Vocht in huis ? Elke druppel is er één te veel ! - Isover

Vocht in huis ?
Elke druppel is er één te veel !

I N H O U D
Inhoud.
Vocht in huis ? Elke druppel is er één te veel !
Vocht in huis, ... da’s pas nattigheid !
Vocht, een vaak voorkomend en vervelend probleem.
Hoe een vochtprobleem herkennen ?
De schadelijke gevolgen liegen er niet om.
Halve oplossingen achteraf = dweilen met de kraan open.
Vocht is vocht, of niet ?
Vocht en spouwmuurisolatie.
Oplossingen bij nieuwbouw.
Oplossingen bij renovatie.
Vocht en isolatie van hellende daken.
Oplossingen bij nieuwbouw.
Oplossingen bij renovatie.
Wilde verhalen en hardnekkige misverstanden.
Vermijd vocht, begin bij de juiste isolatie.
Muren.
Daken.
p. 2
p. 3
p. 3 - 5
p. 6 - 7
p. 8 - 13
p. 14 - 18
p. 19
p. 20 - 23

Vocht in huis ?
Elke druppel is er één te veel !
Vocht in huis,...
da’s pas nattigheid !
Vocht, een vaak voorkomend en
vervelend probleem.
Met vocht in huis krijgen we vroeg of laat allemaal te
maken, of we het nu willen of niet. Het kan onschuldige
vormen aannemen, zoals condensatie op een badkamerspiegel
of aan de binnenkant van een vensterraam,
maar het kan ook verder gaan.
Denken we maar aan vochtplekken op de binnen- en
buitenmuren die op termijn steen,
voegen en pleisterwerk ernstig kunnen
aantasten.
We beginnen alvast niet met een schone
lei : enkele duizenden liters bouwvocht in
huis na beëindiging van de bouwwerken
zijn geen uitzondering. Vanaf de eerste
dag moeten we de
strijd tegen het vocht aanbinden en onze
waakzaamheid mag niet verslappen.
Nadien worden we, als bewoners, zelf
een grote “vochtbron”. Denken we maar
aan koken, wassen, douchen, baden...om
van de eigen vochtproductie (transpireren,
ademen, …) nog maar te zwijgen.
Zoals we zullen aantonen in deze
brochure, bestaat er voor de meeste
vochtproblemen een oplossing en in veel
gevallen kan het kwaad vermeden worden
door een oordeelkundig gebruik en
een correcte plaatsing van glaswolisolatie
en door regelmatig en gecontroleerd
ventileren.
Let wel : isolatie op zich kan vochtproblemen
niet oplossen, maar het is wel
een belangrijk onderdeel van een
totaalaanpak, waarbij eerst naar de
VOCHT > 3

Vocht in huis,
da’s pas nattigheid !
oorzaken van het vochtprobleem
moet gekeken worden. En netzomin
kan het correct aanbrengen van glaswolisolatie
de oorzaak van een vochtprobleem
vormen.
4 >
Hoe een vochtprobleem herkennen?
Een vochtprobleem duidelijk herkennen is een eerste
stap op weg naar de remedie. Er is een aantal uit-wendige
verschijnselen waarbij we met zekerheid vocht de
schuld kunnen geven. Het speuren naar deze aanwijzingen
is vooral van belang bij de geplande aankoop van
een bestaande woning. Een eerste duidelijk teken vormen
de donkere, vochtige plekken op de binnenmuren.
Vaak komt daarbij het behang en het pleisterwerk los.
Waar u vochtplekken vermoedt, maar niet duidelijk kunt
zien, volstaat het soms om met de vingers of met de
houten steel van een hamer licht op deze plekken te
kloppen. Als er effectief vocht zit, zal het klopgeluid bijna
steeds anders klinken dan op de rest van de muur.
Binnenmuren die over de hele oppervlakte klam aanvoelen
of klamme meubels getuigen niet noodzakelijk van
concrete vochtige plekken, maar kunnen een aanduiding
zijn van een luchtvochtigheid in huis, die permanent
te hoog is. Ook beslagen ramen, klemmende deuren en
een muffe geur wijzen hierop.
Een andere aanwijzing van vocht vindt u bij schimmelvorming.
Schimmel, zowel op hout als op muren,
kan reeds optreden bij een relatieve vochtigheid van
80 %, daar waar condensatie pas voorkomt vanaf 100 %
relatieve vochtigheid. Meestal is schimmel een
vergevorderd stadium van een probleem dat al lang
aanwezig is.
Op andere plaatsen zie je dan weer op het behang of het
pleisterwerk kleine kristalletjes. Ook hier loont het de
moeite de zaak verder te onderzoeken.
Roestplekken op buitenmuren, in de nabijheid van oude
leidingen bijvoorbeeld, duiden bijna steeds op een probleem
van lekkage en dus vocht.

