TNO presentatie workshop ergonomie dd. 08/09/2005 - Lfr
TNO presentatie workshop ergonomie dd. 08/09/2005 - Lfr
TNO presentatie workshop ergonomie dd. 08/09/2005 - Lfr
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Programma van ergonomische<br />
eisen voor cabines van<br />
brandweervoertuigen<br />
Defensie en Veiligheid
2<br />
Inhoud<br />
• Korte introductie <strong>TNO</strong><br />
• Toelichting project<br />
• Discussie Aanbevelingen<br />
Marleen Oudendijk
3<br />
<strong>TNO</strong> is actief op vijf kerngebieden<br />
Kwaliteit<br />
van leven<br />
Marleen Oudendijk<br />
Defensie en<br />
Veiligheid<br />
Industrie en<br />
Techniek<br />
Milieu en<br />
infrastructuur<br />
ICT
4<br />
<strong>TNO</strong> Defensie en Veiligheid<br />
Locatie Soesterberg / Human Factors:<br />
“ <strong>TNO</strong> Soesterberg heeft de ambitie, de menselijke prestatie<br />
in een veeleisende omgeving te verbeteren.”<br />
Marleen Oudendijk
5<br />
<strong>TNO</strong> Defensie en Veiligheid<br />
Locatie Soesterberg / Human Factors:<br />
Human Interfaces<br />
•Zien<br />
• Spraak & Gehoor<br />
• Stuur- & Regeltaken<br />
• Usability Engineering<br />
Human Performance<br />
• Operationele Prestatie<br />
• Luchtvaartgeneeskunde<br />
• Verkeersgedrag<br />
Marleen Oudendijk<br />
Human in Command<br />
• Samenwerken & Organiseren<br />
• Beïnvloeding & Inzetbaarheid<br />
• Beslisgedrag<br />
• Mens Systeem Interactie<br />
Training & Instruction<br />
• Leren & Technologie<br />
• Team Training<br />
• Modellering & Simulatie<br />
• Evenwicht & Oriëntatie<br />
• T&O Den Haag
6<br />
Afdeling Human Performance<br />
Presteren in extreme klimaatomstandigheden<br />
• Kleding & uitrusting - Defensie, Brandweer, Politie<br />
(thermisch, <strong>ergonomie</strong>, NBC bescherming, maatvoering)<br />
• Prestatiemonitoring bij brandweer<br />
Marleen Oudendijk
7<br />
Afdeling Human Performance<br />
Verkeersgedrag<br />
• Onderzoek naar ontwerp van wegen/ tunnels<br />
• Informatiesystemen, verlichting, spiegels<br />
• Toestand van bestuurder (gedrag, werklast, vermoeidheid)<br />
- Rijkswaterstaat<br />
- Raad v. Transportveiligheid<br />
Marleen Oudendijk
8<br />
Afdeling Human Performance<br />
Fysieke <strong>ergonomie</strong> van voertuigen<br />
• Stoelcertificering - BGZ Wegvervoer<br />
• Opstellen eisenpakketten - Koninklijke Landmacht<br />
• Cabinemetingen en -toetsingen - Koninklijke Landmacht<br />
Marleen Oudendijk
9<br />
Afdeling Human Performance<br />
Fysieke <strong>ergonomie</strong> van voertuigen<br />
• Stoelcertificering - BGZ Wegvervoer<br />
• Opstellen eisenpakketten - Koninklijke Landmacht<br />
• Cabinemetingen en -toetsingen - Koninklijke Landmacht<br />
• Voertuig beproevingen<br />
• Ontwerp cabine-inrichtingen<br />
Marleen Oudendijk
10<br />
Afdeling Human Performance<br />
Fysieke <strong>ergonomie</strong> van voertuigen<br />
Marleen Oudendijk
11<br />
Marleen Oudendijk<br />
Programma van ergonomische<br />
eisen voor cabines van<br />
brandweervoertuigen
12<br />
Programma van ergonomische eisen voor<br />
cabines van brandweervoertuigen<br />
door: Paul van Buchem<br />
Marleen Oudendijk<br />
• Aanleiding van project<br />
• Doelstelling<br />
• Aanpak<br />
• Ervaringen<br />
• Inhoud PVE<br />
• Conclusie<br />
• Discussie<br />
Marleen Oudendijk
13<br />
Aanleiding<br />
• Ergonomie niet voldoende behartigd binnen huidige<br />
