Download PDF - Uw jaarverslag met Imprima

Duurzaamheidsverslag 2 0 0 8

Reacties
Super de Boer ontvangt graag reacties
op de in dit verslag ge presenteerde resultaten
en beleidsvoornemens. Daartoe zijn wij te bereiken
via corporatecommunicatie@superdeboer.nl
of via:
Super de Boer N.V.
T.a.v. Afdeling Corporate Communicatie
Disketteweg 2-4
3821 AR Amersfoort
Postbus 2680
3800 GE Amersfoort
Tel. (033) 454 74 30
Fax (033) 454 75 88
Dit verslag is tevens beschikbaar op
www.superdeboernv.nl en op
www.superdeboer.nl.

Duurzaamheidsverslag 2 0 0 8

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
2
Inhoudsopgave
3
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
25
26
27
28
29
32
35
Naar een duurzame toekomst
Werken aan duurzaamheid
Volle kracht vooruit in 2009
Mensen maken de winkel
Gezonder leven
Schone teelt
Eerlijke handel
Over koeien, kippen en varkens
Vissen voor het nageslacht
Maatschappelijke projecten
Milieu en klimaat
Bijlage 1 Dilemma’s
Bijlage 2 Samenwerking met NGO’s
Bijlage 3 Een goed bestuur
Bijlage 4 Organisatieprofiel Super de Boer
Bijlage 5 Reikwijdte van het verslag
Bijlage 6 Prestatie-indicatoren
Bijlage 7 GRI index
Bijlage 8 Mijlpalen en publicaties

Naar een duurzame toekomst
Duurzaamheidsverslag Super de Boer
Ik vind het geweldig om te zien hoe we met z’n allen aan een duurzame toekomst werken. We zijn druk in
de weer met de duurzame ontwikkeling van onze producten. Vergeleken bij andere supermarkt organisaties
lopen we daar zelfs mee voorop. Ook daar ben ik enthousiast over. Want het is belangrijk om je te kunnen
onderscheiden ten opzichte van de concurrentie.
Als iets met de toekomst te maken heeft, dan is het wel verduurzaming. Ook bij Super de Boer kunnen we de
wereld een stukje beter maken. Door bijvoorbeeld bij de inkoop van producten goed te letten op zaken als
milieu en eerlijke handel. Maar ook door ons in te spannen voor meer dierenwelzijn en gezondere producten.
Of door te bezuinigen op het verbruik van energie.
In dit verslag vertellen we wat Super de Boer op duurzaamheidsgebied presteert. We hebben het in de eerste
plaats geschreven voor onze medewerkers. We mogen er best trots op zijn om bij zo’n vooruitstrevend bedrijf
te werken. Maar uiteraard mag iedereen meelezen: supermarktondernemers, leveranciers, maatschappelijke
organisaties, aandeelhouders, analisten, financiële instellingen, overheid, relaties, media én de klanten
van Super de Boer.
Meer duurzaamheid is ook goed voor Super de Boer. We zullen consumenten steeds vaker gaan vertellen
wat we precies doen. Dat zal voor hen een belangrijke extra reden zijn om onze supermarkt te bezoeken.
Meer duurzaamheid betekent immers meer kwaliteit. En daar gaan we voor!
Jan Brouwer
Voorzitter van de Directie
Een uniek verslag
Ons eerste duurzaamheidsverslag verscheen in 2006. Dat er in de tussentijd geen uitkwam, maken we
nu in één keer goed. De cijfers over 2008 die we hebben verzameld, gebruiken we om het beleid voor dit
jaar verder aan te scherpen. De verslagen zijn opgesteld volgens de internationaal erkende GRI-normen
(Global Reporting Initiative). Met de publicatie van een officieel GRI-verslag op formuleniveau, gekoppeld
aan een vlot leesbare, diepgaande verantwoording van het duurzaamheidsbeleid, is Super de Boer uniek
in de Nederlandse supermarktbranche.
2008
3

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
4
Werken aan duurzaamheid
Na een moeilijke periode is Super de Boer een paar jaar
geleden zelfstandig verder gegaan. Dat durfden we
omdat we een goede winkelformule hebben, waar we
vast in geloven. We hebben nu zo’n 300 vestigingen.
Ruim de helft is in handen van zelfstandig ondernemers,
de overige zijn eigen winkels. Een prima combinatie, zo
houd je elkaar scherp.
De afgelopen jaren hebben we hard gewerkt om Super de
Boer sterker te maken. Met succes. Ons marktaandeel
werd kleiner (6,8%), maar dat was een bewuste keuze.
We namen afscheid van winkels die niet goed presteerden.
De winkels waar we mee verder gingen, hebben we
verbeterd. Zo zijn we met minder winkels meer geld gaan
verdienen. Onze winst over 2008 bedroeg € 29 miljoen,
drie keer zoveel als in 2007.
Een supermarkt staat midden in de maatschappij, de
gemeenschap staat bij Super de Boer dan ook centraal.
We investeren daarom in de ontwikkeling van onze
medewerkers en we doen veel aan maatschappelijke projecten.
Ook vraagt de samenleving steeds meer om de
verduurzaming van supermarktproducten. Wij beantwoorden
dat door milieu, eerlijke handel, dierenwelzijn
en gezondheid een grotere rol te geven bij de samen -
stelling van ons assortiment. Dat doen we in goed overleg
met onze leveranciers, waarmee we het liefst een
langdurige relatie aangaan. Zo leer je elkaar goed kennen
en krijg je het beste resultaat. Vaak ook krijgen we hulp
van maatschappelijke organisaties, zoals Stichting Na -
tuur en Milieu, Oxfam Novib, de Dierenbescherming of
Stichting De Noordzee. Daar is best moed voor nodig,
want soms moet je dan je zwakke plekken laten zien.
Maar ook hier geldt: als je lang met elkaar omgaat, krijg
je meer begrip voor elkaars standpunt. Samen probeer je
dan de beste oplossing te vinden.
Uitgangspunt van ons duurzaamheidsbeleid is dat we het
niet zoeken in het zo nu en dan toevoegen van een duurzaam
product. Op die manier lijkt het misschien of je
goed bezig bent, maar eigenlijk is dit onvoldoende structureel.
Waar Super de Boer naar streeft, is verduurzaming
op grotere schaal. Dat betekent vooral dat we bij heel
gewone, alledaagse producten, waarvan er veel worden
verkocht, kijken wat we kunnen verbeteren. Want dat zet
zoden aan de dijk. Als je veel van een product wilt ver -
kopen, mag het natuurlijk niet te duur zijn. Wij vinden
dan ook dat een duurzamer product niet, of maar heel
weinig duurder mag zijn dan een ‘gangbaar’ product.
Ons duurzaamheidsbeleid wordt gemaakt door een spe -
ciale Stuurgroep MVO (Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen). Maar duurzaamheid is iets van alle medewerkers,
door het hele bedrijf heen. Vandaar dat we dit
Duurzaamheidsverslag hebben geschreven, zodat iedereen
weet wat we doen op dit gebied. In het verslag staan
alleen dingen die we echt kunnen waarmaken, we trekken
geen grote broek aan. We zijn bijvoorbeeld nog maar
net begonnen met een klimaatbeleid. Dat zeggen we dan
ook gewoon - wie moed heeft, is eerlijk! Maar gelukkig is
er op veel gebieden vooruitgang te melden. Het is allemaal
te vinden in de volgende hoofdstukken.
Eric Leebeek is Directeur Commercie van Super de Boer. Wat vindt hij van het
duurzaamheidsbeleid?
‘Ik ben er buitengewoon trots op. We zijn er vier jaar geleden
mee begonnen en het begint nu zijn vruchten af te werpen. Het
duurzaamheidstraject, producten in de keten verduurzamen, is
niet van vandaag op morgen gerealiseerd. Het is een zaak van
lange adem. Maar de behaalde successen leiden vanzelf weer
tot nieuwe initiatieven. Zo rolt het balletje steeds verder. Het is
belangrijk dat we hiermee doorgaan, ook nu het economisch
wat minder gaat. Duurzaamheid wordt steeds meer een onderdeel
van waar Super de Boer voor staat. Daar kunnen we ons
mee onderscheiden. De uitdaging is om de producten te verbeteren
en dit aan onze klanten te laten zien. Ik merk binnen
Super de Boer dat duurzaamheid echt een be grip wordt, collega’s
raken steeds enthousiaster. Vanuit die basis kunnen we ons
duurzaamheidsbeleid verder uitbouwen. Dat biedt Super de Boer
in de toekomst nog vele mogelijkheden!’

Stuurgroep MVO en Corporate Communicatie
Werken aan duurzaamheid
v.l.n.r. Bren Hortensius (Manager Marketing Communicatie), Kees de Kat (Manager Buying & Merchandising),
Wim Junte (Manager Formule), Carien de Bas-van Middelaar (Hoofd Corporate Communicatie & PR),
Yvonne van Asselt (Medewerker Corporate Communicatie & PR) en voor op foto Caspar Woolthuis
(Manager Kwaliteit en Duurzaamheid).
2008
5

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
6
Volle kracht vooruit in 2009
In 2009 gaat Super de Boer op volle kracht vooruit met
duurzaamheid. Ook gaan we het beleid aanscherpen. Het
onderwerp duurzaamheid is voor een groot deel op de
kaart gezet door acties van NGO’s, waar supermarktorganisaties
op reageerden. Dan volg je als het ware de agenda
van een ander, terwijl je liever zelf je keuzes maakt.
Een middelgrote supermarktorganisatie als Super de Boer
kan niet alle dingen tegelijk aanpakken. Daar is het
thema ‘duurzaamheid’ ook te breed voor. Zoals in dit verslag
te lezen, hebben we zelf hiervoor afgelopen jaren
een aantal speerpunten bepaald. Ook voor 2009 zullen
we wederom duidelijke speerpunten en onderwerpen
benoemen waarmee we ons extra willen onderscheiden.
Twee uitgangspunten staan daarbij voorop: de wens van
de consument en de waarde voor de winkelformule. Wat
we doen moet goed bij het ‘merk’ Super de Boer passen
en bijdragen aan de versterking daarvan. Schone teelt en
dierenwelzijn blijven in ieder geval belangrijk voor Super
de Boer. We zullen de proeven met schone teelt uitbreiden
naar het buitenland door deelneming aan Food
Chain projecten samen met The Greenery (zie hoofdstuk
’Schone teelt’). Ook blijven we ons inspannen om het
leven van kippen, koeien en varkens vanuit de behoeften
van de dieren te verbeteren (zie hoofdstuk ‘Over koeien,
kippen en varkens’). Voor deze diersoorten streven we
naar (meer) sterren van de Dierenbescherming. Vanaf
2009 gaan we bovendien voor een duurzamer bedrijfsvoering.
Er staan maatregelen op stapel rond energie -
besparing, afvalmanagement en brandstofbesparing
(zie hoofdstuk ‘Milieu en klimaat’).
Een helder duurzaamheidsbeleid opstellen is niet genoeg.
Klanten moeten ook weten waar je mee bezig bent:
‘Be good and tell it!’. Om consumenten te binden zullen
we steeds meer laten zien dat Super de Boer staat voor
duurzaamheid. Dat doen we zoveel mogelijk aan de hand
van concrete producten die we aan het verduurzamen
zijn. Ook het draagvlak binnen het bedrijf is van groot
belang. De Stuurgroep MVO (maatschappelijk ver -
antwoord ondernemen), die het beleid ontwerpt, is
ver tegenwoordigd door de vier belangrijke disciplines
Kwaliteit & Duurzaamheid, Buying & Merchandising,
Communicatie en Formule. Bovendien laten we ons
hierbij adviseren door het gerenommeerde bureau
Schuttelaar & Partners. We gaan de duurzaamheids -
agenda zowel intern als extern actief onder de aandacht
brengen.
Caspar Woolthuis is Manager Kwaliteit en Duurzaamheid van Super de Boer.
Als voorvechter van het duurzaamheidsbeleid vindt hij het belangrijk om alle disciplines
binnen het bedrijf mee te krijgen.
‘Bij alles wat je doet moet je je afvragen of je collega’s er net zo enthousiast over zijn als jijzelf. Je kunt de mooiste
plannen uitbroeden, maar als die vervolgens onvoldoende draagvlak krijgen, heb je een probleem. Over veel onder -
werpen is totaal geen discussie. Er is niemand binnen Super
de Boer die er bezwaar tegen heeft dat we schone prei in de
schappen hebben liggen. Begrijpelijk, want het product is weliswaar
met minder gewas beschermingsmiddelen geteeld, maar
ziet er nog precies hetzelfde uit. Soms moet je wél de discussie
met elkaar aangaan. Een voorbeeld zijn appels uit Zuid-Amerika.
Door die met minder kunstmest en gewas beschermingsmiddelen
te telen, kunnen ze afwijken van de gebruikelijke spe cificaties.
Dan is het de vraag of mijn collega’s van Commercie dat acceptabel
vinden. De consument moet het na tuurlijk wel willen
kopen. Overigens komen we er in goed overleg altijd samen uit.’

