutie in mezelf.
Vervolgens ben ik deskresearch gaan doen. Op internet vond ik dit gedicht:
Persoonlijke Revolutie
Posted on February 3, 2011 by timmerark
Hormonen werden tranen
mits en maren in jouw archief
Geschiedenis gesprekken
faalden, we hadden immers geen internet
En toen je sprak over je persoonlijke prostitutie
vroeg ik wat het je had gebracht
Jij zei: ik brak met mijn ouders
ik antwoordde: dus zo heb je dit huis betaald
De kost gaat voor de baat uit
ik vloog uit de deur
Jij lispelde, ik luisterde beroerd
1993-1998
(http://timmerark.wordpress.com/2011/02/03/persoonlijke-revolutie/)
Daarnaast vond ik een aantal inspirerende afbeeldingen. Revolutionaire afbeeldingen waarin
het rood echt heerst.
6

GRAPHIC DESIGN MUSEUM – AFBEELDINGEN ZOEKEN
Deze afbeeldingen vond ik heel inspirerend. Er zit namelijk heel veel rood in en dat vond ik
opvallend. Het was een soort van bewijs voor me dat rood wel de kleur van revolutie moet
zijn. Vervolgens kwam ik op de volgende vragen.
Hoe uit rood zich in revoluties (media, propaganda) en hoe kan ik mijn eigen revolutie hierin
verwerken?
Wat is mijn eigen revolutie?
Voor welke opinie wil ik aanhangers winnen?
Ik wilde sowieso iets doen met revolutionaire afbeeldingen. En het liefst met affiches. Daarom
ben ik gaan zoeken in de sheets van het vak kunstgeschiedenis van vorig jaar. Daarin kwam ik
veel interessante afbeeldingen tegen. Vooral de affiches ten tijde van de Russische revolutie,
De stijl en het (Nederlandse)Constructivisme. Deze stromingen vonden grofweg plaats tussen
1915 en 1935, ze zaten dus vrij dicht bij elkaar.
Vervolgens heb ik een bezoek gebracht aan het Graphic Design Museum. Er was mij namelijk
verteld dat daar veel afbeeldingen in deze stijlen te bezichtigen zijn. Ik wilde daar graag
inspiratie op doen en geschikte afbeeldingen zoeken.
Het bezoek was heel geslaagd. In het museum heb ik afbeeldingen bekeken van Albert Hahn,
Louis Kalff, Jac Jongert, Lies Ros, Meijer Bleekenrode en Jan Walter. Dit waren allemaal zowel
politieke affiches als reclame affiches. Bijzonder vond ik, dat in politieke affiches het rood veel
meer spreekt dan in reclame affiches. Daar zou ik graag mijn onderzoek op willen baseren
Hierna ben ik op internet meer politieke en reclame afbeeldingen gaan zoeken. Deze zijn
hieronder te zien.
9

Eerder zei ik al dat ik het verschil tussen politieke affiches en reclame affiches wilde
onderzoeken. Door even terug te koppelen aan rood en aan mijn betoog kwam ik tot een
onderzoeksplan.
12