De schadelijke gevolgen liegen er niet om.
Vocht is helemaal niet onschuldig. Wanneer het niet
voorkomen wordt, of niet verholpen, kan het onher-roepelijke
schade aanbrengen aan een constructie. De
levensduur van een gebouw wordt er onvermijdelijk
door verkort.
Overdadig vocht in huis beïnvloedt ons algemeen gevoel
van behaaglijkheid en comfort. Een vochtprobleem leidt
namelijk nagenoeg altijd tot schimmelvorming.
Esthetisch vormen deze schimmels een probleem, maar
ook onze gezondheid kan er onder lijden. Vooral de
luchtwegen zijn er gevoelig aan.
Tenslotte vertaalt een te hoog vochtgehalte in huis zich
steevast in een hoger energieverbruik. Muren en meubilair
voelen klam en kil aan en verluchten helpt hier maar
gedeeltelijk wanneer de oorzaken van het vochtprobleem
niet worden weggenomen. Een “drogere”
woning betekent in dit geval meer stoken. Helemaal niet
interessant voor ons huishoudbudget en evenmin in het
belang van het milieu!
Halve oplossingen achteraf =
dweilen met de kraan open.
Vaak probeert men een vochtprobleem
met lapmiddeltjes op te lossen
of te verdoezelen, waardoor het enkel
maar erger wordt. Wegens de mogelijk
grote schade op termijn, dient de
oorzaak van een vochtpro-bleem ernstig
genomen te worden.
Een nieuw stuk behang lost niets op,
ook een nieuwe bepleistering neemt
de oorzaken van het vocht niet weg.
Buitenmuren impregneren met een
vochtwerend product kan in bepaalde
gevallen voor verbetering zorgen.
Vochtplekken op binnenmuren werden
vroeger vaak verdoezeld met een
charmante en decoratieve lambrisering.
Hiermee los je echter de infiltraties
niet op. Eerst moet de ondergrond
gezond gemaakt worden …
Regelmatig en voldoende ventileren
blijft van kapitaal belang. Het moet
echter wel “gecontroleerd” gebeuren
om overdreven energieverlies tegen
te gaan. Let wel : ventileren helpt
enkel overtollige vochtigheid af te
voeren …
VOCHT > 5

Oppervlaktecondensatie.
Bouwvocht.
Vocht is vocht,
of niet ?
Diverse oorzaken kunnen aan de
basis liggen van een vochtprobleem.
Eén ding is zeker : het oordeelkundig
plaatsen van een isolatie (het juiste
product in de juiste toepassing) ligt
niet aan de oorsprong van de narigheid.
Anderzijds zal het aanbrengen
van isolatiemateriaal niet noodzakelijk
het probleem oplossen, tenzij het
probleem juist voortvloeit uit het
gebrek aan isolatie.
Kijken we nu even naar de oorzaken
van de meest voorkomende vochtproblemen
in huis.
Waarschijnlijk het meest gekend is
opstijgend vocht. Dit komt vooral
voor bij een slechte of beschadigde
waterkering of bij totale afwezigheid
ervan. Via de capillaire werking
(zuigkracht) van de stenen en het
pleisterwerk, kan het in bepaalde
gevallen makkelijk tot anderhalve
meter hoog stijgen.
Doorslaand vocht vormt een ander
hardnekkig probleem, waarbij water
de muren (vooral aan de regenkant)
binnendringt langs stenen en langs
voegen. Dergelijke buitenmuren
staan permanent nat, en bij de minste
onvolkomenheid in de spouw,
zoals slecht geplaatste spouwankers,
geklemde stukken steen en mortelbaarden
of slecht aangebrachte isolatie,
slaat het water onherroepelijk
door naar de binnenmuur !
Oppervlaktecondensatie vormt een
frequent probleem. Lucht bestaat
enerzijds uit droge lucht en anderzijds
uit waterdamp. Hoe hoger de
luchttemperatuur, hoe meer water-
6 >
damp de lucht kan bevatten. Hoe kouder de lucht, hoe
minder waterdamp hij kan verdragen. Bij een hoge
luchtvochtigheid slaat waterdamp altijd neer op koude
oppervlakken. Bij het nemen van een warme douche in
de badkamer bijvoorbeeld, is dit meestal de spiegel.
Maar ook een slecht geïsoleerde muur voelt kouder aan
dan de omgeving, en dan slaat de waterdamp neer op
die muur.
Inwendige condensatie is het gevolg van dampdruk- en
temperatuursverschillen over een constructie. Het is
duidelijk dat de aanwezigheid van thermische isolatie in
constructies (b.v. hellende daken, spouwmuren, …) leidt
tot grotere temperatuursverschillen over het bouwdeel :
in geïsoleerde constructies kan zich condensatie voordoen
op de materiaalvlakken aan de koude zijde van de
isolatie, NIET IN DE ISOLATIE.
Bouwvocht wordt vaak onderschat. Vergeet echter niet
dat in een pas afgewerkte nieuwbouw gemakkelijk
enkele duizenden liters bouwvocht zit (mortel, bepleistering,
stenen, chape...). Vooraleer met de eindafwerking
(schilderen b.v.) te beginnen, eerst een tijdlang goed
verluchten en verwarmen tot het meeste bouwvocht
verdampt is.
Woonvocht is iets waar we meestal niet bij stilstaan,
maar zelf produceren we ook wel ettelijke liters vocht in
huis, denken we maar aan transpiratie, ademen of aan
damp uit de badkamer, maar ook wassen en koken dragen
hun steentje bij ... Probeer uw eigen woonvochtbijdrage
tot een minimum te beperken en zorg steeds voor
voldoende ventilatie.
Accidentele insijpeling kan o.a. plaatsvinden via het dak
en wordt meestal veroorzaakt door loszittende of
weggewaaide pannen. Ook voorbijrijdende auto’s die
water tegen de muur doen opspatten vormen een bron
van accidentele insijpeling.

