bestemmingsplan Willem Dreespark eo - Knoop Moerwijk

Willem Dreespark e.o.

Inhoudsopgave
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Toelichting 3
Hoofdstuk 1 Inleiding 5
1.1 Aanleiding voor het bestemmingsplan 5
1.2 Doel van het bestemmingsplan 5
1.3 Begrenzing van het plangebied 5
1.4 Geldende planologische regelingen 6
1.5 Leeswijzer 7
Hoofdstuk 2 Beschrijving van de bestaande situatie 9
2.1 Inleiding 9
2.2 Ontstaansgeschiedenis 9
2.3 Ruimtelijke structuur 10
2.4 Functionele structuur 11
Hoofdstuk 3 Beleidskaders 13
3.1 Inleiding 13
3.2 Ruimtelijk beleid 13
3.3 Sectoraal beleid 17
Hoofdstuk 4 Milieu 33
4.1 Inleiding 33
4.2 Mer-beoordeling 33
4.3 Externe veiligheid 33
4.4 Geluid 36
4.5 Luchtkwaliteit 36
4.6 Water 36
4.7 Bodem 39
4.8 Groen 40
4.9 Archeologie 41
4.10 Gebiedsgericht Milieubeleid 42
Hoofdstuk 5 Planbeschrijving 47
5.1 Inleiding 47
5.2 Ontwikkelingen 47
5.3 Keuze en verantwoording van bestemmingen 47
5.4 Toelichting op de regels 53
Hoofdstuk 6 Economische uitvoerbaarheid 57
Hoofdstuk 7 Overleg en inspraak 59
7.1 Artikel 3.1.1 Bro-overleg 59
7.2 Inspraak- en participatieverordening 59
Bijlagen 61
Bijlage 1 QRA bestemmingsplan Moerwijk zuidoost 63
Bijlage 2 QRA Haagse Markt 75
2

Toelichting
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
3

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
4

Hoofdstuk 1 Inleiding
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
1.1 Aanleiding voor het bestemmingsplan
De gemeente Den Haag stelt in het kader van het actualiseringsprogramma van verouderde
bestemmingsplannen een nieuw bestemmingsplan voor het plangebied 'Willem Dreespark e.o.' op.
Artikel 3.1 van de Wet ruimtelijke ordening (hierna: de Wro) bepaalt dat de gemeenteraad voor het
gehele grondgebied van de gemeente één of meer bestemmingsplannen vaststelt (lid 1) en dat de
bestemming van de gronden binnen een periode van tien jaar, gerekend vanaf de datum van de
vaststelling van het bestemmingsplan, telkens opnieuw wordt vastgesteld (lid 2). Voor het plangebied is
het “Plan Berlage” uit 1911 nog van toepassing. Met de vaststelling van het bestemmingsplan 'Willem
Dreespark e.o.' wordt aan deze verplichting voor het plangebied voldaan.
1.2 Doel van het bestemmingsplan
Doel van dit conserverende bestemmingsplan is het bieden van een actueel juridisch-planologisch
kader. De bestaande situatie vormt daarbij het vertrekpunt. De karakteristieke waarden van de wijk op
het gebied van bebouwing en functies worden behouden. Er is een zorgvuldige afweging gemaakt tussen
de stedenbouwkundige kwaliteiten van het gebied enerzijds en de woonwensen en gebruiksvrijheden van
de bewoners, ondernemers en gebruikers anderzijds. Het bestemmingsplan biedt de
juridisch-planologische basis voor handhaving van de ruimtelijke situatie zoals die nu is en voor het
beheer ervan in de toekomst.
1.3 Begrenzing van het plangebied
Het plangebied ligt ten zuidwesten van het centrum Den Haag. De begrenzing van het plangebied is als
volgt en op afbeelding 1 aangegeven:
a. de Viaductweg in het noorden;
b. de spoorlijn Leiden-Delft in het oosten;
c. de Troelstrakade in het zuiden;
d. de Fruitweg en de westelijke kade van het Laakkanaal in het westen.
5

Afbeelding 1: begrenzing van het plangebied
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
1.4 Geldende planologische regelingen
1.4.1 Vigerend bestemmingsplan
Het bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. vervangt het grootste deel van het nog vigerende “Plan
Berlage” uit 1911.
1.4.2 Parapluherzieningen
Naast bestemmingsplannen die op een specifiek plangebied van toepassing zijn, kent de gemeente Den
Haag een aantal parapluherzieningen die op heel het gemeentelijke grondgebied van toepassing zijn en
die door dit bestemmingsplan voor wat betreft het plangebied worden vervangen:
a. Parapluherziening Detailhandel Vuurwerk. In het bestemmingsplan Parapluherziening Detailhandel
Vuurwerk (2004) is het beleid van de gemeente Den Haag neergelegd ten aanzien van de vestiging
van detailhandelsbedrijven die zich bezighouden met de verkoop en opslag van
consumentenvuurwerk.
b. Parapluherziening Seksinrichtingen. De regeling in de gemeentelijke leefmilieuverordeningen die
seksinrichtingen verbiedt, is geïntegreerd in en vervangen door het bestemmingsplan
Parapluherziening Seksinrichtingen (2003) waarmee aan alle geldende bestemmingsplannen in de
gemeente Den Haag een regeling werd toegevoegd ten aanzien van seksinrichtingen.
6

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
De wijze waarop bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. het beleid in de parapluherzieningen vervangt,
is beschreven in hoofdstuk 5.
1.5 Leeswijzer
Nadat in dit eerste hoofdstuk de aanleiding en het doel van het bestemmingsplan, de ligging en
begrenzing van het plangebied en de vigerende planologische regelingen zijn beschreven wordt in het
volgende hoofdstuk een beschrijving van het plangebied gegeven. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de
beleidskaders die voor het plangebied relevant zijn. Hoofdstuk 4 gaat in op de verschillende
milieuaspecten. Hoofdstuk 5 geeft de planbeschrijving weer. In dat hoofdstuk wordt een integrale
afweging gemaakt ten aanzien van alle relevante beleidsuitgangspunten en hoe deze 'vertaald' zijn naar
het plan. In dat hoofdstuk worden tevens de relevante juridische aspecten beschreven, waaronder een
artikelsgewijze toelichting op de regels. Hoofdstuk 6 gaat in op de economische uitvoerbaarheid. In
hoofdstuk 7 zijn de resultaten van overleg en inspraak verwerkt.
7

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
8

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Hoofdstuk 2 Beschrijving van de bestaande situatie
2.1 Inleiding
Om te beschrijven op welke wijze rekening wordt gehouden met de verschillende waarden in het gebied
en de verhoudingen van het plangebied tot het aangrenzende gebied, worden achtereenvolgens de
ontstaansgeschiedenis, het cultureel erfgoed, de ruimtelijke structuren die in de loop van de tijd zijn
ontstaan en de functionele opbouw van het plangebied beschreven.
2.2 Ontstaansgeschiedenis
Tot halverwege de negentiende eeuw had dit bestemmingsplangebied een landelijke uitstraling. De hier
gesitueerde landbouwgronden waren onderdeel van de Noordpolder. Na 1850 vindt er een aantal
interventies plaats die het gebied definitief veranderen. Allereerst wordt halverwege de negentiende eeuw
het spoor aangelegd. Het tracé ligt in een ruime bocht door de polder. Aan het begin van de twintigste
eeuw wordt ten zuiden van het spoor begonnen met de aanleg van een nieuwe binnenhaven, de
Laakhavens. Deze havens dienen voor de opvang van bedrijven die in de binnenstad geen plek meer
kunnen vinden. Het Laakkanaal wordt pas in 1928-1932 gegraven als een goede vaarverbinding tussen
deze havens en Loosduinen.
Aan het eind van de jaren twintig werd het groente- en fruitmarktgebied ontwikkeld. Dit terrein lag minder
in het centrum van de stad dan de oude groothandelsmarkt aan de Veenkade. De groothandelsmarkt
werd opgezet rond een insteekhaven die in verbinding stond met het Laakkanaal en lag dicht bij de
dagelijkse groente en fruitmarkt aan de Herman Costerstraat (de Haagse Markt).
Het Laakkanaal werd gegraven om een snelle verbinding met het Westland mogelijk te maken. Op 30
december 1932 werd de 'Groothandelsmarkt voor groente en fruit' officieel door burgemeester De
Monchy geopend.
Het terrein tussen de Fruitweg, de Viaductweg en het Laakkanaal, vanwege z'n vorm ook wel de
'Banaan' genoemd, was al vanaf ca. 1930 bebouwd met bedrijven. Het is het oudste deel van het
bedrijventerrein Fruitweg. Dit gebied had destijds de grootste potentie vanwege de tweezijdige
ontsluiting: via de weg en via het brede Laakkanaal.
De eerste bebouwing op de kavel van het huidige Willem Dreespark stamt uit 1923 en bestaat uit de
Zomerhof, een ommuurd stervormig woningbouwcomplex met gemeenschappelijke voorzieningen. Het is
een bijzonder experiment uit de jaren twintig met zogenaamde controlewoningen. Hierin worden tot 1938
asociale gezinnen onder toezicht geplaatst om heropgevoed te worden. Dit complex ligt vlak na de
oplevering nog geïsoleerd: buiten de stad in de polder. Al vrij snel verrijzen rond de Laakhavens nieuwe
woonwijken: het Laakkwartier en Spoorwijk. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog wordt langs het
Laakkanaal een begin gemaakt met de aanleg van Moerwijk, dat na 1945 als onderdeel van Den Haag
Zuid-West wordt afgemaakt. Hiemee kwam de Zomerhof wel in de stad te liggen maar een onderdeel
van één van de nieuwe wijken is het nooit geworden. Het bleef een min of meer geïsoleerd terrein tussen
spoorlijn, het Laakanaal en de brede Troelstrakade. In 1964 wordt het complex van de Zomerhof
gesloopt met uitzondering van het schoolgebouw (nu Willem Dreespark 306 en 307). Om het nog altijd
grote tekort aan woningen op te vangen is aan het eind van de jaren zestig een stedenbouwkundig plan
gerealiseerd op het vrijgekomen terrein dat in de kern bestaat uit drie in het groen gesitueerde torenflats.
De stedenbouwkundige opzet van vrij gepositioneerde torenflats in een van oorsprong groene
parkachtige omgeving is typerend voor de wederopbouw uit de tweede helft van de jaren zestig. Ook de
architectuur, gekenmerkt door strakke herhaling is het product van de rationalisatie en standaardisatie
van de woningbouw uit die tijd. Tot de oorspronkelijke opzet behoort ook een tankstation op de plek van
het huidige station. Ten noorden van de torenflats blijft het scholencomplex van de voormalige Zomerhof
gehandhaafd. De kavel wordt hier langs het water wel opgevuld met bedrijfsbebouwing.
9

2.3 Ruimtelijke structuur
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Het Willem Dreespark ligt ingesloten tussen het spoor (Delft-Leiden) en het Laakkanaal. Beide
elementen vormen een grote barrière in de structuur van de stad. Echter, door de ligging nabij stations
Moerwijk en Hollands Spoor en langs de centrumring is het gebied goed ontsloten.
De bedrijven aan de Fruitweg, maken deel uit van het gelijknamige bedrijventerrein. Ook deze locatie is
door zijn ligging nabij de centrumring goed bereikbaar.
2.3.1 Stedenbouwkundige structuur
De diversiteit van bebouwing roept, met name voor de bedrijfsbebouwing een onsamenhangend beeld
op, eigen aan de meeste wat oudere bedrijfsterreinen. Het grootste deel van deze bedrijfsbebouwing
bestaat uit één of twee bouwlagen. Het kantoor aan de Fruitweg is echter fors hoger. Het in de loop der
tijd geleidelijk volbouwen, verbouwen en slopen van bestaande bebouwing om plaats te maken voor
nieuwbouw, geeft het gebied een rommelige aanblik. Niet esthetische kwaliteiten en
stedenbouwkundige samenhang waren primaire uitgangspunten bij de ontwikkeling van het gebied, maar
functionaliteit en doelmatigheid.
Daartegenover staan de drie flats aan het Willem Dreespark in een parkachtige omgeving. Ook deze
flats overschrijden met een hoogte van 48 meter de gemiddelde bebouwingshoogte van omliggende
bebouwing.
2.3.2 Cultuurhistorie
Willem Dreespark e.o. is geen beschermd stadsgezicht. Ook zijn er geen monumentale gebouwen
aanwezig die zijn opgenomen in het register als bedoeld in artikel 6 van de Monumentenwet 1988.
Het plangebied heeft ruimtelijk weinig binding met de aangrenzende wijken veroorzaakt door de
geïsoleerde ligging tussen spoor en water. Maar ook de vooroorlogse geschiedenis van het sociale
experiment van de Zomerhof zal ertoe hebben bijgedragen dat geen aansluiting werd gezocht met de
direct omgeving. De stedenbouwkundige opzet en het architectuurbeeld worden in belangrijke mate
bepaald door de invulling uit de laat jaren zestig. De opzet van flats in een parkachtige omgeving is
typerend voor de wederopbouw. Het betrof hier echter eerder een “invuloefening” zodat geen sprake is
van een samenhangend en hoogwaardig stadsbeeld uit die periode . De cultuurhistorische waarde van
deze wederopbouwinvulling is dan ook gering. Hoge cultuurhistorische waarde bezit wel het
scholencomplex Willem Dreespark 306-307 (het vooroorlogse deel) als nog tastbare herinnering aan het
sociale experiment uit de jaren twintig van de Zomerhof. Waardevol is ook het water van het Laakkanaal
als onderdeel van het historische havencomplex van de Laakhavens.
2.3.3 Verkeer en infrastructuur
Het plangebied wordt ontsloten door de Troelstrakade en de Fruitweg. De Troelstrakade is voor een deel
onderdeel van het plangebied. De Troelstrakade heeft binnen het plangebied een buurtontsluitende
functie met als bestemming Verkeer – Straat, met een 50 km per uur snelheidsregime. De overige
wegen in het plangebied zijn 30 km per uur wegen, dan wel woonerven.
Buslijn 26 ontsluit het plangebied met een halte in het plangebied aan de Troelstrakade. Direct
grenzend aan het plangebied ligt het NS-station Moerwijk waar ook tramlijn 16 halteert. Tramlijn 9, in de
toekomst Randstadrail lijn 9, volgt de Fruitweg en bedient de zijde van het plangebied die hieraan
grenst.
In Den Haag is een herkenbaar stelsel van (hoofd) fietsroutes aanwezig. In het plangebied is de
Troelstrakade aangewezen als hoofdfietsroute. In het plangebied is geen betaald parkeren ingevoerd.
10

2.3.4 Water en groenstructuur
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Het plangebied wordt doorsneden door het Laakkanaal. Het kanaal werd een kleine honderd jaar
geleden gegraven als verbinding tussen de Loosduinsevaart en de Laakhaven voor het transport van
tuinbouwproducten uit het Westland. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd door de concurrentie
van vrachtwagens en grotere schepen steeds minder van het kanaal gebruik gemaakt. Tegenwoordig
wordt het kanaal gebruikt voor het afvoeren van het boezemwater naar het boezemgemaal P.H. Schoute
in Scheveningen. In het plangebied liggen dertien woonschepen in het Laakkanaal.
Openbaar groen is binnen het plangebied uitsluitend aanwezig rondom de flats aan het Willem
Dreespark.
2.3.5 Kabels en leidingen
In het plangebied onder de Troelstrakade ligt een hogedruk aardgastransportleiding van de Gasunie
W-509-06. Deze leiding heeft een diameter van 12” en een werkdruk van 40 bar.
2.4 Functionele structuur
De noordzijde van het plangebied bestaat uit een gedeelte wat tot het voormalig groente- en fruitterrein
behoorde en wat momenteel bestaat uit bedrijfspanden en een kantoorgebouw. In dit deel van het
plangebied zijn drie bedrijven gevestigd en zijn daarnaast een hiphopcentrum en 'Leren doen' een
leerwerkbedrijf gevestigd. Het kantoorpand (Fruitweg 262-268) staat leeg.
Ten zuiden van het Laakkanaal vinden we het Willem Dreespark. Hier staan drie woontorens in een
groene setting. Het merendeel van de aanwezige woningen zijn appartementen (90%). De huishoudens
bestaan voornamelijk uit een- en tweepersoonshuishoudens met een laag inkomen. Meer dan de helft
van de bewoners heeft een leeftijd van 20-45 jaar en zijn voornamelijk van allochtone afkomst.
Tussen deze woningen staat een leegstaand bedrijfspand en zes atelierwoningen. Ten noorden van de
woontorens is de school voor speciaal onderwijs Tyltylcentrum 'De Witte Vogel' (met dagverblijf) aan het
Willem Dreespark 307 en 102 gevestigd. Langs het Laakkanaal bevinden zich enkele bedrijven. Langs
de Troelstrakade tenslotte bevindt zich een Shell-tankstation.
11

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
12

Hoofdstuk 3 Beleidskaders
3.1 Inleiding
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Het bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. betreft een conserverend plan. Uitgegaan wordt van de
bestaande siutuatie en daarnaast vindt het plan zijn basis in ruimtelijk beleid zoals dat in nota's en
plannen van het rijk, provincie, stadsgewest en gemeente is vastgelegd. Dit hoofdstuk geeft het
beleidskader dat op dit bestemmingsplan van toepassing is weer. In het geldende beleidskader zijn
twee soorten beleid te onderscheiden: ruimtelijk en sectoraal beleid. De eerste paragraaf 'Ruimtelijk
beleid' behandelt het ruimtelijke beleid op rijks-, provinciaal-, regionaal-, gemeentelijk niveau. Daarna
volgt de paragraaf 'Sectoraal beleid', waarin het specifieke beleid voor een bepaald thema uiteen wordt
gezet. Voor het voorliggende bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. zijn de thema's die in de
onderstaande paragrafen worden behandeld van toepassing.
3.2 Ruimtelijk beleid
3.2.1 Rijksbeleid
Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte
Op 13 maart 2012 is de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte van het Ministerie van Infrastructuur en
Ruimte van kracht geworden. De structuurvisie vervangt verschillende nota's, waaronder de Nota Ruimte,
de Structuurvisie Randstad 2040 en de Nota Mobiliteit. De visie schetst de doelen, belangen en opgaven
van het Rijk tot 2028 en de ambities tot 2040. Uitgangspunt is de ruimtelijke ordening zoveel mogelijk
over te laten aan gemeenten en provincies (decentraal, tenzij), minder nationale belangen te benoemen,
en eenvoudigere regelgeving toe te passen. De nationale belangen die worden benoemd betreffen de
internationale concurrentiepositie, het gebruik van de ondergrond, het behouden en versterken van
vervoer- en transportsystemen, de milieukwaliteit, de waterveiligheid en zoetwatervoorziening en behoud
en versterken van natuur en cultuurhistorische waarden. De structuurvisie raakt geen van de belangen
die in het bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. worden afgewogen.
Besluit algemene regels ruimtelijke ordening
De Wet ruimtelijke ordening geeft aan de regering de mogelijkheid om bij algemene maatregel van
bestuur (AmvB) regels te geven waarmee gemeenten bij de vaststelling van bestemmingsplannen
rekening moeten houden. Het gaat daarbij niet alleen om procedureregels maar ook om de inhoud van
bestemmingsplannen.
Op 30 december 2011 is het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) in werking getreden
(Stb. 2011, 391). Bij het vaststellen van bestemmingsplannen, wijzigings- of uitwerkingsplannen maar
ook bij projectuitvoeringsbesluiten (Crisis- en herstelwet) moeten gemeenten rekening houden met het
Barro.
Een aantal projecten dat de regering van Rijksbelang vindt, wordt met het Barro dwingend geborgd in
bestemmingsplannen of in andere ruimtelijke plannen van lagere overheden. De projecten worden
benoemd en middels digitale kaarten ingekaderd. Per project worden regels gegeven waaraan
bestemmingsplannen moeten voldoen.
Voor Den Haag zijn de binnen de gemeente gelegen militaire terreinen met de daarbij behorende zend-
en ontvangstinstallaties, en het Kustfundament van belang.
Volgens het Barro zijn er in het bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. geen projecten van
Rijksbelang aanwezig waarmee bij de vaststelling van dit plan rekening moet worden gehouden.
3.2.2 Provinciaal beleid
In de Wet ruimtelijke ordening is geregeld dat Provinciale Staten via de Provinciale Verordening regels
stellen over de inhoud, toelichting of onderbouwing van bestemmingsplannen, projectbesluiten en
beheersverordeningen.
13

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Op 2 juli 2010 zijn de Provinciale Structuurvisie "Visie op Zuid-Holland" en de provinciale "Verordening
Ruimte" vastgesteld. De kern van Visie op Zuid-Holland is het versterken van samenhang,
herkenbaarheid en diversiteit binnen Zuid-Holland. Dit draagt bij aan een goede kwaliteit van leven en
een sterke economische concurrentiepositie. Duurzame ontwikkeling en klimaatbestendigheid zijn
belangrijke pijlers. Dit wil Zuid-Holland bereiken door realisering van een samenhangend stedelijk en
landschappelijk netwerk. Goede bereikbaarheid, een divers aanbod van woon- en werkmilieus in een
aantrekkelijk landschap met ruimte voor water, landbouw en natuur, zijn daarin kenmerkende
kwaliteiten.
Visie op Zuid-Holland is opgebouwd uit vijf integrale hoofdopgaven, namelijk:
aantrekkelijk en concurrerend internationaal profiel;
duurzame en klimaatbestendige deltaprovincie;
divers en samenhangend stedelijk netwerk;
vitaal, divers en aantrekkelijk landschap;
stad en land verbonden.
Het bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. is in overeenstemming met het provinciale beleid zoals
verwoord in de Provinciale Structuurvisie en Verordening.
Bedrijventerreinen
In de Verordening zijn de bedrijven aan de Fruitweg aangewezen als bedrijventerrein. In artikel 8 van de
provinciale Verordening zijn hiervoor regels opgenomen. Lid 1 heeft betrekking op nieuwe
bedrijventerreinen of uitbreiding van een bestaand terrein. Hiervan is in het bestemmingsplan Willem
Dreespark e.o. geen sprake. Lid 2 bepaalt dat het bestemmingsplan geen nieuwe (bedrijfs)woningen
mag mogelijk maken. Hiervan is geen sprake in onderhavig bestemmingsplan.
Lid 3 tenslotte bepaalt dat bestemmingsplannen op bedrijventerreinen bedrijven uit de hoogst mogelijke
milieucategorie van de Staat van Bedrijfsactiviteiten passend bij de omgeving van het bedrijventerrein
mogelijk maken. In de bestemmingen op de gronden aan de Fruitweg, is bedrijvigheid in ten hoogste
milieucategorie 2 mogelijk. Voor milieucategorie 3 dient de afstand tussen woningen en het betreffende
bedrijf tenminste 50 meter te bedragen, voor milieucategorie 2 is dat 30 meter. De afstand tussen de
bedrijven aan de Fruitweg en de woonschepen in het Laakkanaal is meer dan 30 meter, maar minder
dan 50 meter. Met het opnemen van ten hoogste milieucategorie 2 is voldaan aan het bepaalde in lid 3
van de provinciale verordening.
Regionale waterkering
De waterkering ten zuiden en zuidoosten van het Laakkanaal is door de provincie aangewezen als
regionale waterkering. In artikel 10 van de Verordening is bepaald dat de waterkeringen als zodanig
bestemd worden en regels worden opgenomen voor onbelemmerde werking, instandhouding en
onderhoud van de keringen. Zowel de beschermingszone als kernzone dienen te worden bestemd.
Andere bestemmingen zijn slechts toelaatbaar voor zover er geen geen sprake is van significante
belemmeringen voor het onderhoud, de veiligheid of de mogelijkheden voor versterking van de betreffende
keringen. Daarbij is advies nodig van de beheerder van de waterkering.
In het bestemmingsplan zijn zowel de kern- als beschermingszone bestemd als Waterstaat -
Waterkering. In artikel 11 zijn de bijbehorende regels opgenomen. Daarmee is voldaan aan het bepaalde
in artikel 10 van de provinciale verordening.
3.2.3 Regionaal beleid
Op 16 april 2008 heeft het algemeen bestuur van het Stadsgewest Haaglanden het Regionaal
Structuurplan Haaglanden 2020 (hierna: RSP) vastgesteld. Het RSP is een integraal plan voor:
de ruimtelijke ontwikkeling van Haaglanden
het kader voor het regionale beleid op het gebied van milieu, groen, mobiliteit, wonen en economie
lokale plannen, zoals bestemmingsplannen.
Het RSP kijkt naar 2020 (en soms 2030) en omvat de grote lijnen voor de ambities en ontwikkelingen op
verschillende terreinen.
Voor dit bestemmingsplan hebben vooral de volgende regionale prioriteiten hun doorwerking gekregen.
het faciliteren van internationale bedrijven en instellingen in de Internationale Zone;
14

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
intensief ruimtegebruik van stedelijke wijken.
De programma's voor de verschillende beleidssectoren zoals Kantoren, leisurevoorzieningen,
detailhandel en bedrijventerreinen worden binnen Haaglanden op elkaar afgestemd.Tegen de
achtergrond van de huidige vastgoedcrisis en gelet op de mogelijke structurele wijzigingen in de
economie wordt een terughoudend beleid voorgestaan ten aanzien van uitbreiding van met name
kantoren en detailhandel.
Het bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. is in overeenstemming met het regionaal beleid zoals
verwoord in het Regionaal Structuurplan Haaglanden 2020.
3.2.4 Gemeentelijk beleid
3.2.4.1 Wéreldstad aan Zee, Structuurvisie Den Haag 2020
Op 17 november 2005 heeft de gemeenteraad van Den Haag de Structuurvisie Den Haag 2020
vastgesteld: de toekomstvisie van Den Haag op de ruimtelijke ontwikkeling van de stad in regionaal
perspectief tot het jaar 2020. De ambitie is om van Den Haag een 'Wereldstad aan Zee' te maken door
de sterke kwaliteiten van Den Haag te benutten: een internationale stad, een stad aan zee, een
multiculturele stad en een monumentale residentie.
De structuurvisie gaat uit van een lichte groei van het aantal inwoners (nu ca 500.000) en een groei van
het aantal arbeidsplaatsen in 2020. Dat betekent dat er ca 40.000 woningen moeten worden toegevoegd
in de bestaande stad, door verdichting. In de structuurvisie wordt de Wéreldstad aan Zee vorm gegeven
door ontwikkelingen in vijf kansenzones (het Centrum, de Lijn 11-zone, de Internationale Kustzone, de
Vliet/A4-zone en de Schakelzone Lozerlaan).
Het bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. is voor een deel gelegen in de kansenzone Lijn 11-zone.
In de kansenzones liggen ontwikkelingsgebieden waarin de ambitie van de structuurvisie het sterkst tot
haar recht komt. In december 2009 is het Masterplan Knoop Moerwijk vastgesteld.
Vervolgens zijn voor dit gebied de plannen uitgesteld. Van 2012 tot en met 2015 worden er door de
gemeente geen ontwikkelingen opgestart. Dit heeft te maken met de keuzes die het college heeft
gemaakt. Zo staat in het IpSO 2011 (het Investeringsprogramma Stedelijke Ontwikkeling) onder meer
dat de gemeente Knoop Moerwijk de komende vier jaar geen ontwikkelingen zal opstarten. Om die
reden zijn de ontwikkelingen uit het Masterplan ook niet opgenomen in onderhavig bestemmingsplan.
Op grond van de Structuurvisie dient langs doorgaande wegen en groen bebouwing in vijf lagen mogelijk
te worden gemaakt. In dit bestemmingsplan zijn de Fruitweg en de Troelstrakade doorgaande wegen. In
paragraaf 5.2 wordt nader op deze ambitie ingegaan.
3.2.4.2 Agenda voor de Haagse Verdichting
De 'Agenda voor de Haagse Verdichting' is op 28 mei 2009 door de gemeenteraad vastgesteld. De
agenda is een thematische uitwerking van de Structuurvisie en dient als leidraad voor de
binnenstedelijke verdichting in Den Haag tot 2020. Door middel van verdichting kan de bevolkingsgroei
binnen het bestaande stedelijke gebied opgevangen worden. Daarnaast kan verdichting worden
aangegrepen om de stedelijke kwaliteit van Den Haag te versterken.
Gelet op de besluiten in het IpSO 2011 (het Investeringsprogramma Stedelijke Ontwikkeling) is
verdichting/herstructurering van het Knoop Moerwijk de komende vier jaar niet aan de orde. Om die
reden zijn de ontwikkelingen uit het Masterplan ook niet opgenomen in onderhavig bestemmingsplan.
Wel worden deze plannen in de hierna volgende paragraaf beschreven.
15

