nummer 4

6 Organisatienieuws
Meriander • lente 2011 7
Start zorgprogramma
om welzijn cliënten
met dementie te
verbeteren
Waarom zijn
dementerende
mensen vaak
zo angstig?
Probleemgedragingen zoals agressie en rusteloosheid komen
veel voor bij verpleeghuisbewoners met dementie. In veel
gevallen maken rustgevende medicijnen deel uit van de
behandeling. Deze medicijnen hebben helaas maar een
beperkt effect op het probleemgedrag en kunnen ongewens-
te bijwerkingen hebben, zoals sufheid met een verhoogde
kans op vallen en longontsteking. Omdat Meriant de aanpak
wil verbeteren, gaan we werken volgens een nieuw zorg-
programma.
Wat houdt het nieuwe zorgprogramma in?
Het nieuwe zorgprogramma is een landelijke standaard.
Het geeft richtlijnen voor alternatieve behandeling en
benadering van mensen met dementie. Alternatieven zijn
bijvoorbeeld: meer rekening houden met de beleving van
een bewoner met dementie in de omgang met hen; het
aanbieden van passende activiteiten; psychologische
begeleiding en behandeling van eventuele lichamelijke
oorzaken van problemen. De richtlijnen voor het zorgprogramma
zijn opgesteld door de beroepsgroepen
verpleging en verzorging, psychologen en artsen. Het doel
van het zorgprogramma is om het welzijn van cliënten te
verhogen en om het medicatiegebruik te verminderen.
Maar ook dat medewerkers in de zorg hun werk met
minder angst en meer plezier kunnen uitvoeren.
Wetenschappelijk onderzoek
Om te kijken of met dit nieuwe zorgprogramma het
welzijn verbetert, doet Meriant met twee afdelingen mee
Wat zien we als probleemgedrag?
Waarom zijn dementerende mensen vaak zo angstig? En
hoe komt het dat zij plotselinge boosheid, angst of
vreugde vertonen? Anneke van der Plaats is een bekend
sociaal geriater. Zij heeft een studie gedaan naar de
werking van de hersenen en deze kennis toegepast op de
dementie. Over dit onderwerp heeft zij een artikel
gepubliceerd. Hieronder staat een deel uit die publicatie.
Een demente mevrouw loopt ’s ochtends door de gangen
van de zorginstelling. Zij klampt iedereen aan om te vragen
waar ze is, hoe laat het is, waar ze naar toe moet, wat ze
moet doen enz. De verzorgers zijn druk en iedereen probeert
haar snel gerust te stellen. Dit lukt niet, ze blijft maar dolen
en vragen. Haar angst draait uit tot paniek.
Hoe komt het dat ze zo angstig wordt? Dat komt omdat
haar bovenbrein, de denkende hersenen, bij dementie
verloren gaat. Met ons denkende brein houden wij het
gevoelsbrein in bedwang. Wanneer wij angstig of
zenuwachtig worden dan kunnen wij, met ons bovenbrein,
onszelf toespreken “Ga zitten, wees rustig, denk na….”. Zo
kunnen wij onszelf kalmeren.
Het is van groot belang ons te realiseren dat bij
hersenziektes het denkende brein afkalft en dat men zo
aan een wetenschappelijk onderzoek van de afdeling
verpleeghuisgeneeskunde van het VUmc uit Amsterdam
en de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde van het UMC St.
Radboud uit Nijmegen. In het onderzoek wordt bekeken
of bij mensen met dementie probleemgedrag kan worden
voorkomen en of bestaand probleemgedrag vermindert.
Het onderzoek is voor alle bewoners van de afdeling van
belang; ook voor de bewoners die op dit moment geen
gedragsproblemen hebben. Het onderzoek loopt van
februari 2011 tot november 2012 op de afdeling de
Deelen op locatie Anna Schotanus en op De Ruske van
locatie verpleegcentrum LindeStede. De familie is
hierover inmiddels geïnformeerd.
Meer informatie
Het onderstaand project “Grip op probleemgedrag”
wordt gecoördineerd door Peter Bär,
telefoon 0513 - 61 62 57.
een speelbal van allerlei gevoelens wordt. Indien de
situatie niet verandert of de betrokkene er niet van kan
weglopen, dan gaat de angst snel over tot paniek. Zo
kunnen eveneens boosheid, onrust en agressie ontstaan.
Op het toppunt van haar angst, moet ze opeens aan
moeder denken. Nu gebeurt er iets in haar hoofd:
de angst is over en ze weet wat ze wil, naar moeder toe! Ze
zet de pas erin en loopt de groene tekens van de uitgang
achterna. Ze wil de voordeur uit en dan wordt ze tegen
gehouden… De angst begint opnieuw.
Ze vecht voor haar leven, ze scheldt, ze bijt en slaat.
Ook hier kijken we weer (even) naar het ‘hersenschema’.
Zij kan zich niet bedwingen, haar emotionele brein is de
baas. En dat emotionele brein heeft niets met
beleefdheidsvormen te maken, het heeft geen inzicht in
de situatie, begrijpt niet dat het beter voor haar is dat ze
niet zomaar weg kan lopen. Haar hoofd is niet tot bedaren
te brengen, zij heeft geen redelijke wil meer. Wat wij zien
duiden we aan met probleemgedrag.
We zien dus veel ernstige ziekteverschijnselen van een
ziekte binnenin. In dit geval de dementie.
Via google vindt u de volledige publicatie van Anneke van
der Plaats.