VERSCHIJNINGSVORMEN VAN WATER (AGGREGATIETOESTANDEN)
We kennen water in zijn drie verschijningsvormen, namelijk vloeibaar, vast of gasvormig.
Door water voldoende af te
koelen, gaat het over van de
vloeibare fase naar de vaste
fase (ijs). Door water op te
warmen gaat het over van de
vloeibare naar de
gasvormige fase (waterdamp).
RELATIEVE VOCHTIGHEID :
De luchtvochtigheid wordt uitgedrukt in percent. 50% luchtvochtigheid betekent dat
een bepaald volume lucht van een kubieke meter de helft van zijn volume aan waterdamp
bevat. Hoe warmer, hoe vochtiger, denk maar aan het drukkend gevoel in de
zomer. Hoe kouder, hoe minder vochtigheid de lucht kan verdragen. Een voorbeeld
daarvan is de mist ’s morgens tijdens koudere maanden.
Wanneer de hoeveelheid waterdamp in de lucht constant blijft, maar de temperatuur
daalt, bedraagt de relatieve vochtigheid op een bepaald moment 100%. Dit noemt
men verzadiging. Bij een verdere temperatuurdaling verandert de damp in waterdruppels.
Het dauwpunt is dus de temperatuur waarbij waterdamp begint te condenseren.
Dit fenomeen kunt u makkelijk vaststellen, wanneer u bijvoorbeeld van de koude
buitenlucht naar binnen gaat in een warmere, vochtiger omgeving. Meteen zullen de
glazen van uw bril beslaan. Een ander voorbeeld: tijdens het koken beslaan de ramen
van uw keuken. Deze koudere oppervlakken (bril, ramen,...) kunnen minder vocht verdragen,
waardoor er condensatie optreedt.
Hetzelfde doet zich voor in huis, wanneer een binnenmuur kouder aanvoelt dan de rest
van de kamer, door slecht geplaatste isolatie of het ontbreken ervan.
BEPALING VAN HET DAUWPUNT MET DE GLASER-METHODE :
De Glaser methode laat toe op nauwkeurige wijze voor een muur of een constructie te
berekenen waar condens kan optreden. Hierbij wordt rekening gehouden met diverse
parameters zoals: laagdikte, isolatiewaarde van de materialen, klimaatklasse van het
gebouw, het buitenklimaat. Een computerprogramma berekent dan het dauwpunt of
de condensatie van het moment zelf, maar ook de evolutie in de toekomst. De
methode van Glaser is aangenomen op Europees niveau en werd beschreven in het
normontwerp prEN 13788.
Voorbijrijdende auto’s die
water tegen de muur laten
opspatten, vormen een bron van
accidentele insijpeling.
VOCHT > 7

6l/m 2 . min
3l/m 2 . min 3l/m 2 . min
8 >
Vocht en
spouwmuurisolatie.
VOOR GEDETAILLEERDE UITLEG, ZIE ONZE BROCHURE “ISOLATIE VAN SPOUWMUREN”
In vorige hoofdstukken hebben we gezien hoe ongewenst
vocht er toch in slaagt onze woning binnen te dringen en
op welke plaatsen.
Een kordate aanpak is hier op z’n plaats. Laten we nu de
verschillende scenario’s ontleden en kijken wat er in de
praktijk tegen het vocht te doen valt.
Oplossingen bij nieuwbouw.
Techniek van het isoleren tussen
binnen-en buitenblad.
De spouwmuur is ontstaan in gebieden waar men vaak
af te rekenen heeft met slagregen, regen in combinatie
met wind. De evolutie van massieve constructies naar
spouwmuren had juist als doel de problematiek van
doorslaand vocht aan te pakken.
Een spouwmuur bestaat uit een binnen- en buitenmuur,
gescheiden door een luchtspouw. De “scheiding” tussen
het droge binnenblad en het vaak natte buitenblad
moet steeds gegarandeerd blijven. Dit kan alleen door
een correcte uitvoering/opbouw en het gebruik van de
juiste materialen.
Bij de klassieke spouwmuur zoals we die in België kennen,
is het parement vaak opgetrokken in baksteen, een
poreus materiaal. Bij een correct uitgevoerde spouwmuurconstructie
en gedeeltelijke vulling is de kans op
contact met doorslaand vocht minimaal. Vooral bij
volledige vulling is er een rechtstreeks contact met water
dat langs het buitenblad binnendringt. Kies daarom een
isolatiemateriaal dat blijvend waterafstotend is, zoals
Isover glaswol.
Door de volgende instructies in acht te nemen kunt u
gespaard blijven van heel wat narigheid.