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
3.2.4.3 Masterplan
Belangrijke opgave voor Knoop Moerwijk is om de bereikbaarheid van de omliggende wijken met
openbaar vervoer te verbeteren. Hiermee sluit Knoop Moerwijk aan op de komst van het vervoersconcept
‘Stedenbaan’. Dit is een concept voor de Zuidvleugel van de Randstad en voorziet onder andere in een
snelle, hoogfrequente en comfortabele OV-verbinding. Stedenbaan gaat niet alleen over bereikbaarheid,
maar ook over de combinatie van bereikbaarheid en stedelijke verdichting rondom multimodale
knooppunten in de Randstad. Knoop Moerwijk is één van de pilotprojecten van Stedenbaan en heeft de
potentie om de bereikbaarheid van het centrum van Den Haag met het openbaar vervoer te vergroten.
Vanuit de structuurvisie en het Stedenbaanconcept worden voor Knoop Moerwijk de volgende opgaven
geformuleerd:
1. Knoop Moerwijk wordt een duurzame en flexibele stadsontwikkeling;
2. Knoop Moerwijk krijgt een goed bereikbaar station en ruimte voor de fiets;
3. Knoop Moerwijk wordt een levendig stedelijk gebied, waar mensen elkaar ontmoeten.
4. Knoop Moerwijk krijgt een herkenbaar, eigen karakter in stad en regio.
Een duurzame en flexibele stadsontwikkeling
Het verdichten rond station Moerwijk is een duurzame stadsontwikkeling. Hierdoor worden het openbaar
vervoer en de fiets een serieus alternatief voor de auto en blijft de schaarse groene ruimte in de
Randstad onbebouwd. Duurzaamheid is ook in de verdere planvorming een belangrijk aspect. Er is veel
aandacht voor meervoudig ruimtegebruik, opties voor geothermie en ecologie. Zo wordt het oude
veenriviertje De Laak in ere hersteld onder het spoorviaduct.
Het verdichten van stationslocaties is een complexe, langdurige en kostbare zaak. Dit maakt het
noodzakelijk om deze verdichting te faseren, zodat ingespeeld kan worden op nieuwe inzichten en
ontwikkelingen. Het masterplan bevat daarom een fasering, waarin elke stap een verbetering betekent
ten opzichte van de oude situatie, maar ook het eindbeeld weer wat dichterbij brengt.
Een goed bereikbaar OV-knooppunt en ruimte voor de fiets
Het huidige station krijgt veel meer betekenis, voor de omliggende krachtwijken en voor het nieuwe
Havenkwartier. Zo wordt de overstap op onderliggend openbaar vervoer verbeterd en wordt de betekenis
van de fiets voor het station vergroot door de toevoeging van fietsvoorzieningen. Ook de fietsroutes naar
het station worden verbeterd, bijvoorbeeld langs de Troelstrakade, over het Laakkanaal en richting Den
Haag Zuidwest. De uitstekende aantakking op het OV-netwerk van de Randstad vergroot de kansen voor
de bewoners van de wijken Transvaal en Den Haag Zuidwest. Het station wordt verlengd en krijgt een
opgang aan de kant van Laakhavens. Daar komt een nieuw stationsprogramma en worden de
voormalige havengebieden goed ontsloten.
Een levendig stedelijk gebied, waar mensen elkaar ontmoeten
Rond het station komt nieuw regionaal en een intensief stedelijk programma. In het gebied worden ca.
800 woningen en 35.000 m² overig programma toegevoegd. Dit overige programma concentreert zich
rond het stationsplein en langs het water. De mix van functies zorgt hier voor activiteit en levendigheid.
Er wordt ongeveer 750m nieuwe openbare kade toegevoegd en twee bruggen over het Laakkanaal voor
langzaam verkeer. Hierdoor wordt het mogelijk om langs het water van de Laakhavens naar het
Zuiderpark te lopen. Een herkenbaar, eigen karakter in stad en regio Knoop Moerwijk is de entree van
het nieuwe centrumgebied van Den Haag en heeft een eigen karakter door de intensieve bebouwing en
het gebruik en de sfeer van het water. Het water verbindt de voormalige havengebieden van de Groente-
en Fruitmarkt, de Laakhavens en de Binckhorst. Langs dit water ontstaan nieuwe, interessante plekken
om te verblijven en elkaar te ontmoeten. Knoop Moerwijk voegt een specifiek woon/werkmilieu toe dat
van het water profiteert en het gebruik van het water in Den Haag stimuleert.
16

3.3 Sectoraal beleid
3.3.1 Cultuurhistorie
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Het bestemmingsplan is een belangrijk instrument om cultuurhistorische waarden in een gebied te
beschermen. In 2010 is in het Besluit ruimtelijke ordening opgenomen dat gemeenten bij het maken van
bestemmingsplannen rekening moeten houden met cultuurhistorische waarden.
De Rijksdienst helpt gemeenten om hieraan te voldoen met de 'Handreiking erfgoed en ruimte'. Hierin
staat hoe gemeenten zo'n inventarisatie en analyse kunnen uitvoeren. Ook wordt in deze handreiking
aangegeven op welke wijze gemeenten cultuurhistorische waarden kunnen opnemen in een
bestemmingsplan, compleet met voorbeeldbepalingen. Handreiking erfgoed en ruimte
“Het begrip cultuurhistorie heeft drie aspecten:
Historische (stede)bouwkunde / bovengrondse monumentenzorg; bijvoorbeeld kastelen, kerken, oude
boerderijen of landhuizen, maar ook stedenbouwkundige elementen als beschermde stads- of
dorpsgezichten. Archeologie; sporen en vondsten die door mensen(werk) in het verleden in de grond zijn
achtergebleven, bijvoorbeeld potscherven, resten van voedselbereiding, graven, maar ook verkleuringen
in de grond die duiden op bewoning of infrastructuur. Een verzamelterm hiervoor is 'archeologische
waarden'. Alle archeologische waarden bij elkaar zijn het 'bodemarchief'. Cultuurlandschap/historische
geografie: alle landschappelijke elementen die het gevolg zijn van menselijk handelen in het verleden,
bijvoorbeeld verkavelingspatronen, pestbosjes, landgoederenzones of ontginningsassen.
Binnen het plangebied is onderzoek verricht naar de cultuur historische waarden De cultuurhistorische
waarden zijn beschreven in paragraaf 2.3.2. Het plangebied valt niet binnen de Rijks- of gemeentelijk
beschermde stadsgezichten.
Hoge cultuurhistorische waarde bezit het scholencomplex Willem Dreespark 306-307 (het vooroorlogse
deel) als nog tastbare herinnering aan het sociale experiment uit de jaren twintig van de Zomerhof.
Waardevol is ook het water van het Laakkanaal als onderdeel van het historische havencomplex van de
Laakhavens.
De uitkomsten van een bureauonderzoek archeologische waarden zijn beschreven in hoofdstuk 4.9. Op
grond van de geologische opbouw van de ondergrond heeft het onderzoeksgebied geen archeologische
potentie.
3.3.2 Verkeer en infrastructuur
3.3.2.1 Regionale Nota Mobiliteit Haaglanden
In juni 2005 heeft het algemeen bestuur van Haaglanden de "Regionale Nota Mobiliteit" (RNM)
vastgesteld. Het verschijnen van het nieuwe Regionale Structuurplan en van de Nationale Nota Mobiliteit
vormden vervolgens aanleiding om de RNM al snel weer te actualiseren. Dat is gebeurd door vaststelling
van het 'supplement' op de RNM in 2008. De RNM richt zich op de plannen die het stadsgewest heeft
voor de mobiliteit in de regio voor de periode 2005-2020. De Regionale Nota Mobiliteit geeft aan dat er in
de komende jaren veel maatregelen genomen moeten worden om de toename van de mobiliteit op te
kunnen vangen en de regio bereikbaar, verkeersveilig en vooral ook leefbaar te houden. Stimulering van
het gebruik van het openbaar vervoer en de fiets staan daarin centraal. De belangrijkste doelen voor de
regio zijn: 40% meer reizigers in het openbaar vervoer en 30% meer gebruik van de fiets in 2020, kortere
en beter voorspelbare reistijden met de auto vooral in de spits, minder verkeersslachtoffers en een beter
en gezonder leefklimaat. Het uitvoeringsprogramma laat zien welke concrete projecten het stadsgewest
en de andere overheden in de regio Haaglanden uitvoeren om de ambities van de Regionale Nota
Mobiliteit te realiseren. De Regionale Nota Mobiliteit is de regionale vertaling van de plannen uit de
landelijke Nationale Nota Mobiliteit (2005) van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Het rijksbeleid
voor mobiliteit en bereikbaarheid is in 2012 vervangen door de nieuwe Structuurvisie Infrastructuur en
Ruimte.
17

3.3.2.2 Gemeentelijk beleid
Verkeer algemeen
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Den Haag groeit, er komen meer inwoners, meer banen en ook meer bezoekers. Dit zorgt voor een
toename van het verkeer van, naar en in de stad. Bovendien reizen mensen steeds meer en over langere
afstanden. In de Structuurvisie Den Haag 2020 (Wéreldstad aan Zee) heeft de gemeenteraad de
ambities voor de toekomst van de stad vastgesteld. Den Haag wil groeien en aantrekkelijk blijven als
stad om in te wonen, werken en leven. Om al deze wensen te kunnen verenigen, is een
toekomstgerichte visie op verkeer en vervoer noodzakelijk.
Het verkeers- en vervoersbeleid van de gemeente Den Haag voor de periode 2010 tot 2020 met een
doorkijk tot 2030, is vervat in de “Haagse Nota Mobiliteit”. De visie in de nota is er op gericht van Den
Haag een duurzaam bereikbare en een leefbare stad te maken door er voor te zorgen dat reizigers een
bewuste keuze kunnen maken voor de vervoerwijze en de route die het beste bij hen past. Gerichte
investeringen in het openbaar vervoer en de fiets, door te zorgen voor goede voorzieningen voor
voetgangers, en het bundelen en ordenen van het autoverkeer moeten er voor zorgen dat reizigers de
juiste keuze kunnen maken. De maatregelen die genomen worden moeten voldoen aan de milieu- en
inpassingseisen.
Het parkeerbeleid is erop gericht om het evenwicht te herstellen tussen vraag en aanbod van
parkeervoorzieninge, met name ook binnen die woongebieden waar de parkeerdruk hoog is.
Openbaar vervoer
Het openbaar vervoer speelt als drager van ruimtelijke ontwikkelingen in de stad en de regio een
belangrijke rol in het verkeer en vervoer. Een stelsel van verbindende en ontsluitende openbaar
vervoerlijnen dient er voor te zorgen dat gebundelde vervoerstromen tussen woon- en werklocaties,
verplaatsingen van en naar het centrum met de hoofdstations en andere belangrijke attractiepunten, op
een goede, aantrekkelijke en snelle manier worden bediend. Onderstaande kaart over het openbaar
vervoer laat het streefbeeld zien van het openbaarvervoer netwerk volgens de Haagse Nota Mobiliteit.
In paragraaf Verkeer en infrastructuur zijn de tram-en busroutes voor het gebruik van OV binnen het
plangebied aangegeven. Dienstregeling en lijnvoering van tram en bus worden jaarlijks vastgesteld door
het stadsgewest Haaglanden.
18

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
19

Autoverkeer
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Het gemotoriseerde verkeer wil de gemeente zoveel mogelijk ordenen en concentreren op een stelsel
van goed ingepaste stedelijke en regionale hoofdwegen (zie kaart “Hoofdstructuur wegverkeer” uit de
Haagse Nota Mobiliteit) met voldoende capaciteit om een optimale doorstroming te waarborgen. Een
vlotte doorstroming op de hoofdwegen zorgt ervoor dat het verkeer als vanzelf deze hoofdwegen kiest,
waardoor de verkeersdruk op de woonwijken minder kan zijn,
Het stelsel van stedelijke en regionale hoofdwegen zorgt voor een goede bereikbaarheid van de grote
concentraties van werkgelegenheid en voorzieningen in de stad vanuit de regio en verder. Tevens
verbinden de hoofdwegen de stadsdelen en wijken onderling met elkaar. De hoofdwegen hebben een
zodanige vormgeving en inpassing dat voldaan wordt aan de leefbaarheidseisen en milieunormen. De
gewenste doorstroomsnelheid op de stedelijke hoofdwegen is 20-25 km/u. Voor de regionale
hoofdwegen geldt binnen de stad een gewenste doorstroomsnelheid van 35-40 km/u. De stedelijke en
regionale hoofdwegen hebben de bestemming Hoofdverkeersweg.
In de woonwijken is doorgaand autoverkeer niet welkom. De wijkontsluitingswegen krijgen daarom op
den duur een inrichting als “stadslaan” : wegen met een minder dominante positie voor autoverkeer en
prioriteit voor langzaam verkeer en openbaar vervoer. De erftoegangswegen krijgen een inrichting als 30
km/u zone, voor zover dat nog niet gebeurd is. Aan de doorstroming van het autoverkeer op de
wijkontsluitingswegen en de erftoegangswegen worden geen specifieke eisen gesteld. Hier geldt
'maatwerk', afhankelijk van de situatie.
In paragraaf 5.3 wordt beschreven hoe met dit beleid in het plangebied wordt omgegaan.
20

Fietsverkeer
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Het fietsverkeer krijgt vanwege het milieuvriendelijke karakter en de fysiek zwakkere positie ten opzichte
van het gemotoriseerde verkeer, bijzondere aandacht in het verkeers- en vervoerbeleid van de gemeente
Den Haag. Door het aanbieden van een aantrekkelijk hoogwaardig netwerk van veilige fietsroutes wordt
het gebruik van deze vervoerswijze gestimuleerd. Binnen het stelsel van hoofdfietsroutes is een net van
'sterroutes' aangegeven. De sterroutes vormen de belangrijkste doorgaande routes die de woongebieden
met het stadscentrum, de knooppunten van openbaar vervoer en het buitengebied verbinden.
Onderstaande kaart toont het streefbeeld voor het fietsnetwerk van doorgaande routes uit de Haagse
21

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Nota Mobiliteit. Daarnaast is er de nodige aandacht voor het stallen van fietsen, zowel bij woningen als
bij werklocaties, maar ook bij de grotere attractiepunten zoals scholen, winkelgebieden, stations en
recreatiebestemmingen. De publieke voorzieningen voor de fiets maken integraal onderdeel uit van de
inrichting van de openbare ruimte.
Parkeren
Het parkeren en stallen van auto's neemt een belangrijke plaats in binnen het verkeer- en vervoerbeleid
van de gemeente Den Haag. In de nota “Parkeerkader Den Haag 2010-2020” is het algemene
parkeerbeleid vastgelegd. Dit beleid gaat vooral over het faciliteren van de parkeerbehoefte en het
benutten van schaarse ruimte maar moet ook automobilisten prikkelen om meer met het openbaar
vervoer te reizen of de fiets te pakken. Hoge stedelijke bebouwingsdichtheden leiden zonder adequate
parkeervoorzieningen tot een vaak te zware belasting van de openbare ruimte. Dat geldt zowel voor
woon- als werkfuncties maar ook voor locaties die veel bezoekers trekken. Behalve de noodzaak tot de
verdeling van schaarse (openbare) parkeergelegenheid in een aantal gebieden in de stad, zijn
mobiliteitsoverwegingen gericht op het streven naar een bereikbare en leefbare (woon)omgeving voor de
gemeente aanleiding tot het stellen van parkeereisen bij nieuwe ontwikkelingen.
De parkeernormen en de toepassing ervan zijn uitgewerkt in de beleidsnota: “Nota Parkeernormen Den
Haag” (vastgesteld in de raadsvergadering van 10 november 2011). Nieuwbouw- en verbouwplannen
worden aan dit beleid getoetst. Aan de hand van de parkeernormen wordt parkeerbehoefte berekend en
vergeleken met de voorzieningen die in het plan zijn opgenomen.
Het kan zijn dat in de visie van de initiatiefnemer de genormeerde parkeerbehoefte van de in het plan
opgenomen functies afwijkt van de werkelijke parkeerbehoefte. Het is dan aan de initiatiefnemer om dit
22

aan te tonen en goed te onderbouwen.
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Uitgangspunt is dat de parkeerbehoefte van een bouwontwikkeling op het eigen terrein wordt opgelost.
Soms is dat niet mogelijk en het is ook niet altijd strikt noodzakelijk. De gemeente kan onder andere de
parkeerdruk en eventuele beschikbare parkeerruimte binnen loopafstand in de omgeving, meewegen.
Dat geldt ook voor functies waarvan de parkeerplaatsen onderling uitwisselbaar zijn. Daarnaast kan de
gemeente in afwijkende situaties maatwerk toepassen.
Aan de hand van de informatie wordt vastgesteld hoeveel parkeerplekken de initiatiefnemer op eigen
terrein moet realiseren.
Parkeernormen
Bij woningbouw is het gemiddelde autobezit uitgangspunt voor de hoogte van de parkeernorm. Het
gemiddelde autobezit hangt af van de oppervlakte van de woning, de plek in de stad en het type woning.
Voor werken, winkels en andere voorzieningen is de functie van het gebouw en de mate van
bereikbaarheid met het openbaar vervoer, bepalend voor de parkeernorm. Bij knooppunten van het
openbaar vervoer geldt een lagere norm dan op plekken die minder goed bereikbaar zijn met het
openbaar vervoer. De parkeernormen worden uitgedrukt in het aantal parkeerplaatsen per woning, en bij
de -meeste- overige de functies in het aantal parkeerplaatsen per 100m2 bruto vloeroppervlak.
De stedenbouwkundige regels in de gemeentelijke bouwverordening over het parkeren zullen binnen
afzienbare tijd worden ingetrokken. Het inlegvel met de parkeernormen uit de nota Parkeernormen Den
Haag is in dit bestemmingsplan in bijlage Nota Parkeernorm Den Haag, inlegvel parkeernormen
opgenomen.
In de gebruiksregels van de regels is het verder mogelijk om de parkeernormen en/of het
toepassingskader te wijzigen indien daar aanleiding toe bestaat en er een bestuurlijk besluit aan ten
grondslag ligt.
Fiets parkeren
De gemeente hanteert voor functies, die in de Nota Parkeernormen Den Haag onder de noemer
Kantoren, Bedrijven en Voorzieningen staan, een norm van 1 fietsparkeerplaats per 3 medewerkers.
In paragraaf 5.3 wordt beschreven hoe met dit beleid in het plangebied wordt omgegaan.
3.3.3 Wonen
3.3.3.1 Woonvisie Den Haag 2009-2020
Het uitgangspunt van de Woonvisie Den Haag 2009-2020 (vastgesteld in de gemeenteraad op 19
november 2009) is om tot en met 2020 de toename van het aantal inwoners vast te houden door genoeg
geschikte woningen te blijven bouwen. Deze selectieve bevolkingsgroei is vooral gericht op het
behouden en aantrekken van midden- en hogere inkomensgroepen. Tegelijkertijd moeten er voldoende,
goede goedkope woningen beschikbaar zijn voor huishoudens met lage inkomens. Om dit te bereiken
zet de gemeente in op meer variatie van woningtypen en meer milieubewust bouwen. Daarbij richt de
gemeente zich op de stedeling: mensen die bewust kiezen voor de stad met de daarbij behorende
goede voorzieningen en diverse woonsferen.
Voor de lange termijn gaat de gemeente uit van een gemiddeld nieuwbouwprogramma van 2.500
woningen. De productie op de Vinex-locaties is bijna klaar. Het merendeel hiervan zal daarom in de
bestaande stad moeten worden gebouwd. Daarbij wordt ingezet op differentiatie in architectuur en
woningtypen.
Den Haag kiest ervoor om een geconcentreerde centrumstad te zijn, met stedelijke dichtheden, een
hoogwaardige openbare ruimte en een grote verscheidenheid aan woonmilieus en woonsferen. Qua
woongebieden heeft Den Haag al een breed scala te bieden, zoals stedelijk wonen in de binnenstad,
groen wonen in de stad en ontspannen wonen aan zee. Maar is het nu zaak dat elke sfeer ook meer de
kwalitatief bijpassende woningen krijgt die daarbij horen. Mensen die in een stad wonen of willen wonen,
hebben immers verschillende woonwensen. Daar moet meer op worden ingespeeld door meer
keuzemogelijkheden te bieden.
Kwetsbare wijken en buurten en functioneel verouderde gebieden vragen om versterking en vernieuwing.
23

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Ook in de komende jaren zal door middel van herstructurering meer differentiatie moeten worden
aangebracht: verschillende woningtypes, huur en koop, goedkoop en duur. Deze vernieuwing leidt tot
een afname van het aantal goedkope woningen in deze eenzijdige buurten en wijken. Deze afname moet
elders in de stad, maar ook in de regio, worden gecompenseerd. In de kwetsbare particuliere wijken
krijgt de woontechnische verbetering van de woningvoorraad en de woonomgeving hoge prioriteit.
Daarnaast worden een aantal verouderde bedrijventerreinen getransformeerd naar nieuwe stedelijke
woonmilieus.
Den Haag hecht veel belang aan duurzaamheid. Niet alleen uit milieuoverwegingen, maar ook uit het
oogpunt van toekomstige betaalbaarheid. Er wordt verwacht dat de energiekosten al voor 2020 het
grootste deel van de woonlasten zullen beslaan. Ook daarom wil Den Haag in 2020 een CO2-reductie
van 30 procent ten opzichte van 1990 behalen in de verwarming van woningen
Plangebied
Het plangebied valt binnen de Woonvisie onder het stedelijke woonmilieu en de woonsfeer is 'kleurrijk en
levendig wonen' en 'metropolitaan wonen'.
Op de langere termijn wordt wonen een steeds belangrijkere functie in dit deel van de stad. Het
plangebied is in de Woonvisie aangewezen voor een binnenstedelijke transformatie naar een
centrumstedelijk woonmilieu met een gevarieerd stedelijk woon- werk- en leefmilieu aan het water. Bij
dit intensieve milieu hoort een hoogwaardige inrichting van de openbare ruimte en een goede aansluiting
openbaar-privé. Het wonen wordt gefaciliteerd door ondersteunende programma's zoals parkeren en
ruimte voor spel en verblijf. Door de hoge ruimtedruk ligt het voor de hand deze voorzieningen zoveel
mogelijk binnen de woongebieden te integreren.
Op korte termijn wordt ingezet op verbetering en vernieuwing van de bestaande voorraad en openbare
ruimte.
3.3.3.2 Kadebeleid Woon- en Bedrijfsboten
Conform het Kadebeleid Woon- en bedrijfsboten (2000) telt Den Haag 17 locaties waar woonboten
blijvend zijn afgemeerd. Om het vaak ongereguleerd gebruik van de kade in de gewenste richting te
leiden, uitwassen een halt toe te roepen en om de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren is een
regeling voor het gebruik van de kades opgesteld. Voor het gebruik is een kadevergunning vereist waarin
is opgenomen wat wel en niet mogelijk is. In beginsel is ook een berging en/of een terrasafscheiding
mogelijk. De mogelijkheden zijn afhankelijk van de situatie ter plaatse. Zo zijn gebruik voor opslag en
reclame-uitingen alleen toegestaan op die plaatsen die daarvoor zijn aangewezen.
Op woonschepen zijn de 'Verordening op de Binnenwateren' (RIS 181486, oktober 2011) van de
gemeente Den Haag, het B&W-besluit 'Aanwijzing van kaden' van 18 juni 2001, en de beleidsnota 'Bij
het wonen op water' (januari 2000, RIS 72164), van toepassing.
3.3.4 Economie
Algemeen: beleidsvisie Kracht van Kwaliteit
Op 6 oktober 2011 heeft de Raad de nota "Kracht van kwaliteit - Economische Visie Den Haag"
vastgesteld (RV 126_2011, RIS 181227). De toekomst voor de Nederlandse economie in de mondiale
concurrentiestrijd ligt bij kennis, creativiteit en stedelijke kwaliteit. De uitdaging voor de stad Den Haag
is om de omstandigheden te creëren waarbij de economie van de stad ook op de langere termijn kansen
biedt voor werk, inkomen en ontplooiing van alle Haagse burgers.
De strategie voor de Haagse economie kan worden samengevat in de volgende speerpunten:
Internationale stad van Vrede en Recht – de unieke branding van Den Haag;
Kracht van de stad: quality of life –aantrekkelijke stad voor werkers, bewoners en bezoekers;
Economische structuur – sterke clusters, vitaal mkb;
Arbeidsmarkt – talent en vakmanschap
Den Haag heeft een uniek profiel als internationale stad van Vrede en Recht. Daarmee heeft de stad
internationale bekendheid verworven. Dit profiel spreekt ook bedrijven en instellingen buiten die sector
nadrukkelijk aan en heeft daarom ook in het economische domein een wervend karakter – een “sterk
merk”. In de internationale zone zijn veel van deze organisaties geconcentreerd.
24

