Tekennormen - SJM Hout

INHOUDSTAFEL 

NORMEN EN RICHTLIJNEN 

BETREFFENDE HET TECHNISCH TEKENEN 

HOUT 

VOORWOORD 2 

1. PAPIERFORMATEN 3 

2. POLOOD 4 

3. LIJNSOORTEN 4 

3.1. Lijnpatronen 4 

3.2. Lijndikten en toepassingen 5 

3.2.1. lijndikte 5 

3.2.2. toepassingen 5 

4. OPBOUW 7 

4.1. tekening 8 

4.2. teksten en maten 8 

4.3. kader en titelhoek 9 

5. PROJECTIEMETHODE 10 

5.1. ISO – symbool 10 

6. AANZICHTEN en DOORSNEDEN 13 

6.1. Plaatsen van bematingen 13 

6.2. Doorsnede 13 

6.2.1. Definitie 13 

6.2.2. Aanduiding van de doorsneden 13 

6.2.3. Schikking van de doorsneden 13 

6.3. Arceringen 15 

6.3.1. Algemeen 15 

6.3.2. Soorten arceringen 15 

7. MAATAANDUIDING 16 

8. BESLAG EN HULPMATERIALEN 17 

9. PRINTEN 18 

Sint-Jansberg Maaseik (pv-2003) 1

VOORWOORD 



HOUT 

Deze bundel is tot stand gekomen door de nauwe samenwerking van leerkrachten hout van onze 

school. Het is een werkinstrument voor leerlingen en leerkrachten. Deze bundel geeft een overzicht 

van de noodzakelijke normen en richtlijnen die je nodig hebt in de houtsector. De noodzaak van een 

éénvormige en duidelijke normalisatie wordt al jaren door leerkrachten en TA’s aangevoeld. Wij 

hopen met deze bundel aan deze nood tegemoet te komen. 

Een speciale dank gaat uit naar de verslaggever die tevens ook de drijvende kracht is geweest om 

deze bundel te realiseren. 

02/10/03 


1. PAPIERFORMATEN 



HOUT 

De papierformaten worden in de volgende genormaliseerde standaardafmetingen ingedeeld: 

A0 841 mm x 1188 mm 

A1 594 mm x 841 mm 

A2 420 mm x 594 mm 

A3 297 mm x 420 mm 

A4 210 mm x 297 mm 


2. POTLOOD 



HOUT 

Naast het tekenen met behulp van de computer zal er toch regelmatig met het potlood gewerkt 

worden. Hierbij denken we vooral aan het schetsmatig voorbereiden van de tekening. 

Op de meeste potloden staat een code. De code bestaat uit een letter en een cijfer. 

H staat voor hard. 

B staat voor zacht. 

Het cijfer geeft de gradatie aan. Hoe hoger het cijfer hoe harder/zachter het potlood. 

Als hardheden gebruiken wij: schetsen: HB of nr: 2 

tekenen: H of nr: 3 – 4 

3. LIJNSOORTEN 

3.1. Lijnpatronen 

LIJNSOORT LIJNPATROON VOORSTELLING 

Volle lijn Zicht- en hulplijn 

Streeplijn Niet zichtbare lijn 

Gemengde streeplijn Aslijn en Afbreeklijn 

Dubbele gemengde streeplijn Doorsnede aanduiding 




3.2. Lijndikten en toepassingen 

3.2.1 Lijndikte 

HOUT 

Volgende lijndikten zijn in “CADKEY” beschikbaar: 

TIP: Om deze resultaten te krijgen moet je de printer op de hoogste resolutie laten 

afdrukken. 

3.2.2 Toepassingen 

LIJNDIKTE SOORT LIJN SCHAAL 



HOUT 


4. OPBOUW 

4.1. Tekening 



HOUT 

De tekeningen worden zoveel mogelijk opgebouwd op schaal 1/1. Maak hierbij zeker gebruik 

van lagen en kleuren. 

