WERKBLAD - Maritiem Museum Rotterdam
WERKBLAD - Maritiem Museum Rotterdam
WERKBLAD - Maritiem Museum Rotterdam
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
7<br />
JouW WERELD op DE KAARt<br />
Recht zo die gaat! Varen op de kaart van Mercator<br />
Deze tentoonstelling gaat over Mercator, een beroemde kaartenmaker uit de 16de eeuw.<br />
Zijn wereldkaart wordt nog steeds gebruikt om de weg op zee te vinden.<br />
5<br />
Kijk eerst goed naar deze plattegrond van de tentoonstelling,<br />
dan weet je waar je de antwoorden op alle vragen kunt vinden.<br />
Aan de slag!<br />
Jullie juf of meester maakt 6 werkgroepen van maximaal 5 leerlingen.<br />
Iedere werkgroep begint op een ander punt in de tentoonstelling.<br />
4<br />
<strong>WERKBLAD</strong><br />
3<br />
Naam: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
Namen van de andere leerlingen uit jouw groepje: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
6<br />
GRoEp 7 En 8<br />
2<br />
1
1<br />
2<br />
Met welke kaart ga jij de zee op?<br />
Ga naar de muur met de vier grote wereldkaarten.<br />
1a Welke wereldkaart is het beste bruikbaar op zee?<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
1b Bij de wand vind je een globe (wereldbol) van de buitenaardse planeet Snok. Teken hieronder de wereldkaart van Snok.<br />
1c Vind jij het makkelijk om een wereldkaart te maken van een ronde planeet?<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
1d Waarom wel of niet?<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
Gerard Mercator<br />
Ga naar de ronde ruimte met de oude globe (wereldbol).<br />
2a Wie was Gerard Mercator?<br />
Vul mijn<br />
paspoort in<br />
en teken<br />
mijn pasfoto.
2b Ga naar de lachspiegel en lees de tekst. Bekijk dan het plaatje van Groenland en Afrika. Het is moeilijk om de ronde aarde<br />
plat weer te geven op een kaart. Wat is er mis met Groenland?<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
2c Het museum bezit een zeldzame wereldkaart van Mercator. Deze kaart is opgenomen<br />
in een atlas. In de computerversie van de atlas kun je zelf bladeren.<br />
Blader naar kaart 8 in de computeratlas. Welke eilanden bestaan niet?<br />
Friesland, Vlaanderen en St. Kilda<br />
Friesland, Vlaanderen en St. Brandaan<br />
Friesland, Terschelling en St. Brandaan<br />
Tja, Mercator deed wel zijn best, maar maakte soms een foutje.<br />
2d Teken een fantasie-eiland.<br />
Een zeeman vertelde Mercator dit verhaal: “Iets ten westen van IJsland ligt een langwerpig vulkaaneiland, half zo groot<br />
als IJsland zelf. Er zijn hoge bergen en een kronkelige rivier die van zuid naar noord stroomt.”<br />
3<br />
Teken dit fantasie-eiland hieronder en geef het een naam.<br />
Varen op je ogen<br />
Ga naar het verhaal over de reis naar Venetië.<br />
3a Bekijk het filmpje. Wat zijn portolaankaarten?<br />
Kaarten met alleen de kustlijn en de havenplaatsen<br />
Kaarten met zeeën, rivieren, bergen en hoofdsteden<br />
Plattegronden van havensteden<br />
3b Zeelieden voeren vanuit onze streken langs de kust naar Venetië. Wat kochten ze daar?<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
En wat brachten ze naar Venetië om te ruilen? Open de la. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
4<br />
Varen op de kaart van Mercator<br />
Ga naar het verhaal over de reis naar Azië.<br />
4a<br />
In de 17de eeuw gingen zeelieden de<br />
wereldkaart van kaartenmaker Mercator<br />
gebruiken. Ze voeren er mee naar Azië om daar<br />
peper, kaneel en andere specerijen te halen.<br />
Teken in het kaartje de nieuwe verplichte route<br />
van de VOC.<br />
3c Ga naar het spel met de kijkers. Welk kijkgat laat Gibraltar zien?<br />
A<br />
B<br />
C<br />
4b Ga naar de vitrine met al die gereedschappen.<br />
Hoe weet je midden op zee waar je precies bent op de kaart? Om daar achter te komen, kijken zeelieden naar<br />
de zon, de maan en de sterren. Navigatie-instrumenten komen dan goed van pas.<br />
Kijk in de vitrine. Onderstreep de namen van de navigatie-instrumenten.<br />
Zeeastrolabium Configurator Kompas Snok V-snaar Legenda Giek<br />
Logboek Kijker Geodriehoek Katalysator Kaartpasser Kruisstaf Krenk<br />
4c Ga naar de de grote zeekaart met het kompas. Bekijk de kaart.<br />