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
De kwaliteit van het arbeidsaanbod zal - door vergrijzing, schaarste aan vakmensen en tekort aan
kenniswerkers - in de nabije toekomst een doorslaggevende vestigingsfactor worden. We zetten daarom
actief in op de komst van academische instellingen en versterking en verbreding van het hoger
onderwijs, ondermeer met topopleidingen. Den Haag onderscheidt zich door de quality of life in de stad.
Den Haag is een stad met een sterke, kennisintensieve zakelijke dienstensector, die bijna een kwart
van de werkgelegenheid omvat. Den Haag is daarom aantrekkelijk voor (hoofd)kantoren, internationale
bedrijven en instellingen. De spin off hiervan is van groot belang voor de lokale economie en banen voor
alle niveaus in het mkb. Den Haag zet daarom vol in op de (ruimtelijke) kwaliteit en de bereikbaarheid
van toplocaties voor kantoren en instellingen.
Den Haag versterkt zijn positie als tweede toeristische stad van Nederland. Het centrum (Binnenstad,
stationsgebieden, Beatrixkwartier), Scheveningen en Internationale Zone zijn concentraties banen en
bezoekers en vormen daarmee de economische kerngebieden van de stad. Inzet op
kwaliteitsverbetering krijgt daarmee een ruimtelijke focus, waarmee ook de toeristische attractiviteit van
die gebieden wordt versterkt.
Den Haag zet actief in op de ontwikkeling van kennis en bedrijvigheid binnen het cluster Veiligheid onder
de noemer The Hague Security Delta. Den Haag combineert zijn inzet op internationale instellingen en
zakelijke dienstverleners (met name in de clusters energie, it en telecom en financiële dienstverlening)
met veel aandacht voor kleine en middelgrote bedrijven, zowel in de economische kerngebieden als in
de wijken. Voor deze bedrijvigheid is ook meer kleinschalige bedrijfsruimte hard nodig. Ook
winkelstraten spelen een sleutelrol in de wijkeconomie.
3.3.4.1 Bedrijven
Regionaal en provinciaal bedrijventerreinenbeleid
Het provinciale beleid (Verordening Ruimte) heeft een bedrijventerreinkaart vastgesteld met aangewezen
gebieden voor bedrijventerreinen. Hier gelden de volgende spelregels voor:
nieuwe bestemmingen voor bedrijventerreinen zijn pas mogelijk als aangetoond is dat er behoefte is;
nieuwe bestemmingen voor (bedrijfs)woningen op bedrijventerreinen zijn niet mogelijk.
Woonwerkeenheden mogen alleen onder strenge voorwaarden op delen van bedrijventerreinen;
de hoogst mogelijk milieucategorie uit de Staat van bedrijfsactiviteiten moet mogelijk zijn op
bestemmingen voor bedrijventerreinen. Alleen onder voorwaarden kan hiervan afgeweken worden.
Voor de genoemde voorwaarden wordt verwezen naar de Verordening Ruimte.
De regionale bedrijventerreinenstrategie bevat naast de ruimtelijk-economische programmering van de
regionale bedrijventerreinen ook een afspraak over compensatie van verlies van binnenstedelijk
bedrijventerrein. De Haagse bedrijventerreinen Fruitweg, Zichtenburg-Kerketuinen-Dekkershoek en
Uitenhagestraat zijn opgenomen in de categorie “herstructurering ten behoeve van behoud van
bedrijventerreinfunctie”. Binckhorst is opgenomen in de categorie “transformatie naar gemengd gebied”
(p. 148). Transformatie kan alleen plaatsvinden bij voldoende compensatie van bedrijfsruimte elders in de
gemeente en/of regio. Aantasting van het huidige areaal bedrijventerrein wordt onderworpen aan een
“nut-en noodzaakanalyse” met als insteek “nee, tenzij”. (p. 145)
Deze aanvullingen zijn opgenomen in het regionaal structuur plan (RSP). Het RSP geldt als een
structuurvisie, zoals is omschreven in de Wet ruimtelijke ordening.
Stedelijk bedrijventerreinenbeleid
In de nota Bedrijventerreinenstrategie Den Haag 2005 -2020 en Update bedrijventerreinenstrategie Den
Haag 2005-2020 (rv 19, 2007) wordt aangegeven hoeveel hectare bedrijventerrein op welk moment en
van welke kwaliteit op de markt aanwezig moet zijn om de economische structuur te versterken voor de
periode tot 2020. Tevens zijn in de nota maatregelen en voorstellen opgenomen over het
toekomstperspectief van de meer dan vijftien bedrijventerreinen in Den Haag. Deze maatregelen zijn
onder te verdelen in drie categorieën:
1. aanleg nieuwe bedrijfslocaties;
2. herstructurering ten behoeve van het behoud van de bedrijvenbestemming;
3. transformatie van verouderde bedrijfslocaties naar andere bestemmingen of meer gemengde
gebieden
25

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Overwegingen van behoud van werkgelegenheid in de stad en het versterken van de
ruimtelijk-economische structuur liggen daaraan ten grondslag. Het beleid van de gemeente Den Haag
is erop gericht om de ondernemers, die gebonden zijn aan de stad, in de stad zelf te faciliteren. Hiervoor
zijn de bedrijventerreinen Uitenhagestraat, Fruitweg, Laakhaven-Centraal, en een gedeelte van
Binckhorst (tot 2020) aangewezen.
Voor de niet direct aan de stad gebonden bedrijvigheid zijn de bedrijventerreinen Forepark-Middenweg,
de bedrijfslocaties in de wijk Ypenburg, Westvlietweg I, II en III, Zichtenburg-Kerketuinen-Dekkershoek
en Scheveningen Haven aangewezen. Deze gebieden fungeren als opvang voor bedrijven, die niet
gemakkelijk zijn te mengen met de woonfunctie.
Plangebied
Het gedeelte ten zuidoosten van de Fruitweg (Fruitweg/De Banaan) is opgesplitst in een deel dat
bedrijventerrein blijft ( zie bestemmingsplan Fruitweg e.o) en een deel dat studiegebied is voor de
functies wonen en werken (zie hiervoor paragraaf 3.2.4.3).
Doordat een deel van de gebouwen op de bedrijventerreinen niet aan de laatste eisen van ondernemers
en werknemers voldoet en ook de uitstraling van de terreinen beter kan, dreigt een neergaande spiraal.
Het beleid van de gemeente Den Haag is er daarom op gericht om op de bedrijventerreinen te komen tot
meer menging van functies. Dat kunnen functies zijn in de sfeer van horeca, wonen en logies. Het
mengen moet wel op een dusdanige wijze gebeuren dat de verschillende functies elkaar niet in de weg
zitten. Om de bestaande bedrijventerreinen vitaal te houden wordt niet alleen aandacht besteed aan
functiewijziging, maar ook aan herstructurering ten behoeve van het behoud van de
bedrijvenbestemming.
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
Functiemengingstrategie, bedrijven en milieuzonering
De gemeente Den Haag heeft een verdichtingsopgave zoals verwoord in de Structuurvisie Den Haag
2020. Optimalisering van het grondgebruik is daardoor noodzakelijk. In de notitie
'Functiemengingstrategie: Mengen van bedrijven en wonen' komt de functiemenging van praktijk-
kantoor- en bedrijfsruimte met wonen aan de orde. Hierin wordt een onderscheid gemaakt tussen
menging op bedrijventerreinen, buurtniveau en pand- of blokniveau. Het mengen van wonen en werken
kan op drie schaalniveaus plaatsvinden:
1. op pandniveau, meestal een werkfunctie op de begane grond en woningen op de bovenliggende
etages. Conform de Huisvestingsverordening en de Woningwet mag hooguit 30% van de
gebruiksoppervlakte van een woning voor werkfuncties worden gebruikt. Dit percentage mag hoger
liggen als het een zeer groot pand betreft. In de Nota Woonwerkwoningen worden potentiële
ontwikkelingslocaties genoemd voor woonwerkwoningen. Genoemd worden overgangsgebieden
tussen woonwijken en bedrijfsterreinen, doorgaande wegen en langs spoorwegen;
2. op blokniveau, waarbij één of meerdere panden binnen één blok volledig een woon- dan wel een
werkfunctie hebben;
3. op deelgebiedniveau, waarbij sprake is van een ruimtelijke en functionele samenhang van bedrijven
en woningen die gevestigd zijn in één gebied.
Naast het mengen op de verschillende schaalniveaus is in de Functiemengingstrategie ook aangegeven
aan welke groottes gedacht kan worden op verschillende locaties als het gaat om functiemenging.
Een werkruimte (kantoor/bedrijf/praktijk) kleiner dan +/-100 m2 mag gevestigd zijn in woonstraten. Voor
een werkruimte tussen +/- 100- 500 m2 geldt dat deze langs de doorgaande wegen een plaats kan
krijgen. Groter dan 500 m² zou op bedrijventerrein of kantorenlocatie plaats moeten krijgen.
De algemene richtafstandenlijst uit de VNG-handreiking, vermeldt de richtafstanden die bij voorkeur
worden aangehouden tussen bedrijven en de omgevingstypen 'rustige woonwijk' en 'rustig buitengebied'.
Bij het omgevingstype 'gemengd gebied' kunnen de afstanden uit de richtafstandenlijst met een
afstandstap worden verminderd. Deze staat van bedrijfsactiviteiten voor functiemenging is als bijlage bij
dit bestemmingsplan opgenomen.
Ze vermeldt welke bedrijfsactiviteiten uit oogpunt van hinder en gevaar goed inpasbaar zijn in gebieden
met functiemenging (stadscentra, winkelcentra, woonwerkgebieden met kleinschalige vooral
26

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
ambachtelijke bedrijvigheid, gebieden langs stadstoegangswegen met meerdere functies), mits aan
bepaalde voorwaarden wordt voldaan.
Het kan daarbij gaan om bestaande gebieden met functiemenging en om gebieden waar bewust
functiemenging wordt nagestreefd. Een specifieke staat van Bedrijfsactiviteiten is wenselijk omdat de
activiteiten in dergelijke functiemengingsgebieden qua schaal sterk kunnen verschillen van de
activiteiten op bedrijventerreinen.
Er is in de staat van bedrijfsactiviteiten voor functiemenging gekozen voor een andere
categorieaanduiding dan in de algemene richtafstandenlijst:
a. Categorie A betreft activiteiten die zodanig weinig milieubelastend voor hun omgeving zijn dat deze
aanpandig aan woningen kunnen worden uitgevoerd. De eisen uit het bouwbesluit voor scheiding
tussen wonen en bedrijven zijn daarbij toereikend;
b. Categorie B betreft de activiteiten die in gemengd gebied kunnen worden uitgeoefend, echter met
een zodanige milieubelasting voor hun omgeving dat zij bouwkundig afgescheiden van woningen en
andere gevoelige functies dienen plaats te vinden;
c. Categorie C betreft activiteiten zoals genoemd onder B, waarbij vanwege de relatief grote
verkeersaantrekkende werking een ontsluiting op de hoofdinfrastructuur is aangewezen.
Voor de toelaatbaarheid van deze activiteiten gelden de volgende randvoorwaarden:
het gaat om kleinschalige, meest ambachtelijke bedrijvigheid;
productie en/of laad- en loswerkzaamheden vinden alleen in de dagperiode plaats;
de activiteiten (inclusief opslag) geschieden hoofdzakelijk inpandig;
activiteiten uit categorie C beschikken daarnaast over een goede aansluiting op de
hoofdinfrastructuur.
Wanneer er wordt gekeken naar de functiemengingstaat die bijgevoegd is bij het bestemmingsplan dan
kan er worden geconstateerd dat er ook detailhandel, hotels, leisure en horeca functies zijn opgenomen
in deze functiemengingstaat. Voor deze functies geldt dat de functiemengingstaat niet als leidend
gezien mag worden, maar is het vastgestelde beleid voor detailhandel, hotels, leisure en horeca.
3.3.4.2 Detailhandel
Regionaal beleid
Op 13 december 2006 heeft het algemeen bestuur van het Stadsgewest Haaglanden de Regionale
Detailhandelstructuurvisie Den Haag vastgesteld. Voor Den Haag beoogt de nota de versterking van
winkelfunctie in de Haagse binnenstad. De Haagse binnenstad moet een concurrerende trekpleister
worden. Hiermee wordt de aantrekkelijkheid van de regio als geheel versterkt.
De nota geeft een toetsingskader aan voor detailhandelsplannen groter dan 1.000 m². Gemeenten die
willen uitbreiden moeten bij het realiseren van verkoopvloeroppervlakte binnen het wensbeeld blijven dat
in deze structuurvisie is aangegeven. In het wensbeeld zijn spelregels opgesteld voor een aantal
speciale winkelcategorieën: Dit zijn onder andere:
Voor geclusterde perifere detailhandel (PDV) en grootschalige detailhandel is in Den Haag alleen in
de Megastores de aangewezen locatie.
Tuincentra en bouwmarkten zijn onder voorwaarden toegestaan, vestigingen van meer dan 3.000 m²
vergen toestemming van het stadsgewest.
Detailhandel op trafficlocaties is onder 200 m² toegestaan en alleen op de provinciaal aangewezen
knooppunten voor hoogwaardig openbaar vervoer.
Bij kleine kernen en buurt- en winkelcentra wordt het lokale beleid gevolgd.
Solitaire megasupermarkten zijn niet toegestaan. In winkelkernen alleen als er marktruimte is. Dit
wordt regionaal bijgehouden.
Gemeentelijk beleid
Op 23 juni 2005 heeft de gemeenteraad van Den Haag de Detailhandelsnota Den Haag vastgesteld. De
nota geeft de ontwikkelingsrichting aan voor de detailhandel in Den Haag. De concentratie op bestaande
locaties in de hoofdwinklelstructuur is uitgangspunt van deze nota. Er worden geen nieuwe
stadsdeelcentra en nieuwe concentraties van grootschalige solitaire detailhandel toegevoegd. De
gemeente streeft ernaar dat iedere Hagenaar binnen een straal van 1.000 meter zijn dagelijkse
27

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
boodschappen kan doen. In de Detailhandelsnota is verder vastgelegd dat periodiek een
detailhandelsmonitor zal worden uitgevoerd, op basis waarvan keuzes gemaakt kunnen worden. De
monitor is een quickscan en wordt gehanteerd als relatief snelle methode om vast te stellen hoe de
winkelgebieden in de hoofdwinkelstructuur er voor staan. Tevens ontstaat op hoofdlijnen inzicht in welke
winkelgebieden kansrijk zijn om in te investeren vanuit markttechnisch perspectief.
Deze kennis is ingezet bij het opstellen van het Actieprogramma Den Haag Winkelstad (2011), waarin
ook een actualisatie voor een deel van het detailhandelsbeleid is opgenomen. Leidend blijft de inzet op
de versterking van de hoofdwinkelstructuur. Het Haagse retailbeleid geeft daarbij de binnenstad prioriteit,
conform het haagse binnenstadsplan. Daarnaast stimuleert de gemeente vernieuwende of bijzondere
marktinitiatieven, de consument staat hierbij centraal. Bij perifere detailhandelinitiatiatieven kiest de
gemeente voor optimale clustering en voor grootschalige detailhandel blijft de bestaande
hoofdwinkelstructuur de aangewezen plek voor vestiging (zie regionale structuurvisie detailhandel).
Verder zet de gemeente in op het versterken en behouden van de bestaande bijzondere winkelgebieden,
de zgn 'parels'. In de buurten en wijken voor behoud van de sterke winkelkwaliteit in het belang van
sociale cohesie, identiteit en leefkwaliteit. Het verbeteren van de vestigingskwaliteit voor retailers speelt
hier een belangrijke rol, zoals openbare ruimte, beheer, etc
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
3.3.4.3 Horeca
Toekomstvisie Horeca 2010-2015
Op 4 februari 2010 heeft de gemeenteraad de Toekomstvisie Horeca 2010-2015 vastgesteld. Den Haag
als internationale stad van vrede en recht hoort ook dat men kan genieten van culinaire voorzieningen.
Dit vraagt om toekomstgericht beleid, dat beschreven is in de Toekomstvisie Horeca. Het gaat in deze
visie niet alleen om het vastleggen van een nieuwe horecastructuur. Deze toekomstvisie geeft ook de
gewenste ontwikkeling van het horeca-aanbod aan: hoe zorgt Den Haag voor nieuwe impulsen, waar ziet
Den Haag kansen (segmenten, concepten, trekkers, locaties)? Horeca is een dynamische sector, dus
hoe zorgt Den Haag op dit gebied voor flexibiliteit.
De Toekomstvisie Horeca bestaat uit vier delen, te weten:
visie en uitgangspunten;
gebiedsgericht beleid;
instrumentarium;
handhavingsprotocol horeca
Voor het opstellen van bestemmingsplanWillem Dreespark e.o. is vooral het gebiedsgerichte beleid (in
samenhang met het instrumentarium) van belang.
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
3.3.4.4 Kantoren
Op 18 februari 2010 heeft de gemeenteraad de 'Kantorenstrategie Den Haag 2010-2030, de gebruiker
centraal' vastgesteld. Met de kantorenstrategie wil de gemeente regie voeren over de dynamische
ontwikkelingen in de kantoormarkt en de positie van Den Haag Kantorenstad verder uitbouwen. Deze
kantorenstrategie wordt elk jaar (op delen) middels het IpSO (Investeringsprogramma Stedelijke
Ontwikkeling) herzien. In de kantorenstrategie staat aangegeven waar nieuwbouw van kantoren mogelijk
is en welke kantoorgebieden voor toevoeging van voorzieningen in aanmerking komen. Deze
voorzieningen zijn per gebied verschillend en afhankelijk van de aard en omvang van het gebied en de
bestaande voorzieningensituatie. De kantorenprogrammering is per gebied voor de komende jaren
gepresenteerd. Daarnaast is het stedelijke kantorenbeleid er ook opgericht om het overaanbod in Den
Haag en de regio te verminderen. Daarom wordt transformatie van kantoren naar ander vastgoed
gestimuleerd.
Volgens het provinciale beleid (AmvB Ruimte) is voor elke afwijking van het bestaande bestemmingsplan
van meer dan 1000 m² bvo toevoeging aan kantoren een zgn. SER-laddertoets vereist. Deze toets
vereist een aparte onderbouwing die het bouwplan ondersteunt en moet aan het bestemmingsplan c.q.
bouwvergunning worden toegevoegd.
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
28

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
3.3.5 Onderwijs, Welzijn en Maatschappelijke Zorg
3.3.5.1 Onderwijs
Op 13 oktober 2005 is het 'Lokaal onderwijsplan 2006-2010. Haagse klasse(n)' door de gemeenteraad
vastgesteld (RIS 132462). In dit beleidsdocument staat de autonomie van de schoolbesturen ten
aanzien van het onderwijsleerproces, de kwaliteitszorg en alle overige 'schoolinterne zaken' centraal. De
kernwoorden zijn autonomievergroting, professionalisering, privatisering, marktwerking en
schaalvergroting. Uitgangspunt van het beleid van het ministerie van OCW is dat de professionals in de
scholen meer ruimte moeten krijgen om het onderwijs in te richten naar hun eigen professionele
inzichten. Is er voldoende goed onderwijs beschikbaar, dan wordt de stad tevens een prettige
vestigingsplaats voor werknemers en werkgevers.
Voor de onderwijshuisvesting en spreiding van onderwijsvoorzieningen betekent dit dat er naar gestreefd
wordt om scholen zo goed mogelijk te huisvesten en met inachtneming van de wettelijke mogelijkheden
een zo evenwichtig mogelijke spreiding over de stad te bevorderen. Dit uit zich in de volgende
doelstelling: 'Er is in Den Haag voldoende onderwijsaanbod beschikbaar, dat afgestemd is op de
behoeften en capaciteiten van de leerling/ student, dat algemeen toegankelijk is en met de juiste
spreiding over de stad.' Om deze doelstelling te behalen wordt ook aangesloten bij de nota 'Visie op
Onderwijshuisvesting Den Haag 2000-2010' die de gemeenteraad in 2001 heeft vastgelegd (RIS 86719).
In het licht van de uitvoering van deze nota heeft de raad bepaald dat nieuwbouw ter vervanging van
schoolgebouwen die niet meer aan de eisen van deze tijd voldoen, prioriteit heeft en dat bij de
realisering daarvan onder meer rekening wordt gehouden met bouwkundige eisen ten aanzien van
moderne arbeidsomstandigheden en adaptief onderwijs. Daarnaast wordt een goede spreiding van de
onderwijsvoorzieningen bevorderd. Het betreffende schoolgebouw dient gemoderniseerd te worden om
zodoende goed afgestemd te zijn op de eisen van het huidige onderwijs en bijbehorende voorzieningen.
In het plangebied is nu nog de school voor speciaal onderwijs Tyltylcentrum 'De Witte Vogel' (met
dagverblijf) aan het Willem Dreespark 307 alsmede het van Staedion gehuurde pand Willem Dreespark
102 gevestigd. Voor het Tyltylcentrum 'De Witte Vogel' is nieuwbouw gepland aan de Melis Stokelaan,
die naar verwachting in 2015 in gebruik genomen zal worden. Na oplevering van de nieuwbouw aan de
Melis Stokelaan zullen de vestigingen aan het Willem Dreespark aan de onderwijsbestemming worden
onttrokken.
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met deze functie in het bestemmingsplan is omgegaan.
Peuterspeelzaalwerk
De gemeente Den Haag streeft in haar huisvestingsplannen naar de vestiging van voorscholen: een
peuterspeelzaal en een (Gemeentelijk Onderwijs Achterstand of GOA-)basisschool die dezelfde voor- en
vroegschoolse educatieve programma's gebruiken. Voor deze samenwerking is het wenselijk dat de
peuterspeelzaal in of nabij de samenwerkende basisschool is gehuisvest. Als een basisschool in de
toekomst nieuwbouw pleegt of zich verplaatst, moet ook de huisvesting de samenwerkende
peuterspeelzaal daarop worden afgestemd.
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
Kinderopvang
Op 19 april 2001 heeft de gemeenteraad de 'Nota ruimtelijke implementatie kindercentra in Den Haag'
vastgesteld. Geschikte locaties voor kinderopvang zijn moeilijk te vinden. De meeste
bestemmingsplannen zijn niet afgestemd op deze grote groei van behoefte aan kinderopvangplaatsen.
Met deze nota is een belangrijk instrument gecreëerd om geobjectiveerd en gestructureerd te beslissen
over de vestiging van kindercentra. De belangen van omwonenden verliest het college daarbij niet uit het
oog. De in de nota opgenomen voorwaarden (ruimtelijke criteria) staan borg voor een zorgvuldige
afweging van belangen. In de nota staan de (stedenbouwkundige) voorwaarden waaraan locaties voor
nieuwe kindercentra (kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang en peuterspeelzalen) moeten voldoen
om deze centra ruimtelijk in te kunnen passen in de stad. De volgende criteria zijn in de nota
opgenomen:
kindercentra moeten bij voorkeur in een woonbuurt liggen, in een gemengde wijk met een
woonkarakter of in een gebied met concentraties van kantoren
29

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
kindercentra in percelen met een school, welzijns- of zorgbestemming ontmoeten vanuit ruimtelijk
oogpunt geen enkel bezwaar (amendement raadsvergadering 19 april 2001)
kindercentra in vrijstaande of halfvrijstaande percelen zijn toelaatbaar (nadere eisen t.a.v.
geluidoverdracht naar aangrenzende panden is mogelijk)
kindercentra bij voorkeur niet in een rijtjeshuis of tussen aansluitende woningen
kindercentra moeten bij voorkeur liggen nabij (of aan) een ontsluitingsweg of in ieder geval aan een
doorgaande weg en er moeten voldoende mogelijkheden zijn voor het veilig halen en brengen zonder
dat de doorgang van het verkeer wordt belemmerd
het moet mogelijk zijn om een geschikte en veilige buitenspeelruimte te realiseren
Aanvullend op de bovenstaande beleidsnota heeft wethouder Dekker in brieven (november 2007 en
februari 2009) aan de Commissie Jeugd en Burgerschap aangegeven welke acties van de gemeente bij
de uitbreiding van buitenschoolse opvang worden ingezet. De verwachting is dat de wachtlijsten verder
zullen groeien. De gemeente zal als regisseur fungeren bij het vinden van geschikte locaties om zo de
groeiende wachtlijsten te verkorten. Een bestemmingsplan is een instrument dat een dergelijke
faciliterende rol kan vervullen.
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
3.3.5.2 Welzijn en zorg
Met het raadsbesluit 'Welzijn in de wijk' (RIS158279) is in december 2008 de uitvoering vastgesteld van
het gemeentelijke sociale beleid. De doelstellingen en uitgangspunten van het welzijnsbeleid zijn in het
beleidsakkoord 'Meedoen' en het meerjarenbeleidsplan WMO 'Aandacht voor elkaar' geformuleerd. Het
gaat hierbij om:
het vergroten van de binding van de bewoners met hun buurt;
het in staat stellen van bewoners om verantwoordelijkheid te nemen voor de buurt;
het vergroten van de solidariteit van bewoners met de kwetsbare groepen in hun buurt;
het stimuleren van de ontmoeting tussen buurtbewoners.
Het welzijnswerk omvat een breed scala aan functies, zoals signalering, sociale binding, opvang,
hulpverlening, informatie, advies en participatie op wijk- en buurtniveau, en wordt in onze gemeente door
verschillende instellingen en organisaties uitgevoerd. Hierbij gaat het om gesubsidieerde voorzieningen
en activiteiten van vrijwilligers en professionals, waarbij het professionele welzijnswerk is ondergebracht
bij vier decentrale welzijnsorganisaties en vier zelfstandige buurthuizen. Om adequaat tegemoet te
kunnen komen aan de behoefte aan welzijnsactiviteiten werkt het welzijnswerk vraaggericht, waarbij
gebruik wordt gemaakt van methodieken die gericht zijn op het achterhalen van de welzijnsbehoeften
van burgers.
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
3.3.5.3 Maatschappelijke voorzieningen
In het verlengde van de Wet Publieke Gezondheid (WPG) heeft de gemeente een taak in het realiseren
van samenhang tussen diverse onderdelen van zorg- en dienstverlening, en moet zij zorgen voor
voldoende toegankelijkheid van voorzieningen. Het is dus een taak van de gemeente om ervoor te
zorgen dat in de stad voldoende aanbod van zorg aanwezig is en dat deze bereikbaar is voor bewoners.
Het bestemmingsplan faciliteert de behoefte aan zorgvoorzieningen door in de ruimtelijke vormgeving van
de wijk de 'fysieke kwaliteit' te bewaken en zo een gezonde leefomgeving voor burgers te
bewerkstelligen.
Van gemeentewege wordt gestreefd naar multidisciplinaire samenwerking binnen de eerstelijnszorg. In
iedere wijk is idealiter een kristallisatiepunt van zorg gesitueerd van waaruit naast zorg ook
(zorg)informatie en (zorg)diensten kunnen worden geleverd.
Naast bovenstaande algemene (zorg)voorzieningen zijn er ook voorzieningen nodig voor burgers die
minder bedeeld zijn. Niet alleen in economische zin maar vooral mensen die vanwege verstandelijke of
fysieke beperkingen moeite hebben zelfstandig te wonen. Het is belangrijk om ook voor deze mensen
woningen ter beschikking te hebben waar ze al dan niet met begeleiding kunnen wonen. Daarnaast is er
ook behoefte aan voorzieningen waar deze mensen gezamenlijk onderdak kunnen vinden in de vorm van
een opvang.
30