Volle kracht vooruit in 2009
2008
7

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
8
Mensen maken de winkel
Een plezierige en uitdagende werkomgeving is belangrijk.
Want betrokken medewerkers zetten net dat extra stapje
voor de klant. En dat komt het hele bedrijf ten goede.
Super de Boer steekt daarom veel energie in opleidingen,
winkelprogramma’s en personeelsbeleid. Mensen maken
immers de winkel!
De achterstand op het gebied van opleidingen is verleden
tijd, er staat nu een stevig opleidingshuis voor de winkels.
Medewerkers kunnen stap voor stap doorgroeien,
van de cursus Introductie Nieuwe Medewerker tot de
Management Opleiding Toekomstig Ondernemer/
Supermarktmanager Retail (MOTOR). In 2009 wordt
verder gebouwd aan het opleidingshuis voor de logistiek.
Alle opleidingen zijn te vinden op de website www.superdeboerlekkerleren.nl.
De winkelprogramma’s heten ‘Samen werken aan de
winkel’. Het zijn praktijkcursussen waar een afdelingsteam
samen op intekent. Ze zijn gericht op meer omzet,
minder kosten en nog meer klantgerichtheid. Doordat je
resultaatgericht leert werken, word je ook zelfverzekerder.
En dat geeft meer plezier in het werk.
Een goed personeelsbeleid begint bij een goed arbobeleid.
Super de Boer is wettelijk verplicht om de vier
jaar een Risico Inventarisatie en Evaluatie te doen (RI&E).
Bekeken wordt bijvoorbeeld of de kantine aan de eisen
voldoet en of er strakke afspraken zijn over het openen
en sluiten van de winkel (veiligheid). Ook moeten de
arbeidsomstandigheden in orde zijn. In 2008 heeft Super
de Boer bij tachtig van de in totaal 140 eigen winkels
van die RI&E’s uitgevoerd. Veertig daarvan deden we een
stuk eerder dan verplicht. Daarmee lopen we dus voorop.
‘In 2008 voerden we een actief ziekteverzuimbeleid. In
de winkels en op kantoor daalde het ziekteverzuim. Bij
logistiek was er een lichte stijging, we onderzoeken wat
we daaraan kunnen doen. Super de Boer heeft op dit
moment 49 Wajongers in dienst, collega’s met een verstandelijke
beperking. We zijn van plan dat aantal te
laten groeien. Dit is trouwens maar één voorbeeld van
wat we doen om onze werknemers een spiegel van de
samenleving te laten zijn. Zo richten we ons bijvoorbeeld
ook op herintredende moeders en ouderen’, aldus
Directeur Personeel en Organisatie Gea Kuiper.
Super de Boer heeft 49 Wajongers in dienst. Eén van hen is Chantal Lanser, sinds een jaar
verkoopmedewerker Brood in Krimpen aan den IJssel. Heeft ze het naar haar zin?
‘Ja, ik heb het prima naar mijn zin hier. Nu sta ik bij het Brood, maar ik heb ook gewerkt bij Vleeswaren en bij Zuivel.
De melk rechttrekken en alles bijvullen. Ik weet nu bijna alles van brood, straks wordt het weer tijd voor iets anders.
Wat ik moet weten leer ik in de praktijk, maar ik heb ook het nodige geleerd op school. Ik zat op de ZMLK-school in
Schiebroek. Eerst heb ik een half jaar stage gelopen in deze winkel en dat beviel goed. Toen ben ik in dienst gekomen.
Eigenlijk vind ik alles leuk in de winkel. Klanten helpen is natuurlijk fijn, maar ik help ook bij het uitpakken van de
vracht. Het is heel afwisselend werk. Ook de collega’s zijn heel leuk. Of ik mijn hele leven in de supermarkt blijf werken?
Dat weet ik nog niet hoor, maar voorlopig zit ik hier goed!’
Ook de samenwerkende ondernemers van
Super de Boer zijn blij met Wajongers. Super
de Boer-ondernemer Marcel van Daalhuizen
(rechts op de foto) uit Hendrik Ido Ambacht
heeft ze al sinds langere tijd in dienst en is
daar heel enthousiast over. Vorig jaar mocht
hij een G-krachtensticker op zijn gevel plakken,
een erkenning voor bedrijven die meehelpen
Wajongers aan het werk te krijgen.
‘Hier zijn G-krachten aan het werk’, staat
erop. Van Daalhuizen: ‘Ons bedrijf vindt dat
iedereen recht heeft zich verder te ontwikkelen.
Het zijn zeer gemotiveerde arbeidskrachten
die goed inzetbaar zijn voor allerlei functies.
Niet voor niets worden zij ‘G-krachten’
genoemd: Gedreven en Gemotiveerd!’

Gea Kuiper
Mensen maken de winkel
Aantal uren opleiding per medewerker - winkels
2008
9

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
10
Gezonder leven
Super de Boer helpt klanten gezonder te leven. Dat doen
we door gezondere producten aan te bieden, consumenten
te stimuleren gezonde producten te kopen en hen te
stimuleren tot een gezonde levensstijl.
Zo verkoopt Super de Boer het volledige assortiment biologisch
Oerbrood. In alle broodproducten zit sinds kort
bakkerszout. Dat bevat relatief veel jodium, een stof die
belangrijk is om gezondheidsproblemen te voorkomen.
Ook is de hoeveelheid zout in het brood verminderd, van
2% naar 1,8% van het bloemgewicht.
Maar het kan altijd beter. Ons eigen Dageraad brood mag
nu het IKB-logo (Ik Kies Bewust) voeren, omdat de leverancier
er op ons aangeven nog weer minder zout in
stopt. Super de Boer heeft trouwens al zo’n honderd
huismerkproducten met het IKB-logo. Daarvoor moeten
producten voldoen aan allerlei eisen, zoals meer vezels
en vitamines en minder ongezonde vetten, zout en suiker.
Een voorbeeld is onze droge soepen, met minder zout.
Ook die hebben we laten aanpassen om ze aan de IKBnormen
te laten voldoen.
We werken hard aan onze kant-en-klaarmaaltijden: minder
zout, minder vet en minimaal 150 gram groente.
Onze Zuurkool Stamppot kwam in 2008 als beste uit de
test van de Consumentenbond, met het minste zout. In
2008 introduceerden we een Lasagne met extra groente,
en ovenschotels met een kortere THT-datum. Daardoor
gaat er minder voedingswaarde verloren. En dit jaar
kwamen we met onze eerste speciaal ontwikkelde IKBmaaltijden:
een Tjap Tjoi met Nasi en een Kip Zoetzuur
met Bami.
Natuurlijk moet je gezonde producten actief promoten.
Van gezonde maaltijden willen we hardlopers maken.
Daarom presenteren we ze op ooghoogte. Sinds vorig
jaar werken we met combinatieacties in de folder, bijvoorbeeld
een gratis zakje rauwkost bij de Lasagne. En
dit was een succes. In ons klantenmagazine Lekker Leven
geven we gezondheidstips en voorzien we de recepten
van zo veel mogelijk gezonde ingrediënten.
Maar gezond eten is niet genoeg, je moet ook voldoende
sporten. Logisch dat Super de Boer daarom lokaal voetbalclubs
sponsort. Onderdeel daarvan is dat selectiespelers
van de clubs een dag lang trainingen doen met kinderen
van onze klanten. We willen de mensen letterlijk
bewegen tot beweging. En daar kun je niet jong genoeg
mee beginnen!
Aantal huismerkproducten
met IKB-keurmerk
Caspar Woolthuis, Manager Kwaliteit en Duurzaamheid van Super de Boer, spant zich al jaren in
voor minder resten van gewasbeschermingsmiddelen (residuen) op groente en fruit. Wordt de consument
daar nu ook gezonder van?
‘Dat kun je niet zo zeggen. Actiegroepen roepen dat wel, maar als je voldoet aan de regels van de overheid, zit je
helemaal goed voor wat betreft de wettelijke eisen op het gebied van de volksgezondheid. Super de Boer wil echter
beter presteren dan de wet verlangt, daarom stellen wij aan onze groente- en fruitleveranciers extra voorwaarden.
Dat heet met een mooi woord ‘bovenwettelijke’ eisen. Eind 2009 mag op onze groente en fruit nog maar de helft van
de hoeveelheid residuen zitten die wet telijk is toegestaan. Door de plezierige samenwerking met en de geweldige inzet
van leveranciers, gaat dit zeker lukken! Ook mogen bepaalde middelen niet meer worden toegepast. Waarom we dat
willen? Omdat het goed is voor het milieu. Hoe minder gewasbeschermingsmiddelen daarin terecht komen, hoe beter
het is. En consumenten vinden het fijn. Die willen gewoon een zo ‘schoon’ mogelijk product. En dat krijgen ze van ons.’