Ligt Batavia vanuit Nederland gezien in het noorden, oosten, zuiden of westen? – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
4d Gebruik het kompas. Wijs met je vinger waar we heen moeten vliegen om vanuit het museum naar Batavia te reizen.<br />
5<br />
Varen op de satelliet<br />
Ga naar het verhaal over de reis naar Shanghai (China).<br />
5a Containerschepen varen tegenwoordig op de satelliet naar China. Noem vier dingen die ze daar vandaan halen:<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
Wat brengen ze naar China? Open de la.<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
5b Ga naar de grote tv. Kies het filmpje over satellieten.<br />
Hoeveel satellieten heb je nodig om je plaats op aarde te kunnen bepalen?<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
5c Kies vervolgens het filmpje over het navigeren.<br />
Onderstreep de navigatie-instrumenten die in het filmpje voorkomen.<br />
kompas verrekijker kruisstaf zeekaart gps radar kaartpasser
5d Bekijk de grote wereldkaart. Tegenwoordig wijzen satellieten de weg. Toch leren zeelieden nog steeds hoe ze met de<br />
zeekaart van Mercator moeten werken. Waarom denk jij dat dat nodig is?<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
5e In de auto hebben veel mensen tegenwoordig ook een satellietsysteem om mee te navigeren. Hoe noemen we dat meestal?<br />
kompas<br />
google earth<br />
tomtom<br />
6<br />
Het wereldbeeld door de eeuwen heen<br />
6a Zet deze vier kaarten in de juiste volgorde. Nummer ze van oud naar nieuw.<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
6b Europa hoeft niet altijd in het midden van de wereldkaart te staan. In welk land<br />
zou deze wereldkaart gemaakt zijn?<br />
China<br />
Verenigde Staten<br />
Australië<br />
6c Kijk naar de tijdlijn.<br />
In welk jaar vonden de volgende gebeurtenissen plaats?<br />
7<br />
Eratosthenes bewijst dat de aarde rond is: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
Columbus ontdekt Amerika: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
Mercator publiceert zijn wereldkaart: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
Ontdekking Australië: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
Google Earth: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
Vaar je eigen koers<br />
Ga naar de lange werktafel bij de wand met de sterrenhemel. Blader door de reisgids.<br />
7a Schrijf onder deze foto’s in welke havenstad ze zijn genomen.<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
7b Naar welke havenstad wil jij varen met je cruiseschip? – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
7c Teken op onderstaande kaart van Mercator de kortste route vanaf Lissabon naar jouw havenstad.<br />
7d In welke windrichting ligt jouw havenstad ten opzichte van Lissabon? – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
7e Schuif door naar de stapel Junior Bosatlassen.<br />
Zoek kaart 59A op in de Junior Bosatlas. Wat is de gemiddelde jaartemperatuur in jouw havenstad? – – – – – – – – – – – –<br />
7f Zoek op de werktafel naar de tekst “Waar ligt jouw vakantiebestemming?”. Lees de tekst.<br />
Op welke breedte- en lengtegraad ligt jouw havenstad? – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
7g Na een lange cruise langs de Amerikaanse kust beland je in Vancouver.<br />
Zoek de stad Vancouver op in de Junior Bosatlas. In welk land ligt Vancouver? – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
7h Op welke breedte- en lengtegraad ligt Vancouver? – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –<br />
Schuif door naar de globe (aardbol).<br />
7i Je gaat met het vliegtuig terug naar huis. Teken op de kaart hierboven (7c) de kortste route van<br />
Vancouver naar Amsterdam.<br />
7j Gebruik nu de globe (wereldbol). Is de kortste route op de globe hetzelfde als op jouw kaart?<br />
7k Probeer op de kaart nu ook de route die de globe aangeeft te tekenen.<br />
Zo zie je, zelfs de wereldkaart van Mercator is niet perfect. De beste weergave van de wereld is en blijft een globe.<br />
Dit werkblad is samengesteld door het <strong>Maritiem</strong> <strong>Museum</strong> <strong>Rotterdam</strong> en het Koninklijk<br />
Nederlands Aardrijkskundige Genootschap. Vormgeving: Helmi Scheepers.