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
Levensovertuiging
Den Haag is een internationale stad. Dit komt ook tot uitdrukking in de vele religies en
levensbeschouwingen die de stad rijk is. Een deel van de religieuze organisaties heeft te maken met
huisvestingproblematiek. Tijdens de raadsvergadering op 16 december 2004 bij het tweeminuten debat
over "Ruimte voor gebed" is in een motie aangenomen om een feitenonderzoek te doen naar de reële
behoefte aan gebedsruimten en naar mogelijkheden van bestaande en nieuwe ruimtelijke bestemmingen
van kerken. Het onderzoek geeft voor de periode 5 tot 10 jaar een behoefte aan van circa 20.000 m 2 . De
omschrijving van de bestemming Maatschappelijk (M) is daarom zo omschreven dat ook gebedsruimten
mogelijk zijn.
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
3.3.6 Cultuur
Gemeente Den Haag zet zich in voor een gevarieerd en breed cultureel aanbod, het ondersteunen van
kwetsbare vormen van kunst en cultuur en het professioneel beheer van gemeentelijke collecties. Den
Haag beschikt over een gevarieerd aanbod aan culturele voorzieningen, zoals podia en gezelschappen,
filmtheaters, musea, instellingen voor beeldende kunst, instellingen gericht op kunst als
vrijetijdsbeoefening en cultuureducatie en culturele festivals. Deze voorzieningen zijn grotendeels
(boven)stedelijk georiënteerd en ruimtelijk vooral geconcentreerd in de stadsdelen Centrum en
Scheveningen.
In dit bestemmingsplan zijn aan het Willem Dreespark 104-105b zes atelierwoningen gelegen. Dit zijn
gecombineerde woon- en werkruimtes voor kunstenaars. In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met deze
woon-werkwoningen in het bestemmingsplan is omgegaan.
3.3.7 Sport en recreatie
3.3.7.1 Sport
Het gemeentelijke sportbeleid is gericht op het creëren van een optimaal sportklimaat, zodat zoveel
mogelijk Hagenaars regelmatig, intensief, verantwoord, en op een prettige manier kunnen sporten. De
voorkeur van de gemeente gaat daarbij uit naar sportbeoefening in georganiseerd verband.
De gemeente wil de kwaliteit van het sportaanbod verhogen door:
voldoende goede sportaccommodaties te realiseren die betaalbaar, toegankelijk, bereikbaar en voor
sportdoeleinden geschikt zijn;
een kwaliteitsimpuls te geven aan het sportaanbod door een sportief recreatieve inrichting van
openbare ruimten;
herkenbare topsport te faciliteren;
maatschappelijk sterke sportverenigingen te ontwikkelen;
sportverenigingen te ondersteunen;
kinderopvang bij sportaccommodaties mogelijk maken.
De gemeente wil de bestaande sportvoorzieningen in de wijk behouden. Haar sportbeleid overlapt het
groenbeleid daar waar sport buiten plaatsvindt. Het gaat dan niet alleen om sportvelden en
buitensportaccommodaties maar ook om parken, pleinen en straten en grote groengebieden en water.
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
3.3.7.2 Spelen
In 2008 heeft de gemeenteraad de nota Spelen in de Stad vastgesteld. Het vertolkt de ambitie van de
gemeente om in de stad een goed aanbod te bieden aan speellocaties voor kinderen en jongeren van
verschillende leeftijden. Zowel kwantiteit als kwaliteit speelt daarbij een rol.
Landelijk is het gebruikelijk om bij speelbeleid uit te gaan van een driedeling: kinderen van 0 tot 6 jaar,
jeugd van 7 tot 12 jaar, en jongeren van 13 tot 18 jaar. De actieradius van deze leeftijdscategorieën
verschilt. Jongere kinderen worden geacht zich zelfstandig minder ver te kunnen verplaatsen dan
oudere.
31

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Onderstaande tabel geeft invulling aan de nieuwe richtlijn:
leeftijdscategorie aantal kinderen per
speelplek
actieradius speeloppervlakte
0 tot 6 jaar 50 tot 75 kinderen 150 meter 200 m²
7 tot 12 jaar 75 tot 100 kinderen 500 meter 500 m²
13 tot 18 jaar 100 tot 125 kinderen 1.000 meter 750 m²
Bij nieuwe woningbouwlocaties dient in principe de richtlijn van 3% aan openbare speelruimte te worden
gehanteerd in relatie tot het 'uitgeefbaar' gebied. Groenvoorzieningen die ook als informele speel- en/of
recreatie ruimte kunnen fungeren, worden hierin meegeteld.
In paragraaf 5.3 is beschreven hoe met dit beleid in het bestemmingsplan is omgegaan.
32

Hoofdstuk 4 Milieu
4.1 Inleiding
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
In dit hoofdstuk worden de voor dit bestemmingsplan relevante milieuaspecten behandeld. Daarbij
worden de consequenties van dit bestemmingsplan per milieuthema beschreven.
4.2 Mer-beoordeling
Op 1 april 2011 is het gewijzigde Besluit Milieueffectrapportage in werking getreden. Essentie van de
wijziging is dat voor de beoordeling of een activiteit m.e.r.-plichtig is (de activiteit komt voor in de D-lijst)
niet kan worden volstaan met toetsing aan de drempelwaarde maar dat ook rekening moet worden
gehouden met de criteria in bijlage III van de Europese m.e.r.-richtlijn. Als gevolg hiervan zijn in de D-lijst
nu richtwaarden (in plaats van drempelwaarden) opgenomen en is in het nieuwe besluit bepaald dat voor
gevallen die onder deze richtwaarden blijven, een eenvoudige m.e.r.-beoordeling kan worden uitgevoerd
die volledig op gaat in de moederprocedure (bijv. bestemmingsplan). Het nieuwe besluit is daarmee in
overeenstemming gebracht met de Europese m.e.r.-richtlijn.
Onderhavig bestemmingsplan maakt geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk. Daarmee is een
m.e.r.-beoordeling niet noodzakelijk.
4.3 Externe veiligheid
Algemene beginselen externe veiligheid
Burgers mogen voor de veiligheid en hun woonomgeving rekenen op:
een minimum beschermingsniveau, uitgedrukt als het plaatsgebonden risico (PR) en
een expliciete afweging en verantwoording van de kans op een groot ongeluk met veel slachtoffers,
uitgedrukt als het groepsrisico (GR).
In de Wet milieubeheer wordt voor het plaatsgebonden risico een grenswaarde gehanteerd van 10 -6
(kans op een miljoen). De aanvaardbaarheid van het groepsrisico wordt beoordeeld op basis van de kans
op een ongeval in relatie tot een aantal dodelijke slachtoffers. Het aantal slachtoffers is niet recht
evenredig aan de kans: bij een vertienvoudiging van het aantal slachtoffers moet de kans op een
dergelijk ongeval honderd keer kleiner zijn. Op deze manier is bij de normstelling rekening gehouden
met de beleving van de bevolking: een groter ongeval wordt meer dan evenredig ernstiger ervaren. De
relatie tussen de kans en het effect van een calamiteit wordt de oriënterende waarde, of
oriëntatiewaarde (OW) genoemd. Dit is geen harde norm. De gemeente heeft beleidsruimte om hiervan
af te wijken.
Voor het berekenen van het groepsrisico is het vaststellen van het invloedsgebied van belang. Dit gebied
wordt doorgaans bepaald door de berekening van het grootst mogelijke ongeval waar hooguit bij 1% van
de blootgestelde personen dodelijk letsel optreedt (1% letaliteit). Dit geldt zowel voor stationaire
bronnen als voor het vervoer van gevaarlijke stoffen (weg, spoor, water en buisleidingen). Voor
LPG-tankstations wordt echter het invloedsgebied bepaald door de 100% letaliteitsgrens.
Voor de opslag van ontplofbare stoffen wordt uitgegaan van een afwijkende effectafstand, gerelateerd
aan het niveau van matige schade aan gebouwen (circa 0,1 bar piekoverdruk).
De beoordeling van de externe veiligheid vindt plaats overeenkomstig de Circulaire opslag ontplofbare
stoffen voor civiel gebruik. Deze circulaire maakt onderscheid tussen 3 effectgebieden (A, B en C-zone).
De C-zone is alleen van belang wanneer de geprojecteerde bestemming voorzien is van een vliesgevel
(gevaar voor rondvliegend glas).
De afweging voor de aanvaardbaarheid van het groepsrisico is gebaseerd op de specifieke
invloedsgebieden (inventarisatieafstanden) van de risicobron. Wanneer kwetsbare bestemmingen buiten
de invloedsgebieden liggen behoeft het groepsrisico niet te worden vastgesteld (minimale effecten als
gevolg van een calamiteit).
Voorlichting burgers bij (dreigende) calamiteit
33

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
In het kader van de 'wat doe je' campagne zijn folders gemaakt en voor het publiek beschikbaar gesteld
via de stadsdeelkantoren en de brandweerkazernes in Den Haag. In deze folders worden voor
verschillende calamiteiten (brand, uitvallen nutsvoorzieningen) de te nemen maatregelen beschreven.
Het alarmeren van de bevolking vond tot voor kort plaats met behulp van sirenes en door middel van
huis-aan-huis meldingen door de hulpdiensten, eventueel met een geluidswagen. Beide systemen
hebben beperkingen: een sirene geeft geen informatie over de ramp, huis-aan-huis gaan of een
geluidswagen inzetten kost tijd.
Sinds 11 juni 2012 kunnen bewoners van Den Haag snel geïnformeerd worden in geval van een
(dreigende) calamiteit met gevaarlijke stoffen door de inzet van NL-Alert.
NL-Alert is een nieuw waarschuwings- en alarmeringssysteem van de overheid voor de mobiele telefoon
dat die beperkingen kan ondervangen. Door middel van cell-broadcasting kunnen bewoners in de
nabijheid van een risicovol object tijdig worden gealarmeerd in geval van een (dreigende) calamiteit via
een sms-bericht. NL-Alert beperkt zich niet alleen tot het waarschuwen maar meldt ook dát er iets aan
de hand is en wat mensen moeten doen. Via de meldkamer van de regionale Brandweer wordt het
bericht naar de dichtstbijzijnde GPRS-zendmast gestuurd. Omdat het bericht naar een specifiek
zendgebied wordt gestuurd, kan informatie toegesneden op de situatie worden geleverd.
De bevolking alarmeren met korte teksten naar mobiele telefoons is nieuw. De TU Delft heeft daarom via
een webexperiment onderzocht wat voor type alarmberichten het duidelijks en effectiefst zijn. Een
belangrijke voorwaarde is dat de berichten kort zijn. Om de ontvanger van een bericht tot actie te
bewegen is van belang om in het tekstbericht de locatie van de (dreigende) ramp te vermelden.
NL-Alert en cell-broadcasting zijn nog geen bekende begrippen. Bekendheid met de techniek is een
voorwaarde, zodat de bevolking weet onder welke omstandigheden een bericht op een mobiele telefoon
kan worden ontvangen. Met de invoering van dit alarmeringssysteem is ook een voorlichtingscampagne
in Haaglanden gestart.
4.3.1 Vervoer gevaarlijke stoffen over de weg
Op grond van de Circulaire risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen moet bij een bestemmingsplan de
risicobenadering worden toegepast. Dit geldt wanneer de ontwikkeling binnen 200 m van de transportas
is gelegen. Het plangebied ligt buiten het invloedsgebied van wegen bestemd of aangewezen voor het
vervoer van routeplichtige stoffen. Een nadere verantwoording van het groepsrisico is niet noodzakelijk.
Op 1 november 2011 is de Handleiding Risicoanalyse Transport verschenen (concept). In deze
handleiding zijn de effectafstanden 1%-letaliteit (invloedsgebieden) vastgelegd. In onderstaande tabel
zijn de afstanden voor de meest gangbare stofcategorieën weergegeven.
Tabel - Invloedsgebieden vervoer gevaarlijke stoffen over de weg
Stofcategorie Invloedsgebied [m]
LF1 Brandbare vloeistoffen (diesel) 45
LF2 Brandbare vloeistof (benzine) 45
GF3 Brandbare gassen (propaan, LPG) 355
GT3 Toxisch gas (ammoniak) 560
LT1 Toxische vloeistof (acrynitril) 730
LT2 Toxische vloeistof (propylamine) 880
LT3 Toxische vloeistof (acroleïne) > 4000
LT4 Toxische vloeistof (methylisocyanaat) > 4000
Bron: bijlagenrapport Handleiding Risicoanalyse Transport (HART)
Met het in werking treden van de gewijzigde Circulaire risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen, per 31
juli 2012 (Stcrt. 14687, 2012), is het gebruik van deze handleiding verplicht.
Over de A4, tussen het Prins Clausplein en knooppunt Ypenburg, vindt vervoer van toxische stoffen
plaats (LT3). Het plangebied ligt op circa 3.200 meter van het knooppunt Ypenburg.
Omdat het plangebied binnen het invloedsgebied van de A4 ligt, moeten wel de mogelijkheden voor
34

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
zelfredzaamheid en bestrijdbaarheid worden verkend. Gelet op de enorme afstand tot de A4 en het
ontbreken van ruimtelijke ontwikkelingen is het treffen van bouwkundige maatregelen (bijvoorbeeld het op
een centrale plaats afsluiten van de ventilatie) niet aan de orde. Deze maatregel is bovendien weinig
effectief gelet op de aanwezigheid van te openen ramen en deuren. Op een afstand van meer dan 3 km
zullen de letale gevolgen uiterst beperkt zijn. Het gesloten houden van ramen is de meest effectieve
maatregel. Door een tijdige inzet van E-Alert kunnen bewoners binnen het plangebied er voor zorgen dat
zij geen nadelige gevolgen van een ramp zullen ondervinden.
4.3.2 Vervoer gevaarlijke stoffen over het spoor
Volgens de Circulaire risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen van 31 juli 2012 behoeft, voor de niet in
bijlage 4 genoemde spoorwegen, het groepsrisico niet beoordeeld en verantwoord te worden, omdat de
hoeveelheden gevaarlijke stoffen die over deze spoorwegen worden vervoerd niet of nauwelijks van
invloed zijn op het groepsrisico. Dit is het geval voor de spoorbanen gelegen op Haags grondgebied. Een
nadere verantwoording is daarom niet noodzakelijk.
4.3.3 Buisleidingen
Op 1 januari 2011 is het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb) in werking getreden.
De noodzaak voor het verantwoorden van het groepsrisico is beoordeeld op grond van de
inventarisatieafstanden zoals deze zijn vastgelegd in bijlage 6 van het Handboek buisleiding in
bestemmingsplannen - Handreiking voor opstellers van bestemmingsplannen van maart 2010.
Het plangebied wordt langs de Fruitweg en de Troelstrakade, tussen de Fruitweg en de Coornhertstraat,
begrensd door buisleiding W-509-06 van de Gasunie. Het plangebied ligt daarmee binnen het
invloedsgebied van deze buisleiding.
Ten behoeve van het bestemmingsplan Moerwijk zuidoost en het bestemmingsplan Transvaal zijn
kwantitatieve risicoanalyses (hierna QRA) uitgevoerd. De invloedsgebieden van deze gebieden vallen
samen met het hierboven beschreven deel van de buisleiding. Uit de QRA voor het bestemmingsplan
Moerwijk zuidoost, opgesteld door de KEMA (rapport van 25 september 2009, kenmerk 66912927-GCS
09.M.50246) (zie bijlage 1), blijkt dat het groepsrisico ter plaatse van de maatgevende kilometer 0,47
maal de oriëntatiewaarde bedraagt. De maatgevende kilometer strekt zich van het Erasmusplein tot aan
de Fruitweg. Voor dit onderzoek is nog gebruik gemaakt van het rekenmodel Pipesafe van de Gasunie.
Vanwege het hoge groepsrisico in Transvaal (markt aan de Herman Costerstraat) worden
saneringsmaatregelen getroffen. Hiertoe is recent door DNV KEMA Energy & Sustainability een nieuwe
QRA uitgevoerd (rapport van 20 februari 2013, kenmerk 74102362- GCS 13.R.53532) (zie bijlage 2).
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van het voorgeschreven rekenmodel Carola. Uit dit onderzoek
blijkt dat het groepsrisico ter hoogte van de Fruitweg 0,3 maal de oriëntatiewaarde is.
Aangezien de oriëntatiewaarde niet wordt overschreden en sprake is van een conserverend
bestemmingsplan (het groepsrisico neemt niet toe) is een nadere verantwoording niet noodzakelijk.
Er zijn geen plaatsgebonden risicocontouren die voor dit plan van belang zijn.
4.3.4 Inrichtingen
Het plangebied ligt buiten het invloedsgebied van LPG-installaties (150 m) of andere risicovolle objecten
waarvoor het Besluit externe veiligheid inrichtingen van toepassing is.
Het plangebied ligt evenmin binnen de effectafstanden van een inrichting voor de opslag van explosieven
of binnen een veiligheidscontour van een inrichting waarvoor het Besluit algemene regels inrichtingen
milieubeheer van toepassing is.
35

4.4 Geluid
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
De Wet geluidhinder (Wgh) stelt eisen met betrekking tot de geluidbelasting van geluidsgevoelige
gebouwen en terreinen door drie verschillende geluidsbronnen: wegverkeer, spoorwegverkeer en
industrie. Bij de wijziging of vaststelling van een bestemmingsplan moet nagegaan worden of onderzoek
verricht moet worden naar de omvang van deze drie geluidsbronnen. Als het bestemmingsplan
mogelijkheden biedt voor het realiseren van (andere) geluidsgevoelige gebouwen in de geluidzone van
een weg of spoorweg, is een akoestisch onderzoek noodzakelijk in het kader van de Wet geluidhinder
(Wgh). Bij de reconstructie van (spoor)wegen wordt eveneens een akoestisch onderzoek ingesteld.
Het bestemmingsplan 'Willem Dreespark e.o.' biedt geen mogelijkheden voor het realiseren van nieuwe
geluidsgevoelige bestemmingen. De reconstructie van een (spoor)weg is ook niet aan de orde. Derhalve
is een geluidsonderzoek niet noodzakelijk. De Wet geluidhinder staat de ruimtelijke besluitvorming niet
in de weg.
4.5 Luchtkwaliteit
Op 15 november 2007 is de Wet tot wijziging van de Wet milieubeheer (luchtkwaliteitseisen) in werking
getreden. De luchtkwaliteitseisen zijn opgenomen in hoofdstuk 5, titel 5.2 van de Wet milieubeheer
(Wm).
De luchtkwaliteit in een bepaald gebied wordt bepaald door de achtergrondconcentratie van fijn stof
(PM10, deeltjes

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
richtlijn heeft tot doel de chemische en ecologische kwaliteit van al het oppervlakte- en grondwater in
Europa te verbeteren. De richtlijn stelt daartoe eisen aan het waterbeheer in alle lidstaten. Streefdatum
voor het bereiken van gewenste waterkwaliteit is 2015, met eventueel uitstel tot 2027. De doelstellingen
worden uitgewerkt in (deel)stroomgebiedsbeheerplannen. In deze plannen staan de ambities en
maatregelen beschreven. De Europese Kaderrichtlijn heeft, waar het de gemeente betreft,
consequenties voor riolering, afkoppelen, toepassing van bouwmaterialen en het ruimtelijke beleid
(inrichting van watergangen en oevers).
Nationaal
Net Nationaal waterbeleid is vastgelegd in het Nationaal Waterplan 2009-2015. Hierin zijn de
consequenties van zowel Kaderrichtlijn Water (KRW, kwaliteit) als het Nationaal Bestuursakkoord
Water (NBW, waterkwaliteit) uitgewerkt. Kern is dat het waterbeheer in Nederland gericht moet zijn op
een veilig en goed bewoonbaar land met gezonde, duurzame watersystemen. Belangrijk is om de
drietrapsstrategie vasthouden, bergen en afvoeren als afwegingsprincipe te hanteren. Tevens is in het
NBW en middels het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) vastgelegd, dat de watertoets een verplicht te
doorlopen proces is in waterrelevante ruimtelijke planprocedures. Voor waterkwaliteit geldt als
uitgangspunt dat verontreiniging van het water voorkomen dient te worden. Hier geldt de trits
'schoonhouden, scheiden, zuiveren'. Op 22 december 2009 is de Waterwet in werking getreden. Een
achttal wetten is samengevoegd tot één wet, de Waterwet. De Waterwet regelt het beheer van
oppervlaktewater en grondwater, en verbetert ook de samenhang tussen waterbeleid en ruimtelijke
ordening. Een belangrijk gevolg van de Waterwet is dat de huidige vergunningstelsels uit de
afzonderlijke waterbeheerwetten worden gebundeld. Dit resulteert in één vergunning, de
Watervergunning.
Provinciaal
Het beleid van de provincie Zuid-Holland met betrekking tot water is vastgelegd in het provinciaal
Waterplan Zuid-Holland 2010 - 2015. Dit waterplan is 11 november 2009 door Provinciale Staten
vastgesteld. In het Provinciaal Waterplan zijn de opgaven van de Europese Kaderrichtlijn Water, het
Nationaal Bestuursakkoord Water en het Nationale Waterplan vertaalt naar strategische doelstellingen
voor Zuid-Holland. Het Waterplan heeft vier hoofdopgaven:
Waarborgen waterveiligheid;
Zorgen voor mooi en schoon water;
Ontwikkelen duurzame zoetwatervoorziening;
Realiseren robuust en veerkrachtig watersysteem.
Hoogheemraadschap van Delfland
Het Waterbeheerplan 2010-2015, 'Keuzes maken en kansen benutten' is het document waarin Delfland
de ambities voor de komende jaren heeft vastgelegd. Het plan beschrijft de doelen voor het waterbeheer
en de financiële consequenties daarvan. Delfland investeert de komende jaren volop in het vergroten van
de veiligheid, het verbeteren van de waterkwaliteit, het tegengaan van wateroverlast en het optimaliseren
van de zuivering van afvalwater. Klimaatverandering, zeespiegelstijging verzilting en nieuwe wetten en
regels gaan het waterbeheer de komende decennia ingrijpend veranderen. Bovendien dwingen de
complexiteit van het gebied en de omvang van de noodzakelijke investeringen tot het stellen van
prioriteiten. Delfland spreidt daarom de maatregelen in de tijd, zodat het tempo aansluit bij de
mogelijkheden van de organisatie en het gebied.
Het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) is getekend op 2 juli 2003. Eén van de instrumenten om
het nieuwe waterbeleid voor de 21e eeuw vorm te geven is de watertoets. Het doel van de watertoets is
waarborgen dat waterhuishoudkundige doelstellingen expliciet en op evenwichtige wijze in beschouwing
worden genomen bij alle waterhuishoudkundig relevante ruimtelijke plannen en besluiten. Delfland heeft
de Handreiking watertoets 2007 opgesteld. In de handreiking worden de randvoorwaarden en
uitgangspunten voor een plan per thema toegelicht.
Waterplan en Waterbergingsvisie Den Haag
Het Waterplan Den Haag 2011-2016 (in voorbereiding) is een gezamenlijk plan van de gemeente Den
Haag en het Hoogheemraadschap van Delfland. Het beschrijft hoe de komende jaren omgegaan zal
worden met water in de stad. Belangrijk nieuw element in dit Waterplan is dat het zich behalve op de
waterkwaliteit ook op de veiligheid, recreatie en ruimtelijke ontwikkelingen richt.
37

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
De gemeente streeft naar het realiseren van een duurzaam vitale en aantrekkelijke leefomgeving.
Daarom de lange termijndoelstelling voor dit waterplan: Het realiseren van een duurzaam schoon en
gezond watersysteem, dat bijdraagt aan een aantrekkelijke en veilige (leef)omgeving, waar bewoners en
bezoekers van Den Haag op een bewuste manier mee omgaan.
In 2006 hebben het Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente Den Haag de Waterberginsgvisie
Den Haag vastgesteld. Hierin is aangegeven welke ruimtelijke en technische maatregelen er genomen
moeten worden om het watersysteem in Den Haag op orde te brengen. De visie bestaat uit acht
deelgebiedsrapportages.
Stedelijke Ecologische Verbindingszones Den Haag 2008-2018
Den Haag zet zich al jaren in om de ecologie in en om de stad te verbeteren en te behouden. In 2006 en
2007 heeft Den Haag daarom een inventarisatie uitgevoerd, waarin voor alle ecologische
verbindingszones is bekeken of deze voldoen aan de gewenste natuurvriendelijke inrichting. Dit bleek
niet het geval te zijn; de inventarisatie resulteerde in een opsomming van 300 knelpunten. Om de
gewenste ecologische hoofdstructuur te realiseren heeft Den Haag daarom in 2008 de nota Stedelijke
Ecologische Verbindingszones in Den Haag 2008-2018 vastgesteld. In de nota worden op hoofdlijnen
alle gewenste maatregelen op het vlak van ecologie (inrichting en beheer) voor de komende tien jaar
benoemd. Het uitvoeren van deze maatregelen wordt waar mogelijk gecombineerd met maatregelen
vanuit het waterbeheer zoals verbreding watergangen en aanleg natuurvriendelijke oevers.
Afvalwater en Riolering
Uitgangspunt voor het rioleringsbeleid is “het Gemeentelijk Rioleringsplan 2011-2015.
Duurzaamheid staat centraal in het denken en doen van de gemeente Den Haag. Werken aan
duurzaamheid betekent voor riolering dat meer rekening gehouden dient te worden met het voorkomen
dan wel het scheiden van afvalwaterstromen aan de bron, meer oog te hebben voor hergebruik en het
terugdringen van energiegebruik en het voorkomen dat schoon water vuil wordt. Hierbij is het gebruik van
voor het oppervlaktewater schadelijke stoffen zoals koper, zink en bitumineuze dakbedekking niet
toegestaan. Duurzaam denken en doen komt zo terug in het ontwerp, de aanleg, het beheer en het
gebruik van riolering.
Afkoppelen van hemelwater is een voorbeeld van een aanpak, waarmee zoveel mogelijk bij de bron wordt
voorkomen dat water vuil wordt, dat water wordt vastgehouden op de plaats waar het valt en waarmee
gemalen en zuiveringsinstallaties niet onnodig worden belast met het verwerken van schoon
hemelwater. Een ander voorbeeld is het meer toepassen van minder milieubelastende materialen bij de
huisaansluitleidingen en de hoofdriolering.
4.6.2 Planbeschrijving
4.6.2.1 Waterkwantiteit
Samen met het Hoogheemraadschap is een Watervisie opgesteld, waarin met name gekeken wordt
naar het waterbergingsvraagstuk en de eventuele oplossingsrichtingen. Op basis van de Watervisie is
een bestuursovereenkomst gesloten tussen de Gemeente Den Haag en het Hoogheemraadschap van
Delfland, die de waterberging regelt. Het plangebied is gelegen binnen het boezemgebied waar een
waterpeil van NAP -0.43 wordt gehandhaafd. De maximale peilstijging bedraagt 0,3 meter. Volgens de
Watervisie hoeven in dit plan geen maatregelen te worden opgenomen.
4.6.2.2 Waterkwaliteit en ecologie
Uitgangspunt voor het rioleringsbeleid is “De Leidraad Riolering” en de “Beslisboom aan- en afkoppelen
verharde oppervlakken”. Hierbij is het gebruik van voor het oppervlaktewater schadelijke stoffen zoals
koper, zink en bitumineuze dakbedekking niet toegestaan. De conclusie is dat het plan geen negatief
effect heeft, omdat wordt voldaan aan de Leidraad Riolering en de Beslisboom.
Bij ecologie gaat de aandacht uit naar de ruimte voor natuurvriendelijke oevers en natte ecologische
verbindingszones. In de bestaande situatie zijn in het plangebied geen natuurvriendelijke oevers
aanwezig.
38