Gezonder leven
11
2008

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
12
Schone teelt
Een ‘schone’ teelt van groente, fruit en paddenstoelen.
Dat is wat Super de Boer wil. Schoon betekent: zo min
mogelijk gewasbeschermingsmiddelen. Sommigen denken
dan meteen aan biologisch. In de biologische teelt worden
immers géén chemische gewasbeschermingsmiddelen
gebruikt. Het probleem is wel dat er door het jaar heen
niet genoeg biologische producten beschikbaar zijn. En
veel mensen vinden biologisch te duur. De oplossing? Het
gangbare assortiment verduurzamen, tegen dezelfde prijs.
Dan bereik je veel meer consumenten én milieuwinst.
Dat doe je met geïntegreerde teelt. Daarbij worden pas
gewasbeschermingsmiddelen ingezet als andere manieren
niet meer helpen zoals schoffelen of het inzetten van
natuurlijke vijanden. In goede samenwerking met The
Greenery heeft Super de Boer daar een experiment mee
gedaan. Zestig Nederlandse telers hebben bij aardbeien,
appels, peren, ijsbergsla, prei en spruitjes gewerkt met
minder milieubelastende gewasbeschermingsmiddelen.
Het werd een groot succes. Na twee jaar worden de proeven
nu uitgebreid naar het buitenland. Want daar komt
veel van onze AGF vandaan.
Super de Boer wil beter presteren dan de wet eist.
Daarom stellen wij aan onze groente- en fruitleveranciers
extra voorwaarden. We streven ernaar dat eind 2009 op
onze groente en fruit nog maar de helft van de wettelijk
toegestane hoeveelheid residuen aanwezig is, enkele uitzonderingen
daargelaten. Ook mogen bepaalde middelen
niet meer worden toegepast. In 2010 willen we een deel
van het AGF-assortiment zelfs residuvrij hebben.
Helemaal geen gewasbeschermingsmiddelen gebruiken is
helaas onmogelijk. Wel kun je de toepassingswijze verbeteren,
zodat de afhankelijkheid van de middelen minder
wordt. In 2009 doen we met The Greenery en een belangrijke
middelenfabrikant onderzoek naar de toepassing van
een nieuwe, milieuvriendelijker gewasbescherming.
Ook Milieudefensie en Stichting Natuur en Milieu zien
dat we vooruitgang boeken. Eind 2007 stond Super de
Boer op de tweede plaats van schoonste landelijke supermarkten
(www.weetwatjeeet.nl). Voor 2% voldeden we
nog niet aan de regelgeving, voor 98% wel. We gaan
natuurlijk voor de honderd! Duidelijk is dat schoon niet
per se biologisch hoeft te zijn. Gewoon schoon kan ook.
In 2008 heeft Super de Boer zijn verse biologische producten allemaal onder dezelfde huismerknaam/prijsetiket gebracht:
‘Super de Boer Bio logisch’. Dat is lekker duidelijk. We hebben in totaal ruim 75 biologische versproducten, niet alleen in
groente en fruit, maar ook in vlees en vleeswaren. In groente en fruit zijn het er 58. Daarvan vervangen er minimaal 21 de
‘gewone’ producten - ook wel gangbare producten genoemd.
In droge kruidenierswaren (‘houdbaar’) voert Super de Boer geen huismerk voor biologisch. Daarvoor zijn de verkoophoeveel -
heden te klein. Wel zijn we voor houdbaar gaan samenwerken met de Stichting Merkartikel Bio+. Eind 2009 zullen er ruim
vijftig producten van Bio+ in het assortiment zijn opgenomen. We voeren ongeveer vijftig biologische artikelen van A-merk
fabrikanten. En sinds februari 2009 hebben we 25 Eco Super Shops, een biologische shop-in-the-shopmodule waarmee winkels
lokaal aan de weg kunnen timmeren. Met regel matig terugkerende pagina’s in de weekfolder maken we de consument meer
vertrouwd met het biologisch assortiment.
Mirjam de Rijk is Directeur van de Stichting Natuur en Milieu. In de Coalitie Duurzame Groente
en Fruit werkte Stichting Natuur en Milieu samen met Super de Boer en The Greenery aan de
verduurzaming van zes vollegrondsgewassen.
Zijn we volgens Mirjam de Rijk op de goede weg?
‘In 2005 ging Stichting Natuur en Milieu een samenwerking aan met
Super de Boer. De ambitie was hoog, maar moest door economisch
‘zwaar weer’ bijgesteld worden. Toch werd er vooruitgang geboekt,
vooral bij groente en fruit. De gezamenlijke aanpak met leverancier
The Greenery, telers en onderzoekers leverde milieuwinst op. Super
de Boer scoort nu beter voor wat betreft resten van gewasbeschermingsmiddelen
op groente en fruit. Dat is veelbelovend maar schept
ook verwachtingen voor de toekomst. Er liggen nog grote uitda -
gingen, ook op andere gebieden zoals klimaatverandering, en de
milieuproblemen door de productie van vlees. Ook daar moet de
supermarkt zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Er is
nog een lange weg te gaan, maar de aanhouder wint. En dat Super
de Boer een aanhouder is, hebben ze wel bewezen.’

Schone teelt
Ton van den Hoek is Unitmanager Vers bij Super de Boer. Arie van der Linden is Directeur Kwali teit en
Milieu van The Greenery. Wat vinden zij van hun samenwerking om groente en fruit schoner te maken?
‘Dat wij deze vraag samen beantwoorden, zegt eigenlijk al genoeg! We werken al jaren heel intensief met elkaar samen en
zullen dat in de toekomst ook blijven doen. Want Super de Boer en The Greenery hebben hetzelfde doel: schone producten
aanbieden tegen marktconforme prijzen. Dat lukt door samen met de telers heel goed naar de kosten in de keten te kijken.
Verduurzaming kan dan hand in hand gaan met lagere kosten. En de consument krijgt een hoogwaardig en veilig product.
Het is een situatie waarin je alleen winnaars hebt, geen verliezers. Dus we gaan zeker verder op de ingeslagen weg.’
Blij met duurzamer prei
Alle Nederlandse prei die Super de Boer verkoopt, is schone prei. Ook prei hoort namelijk bij de zes gewassen waar de telers
van The Greenery een duurzamer teelt op hebben losgelaten. Het werk op de akker is hetzelfde gebleven, maar door aanpas -
singen wordt er toch milieuwinst behaald. Zo is prei in de zomer gevoelig voor trips - een klein, schadelijk insect. Door tripsvallen
te zetten kan de teler precies zien wanneer het beestje actief is, om pas dan maatregelen nemen. Dat betekent meer effect
met minder gewasbeschermingsmiddelen. Een ander voorbeeld zijn aaltjes in de bodem. Vroeger bestreed de teler die beestjes
door de grond te ontsmetten, nu zaait hij afrikaantjes. Die zijn dodelijk voor aaltjes, maar totaal onschadelijk voor het milieu.
13
2008

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
14 Eerlijke handel
Fair Trade producten met het Max Havelaar-keurmerk
worden steeds populairder. Super de Boer heeft er zo’n
veertig van in het assortiment. Een aantal is een bekend
A-merk, zoals de chocolade van Verkade en het ijs van
Ben & Jerry’s. Negentien producten zijn afkomstig van
de leverancier Fair Trade Original (FTO). Dat zijn de pro -
ducten in de opvallende ‘witte’ verpakking. Sinds kort
hebben we daarvan ook de koffie in het assortiment.
De omzet van de FTO-producten zit behoorlijk in de lift.
Dat smaakt naar meer. Daarom gaan we ze actiever
ondersteunen. Zo doen we eind 2009 mee met de Fair
Trade Week. Die krijgt aandacht in de weekfolder en in
ons magazine Lekker Leven.
Voor het huismerk werkt Super de Boer met het keurmerk
van Rainforest Alliance. Dit is te vinden op de Chiquitabananen,
en sinds 2006 ook op alle koffie van het Super
de Boer-huismerk. In het derde kwartaal van 2009 wordt
ook de thee van ons huismerk onder Rainforest gebracht.
We zitten dus niet stil op het gebied van de eerlijke
handel. Dat zie je ook aan het Fair Trade Klassement
2008 van Solidaridad en Milieudefensie, waarin wordt
vermeld welke supermarkten de meeste eer lijke pro -
ducten hebben. Daarin staan we op de vierde plaats.
We hebben wel wat aan te merken op dit onderzoek.
Zo worden alleen de Max-Havelaar pro ducten meegeteld
en niet de Rainforestproducten.
Samen met Oxfam Novib en onze leverancier The
Greenery zijn we een project in Egypte gestart. Het gaat
over het verbeteren van arbeidsvoorwaarden bij de teelt
van druiven, sperziebonen, bosuien en aardbeien. Het
onderwerp is nieuw, er moest zelfs een speciale training
voor worden georganiseerd. Ook zal er nog een keuze
moeten worden gemaakt welke gedragscode voor de
arbeidsvoorwaarden gebruikt worden. De keuze is tussen
de code van ETI (Ethical Trade Initiative) of die van BSCI
(Business Social Compliance Initiative).
Aantal producten
met Fair Trade-keurmerk
Johan Verburg is beleidsmedewerker bij Oxfam Novib. Hoe kijkt hij aan tegen
de samenwerking met Super de Boer?
‘Op zich goed, we hebben elkaar behoorlijk leren kennen en er is
wederzijds vertrouwen. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat alles
altijd gladjes verloopt. Zo komen uit Egypte gewassen die bij
Super de Boer in de winkel liggen. Oxfam Novib is daar samen
met Super de Boer en The Greenery heen geweest om de situatie
in kaart te brengen. We willen de arbeidsvoorwaarden van de
landarbeiders verbeteren, zodat die voldoen aan de normen van
de ILO, de International Labour Organization. Dan heb je het bijvoorbeeld
over het tegengaan van kinderarbeid en buitensporig
overwerk, en over vakbondsvrijheid. Een supermarktketen kan
daar invloed op uitoefenen, door eisen te stellen aan de telers.
Belangrijk hierin is een keuze voor een gedragscode, ETI of BSCI.
Wij voelen veel voor ETI, dat kijkt meer naar onderliggende
oorzaken. Het initiatief ligt nu bij Super de Boer.’