ONDERZOEKSVRAAG
Naar aanleiding van mijn betoog ontstond de vraag “Hoe rood is een revolutie?”.
Vervolgens ben ik afbeeldingen van revoluties (Franse revolutie, Russische revolutie
en nog een aantal totaal andere beelden) gaan verzamelen. Het viel me op dat in
deze schilderijen en affiches ontzettend veel rood gebruikt wordt. Toen had ik een
aanknopingspunt, door afbeeldingen te verzamelen en te vergelijken kan ik bepalen
hoe rood zich uit in een revolutie.
Voornamelijk de afbeeldingen van de Russische revolutie vind ik erg krachtig. Je ziet
dat het rood hierin ontzettend hard spreekt. Deze afbeeldingen zijn in de stijl van het
constructivisme. Persoonlijk vind ik deze stijl erg krachtig en daarom is rood een
kleur die hier goed bij past.
In mijn betoog heb ik naast revolutie ook gesproken over de kracht van rood. Het
rode van binnen is je drijfveer, mening en gedachtegang. Het brengt je ergens in het
leven en het wil en moet geuit worden. Dit aspect van rood komt erg sterk terug in
de affiches die werden gebruikt ten tijde van de Russische revolutie (zowel in
Rusland als in Nederland.) Deze affiches hadden een politieke of revolutionaire
lading. Het rood wilde iets vertellen en iets veranderen.
Nu ben ik benieuwd hoe belangrijk rood in deze affiches is. Zou het met een andere
kleur nog zo sterk zijn of zou het aan overtuigingskracht verliezen? En zouden
mensen het nog steeds ervaren als een revolutionaire of politiek getinte boodschap?
Hier uit vorm ik de onderzoeksvraag: “Is rood de enige eigen kleur van de
revolutie?”
ONDERZOEKSMETHODE
Om er achter te komen of Rood de enige eigen echte kleur van revolutie is heb ik
verschillende afbeeldingen verzameld die te maken hebben met of de Russische
revolutie of met politieke uitingen in Nederland. In al deze afbeeldingen heeft rood
een groot aandeel.
Van deze afbeeldingen wil ik verschillende versies gaan maken in andere kleuren. Zo
krijg je per affiche bijvoorbeeld: 1 rode versie (het origineel), 1 blauwe versie, 1
groene versie, 1 gele versie, 1 paarse versie en 1 oranje versie.
Deze versies ga ik voorleggen aan (ongeveer)20 verschillende mensen die niks van
mijn onderzoek afweten. Dit om het zo objectief mogelijk te houden. Per afbeelding
ga ik ze enkele vragen stellen:
- Ken je de afbeelding?
o Wat voor een afbeelding is het?
o Weet je welke versie de originele versie is?
o Welke versie vind je het beste bij de boodschap passen?
- Welke versie zou de originele versie zijn?
- Wat zou de boodschap zijn? (commercieel/politiek)
13

- Welke versie vindt je het beste bij de boodschap passen?
Op deze manier kan ik onderzoeken of het rood wel het beste bij het beoogde doel
zal passen. Wanneer een significant groot aantal van de mensen bij vraag twee en
vier “rood” zullen antwoorden, dan is het duidelijk, dan is rood de echte kleur van de
revolutie.
Om het onderzoek nog waterdichter te maken wil ik ook affiches ertussen stoppen
die geen revolutionaire/politieke lading hebben, maar die juist voor commerciële
doeleinden zijn ontworpen. Dit is om de testpersoon het niet te gemakkelijk te
maken. Maar ook om er zeker van te zijn dat rood wel echt de kleur is van de
revolutie en niet van alle affiches.
Weer zal ik de volgende vragen stellen:
- Ken je de afbeelding?
o Wat voor een afbeelding is het?
o Weet je welke versie de originele versie is?
o Welke versie vind je het beste bij de boodschap passen?
- Welke versie zou de originele versie zijn?
- Wat zou de boodschap zijn? (commercieel/politiek)
- Welke versie vindt je het beste bij de boodschap passen?
Wanneer een significant aandeel van de mensen een andere kleur dan rood zal
antwoorden bij vraag 2 en 4, dan heb ik ook bewezen dat rood alleen de beste kleur
is voor een politiek/revolutionair affiche.
HYPOTHESE
Mijn hypothese is dat rood de enige echte kleur van de revolutie is. Daarom
verwacht ik dat mensen dit zullen bevestigen in mijn onderzoek, door de rode versie
als origineel zullen herkennen en deze als de beste versie eruit te laten komen.
14