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
4.6.2.3 Veiligheid en waterkering
Bij het onderwerp veiligheid/waterkering is de vraag of de locatie ligt in de kernzone of
beschermingszone van een waterkering: een zeewering, boezemkade, polderkade of de landscheiding.
Langs het Laakkanaal, aan de zijde van de Troelstrakade en het Willem Dreespark is een waterkering
gelegen. Voor het bouwen nabij de waterkering is de Algemene Keur van Delfland van toepassing. Het
geldende profiel mag niet door ondergrondse bebouwing en kabels en leidingen in de langsrichting
worden doorkruist. Dit legt beperkingen op ten aanzien van ondergronds bouwen. Ondergrondse
bebouwing moet buiten het dwarsprofiel van de waterkering worden gesitueerd. Daarnaast is de Keur
van Delfland van toepassing op de naast de kernzone gelegen beschermingszone. Deze heeft een
breedte van 15 m, horizontaal gemeten uit de begrenzing van de kernzone. Zowel de kern- als de
beschermingszone zijn op de plankaart van het bestemmingsplan weergegeven.
4.6.2.4 Afvalwater en Riolering
In het plangebied zijn geen afvalwatertransportleidingenoverstorten, bergbezinkbassins of zuiveringen
aanwezig die in beheer zijn bij Delfland. In het plangebied bevindt zich een gemengd rioolstelsel. In het
gemeentelijk Rioleringsplan is voor de periode 2011-2015 de aanleg van een gescheiden rioolstelsel niet
voorzien.
4.6.3 Vergunningverlening
Een belangrijk gevolg van de Waterwet is dat de huidige vergunningstelsels uit de afzonderlijke
waterbeheerwetten worden gebundeld. Dit resulteert in één vergunning, de Watervergunning. De
watervergunning dekt alle activiteiten in het watersysteem. Een vergunning is nodig als activiteiten
worden ondernemen in, op, boven, over of onder een oppervlaktewaterlichaam (watergang, vijver, rivier,
kanaal, meer of zee) of waterkering, of als grondwater wordt onttrokken of water geïnfiltreerd wordt in de
bodem.
De watertoets en de vergunningverlening blijven wel twee afzonderlijk procedures. Dit betekent dat het
Hoogheemraadschap bij het verlenen van een vergunning altijd aanvullende voorwaarden kunnen stellen.
4.7 Bodem
Op 1 januari 2006 is de wijziging van de Wet bodembescherming (Wbb) in werking getreden.
Vertrekpunt van de nieuwe Wbb is dat in het merendeel van de gevallen van bodemverontreiniging, de
daadwerkelijke bodemsanering wordt meegenomen in de ontwikkeling dan wel herontwikkeling van
plangebied of projectlocatie.
De wettelijke doelstelling is voortaan functiegericht. Vroeger moesten alle functies van de bodem worden
hersteld maar dit bleek in de praktijk lastig haalbaar. Hoge kosten en langdurige saneringen zorgden
van stagnatie. De gewijzigde wet houdt rekening met het gebruik van de bodem en de (im)mobiliteit van
de verontreiniging. De volgende uitgangspunten overheersen:
a. het geschikt maken van de bodem voor het voorgenomen gebruik;
b. het beperken van blootstelling aan en de verspreiding van de verontreiniging;
c. het wegnemen van actuele risico's.
Saneringsverplichtingen zijn gekoppeld aan ontoelaatbare risico's die samenhangen met het huidige en
toekomstige gebruik van de bodem. De uitvoering van deze verplichte saneringen wordt een stuk
flexibeler. Het is niet meer altijd nodig de hele locatie aan te pakken. Er kan ook sprake zijn van
deelsaneringen of een gefaseerde aanpak.
Plangebied
In en in de directe omgeving van het plangebied waren bedrijven met bodembedreigende activiteiten
gevestigd. Het gaat hierbij om een tankstation, een metaalconstructiebedrijf een verfspuitinrichting, hijs-
hef en andere transportmiddelenindustrie, metaal oppervlaktebehandelingbedrijf, een
vulcaniseerinrichting, een afvalinzamelingsbedrijf en een machinefabriek.
Er zijn dertien ondergrondse brandstoftanks bekend, waarvan zes zijn verwijderd of onklaar zijn gemaakt
door een daartoe gecertificeerd bedrijf. De overige zeven tanks zijn nog in gebruik.
39

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
In en in de directe omgeving van het plangebied zijn bodemonderzoeken uitgevoerd in verband met
aangetroffen verontreinigingen, herinrichting en/of bouwplannen. Hieruit is gebleken dat er in het
plangebied sprake is van twee gevallen van ernstige bodemverontreiniging. Hiervan is sprake bij een
gemiddelde overschrijding van de interventiewaarde in meer dan 25 m 3 vaste bodem en/of 100 m 3
grondwater (bodemvolume). In beide gevallen betreft het een mobiele verontreiniging met minerale olie
en vluchtige aromaten.
Voor de locatie Fruitweg 248 is een uiterlijke startdatum voor de sanering vastgesteld. Dit geval van
ernstige bodemverontreiniging is veroorzaakt door een voormalige machinefabriek. De sanering van
de bodemverontreiniging dient voor 2015 te zijn begonnen.
Ter plaatse van het tankstation van Shell aan de Troelstrakade is een bodemverontreiniging
ontstaan. Deze is grotendeels gesaneerd, de verontreiniging in het grondwater is deels gesaneerd
en er vindt monitoring plaats van de restverontreiniging.
Niet alle verdachte deellocaties in het plangebied zijn voldoende onderzocht. Voor die delen van het
plangebied waar herinrichting en/of nieuwbouw plaatsvindt en waar nog geen onderzoek en/of sanering
heeft plaatsgevonden, zal bodemonderzoek moeten worden uitgevoerd en zal er eventueel gesaneerd
moeten worden. Naast het feit dat nog niet overal binnen het plangebied bodemonderzoek heeft
plaatsgevonden, zijn er ook locaties waar het uitgevoerde bodemonderzoek sterk verouderd is (ouder
dan vijf jaar). Indien voor deze locaties bouwplannen/herinrichtingsplannen zijn, zullen de
bodemonderzoeken geactualiseerd moeten worden.
Uit de bodemkwaliteitskaart van de gemeente Den Haag blijkt dat de grond (0-2,0 m-maaiveld) in het
plangebied gemiddeld matig verontreinigd is met lood, zink en PAK (teerachtige stoffen) en licht
verontreinigd met cadmium, koper en kwik. Het gebied kan derhalve geheel als verdacht worden
aangemerkt. In het gebied is geen grondverzet mogelijk op basis van de bodemkwaliteitskaart.
4.8 Groen
4.8.1 Groen kleurt de stad
De nota 'Groen kleurt de stad' - beleidsplan voor het Haagse groen 2005-2015 - (2005) verwoordt het
groenbeleid van Den Haag in twee doelstellingen:
het beleidsplan biedt een kader voor duurzaamheid bij inrichting, beheer en gebruik van groen
waarbij steeds meer sprake zal zijn van een gezamenlijke verantwoordelijkheid van beheerder en
gebruiker;
het beleidsplan biedt een raamwerk waarbinnen keuzes kunnen worden gemaakt bij ruimtelijke
ingrepen die van invloed zijn op het groen in de stad en bij veranderende maatschappelijke
ontwikkelingen die van invloed zijn op de functies van het groen.
Deze doelstellingen zijn vertaald in vier ambities:
ruimte voor groen in en om de stad;
aandacht voor toegankelijkheid, gebruik en beleving van het groen;
duurzaamheid in inrichting, beheer en onderhoud van het groen;
samen het groen beheren.
Op grond van de aanwezige waarden zijn grote delen van het groen in Den Haag van bijzonder belang
voor de kwaliteit, de identiteit en de belevingswaarde van de stad alsmede voor de kwaliteit en de
verspreidingsmogelijkheden van planten en dieren. Deze vormen gezamenlijk de Stedelijke Groene
Hoofdstructuur. In het plangebied is één element uit de Groene Hoofdstructuur aanwezig: het water van
het Laakkanaal behoort tot het 'water van belang voor de groenstructuur'. Het beleid is deze stedelijke
groenstructuur duurzaam in stand te houden en waar mogelijk te versterken. Bovendien is het beleid
voor het “water van belang voor de groenstructuur” het verbeteren van de natuurwaarde en de ruimtelijke
en landschappelijke betekenis en het beschermen van muurvegetaties.
40

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
4.8.2 Ontwikkelingsvisie Stedelijke Ecologische Verbindingszones
In de nota Stedelijke Ecologische Verbindingszone in Den Haag is de stedelijke ecologische
hoofdstructuur aangegeven. Deze structuur sluit aan op de provinciale en nationale ecologische
hoofdstructuur. De SEHS bestaat uit kerngebieden (de grote groengebieden) met daartussen de
ecologische verbindingszones. De verbindingszones bestaan uit zo veel mogelijk aaneensluitend wijk-
en buurtgroen.
Het plangebied maakt geen deel uit van de Stedelijke Ecologische Hoofdstructuur.
4.8.3 Flora- en faunawet
De Flora- en Faunawet regelt de bescherming van planten- en diersoorten. De wet legt een zorgplicht op
voor alle dieren en planten in Nederland, bijvoorbeeld door bij de wijze en het tijdstip van uitvoering van
bouwplannen rekening te houden met het voortplantingsseizoen en met winterverblijfplaatsen zodat
dieren niet onnodig worden verontrust. Ook legt de Flora- en Faunawet een beschermingsplicht op voor
een groot aantal met name genoemde soorten. De wet bevat verbodsbepalingen voor het verwijderen van
beschermde plantensoorten van hun groeiplaats, het beschadigen, vernielen, wegnemen of verstoren van
voortplantings- of vaste rust- en verblijfplaatsen van beschermde diersoorten en het opzettelijk
verontrusten van een beschermde diersoort. Voor de algemene beschermde soorten geldt sinds februari
2005 bij ruimtelijke ontwikkelingen een algemene vrijstelling, voor andere soorten die strenger zijn
beschermd (vleermuizen, vogels, eekhoorns) kan onder voorwaarden een ontheffing worden
aangevraagd.
Gelet op het laag-dynamische karakter van het bestemmingsplan kan met toetsing aan de Flora- en
Faunawet bij de vergunningverlening worden volstaan. Daarbij is met name het volgende aandachtspunt
van belang. Bij sloop van gebouwen mogen geen verblijfplaatsen van vleermuizen en vogels worden
verstoord. Sloopwerken dienen bij voorkeur in de periode tussen half september en half november te
worden uitgevoerd. Voordat er werkzaamheden plaatsvinden, dienen de flora en fauna nader onderzocht
te worden middels een zogenaamde quickscan. Wanneer werkzaamheden kunnen leiden tot verstoring
van beschermde soorten, dient een ontheffing aangevraagd te worden.
4.8.4 Herziene Natuurbeschermingswet 1998
De gebiedsbescherming van bijzondere natuurgebieden, de zogenoemde Natura 2000-gebieden, is
geregeld in de herziene Natuurbeschermingswet 1998. (Met de aanwijzing van deze gebieden
implementeert de Natuurbeschermingswet de gebiedsbescherming uit de Habitatrichtlijn en
Vogelrichtlijn en vervalt de rechtstreekse werking van beide richtlijnen. Er bevinden zich geen
Natura-2000 gebieden in of nabij het plangebied.
4.8.5 Omgevingsvergunning voor kappen
Volgens de Algemene plaatselijke verordening (APV) van Den Haag, artikel 2.80 e.v., is voor het kappen
van bomen een omgevingsvergunning nodig (RIS 174540_100914). Door deze verordening kunnen
belangen zorgvuldig worden afgewogen voordat een kapvergunning wordt afgegeven dan wel geweigerd.
Daarnaast is een mogelijkheid opgenomen om monumentale bomen aan te wijzen. Er zijn in het
plangebied geen monumentale bomen aanwezig.
4.9 Archeologie
Gemeenten hebben de taak om bij vaststelling van bestemmingsplannnen rekening te houden met
aanwezige en te verwachten archeologische waarden (Monumentenwet 1988, artikel 38a). Voor het
gehele grondgebied van Den Haag heeft de gemeente een Archeologische Waarden- en
Verwachtingenkaart (AWVK) opgesteld. In de Beleidsnota Archeologie 2011-2020 geeft de gemeente
aan hoe de gemeente zorg wil dragen voor de archeologische sporen en resten in de Haagse
ondergrond. In deze paragraaf wordt toegelicht hoe het gemeentelijk archeologiebeleid is vertaald in het
bestemmingsplan 'Willem Dreespark e.o.'.
41

4.9.1 Gemeentelijk beleid
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Op de gemeentedekkende AWVK komen drie eenheden voor waaraan de gemeente beleid heeft
gekoppeld:
1. Terreinen met een archeologische waarde, dat wil zeggen: terreinen waarvan is vastgesteld dat er
zich belangrijke archeologische sporen en resten bevinden. In het kader van de archeologische
monumentenzorg stelt de gemeente hier voorwaarden aan bodemverstorende activiteiten dieper dan
50 cm onder maaiveld;
2. Gebieden waar archeologische resten en sporen kunnen worden verwacht (op basis van de
bodemopbouw en/of historische kaarten). Bij activiteiten met een bodemverstoring groter dan 50 m2
en dieper dan 50 cm onder maaiveld stelt de gemeente - als daartoe aanleiding bestaat - hier
voorwaarden voor onderzoek en bescherming van mogelijk aanwezige sporen en resten;
3. Gebieden waar geen archeologische sporen/resten (meer) worden verwacht. Hier verbindt de
gemeente op het gebied van de archeologie geen voorwaarden aan bodemverstorende activiteiten.
In het plangebied worden geen archeologische waarden verwacht (zie paragraaf 4.9.2).
In alle gevallen blijft de archeologische meldingsplicht van kracht (art. 53, Monumentenwet 1988). Dit
houdt in dat wanneer bij graafwerkzaamheden vondsten worden aangetroffen waarvan de vinder
redelijkerwijs moet kunnen weten dat het archeologie betreft, dit gemeld moet worden bij het bevoegd
gezag. De meldingsplicht staat op zichzelf, en is niet opgenomen in de regels van het
bestemmingsplan.
De afdeling Archeologie van de Dienst Stadsbeheer verricht namens het bevoegd gezag de taken en
besluitvorming inzake de archeologische monumentenzorg.
4.9.2 Archeologische waarden in het plangebied
Het plangebied is volgens de Nieuwe Geologische kaart van Den Haag en Rijswijk voor het grootste deel
gelegen in een gebied met een opeenvolging van lagen die onder natte omstandigheden zijn gevormd:
klei en veen. De klei werd enige duizenden jaren voor Christus afgezet door de zee en tijdens
overstromingen van getijdegeulen en kreken in de directe omgeving. Het veen kon ontstaan en groeien
omdat het gebied, ook als er geen sprake van overstromingen was, vele eeuwen moerassig bleef. Mocht
bijvoorbeeld echter het veen in droge perioden wel geschikt zijn geweest, dan zijn de sporen hiervan bij
de aanleg van de havens in de twintigste eeuw verdwenen. Alleen ter plaatse van de hoek van het
Willem Dreespark bij de Erasmusweg, waar de spoorlijn kruist, is volgens de geologische kaart een
smalle strandwal in de ondergrond aanwezig. Hierop zou in de prehistorie gewoond en gewerkt kunnen
zijn. Archeologisch booronderzoek ter plaatse van het Hildebrandplein in 2007 heeft echter aangetoond
dat deze strandwal veel smaller was en de klei zich veel verder uitstrekte dan werd aangenomen. Ook
dit deel van het plangebied is dus veel drassiger geweest dan tevoren is aangenomen, waardoor de
archeologische verwachting hier ook laag is.
Bovenstaande maakt duidelijk dat het hele plangebied een lage archeologische verwachting heeft. Er is
daarom op de plankaart geen sprake van een dubbelbestemming archeologie. Dat betekent dat er vanuit
de archeologische monumentenzorg geen voorwaarden worden verbonden aan vergunningaanvragen voor
activiteiten waarbij bodemverstoringen optreden.
4.10 Gebiedsgericht Milieubeleid
Tien voor milieu
De nota Tien voor milieu (2006) is het richtinggevend document voor de hoofdlijnen van milieubeleid van
de gemeente Den Haag in de periode 2006-2010. In deze contourennota zijn ambities vastgesteld voor
de speerpunten lucht, klimaat, water en geluid en voor de aandachtspunten vergunningverlening en
handhaving, externe veiligheid, afval, binnenmilieu, bodem en sturing.
Handleiding Gebiedsgericht Milieubeleid
Een belangrijk instrument bij samenwerking tussen ruimtelijke ordening en milieu is het Gebiedsgericht
Milieubeleid (2005). Er is een indeling van Den Haag gemaakt met gebieden van eenzelfde functie.
Gebieden met eenzelfde functie behoren tot hetzelfde gebiedstype. Per gebiedstype is de gewenste
42

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
milieukwaliteit vastgesteld. De gebiedsspecifieke kenmerken en de mogelijkheden bepalen de
toekenning van de ambitie per milieudoel: geluid, lucht, bodem, afval, water, ecologie en groen, energie,
mobiliteit, externe veiligheid en binnenmilieu. Met het vaststellen van milieuambities per gebiedstype
wordt richting gegeven aan de kwaliteit die de verschillende onderdelen van het milieu op een bepaald
tijdstip dienen te hebben. Er is een zestal gebiedstypen gedefinieerd. Het plangebied behoort tot de
gebiedstypen 'Wonen' en 'Gemengd wonen'
Het gebiedsgericht milieubeleid maakt onderscheid tussen 3 verschillende ambitieniveaus:
Milieu Basis: ambities die aansluiten bij de bestaande wet- en regelgeving en het bestaande
gemeentelijk beleid.
Milieu Extra: ambities die een stuk verder gaan dan het wettelijke minimum.
Milieu Maximaal: de maximaal haalbare ambitie voor een thema.
De volgende ambities zijn voor het gebiedstype 'Wonen' van belang. Bij toekomstige ruimtelijke
ontwikkelingen in het plangebied zijn de bovengenoemde milieuambities richtinggevend.
thema Welke
ambitie is
vastgelegd?
Wordt de
ambitie
gerealiseerd
toelichting
bodem extra ja Binnen het deel van het plangebied waarvoor dit gebiedstype
geldt, is één geval van ernstige bodemverontreining bekend.
De locatie is gelegen aan de Fruitweg 248. Deze ernstige
bodemverontreiniging is veroorzaakt door een voormalige
machinefabriek. De sanering van de bodemverontreiniging
externe
veiligheid
dient voor 2015 te zijn begonnen.
maximaal ja Het plangebied wordt langs de Fruitweg en de Troelstrakade,
tussen de Fruitweg en de Coornhertstraat, begrensd door
buisleiding W-509-06 van de Gasunie. Het plangebied ligt
daarmee binnen het invloedsgebied van deze buisleiding.
Uit dit onderzoek blijkt dat het groepsrisico ter hoogte van de
Fruitweg 0,3 maal de oriëntatiewaarde is.
Aangezien de oriëntatiewaarde niet wordt overschreden en
sprake is van een conserverend bestemmingsplan (het
groepsrisico neemt niet toe) is een nadere verantwoording niet
noodzakelijk.
geluid maximaal ja Het bestemmingsplan 'Willem Dreespark e.o.' biedt geen
mogelijkheden voor het realiseren van nieuwe geluidsgevoelige
bestemmingen. De reconstructie van een (spoor)weg is ook
niet aan de orde. Derhalve is een geluidsonderzoek niet
noodzakelijk. De Wet geluidhinder staat de ruimtelijke
besluitvorming niet in de weg en daarmee zijn er geen
juridische mogelijkheden tot het nemen van maatregelen ter
verbetering van het geluidsniveau (indien de geluidsbelasting
de in de ambities genoemde waarden zou overschrijden).
'lucht maximaal ja Het bestemmingsplan 'Willem Dreespark e.o.' betreft een
conserverend bestemmingsplan waarin geen nieuwe
ontwikkelingen zijn opgenomen. Op grond van deze
overwegingen kan reeds zonder detailonderzoek worden
vastgesteld dat het bestemmingsplan voldoet aan de Wet
milieubeheer. Daarmee zijn er geen juridische mogelijkheden
tot het nemen van maatregelen ter verbetering van de
luchtkwaliteit (indien de luchtkwaliteit de in de ambities
genoemde waarden zou overschrijden).
43

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
mobiliteit extra ja Het Willem Dreespark fungeert als buurtonsluitingsweg,
waardoor een groot deel van het plangebied alleen wordt
gebruikt voor bestemmingsverkeer. De parkeerterreinen
rondom de flats aan het Willem Dreespark zijn uitsluitend
bestemd voor bewoners van deze woningen.
schoon extra ja Bij wijzigingen in de inrichting van het plangebied dient
rekening gehouden te worden met de ambities binnen dit
thema. Het bestemmingsplan staat mogelijke maatregelen
niet in de weg.
water Water dat ja Het plan heeft geen nadelige effecten op de waterkwaliteit.
siert
natuur extra ja Binnen het plangebied is geen (stedelijke) ecologische
hoofdstructuur aanwezig. Het bestemmingsplan maakt geen
ontwikkelingen mogelijk die van invloed zijn op de ecologische
hoofdstructuur rondom het plangebied
klimaat maximaal ja Het bestemmingsplan maakt geen nieuwe ontwikkelingen
mogelijk. Daarom zijn de mogelijkheden om
klimaatdoelstellingen in het plangebied te realiseren zeer
beperkt.
De volgende ambities zijn voor het gebiedstype 'Gemengd Wonen' van belang. Bij toekomstige
ruimtelijke ontwikkelingen in het plangebied zijn de bovengenoemde milieuambities richtinggevend.
thema Welke
ambitie is
vastgelegd?
Wordt de
ambitie
gerealiseerd
toelichting
bodem extra gedeeltelijk Binnen het deel van het plangebied waarvoor dit gebiedstype
geldt, is één geval van ernstige bodemverontreining bekend.
Het gaat om het tankstation van Shell aan de Troelstrakade.
De verontreiniging in de grond is grotendeels gesaneerd, de
verontreiniging in het grondwater is deels gesaneerd en er
externe
veiligheid
vindt monitoring plaats van de restverontreiniging.
maximaal ja Het plangebied wordt langs de Fruitweg en de Troelstrakade,
tussen de Fruitweg en de Coornhertstraat, begrensd door
buisleiding W-509-06 van de Gasunie. Het plangebied ligt
daarmee binnen het invloedsgebied van deze buisleiding.
Uit dit onderzoek blijkt dat het groepsrisico ter hoogte van de
Fruitweg 0,3 maal de oriëntatiewaarde is.
Aangezien de oriëntatiewaarde niet wordt overschreden en
sprake is van een conserverend bestemmingsplan (het
groepsrisico neemt niet toe) is een nadere verantwoording niet
noodzakelijk.
geluid extra ja Het bestemmingsplan 'Willem Dreespark e.o.' biedt geen
mogelijkheden voor het realiseren van nieuwe geluidsgevoelige
bestemmingen. De reconstructie van een (spoor)weg is ook
niet aan de orde. Derhalve is een geluidsonderzoek niet
noodzakelijk. De Wet geluidhinder staat de ruimtelijke
besluitvorming niet in de weg en daarmee zijn er geen
juridische mogelijkheden tot het nemen van maatregelen ter
verbetering van het geluidsniveau (indien de geluidsbelasting
de in de ambities genoemde waarden zou overschrijden).
44

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
lucht extra ja Het bestemmingsplan 'Willem Dreespark e.o.' betreft een
conserverend bestemmingsplan waarin geen nieuwe
ontwikkelingen zijn opgenomen. Op grond van deze
overwegingen kan reeds zonder detailonderzoek worden
vastgesteld dat het bestemmingsplan voldoet aan de Wet
milieubeheer. Daarmee zijn er geen juridische mogelijkheden
tot het nemen van maatregelen ter verbetering van de
luchtkwaliteit (indien de luchtkwaliteit de in de ambities
genoemde waarden zou overschrijden).
mobiliteit extra ja Voor de bedrijven langs de Fruitweg vindt parkeren op eigen
terrein plaats.
schoon extra ja Bij wijzigingen in de inrichting van het plangebied dient
rekening gehouden te worden met de ambities binnen dit
thema. Het bestemmingsplan staat mogelijke maatregelen
niet in de weg.
water Water dat ja Het plan heeft geen nadelige effecten op de waterkwaliteit.
siert
natuur extra ja Binnen het plangebied is geen (stedelijke) ecologische
hoofdstructuur aanwezig. Het bestemmingsplan maakt geen
ontwikkelingen mogelijk die van invloed zijn op de ecologische
hoofdstructuur rondom het plangebied
klimaat maximaal ja Het bestemmingsplan maakt geen nieuwe ontwikkelingen
mogelijk. Daarom zijn de mogelijkheden om
klimaatdoelstellingen in het plangebied te realiseren zeer
beperkt.
45

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
46

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Hoofdstuk 5 Planbeschrijving
5.1 Inleiding
In de voorgaande hoofdstukken zijn de bestaande situatie (hoofdstuk 2), het beleidskader (hoofdstuk 3)
en de milieukwaliteitseisen (hoofdstuk 4) uiteengezet. Dit diende ertoe om de nodige kennis te vergaren
omtrent de relevante feiten en de af te wegen belangen voor het bestemmingsplan. In paragraaf 5.2
worden de in het plan opgenomen ontwikkleingen aangegeven. Aan de hand hiervan wordt in paragraaf
5.3 een verantwoording van de in het plan gemaakte keuze van bestemmingen gemaakt. Met deze
keuze kan de opzet van het bestemmingsplan in paragraaf 5.4 en de bestemmingen globaal beschreven
worden.
5.2 Ontwikkelingen
5.2.1 Extra bouwlagen
5.2.1.1 Vijf bouwlagen
Zoals in hoofdstuk 3 is aangegeven volgt uit de structuurvisie en de agenda voor de Haagse Verdichting
dat langs doorgaande wegen en groen wordt uitgegaan van vijf bouwlagen.
In dit bestemmingsplan zijn de Fruitweg en de Troelstrakade doorgaande wegen. Langs de
Troelstrakade is alleen een tankstation gelegen. Om die reden is hier geen bebouwing in vijf lagen
mogelijk gemaakt.
De panden langs de Fruitweg maken deel uit van het bedrijventerrein Fruitweg/Groothandelsterrein. De
Fruitweg is een brede stadslaan met 2x2 rijstroken met rambaar in middenligging, parkeer/boomstrook
en vrijliggende fietspaden. Gelet op het brede profiel en de langsgelegen bebouwing met wisselende
hoogtes en functies is bebouwing in minimaal vijf bouwlagen hier verantwoord. In het bestemmingsplan
wordt voor deze bebouwing een hoogte van tenminste 15 meter opgenomen.
bezonningsonderzoek: PM
5.3 Keuze en verantwoording van bestemmingen
Het bestemmingsplan bestaat uit een digitale verbeelding (plankaart), regels en een toelichting. De
eerste twee onderdelen zijn juridisch bindend, de toelichting is juridisch niet bindend maar helpt bij de
interpretatie van de kaart en de regels. De analoge plankaart is, gelet op de aard en omvang van het
plangebied, afgedrukt op een topografische ondergrond met een schaal van 1:1000.
Een belangrijk onderdeel van Wet ruimtelijke ordening (Wro) vormt de digitaliseringsverplichting. De Wro
bepaalt dat een bestemmingsplan digitaal raadpleegbaar en uitwisselbaar moet zijn. Dit heeft onder
meer geleid tot de introductie van twee nieuwe begrippen: 'analoge verbeelding' en 'digitale verbeelding'.
Onder analoge verbeelding wordt verstaan: alle te verbeelden informatie van een ruimtelijk plan op
papier. De term analoge verbeelding is dus een synoniem voor de tot nu toe altijd gebruikte term
plankaart.
De 'digitale verbeelding' is een interactieve raadpleegomgeving via het internet
(www.ruimtelijkeplannen.nl) die de gehele inhoud van het bestemmingsplan ontsluit overeenkomstig de
Standaard voor Vergelijkbare Bestemmingsplannen (SVBP2012). Door een muisklik op een bepaalde
plek verschijnen de bijbehorende regels voor die plek in beeld. Onder de term digitale verbeelding wordt
dan ook niet alleen het ruimtelijk beeld, maar ook de daarbij behorende juridische informatie (regels)
verstaan. Indien de digitale en de analoge verbeelding tot interpretatieverschillen leiden is de digitale
verbeelding beslissend.
Op de bij het onderhavige bestemmingsplan behorende verbeelding zijn alle noodzakelijke en op grond
van het Besluit ruimtelijke ordening vereiste gegevens ingetekend. Er is daarbij onderscheid gemaakt in
bestemmingen en aanduidingen op de verbeelding. De bestemmingen zijn de belangrijkste elementen.
Elk stuk grond van het plangebied heeft een bestemming. Deze wordt zichtbaar gemaakt door middel
47