Eerlijke handel
Paul Vriesen is Category Manager Koffie, Thee, Cacao, Olie, Soepen en Inter na tionale Straat bij
Super de Boer. In augustus 2008 bracht hij op uitnodiging van Fair Trade Original een bezoek aan
India en Thailand. De reis maakte indruk.
‘In de omgeving van New Delhi staat een eiernoedelfabriek die wordt
gerund door Tibetaanse vluchtelingen. Met steun van Max Havelaar
worden het bedrijf en de werknemers geholpen om hun product
gereed te maken voor de export. In Thailand bezoch ten we een
coöperatie van 3.000 boeren die Pandan-rijst produceert. Hier wordt
het geld van Max Havelaar gebruikt om de boeren over te laten gaan
op biologische teelt. Dat betekent een hogere op brengst en lagere
kosten. De impact die wij als supermarkt en consument hebben op
het leven van de mensen daar is enorm. We hebben de Fair Trade
Original-noedels nu opgenomen in het assortiment. Dat zorgt ervoor
dat de 16 werknemers van die fabriek een maand te eten hebben.
Het inkomen van een Thaise rijstboer die overschakelt op bio gaat
omhoog van € 800 naar € 1.000 per jaar. Fair Trade huurt ter plaatse
deskundige adviseurs in, die de mensen leren naar westerse maatstaven
te produceren. Een aanpak die echt zoden aan de dijk zet.’
2008
15

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
16
Over koeien, kippen en varkens
Super de Boer is erg actief op het gebied van dieren -
welzijn. Zo komt nagenoeg al het rundvlees van onze
centrale slagerij in Beilen uit Ierland. Bij dit rundvlees is
sprake van extensieve veehouderij, dit houdt in dat de
runderen maximaal buiten kunnen lopen. Sommige van
onze supermarktondernemers met een eigen slagerij
hebben een sterke voorkeur voor het minder diervrien -
delijke vlees van Belgische Blauwen. Daarom zijn we in
2008 een paar keer met ondernemers naar Ierland
geweest. Ze zagen met eigen ogen dat de dieren het
daar beter hebben. En het vlees is net zo goed. We
verwachten dan ook dat straks vrijwel al ons rundvlees
Iers zal zijn.
Kalfsvlees halen we juist niet meer uit het buitenland.
De kalveren kwamen meestal uit Oost-Europa, waarna ze
in Nederland werden gemest tot ‘blank’ kalfsvlees. Vanaf
1 februari 2009 verkoopt Super de Boer alleen nog rosé
kalfsvlees van in Nederland geboren kalveren. De dieren
krijgen meer ijzer in het voer waardoor ze zich lekkerder
voelen en hoeven geen lange, vermoeiende reis meer te
maken.
Het castreren van varkens vinden we achterhaald. In het
najaar van 2009 introduceert Super de Boer gegaran-
deerd geurvrij vlees van ongecastreerde mannelijke
varkens. Dankzij moderne technieken kunnen we de
tussenstap van het verdoofd castreren overslaan. De
volgende uitdagingen? Betere omstandigheden in de stal
en wellicht zelfs ophouden met het slijpen van hoek -
tanden, en stoppen met het couperen van staarten.
Super de Boer is bovendien trots op zijn Scharrel plus -
eieren, van leghennen die een beter leven hebben dan
gewone scharrelkippen. Met allerlei maatregelen wordt
het natuurlijk gedrag bevorderd. De kippen krijgen zuiver
plantaardig voer. Daarin zit minstens 35% maïs, dat
zorgt ook nog voor een betere smaak van de eieren.
Wie wil zien waar de eieren vandaan komen voert de
eicode in op www.superdeboer.nl/eicode en Google Earth
brengt je direct naar het leghennenbedrijf. Sinds 2008
mogen we de Scharrelplus-eieren verkopen met het
‘Beter Leven’-kenmerk van de Dierenbescherming, voorzien
van één ster. In 2009 komen we ook met biologische
eieren - die kunnen wel drie sterren krijgen.
Frank Dales is Directeur van de Dierenbescherming. Hij ziet Super de Boer als koploper onder
de Nederlandse supermarkten als het gaat om dierenwelzijn. Waarom eigenlijk?
‘Super de Boer steekt zijn nek uit. Het is de eerste Nederlandse supermarkt die een ei verkoopt met een ster van de
Dierenbescherming. We praten met alle supermarktketens, maar met Super de Boer hebben we het beste contact.
Ik zie daar een vernieuwende houding, en ook veel creativiteit in de communicatie. Want het gaat natuurlijk om het
wekken van belangstelling voor dierenwelzijn bij de klant. Het sterrensysteem is niet alleen bedoeld voor eieren,
maar voor alle dierlijke producten. We laten de consument langzaam wennen aan een diervriendelijker product. De
Dieren bescherming wil het liefst dat iedereen een biologisch product koopt. Maar dat heb je niet zomaar voor elkaar.
Met het sterrensysteem creëren we een tussensegment.
Elke ster is als het ware een
stapje dat de consument verder weg brengt
van het gangbare product. Het biologische
product staat aan de top van de ladder, dat
krijgt drie sterren. We maken nu afspraken
met grote vleesproducenten over het toekennen
van één ster. De supermarkten moeten
ervoor zorgen dat het dan ook in de winkels
komt. We hopen dat Super de Boer hierin
onze bondgenoot zal zijn. Ik heb begrepen dat
ze ook met hun varkens- en rundvlees voor
een ster willen gaan. Dat zou weer een mijlpaal
in onze samenwerking zijn!’

Sheila Blomsma-Muller is Category Manager Vleeswaren, Salades en Eieren bij Super
de Boer. Zij werkte samen met de Dierenbescherming bij de introductie van het
Scharrelplusei. Een goeie club?
Over koeien, kippen en varkens
‘Ja, een heel goeie club. Daar kunnen sommige maatschappelijke groeperingen nog een voorbeeld aan
nemen. We hebben vorig jaar zelf contact met ze gezocht, samen met onze leverancier Kwetters, en daar
hebben we geen seconde spijt van gehad. Ze denken echt met je mee en zijn realistisch. Een kipvriende -
lijker ei heb je niet zomaar even voor elkaar. Je moet de schuur aanpassen en dat kan niet als er kippen
inzitten, die worden daar heel zenuwachtig van. Dat moet dus tussen de legrondes door, en dat kost tijd.
Maar daar heeft de Dierenbescherming gelukkig alle begrip voor. De samenwerking wordt wat ons betreft
voortgezet!’
17
2008

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
18
Vissen voor het nageslacht
Veel vis wordt bedreigd. Als we niets doen, dreigen niet
alleen vissoorten uit te sterven, maar gaat er ook steeds
meer bijvangst verloren en wordt het leven op de zee -
bodem blijvend verstoord. Super de Boer gooit alles in de
strijd om dat te verhinderen. De meest radicale oplossing
is bepaalde vissoorten te verwijderen uit het assortiment.
Dat doe je als supermarkt natuurlijk niet graag. Maar
soms kan het niet anders. Daarom zijn verse tonijn,
sliptong en roodbaars niet meer bij ons verkrijgbaar.
De vissoorten die we wel blijven verkopen, zijn we aan
het verduurzamen. Daar zijn we al een heel eind mee op
weg. De Hollandse Noordzee-kabeljauw is een bedreigde
vis. We hebben hem daarom in 2008 tijdelijk vervangen
door lijngevangen kabeljauw uit IJsland. Binnenkort
wordt ook deze weer vervangen, nu door MSC-gecer -
tificeerde (Marine Stewardship Council) kabeljauw uit
Noorwegen. Van schol brengen we in het voorjaar van
2009 een duurzame variant onder MSC-keurmerk op de
markt. Tot die tijd is er bij Super de Boer geen schol te
koop. Bijzonder is onze MSC-gecertificeerde heek, die
twee keer per week vers wordt ingevlogen uit Zuid-
Afrika. Daarmee zijn we uniek in de Nederlandse
supermarkt. We hebben wilde Sockeye-zalm uit Alaska
in het assortiment opgenomen. Die is niet alleen
MSC- gecer tificeerd, maar smaakt ook voortreffelijk.
Vorig jaar introduceerden we een Hollandse Nieuwe
MSC-maatjesharing, dit jaar komen we onder meer met
MSC-gecertificeerde koolvis, makreel en Noordse garnalen.
Nieuw in ons assortiment - en ook een heel nieuwe
vissoort - is de duurzame Claresse, een uit Nederland
afkomstige, ‘vegetarische’ kweekvis.
Het is een hele waslijst, maar het werk is nog niet af.
Greenpeace heeft een ranglijst van Nederlandse supermarkten
die op de goede weg zijn met vis (www.maak -
schoonschap.nl). Begin 2009 stond Super de Boer daarin
op de vierde plaats. Ons einddoel is natuurlijk de eerste
plaats. Dat betekent een MSC-keurmerk voor alle wild
gevangen vis. We zijn daarnaast bezig met het verduurzamen
van diepgevroren en geconserveerde vis. Omdat
ook klanten keuzes kunnen maken, introduceerden we
vorig jaar in samenwerking met Stichting De Noordzee
een eigen Super de Boer Duurzame Viswijzer. Want
vissen doe je voor het nageslacht. Dat van de vis, maar
ook dat van onszelf!
Wesley de Vink is Category Manager Verse vis bij Super de Boer. Voelt hij zich af en toe
niet eerder duurzaamheidsmanager dan inkoper?
‘Duurzaamheid is een gewoon onderdeel van het werk geworden, dat klopt. Maar daar heb ik geen moeite mee.
Integendeel, het geeft veel voldoening om mee te helpen de visstand weer op peil te krijgen. Daartoe werken we inten -
sief samen met onze visleveranciers, waaronder Mayonna en Heiploeg. En uiteraard praten we met maatschap pe lijke
organisaties. Soms verschillen we van mening, bijvoorbeeld over
paling. De palingstand staat onder druk, onder meer omdat er
vanaf 1980 te weinig glasaal is uitgezet in Nederland.
Milieugroeperingen willen daarom het liefst dat de verkoop
van paling helemaal stopt. Onze palingleverancier en –rokerij
Vis handel Klooster, onderdeel van palingkwekerij Nijvis, heeft
echter geïnvesteerd in een speciaal systeem, waarin glasaal
wordt opgekweekt tot pootaal. Daarvan wordt een op de vijf
palingen weer uitgezet in de vrije natuur. Omdat pootaal twintig
keer groter is dan glasaal, is de overlevingskans veel groter.
Onze paling is daarmee een stuk duurzamer dan die van de
concurrent. We zien dan ook geen reden om hem te saneren.’

