AVS MAGAZINE PAG 1 TOT 19.CDR

22
avs magazine
Het rijden met of zonder hoefijzers, bitten en zadels met of zonder boom vormt steeds
meer een bron van oneindige en felle discussie. Talloze internetfora zijn al aan deze
onderwerpen gewijd en voor- en tegenstanders gedragen zich soms als ware sekteleden.
Er lijkt soms weinig ruimte voor de voor de hand liggende gulden middenweg,
bijvoorbeeld af en toe eens een ijzer.
Centrale vraag bij deze discussie is echter: wat is goed voor onze paarden en wat niet.
IJZERLOOS & BOOMLOOS RIJDEN
Door: Saskia Klaassen en Brigitte Kilian Romeinen hebben ook dit soort zadels gebruikt en er zijn in
Foto's: Wolff Photography.nl 1967 in Nederland archeologische vondsten gedaan waar oude
GGedegen onderzoek en objectieve interpretatie van informatie
zijn hierbij belangrijke uitgangspunten. Nieuwsgierig als wij zijn,
gingen we dus op onderzoek uit.
Romeinse zadels werden teruggevonden, en wel in Valkenburg
en Vechten. Dr. W. Groenman-van Waateringe heeft daarover
gepubliceerd en de Engelsman Peter
Conolly heeft aan de hand daarvan
zo'n soort zadel gereconstrueerd. Ann
Historie Hyland heeft zo'n zadel vervolgens op
Wat betreft het rijden met hoefijzers of juist niet, wist u dat haar paard uitgeprobeerd en zij ervoer
hoefijzers juist ontwikkeld zijn in landen waar de ondergrond dat het alleen met een heel dik
vochtig was? Als gevolg hiervan ontwikkelden paarden wat zadeldek gebruikt kon worden en dat
zachtere hoeven en toen de mens dat soort paarden ging de randen van de boom voor de ruiter
berijden ontstonden er problemen. Ann Hyland, die over het wel heel duidelijk en oncomfortabel
paard in de oudheid speciaal onderzoek heeft gedaan en ook voelbaar waren (wellicht reden de oude
oude tuigage na heeft laten maken om ze op haar eigen paarden Romeinen met een deken op het
uit te proberen, vermeldt voorts dat ze twee paarden van zadel?) maar dat het geheel wel een
Amerika naar Engeland importeerde, die in hun land van heel stabiele zit gaf en het paard geen
herkomst altijd blootsvoets hadden gelopen over zanderige en drukplekken kreeg. Hier kan de
relatief droge bodem, maar in Engeland werden hun van conclusie luiden dat de boom is
oorsprong harde hoeven al snel zachter zodat ze niet zonder ontwikkeld om de schoft te ontzien en
beslag konden.
om de ruiter, die moest vechten vanuit
Zij vindt het daarom veelzeggend dat het de Kelten, en niet de het zadel, stabiliteit te geven.
Romeinen, zijn geweest die het hoefijzer hebben uitgevonden. Tegenwoordig is ons gebruik van het
De Romeinen kenden ook al hoefschoenen, en wel in twee paard wel heel anders, maar als je naar
vormen, de solea ferrae en de solea spartea.
de endurance sport kijkt dan zijn er toch overeenkomsten met
De eerste was gemaakt van ijzer of een combinatie van ijzer en het gebruik door een cavalerist in het Romeinse leger. Lange
leer (de zool was dan van ijzer), en de tweede soort van een ritten over soms slecht terrein, soms wegen, waarbij het van
harde gras- of rietsoort. Ze werden met leren banden rond de belang is dat het paard niet kreupel wordt door pijn in de
kogel vastgemaakt. Ze werden gebruikt voor paarden met een hoeven, en niet wordt geplaagd door drukplekken op de schoft
hoefzweer of iets dergelijks, of voor muildieren die langzaam en rug door een verkeerde verdeling van het gewicht.
zware vrachten moesten trekken. Er zijn opvallend veel van deze Daarom zijn hoefijzers en conventionele zadels met boom
''hipposandalen'' gevonden. Normale hoefijzers werden blijkbaar ontwikkeld, en daarom zullen ze nog steeds nodig zijn.
veel minder gebruikt, en de cavalerie reed niet midden op de Bron: Ann Hyland, Equus, the Horse in the Roman World,
beroemde Romeinse heirwegen, die keurig bestraat konden zijn,
maar aan de kanten om de hoeven van hun paarden te sparen.
London, 1990.
Conclusie: hoefijzers werden vooral in gematigde, vochtige IJzerloos bij stoeterij Flying Horse
klimaten gebruikt, en waren juist daar onontbeerlijk voor Lotje Moerdijk is een veelzijdige amazone die haar sporen al
paarden die lange afstanden moesten ruimschoots verdiend heeft in endurance, TREC, cattle
afleggen. penning, dressuur, eventing en de mensport. Elk hulpmiddel is
Wat betreft het zadel: oude vormen van in haar lange carrière inmiddels wel voorbij gekomen.
zadels zoals die zijn gevonden in de "Voor alles is een noodzaak of een mogelijkheid, maar als de
Pazyryk-grafkamers laten zien dat de noodzaak of de mogelijkheid ontbreekt en er blijft enkel
Scythen en aanverwante volkeren hun idealisme over, dan kun je er een groot vraagteken bij zetten.
zadels al snel met een boom maakten Mijn mening:Ik ben een enthousiaste voorstander van bitloos,
om te voorkomen dat de opgevulde mits de controle over snelheid en ruggebruik hierdoor niet
zadelkussens door het gebruik zouden verloren gaat. Als het nodig is, gebruik ik probleemloos een
vervormen. De boom had verder als stang, want een kleine dwang met erna veel vrijheid, verkies ik
functie om te voorkomen dat het geheel boven een constant geruk in de mond. Jonge paarden rijden we
teveel op de schoft zou drukken en bitloos in en oudere paarden proberen we zoveel mogelijk zo af
drukplekken zou veroorzaken. De te richten. Maar niet elk paard is geschikt of reageert goed op de