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
van een kleur, op de analoge verbeelding al dan niet in combinatie met een letter, ter aanduiding van de
bestemming en een getal dat de maximale toegestane (goot- en nok)hoogte en/of
bebouwingspercentage aangeeft. Daardoor is het mogelijk om te zien welke bestemmingen zijn gegeven
aan de gronden en opstallen binnen het plangebied. Elke op de verbeelding ingetekende bestemming is
gekoppeld aan een bestemmingsartikel in de regels. De regels laten vervolgens bij elke bestemming
zien op welke wijze gronden binnen de desbetreffende bestemming gebruikt mogen worden. Daarbij
wordt onder meer verwezen naar aanduidingen op de plankaart. Aanduidingen geven dientengevolge, in
samenhang met de regels, duidelijkheid over wat binnen een bestemmingsvlak al dan niet is
toegestaan.
Op de digitale en analoge verbeelding van de plankaart zijn bouwhoogten aangegeven. Gekoppeld aan
bouwvlakken is een maatvoering voor (goot- en nok)hoogte, afgerond in meters en conform SVBP 2012
opgenomen. De waarde op de plankaart geeft de maximaal toegelaten (goot- en nok)hoogte van een
gebouw aan. Daarnaast wordt ook in de bouwregels van het bestemmingsplan een en ander bepaald
over bouwhoogten.
Bij het bepalen van de daadwerkelijke hoogte van gebouwen is gebruik gemaakt van stereokartering met
behulp van luchtfoto's. De maximaal toegelaten bouwhoogte kan afwijken van de daadwerkelijke hoogte
van een gebouw: aan het vaststellen van een maximale bouwhoogte liggen stedenbouwkundige
overwegingen ten grondslag.
Voorts wordt de opzet van het bestemmingsplan ingegeven door de relevante beleidskaders en
omgevingsfactoren. In onderstaande tabellen (beslissingstabel) is aangegeven op welke onderdelen de
in dit bestemmingsplan beschreven beleidskaders en omgevingsfactoren hun vertaling hebben gevonden
in het juridisch bindende gedeelte van het bestemmingsplan. Deze paragraaf vormt dan ook als het ware
de schakel tussen de toelichting van het bestemmingsplan en de daarbij behorende regels en plankaart.
Beleidskader Vertaling in het bestemmingsplan
Ruimtelijk beleid
In de provinciale Verordening Ruimte is het
bedrijventerrein Fruitweg aangewezen als
'bedrijventerrein'. In artikel 8 lid 2 van deze
Verordening is bepaald dat het
bestemmingsplan geen nieuwe
(bedrijfs)woningen mag mogelijk maken.
In artikel 8 lid 2 van de Verordening Ruimte is
bepaald dat bestemmingsplannen op
bedrijventerreinen bedrijven uit de hoogst
mogelijke milieucategorie van de Staat van
Bedrijfsactiviteiten passend bij de omgeving
van het bedrijventerrein mogelijk maken. I
In de artikelen 3.3 en 4.3 is bepaald dat
dienstwoningen niet zijn toegestaan.
In de bestemmingen Bedrijf en Gemengd die zijn
gelegen op de gronden aan de Fruitweg, is
bedrijvigheid in ten hoogste milieucategorie 2 van
de Staat van bedrijven op bedrijventerreinen
mogelijk die in bijlage 3 van de regels is
opgenomen. Voor milieucategorie 3 dient de
afstand tussen woningen en het betreffende bedrijf
tenminste 50 meter te bedragen, voor
milieucategorie 2 is dat 30 meter. De afstand
tussen de bedrijven aan de Fruitweg en de
woonschepen in het Laakkanaal is meer dan 30
meter, maar minder dan 50 meter. Met het
opnemen van ten hoogste milieucategorie 2 is
voldaan aan het bepaalde in lid 3 van de
provinciale verordening.
48

De waterkering ten zuiden en zuidoosten van
het Laakkanaal is door de provincie
aangewezen als regionale waterkering. In
artikel 10 van de Verordening Ruimte is
bepaald dat de waterkeringen als zodanig
bestemd worden en regels worden opgenomen
voor onbelemmerde werking, instandhouding
en onderhoud van de keringen. Zowel de
beschermingszone als kernzone dienen te
worden bestemd. Andere bestemmingen zijn
slechts toelaatbaar voor zover er geen geen
sprake is van significante belemmeringen voor
het onderhoud, de veiligheid of de
mogelijkheden voor versterking van de
betreffende keringen. Daarbij is advies nodig
van de beheerder van de waterkering.
In de uitwerking van de Structuurvisie Den
Haag 2020 in de Agenda voor de Haagse
Verdichting wordt voorgesteld dat langs
doorgaande wegen en groen een bouwhoogte
van minimaal vijf lagen mogelijk zou moeten
zijn.
Cultuurhistorie en archeologie
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
In het bestemmingsplan zijn zowel de kern- als
beschermingszone bestemd als Waterstaat -
Waterkering. In artikel 11 zijn de bijbehorende
regels opgenomen. Daarmee is voldaan aan het
bepaalde in artikel 10 van de provinciale
verordening.
De doorgaande weg in het plangebied waar van
een bouwhoogte van minimaal vijf lagen wordt
uitgegaan is zijn de Fruitweg en Troelstrakade.
Langs de Troelstrakade is uitsluitend een
tankstation gelegen. Bebouwing in vijf lagen is
daarom langs deze weg niet aan de orde. Langs
de Fruitweg mag de bebouwing tot vijf lagen
worden verhoogd, voorzover deze nog niet zo hoog
is.
De Monumentenwet 1988 /
Het plangebied is niet aangewezen als rijks- /
Monumentenverordening Den Haag verplicht de gemeentelijk beschermd stadsgezicht.
gemeenteraad van Den Haag een
bestemmingsplan vast te stellen ter
bescherming van het rijks- / gemeentelijk
beschermd stadsgezicht.
De Wet op de Archeologische
Monumentenzorg legt de verplichting op om in
nieuwe bestemmingsplannen en bij wijziging
van bestaande bestemmingsplannen met de
archeologische waarden rekening te houden
In 2010 is in het Besluit ruimtelijke ordening
opgenomen dat gemeenten bij het maken van
bestemmingsplannen rekening moeten houden
met cultuurhistorische waarden.
Verkeer
Het hele plangebied heeft een lage
archeologische verwachting. Om die reden is in
het bestemmingsplan geen dubbelbestemming
Waarde-Archeologie opgenomen.
Binnen het plangebied is onderzoek verricht naar
de cultuur historische waarden. De
cultuurhistorische waarden zijn beschreven in
paragraaf 2.3.2. Het scholencomplex Willem
Dreespark 306-307 (het vooroorlogse deel) heeft
een hoge cultuurhistorische waarde. Het water van
het Laakkanaal is als waardevol aangemerkt.
Beiden zijn conserverend bestemd.
49

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
De Haagse Nota Mobiliteit hanteert een De rangorde die in het beleid is verwoord is bij de
rangorde in haar wegenstructuur. Naast de aanwijzing van de bestemmingen gehanteerd.
hoofdwegen voor het doorgaande verkeer zijn De Troelstrakade heeft binnen het plangebied een
er de wegen van een lagere orde die het buurtontsluitende functie en heeft de bestemming
verkeer tussen wijken en het buurtgebonden Verkeer - Straat. De overige straten hebbend de
verkeer moeten afwikkelen:
bestemming Verkeer - Verblijfsstraat.
buurtontsluitingswegen (straten) en
erfontsluitingswegen (verblijfs- en woonstraten).
Verblijfsgebied ten slotte is openbare ruimte
waar geen autoverkeer is toegestaan en waar
de verkeersfunctie ondergeschikt is aan de
verblijfsfunctie
Het beleid streeft naar een hoofdroutenetwerk
voor de fiets en voldoende stallingsplaatsen bij
bestemmingen.
De nota “Parkeerkader Den Haag 2010-2020”
gaat mede in op het faciliteren van de
parkeerbehoefte en het benutten van schaarse
ruimte
Wonen
De kern van de Woonvisie 2009-2020 is dat,
wanneer Den Haag zich meer op de kaart wil
zetten als woonstad, de stad zich moet
versterken door meer differentiatie in
woonmilieus en woonsferen te creëren en de
woonkwaliteit verhogen
We woonschepen in het Laakkanaal zijn
conform het Kadebeleid Woon- en
bedrijfsboten (2000) aangewezen als één van
de 17 Haagse locaties voor woonschepen
Economie
Binnen de bestemmingen Groen, Verkeer - Straat
en Verkeer - Verblijfsstraat zijn fietsvoorzieningen
zoals fietspaden mogelijk gemaakt. Het fietspad
langs de Troelstrakade is onderdeel van het
hoofdroutenetwerk voor de fiets.
In het plangebied wordt uitgegaan van parkeren op
eigen terrein met een parkeerbehoefte volgens de
in bijlage 4 opgenomen Nota Parkeernorm Den
Haag, inlegvel parkeernormen.
Het plangebied is in de Woonvisie aangewezen
voor een binnenstedelijke transformatie naar een
centrumstedelijk woonmilieu met een gevarieerd
stedelijk woon- werk- en leefmilieu aan het water.
Dit beleid is onder andere vertaald in het
Masterplan Knoop Moerwijk (zie paragraaf
3.2.4.3). Het college heeft er in het IpSO 2011 (het
Investeringsprogramma Stedelijke Ontwikkeling)
onder meer voor gekozen om voor Knoop Moerwijk
de komende vier jaar geen ontwikkelingen op te
starten. Om die reden zijn de ontwikkelingen uit
het Masterplan ook niet opgenomen in onderhavig
bestemmingsplan. De bestaande woningen zijn
als zondaig bestemd.
Op korte termijn wordt ingezet op verbetering en
vernieuwing van de bestaande voorraad en
openbare ruimte. De bestemming Wonen staat dit
niet in de weg.
Op de vplankaart is binnen de bestemming Water
een aanduiding 'woonschepenligplaats'
opgenomen. Per aanduidingszone is aangegeven
hoeveel woonschepenligplaatsen binnen de
betreffende zone aanwezig mogen zijn. Aanvullend
zijn op woonschepen en bijbehorende bouwwerken
de gemeentelijke 'Verordening op de
Binnenwateren' (RIS 181486, oktober 2011), het
B&W-besluit 'Aanwijzing van kaden' van 18 juni
2001, en de beleidsnota 'Bij het wonen op water'
(januari 2000, RIS 72164), van toepassing.
50

De bedrijven aan de Fruitweg maken deel uit
van het gelijknamige bedrijventerrein. Een deel
van de gebouwen voldoet niet aan de laatste
eisen van ondernemers en werknemers en ook
de uitstraling van de terreinen kan beter.
Hierdoor dreigt een neergaande spiraal. Het
beleid van de gemeente Den Haag is er
daarom op gericht om op de bedrijventerreinen
te komen tot meer menging van functies. Het
mengen moet wel op een dusdanige wijze
gebeuren dat de verschillende functies elkaar
niet in de weg zitten.
De Detailhandelsnota bepaalt dat voor kantoor-
en bedrijfslocaties het winkelaanbod beperkt
dient te blijven om versnippering van het
aanbod en een structuurverstorende werking te
voorkomen.
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
De bedrijven aan de Fruitweg zijn bestemd als
Gemengd. Binnen deze bestemming zijn naast
bedrijven ook sportvoorzieningen en
maatschappelijke voorzieningen toegestaan.
Voor de maatschappelijke functies is bepaald dat
dit geen functies mogen zijn die de
ontwikkelingsmogelijkheden van gevestigde
bedrijven schaden.
Daarnaast zijn ter plaatse van specifieke
functieaanduidigingen op de plankaart ook een
garagebedrijf en kantoren toegestaan.
Om deze reden is in het plangebied geen nieuwe
detailhandel mogelijk gemaakt.
Op 18 februari 2010 heeft de gemeenteraad de In plangebied zijn nieuwe kantoren niet
'Kantorenstrategie Den Haag 2010-2030, de toegestaan en wordt transformatie van kantoor
gebruiker centraal' vastgesteld. Met de naar andere functies mogelijk gemaakt door de
kantorenstrategie wil de gemeente regie voeren ruimte gemengde bestemming.
over de dynamische ontwikkelingen in de
kantoormarkt en de positie van Den Haag
Kantorenstad verder uitbouwen. In de
kantorenstrategie staat aangegeven waar
eventuele nieuwbouw of handhaving van
kantoren mogelijk is en waar aan
functiewijziging gedacht moet worden. Het
stedelijke kantorenbeleid er ook op gericht om
het huidige overaanbod in Den Haag en de
regio te verminderen. Daarom wordt
transformatie van kantoren naar ander
vastgoed gestimuleerd.
Op 4 februari 2010 heeft de gemeenteraad de
Toekomstvisie Horeca 2010-2015 vastgesteld.
Voor toevoeging van horeca in de wijken ligt de
focus op winkelgebieden/winkelstraten en
In het plangebied komen geen winkelgebieden of
verblijfspleinen voor. Horeca is in het plangebied
niet toegestaan.
kleinschalige verblijfspleinen.
Onderwijs, Cultuur en Welzijn, Sport, Zorg en Maatschappelijke voorzieningen
In het plangebied is nu nog de school voor
speciaal onderwijs Tyltylcentrum 'De Witte
Vogel' aan het Willem Dreespark 307 en
Willem Dreespark 102 gevestigd. Voor het
Tyltylcentrum 'De Witte Vogel' is nieuwbouw
gepland aan de Melis Stokelaan, die naar
verwachting in 2015 in gebruik genomen zal
worden. Na oplevering van de nieuwbouw aan
de Melis Stokelaan zullen de vestigingen aan
het Willem Dreespark aan de
onderwijsbestemming worden onttrokken.
Voor de school voor speciaal onderwijs
Tyltylcentrum 'De Witte Vogel' aan het Willem
Dreespark 307 en Willem Dreespark 102 is op de
plankaart een aanduiding 'onderwijs' opgenomen
binnen respectievelijk de bestemming Gemengd
en Wonen. De ruime maatschappelijke
bestemming biedt genoeg mogelijkheden om de
bebouwing na vertrek van de school voor een
andere functie te gebruiken.
51

De gemeente Den Haag streeft in haar
huisvestingsplannen naar de vestiging van
voorscholen: een peuterspeelzaal en een
(Gemeentelijk Onderwijs Achterstand of
GOA-)basisschool die dezelfde voor- en
vroegschoolse educatieve programma's
gebruiken.
De gemeente streeft ernaar voldoende goede
sportaccommodaties te realiseren die
betaalbaar, toegankelijk, bereikbaar en voor
sportdoeleinden geschikt zijn.
Ten aanzien van het plangebied is de inzet
gericht op handhaving van bestaande
welzijnsvoorzieningen en, waar dat inpasbaar
is, potenties te bieden voor nieuwe
voorzieningen.
Gemeente Den Haag zet zich in voor een
gevarieerd en breed cultureel aanbod, het
ondersteunen van kwetsbare vormen van kunst
en cultuur en het professioneel beheer van
gemeentelijke collecties. In dit
bestemmingsplan zijn aan het Willem
Dreespark 104-105b zes atelierwoningen
gelegen. Dit zijn gecombineerde woon- en
werkruimtes voor kunstenaars.
Bij nieuwe woningbouwlocaties dient in
principe de richtlijn van 3% aan openbare
speelruimte te worden gehanteerd in relatie tot
het 'uitgeefbaar' gebied. Groenvoorzieningen
die ook als informele speel- en/of recreatie
ruimte kunnen fungeren, worden hierin
meegeteld.
Parapluherzieningen
Naast bestemmingsplannen die op een
specifiek plangebied van toepassing zijn, kent
de gemeente Den Haag een aantal
parapluherzieningen die op het hele
gemeentelijke grondgebied van toepassing zijn
en die door dit bestemmingsplan voor wat
betreft het plangebied worden vervangen
Bezonning
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Ter plaatse van de aanduiding 'onderwijs', die is
opgenomen voor de school voor speciaal onderwijs
Tyltylcentrum 'De Witte Vogel' is ook
kinderopvang toegestaan.
Binnen de gemengde bestemming zijn
sportvoorzieningen toegestaan.
Welzijnsvoorzieningen zijn, mits het geen
inrichtingen als bedoeld in artikel 1 van het Besluit
geluidhinder betreffen, toegestaan binnen de brede
gemengde bestemming.
De atelierwoningen zijn bestemd als Wonen.
Binnen deze bestemming zijn aan huis verbonden
beroepen toegestaan, waaronder ook de
werkruimtes voor kunstenaars worden begrepen.
Het bestemmingsplan maakt geen nieuwe
woningbouwlocaties mogelijk. Binnen de
bestemmingen Groen en Verkeer - Verblijfsstraat
zijn speelvoorzieningen toegestaan.
In het bestemmingsplan Parapluherziening
Detailhandel Vuurwerk (2004) is het beleid van de
gemeente Den Haag neergelegd ten aanzien van
de vestiging van detailhandelsbedrijven die zich
bezighouden met de verkoop en opslag van
consumentenvuurwerk. onderhavig
bestemmingsplan maakt geen detailhandel
mogelijk.
De regeling in de gemeentelijke
leefmilieuverordeningen die seksinrichtingen
verbiedt, is geïntegreerd in en vervangen door het
bestemmingsplan Parapluherziening
Seksinrichtingen (2003) waarmee aan alle
geldende bestemmingsplannen in de gemeente
Den Haag een regeling werd toegevoegd ten
aanzien van seksinrichtingen. Deze regeling is
vertaald in dit bestemmingsplan.
52

Binnen de gemeente Den Haag zijn
bezonningsnormen vastgesteld. De effecten
van het mogelijk maken van vijf bouwlagen op
de bezonning binnen en rondom het
plangebied zijn onderzocht. Daarbij is getoetst
aan de bezonningsnormen.
5.4 Toelichting op de regels
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
De vertaling van het bezonningsonderzoek naar
het bestemmingsplan is beschreven in paragraaf
5.2
Het bestemmingsplan bestaat uit een digitale plankaart, regels en een toelichting. De eerste twee
onderdelen zijn juridisch bindend, de toelichting is juridisch niet bindend maar helpt bij de interpretatie
van de kaart en de regels.
De regels zijn als volgt ingedeeld:
1. Inleidende regels. De inleidende regels (artikel 1 en 2) lichten de begrippen toe die in de regels
voorkomen en ook de wijze van meten (hoogte, diepte et cetera) die moet worden gehanteerd.
2. Bestemmingsregels. De bestemmingsregels (artikel 3 tot en met 11) bevatten voor elke
bestemming een omschrijving van de bestemming en bouwregels. Als specifiek voor een
bestemming een afwijkingsbevoegdheid geldt, is deze in het betreffende artikel opgenomen.
3. Algemene regels. De algemene regels (artikel 12 tot en met 15) bevatten voor alle bestemmingen
geldende regels: algemene bouwregels, algemene gebruiksregels en algemene afwijkingssregels.
4. Overgangs- en slotregels. Het overgangsrecht is opgenomen in artikel 16, de slotregel in artikel 17.
5.4.1 Inleidende regels
In artikel 1 worden belangrijke begrippen die in het plan veel voorkomen, nader gedefinieerd.
Aandacht verdienen de begrippen aan-huis-gebonden bedrijf, en aan-huis-gebonden beroep. Wanneer in
de bestemmingsregels wonen is toegestaan, is impliciet ook het uitoefenen van een aan-huis-gebonden
bedrijf en/of beroep toegestaan.
Op basis van jurisprudentie mogen deze activiteiten:
- geen hinder voor de woonsituatie opleveren;
- naar de aard en visueel geen afbreuk doen aan het karakter van de woning;
- geen detailhandel en/of horeca betreffen;
- geen nadelige invloed hebben op de normale afwikkeling van het verkeer en geen parkeerproblemen in
de omgeving veroorzaken.
In artikel 2 is aangegeven hoe afstanden en maten die in de regels worden voorgeschreven, moeten
worden gemeten. Het definiëren van begrippen en de aanwijzingen voor het meten, vergroten de
duidelijkheid en de rechtszekerheid. De regeling voor bestaand gebruik dat afwijkt van de bestemming is
onderdeel van de algemene gebruiksregels.
5.4.2 Bestemmingsregels
Artikel 3 Bedrijf
De bestemming Bedrijf is toegekend aan een deel van de bedrijven aan de Fruitweg, aan de bedrijven
aan het Willem Dreespark en het tankstation aan de Troelstrakade. Andere bedrijven zijn opgenomen
binnen de bestemming Gemengd.
De bedrijven aan het Willem Dreespark zijn gelegen in een gemengd gebied. Bedrijven zijn toegestaan
in de milieucategorieën A en B van de Staat van bedrijven bij functiemenging, zoals is opgenomen in
bijlage 2 van de regels. De bedrijven aan de Fruitweg maken deel uit van een bedrijventerrein. Voor deze
bedrijven is de milieucategorisering van de Staat van bedrijven op bedrijventerreinen aangehouden. Deze
lijst is opgenomen in bijlage 3 van de regels. Bedrijven tot en met milieucategorie 2 zijn toegestaan.
Voor het tankstation aan de Troelstrakade is een specifieke aanduiding opgenomen op de plankaart:
'verkooppunt motorbrandstoffen zonder lpg'. Hier is uitsluitend een verkooppunt voor motorbrandstoffen
toegestaan.
De bouwvlakken mogen volledig worden bebouwd. Met uitzondering van het tankstation komen deze
53

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
bouwvlakken overeen met de bestemmingsgrenzen, wat inhoudt dat de volledige percelen mogen
worden bebouwd.
Artikel 4 Gemengd
Voor de bedrijven binnen de gemengde bestemming is dezelfde systematiek aangehouden als binnen
de bestemming Bedrijf. Daarnaast zijn in deze bestemming sportvoorzieningen, dansscholen, een
leerwerkbedrijf en maatschappelijke voorzieningen toegestaan. Omdat de maatschappelijke functies
nabij bedrijven en de spoorlijn Delft-Leiden zijn gelegen, zijn alleen maatschappelijke functies
toegestaan voor zover het geen inrichtingen betreffen die worden genoemd in artikel 1 van het Besluit
geluidhinder en zich verenigen met de omliggende bedrijven.
Een garagebedrijf, kantoren, onderwijsvoorzieningen en kinderopvang zijn met een specifieke aanduiding
op de plankaart bestemd. Bebouwing is toegestaan binnen de bouwvlakken op de plankaart. De
bouwvlakken mogen volledig worden bebouwd.
Artikel 5 Groen
De gronden met de bestemming 'Groen' zijn bestemd voor: groenvoorzieningen, speelvoorzieningen,
voet- en fietspaden, straatmeubilair en scootmobielbergingen. Voor laatstgenoemde geldt dat die
scootmobielbergingen die op het moment van terinzagelegging van het ontwerpbestemmingsplan
aanwezig waren, mogen worden herbouwd. De hoogte en oppervlakte mag niet worden vergroot.
Artikel 6 Verkeer - Straat
Wegen met de bestemming Verkeer - Straat dienen vooral voor de ontsluiting van wijken en buurten en
het inter-wijkverkeer. Het aandeel doorgaand verkeer is lager dan bij hoofdverkeerswegen, net als de
intensiteiten. De toegestane maximum snelheid is 50 km per uur, in een enkel geval 30 km per uur.
Wegen binnen deze bestemming kunnen ook een rol spelen in de afwikkeling van het openbaar vervoer,
al dan niet in de vorm van vrijliggende tram- of busbanen, of zijn onderdeel van de routes voor de
brandweer en andere hulpdiensten. Dit laatste stelt bijzondere eisen aan de (her)inrichting van de weg.
Voor fietsers zijn bij voorkeur vrijliggende voorzieningen in het profiel opgenomen, naast voetpaden voor
de voetgangers. Parkeren direct langs de weg is mogelijk en in- en uitritten ten behoeve van de
ontsluiting van direct aanliggende bestemmingen zijn niet uitgesloten.
De gronden met de bestemming Verkeer - Straat zijn bestemd voor: wegen, toegangsportalen,
ontluchtingsmiddelen en daarmee vergelijkbare bouwwerken, parkeerplaatsen en voet- en fietspaden
met de daarbij behorende bouwwerken geen gebouw zijnde, groen, water en overige voorzieningen.
Artikel 7 Verkeer - Verblijfsstraat
Wegen met de bestemming 'Verkeer - Verblijfsstraat' zijn bestemd voor de afwikkeling van lokaal,
gebiedsgebonden verkeer en dienen voor de ontsluiting van buurten en de direct aangelegen
bestemmingen. Deze wegen zijn niet bedoeld voor het doorgaande verkeer over grotere afstanden. De
intensiteiten en de snelheden van het verkeer zijn laag. Fietsers maken gebruik van de normale rijweg.
Voetpaden en parkeervoorzieningen maken deel uit van het wegprofiel.
De gronden met de bestemming 'Verkeer - Verblijfsstraat' zijn bestemd voor: wegen, pleinen, trottoirs,
voet- en fietspaden, parkeervoorzieningen, speelvoorzieningen en bergingen, laatsgenoemde alleen ter
plaatse van de aanduiding 'woonschepenligplaats', een en ander met de daarbij behorende bouwwerken
geen gebouw zijnde, groen, water en overige voorzieningen.
Binnen deze bestemming mogen geen gebouwen worden gebouwd, met uitzondering van de gronden
waarvoor de aanduiding “woonschepenligplaats" is opgenomen. Ter plaatse van die aanduiding mag per
woonboot maximaal 1 berging worden gebouwd met een maximale oppervlakte van 6 m 2 en een
maximale hoogte van 2,5 m.
Artikel 8 Water
Het Laakkanaal in het plangebied is als 'Water' bestemd. Op de verbeelding is binnen deze bestemming
een aanduiding 'woonschepenligplaats' opgenomen. Per aanduidingszone is aangegeven hoeveel
woonschepenligplaatsen binnen de betreffende zone aanwezig mogen zijn. Aanvullend is op
woonschepen en bijbehorende bouwwerken de gemeentelijke Verordening op de Binnenwateren' van
toepassing. Hierin is onder andere de maatvoering van woonschepen vastgelegd.
Artikel 9 Wonen
54