KLEINE CORRECTIES
Toen ging ik afbeeldingen bewerken in Photoshop. Per afbeelding maakte ik een
groene, een blauwe, een paarse, een rode, een oranje en een gele versie. Hieronder
zie je de resultaten.
Later werden deze afbeeldingen besproken en nader bekeken. Toen viel op dat niet
iedereen afbeelding even krachtig en realistisch blijft als de kleuren worden
veranderd. Zingend vooraan, Long Live Stakhanovites en Steun stem staak zagen er
een beetje vreemd uit wanneer de kleuren waren veranderd. Dit komt omdat de
andere afbeeldingen slechts bestonden uit zwart, wit en rood, terwijl deze
afbeeldingen ook uit andere kleuren bestonden. Daarom heb ik besloten om voor dit
onderzoek alleen afbeeldingen te gebruiken die bestaan uit zwart, wit en één kleur.
Ook kwam ter sprake of er wel zes versies van iedere afbeeldingen gemaakt moeten
worden. Dit leid de proefpersoon misschien te veel af. Bovendien neigt oranje ook
redelijk veel naar rood, waardoor deze kleur niet zo goed zou zijn. Toen oranje
wegging viel paars ook ineen buiten de boot. Het paste niet goed in het rijtje. Dus
ook paars werd geëlimineerd. Voor mijn onderzoek zal ik dus van elke afbeelding
een gele, een rode een groene en een blauwe versie laten zien.
Printen levert zelden de kleur op die bedoeld was. Het lijkt snel al wat fletser. Dit is
natuurlijk niet de bedoeling, de kleuren, en vooral het rood, moeten echt kunnen
spreken. Daarom heb ik besloten om voor mijn onderzoek de afbeeldingen op een
beeldscherm te laten zien.
Om het onderzoek wat waterdichter te maken heb ik ook besloten om mensen die
de afbeelding al kennen niet mee te nemen in mijn resultaten. Ook zullen er alleen
afbeeldingen getoond worden die van origine rood zijn, zowel de reclames als de
politieke affiches. En zal er een hoofdgroep zijn die de originele afbeeldingen te zien
krijgt en een controlegroep voor de reclames.
15

Albert Hahn junior - zingend vooraan - 1921
16

Arjen Galem - Laat uw jongen niet opgroeien voor het stempellokaal - 1935
17

Gustav Klucis - Long Live Stakhanovites – 1936
18

Gustav Klucis - Udarnaia
19

Gustav Klucis – We will repay the coal debt to the country - 1919
20

Johan van Hell - Steun stem staak - 1927
21

HET UITEINDELIJKE ONDERZOEK
De vragen per afbeelding (vier versies) komt er als volgt uit te zien:
Ken je de afbeelding?
Wat is het onderwerp van de afbeelding (denk je)?
Welke versie is het origineel (denk je)?
Welke versie vind je het meest passend/het beste?
De afbeeldingen worden in willekeurige volgorde vertoont en de proefpersoon mag
zelf weten hoelang hij nodig heeft om de afbeelding goed te kunnen bekijken.
De afbeeldingen die getoond zullen worden zijn de volgende:
22

STATISTIEKEN
Nu mijn proefpersonen de test hebben ingevuld is het tijd om deze resultaten te
analyseren. In mijn eindpresentatie wil ik het volgende vertellen:
Over politieke affiches:
- Hoeveel % van de ondervraagden ‘rood’ antwoorden op de vraag “Welke versie
is het origineel, denk je?”
- Hoeveel % van de ondervraagden ‘rood’ antwoorden op de vraag “Welke versie
vind je het beste?”
Over Reclame affiches:
- Hoeveel % van de ondervraagden ‘rood’ antwoorden op de vraag “Welke versie
is het origineel, denk je?”
- Hoeveel % van de ondervraagden ‘rood’ antwoorden op de vraag “Welke versie
vind je het beste?”
Ook zal een z-toets gedaan worden. Dit wilde ik heel graag, omdat je dan pas écht
een gegronde uitspraak doet. Omdat ik zelf niet heel wiskundig ben heb ik hiervoor
hulp gevraagd bij mijn vriend.
Deze toets vergelijkt de resultaten van twee groepen met elkaar. Groep 1 is de groep
die de politieke affiches heeft gezien en groep 2 is de groep die de reclame affiches
heeft gezien.
Er wordt een z-toets uitgevoerd om het verschil tussen groep 1 en groep 2 te
testen over de vraag “Welke versie is het origineel, denk je?”.
H0 (de 0 hypothese) zegt dat de proporties(=de fractie van de mensen die rood
zeggen) van beide groepen hetzelfde zijn of dat de proporties van groep 1 kleiner
zullen zijn. Dat wil zeggen dat de groepen even vaak rood antwoorden of dat groep 1
minder vaak rood antwoord dan groep 2.
H1 (mijn hypothese) staat hier lijnrecht tegenover. Die zegt namelijk dat de
proporties van groep 1 groter zijn dan die van groep 2. Dat wil dus zeggen dat groep
1 vaker rood zal antwoorden dan groep 2. En hiermee zegt ik eigenlijk dat origineel
rode affiches vaker juist als rood ingeschat worden als de affiches politiek getint zijn.
En er wordt ook een z-toets uitgevoerd om het verschil tussen groep 1 en groep 2
te testen over de vraag “Welke versie vind je het beste?”.
H0 (de 0 hypothese) zegt dat de proporties(=de fractie van de mensen die rood
zeggen) van beide groepen hetzelfde zijn of dat de proporties van groep 1 kleiner
zullen zijn. Dat wil zeggen dat de groepen even vaak rood antwoorden of dat groep 1
minder vaak rood antwoord dan groep 2.
25