Hoe doorslaand vocht vermijden én afvoeren :
> zorg steeds voor een ononderbroken waterkering die
afloopt naar buiten toe.
> voorzie ook een waterkerende laag boven raam- en
deuropeningen.
> laat de spouwankers steeds afhellen naar buiten toe.
> vermijd mortelbaarden of andere contactpunten
tussen binnen- en buitenblad. Zo kan er geen vocht
van buiten tot aan de binnenmuur raken.
> werk de binnenmuur steeds af met een luchtdichte
pleisterlaag. Bij zichtbaar metselwerk binnen wordt
de luchtdichte laag aan de spouwzijde van het binnenblad
aangebracht.
Oppervlaktecondensatie is het gevolg van de aanwezigheid
van koudebruggen = plaatsen waar er lokaal
een lagere temperatuur heerst dan elders in de omgeving.
Deze dienen tot een minimum beperkt te worden
door :
> de isolatie te laten doorlopen tot onder de waterkering
en tot in de hoeken om koudebruggen te vermijden.
> steeds volgens de aanbevolen methode tewerk te
gaan, d.w.z. van binnen naar buiten toe. Trek eerst de
binnenmuur op, breng de isolatie aan en laat de
platen goed aansluiten tegen elkaar en tegen de
dragende muur ; dit om convectiestromingen te vermijden.
juist
fout
Doorslaand vocht.
juist
fout
Oppervlaktecondensatie.
VOCHT > 9

Isover zorgt voor een
optimale bescherming van
zijn producten.
10 >
juist
fout
Opstijgend vocht.
Vocht en
spouwmuurisolatie.
Hoe opstijgend vocht verhinderen :
> ononderbroken waterkerende laag inmetselen aan
de funderingsaanzet.
> pleisterlaag wegkappen onderaan zodat deze boven
de waterkering uitkomt en niet in contact komt met
de afgewerkte vloer.
Hoe bouw-en woonvocht binnen de perken houden :
> scherm tijdens het bouwproces de spouwen af tegen
regenwater. Dit voorkomt de uitbloeiingen op de
muur.
> laat nog niet verwerkte isolatiepanelen niet rondslingeren
op de werf, zodat ze niet met vocht of
regen in contact komen.
> hou de eigen vochtproductie binnen de perken.
Geen condensatie in de isolatie !
Hoewel tijdens de winterperiode water kan condenseren
aan de spouwzijde van het buitenblad, stelt deze
hoeveelheid water niets voor in vergelijking met de
doorslag van een stevige plensbui (ref. p. 8). Dit is totaal
onschadelijk voor de isolatie en in elk geval
grijpt de condensatie niet plaats in de glaswolisolatie.
CONCLUSIE
> De spouwmuur werd initieel bedacht om het natte
buitenblad te scheiden van het droge binnenblad en
dat moet steeds zo blijven. Verzorg de uitvoering én
maak gebruik van blijvend waterafstotende glaswolplaten,
met een hoge aanpassingsgraad.

Oplossingen bij renovatie.
Techniek van het isoleren
aan de buitenzijde.
Bij het renoveren van muren komt men vaak tot de vaststelling
dat er helemaal geen spouw en/of isolatie aanwezig
is. Isoleren langs de buitenzijde van de muur kan
hier een oplossing bieden.
Een te renoveren buitenmuur is vaak een volsteense,
massieve bakstenen constructie, waar doorslaand vocht
dikwijls een bron van narigheid vormt. Dit kan opgelost
worden door een buitenbekleding die vóór de muur
geplaatst wordt. Waak er steeds over dat pro-blemen
van opstijgend vocht eerst de wereld worden uitgeholpen.
Wanneer blijkt dat de waterkering beschadigd
of zelfs volledig afwezig is, moeten de muren eerst
onderkapt worden om een sluitend membraan aan te
brengen (injecteren aan de funde-ringsvoet behoort ook
tot de mogelijkheden).
Bij deze techniek wordt tegen de buitenzijde van de
muur een regelwerk in hout of metaal aangebracht,
waartussen de isolatie wordt geplaatst en daarop komt
eventueel een regenscherm. De latten zorgen voor de
noodzakelijke spouwbreedte waardoor er voldoende dik
kan geïsoleerd worden. Voor de buitenste laag kan men
kiezen uit diverse materialen, waaronder dakpannen,
hout, vezelcementplaten, PVC ...
Door buitenaf te isoleren, wordt het gebouw als het
ware volledig ingepakt, krijgen koudebruggen minder
kans en gaat binnen geen ruimte verloren.
juist
fout
Oplossingen bij renovatie.
VOOR
VOCHT > 11
NA