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
De bestemming 'Wonen'is toegekend aan de appartementencomplexen met gemeenschappelijk erf.
Aangezien daar geen sprake is van privé-tuinen is geen aan- en bijgebouwen regeling opgenomen.
Uitzondering op deze regel vormt de aanduiding' 'bijgebouwen' op de plankaart. Ter plaatse van deze
aanduiding is één bijgebouw toegestaan met een maximale oppervlakte van 15 m 2 en een maximale
hoogte van 3 meter.
Artikel 10 Leiding - Gas
Deze dubbelbestemming heeft betrekking op de gastransportleiding gelegen langs de Fruitweg en onder
de Troelstrakade. Binnen een strook van 5 meter van de leidingen is geen bebouwing toegestaan.
Artikel 11 Waterstaat - Waterkering
Een zone langs het Laakkanaal is op de legger van het Hoogheemraadschap van Delfland aangewezen
als regionale waterkering. Op de plankaart is voor de kern- en beschermingszone van deze waterkering
de dubbelbestemming Waterstaat - Waterkering opgenomen.
Het belang van de waterkering gaat op deze gronden voor op de andere bestemmingen die aan dezelfde
gronden zijn toegekend: Groen, Verkeer - Verblijfsstraat en Bedrijf. Ander gebruik en andere bebouwing
binnen de zone, anders dan ten behoeve van de waterkering, zijn slechts mogelijk als de belangen van
de waterkering zich er niet tegen verzetten en als vooraf schriftelijk advies is ingewonnen bij het
Hoogheemraadschap van Delfland of als zij hiervoor een watervergunning heeft verleend.
5.4.3 Algemene Regels
Artikel 12 Anti-dubbeltelregel
Grond die eenmaal in aanmerking is genomen bij het toestaan van een bouwplan waaraan uitvoering is
gegeven of alsnog kan worden gegeven, blijft bij de beoordeling van latere bouwplannen buiten
beschouwing.
Artikel 13 Algemene bouwregels
De algemene bouwregels gelden voor alle bestemmingen. In de eerste plaats wordt hierin nu ook
algemeen gesteld dat bouwwerken niet buiten bestemmings- en bebouwingsgrenzen mogen worden
gebouwd. Kleine overschrijdingen van deze grenzen voor stoepen, kozijnen en dergelijke zijn wel
toegestaan. Grote overschrijdingen van deze grenzen voor overstekende daken en soortgelijke delen van
gebouwen zijn tot een bepaalde omvang ook toegestaan. Verder is algemeen voorgeschreven dat
bouwwerken beneden peil uitsluitend zijn toegestaan binnen een bouwvlak, dat deze ondergrondse
bebouwing uit niet meer dan één bouwlaag mag bestaan en is de bouw van installaties voor mobiele
telecommunicatie in principe toegestaan op alle gebouwen met uitzondering van rijksmonumenten,
gemeentelijke monumenten of gebouwen in een rijksbeschermd stadsgezicht. Afwijken van deze
algemene bouwregels wordt geregeld in de algemene afwijkingsregels, in artikel 15.
Artikel 14 Algemene gebruiksregels
In dit artikel is een algemeen gebruiksverbod opgenomen: het is verboden de in het plan begrepen
gronden en de zich daarop bevindende opstallen te gebruiken op een wijze of tot een doel, strijdig met
de bestemming of met de regels van het plan. Er is expliciet aangegeven dat onder zulk gebruik ook
wordt begrepen het gebruik als opslagplaats voor voorwerpen, stoffen en materialen die niet meer
bruikbaar zijn of niet meer worden gebruikt waarvoor ze zijn bedoeld en het gebruik als sekswinkel,
seksinrichting, kamerverhuurbedrijf, paddoshop, belwinkel of garagebedrijf: functies die voorheen in de
Leefmilieuverordening werden verboden of althans gereguleerd.
Afwijken van de algemene gebruiksregels, ook het afwijken voor het meest doelmatige gebruik, wordt
geregeld in de algemene afwijkingsregels, in artikel 15.
Artikel 15 Algemene afwijkingsregels
Het bevoegd gezag kan in geringe mate afwijken van de maatvoering die in de bouwregels is bepaald en
ook voor geringe afwijkingen in de begrenzing van bestemmings- en/of bebouwingsgrenzen. Verder is
afwijken mogelijk voor de bouw van kleine nutsvoorzieningen, geluidwerende voorzieningen en containers
voor huishoudelijk afval..Ten slotte is afwijken mogelijk voor het bouwen beneden peil, buiten het
bouwvlak.
Een belangrijk element van dit artikel is de afwijking van het algemene gebruiksverbod: het bevoegd
55

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
gezag kan afwijken van het algemeen gebruiksverbod, indien strikte toepassing van het algemene
gebruiksverbod leidt tot een beperking van het meest doelmatige gebruik, die niet door dringende
redenen wordt gerechtvaardigd. Wel moet dit andere gebruik aansluiten bij het gebruik conform de
bestemming en mag toepassing van de afwijking niet leiden tot een bestemmingswijziging.
Overgangs- en slotregels
Artikel 16 Overgangsrecht
De overgangsregels hebben als doel tijdens de overgang naar een nieuw bestemmingsplan de
rechtstoestand vast te leggen van bouwwerken die op het tijdstip van de terinzagelegging van het
ontwerp van het plan zijn gebouwd of nog gebouwd kunnen worden - dat wil zeggen waarvoor
bouwvergunning is verleend of nog te verlenen is - en die afwijken van de bouwregels in dit plan. Het
tweede lid van dit artikel heeft betrekking op het gebruik van gronden en bouwwerken, voor zover dit
gebruik op het tijdstip van rechtskracht verkrijgen van dit bestemmingsplan afwijkt van dit plan.
Artikel 17 Slotregel
Dit artikel geeft aan onder welke naam de regels van het bestemmingsplan moeten worden aangehaald:
'Regels bestemmingsplan Willem Dreespark e.o.'
56

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Hoofdstuk 6 Economische uitvoerbaarheid
Het voorliggende bestemmingsplan vormt in hoofdzaak een nieuwe planologisch-juridische regeling voor
een bestaande situatie. Deze regeling gaat uit van consolidering van deze situatie, er zijn geen
ontwikkelingen. Er is geen sprake van een plan dat nog dient te worden verwezenlijkt, zodat het aspect
van de economische uitvoerbaarheid in die zin niet van toepassing is.
Artikel 6.12 Wro verplicht de gemeenteraad een exploitatieplan vast te stellen voor gronden waarop een
bij algemene maatregel van bestuur aangewezen bouwplan is voorgenomen. Het bestemmingsplan
maakt geen bouwplannen in de zin van de Grondexploitatiewet mogelijk. Het vaststellen van een
exploitatieplan is dan ook niet nodig.
57

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
58

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Hoofdstuk 7 Overleg en inspraak
7.1 Artikel 3.1.1 Bro-overleg
7.2 Inspraak- en participatieverordening
59

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
60

Bijlagen
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
61

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
62

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
Bijlage 1 QRA bestemmingsplan Moerwijk zuidoost
63

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
64

Notitie aan : P.G. Meijers Gasunie
van : F.M. den Blanken KEMA
kopie : Registratuur KEMA
Registratuur Gasunie
P.C.A. Kassenberg Gasunie
66912927-GCS 09.M.50246
09-09-25 FMB
Betreft : Risicoberekening gastransportleiding W-509-06-KR-004 t/m 018
Inleiding
In verband met nieuwbouwplannen in Den Haag, nabij de gastransportleiding W-509-06-KR-
004 t/m 018, is een plaatsgebonden risicoberekening (PR) en een groepsrisicoberekening
(GR) uitgevoerd.
De risicoberekening zoals vastgelegd in dit memorandum is conform PGS 3 [1] uitgevoerd
met PIPESAFE, een door de overheid goedgekeurd softwarepakket voor het uitvoeren van
risicoberekeningen aan aardgastransport [2]. Voor de GR-berekening is gebruikgemaakt van
de bevolkingsgegevens zoals aangeleverd door de gemeente Den Haag, zie Appendix A.
Uitgangspunten bij de berekeningen
De leidingparameters zijn weergegeven in Tabel 1.
Tabel 1 Parameterwaarden van de leiding
! " #
"
De volgende uitgangspunten zijn gehanteerd:
• De faalfrequentie is gebaseerd op schade door derden. Falen door corrosie wordt
voldoende ondervangen in het zorgsysteem van Gasunie en de inspectie daarop
door de overheid; in overleg met het ministerie van VROM wordt falen door corrosie
daarom niet meegenomen bij de bepaling van de faalfrequentie van de leidingen;
• De faalfrequentie als gevolg van schade door derden is gecorrigeerd met een factor
2.5 als gevolg van een wettelijke grondroerdersregeling;
• De faalfrequentie als gevolg van schade door derden is gecorrigeerd voor recent
ingevoerde maatregelen (factor 1.2) en een dalende trend in leidingbreuken (factor
2.8);

-2- 66912927-GCS 09.M.50246
• In de plaatsgebonden risicoberekening is rekening gehouden met directe ontsteking
(75%) en ontsteking na 120s (25%);
• In de risicoberekening is rekening gehouden met de uit casuïstiek verkregen diameter
en druk afhankelijke ontstekingskans plus een opslag van 10% voor indirecte
ontsteking bij RTL leidingen;
• Voor de GR-berekening is gebruikgemaakt van de windroos van Ypenburg.
Resultaten PR-berekening
De 10 -6 per jaar plaatsgebonden risicoafstand is opgenomen in Tabel 2.
Tabel 2 Resultaten PR-berekening W-509-06-KR-004 t/m 018
PR 10 -6 jaar -1
Afstand [m] 0
Procedure GR-berekening
Voor de leiding is het groepsrisico berekend voor die kilometer die in de nieuwe situatie het
hoogste groepsrisico oplevert (worst-casesegment). Het groepsrisico van deze kilometer is
voor de nieuwe en de bestaande situatie berekend. Voor de berekeningen is gebruikgemaakt
van de daadwerkelijke parametering over het geselecteerde, één kilometer lange segment.
Om het worst-casesegment van de leiding te vinden is per stationing de overschrijdings-
factor van het groepsrisico weergegeven. Deze is berekend door rondom elk punt op de
leiding een segment van een kilometer te kiezen, dat gecentreerd ligt ten opzichte van dit
punt. Voor deze kilometer leiding is een FN-curve berekend en van deze FN-curve de
overschrijdingsfactor.
De overschrijdingsfactor is de maximale verhouding tussen de FN-curve en de
oriëntatiewaarde. Daarmee is de overschrijdingsfactor een maat die aangeeft in hoeverre de
oriëntatiewaarde wordt genaderd of overschreden. Een overschrijdingsfactor kleiner dan één
geeft aan dat de FN-curve onder de oriëntatiewaarde blijft. Bij een waarde van één zal de
FN-curve de oriëntatiewaarde raken. Bij een waarde groter dan één wordt de
oriëntatiewaarde overschreden.
Deze overschrijdingsfactor is vervolgens voor zowel de nieuwe als de bestaande situatie,
tegen de stationing uitgezet in een grafiek. In deze grafieken is tevens af te lezen waar het
middelpunt van het worst case één kilometer segment ligt. Van het worst-casesegment is de
FN-curve weergegeven, zowel voor de nieuwe als voor de bestaande situatie. Hiermee wordt
inzichtelijk gemaakt wat de toename van het groepsrisico is.

Resultaten GR-berekening W-509-06-KR-004 t/m 018
-3- 66912927-GCS 09.M.50246
De overschrijdingsfactor als functie van de stationing van de W-509-06-KR-004 t/m 018, in
de nieuwe situatie, wordt weergegeven in Figuur 1. De FN-curve van het worst-casesegment
van de W-509-06-KR-004 t/m 018 voor de nieuwe situatie wordt weergegeven in Figuur 2.
De overschrijdingsfactor als functie van de stationing van de W-509-06-KR-004 t/m 018, voor
de bestaande situatie, wordt weergegeven in Figuur 3. De FN-curve van het worst-
casesegment van de W-509-06-KR-004 t/m 018 voor de bestaande situatie wordt
weergegeven in Figuur 4. Het worst-casesegment van de W-509-06-KR-004 t/m 018 wordt
weergegeven in Figuur 5.
1
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0
500
1,000
1,500
2,000
GR Screening
2,500 3,000
Stationing
Figuur 1 Overschrijdingsfactor uitgezet tegen stationing van de W-509-06-KR-004 t/m 018,
nieuwe situatie. Het rood gearceerde deel geeft de kilometer aan waarover de FN-curve is
berekend.
Frequentie [/jaar]
1E-4
1E-5
1E-6
1E-7
FN-Curve Oriëntatiew aarde
1E-8
10 100
N [-]
1000
Figuur 2 FN-curve worst-casesegment W-509-06-KR-004 t/m 018, nieuwe situatie.
Overschrijdingsfactor 0.47.
3,500
4,000
4,500
5,000
5,500

1
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0
500
1,000
1,500
2,000
-4- 66912927-GCS 09.M.50246
GR Screening
2,500 3,000
Stationing
Figuur 3 Overschrijdingsfactor uitgezet tegen stationing van de W-509-06-KR-004 t/m 018,
bestaande situatie. Het rood gearceerde deel geeft de kilometer aan waarover de FN-curve
is berekend.
Frequentie [/jaar]
1E-4
1E-5
1E-6
1E-7
FN-Curve Oriëntatiew aarde
1E-8
10 100
N [-]
1000
Figuur 4 FN-curve worst-casesegment W-509-06-KR-004 t/m 018, bestaande situatie.
Overschrijdingsfactor 0.47.
3,500
4,000
4,500
5,000
5,500

-5- 66912927-GCS 09.M.50246
Figuur 5 Worst-casesegment van de W-509-06-KR-004 t/m 018, weergegeven in rood. Dit
segment levert het hoogste groepsrisico op in de nieuwe situatie.
Referenties
[1] Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM),
Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen 3, “Guidelines for quantitative risk assessment”
(PGS 3), 2005.
[2] Toepasbaarheid van PIPESAFE voor risicoberekeningen van
aardgastransportleidingen, ministerie van VROM, VROM DGM/SVS/2000073018, 10
juli 2000

-6- 66912927-GCS 09.M.50246
Appendix A
Hieronder worden de bevolkingsgegevens weergegeven zoals aangeleverd door de
gemeente Den Haag.
Figuur 6 Plattegrond inventarisatiegebied.

-7- 66912927-GCS 09.M.50246
Berekening groepsrisico voor bestemmingsplan Moerwijk Zuid en Oost (aangepast 26-08-09)
Bestaande situatie Toekomstige situatie
zone aanwezige personen
overdag
aanwezige personen
's nachts
aanwezige personen
overdag
aanwezige personen
's nachts
R1 1 0 1 0
R3 105 0 105 0
R4 36 2 36 2
R5 157 224 157 224
R6 150 0 150 0
R7 99 142 99 142
R8 60 86 60 86
R9 140 200 140 200
R10 70 100 70 100
R11 0 0 0 0
1560 106 143 106 143
1730 0 0 0 0
2001 309 217 338 304
2002 37 47 50 71
2003 306 65 268 0
2004 102 131 124 177
2005 105 58 146 192
2006 5 7 7 10
2007 0 0 0 0
2008 6 8 6 8
2009 0 0 0 0
2010 0 0 0 0
2023 0 0 0 0
2106 130 140 130 140
2107 142 25 142 25
2109 226 0 226 0
2110 118 1 118 1
2111 344 0 344 0
2112 260 20 260 20
2113 118 69 118 69
2114 0 0 0 0
2115 44 53 44 53
2702 44 63 44 63
3713 203 0 203 0
3720 29 40 29 40
3721 32 45 32 45
3722 0 0 0 0
3723 33 45 33 45
3724 42 38 42 38

zone aanwezige personen
overdag
aanwezige personen
's nachts
-8- 66912927-GCS 09.M.50246
aanwezige personen
overdag
aanwezige personen
's nachts
3726 51 61 51 61
3727 40 57 40 57
3728 17 24 17 24
3729 57 76 57 76
3730 20 26 20 26
3731 44 49 44 49
3732 55 62 55 62
3733 317 438 317 438
3734 277 343 277 343
3735 191 246 191 246
3736 281 157 281 157
3808 37 48 37 48
3810 337 453 337 453
3814 0 0 0 0
3815 515 0 515 0
3816 95 0 95 0
3817 392 428 392 428
3818 24 32 24 32
3819 49 68 49 68
3820 46 66 46 66
3821 39 53 39 53
3822 39 56 39 56
3823 178 199 178 199
3824 315 430 315 430
3825 222 309 222 309
3901 161 148 152 136
3902 224 248 81 116
3903 136 191 75 107
3904 102 137 98 139
3905 88 124 98 139
3906 105 147 104 146
3907 200 263 162 231
3908 65 91 65 91
3909 151 209 143 197
3910 194 226 162 223
3911 18 26 18 26
3912 5 7 17 24
3913 20 29 133 190
3914 99 122 82 97
3915 99 139 102 143
3916 93 132 71 102
3917 123 159 105 150
3918 54 75 101 143
3929 0 0 0 0

zone aanwezige personen
overdag
aanwezige personen
's nachts
-9- 66912927-GCS 09.M.50246
aanwezige personen
overdag
aanwezige personen
's nachts
3930 16 23 30 31
8021 45 47 45 47
8025 34 0 34 0
8029 0 0 0 0
Zones in Moerwijk Zuid en Oost, waar de komende 10 jaar ontwikkelingen zullen plaatsvinden
NB De zones R4 en R6 bevatten sportvelden, die overwegend op zaterdag en zondag worden gebruikt

Bijlage 2 QRA Haagse Markt
bestemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
75

estemmingsplan Willem Dreespark e.o. (concept)
76

DNV KEMA Energy & Sustainability
Rapport
Kwantitatieve Risicoanalyse
Gastransportleiding W-509-06
Den Haag Transvaalkwartier
Groepsrisico Haagse Markt o.b.v. een realistische set van
saneringsmaatregelen
Groningen, 20 februari 2013

74102362- GCS 13.R.53532
Kwantitatieve Risicoanalyse
Gastransportleiding W-509-06
Den Haag Transvaalkwartier
Groepsrisico Haagse Markt o.b.v. een
realistische set van saneringsmaatregelen
Groningen, 19 februari 2013
Auteur: M H Plieger
In opdracht van N.V. Nederlandse Gasunie
26 blz. 0 bijl. M.H. Plieger beoordeeld : M.T. Middel 20 februari 2013
20 februari 2013 goedgekeurd : R. van Elteren 20 februari 2013
KEMA Nederland B.V. Energieweg 17 9743 AN Groningen Postbus 2029 9704 CA Groningen Nederland T
+31 50 700 9700 F +31 50 700 9858 www.dnvkema.com Handelsregister Arnhem 09080262

DNV KEMA Energy & Sustainability
Copyright © 2011, KEMA Nederland B.V., Groningen, Nederland. Alle rechten voorbehouden.
Het is verboden om dit document op enige manier te wijzigen, het opsplitsen in delen daarbij inbegrepen. In geval van
afwijkingen tussen een elektronische versie (bijv. een PDF bestand) en de originele door KEMA verstrekte papieren versie,
prevaleert laatstgenoemde.
KEMA Nederland B.V. en/of de met haar gelieerde maatschappijen zijn niet aansprakelijk voor enige directe, indirecte,
bijkomstige of gevolgschade ontstaan door of bij het gebruik van de informatie of gegevens uit dit document, of door de
onmogelijkheid die informatie of gegevens te gebruiken.
De inhoud van dit rapport mag slechts als één geheel aan derden kenbaar worden gemaakt, voorzien van bovenge­noemde
aanduidingen met betrekking tot auteursrechten, aansprakelijkheid, aanpassingen en rechtsgeldigheid.

SAMENVATTING
Dit rapport beschrijft een risicoanalyse voor gastransportleiding W-509-06 waarin plaatsgebonden
risicoberekeningen (PR) en groepsrisicoberekeningen (GR) worden uitgevoerd. De leiding ligt in een
dichtbevolkt stedelijk gebied waardoor saneringsmaatregelen gewenst zijn om het GR te reduceren. In
deze risicoanalyse worden de berekeningen uitgevoerd rekening houdend met een realistische set van
saneringsmaatregelen aangeleverd door Gasunie. In de GR berekeningen wordt rekening gehouden
met bestaande en toekomstige bevolkingssituaties. Daarnaast zijn een tweetal scenario's aangeleverd
door gemeente Den Haag ter analyse. Dit rapport betreft een update van een in 2012 uitgevoerde
risicoanalyse [6], waarbij de saneringsmaatregelen (kunststof beschermplaten) zijn gewijzigd.
Op basis van de risicoanalyse zijn de volgende conclusies getrokken:
Plaatsgebonden risico W-509-06
Het plaatsgebonden risico van gastransportleiding W-506-09 voldoet in het beschouwde gebied aan de
door de Nederlandse overheid in het Besluit Externe Veiligheid Buisleidingen [1]. Het niveau van 10 -6
per jaar wordt niet bereikt en dus wordt er voldaan aan de voorwaarde dat er zich geen kwetsbare
objecten bevinden binnen de 10 -6 per jaar risicocontour.
Groepsrisico W-509-06
Het groepsrisico van leiding W-509-06 met de leidingparameters inclusief de in dit rapport beschreven
saneringsmaatregelen is in het beschouwde gebied vergeleken met de oriëntatiewaarde voor
buisleidingen. Het groepsrisico is zowel in de bestaande als toekomstige bevolkingssituatie als in
scenario 1 en 2 lager dan de oriëntatiewaarde. Voor de bestaande bevolkingssituatie zonder
saneringsmaatregelen blijkt het groepsrisico hoger dan de oriëntatiewaarde voor buisleidingen. In
onderstaande tabel wordt weergegeven bij welk aantal slachtoffers (N) en bij welke frequentie (F) de
kilometer met de hoogste overschrijdingsfactor 1 (OF) gevonden wordt.
Overzichtstabel GR resultaten
Situatie OF [-] F [/jaar] N [-]
Bestaande bevolking zonder saneringsmaatregelen 6,6 2,17∙10 -7 552
Bestaande bevolking met saneringsmaatregelen 0,3 8,45∙10 -7 60
Toekomstige bevolking met saneringsmaatregelen 0,4 2,87∙10 -7 119
Scenario 1 (5 dagen markt + woontorens) 0,4 3,01∙10 -8 120
Scenario 2 (scenario 1 + multicultureel centrum) 0,96 8,56∙10 -8 334
1 De overschrijdingsfactor is de maximale verhouding tussen de F-waarden van de FN-curve en de oriëntatiewaarde. Daarmee
is de overschrijdingsfactor een maat die aangeeft in hoeverre de oriëntatiewaarde wordt genaderd of overschreden. Een
overschrijdingsfactor kleiner dan één geeft aan dat de FN-curve onder de oriëntatiewaarde blijft. Bij een waarde van één zal
de FN-curve de oriëntatiewaarde raken. Bij een waarde groter dan één wordt de oriëntatiewaarde overschreden.
-4- 74102362- GCS 13.R.53532

DNV KEMA Energy & Sustainability
INHOUD
74102362- GCS 13.R.53532 -5-
Pagina
SAMENVATTING ................................................................................................................................................. 4
1 INLEIDING ................................................................................................................................................... 6
2 UITGANGSPUNTEN ................................................................................................................................... 7
2.1 LEIDINGGEGEVENS .................................................................................................................................. 7
2.2 BEVOLKINGSGEGEVENS .......................................................................................................................... 9
3 RESULTATEN ............................................................................................................................................ 11
3.1 PLAATSGEBONDEN RISICO ..................................................................................................................... 11
3.1.1 Resultaten PR-berekeningen W-509-06 ............................................................................................ 11
3.1.2 Conclusie plaatsgebonden risico ...................................................................................................... 11
GROEPSRISICO .................................................................................................................................................... 12
3.1.3 Procedure GR-berekening ................................................................................................................ 12
3.1.4 Resultaten GR-berekeningen W-509-06 (bestaand) zonder saneringsmaatregelen ......................... 13
3.1.5 Resultaten GR-berekeningen W-509-06 (bestaand) met saneringsmaatregelen .............................. 14
3.1.6 Resultaten GR-berekeningen W-509-06 (toekomstige situatie) ........................................................ 15
3.1.7 Resultaten GR-berekeningen W-509-06 scenario 1 ......................................................................... 16
3.1.8 Resultaten GR-berekeningen W-509-06 scenario 2 ......................................................................... 17
3.1.9 Conclusies groepsrisico ................................................................................................................... 18
REFERENTIES.................................................................................................................................................... 19
APPENDIX A: BEVOLKINGSGEGEVENS .................................................................................................... 20
APPENDIX B: SANERINGSMAATREGELEN .............................................................................................. 25
APPENDIX C BESCHERMPLATEN MET WAARSCHUWINGSOPDRUK .............................................. 26

1 INLEIDING
Dit rapport beschrijft een risicoanalyse voor gastransportleiding W-509-06 waarin plaatsgebonden
risicoberekeningen (PR) en groepsrisicoberekeningen (GR) worden uitgevoerd. Het in dit rapport
beschreven deel van gastransportleiding W-509-06 ligt in het Transvaalkwartier van Den Haag dat als
dichtbevolkt stedelijk gebied kan worden beschouwd. Een deel van het leidingtracé ligt onder de
markt van het Transvaalkwartier-Zuid waar viermaal per week de Haagse Markt georganiseerd wordt.
Dit zorgt voor grote aantallen aanwezigen binnen het invloedsgebied van de leiding hetgeen bijdraagt
aan het GR. Om die reden zijn saneringsmaatregelen in het gebied noodzakelijk om het GR te
reduceren. Dit rapport betreft een update van een in 2012 uitgevoerde risicoanalyse [6], waarbij de
saneringsmaatregelen zijn gewijzigd. Het rapport uit 2012 is een herziening van een rapport uit 2011
[4] in verband met wijzigingen in de locatie van de saneringsmaatregelen.
Binnen het invloedsgebied van gastransportleiding W-509-06 zijn door de gemeente Den Haag
bevolkingsgegevens aangeleverd voor zowel de bestaande als de toekomstige bevolkingssituatie. Met
deze concrete bevolkingsgegevens zijn de GR berekeningen uitgevoerd. Voor de bestaande
bevolkingssituatie wordt het GR berekend voor de situatie met en zonder saneringsmaatregelen. Dit
om visueel te maken wat het effect van de saneringsmaatregelen is. Als aanvulling op de toekomstige
bevolkingssituatie zijn door de gemeente een tweetal scenario's aangeleverd voor aanvullende
nieuwbouw. Deze scenario's, die vooralsnog als optioneel kunnen worden beschouwd, zijn tevens
meegenomen in de GR berekeningen. In de twee scenario's wordt onder andere rekening gehouden
met het toevoegen van woontorens, een multicultureel centrum en een vijfde marktdag voor de Haagse
Markt.
De risicoanalyse in dit rapport is uitgevoerd conform de door de overheid gestelde richtlijnen voor het
uitvoeren van risicoanalyses aan ondergronds gelegen hogedruk aardgastransportleidingen [1, 2, 3].
De analyse is uitgevoerd met het pakket CAROLA. CAROLA is een softwarepakket dat in opdracht
van de Nederlandse overheid is ontwikkeld, specifiek ter bepaling van het plaatsgebonden risico en
groepsrisico van ondergrondse hogedruk aardgastransportleidingen.
De berekeningen zijn uitgevoerd met versie 1.0.0.51 van CAROLA. Het gebruikte parameterbestand
heeft versienummer 1.2. De bedrijfsspecifieke parameters van Gasunie zijn toegepast in de
berekeningen.
74102362- GCS 13.R.53532 -6-