bestekken.<br />
• Veel verschillen tussen brandweerkorpsen (onveilige<br />
situaties?)<br />
• Algemene ergonomische cabinenorm NEN 5518 slecht<br />
toepasbaar.<br />
Marleen Oudendijk
14<br />
Doelstelling<br />
Opstellen van pakket van eisen en aanbevelingen, gebaseerd<br />
op de NEN 5518, specifiek voor manschappencabines van<br />
brandweervoertuigen.<br />
• Ter aanvulling van huidige verwervings-documenten.<br />
• Ter bevordering van standaardisatie binnen voertuigen<br />
ten behoeve van veiligheid en doelmatig handelen.<br />
Marleen Oudendijk
15<br />
Aanpak<br />
Vaststellen van huidige stand der techniek d.m.v.<br />
• Analyse voertuigen, gesprekken gebruikers<br />
Bestaande normen en bestekken<br />
• NEN 5518: 2000 - Ergonomische criteria voor het ontwerp<br />
en de beoordeling van cabines van<br />
vrachtwagens, bestelauto's en combiauto's<br />
• NEN-EN 1846-2: 2002 - Brandweer- en re<strong>dd</strong>ingsvoertuigen -<br />
Deel 2: Algemene eisen - Veiligheid<br />
en prestatie<br />
• Voertuigbestekken<br />
Marleen Oudendijk
16<br />
Aanpak<br />
Toeslag van uitrusting op antropometrische maten:<br />
• helm<br />
• ademluchttoestel<br />
• kleding<br />
• schoenen<br />
• handschoenen<br />
Marleen Oudendijk
17<br />
Aanpak<br />
Verschil brandweervoertuig t.o.v.<br />
‘normaal’ wegvoertuig:<br />
• Manschappencabine<br />
• Hoge snelheden, tijdsdruk<br />
• Korte, zeer dynamische rit<br />
• Intensieve communicatie en<br />
informatie -overdracht<br />
• Psychologische druk<br />
Marleen Oudendijk
18<br />
Aanpak<br />
Verschil brandweervoertuig t.o.v.<br />
‘normaal’ wegvoertuig:<br />
• Manschappencabine<br />
• Hoge snelheden, tijdsdruk<br />
• Korte, zeer dynamische rit<br />
• Intensieve communicatie en<br />
informatie -overdracht<br />
• Psychologische druk<br />
Veiligheid en<br />
Doelmatig handelen<br />
Marleen Oudendijk
19<br />
Ervaringen<br />
• Er is al bewuste / onbewuste aandacht voor <strong>ergonomie</strong><br />
aanwezig.<br />
• Zowel behoeftestellers als leveranciers ziet nut en noodzaak<br />
van <strong>ergonomie</strong>.<br />
• Diverse slimme oplossingen aangetroffen.<br />
• Echter:<br />
• Vooral gevoelsmatige invulling hiervan<br />
• Bij consessies verliest <strong>ergonomie</strong> van techniek/ kosten<br />
Marleen Oudendijk
20<br />
Inhoud PVE<br />
• Omschrijving functionele uitgangspunten die ten grondslag<br />
liggen aan de eisen.<br />
• Indeling per voertuig , werkplek<br />
• Sterke relatie met NEN 5518<br />
Marleen Oudendijk
21<br />
Inhoud PVE<br />
Selectie voertuigen<br />
Brandweer-specifieke cabine opbouw<br />
• Tankautospuit<br />
• Waterongevallenvoertuig<br />
• Hulpverleningsvoertuig<br />
• Autola<strong>dd</strong>er<br />
Marleen Oudendijk
22<br />
Inhoud PVE<br />
Eisen met betrekking tot o.a.<br />
• Snel en veilig in- en uitstappen<br />
• Schrapzetten tijdens rit<br />
• Mogelijkheid tot aantrekken van uitrusting<br />
• Vermijden van stootgevaar<br />
• Mogelijkheid tot anticiperen op rijgedrag<br />
• Uniformiteit tussen voertuigen<br />
Marleen Oudendijk
23<br />
Conclusie<br />
Document met eisen en aanbevelingen ...<br />
… Hoe nu verder?<br />
• Discussie over aanbevelingen, mogelijkheden,<br />
overeenstemming VANDAAG<br />
• Uiteindelijk doel: Plan voor invoering van eisen<br />
Marleen Oudendijk
24<br />
Discussie<br />
Doel:<br />