Bij de productie van glaswol
voor spouwmuurtoepassingen
worden alle vezels permanent
met siliconen bestoven zodat
elke vezel op zich blijvend waterafstotend
behandeld is.
Vocht en
spouwmuurisolatie.
Alternatief :
isoleren langs de binnenzijde.
Geeft men er de voorkeur aan niet te
werken met een gevelbekleding, dan
kan men ook isoleren aan de binnenzijde.
Er moet wel op gewezen worden
dat bepaalde details niet eenvoudig
volledig lucht- en dampdicht kunnen
afgewerkt worden en bovendien kunnen
er steeds lijn-koudebruggen blijven.
Een loodrechte aansluiting van
een binnenmuur met de buitenmuur
blijft een zwak punt.
Bij de techniek van isoleren aan de
binnenzijde zijn er volgende systemen
mogelijk :
> Een gekleefde voorzetwand, bestaande
uit een stijve glaswolplaat
die fabrieksmatig verkleefd
zit op een gipskartonplaat, voorzien
van een aluminium lucht- en
dampscherm. Voorwaarde voor
deze toepassing is echter de vlakheid
van de bestaande muur.
Bovendien moet de muur droog
zijn.
> Een metalen of houten frame,
waartussen een glaswolplaat
wordt geplaatst, af te werken met
een lucht- en dampscherm en 1
of meerdere gipskartonplaten.
Van kapitaal belang is steeds te
zorgen voor een “gezonde”, droge
ondergrond.
CONCLUSIE
> Bij een vochtprobleem met een
buitenmuur is een isolerende
structuur aan de buitenzijde,
voorzien van glaswol, te verkiezen
boven het zoeken van een
oplossing langs de binnenzijde.
12 >
Belangrijke eigenschappen van
Isover glaswol toegepast in buitenmuren.
> Isover glaswol is niet-capillair.
Sommige materialen bevatten in hun massa
kleine holten. Die poriën werken als buisjes,
waarin een zekere hoeveelheid water kan opgezogen
worden en ook weer kan worden afgestaan
wanneer de condities zich voordoen.
Typisch aan glaswol is dat de vezels kriskras door
elkaar liggen. Er is dus niet echt sprake van de
aanwezigheid van buisjes, omdat hiervoor twee
naast elkaar liggende vezels parallel moeten zijn
: gevolg = géén opzuiging. Mede omwille van het
feit dat dit fenomeen zich enkel voordoet bij
materialen waarvan de afmetingen van de
poriën groter zijn dan deze bij glaswol.
> Isover glaswol is waterafstotend tot in de
massa.
Bij de productie van glaswol voor spouwmuurtoepassingen
worden alle vezels permanent met
siliconen bestoven, zodat elke vezel op zich blijvend
waterafstotend behandeld is. Het zijn dus
niet de glasvliezen op de isolatie die het product
vochtwerend maken, maar de glaswolvezels zelf
die werden behandeld.
> Isover glaswol is niet hygroscopisch.
Poreuze materialen die hygroscopisch zijn,
nemen reeds bij lage relatieve vochtigheid water
op. Voorbeelden hiervan zijn : hout, cement ...
Enkel beperken van de relatieve vochtigheid
voorkomt overdadige vochtopname.
Isover glaswol daarentegen is blijvend waterafstotend
en neemt daarom geen vocht op, bij om
het even welke relatieve vochtigheid.
> Isover glaswol is samengesteld uit lange

vezels.
Deze maken mooie aansluitingen mogelijk,
zowel onderling als met de draagmuur.
Eventuele oneffenheden van de binnenmuur
worden opgevangen door het hoge aanpassingsvermogen
van de glaswolisolatie.
Eens geplaatst in de spouwmuur, lopen de vezels
bovendien in verticale richting. Hierdoor wordt
vocht dat eventueel doorslaat door het buitenblad
en in contact mocht komen met de glaswol,
van boven naar beneden afgevoerd door de
drainerende werking tengevolge van de vezelrichting.
In het slechtste geval (een buitenmuur
blootgesteld aan hevige slag-regen) gaat het
toch slechts om de buitenste
2 - 3 mm van de glaswol.
> Isover glaswol is perfect aansluitend.
De afwezigheid van een tand- en groefsysteem
bevordert de aansluiting van de Isover glaswolplaten
onderling en met het bouwdeel.
> Isover glaswol voldoet aan de recentste
Europese Normen : waterproof LongTerm en
ShortTerm, en is ATG goedgekeurd.
Isover glaswol is niet-capillair en
niet hygroscopisch.
Isover glaswol is samengesteld
uit lange vezels.
Isover glaswol is perfect
aansluitend.
VOCHT > 13