Vissen voor het nageslacht
19
2008

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
20
Maatschappelijke projecten
Als supermarktorganisatie staan we midden in de maatschappij.
De gemeenschap speelt dan ook een centrale
rol in ons denken en handelen. In de hoofdstukken hiervoor
lieten we zien hoe we dat vertalen in ons assortimentsbeleid.
Duidelijke keuzes op het gebied van milieu,
eerlijke handel, dierenwelzijn en gezondheid spelen daarin
een grote rol. Als bedrijf dat middenin de samenleving
staat, doet Super de Boer bovendien het nodige aan
maatschappelijke projecten. Ook dat is een manier om te
laten zien dat we waarde hechten aan de gemeenschap.
Een goed voorbeeld in 2008 was de Kika-actie, opgezet
door 46 Super de Boer-winkels in Groningen, Drenthe,
Overijssel en Gelderland. Kika staat voor Kinderen
Kankervrij, een stichting die is opgericht om meer onderzoek
naar kinderkanker mogelijk te maken. Vier weken
lang gaven de winkels op een groot aantal producten
fikse kortingen. Zo’n veertig leveranciers deden daaraan
mee. De kortingen gingen niet naar de klant, maar werden
doorgegeven aan Kika. Op een groot personeelsfeest
van Super de Boer in november kreeg Kika een cheque
ter waarde van 57.000 euro. Ter plaatste werd dit bedrag
door Super de Boer naar boven afgerond tot 65.000 euro.
Reden voor duizend enthousiaste collega’s om helemaal
uit hun bol te gaan.
Wat verder van huis, maar toch eigenlijk ook weer heel
dichtbij, is de ondersteuning die Super de Boer geeft aan
SOS-Kinderdorpen. Dat is een hulporganisatie die weeskinderen
en verlaten kinderen een liefdevol thuis geeft.
Super de Boer startte de samenwerking met SOS-Kinder -
dorpen in 2006, met de actie ‘Metsel een dorp’. Mede
door deze actie kon in 2008 een nieuw Kinderdorp in
Guinee-Bissau (West-Afrika) worden geopend. Op bezoek
bij dit dorp was actrice Dorien Haan, het ‘gezicht’ van
Super de Boer. We deden er verslag van in ons magazine
Lekker Leven.
Natuurlijk blijven we dit dorp helpen. Er is 150.000 euro
nodig om het dorp een jaar lang draaiende te houden.
In het najaar van 2008 koppelden we een donateur -
wervingsactie voor SOS-Kinderdorpen aan de campagne
rond het Mooi Meegenomen Pakket. In de kerstperiode
verkochten we SOS-Kinderdorptassen. En in 2009 zijn er
weer andere activiteiten.
Suzanne van ’t Zand is Projectcoördinator Promoties bij Super de Boer. Zij is onder andere
verantwoordelijk voor de SOS-Kinderdorpenacties. Een commerciële baan en toch maatschap -
pelijk bezig zijn: is dat te combineren?
‘Ja, heel goed zelfs. Je doet belangrijk werk voor deze kinderen en je versterkt tegelijkertijd de Super de Boerformule.
Mooier kan niet, toch? De kunst is om zo’n SOS-Kinderdorpencampagne door het gewone werk heen te vlechten, zodat
de keuze voor de klant om mee te doen laagdrempelig wordt.
Ik ben in dat dorp in Guinee-Bissau geweest en heb zelf gezien
wat een geweldig project dat is. Er wonen 120 kinderen in eigen
huizen met een ‘Supermoeder’. De kinderen worden broertjes en
zusjes van elkaar, ze gaan naar school en leren een vak. Het
dorp wordt gedragen door de samenleving, er komt energie en
water en de overheid gaat wegen en verlichting aanleggen.
Fantastisch. Super de Boer stelt trouwens ook bij ‘gewone’
acties het belang van mensen in de derde wereld voorop. Bij de
inkoop van weggeefartikelen als de Happy Tails, “premiums”
zoals wij dat noemen, hanteren we een strenge gedragscode
voor leveranciers. Geen kinderarbeid, geen dwangarbeid, veilige
arbeidsomstandigheden. Als supermarktketen moet je je
verantwoordelijkheid nemen.’

foto boven:
Super de Boer-‘gezicht’ Dorien Haan was op
bezoek bij het SOS-Kinderdorp in Guinee-
Bissau, dat mede dankzij Super de Boer kon
worden gebouwd.
foto rechts:
De Stichting Kinderen Kankervrij (Kika) werd
in 2002 opgericht om fondsen te werven
voor meer onderzoek naar kinderkanker.
Maatschappelijke projecten
2008
21

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
22
Milieu en klimaat
Het klimaatbeleid van Super de Boer staat nog in de
kinderschoenen. Wel wordt er hard gewerkt aan goede
plannen. Dan gaat het vooral om energiebesparing,
afvalverwerking en besparing op logistieke kilometers.
Per jaar verbruikt Super de Boer zo’n 150 miljoen Kwh
stroom, waarvan 120 miljoen onder een collectief
contract. Vijf procent daarvan is groene stroom. Samen
met Energy Experts International, ons energieadviesbureau,
hebben we voor de eigen winkels een ambitieus
energie-efficiencyplan (EEP) opgesteld. Daarmee lopen
we voorop in de supermarktbranche. Het EEP gaat voor
een deel over gedragsverandering. Door bijvoorbeeld niet
onnodig het licht aan te laten, is een forse besparing op
elektriciteit mogelijk. Daarnaast kent het plan rond de
zestig technische maatregelen, zoals dag/nachtafdekking
van koelingen en energiezuinige verlichting. Lichtbakken
aan de gevel kunnen worden voorzien van energiezuinige
led-lampen. Led-verlichting in de diepvrieskast geeft
minder warmte af en bespaart daarmee energie. Het EEP
gaat in 2009 in en loopt tot 2012. De doelstelling is om
jaarlijks 2% elektriciteit te besparen.
Een ander plan is om de temperatuur van alle koelingen
centraal te monitoren via internet. Dat maakt het mogelijk
snel temperatuurafwijkingen te corrigeren, wat energie
en derving scheelt. Voortdurend inventariseren en
reduceren we in alle koelingen het verlies aan koelmiddel.
In nieuwe koelingen gebruiken we bovendien de
laatste generatie koelmiddel, die minder milieubelastend
is. De koelinstallatie van de toekomst staat in
Hoogezand-Sappemeer, bij Super de Boer-ondernemer
John van Rotterdam. Het is een systeem waarbij de restwarmte
uit de koeling niet in de buitenlucht verdwijnt,
maar wordt gebruikt voor vloerverwarming.
Het afvalmanagement heeft Super de Boer sinds april
2009 uitbesteed aan Sita. Ons organisch afval wordt
Elektriciteitsgebruik (kWh per m2 BVO*)
* BVO = Bruto vloeroppervlak
vergist in plaats van gecomposteerd. Daarbij komt biogas
vrij dat weer wordt gebruikt om groene stroom te pro -
duceren. Het vergisten levert per ton organisch afval tot
honderd kilo meer CO2-besparing op dan het com pos -
teren.
Ook op logistieke kilometers kan worden bespaard. Dat
doen we door vrachtwagens zo vol mogelijk te laten rijden.
Het doel is een gemiddelde vulgraad van meer dan
90%. In 2009 worden alle vrachtwagens uitgerust met
een boordcomputer. Via de satelliet weten we dan precies
waar zij zich bevinden. Ook het brandstofverbruik
wordt gecontroleerd. Naast dit tracking & tracingsysteem
doen we in 2009 een proef met een efficiëntere brandstof.
Deze moet een literbesparing van 3% opleveren.
Momenteel zijn 80 van de 85 eigen vrachtwagens voorzien
van een roetfilter.
NatuurPlastic-verpakkingen
Sinds drie jaar verpakt Super de Boer een aantal groente-
en fruitproducten in NatuurPlastic. Dit zijn er nu
25. NatuurPlastic-verpakkingen zijn helemaal gemaakt
van maïs. Omdat ze gewoon plastic vervangen, zorgen
ze voor een vermindering van de CO2-uitstoot. De ontwikkeling
van deze verpakkingen gaat met vallen en
opstaan. Zo zijn ze nogal gevoelig voor breuk. Samen
met de fabrikant bekijken we wat daaraan te doen is.
In 2006 was de centrale slagerij, die relatief veel stroom verbruikt,
nog geen onderdeel van Super de Boer. Het verbruik van winkels
(eigen vestigingen) en kantoren in 2006 is geschat door gebrek aan
volledige gegevens. Het gemiddelde verbruik van eigen winkels ligt
onder het landelijk gemiddelde (360-540 kWh per m2).

Aantal eigen vrachtwagens uitgerust
met roetfilter
Milieu en klimaat
Percentage eigen vrachtwagens uitgerust
met/zonder roetfilter
23
2008

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
24 Bijlage 1 Dilemma’s
In het duurzaamheidsbeleid moeten soms moeilijke keuzes worden gemaakt. Hieronder presenteren we
drie dilemma’s waar we in het duurzaamheidstraject mee te maken hebben.
Dilemma 1
Snel of geleidelijk?
Veranderingen kun je ineens doorvoeren, met een snel resultaat, of je kunt de weg van de geleidelijkheid
bewandelen. Super de Boer kiest voor het laatste. Een goed voorbeeld zijn onze kant-en-klaarmaaltijden.
Dit jaar kwamen we met de eerste maaltijden die speciaal werden ontwikkeld waarmee aan de normen
van IKB (Ik Kies Bewust) werd voldaan, zoals Tjap Tjoi met Nasi en Kip Zoetzuur met Bami. Het liefst maak
je maaltijden direct zo gezond mogelijk. Maar je kunt niet overal zomaar groente aan toevoegen of ingrediënten
zoals zout weg laten. Want als het dan niet goed smaakt of het ziet er niet smakelijk uit, koopt de
consument het product niet. Door bijvoorbeeld aan de Babi Pangang met Nasi extra groente toe te voegen,
zal de consument deze populaire maaltijd met de specifieke receptuur niet meer herkennen. Als
Super de Boer in één keer het gehele schap met alle maaltijden zou aanpassen naar de IKB-norm, kan dit
de op dit moment goed presterende categorie negatief beïnvloeden. Daarom brengen we smaak, presentatie
en gezondheid zorgvuldig met elkaar in evenwicht en kiezen we voor een geleidelijke aanpak hierin.
Dat kost tijd, maar het geeft wel de meeste kans op succes!
Dilemma 2
Groot of klein?
Bij de verduurzaming van je assortiment kun je mikken op een beperkt aantal ‘verantwoorde producten’
met een bepaald keurmerk, voor een kleine groep van ‘bewuste’ consumenten. Je kunt ook proberen de
veel grotere groep van ‘gewone’ consumenten warm te maken voor een duurzamer product. Super de Boer
kiest voor grootschaligheid. Daarom doen we een proef met de verduurzaming van de gangbare teelt van
groente en fruit, in plaats van alle kaarten op biologische teelt te zetten. En daarom doen we mee met
het sterrensysteem van de Dierenbescherming, waarbij er als het ware een tussensegment wordt gecreëerd
tussen het gangbare en bio logische vlees. Grootschaligheid zet zoden aan de dijk. Maar vanzelfsprekend
zorgen we ervoor dat ook de ‘bewuste’ klant ruimschoots aan zijn trekken komt!
Dilemma 3
Dwingen of sturen?
Super de Boer gelooft in samenwerking, met leveranciers en met NGO’s. Leveranciers kun je dwingen hun
producten te verduurzamen, maar daar kiezen wij niet voor. Wij denken dat het eindresultaat veel beter
wordt als de leverancier zelf ook voor de goede zaak gaat. Sturen kan natuurlijk wel. We weten welk doel
we willen bereiken en daar werken we samen met de leverancier naartoe. Zelf dwingen we dus niet, maar
we houden er ook niet van om gedwongen te worden. NGO’s zijn van harte welkom om met ons mee te
denken en te werken, we laten ons door hen echter niet de wet voorschrijven. Ook voor 2009 zullen we
wederom duidelijke speerpunten en onderwerpen benoemen waar we ons op gaan richten. Twee uitgangspunten
staan hierbij voorop: de wens van de consument, en de waarde van het duurzaamheidsbeleid voor
de versterking van de winkelformule Super de Boer.

