hoofdstuk 1 onderkenning van lees- en spellingproblemen en dyslexie
hoofdstuk 1 onderkenning van lees- en spellingproblemen en dyslexie
hoofdstuk 1 onderkenning van lees- en spellingproblemen en dyslexie
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
LEESPROBLEMEN EN DYSLEXIE IN HET BASISONDERWIJS H 1 ONDERKENNING VAN LEES- EN SPELLINGPROBLEMEN EN DYSLEXIE<br />
Lees- <strong>en</strong> spellingproblem<strong>en</strong> herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> in groep 4-8<br />
Vaardigheid<br />
Lez<strong>en</strong><br />
Spell<strong>en</strong><br />
1.4 Dyslexie<br />
Signaal<br />
• Woord<strong>en</strong> word<strong>en</strong> traag <strong>en</strong> spell<strong>en</strong>d gelez<strong>en</strong>.<br />
• Woord<strong>en</strong> word<strong>en</strong> rad<strong>en</strong>d gelez<strong>en</strong>.<br />
• Woord<strong>en</strong> word<strong>en</strong> fout gelez<strong>en</strong> (bijv. del<strong>en</strong> <strong>van</strong> woord<strong>en</strong> weglat<strong>en</strong> of woord<strong>en</strong> die<br />
hetzelfde klink<strong>en</strong> door elkaar hal<strong>en</strong>).<br />
• Lez<strong>en</strong> <strong>van</strong> tekst<strong>en</strong> verloopt niet vloei<strong>en</strong>d.<br />
• (Stil)lez<strong>en</strong> <strong>van</strong> tekst<strong>en</strong> bij andere vakk<strong>en</strong> verloopt traag.<br />
• Vermijdingsgedrag bij <strong>en</strong>/of e<strong>en</strong> hekel aan hardop lez<strong>en</strong>.<br />
• Woord<strong>en</strong> word<strong>en</strong> fout gespeld: verkeerde klank-letterkoppeling<strong>en</strong>, weglat<strong>en</strong>,<br />
verwissel<strong>en</strong> of toevoeg<strong>en</strong> <strong>van</strong> letters, medeklinkerreductie (‘schr’ wordt ‘sch’),<br />
weglat<strong>en</strong> <strong>van</strong> lettergrep<strong>en</strong>, omdraai<strong>en</strong> <strong>van</strong> lettergrep<strong>en</strong> of -groep<strong>en</strong> et cetera.<br />
• Woord<strong>en</strong> word<strong>en</strong> traag gespeld.<br />
• K<strong>en</strong>nis <strong>van</strong> spellingregels <strong>en</strong> -patron<strong>en</strong> wordt niet goed toegepast.<br />
• Schrijfactiviteit<strong>en</strong> word<strong>en</strong> moeizaam/traag uitgevoerd.<br />
• Spellingregels word<strong>en</strong> niet/moeizaam in schrijfactiviteit<strong>en</strong> toegepast.<br />
• Fout<strong>en</strong> word<strong>en</strong> niet gecorrigeerd door de leerling zelf.<br />
• Ge<strong>en</strong> inzicht in de opbouw <strong>van</strong> het spellingsysteem.<br />
Ongeveer 4% <strong>van</strong> de leerling<strong>en</strong> wordt gezi<strong>en</strong> als dyslectisch (Blomert, 2006a). Dit betek<strong>en</strong>t dat er in elke<br />
groep gemiddeld één leerling zit met zodanig ernstige <strong>lees</strong>-/spellingproblem<strong>en</strong>, dat (te zijner tijd) <strong>dyslexie</strong><br />
kan word<strong>en</strong> vastgesteld.<br />
Bij leerling<strong>en</strong> met <strong>dyslexie</strong> is sprake <strong>van</strong> e<strong>en</strong> ernstige <strong>lees</strong>-/spellingachterstand, die blijkt uit e<strong>en</strong> onvolledige<br />
<strong>en</strong>/of moeizame automatisering <strong>van</strong> het <strong>lees</strong>-/spellingproces, ondanks goed onderwijs. Dyslexie is e<strong>en</strong><br />
specifieke leerstoornis met e<strong>en</strong> neurologische basis, waarbij de kern <strong>van</strong> het probleem ligt in het vlot lez<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> spell<strong>en</strong> <strong>van</strong> woord<strong>en</strong>. Het geschrev<strong>en</strong> Nederlands is, in teg<strong>en</strong>stelling tot bijvoorbeeld het geschrev<strong>en</strong><br />
Engels, relatief transparant. Dit betek<strong>en</strong>t dat er bij e<strong>en</strong> bepaalde letter maar één klank hoort. In onze taal<br />
lez<strong>en</strong> ook leerling<strong>en</strong> met <strong>lees</strong>problem<strong>en</strong> vrij snel min of meer foutloos, maar met e<strong>en</strong> laag <strong>lees</strong>tempo<br />
(de Jong & <strong>van</strong> der Leij, 2003). De snelheid in decoder<strong>en</strong>, ofwel automatisering, is het kernprobleem <strong>van</strong><br />
dyslectici.<br />
In Nederland word<strong>en</strong> officieel de volg<strong>en</strong>de definities <strong>van</strong> <strong>dyslexie</strong> gehanteerd:<br />
Dyslexie is e<strong>en</strong> stoornis die gek<strong>en</strong>merkt wordt door e<strong>en</strong> hardnekkig probleem met het aanler<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
het accuraat <strong>en</strong>/of vlot toepass<strong>en</strong> <strong>van</strong> het lez<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of spell<strong>en</strong> op woordniveau (Stichting Dyslexie<br />
Nederland, 2008).<br />
Dyslexie is e<strong>en</strong> specifieke <strong>lees</strong>- <strong>en</strong> spellingstoornis met e<strong>en</strong> neurobiologische basis, die wordt veroorzaakt<br />
door cognitieve verwerkingsstoorniss<strong>en</strong> op het raakvlak <strong>van</strong> fonologische <strong>en</strong> orthografische<br />
taalverwerking. Deze specifieke taalverwerkingsproblem<strong>en</strong> wijk<strong>en</strong> proportioneel af <strong>van</strong> het overige<br />
cognitieve, <strong>en</strong> met name taalverwerkingsprofiel <strong>en</strong> leid<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> ernstig probleem met het lez<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
spell<strong>en</strong> <strong>van</strong> woord<strong>en</strong> ondanks regelmatig onderwijs.<br />
18
Change language