Teken alle lijnsoorten in een andere kleur en/of laag. Hierdoor kan je voor het printen je 

tekening eenvoudig aanpassen aan de lijndikte en soort zoals besproken onder punt 3. 

TIP: Teken nooit alles in één kleur en één laag! 


4.2. Teksten en maten 



4.2.1 Manueel tekenen 

HOUT 

Bij het manueel schrijven van letters en cijfers gebruikt men het recht schrift. 

AFMETINGEN TEKSTHOOGTE 

4.2.2 C.A.D. (computer) 

De teksten en de maten zijn in verhouding tot je tekening. Daarom kan je gebruik maken van 

volgende teksten maathoogte: 

?? 2.5 mm 

?? 3.5 mm 

?? 5 mm 

?? 7 mm 




Als lettertype kan men kiezen tussen: 

HOUT 

?? Arial (voorkeur) 

?? Bold 

?? Box 

Zorg ervoor dat je bij de instellingen van “CADKEY” een basis/hoogte (B/H) verhouding 

van 0,8 neemt en zeker “ingevuld” aanvinkt. 

Let op: - Teksten en maten worden in hetzelfde lettertype weergegeven. 

Wanneer bij bepaalde tekeningen door de complexiteit zeer veel maten vereist 

zijn, kan het zijn dat dit in lettertype ”arial“ te zwaar gaat overkomen. In dit geval 

kan er overgeschakeld worden naar een lichter lettertype, zodat de hoofdtekening 

blijft primeren. 

- Respecteer de juiste hoogte van tekst en maten bij het printen. (opletten met 

verschalen) 

4.3. Kader en titelhoek 

Elke technische tekening zal van een kaderlijn of boord worden voorzien. De minimum 

breedtes van de boord voor de diverse standaardafmetingen van de tekenbladen zijn hieronder 

vermeld. Verder vindt men de afmetingen van de verschillende papierformaten. De nuttige 

tekenruimte is afhankelijk van de boordbreedte. 

Let op: 

- Bij het printen zal je merken dat de boord onder niet kan gerespecteerd 

worden zoals besproken is. Dit is afhankelijk van het soort printer. 

- De perforatierand bevindt zich links van het blad en bedraagt steeds 25 mm. 

- Tekenbladen A4-formaat worden bij voorkeur verticaal gebruikt.De overige 

formaten mogen zowel verticaal als horizontaal gebruikt worden. Zorg er wel 

voor dat de titelhoek zich steeds rechts onder bevindt 

- Als men een A4-formaat toch horizontaal gebruikt, dan draait men het tekenblad 

zo dat de titelhoek rechts en de perforatierand bovenaan komt. 

FORMAAT BOORD MAX. TEKENRUIMTE MET 

PERFORATIERAND 

VERTICAAL HORIZONTAAL 

A 0 10 806 x 1168 1153 x 821 

A 1 10 559 x 821 806 x 574 

A 2 5 390 x 584 564 x 410 

A 3 5 267 x 410 390 x 287 

A 4 5 180 x 287 - 




HOUT 

Tip: De titelhoek wordt steeds onderaan rechts tegen de kaderlijn geplaatst. 

Titelhoek en plaatsing: 

5. PROJECTIEMETHODE 

5.1. ISO – symbool 

Voor de aanduiding van de gebruikte projectiemethode, wordt het internationaal symbool 

gebruikt. 

Europese projectiemethode Amerikaanse projectiemethode (ANSI) 




HOUT 

De Europese projectiemethode wordt op school gebruikt en de Amerikaanse projectiemethode 

wordt niet gebruikt. 

Voorstelling van de Europese projectiemethode 




HOUT 

Onderstaande figuur stelt een eenvoudige technische tekening voor volgens de Europese 

projectiemethode: 




6. AANZICHTEN en DOORSNEDEN 

6.1. Plaatsen van benamingen 

HOUT 

Men plaatst het opschrift juist onder het desbetreffende aanzicht, gelijk met de linker zijkant. 