Bijlage 2 Samenwerking met NGO’s
NGO (non-governmental organization) is de internationaal gebruikelijke naam voor ‘maatschappelijke
orga nisatie’. NGO’s zijn zich de afgelopen jaren intensief op de productie en distributie van levensmiddelen
gaan richten. Ze hebben een eigen visie op duurzaamheid binnen de voedselketen en doen vaak voor -
stellen ter verbetering, die ze soms ook proberen af te dwingen.
Super de Boer staat positief tegenover samenwerking met NGO’s. Dat wil niet zeggen dat we al hun
standpunten delen. Wel zijn we altijd bereid het gesprek aan te gaan. De contacten van Super de Boer
met NGO’s kunnen worden ingedeeld in drie categorieën: officiële samenwerking, officieuze samenwerking
en dialoog. De laatste twee zijn uiteraard vrijblijvender dan de eerste, maar kunnen uitgroeien tot een
contact van meer gewicht.
Van 16 november 2005 tot eind 2006 had Super de Boer - toen nog Laurus - een officiële samenwerking
met Stichting Natuur en Milieu en Oxfam Novib binnen Economie Light. Dit is een programma van Natuur
en Milieu dat zich richt op de reductie van het broeikaseffect en op het bevorderen van duurzame land -
bouw. Deze of ficiële samenwerking is uiteindelijk in officieuze vorm doorgezet. De reden hiervoor is dat
in 2006 alle aandacht uitging naar de omvangrijke reorganisatie van Laurus. Met Oxfam Novib wordt
momenteel samengewerkt in het Egypte-project.
Een onderdeel van de samenwerking binnen Economie Light was de Coalitie Duurzame Groente en Fruit,
waarbinnen Super de Boer, The Greenery en Natuur en Milieu samen met adviseurs van DLV Plant werkten
aan een schonere teelt. Ondanks de stopzetting van de officiële deelname aan Economie Light, werd toch
de samen werking binnen de Coalitie met alle betrokken partijen op officieus niveau voortgezet.
In aanvulling op de samenwerking binnen Economie Light ontstond het officiële kennisproject ‘Duurzaam
in retail’ van TransForum, waaraan ook het LEI (Landbouw-Economisch Instituut), de Erasmus Universiteit
en Blonk Milieu Advies deelnamen. Een waardevol project, dat eind 2008 volgens plan afliep. Super de
Boer wil het graag een vervolg geven. Begin 2009 zijn hiertoe gesprekken opgestart. Naast Stichting
Natuur en Milieu en Oxfam Novib zouden in dit kader bijvoorbeeld ook de Dierenbescherming of Stichting
De Noordzee een partner kunnen zijn.
Daarnaast bestaat inmiddels een officieuze samenwerking met de Dierenbescherming, waarmee op
vruchtbare wijze aan de vergroting van het dierenwelzijn in de keten wordt gewerkt. Ook met Stichting
De Noordzee, die een gewaardeerde bijdrage leverde aan de introductie van een Duurzame Viswijzer voor
Super de Boer, is er sprake van een officieuze samenwerking.
Met diverse NGO’s voeren we een dialoog. Dat houdt in dat er ontmoetingen plaatsvinden en informatie
wordt uitgewisseld. Bovendien verlenen we zoveel mogelijk onze medewerking aan onderzoeken, als we
daarom gevraagd worden. Contacten op het niveau van dialoog hebben we onder andere met Greenpeace,
Wakker Dier en CIWF (Compassion In World Farming). Met Varkens in Nood loopt het contact via de
organisatie Eyes on Animals.
Aparte vermelding verdienen organisaties die geen NGO zijn, maar waar wel een contact mee bestaat dat
van betekenis is voor ons duurzaamheidsbeleid. Zo hebben we een officieuze samenwerking met houders
van certificeringsprogramma’s als MSC (Marine Stewardship Council) en Rainforest Alliance. Zodra er
sprake is van certificatie - zoals bij MSC en Rainforest Alliance inderdaad het geval is - krijgt die
samenwerking bovendien deels ook een officieel karakter. Een goede officieuze samenwerking is er
bovendien met het bedrijf Fair Trade Original, een vooruitstrevende commerciële ‘ambassadeur’ van het
Max Havelaarkeurmerk. De contacten met de Consumentenbond hebben het karakter van een dialoog.
Bijlagen
25
2008

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
26
Bijlage 3 Een goed bestuur
Een goed en integer bestuur van bedrijven is van groot belang. Voor Nederlandse vennootschappen die
genoteerd zijn aan de effectenbeurs is ondermeer geregeld in de ‘corporate governance code 2004’. Deze
wordt meestal de ‘Code Tabaksblat’ genoemd. De Code Tabaksblat is ook op Super de Boer van toepassing.
Corporate governance is de term voor alle activiteiten die zijn gericht op verbetering van het bestuur
van een onderneming. Een goed bestuur kent checks and balances. Corporate governance gaat over een
efficiënt toezicht op het bestuur (de ‘checks’) en over een evenwichtige verdeling van invloed tussen het
bestuur, de raad van commissarissen en de algemene vergadering van aandeelhouders (de ‘balances’).
De Code Tabaksblat bestaat uit vijf hoofdstukken:
I Naleving en handhaving van de code
II Het bestuur
III Raad van Commissarissen
IV De aandeelhouders
V Audit van de financiële verslaglegging
Bij de hoofdstukken van de Code zijn zogeheten best practices opgesteld. Dit zijn richtlijnen die door
ondernemingen moeten worden toegepast, tenzij er goede redenen zijn om daar van af te wijken. Als een
onderneming dat doet, moet het uitleggen waarom het van de Code afwijkt. Dit heet het ‘pas-toe-of-leguit-principe’.
Indien een onderneming een afwijking adequaat uitlegt, voldoet het eveneens aan de Code.
Het is dus niet ‘verkeerd’ om afwijkingen te hebben, soms is het juist nuttig of noodzakelijk. Of de best
practices kunnen worden toegepast, hangt af van de concrete omstandigheden waarin het bedrijf en zijn
aandeelhouders zich bevinden.
Uiteraard onderschrijft Super de Boer de uitgangspunten van en de doelstellingen die ten grondslag liggen
aan de inhoud van de Code Tabaksblat. Vertrouwen in de integriteit van het bestuur van ondernemingen is
voor de maatschappij van grote waarde. Dat moet dan ook met kracht worden nagestreefd. Super de Boer
leeft de Code na waarbij een beperkt aantal onderdelen wordt uitgelegd. Een uitgebreid overzicht van de
manier waarop Super de Boer de Code uitvoert, staat in het Jaarverslag Super de Boer 2008, dat ook is te
vinden op www.superdeboernv.nl.
Het onderwerp van dit verslag is duurzaamheid. Voor het beleid dat op dit punt wordt gevoerd, bestaan
geen codes of wettelijke voorschriften. Wel vraagt de richtlijn van het Global Reporting Initiative (GRI),
waarop het verslag is gebaseerd, te vermelden hoe het beleid intern is geborgd. Dat wil zeggen, wie de
verantwoordelijkheid draagt. Het duurzaamheidsbeleid van Super de Boer wordt geborgd door een
Stuurgroep Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, bestaande uit leidinggevende functionarissen
van de afdelingen Kwaliteit & Duurzaamheid, Buying & Merchandising, Communicatie en Formule.
Eerstverantwoordelijke is de Directeur Commercie. Deze verantwoordelijkheid is toegekend door de
Voorzitter van de Directie.

Bijlage 4 Organisatieprofiel Super de Boer
Naast de naam van onze winkelformule, is Super de Boer ook de naam van onze onderneming. Dat is
het geval sinds 1 januari 2008, toen we afscheid namen van de naam Laurus.
Super de Boer is statutair gevestigd in Amersfoort. De juridische vorm van het bedrijf is de naamloze
vennootschap. De aandelen van Super de Boer N.V. zijn toegelaten tot de officiële notering van de
effectenbeurs Euronext Amsterdam door NYSE Euronext. Vanaf 1 oktober 2008 is het aandeel Super
de Boer onderdeel van de indice NEXT 150-Index.
De Franse vennootschap Casino Guichard-Perrachon S.A. (‘Casino’), een van de grotere Europese retailers, is
grootaandeelhouder van Super de Boer. Eind 2008 had Casino een belang in Super de Boer van circa 57%.
Super de Boer is een landelijk opererende supermarktorganisatie, met zowel een groothandels- als een
detailhandelsfunctie. We kopen producten in bij leveranciers en verkopen die in onze winkels en via winkels
van zelfstandig ondernemers, door aan consumenten. Daarbij gaat het om A-merkenproducten en om
huismerkproducten, waarvan grotendeels versproducten. Huismerkproducten zijn producten die op onze
voorschriften zijn geproduceerd, onder onze naam worden verkocht en waarvoor wij zelf de verantwoordelijkheid
dragen. Verder verlenen we de voor supermarktorganisaties gebruikelijke diensten, van een telefonische
klantenservice tot een klanten magazine, weekfolder en klantenwebsite.
Onze organisatie heeft de structuur van een grootwinkelbedrijf. We hebben 305 winkels (aantal per eind
2008), die worden beleverd door vier over het land verspreide distributiecentra. Vanuit het hoofdkantoor,
gevestigd in Amersfoort, worden voor onze winkels diensten verricht of gecoördineerd op het gebied van
inkoop, marketing, verkoop, vastgoed, ict, personeelsbeleid, financieel beleid, kwaliteits borging en com -
municatiemanagement. Daarnaast beschikt Super de Boer over een eigen centrale slagerij in Beilen. Hier
vandaan worden de winkels voorzien van geportioneerd en verpakt vlees. Super de Boer fungeert bovendien
als franchisegever en groot handel voor zelfstandig ondernemers die met ons samenwerken. Onder de
naam ‘Super de Boer’ exploi teren de samenwerkende ondernemers in totaal 165 winkels (aantal per eind
2008). Zij krijgen van ons ondersteuning bij de uitoefening van hun bedrijf.
De afzetmarkt van Super de Boer beperkt zich tot Nederland. We richten ons grotendeels op de verkoop
van food en voor een beperkt deel op non-food. In totaal voert Super de Boer een assortiment van circa
16.000 artikelen. Dit is inclusief circa 4.600 huismerkartikelen. Onze klant is de Nederlandse consument
van levensmiddelen. Super de Boer kent in totaal bijna 9.300 medewerkers werkzaam op kantoor, in de
distributiecentra, de centrale slagerij en in de eigen winkels. De medewerkers van de zelfstandig onder -
nemers zijn in dienst van de ondernemer zelf. Super de Boer realiseerde over 2008 een netto omzet van
€ 1,7 miljard en een consumentenomzet van € 2,1 miljard. De gemiddelde weekomzet per Super de Boerwinkel
bedroeg ruim € 127.000. Het bedrijfsresultaat voor bijzondere posten bedroeg € 17 miljoen in
2008, de netto schuld € 67 miljoen en het eigen vermogen € 80 miljoen. Super de Boer sloot het jaar
2008 af met een positief netto resultaat van € 29 miljoen.
Super de Boer-vestigingen verspreid over Nederland
Bijlagen
27
2008