• Gezamenlijke focus<br />
• Praktijk inbreng<br />
• Mogelijkheden in kaart brengen<br />
• Overeenstemming gebruikers - leveranciers<br />
• Prioritering van eisen<br />
...<br />
Plan voor invoering van eisen<br />
Rol voor branchorganisatie: gezamenlijke ontwikkeling t.b.v.<br />
standaardisatie.<br />
Marleen Oudendijk
25<br />
Marleen Oudendijk<br />
Aanbevelingen
26<br />
Bestuurderszitplaats (1/2)<br />
“ De bestuurder moet zijn volledige aandacht op het verkeer<br />
kunnen richten.<br />
Bediening van informatie- en communicatiesystemen moet door<br />
bijrijder of andere inzittende overgenomen kunnen worden.”<br />
Marleen Oudendijk
27<br />
Bestuurderszitplaats (2/2)<br />
• Cabine en zitplaats af-fabriek, voldoet aan NEN-5518.<br />
“ De ontwikkeling van de bestuurderscabine kan één op één<br />
de ontwikkeling van de Europese cabinenorm volgen.”<br />
Marleen Oudendijk<br />
NEN-5518 ISO<br />
Noot:<br />
ISO Norm Buscabines is één op één overgenomen van NEN
28<br />
Bevelvoerderszitplaats (1/1)<br />
• Cabine en zitplaats af-fabriek.<br />
• Aanpassingen, o.a.:<br />
• Rugleuning<br />
• Informatie- en communicatiesystemen<br />
“ Een gestandaardiseerde positie van informatie- en<br />
communicatiesystemen verhoogt het reflexmatig handelen<br />
en daarmee de efficiëntie.”<br />
Marleen Oudendijk
29<br />
Manschappencabine (1/5)<br />
“ Manschappen moeten tijdens de rit goed ondersteund worden<br />
door hun zitplaats. Bovendien moeten zij in het voertuig hun<br />
ademluchttoestel kunnen aantrekken.”<br />
• Minimale breedte van de zitplaats gerelateerd aan<br />
schouderbreedte (gemi<strong>dd</strong>elde schouderbreedte (m) +<br />
kledingtoeslag = 47,5 cm; P95 = 52,0 cm).<br />
• Extra ruimte voor aantrekken ademluchttoestel: ± 3 cm<br />
“ Minimale zitplaatsbreedte = 60,0 cm.”<br />
• Consequenties voor 4 zitplaatsen naast elkaar …<br />
Marleen Oudendijk
30<br />
Manschappencabine (2/5)<br />
“ Achterovergekantelde zitting<br />
en rugleuning (5° - 10°) geven<br />
een stabielere zitpositie.”<br />
Marleen Oudendijk
31<br />
Manschappencabine (3/5)<br />
“ Voorzieningen voor grip /<br />
schrapzetten zijn noodzakelijk<br />
voor de veiligheid. Ze moeten<br />
voor iedereen bereikbaar zijn...”<br />
Dilemma:<br />
• “ … zonder stootgevaar of<br />
hinder bij het in- en uitstappen.”<br />
Marleen Oudendijk
32<br />
Manschappencabine (4/5)<br />
“ Uit veiligheidsoogpunt dient het uitstappen achterwaarts<br />
plaats te vinden.”<br />
• Dimensionering van deuropeningen en traptreden is sterk<br />
afhankelijk van de uitstapwijze.<br />
• Dimensionering is gebaseerd op achterwaarts uitstappen,<br />
NIET op voorwaarts uitstappen.<br />
Marleen Oudendijk
33<br />
Manschappencabine (5/5)<br />
“ Uit veiligheidsoogpunt moeten zo min mogelijk mi<strong>dd</strong>elen<br />
in de manschappencabine worden opgeslagen.”<br />
Dilemma:<br />
• Snelle bereikbaarheid bij uitstijgen.<br />
Marleen Oudendijk
34<br />
Overige discussiepunten ...<br />
• Plan voor invoering van eisen<br />
•<br />
•<br />
Marleen Oudendijk
35<br />
Marleen Oudendijk
36<br />
Contact adressen<br />
ir. Marleen Oudendijk<br />
<strong>TNO</strong> Defensie en Veiligheid<br />
Tel: 0346 - 356 227<br />
E-mail: marleen.oudendijk@tno.nl<br />
ir. Paul van Buchem<br />
En-Design<br />
Tel: 0345 - 510 055<br />
E-mail: En-Design@Consunet.nl<br />
Marleen Oudendijk
Change language