De afstand tussen het aanzicht en de onderkant van de tekst bedraagt min. 10 mm. (of min. 10 

mm onder de maatlijn) 

De tekst wordt steeds voluit geschreven. 

- VOORAANZICHT 

- ZIJAANZICHT 

- LINKER ZIJAANZICHT 

- RECHTER ZIJAANZICHT 

- BOVENAANZICHT 

- ONDERAANZICHT 

- ACHTERAANZICHT 

OPMERKING: De schaal van de aanzichten moet steeds duidelijk terug te vinden zijn. 

6.2. Doorsnede 

6.2.1 Definitie 

Een doorsnede dient om de constructie van een voorwerp te verduidelijken en om extra 

maten aan te duiden. 

Hiervoor wordt het voorwerp denkbeeldig doorgesneden. De doorgesneden delen in het 

snijvlak worden gearceerd en de omtreklijnen worden steeds dikker getekend 

6.2.2 Aanduiding van de doorsneden 

Een snijvlak kan verticaal (blauw), horizontaal (rood) of frontaal (bruin) getekend zijn. 

De snijvlakken worden aangeduid met een snijlijn (een dubbele gemengde streeplijn § 

3.1). Hierbij wordt de kijkrichting aangeduid met een klein lijntje. Elke doorsnede wordt 

ook nog eens benoemd: vb A-A, B-B (zie voorbeelden blz.11) 

Van een doorsnede met een andere schaal dan deze van de tekening, wordt de schaal 

onder de benaming geplaatst. 

6.2.3 Schikking van de doorsneden 

In principe worden de doorsneden geschikt zoals bij het tekenen van de aanzichten. 

Indien men om een bepaalde redenen van deze regel afwijkt, dient de tekening al de 

nodige aanduidingen te bevatten om ze te begrijpen. 

Bij het meubeltekenen op schaal 1/1 (werktekening) worden de doorsneden in het 

vooraanzicht getekend. (zie voorbeeld bijlage) 


VOORBEELD SCHRIJNWERK 

VOORBEELD MEUBEL 



HOUT 


6.3. Arceringen 

6.3.1 Algemeen 



HOUT 

- Alle doorgesneden onderdelen, m.a.w. alle snijvlakken, in een doorsnede worden 

gearceerd. 

- Aan de arceringen in de doorsnede is het soort materiaal te herkennen. 

- De doorgesneden vlakken worden altijd met een dikke lijn getekend, terwijl de 

arcering steeds gebeurt in een dunne lijn. 

Opmerking: 

- Indien het voor de duidelijkheid van de tekening gewenst is, kunnen de 

specificaties van de materialen in een legende bij de tekening vermeld worden, 

met verwijzing(en) naar de doorsnede via een aanwijzer. 

6.3.2 Soorten aceringen 


7. MAATAANDUIDING 



HOUT 

Bij constructietekeningen is het weergeven van duidelijke en leesbare maten zeer belangrijk. 

Daarom enkele aandachtspunten: 

Opmerking: 

- Alle maten worden weergegeven in mm voor het meubeltekenen en in cm voor 

het bouwtekenen. 

- De werkelijke maat wordt weergegeven ongeacht welke schaal. 

- Het cijfer wordt steeds in het midden, boven de maatlijn geplaatst. 

- Verticale maten worden steeds links van de maatlijn geplaatst en worden vanaf 

rechts gelezen. (Instelling cadkey = uitlijnen actief) 

- Plaats de maatlijnen nooit te dicht op je constructielijnen (duidelijkheid). 

Tracht alle maatlijnen op een gelijke afstand van elkaar te plaatsen. 

- Bij doorsneden in massief hout worden de maten in het midden van de doorsnede 

geplaatst. De arcering mag onderbroken worden. Men plaatst hierbij steeds de 

horizontale maat eerst en dan de verticale maat. 