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
28
Bijlage 5 Reikwijdte van het verslag
Dit duurzaamheidsverslag is gebaseerd op de richtlijnen voor duurzaamheidsverslaglegging van het Global
Reporting Initiative (GRI-versie 3.0) en voldoet inhoudelijk minimaal aan niveau C daarvan. Aansluitend bij
niveau C is getracht zo volledig mogelijk te zijn, onder voorbehoud van beschikbare gegevens. Indien
gegevens op onderdelen niet beschikbaar waren, zijn er aannames gedaan of is het onderdeel niet op -
genomen. Naar de kennis waarover wij op het moment beschikken, ontbreken er geen essentiële thema’s.
Het verslag is geschreven voor de volgende stakeholders: medewerkers, supermarktondernemers, leveranciers,
maatschappelijke organisaties, aandeelhouders, analisten, financiële instellingen, overheid, relaties,
de media én klanten van Super de Boer. In de schrijfstijl is rekening gehouden met een maximale
toe gankelijkheid.
De reikwijdte van het verslag omvat de volledige Super de Boer-organisatie, waaronder begrepen kan -
toren, winkels, centrale slagerij en distributiecentra. Voor deze bedrijfsonderdelen wordt ruim 80%
centraal ingekocht. Aangezien de met Super de Boer samenwerkende zelfstandig ondernemers een eigen
bedrijfsvoering kennen, zijn deze gegevens niet overal inbegrepen. Basis van de in dit verslag genoemde
bedragen en getallen is het financiële boekjaar 2008, dat loopt van 31 december 2007 tot en met 28
december 2008 (zie Jaarverslag Super de Boer 2008 op www.superdeboernv.nl)
Het verslag kwam tot stand als gevolg van de inspanningen van een speciaal daartoe ingestelde
werkgroep, bestaande uit Caspar Woolthuis (Hoofd Kwaliteit en Duurzaamheid), Carien de Bas (Hoofd
Corporate Communicatie & PR) en Yvonne van Asselt (Medewerker Corporate Communicatie & PR).
De verantwoordelijkheid voor de selectie van de onderwerpen, voorbeelden, tekstuele toelichting en
KPI’s (Kritische Prestatie Indicatoren) in dit verslag berust bij deze werkgroep.
Om tot een goede duurzaamheidsverslaglegging te komen, hebben we een selectie gemaakt van People-
Planet-Profit-indicatoren waarover we willen rapporteren. Voor deze selectie is gebruikgemaakt van de
indicatoren van de GRI-richtlijnen, die zijn beoordeeld op hun relevantie voor een supermarktonder -
neming. Daarbij is zowel gekeken naar de maatschappelijke thema’s waarover door andere Europese
voedingsmiddelenretailers wordt gerapporteerd, als naar de invloed die Super de Boer op deze thema’s
kan uitoefenen. De keuze van te rapporteren indicatoren is besproken en akkoord bevonden door de
Stuurgroep Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen van Super de Boer.
Op basis van de selectie is een helder gedefinieerde vragenlijst opgesteld, die door respondenten uit
diverse disciplines in de organisatie is ingevuld. Ook zijn er verklarende en verdiepende interviews af -
genomen met de respondenten. De verkregen gegevens zijn gevalideerd op compleetheid en plausibiliteit
door ze te checken met andere beschikbare bronnen (bijvoorbeeld het energieverbruik van andere
supermarktorga nisaties). Waar gegevens niet te herleiden zijn uit rekeningen of systemen, is in een document
vastgelegd hoe de berekeningen tot stand zijn gekomen. De verkregen resultaten zijn ter beoordeling
voorgelegd aan de Stuurgroep Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Het proces van gegevensverzameling
vond plaats onder begeleiding van Adviesgroep Duurzaam Ondernemen DHV.
Het is de eerste maal dat Super de Boer een duurzaamheidsverslag publiceert. Er is dan ook geen grondslag
voor een vergelijking met het duurzaamheidsverslag over het jaar 2005 dat rechtsvoorganger Laurus
in juni 2006 pu bliceerde.

Bijlage 6 Prestatie-indicatoren
People
Medewerkers Super de Boer
Medewerkers per bedrijfsonderdeel
De meeste medewerkers van Super de Boer werken in de winkels
(ruim 85%). Aangezien de medewerkers van de zelfstandig onder -
nemers in dienst zijn bij de ondernemer zelf, zijn in deze grafiek
alleen de medewerkers van de eigen winkels opgenomen.
Per 31-12-2008: 305 Super de Boer-vestigingen waarvan 140
eigen winkels en 165 zelfstandig ondernemers.
Leeftijdsopbouw winkelmedewerkers
De grootste groep medewerkers in de supermarkten is jonger
dan 25 jaar, dit zijn voornamelijk hulp- en oproepkrachten.
Aantal Health & Safety
incidenten*
Aantal bestuurlijke boetes
Aantal bestuurlijke boetes
per categorie
Bijlagen
De sterke daling van 2006 naar 2007 wordt
verklaard door het gewijzigde handhavingsbeleid
van de Voedsel en Waren Autoriteit.
*(product)meldingen m.b.t. gezondheid en veiligheid
De sterke daling van 2006 naar 2007 wordt
verklaard door het gewijzigde handhavingsbeleid
van de Voedsel en Waren Autoriteit.
De sterke daling van 2006 naar 2007 wordt
verklaard door het gewijzigde handhavingsbeleid
van de Voedsel en Waren Autoriteit.
29
2008

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
30
Planet
Aardgasverbruik (m3 per m2 BVO*)
Het verbruik van winkels (eigen vestigingen) 2006 en van kantoren
2006 en 2008 is geschat bij gebrek aan volledige gegevens.
* BVO = Bruto vloeroppervlak
Elektriciteitsgebruik (kWh per m2 BVO*)
In 2006 was de centrale slagerij, die relatief veel stroom verbruikt,
nog geen onderdeel van Super de Boer. Het verbruik van winkels (eigen
vestigingen) en kantoren in 2006 is geschat door gebrek aan volledige
gegevens. Het gemiddelde verbruik van eigen winkels ligt onder het
landelijk gemiddelde (landelijk gemiddelde is 360-540 kWh per m2).
* BVO = Bruto vloeroppervlak
Lekkage koelmiddelen (kilogram)
Het verlies van Freon 507 in 2006 wordt verklaard door de in dat
jaar in het bezit zijnde Edah-vestigingen met verouderde koel -
installaties. De af name van Freon 22 en Freon 404 in 2008 ten
opzichte van 2007 is te verklaren door de verkoop van een aantal
winkels met verouderde koelinstallaties.
CO2-footprint (uitstoot in kton)
Sinds 2006 is de CO2-footprint gedaald.
Dit is met name het gevolg van de sluiting
van winkelfilialen en daardoor de
afname van het aantal liters brandstof
van het eigen wagenpark.
Ingezamelde batterijen
(kilogram)
Aantal huismerkproducten
met IKB-keurmerk
De lancering van het IKB-keurmerk vond
pas vanaf 2007 plaats.

Profit
Aantal biologische producten 2008
per categorie
Onder de categorie ‘DKW’ vallen onder andere babyvoeding, broodbeleg,
diepvriesgroente, groenten conserven, kruiden/specerijen en
health-producten.
Aandeel lokaal personeel
(reisafstand woon-werkverkeer)
Aandeel inkoopuitgaven aan leveranciers
(x miljoen euro)
De sterke daling van 2007 naar 2008 wordt verklaard door
de afname van gemiddeld 30 Super de Boer-winkels van
eind 2007 naar 2008.
Aantal Marine Stewardship
Council (MSC) producten 2008
Aandeel lokaal personeel
(reisafstand woon-werkverkeer)
Bijlagen
31
2008

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
32 Bijlage 7 GRI index
GRI Index Pagina
Strategie en analyse
1.1 Visie en strategie 3, 4, 6, 22, 24
1.2 Impact, risico en kansen 24, F*24-25
Organisatieprofiel
2.1 Naam organisatie 27
2.2 Productomschrijving 27
2.3 Structuur 27
2.4 Locatie hoofdkantoor 27
2.5 Landen 27
2.6 Eigendomstructuur 27
2.7 Markten 27
2.8 Bedrijfsomvang 27, 29, F*5
2.9 Organisatorische veranderingen 4, 27
2.10 Onderscheidingen 12, 16, 35
Rapportage parameters
Rapport Profiel
3.1 Rapportageperiode 2008
3.2 Voorgaand verslag 3, 28
3.3 Rapportage cyclus jaarlijks
3.4 Contact binnenkant titelpagina
Reikwijdte en begrenzingen
3.5 Proces mbt definiëren van inhoud 3, 4, 6, 28
3.6 Begrenzing van verslag 28
3.7 Beperkingen van verslag 28; financiële KPI's zijn alleen over 2008 gerapporteerd
3.8 Basis voor joint ventures en dochters 27
3.9 Data meettechnieken en berekeningen niet gerapporteerd
3.10 Effecten herdefinities nvt, omdat dit het eerste duurzaamheidsverslag van Super de Boer is
3.11 Veranderingen tav eerdere rapportages nvt, omdat dit het eerste duurzaamheidsverslag van Super de Boer is
GRI Content Index
3.12 Index tabel 32-34
Bevestiging
3.13 Externe bevestiging niet gerapporteerd
Structuur en governance
Governance
4.1 Bestuurs- en beslissingstructuur 4, 5, 26, F*26-31
4.2 Uitvoerende bevoegdheden hoogste orgaan F*26-31
4.3 Samenstelling Raad van Bestuur F*8
4.4 Inspraak F*26-31
4.5 Beloningstructuur F*26-31
4.6 Vermijden van belanghebbenden verstrengeling F*26-31
4.7 Bepaling van bestuurskwalificaties F*26-31
4.8 Missie, waarden, gedragscodes F*26-31
4.9 Risicomanagement, relatie met internationale principes F*26-31
4.10 Controleprocessen F*26-31
Externe verplichtingen
4.11 Voorzorgsprincipe niet gerapporteerd
4.12 Externe financiële, milieu, sociale principes 14-17, 20, 25
4.13 Lidmaatschap van externe organisaties niet gerapporteerd
Belanghebbenden dialoog
4.14 Lijst belanghebbenden 3, 28
4.15 Selectiecriteria belanghebbenden 4
4.16 Aard en omvang dialoog belanghebbenden 14, 15, 25
4.17 Resultaten dialoog belanghebbenden niet gerapporteerd
* Zie betreffende pagina in het jaarverslag Super de Boer 2008