H1 (mijn hypothese) staat hier lijnrecht tegenover. Die zegt namelijk dat de
proporties van groep 1 groter zijn dan die van groep 2. Dat wil dus zeggen dat groep
1 vaker rood zal antwoorden dan groep 2. En hiermee zegt ik eigenlijk dat origineel
rode affiches vaker rood als bestpassende kleur toegewezen krijgen als de affiches
politiek getint zijn.
Uit deze Z-toets komt een p-waarde. Deze p-waarde is een kans, bijvoorbeeld 3%.
Deze kans is de maximale waarschijnlijkheid dat ik deze steekproef heb getrokken uit
de normaalverdeling (= alle mensen), wanneer H0 waar is. Mocht deze kans
inderdaad 3% zijn, dan betekend dat, dat dit heel onwaarschijnlijk is, immer deze
kans is heel klein. Sociaalwetenschappelijke onderzoeken hanteren altijd een
significantieniveau van 5%. In dit geval zou ik daar dus onder zitten. Vervolgens mag
ik dus zeggen dat het heel waarschijnlijk is dat rode affiches vaker juist als rood
ingeschat worden als de affiches politiek getint zijn.
26

PRESENTATIE
Tijdens mijn presentatie wil ik de groep een impressie geven van hoe mijn onderzoek
gegaan is. Om hier voor te zorgen zal ik ze eerst kort inleiden in mijn onderwerp.
Naar aanleiding van mijn betoog ontstond de vraag “Hoe rood is een revolutie?”.
Afbeeldingen van revoluties verzamelen. Veel rood viel me op.
Hoe uit rood zich in een revolutie.
Voornamelijk de afbeeldingen van de Russische revolutie vind ik erg krachtig.
Deze afbeeldingen zijn in de stijl van het constructivisme.
deze stijl is erg krachtig en daarom is rood een kleur die hier goed bij past.
In mijn betoog heb ik naast revolutie ook gesproken over de kracht van rood.
Het rode van binnen is je drijfveer, mening en gedachtegang.
Dit aspect van rood komt erg sterk terug in de affiches die werden gebruikt ten tijde
van de Russische revolutie.
Het rood wilde iets vertellen en iets veranderen.
Nu ben ik benieuwd hoe belangrijk rood in deze affiches is. Zou het met een andere
kleur nog zo sterk zijn of zou het aan overtuigingskracht verliezen? En zouden
mensen het nog steeds ervaren als een revolutionaire of politiek getinte boodschap?
Hier uit vorm ik de onderzoeksvraag: “Is rood de enige eigen kleur van de
revolutie?”
Vervolgens zal ik ze twee sets van vier afbeeldingen laten zien die ik ook in mijn
experiment gebruikt heb. Dit om ze het gevoel te geven dat ze ook eventjes
proefpersoon zijn.
Ik heb 10 mensen afbeeldingen laten zien.
De rode was van alle afbeeldingen het origineel.
Afbeeldingen bestaan allen uit zwart, wit en een kleur.
Vragen: origineel, beste versie.
Reclames en politieke affiches
Daarna leg ik uit waarom ik de Z-toets gedaan heb, en hoe dat in zn werk gaat.
2 groepen, H0, H1.
Als laatste komt de conclusie.
27

BIJLAGEN
28