14 >
juist
fout
Onderkoelingscondensatie.
Vocht en isolatie
van hellende daken.
VOOR GEDETAILLEERDE UITLEG, ZIE ONZE BROCHURE “ISOLATIE VAN HELLENDE DAKEN”
Oplossingen bij nieuwbouw.
Een hellend dak is per definitie een overkapping die ons
beschermt tegen allerlei weersinvloeden : zon, maar ook
en vooral neerslag.
Het dakschild is van oorsprong een lichte constructie.
Zonder het treffen van een aantal maatregelen is het een
bijzonder luchtopen bouwdeel. Wie luchtopen zegt, zegt
dampopen … met alle gevolgen vandien.
Om van een bouwfysisch goed functionerend hellend dak
te mogen spreken, moet aan volgende voorwaarden worden
voldaan : regendichtheid, luchtdichtheid,
dampdichtheid en thermische kwaliteit.
Geef onderkoelingscondensatie geen kans :
Onderkoeling is het fenomeen waarbij oppervlakken,
o.a. daken van huizen en auto’s, kouder komen te staan
dan de omgevingstemperatuur. Dit impliceert dat de
warmere, vochtigere buitenlucht de kans heeft om te
gaan condenseren, op die koudere delen. Laat men nu
een “ventilatieruimte” onderaan het onderdak en trekt
men die vochtigere buitenlucht aan, dan heeft men een
reële kans op onderkoelingscondensatie.
Isoleer uw hellend dak correct : zorg voor een volledige
vulling met glaswolisolatie, in combinatie met een
dampopen en capillair onderdak.
Ook de kwaliteit van het dampscherm zelf en van de
uitvoering bepalen mede het succes.

Oppervlaktecondensatie tot nul herleiden :
> vermijd koudebruggen : geen volledig ingepakte
flensdekens + flensdekens vastnieten op de zichtzijde,
niet aan de zijkant van de draagstructuur.
> overal in het dak een lucht- en dampscherm aanbrengen
aan de warme zijde (binnenkant). De dampschermklasse
wordt bepaald door de binnenklimaatklasse.
Voor een normale woning bedraagt deze
2 à 3.
> in het geval er een niet of weinig ademend onderdak
werd geplaatst (b.v. bitumineuze onderdaken), moet
de geïsoleerde structuur lucht-en dampdicht afgewerkt
worden met een polyamide dampscherm. Deze
folie past zich aan verandering van de relatieve
vochtigheid aan en houdt de ruimte waar hij
geplaatst werd droog.
> nooit dampscherm en isolatie doorboren. Alles moet
lucht- en dampdicht zijn, anders krijgen we lucht-en
warmtelekken met condensatie als gevolg.
> alle leidingen komen in een speciaal daartoe
bestemde leidingenspouw, om isolatie en damp/
luchtscherm niet te beschadigen.
juist
juist
fout
Condensatie.
VOCHT > 15

16 >
juist
fout
Isoleer met flexibele glaswolplaten
of -dekens die mooi aansluiten met de
draagstructuur en zorg voor een continu
lucht- en dampscherm.
Vocht en isolatie
van hellende daken.
Accidentele insijpeling oplossen :
> weggewaaide of gebroken pannen steeds onmiddellijk
vervangen + onderdak voorzien .
> schenk de nodige aandacht aan de detaillering van
de goten voor een probleemloze afvoer van het
water.
Woonvocht zelf binnen de perken houden :
> droog het pasgewassen linnen bij voorkeur buiten of
in de droogtrommel.
> let op met het overdrijven in dampproductie bij het
douchen, baden, …
CONCLUSIE
> Isoleer met flexibele platen of dekens, die mooi
aansluiten met de draagstructuur en bovenal : zorg voor
een continu lucht-en dampscherm en een zo volledig
mogelijke vulling van de dakspouw.

Oplossingen bij renovatie.
De basiseisen die aan een te renoveren hellend dak worden
gesteld zijn identiek aan deze van een nieuwe hellende
dakconstructie : regen-, lucht- en dampdicht-heid
aangevuld met de nodige thermische kwaliteit.
Vergewis u eerst van de toestand waarin het dak zich
bevindt. Is de woning reeds langere tijd in uw bezit, dan
kent u wellicht de toestand van het dak. Wenst u een
bestaande woning aan te kopen, kijk dan vooraf goed na
of en hoe het dak eventueel geïsoleerd is.
Onderkoelings -, oppervlakte - en inwendige condensatie
lopen parallel met de oplossingen van een nieuwbouw :
een volledige vulling van de structuur, een continu lucht-en
dampscherm en een bij voorkeur, capillair en dampopen
onderdak. In daken en spouwmuren, trachten we eerst het
oppervlak te reinigen en te drogen, vooraleer men de isolatie
plaatst. In geen geval wordt er isolatie geplaatst in een
vochtig dak of in een vochtige omgeving.
Isolatie in 2 lagen.
Als de kepers niet genoeg plaats bieden voor voldoende isolatiedikte,
kunt u ook 2 lagen aanbrengen. Dit kan met 2
lagen onbeklede glaswolplaten, afge-werkt met een luchten
dampdichte laag. Ofwel 1 laag onbeklede glaswolplaat
met daarboven een spijkerflensdeken.
Accidentele insijpeling.
Herstel het onderdak of breng er een aan. Indien de dakbedekking
blijft liggen, kunt u langs de binnenkant een soepel
onderdak aanbrengen. Wanneer u tevens de dakbedekking
renoveert, kunt u meteen een stijf capillair en dampdoorlatend
onderdak plaatsen.
LET OP :
Wees op uw hoede voor een verlegging van het condensatieprobleem.
Na isolatie kan er druppelvorming optreden
op de dakramen langs de binnenzijde, omdat de beglazing
op dat moment het koudste oppervlak wordt, terwijl dit niet
het geval was voor het isoleren van het hellend dak.
juist
fout
Oplossing bij renovatie.
VOCHT > 17