GRI Index Pagina
Economische Prestatie Indicatoren
Economische Prestatie
EC1 Directe economische waarde (incl. donaties) 20, 21, 27, F*5
EC2 Financiële imlicaties klimaatverandering niet gerapporteerd
EC3 Winstdeling F*17, 80, 83
EC4 Financiële overheidsteun niet gerapporteerd
Aanwezigheid op de markt
EC5 Vergelijking startsalaris met minimumloon niet gerapporteerd
EC6 Aandeel lokale leveranciers 31
EC7 Lokale inhuur van menskracht 31
Indirecte economische invloeden
EC8 Publieke investeringen, infrastructuur niet gerapporteerd
EC9 Beschrijving indirecte economische impact niet gerapporteerd
Milieu Prestatie Indicatoren
Materialen
EN1 Gebruikte materialen (gewicht, volume) niet van toepassing op supermarktbranche
EN2 Aandeel gerecycelde materialen niet gerapporteerd
Energie
EN3 Directe energie consumptie per bron 30
EN4 Indirecte energie consumptie per bron 22, 23, 30
EN5 Energie besparing 22
EN6 Energie efficiëntie en hernieuwbare energie 22
EN7 Reductie indirecte energie consumptie 22
Water
EN8 Water onttrekking per bron niet gerapporteerd
EN9 Waterbronnen beïnvloed door onttrekking niet gerapporteerd
EN10 Aandeel water gerecyceld en herbruikt niet gerapporteerd
Biodiversiteit
EN11 Gebruik beschermde gebieden en gebieden niet gerapporteerd
met hoge biodiversiteit
EN12 Opgave van impact op biodiversiteit niet gerapporteerd
EN13 Beschermde of herstelde leefgebieden niet gerapporteerd
EN14 Managen van impact op biodiversiteit 18, 31
EN15 Impact op beschermde diersoorten niet gerapporteerd
Uitstoot, lozingen, afval
EN16 Uitstoot broeikasgassen 30
EN17 Andere relevante indirecte uitstoot van broeikasgassen niet gerapporteerd
EN18 Reductie van uitstoot broeikasgassen 22
EN19 Emissies van ozon aantastende substanties 30
EN20 NOx, SOx, overige lucht emissies niet gerapporteerd
EN21 Waterlozing niet van toepassing op supermarktbranche
EN22 Afval per type en verwijderingsmethode 22
EN23 Opgave van lekkages niet gerapporteerd
EN24 Opgave van gevaarlijk afval niet van toepassing op supermarktbranche
EN25 Water leefgebieden beïnvloed door water afgiften niet van toepassing op supermarktbranche
Producten en diensten
EN26 Verzachting milieu impact van producten 12, 13, 22, 31
EN27 Aandeel verkochte producten en verpakking teruggehaald 30
Naleving
EN28 Boetes en sancties mbt niet voldoen aan milieu wetgeving 12
Transport
EN29 Milieu impact van transport 30
Overkoepelend
EN30 Uitgaven en investeringen milieu bescherming 22
Arbeidsomstandigheden Prestatie Indicatoren
Werkgelegenheid
LA1 Werknemersbestand per type/contract 27, 29
LA2 Omzet per werknemer per leeftijd/geslacht niet gerapporteerd
LA3 Secundaire arbeidsvoorwaarden voor voltijd werknemers niet gerapporteerd
Werk/management relaties
LA4 Aandeel werknemers onder CAO 100%
LA5 Minimum opzegtermijn niet gerapporteerd
* Zie betreffende pagina in het jaarverslag Super de Boer 2008
Bijlagen
33
2008

2008 Duurzaamheidsverslag Super de Boer
34
GRI Index Pagina
Beroepsgezondheid/ en - veiligheid
LA6 Aandeel werknemers in H&S overleg Er is een BHV-ploeg actief
LA7 Aantal ongevallen, ziekte, absentie niet gerapporteerd
LA8 Opleiding/training mbt ziektepreventie niet gerapporteerd
LA9 Onderwerpen mbt gezondheid en veiligheid niet gerapporteerd
overeengekomen met vakbonden
Training en educatie
LA10 Gemiddeld aantal uur opleiding per medewerkersgroep 8, 9
LA11 Leerprogramma's gericht op inzetbaarheid 8
LA12 Aandeel werknemers met vaste evaluaties 2006: 60%; 2007: 68%; 2008: geen data
Diversiteit en gelijke kansen
LA13 Diversiteitsamenstelling bestuur en medewerkergroepen 29
LA14 Ratio basissalaris man/vrouw per categorie niet gerapporteerd
Mensenrechten Prestatie Indicatoren
Investeringen en inkooppraktijken
HR1 Aandeel investeringen met mensenrechten clausules niet gerapporteerd
HR2 Aandeel leveranciers gescreend op mensenrechten 14
HR3 Medewerkertraining mensenrechten 2006: 0; 2007: 0; 2008: 4
Non-discriminatie
HR4 Opgave incidenten mbt discriminatie 2006: 10; 2007: 10; 2008: 10
Vrijheid van vereniging
HR5 Inventarisatie operaties risico's mbt vrijheid vereniging niet gerapporteerd
Kinderarbeid
HR6 Inventarisatie operaties risico's mbt kinderarbeid niet gerapporteerd
Gedwongen arbeid
HR7 Inventarisatie operaties risico's mbt gedwongen arbeid niet gerapporteerd
Veiligheid
HR8 Veiligheidspersoneel getraind mbt mensenrechten niet gerapporteerd
Inheemse rechten
HR9 Opgave incidenten mbt schending inheemse rechten niet gerapporteerd
Maatschappelijke Prestatie Indicatoren
Gemeenschap
SO1 Managen van impact op gemeenschap 14, 15, 20, 21, 25
Corruptie
SO2 Aantal bedrijfsonderdelen geanalyseerd op risico's corruptie niet gerapporteerd
SO3 Aandeel werknemers getraind in anti-corruptie beleid niet gerapporteerd
SO4 Maatregelen nav incidenten corruptie niet gerapporteerd
Publiek beleid
SO5 Publiek beleid mbt positie en ontwikkeling niet gerapporteerd
SO6 Contributies aan politiek en instituten niet gerapporteerd
Anti-competitief gedrag
SO7 Juridische stappen inzake anti-trust, monopolie geen
Naleving
SO8 Boetes en sancties mbt niet voldoen aan wet- en regelgeving 29
Product Verantwoordelijkheid Prestatie Indicatoren
Klanten veiligheid en gezondheid
PR1 Evaluatie impact van product tijdens levenscyclus 10, 30, 31
op gezondheid en veiligheid
PR2 Incidenten mbt niet voldoen aan H&S product regelgeving 29
Productlabeling
PR3 Verplichte product informatie 29
PR4 Incidenten mbt niet voldoen aan regelgeving product informatie 29
PR5 Klanttevredenheidonderzoeken niet gerapporteerd
Marketing en communicatie
PR6 Programma's mbt voldoen aan wet- en regelgeving communicatie niet gerapporteerd
PR7 Incidenten mbt niet voldoen aan communicatie regelgeving niet gerapporteerd
Klanten privacy
PR8 Opgave klachten mbt klanten privacy max 3 in afgelopen 5 jaar
Naleving
PR9 Boetes mbt regelgeving product zorg en gebruik 29
* Zie betreffende pagina in het jaarverslag Super de Boer 2008

Bijlage 8 Mijlpalen en publicaties
Mijlpalen
26-02-2008 Herkomst scharrelplus eieren van Super de Boer traceerbaar via www.superdeboer.nl
05-05-2008 Super de Boer Boerenkaas nu ook traceerbaar via www.superdeboer.nl
23-06-2008 Super de Boer eerste landelijke supermarktketen met MSC-keurmerk op haring (www.msc.org)
10-09-2008 ‘Beter Leven’-kenmerk van de Dierenbescherming voor Super de Boer Scharrelplus eieren
19-09-2008 Introductie eigen duurzame Viswijzer van Super de Boer in samenwerking met Stichting
De Noordzee
Oktober 2008 Super de Boer 2e plaats ‘meest schone groente en fruit’ (www.weetwatjeeet.nl)
Februari 2009 Super de Boer 4e plaats in derde rankingsronde (eind 2008) van Greenpeace
(www.maakschoonschap.nl)
01-02-2009 Super de Boer verkoopt alleen nog rosé kalfsvlees van in Nederland geboren kalveren
07-03-2009 Gehele assortiment biologisch vlees van Super de Boer voorzien van 'Beter Leven' kenmerk
met drie sterren
Perspublicaties media
. ‘Super de Boer wil verduurzaming bevorderen door innige samenwerking in de keten’
(VMT; Voedingsmiddelen technologie, 13-02-2009)
. ‘Super de Boer over duurzaamheid’ (Ketens, oktober 2008)
. ‘Duurzaamheid troef bij Super de Boer’ (Leven, magazine van de Nederlandse vegetariersbond, april 2009)
. ‘Supermarkten, actiegroepen, kennisinstituten en groothandel beperken aanbod bedreigde vis.
Super de Boer voorop’ (Financieel Dagblad, 06-04-2009)
Perspublicaties Super de Boer
. ‘Herkomst scharreleieren Super de Boer nu traceerbaar via internet (persbericht Super de Boer
d.d. 26-02-2008)
. ‘Consument wil steeds vaker herkomst product weten’ (persbericht Super de Boer d.d. 05-05-2008)
. ‘Haring van Super de Boer krijgt Internationaal MSC Keurmerk (persbericht Super de Boer d.d. 23-06-2008)
. ‘Introductie ‘Scharrelei-nieuwe-stijl’ bij Super de Boer’ (persbericht 10-09-2008)
. ‘Super de Boer introduceert duurzame Viswijzer met Stichting De Noordzee (persbericht Super de Boer
d.d. 19-09-2008)
. ‘Super de Boer opent eigen SOS-Kinderdorp in West-Afrika’ (persbericht Super de Boer 25-11-2008)
. ‘Opbrengst tassenverkoop Super de Boer naar SOS-Kinderdorpen’ (persbericht Super de Boer 10-12-2008)
Publicaties in ons magazine Lekker Leven
. ‘Rainforest Alliance in een notendop’, maart 2006
. ‘Super de Boer kijkt vooruit (Telen met toekomst)’, juli 2006
. ‘Winkel en verander de wereld (Fair Trade)’, september 2006
. ‘Onze Arie was van jongs af aan te vinden bij de kippen (Scharreleieren)’, maart 2007
. ‘Plukken is en blijft handwerk (champignons)’, oktober 2007
. ‘Iedereen vindt spinazie lekker (IKB)’, januari 2008
. ‘Kruidenteler Steven Lauwers: Alles biologisch geteeld’, april 2008
. ‘Lekker duurt het langst. Zo zwemt er straks ook nog volop vis in zee (MSC-keurmerk)’, juni 2008
. ‘Een betere wereld…(begint bij Super de Boer)’, augustus 2008
. ‘Exclusief ei (Super de Boer scharrelplus ei met ster Dierenbescherming)’, september 2008
. ‘Goede vis is groen en wij weten hoe je ’m vangt (Viswijzer Super de Boer)’, september 2008
. ‘Wat een liefde en passie! (reportage Guinee Bissau-SOS-Kinderdorpen)’, november 2008
. ‘Steun SOS-Kinderdorpen: koop een tas voor € 2,50!’, december 2008
Bijlagen
35
2008

Colofon
Super de Boer N.V.
Afdeling Corporate Communicatie
Disketteweg 2-4
3821 AR Amersfoort
Postbus 2680
3800 GE Amersfoort
Tel. (033) 454 74 30
Fax (033) 454 75 88
Email: corporatecommunicatie@superdeboer.nl
www.superdeboer.nl
www.superdeboernv.nl (investor relations)
Redactie
Afdeling Corporate Communicatie Super de Boer N.V.
Concept
Schuttelaar & Partners
GRI data
DHV Adviesgroep Duurzaam Ondernemen
Teksten
Kremer Communicatie
Design en prepress
Fons van Bindsbergen
Fotografie
Berry Maayen
De Beeldredactie
Deliciouslabel ®
In The Picture Beeldproducties
Joris Lugtigheid
Remko Kraaijeveld photography
Infographics
Heleen Visser
Druk
Imprima (Nederland) bv
Dit duurzaamheidsverslag is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier.
© Super de Boer N.V., april 2009