- Bij het aangeven van stralen van bogen wordt een punt en pijl gebruikt. 

De maatgetallen worden voorafgegaan door de letter R. 

Soms is het noodzakelijk van de algemene regel af te wijken, maar blijft het toch belangrijk 

dat de maten duidelijk worden weergegeven. Onder cadkey zijn vele mogelijkheden waarmee 

men maten kan weergeven. 




8. BESLAG EN HULPMATERIALEN 

HOUT 

Scharnieren , schuif- en sluitsystemen, magneten, enz. kunnen, indien nodig, voor de 

duidelijkheid volledig getekend worden, maar ze mogen ook symbolisch aangegeven worden. 

Bij elk beslag en hulpmateriaal wordt duidelijk vermeld waarover het gaat: type, firma, 

bestelnr., enz. 

Voorstelling van enkele hulpmiddelen: 

LIJMVERBINDING 

SCHROEF NAGEL 


9. PRINTEN 



HOUT 

Bij het printen van je tekeningen is het belangrijk te weten op welke schaal je dit gaat 

uitvoeren. Let hierbij op dat je een logische schaal gebruikt. 

Zorg ervoor dat je ook de juiste normen betreffende lijndikte, teksthoogte enz. (§ 3 en 4) 

toepast. 

Elke tekening wordt geprint op een blad voorzien van het juiste kader en de juiste titelhoek. 

Er zijn twee mogelijke uitvoeringen betreffende het printen, waarbij we steeds vertrekken 

vanuit een schaal 1/1: 

UITVOERING I 

1. Haal het patroon van je kader met titelhoek op en plaats het rond je tekening met schaal 

1/1. 

2. Let hierbij op dat je het patroon met de juiste schaalverhouding vergroot. 

3. Het hele scherm, tekening met kader en titelhoek, wordt dan op de juiste schaal 

verschaald en geprint afhankelijk van welk tekenpapier er gebruikt wordt. Let op dat de 

tekennormen worden gerespecteerd. Hierbij is het vooral belangrijk dat de teksthoogte 

moet aangepast worden voor het uitprinten, d.w.z. dat bij de instellingen van tekst – 

maten, deze met dezelfde schaalverhouding moeten vermenigvuldigd worden. 

UITVOERING II 

Voorbeeld: 

Tekening op schaal 1/1 en uitprinten op schaal 1/50 

1. Kader met titelhoek op ware grootte binnenhalen en vergroten met 

schaal 50. 

2. Bij de instellingen tekst – maten, deze vermenigvuldigen met 50. 

3. Het hele scherm printen op schaal1/50 

Hierbij is het belangrijk dat we van de verschillende papierformaten een patroon hebben met 

het juiste kader en de juiste titelhoek. 

1. Tekening wordt op schaal 1/1 uitgevoerd. 

2. Van de tekening op 1/1 wordt een patroon gemaakt. 

3. Kader met titelhoek op schaal 1/1 ophalen (afhankelijk van welk papierformaat je gaat 

gebruiken). 

4. Patroon van je tekening ophalen en verschalen op een logische schaal en deze plaatsen 

binnen je kader met titelhoek. 

5. Tekst- en maathoogte van je tekening aanpassen en eventueel ook de lijndikte. 

6. Hele scherm printen op schaal 1/1. 


Opmerking: 



HOUT 

Welke uitvoering je ook toepast, het is vooral belangrijk dat je de tekening uitprint volgens de 

juiste tekennormen. De tekening moet leesbaar blijven en zij moet een goede bladschikking 

hebben. 


WERKGROEP 



HOUT 

Dank aan de volgende medewerkers die geholpen hebben bij het samenstellen van deze 

bundel. 

Carton Paul 

Bervoets Conny 

Paredis Lambert 

Weltens Johan 

Schrooten Eric 

Verheyen Patrick 

Swennen Roland

Tekennormen - SJM Hout

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?