Vocht en isolatie
van hellende daken.
Een speciaal geval verdient onze aandacht
: het platte dak.
Bij renovatie zien we soms de bewoners
zelf extra ruimte aan de woning
bouwen, en dit vaak met een plat
dak. Een grondige kennis van de
opbouw van een plat dak en de juiste
isolatie ervan is strikt noodzakelijk,
anders heb je gegarandeerd vocht in
huis!
De opbouw van een plat dak is omgekeerd
aan deze van een hellend dak.
Van binnen naar buiten onderscheiden
we volgende elementen:
- draagstructuur
- uitvullingschape voor afwatering
- dampscherm
- isolatie
- dakdichtingsmembraan
- eventuele ballast ter bescherming
van dakdichting
Voor platte daken worden nog slechts
18 >
eventueel
ballast
dakafdichting
dakdichtingsmembraan
lucht- en
dampscherm
isolatie
afschotlaag dakvloer
juist
Het warme dak.
met buitenlucht
geventileerde
spouw
binnenafwerking
fout
Het lichte koude dak.
eventueel
dampscherm
isolatie
twee dakontwerpen
toegelaten : het warme en het omgekeerde
dak. Bij het warme dak worden dampscherm, thermische
isolatie en dakafdichting bovenop de draagvloer
aangebracht (om inwendige condensatie te vermijden
dient een gepast dampscherm aangebracht te worden).
Bij het omgekeerde dak is de dakafdichting rechtstreeks
op de draagvloer aangebracht en bevindt de thermische
isolatie zich bovenop de dakafdichting. Beide dakontwerpen
kunnen als luchtdicht worden beschouwd.
CONCLUSIE
> Een tussen de dakstructuur geïsoleerd en geventileerd
plat dak, is omwille van gebrek aan luchtdichtheid,
zeer condensgevoelig en bijgevolg af te
raden.

Wilde verhalen en
hardnekkige misverstanden.
“isolatie slorpt water op en verergert enkel maar een
reeds bestaand vochtprobleem...”
Dit is helemaal fout omwille van volgende redenen:
glaswolisolatie neemt geen water op. De vezels werken
ongeveer als de veren van een eend. Hun oppervlakte is
zo klein, dat ze geen watermoleculen kunnen opnemen,
integendeel ze stoten water af. Drijf uw geluk echter niet
te ver : glaswolisolatie die eerst dagenlang onbeschermd
in de regen ligt op een werf en pas dan geplaatst wordt,
zal toch een zekere hoeveelheid water kunnen bevatten,
niet in maar tussen de vezels. Bij normaal gebruik kan
dit zich niet voordoen.
“een stevige isolatielaag is juist de oorzaak van condensatie
en schimmelvorming...”
Laat u niet misleiden door dergelijke foute geruchten en
beweringen. Het is immers onomstootbaar vastgesteld
en bewezen dat enkel daar problemen optreden waar de
isolatie ontbreekt of verkeerd werd aangebracht.
“om vocht buiten te houden, moet u letterlijk en
figuurlijk ramen en deuren zo goed als luchtdicht
maken ... ”
Nog zo een misvatting. Isoleren en ventileren gaan
immers hand in hand. Het heeft geen zin om alles potdicht
af te sluiten, om de warmte binnen te houden
(omdat men heeft geïnvesteerd in een isolatie en men
dus wil dat deze “rendeert” !). Ventileren is absoluut
noodzakelijk en in Wallonië staat men daar al verder
mee : daar heeft men naast de thermische wetgeving
ook al een ventilatienorm die van kracht is !
“isolatie lost een vochtprobleem op...”
Dit klopt niet, meer nog, onoordeelkundig geplaatste
isolatie kan zelfs een vochtprobleem verergeren. Het is
daarom absoluut noodzakelijk om eerst de oorzaak van
het vochtprobleem krachtig aan te pakken en pas dan te
isoleren.
VOCHT > 19

20 >
Vermijd vocht,
begin bij de juiste isolatie.
Glaswol is in alle omstandigheden een verantwoorde
keuze !
Glaswol is niet hygroscopisch, dat wil zeggen niet
vochtopnemend en heeft geen capillaire werking. Met
andere woorden glaswol trekt geen vocht aan en slorpt
geen vocht op.
Daarenboven blijft de duurzaamheid behouden : ze is
vormstabiel, zakt niet uit, rot niet en vormt geen voedingsbodem
voor schimmels en ongedierte.
De prestaties (thermisch en akoestisch) van glaswol in
contact met vochtige lucht of vochtige materialen
blijven behouden.
Isover spouwplaten zijn ook in de massa gesiliconeerd
als bijkomende bescherming tegen vocht. Eens geplaatst
in de spouwmuur lopen de vezels in verticale richting,
waardoor water, dat in contact komt met de isolatie
naar beneden wordt afgevoerd.