DNV KEMA Energy & Sustainability
2 UITGANGSPUNTEN
2.1 Leidinggegevens
In deze risicoanalyse is de leiding W-509-06 van N.V. Nederlandse Gasunie bestudeerd. De
berekeningen zijn uitgevoerd op basis van de door Gasunie verschafte leidingparameters. De
leidingparameters die voor de berekening van belang zijn, zijn samengevat in Tabel 1.
Tabel 1: Leidingparameters W-509-06
Parameter W-509-06
Transportmedium Aardgas
Diameter [mm] 323,9
Wanddikte [mm] 7,14
Staalsoort [N·mm -2 ] 241
Ontwerpdruk [barg] 40
Dekking [m] variabel (typisch ~1m)
Bij een deel van het beschouwde leidingtracé van de W-509-06 worden verschillende
risicoreducerende maatregelen toegepast. Op een deel van de markt zijn al op maaiveldniveau platen
van gewapend beton boven de leiding aangebracht (Figuur 1, roze deel). Deze platen zijn ontworpen
om de belasting van de ondergrondse leiding door bovengrondse bouwwerken (o.a. de viskraam) te
ontlasten. Deze platen dienen ook als bescherming tegen graafschade. Daar waar op de markt deze
betonplaten nog niet aanwezig zijn zullen ondergronds kunststof beschermplaten met
waarschuwingsopdruk worden aangebracht (Figuur 1, blauwe deel). Deze platen zijn door het
ministerie van I&M erkend als gelijkwaardig aan de maatregel "betonplaat + lint" [5] zoals beschreven
in de Handleiding risicoberekeningen Bevb [2]. In appendix C is een afbeelding van deze
beschermplaten opgenomen. Daarnaast wordt op enkele plaatsen de maatregel "Strikte begeleiding van
werkzaamheden" (SBW) toegepast (Figuur 1, oranje deel).
Tabel 2 geeft de reductiefactoren op de faalfrequentie van leidingen weer na toepassing van
verschillende saneringsmaatregelen.
Tabel 2: Risico reductiefactoren van saneringsmaatregelen [2]
Saneringsmaatregel Reductiefactor
Strikte begeleiding werkzaamheden 0,400
Betonplaten 0,200
Kunststof beschermplaten (betonplaten + beschermingslint) 0,033
www.dnvkema.com

Figuur 1 geeft de geografische ligging van gastransportleiding W-509-06 weer op een noordgerichte
topografische kaart. In Figuur 1 zijn tevens de toegepaste saneringsmaatregelen per locatie
weergegeven. Over het groene gedeelte zijn geen saneringsmaatregelen van toepassing, op het blauwe
gedeelte is gerekend met strikte begeleiding werkzaamheden (SBW) + beschermplaten +
beschermingslint, op het roze gedeelte geldt strikte begeleiding werkzaamheden + beschermplaten en
op het oranje gedeelte geldt enkel strikte begeleiding werkzaamheden. De Rijksdriehoekcoördinaten
van de begin- en eindpunten van de locaties met de verschillende saneringsmaatregelen zijn ook
weergegeven in appendix B.
De risicoberekeningen zijn uitgevoerd met de bedrijfsspecifieke parameters van Gasunie en er is
gebruik gemaakt van de windroos van weerstation Ypenburg. Langs het beschouwde tracé zijn geen
risicoverhogende objecten geïdentificeerd welke meegenomen dienen te worden in de risicoanalyse.
74102362- GCS 13.R.53532 -8-
Figuur 1 Gasleiding W-509-06. De
verschillende kleuren geven
saneringsmaatregelen weer. De
verschillende kleuren hebben de
volgende betekenis:
Blauw:SBW,kunststof beschermplaten
Oranje: SBW
Roze: SBW en betonplaten
Groen: geen saneringsmaatregelen

DNV KEMA Energy & Sustainability
2.2 Bevolkingsgegevens
Binnen het invloedsgebied van gastransportleiding W-509-06 zijn door de gemeente Den Haag
bevolkingsgegevens aangeleverd voor zowel de bestaande als de toekomstige bevolkingssituatie. Met
deze bevolkingsgegevens zijn de GR berekeningen uitgevoerd. In appendix A worden de
bevolkingsgegevens per gebied weergegeven voor zowel de huidige als de toekomstige situatie. In
Figuur 2 is de leiding weergegeven met de beschouwde bevolkingsgegevens als gekleurde punten voor
de toekomstige bevolkingssituatie.
Voor de bestaande bevolkingssituatie wordt het GR berekend voor de situatie met en zonder
saneringsmaatregelen. Dit om visueel te maken wat het effect van de saneringsmaatregelen is. Voor de
toekomstige bevolkingssituatie zijn door de gemeente een tweetal scenario's aangeleverd voor
aanvullende nieuwbouw. Deze scenario's, die vooralsnog als optioneel kunnen worden beschouwd,
zijn tevens meegenomen in de GR berekeningen. In de scenario's wordt onder andere rekening
gehouden met het toevoegen van woontorens, een multicultureel centrum en een vijfde marktdag voor
de Haagse Markt. In Tabel 3 zijn de verschillende gebieden per scenario weergegeven waarbij de
gebieden gekoppeld zijn aan Figuur 14. Bij de GR berekeningen wordt bij scenario 2 ook de bevolking
van scenario 1 meegenomen.
Tabel 3: Scenario's 1 en 2 de gebieden zijn gekoppeld aan Figuur 14.
Scenario + gebied
www.dnvkema.com
Aanwezigen
overdag
Aanwezigen
's nachts
Opmerking
Scenario 1 gebied 139* 3750 0 Markt 5 dagen per week
Scenario 1 gebied 82* 143 198 Woontoren 50 meter hoog
Scenario 1 gebied 124* 101 137 Woontoren 30 meter hoog
Scenario 2 gebied 112 1281 1367** Multicultureel Centrum
* Bij deze vlakken zal de aanvullende nieuwbouw de bestaande bouw in het gebied vervangen.
** 's Nachts in het weekend tot 1:30 en doordeweeks tot 1:00 zijn 1100 aanwezigen in de berekening
meegenomen
Samenvattend wordt het GR dus berekend voor de volgende 5 situaties:
Toekomstige bevolkingssituatie met saneringsmaatregelen
Bestaande bevolkingssituatie zonder saneringsmaatregelen
Bestaande bevolkingssituatie met saneringsmaatregelen
Toekomstige bevolkingssituatie met aanvullingen van scenario 1
Toekomstige bevolkingssituatie met aanvullingen van scenario 2

Figuur 2: Leiding W-509-06 (blauwe lijn) met de bevolkingsdata (toekomstige bevolkingssituatie) in
de omgeving weergegeven als gekleurde punten.
74102362- GCS 13.R.53532 -10-

DNV KEMA Energy & Sustainability
3 RESULTATEN
In dit hoofdstuk worden de resultaten gepresenteerd van de uitgevoerde berekeningen en analyses.
3.1 Plaatsgebonden risico
Voor de beschouwde leiding is een plaatsgebonden risicoberekening uitgevoerd op basis van de
voorgenomen saneringsmaatregelen. De resultaten van deze berekening worden in deze paragraaf
weergegeven.
3.1.1 Resultaten PR-berekeningen W-509-06
Voor de gastransportleiding W-509-06 is een plaatsgebonden risicoberekening uitgevoerd. De
resultaten van deze berekening zijn weergegeven in Figuur 3. De leiding is aangegeven in blauw. In
deze figuur worden indien aanwezig ook 10 -6 , 10 -7 en 10 -8 per jaar PR contouren weergegeven.
Figuur 3 Ligging van de aardgastransportleiding W-509-06 (blauw). De contouren van het PR van 10 -
7 en 10 -8 per jaar van de leiding worden respectievelijk weergegeven met groene en blauwe gebieden.
3.1.2 Conclusie plaatsgebonden risico
Het plaatsgebonden risico van gastransportleiding W-506-09 voldoet in het beschouwde gebied aan de
door de Nederlandse overheid in het Besluit Externe Veiligheid Buisleidingen [1]. Het niveau van 10 -6
per jaar wordt niet bereikt en dus wordt er voldaan aan de voorwaarde dat er zich geen kwetsbare
objecten bevinden binnen de 10 -6 per jaar risicocontour.
www.dnvkema.com

Groepsrisico
3.1.3 Procedure GR-berekening
Het groepsrisico is een maat om de kans weer te geven dat een incident met dodelijke slachtoffers
voorkomt. Het wordt in het Bevb [1] gedefinieerd als de "cumulatieve kansen per jaar per kilometer
buisleiding dat ten minste 10, 100 of 1000 personen overlijden als rechtstreeks gevolg van hun
aanwezigheid in het invloedsgebied van een buisleiding en een ongewoon voorval met die
buisleiding".
Het groepsrisico wordt berekend door rondom elk punt op de leiding een segment van een kilometer te
kiezen, dat gecentreerd ligt ten opzichte van dit punt. Voor deze kilometer leiding wordt een FN-
curve 2 berekend, welke wordt vergeleken met de oriëntatiewaarde 3 van het groepsrisico. Uit de
maximale verhouding tussen de FN-curve en de oriëntatiewaarde volgt de overschrijdingsfactor 4 .
Vervolgens wordt voor alle punten op de leiding deze maximale overschrijdingsfactoren in een grafiek
uiteengezet, waaruit het maximum voor de beschouwde leiding kan worden bepaald. Dit maximum
wordt gerapporteerd als het groepsrisico.
2 De handreiking verantwoording groepsrisico [3] omschrijft: "Het groepsrisico wordt weergegeven als een
curve in een grafiek met twee logaritmisch geschaalde assen, de zogenaamde FN-curve. Op de y-as wordt de
cumulatieve frequentie F (per jaar) uitgezet en op de x-as het aantal te verwachten slachtoffers N. De curve geeft
het verband tussen de omvang van de getroffen groep (N) en de kans (F) dat in één keer een groep van ten
minste die omvang komt te overlijden".
3 Met de oriëntatiewaarde wordt in het Bevb [1] bedoeld "de lijn die de kans weergeeft op een ongeval met 10 of
meer dodelijke slachtoffers van ten hoogste 10 -4 per jaar en de kans op een ongeval met 100 of meer dodelijke
slachtoffers van ten hoogste 10 -6 per jaar".
4 De overschrijdingsfactor is de maximale verhouding tussen de FN-curve en de oriëntatiewaarde. Daarmee is de
overschrijdingsfactor een maat die aangeeft in hoeverre de oriëntatiewaarde wordt genaderd of overschreden.
Een overschrijdingsfactor kleiner dan één geeft aan dat de FN-curve onder de oriëntatiewaarde blijft. Bij een
waarde van één zal de FN-curve de oriëntatiewaarde raken. Bij een waarde groter dan één wordt de
oriëntatiewaarde overschreden
74102362- GCS 13.R.53532 -12-

DNV KEMA Energy & Sustainability
3.1.4 Resultaten GR-berekeningen W-509-06 (bestaand) zonder saneringsmaatregelen
Figuur 4 Overschrijding van het groepsrisico als functie van de stationing van de W-509-06 in de
bestaande situatie zonder toepassen van saneringsmaatregelen.
Figuur 5: FN curve van de kilometer met de hoogste
overschrijdingsfactor (6,6) van de W-509-06 in de bestaande
situatie zonder toepassen van saneringsmaatregelen. De
ligging van de kilometer met de hoogste
overschrijdingsfactor is hiernaast in het groen weergegeven
op een topografische kaart.
De kilometer met de hoogste overschrijdingsfactor van 6,6 wordt gevonden bij 552 slachtoffers (N) en
een frequentie (F) van 2,17∙10 -7 per jaar.
www.dnvkema.com

3.1.5 Resultaten GR-berekeningen W-509-06 (bestaand) met saneringsmaatregelen
Figuur 6 Overschrijding van het groepsrisico als functie van de stationing van de W-509-06 in de
bestaande situatie.
Figuur 7: FN curve van de kilometer met de hoogste
overschrijdingsfactor (0,3) van de W-509-06 in de bestaande
situatie. De ligging van de kilometer met de hoogste
overschrijdingsfactor is hiernaast in het groen weergegeven
op een topografische kaart.
De kilometer met de hoogste overschrijdingsfactor van 0,3 wordt gevonden bij 60 slachtoffers (N) en
een frequentie (F) van 8,45∙10 -7 per jaar.
74102362- GCS 13.R.53532 -14-

DNV KEMA Energy & Sustainability
3.1.6 Resultaten GR-berekeningen W-509-06 (toekomstige situatie)
Figuur 8 Overschrijding van het groepsrisico als functie van de stationing van de W-509-06 in de
toekomstige situatie.
Figuur 9: FN curve van de kilometer met de hoogste
overschrijdingsfactor (0,4) van de W-509-06 in de
toekomstige situatie. De ligging van de kilometer met de
hoogste overschrijdingsfactor is hiernaast in het groen
weergegeven op een topografische kaart.
De kilometer met de hoogste overschrijdingsfactor van 0,4 wordt gevonden bij 119 slachtoffers (N) en
een frequentie (F) van 2,87∙10 -7 per jaar.
www.dnvkema.com

3.1.7 Resultaten GR-berekeningen W-509-06 scenario 1
Figuur 10 Overschrijding van het groepsrisico als functie van de stationing van de W-509-06 voor
scenario 1.
Figuur 11: FN curve van de kilometer met de hoogste
overschrijdingsfactor (0,4) van de W-509-06 voor scenario
1. De ligging van de kilometer met de hoogste
overschrijdingsfactor is hiernaast in het groen weergegeven
op een topografische kaart.
De kilometer met de hoogste overschrijdingsfactor van 0,4 wordt gevonden bij 120 slachtoffers (N) en
een frequentie (F) van 3,01∙10 -8 per jaar.
74102362- GCS 13.R.53532 -16-

DNV KEMA Energy & Sustainability
3.1.8 Resultaten GR-berekeningen W-509-06 scenario 2
Figuur 12 Overschrijding van het groepsrisico als functie van de stationing van de W-509-06 voor
scenario 2.
Figuur 13: FN curve van de kilometer met de hoogste
overschrijdingsfactor (0,96) van de W-509-06 voor scenario
2. De ligging van de kilometer met de hoogste
overschrijdingsfactor is hiernaast in het groen weergegeven
op een topografische kaart.
De kilometer met de hoogste overschrijdingsfactor van 0,96 wordt gevonden bij 334 slachtoffers (N)
en een frequentie (F) van 8,56∙10 -8 per jaar.
www.dnvkema.com

3.1.9 Conclusies groepsrisico
Het groepsrisico van leiding W-509-06 met de leidingparameters inclusief de in dit rapport beschreven
saneringsmaatregelen is in het beschouwde gebied vergeleken met de oriëntatiewaarde voor
buisleidingen, zijnde F∙N 2 < 10 -2 per km per jaar waarbij F de frequentie is van een ongeval met N of
meer slachtoffers. De verhouding tussen de oriëntatiewaarde en de FN-curve wordt gekenmerkt door
de overschrijdingsfactor, die aangeeft in hoeverre de oriëntatiewaarde wordt genaderd
(overschrijdingsfactor < 1) dan wel wordt overschreden (overschrijdingsfactor > 1).
Het groepsrisico is in de bestaande bevolkingssituatie, toekomstige bevolkingssituatie, scenario 1 en
scenario 2 lager dan de oriëntatiewaarde:
In de bestaande bevolkingssituatie wordt de kilometer met de hoogste overschrijdingsfactor
van 0,3 gevonden bij 60 slachtoffers (N) en een frequentie (F) van 8,45∙10 -7 per jaar.
In de toekomstige bevolkingssituatie wordt de kilometer met de hoogste overschrijdingsfactor
van 0,4 gevonden bij 119 slachtoffers (N) en een frequentie (F) van 2,87∙10 -7 per jaar.
In scenario 1 wordt de kilometer met de hoogste overschrijdingsfactor van 0,4 gevonden bij
120 slachtoffers (N) en een frequentie (F) van 3,01∙10 -8 per jaar.
In scenario 2 wordt de kilometer met de hoogste overschrijdingsfactor van 0,96 gevonden bij
334 slachtoffers (N) en een frequentie (F) van 8,56∙10 -8 per jaar.
Voor de bestaande situatie zonder saneringsmaatregelen blijkt het groepsrisico hoger dan de
oriëntatiewaarde voor buisleidingen:
In de bestaande bevolkingssituatie zonder saneringsmaatregelen wordt de kilometer met de
hoogste overschrijdingsfactor van 6,6 gevonden bij 552 slachtoffers (N) en een frequentie (F)
van 2,17∙10 -7 per jaar.
74102362- GCS 13.R.53532 -18-

DNV KEMA Energy & Sustainability
REFERENTIES
[1] Besluit Externe Veiligheid Buisleidingen. Staatsblad 2010 nr. 686, 17 september 2010.
http://wetten.overheid.nl/BWBR0028265.
[2] Handleiding Risicoberekeningen Bevb. RIVM. Versie 1.0, 20 december 2010.
http://www.rivm.nl/milieuportaal/images/Handleiding-Risicoberekeningen-Bevb-versie-1-
0.pdf.
[3] Handreiking verantwoordingsplicht groepsrisico. I&M. Versie 1.0, november 2007.
http://www.groepsrisico.nl/doc/Handreiking%20verantwoordingsplicht%20groepsrisico.pdf.
[4] Kwantitatieve Risicoanalyse Gastransportleiding W-509-06, P. Visser, KEMA, 66910148-
GCS 11-52296, 7 december 2011.
[5] Brief Bevb beschermplaten boven buisleiding, drs. ing. Peter Torbijn, ministerie van
Infrastructuur en Milieu, 12 november 2012. Kenmerk IENM/BSK-2012/228696.
[6] Kwantitatieve Risicoanalyse Gastransportleiding W-509-06, P.Visser, M.H.Plieger, DNV
KEMA, 74101246-GCS 12.R.53354, 7 december 2012.
www.dnvkema.com

APPENDIX A: BEVOLKINGSGEGEVENS
Hieronder worden de bevolkingsgegevens weergegeven zoals aangeleverd door de gemeente Den
Haag en zoals ze voor de risicoanalyse in dit rapport zijn gebruikt.
Figuur 14: Plattegrond van de bevolkingssituatie zoals aangeleverd door de gemeente Den Haag. De
gebieden komen overeen met de gebieden zoals weergegeven in Appendix A
74102362- GCS 13.R.53532 -20-

DNV KEMA Energy & Sustainability
Tabel 4: Bevolkingsgegevens in de omgeving van leiding W-509-06. De verschillende gebieden zijn weergegeven
in Figuur 15.
gebied bevolking werkzame bezoekers Bezoekers Opmerkingen
dag nacht personen dag nacht overdag 's avonds
1 108 216 34 0 0 / 0 's nachts
2 68 136 11 0 0 0
3 0 0 0 0 0 0
4 0 0 0 0 0 0
5 0 0 0 0 0 0 moskee (500 bezoekers) ligt op de grens van het invloedsgebied
6 177 353 10 0 0 0
7 0 0 95 0 0 0
8 0 0 0 0 0 0
9 28 56 29 0 0 0
10 159 318 33 0 0 0
10 30 0 Culturele vereniging: bezoekers dagelijks overdag aanwezig
11 0 0 0 0 0 0
12 24 48 3 0 0 0
13 0 0 0 0 0 0
14 117 233 36 0 0 0
15 0 0 0 0 0 0
16 76 151 1 0 0 0
17 0 0 0 0 0 0
18 0 0 0 0 0 0
19 0 0 0 0 0 0
20 53 105 4 0 0 0
21 1 1 121 0 0 0
22 0 0 0 0 0 0
23 130 259 70 0 0 0
24 86 171 8 0 0 0
25 99 198 13 0 0 0
26 145 290 43 0 0 0
27 85 169 24 0 0 0
27 10 0 Vereniging: bezoekers dagelijks overdag aanwezig
27 50 0 Hindoekerk: bezoekers dagelijks 1 uur aanwezig
28 84 167 12 0 0 0
29 0 0 0 0 0 0
30 18 36 0 0 0 0
31 151 302 51 0 0 0
32 31 62 1 0 0 0
33 0 0 418 0 0 0
34 0 0 0 0 0 0
35 152 304 12 0 0 0
36 60 119 10 0 0 0
37 0 0 0 0 0 0
38 63 126 4 0 0 0
39 78 155 47 0 0 0
39 118 0 0 0 0 0
40 0 0 0 0 0 0
41 113 226 24 0 0 0
42 0 0 0 0 0 0
43 167 334 208 0 0 0
43 374 0 0 0 0
44 63 125 2 0 60 0 Moskee: bezoekers dagelijks 1 uur aanwezig
45 0 0 0 0 0 0
46 60 119 5 0 0 0
47 0 0 0 0 0 0
48 43 86 6 0 0 0
49 0 0 0 0 0 0
www.dnvkema.com

gebied bevolking werkzame bezoekers Bezoekers Opmerkingen
50
51
164
41
328
81
personen 27 0
16 0
overdag 10
0
's 0 avonds
/ 0 's nachts
Bezoekers 5 dagen per week aanwezig
52 77 154 5 0 0 0
53 15 30 1 0 0 0
54 1 1 0 0 0 0
55 55 110 0 0 0 0
55 673 0 0 0 0 0
55 0 0
56 55 110 0 0 0 0
56 673 0 0 0 0 0
56 0 0
57 219 437 47 0 0 0
58 4 7 13 0 0 0
59 0 0 0 0 0 0
60 60 120 44 0 0 0
60 143 0 0 0 0 0
61 229 458 92 0 0 0
62 0 0 0 0 0 0
63
63
5
5
0
0
0
0
0
0
55
55
0
0
Bestaande situatie: bezoekers 's zondagsmiddags aanwezig, 13:00 -
17:00.
Nieuwe situatie: bezoekers 's zondagsmiddags aanwezig, 13:00 - 17:00.
63
64 0 0 0 0
65
0
2
0
Nieuwe situatie: bezoekers wekelijks 2 keer overdag en 2 keer 's nachts 4
uur aanwezig
65 0 0 0 0 0 0
66 0 0 0 0 0 0
67 107 214 16 0 0 0
68 66 131 13 0 0 0
69 80 159 13 0 0 0
70 0 0 0 0 0 0
71 0 0 30 6 0 0
72 0 0 0 0 0 0
73 0 0 0 0 0 0
74 0 0 0 0 0 0
75 10 20 341 0 0 0
76 0 0 0 0 0 0
77 32 63 6 0 0 0
78 32 64 49 0 0 0
78 0 0 0 0 150 260 Partycentrum: bezoekers 2 dagen en 2 avonden per week aanwezig
79
79
0 0 0 0 60
10
25
0
Sportvereniging Remo: bezoekers 2 dagen en 2 avonden per week
aanwezig
Manege: bezoekers 6 dagen per week aanwezig
79 10 0 Jeu de Boules: bezoekers 2 dagen per week 2 uur aanwezig
80 0 0 0 0 0 0
81 0 0 0 0 0 0 Zie vlak 137 voor nieuwbouw
82 16 32 44 0 0 0
83 1 2 48 0 0 0
84 0 0 0 0 0 0
85 100 199 13 0 0 0
86 32 63 45 0 0 0
87 19 37 0 0 0 0
88 26 52 0 0 0 0
89 0 0 0 0 0 0
90 152 304 31 0 0 0
90 200 0 Moskee: bezoekers dagelijks 1 uur aanwezig
91 0 0 0 0 0 0
92 0 0 72 0 0 0
93 11 21 6 0 0 0
93 130 0 0 0 0 0
94 220 440 39 0 0 0
74102362- GCS 13.R.53532 -22-

DNV KEMA Energy & Sustainability
gebied bevolking werkzame bezoekers Bezoekers Opmerkingen
95
96
0
16
0
32
personen 0 0
152 0
overdag 0
0
's 0 avonds
/ 0 's nachts
96 10 0 Politiebureau: bezoekers dagelijks aanwezig
97 0 0 0 0 0 0
98 90 180 31 0 0 0
98 115 0 0 0 0 0
98 110 0 0 0 0 0
99 2 3 0 0 0 0
100 67 133 11 0 0 0
101 71 142 10 0 0 0
102 0 0 0 0 0 0
103 0 0 0 0 0 0
104 113 226 17 0 0 0
104 10 0 Educatief centrum: bezoekers 5 dagen per week aanwezig
104 0 5 0 Wijkbeheer: bezoekers 5 dagen per week aanwezig
105 0 0 0 0 0 0
106 54 108 11 0 0 0
107 31 62 1 0 0 0
108 0 0 0 0 0 0
109 189 378 72 0 0 0
109 10 0 Gezondheidscentrum: bezoekers 5 dagen per week aanwezig
109 15 0 0 0
110 0 0 0 0 0 0
111 60 119 2 0 0 0
112 0 0 45 0 30 0 Haeghe Groep: bezoekers 5 dagen per week aanwezig
113 0 0 0 0 0 0
114 0 0 0 0 0 0
115 46 91 49 0 0 0
116 88 176 18 0 0 0
117 0 0 3 0 0 0
118 19 38 43 0 0 0
119 0 0 0 0 0 0
120 0 0 0 0 0 0
121 0 0 0 0 0 0
122 87 173 8 0 0 0
123 3 5 2 0 0 0
124 20 39 32 0 0 0
125 4 7 0 0 0 0
126 133 265 73 0 0 0
127 0 0 119 0 0 0
127 450 450 180 50 50 0 Verzorgingshuis: bezoekers dagelijks aanwezig
127 120 0 0 0
128 0 0 0 0 0 0
129 5 9 0 0 0 0
130 34 68 54 0 50 0 Bibliotheek: bezoekers 6 dagen per week aanwezig
131 48 95 49 0 0 0
132 37 74 27 0 0 0
133 45 89 9 0 0 0
134 0 0 0 0 0 0
135 0 0 0 0 0 0
136 47 93 22 0 0 0
137+81 115 230 30 0 0 0 Nieuwbouw woontoren
137+81 24 48 30 0 0 0 Nieuwbouw "Cmiddel1"
137+81 0 0 119 0 0 0 Nieuwbouw "Cvlak1"
137+81 0 0 59 0 0 0 Nieuwbouw "Cvlak2"
137+81 24 48 30 0 0 0 Nieuwbouw "Cmiddel2"
138 0 0 53 0 0 0
www.dnvkema.com

gebied bevolking werkzame bezoekers Bezoekers Opmerkingen
139
140
0
0
0
0
personen 9 0
0 0
overdag 4000
0
's 0 avonds
/ 0 's nachts
Markt bezoekers 4 dagen per week
141 35 69 4 0 0 0
142 0 0 41 0 0 0
143 26 52 6 0 0 0
144 10 19 154 0 0 0
De GR berekeningen zijn uitgevoerd met de conservatieve aanname dat de bezoekers in gebied 50, de
bezoekers van de Manege in gebied 79, het Educatief Centrum het Wijkbeheer in gebied 104, het
Gezondheidscentrum in gebied 109, de Haeghe Groep in gebied 112 en de bibliotheek in gebied 130,
dagelijks aanwezig zijn. Dit wegens beperkingen in de software. Het berekende GR valt hierdoor iets
hoger uit, maar dit zal niet significant zijn omdat het om kleine aantallen personen gaat.
74102362- GCS 13.R.53532 -24-

DNV KEMA Energy & Sustainability
APPENDIX B: SANERINGSMAATREGELEN
In Tabel 5 worden de Rijksdriehoekscoördinaten (RD) van begin tot eind per segment waarop
saneringsmaatregelen zijn toegepast weergegeven.
Tabel 5: Rijksdriehoekscoördinaten saneringsmaatregelen cluster 2 [2]
Saneringsmaatregel RD begin RD eind
Beschermplaten + waarschuwingslint X: 80821.86 Y: 453269.55 X: 80472.66 Y: 453290.57
Beschermplaten X: 80472.66 Y: 453290.57 X: 80440.72 Y: 453344.82
Beschermplaten + waarschuwingslint X: 80440.72 Y: 453344.82 X: 80239.43 Y:453689.41
Beschermplaten + waarschuwingslint X: 79893.47 Y: 454448.2 X: 79851.72 Y:454627.5
Tabel 6: Rijksdriehoekscoördinaten saneringsmaatregelen cluster 5[2]
Saneringsmaatregel RD begin RD eind
Strikte begeleiding werkzaamheden X: 80521.86 Y: 453269.55 X: 79851.72 Y:454627.5
www.dnvkema.com

APPENDIX C BESCHERMPLATEN MET WAARSCHUWINGSOPDRUK
In onderstaande foto zijn de door de Gasunie gebruikte beschermplaten met waarschuwingsopdruk
weergegeven.
74102362- GCS 13.R.53532 -26-