Muren.
Isover mupan façade is de aangewezen glaswolisolatie
voor spouwmuren. Isover mupan façade is een harde
glaswolplaat, voorzien van een geel Vetrotex® glasvlies
en een zwart weerbestendig glasvlies. De ideale oplossing
voor wie stijve minerale isolatiematerialen verkiest.
Isover mupan façade is tevens de ideale oplossing bij
renovatie voor gevels langs de buitenzijde.
De platen zijn flexibel voor een vlotte plaatsing en kunnen
probleemloos en precies versneden worden dankzij
het Isover couplène mes. Ze kunnen bovendien tegen
een stootje en zijn dus bestand tegen de ruwe
omstandigheden op een werf.
Voor het na-isoleren van muren aan de binnenzijde,
kleeft men op de binnenmuur een Isover calibel
voorzetwand. De Isover calibel voorzetwand bestaat uit
een harde glaswolplaat, verlijmd op een
10 mm dikke gipskartonplaat.
Een tweede methode voor het isoleren langs de binnenzijde
bestaat erin te werken met een houten of metalen
regelwerk. Tussen de regels wordt Isover sonepanel of
Isover soneroll geklemd en het geheel kan lucht- en
dampdicht afgewerkt worden door het plaatsen van een
dampscherm. De structuur kan dan afgesloten worden
met één of meerdere gipsplaten.
Isover mupan façade
Isover calibel
Isover sonepanel
VOCHT > 21

Systeem Isover uniroll =
Isover uniroll
+ Isover flammex
+ Isover isobuthyl
Isover rollisol plus
Isover vario km
22 >
Vermijd vocht,
begin bij de juiste isolatie.
Daken.
Zowel bij nieuwbouw als bij renovatie kunt u ofwel
werken met een glaswolplaat en een afzonderlijk
lucht/dampscherm, ofwel glaswolisolatie met geïntegreerde
alu-kraft bekleding.
In het eerste geval brengt u eerst Isover uniroll aan, en
vult hiermee de volledige ruimte tussen de kepers tot
tegen het onderdak. Vervolgens brengt u een lucht /
dampscherm aan, Isover flammex. Het lucht / dampscherm
wordt vastgeniet op de kepers met een overlapping
van ongeveer 30 centimeter. De overlappingen
worden met een dubbelzijdige tape, Isover isobuthyl
aan elkaar gekleefd.
In het tweede geval werkt u met een flensdeken en
brengt u meteen Isover rollisol plus aan, met aangehechte
alu-kraft bekleding. In dit geval moet u er wel op
letten dat de alukraft laag goed aaneensluit en luchtdicht
wordt afgewerkt.
In het geval van bitumineuze onderdaken of bij afwezigheid
van een onderdak, moet de geïsoleerde structuur
lucht- en dampdicht afgewerkt met een polyamide
dampscherm. Deze folie, Isover vario km, reageert op de
verandering van de relatieve vochtigheid.
In elk geval is het van belang bij een vochtprobleem te
werken met een isolatiesysteem, waarbij alle onderdelen
zoals isolatiemateriaal, dampscherm, tape ... optimaal
op elkaar zijn afgestemd.
De voordelen van Isover glaswol in het kort.
> blijvend hoge thermische isolatiewaarde
> bestand tegen UV-straling
> makkelijk te verwerken en te versnijden
> vochtbestendig en waterafstotend
> perfecte aansluiting tussen platen
> brandveilig : klasse A0 volgens NBN S 21-203
> dampdoorlatend
> rot- en schimmelvrij
> goedkeuringen : ATG voor spouwmuren en gevels
met open voegen
> anorganische oorsprong
> chemisch neutraal
> recycleerbaar

Het Isover couplène mes.
Het Isover couplène mes, voorzien van 2 snijkanten is
speciaal ontworpen voor het snijden van ons isolatiemateriaal.
“Kleine vertanding”: voor het versnijden van harde glaswolisolatie.
“Grote vertanding”: voor het versnijden van halfharde
glaswolisolatie.
Dankzij een handvat in polypropyleen ligt het goed in de
hand. Het bevat een schutstuk en kan bovendien worden
opgehangen.
De producten van Isover voldoen aan de nieuwe
Europese normen EN 1609.
Met dank aan :
- Arch. Luc Schouppe
- Arch. Dr. Ir. Jan Lecompte
- Bureau Bouwtechniek
VOCHT > 23

Saint-Gobain Isover Benelux N.V.
Pleinlaan 5
B-1050 Brussel
Tel.: 02 645 88 21
Fax : 02 645 88 58
E-mail : info@isover.be
www.isover.be