Frans van der Heijden - Vereniging Leraren Schoolmuziek
Frans van der Heijden - Vereniging Leraren Schoolmuziek
Frans van der Heijden - Vereniging Leraren Schoolmuziek
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ie<strong>der</strong>een is muzikaal<br />
Boekbespreking<br />
Clara Legêne<br />
redactie<br />
Het eind vorig jaar verschenen boek <strong>van</strong> wetenschapper Henkjan Honing, ‘Ie<strong>der</strong>een is muzikaal’, heeft opmerkelijk veel<br />
media-aandacht gekregen. Of verworven. In vele kranten, op tv, op internet. Honing is hoofddocent Muziekcognitie<br />
aan de Universiteit <strong>van</strong> Amsterdam. Een nieuw interdisciplinair vakgebied, waarbij hij zich volgens de achterflap <strong>van</strong> zijn<br />
boek bezighoudt met de rol <strong>van</strong> perceptie, emotie, geheugen, aandacht en verwachting bij het luisteren naar muziek.<br />
Als docent die haar vak, muziek, al bijna <strong>der</strong>tig jaar hardnekkig<br />
en tegen alle hooggespannen verwachtingen <strong>van</strong> leerlingen,<br />
ou<strong>der</strong>s en haar school in ‘Luisterkunde’ blijft noemen (maar het<br />
staat wel elk jaar even hardnekkig als muziekles op het rooster),<br />
was ik uiteraard meer dan nieuwsgierig naar dit boek. Hoewel<br />
ik het <strong>van</strong>wege de titel ‘Ie<strong>der</strong>een is muzikaal’ niet had hoeven<br />
lezen, want dat vind ik zelf ook. Al jaren. Sterker nog, het is de<br />
basis waarop al mijn lessen zijn ingericht. Alleen noem ik het zelf<br />
nooit muzikaliteit, ik kijk wel uit. Ik noem het ‘Ie<strong>der</strong>een heeft gevoel<br />
voor muziek, ook wie denkt dat hij het niet heeft’. Ik noem<br />
het nooit muzikaliteit, omdat muzikaliteit altijd geassocieerd<br />
wordt met zelf (buiten school) geleerd hebben te musiceren en<br />
dan liefst zo talentvol (lees: succesvol) mogelijk. En niet alleen<br />
kunnen niet alle leerlingen dat, maar daar gaat het ook helemaal<br />
niet om in mijn lessen. Maar goed, het boek heet nou eenmaal<br />
zo en het is altijd prettig als je uit onverdachte en onverwachte<br />
wetenschappelijke hoek gelijk krijgt. Want wat ik hierboven zeg,<br />
zegt Honing ook allemaal in zijn boek. Waarmee ik deze recensie<br />
nu had kunnen besluiten.<br />
Ik beken het maar gewoon: ik vond bij eerste lezing het boek<br />
stomvervelend. Ik geef daarbij ook direct toe dat dat vooral aan<br />
mij ligt. Ik weet denk ik als direct betrokkene en geïnteresseerde<br />
te veel. Maar het ligt ook aan de schrijver. Ik krijg als direct<br />
belanghebbende en geïnteresseerde <strong>van</strong> Honing namelijk niet<br />
wat ik verwacht. Zijn boek is een poging zijn jonge wetenschapsgebied<br />
zó populair en zó algemeen toegankelijk te beschrijven<br />
dat die wetenschap zelf soms on<strong>der</strong>schikt lijkt te worden en alle<br />
kanten uit kan bewegen. Het boek wandelt <strong>van</strong> het ene interessante<br />
on<strong>der</strong>zoek naar het an<strong>der</strong>e en gaat daarbij voortdurend uit<br />
<strong>van</strong> vooron<strong>der</strong>stellingen, associaties en veron<strong>der</strong>stelde dwarsverbanden<br />
die ik soms hoe graag ik ook wil helemaal niet kan<br />
delen of plaatsen. Maar kennelijk het grote publiek wel, hoewel<br />
ik ook daar af en toe vraagtekens bij plaats. De titel ‘Ie<strong>der</strong>een is<br />
muzikaal’ gaat daarbij bij het lezen steeds meer in de weg zitten.<br />
Omdat ook de definitie <strong>van</strong> wat volgens Honing muzikaal is niet<br />
echt vast wil komen te liggen en beweegt. Alsof er in dit boek<br />
steeds iets bewezen moet worden wat niet echt bewezen hoeft<br />
te worden. Daarbij staan er ook dingen in die gewoon niet kloppen.<br />
Als het over absoluut gehoor gaat, bijvoorbeeld en Honing<br />
het over toonsoort heeft als hij toonhoogte bedoelt. Of als hij<br />
het over ritme heeft, waar hij metrum bedoelt. En zo zijn er nog<br />
veel meer voorbeelden te geven.<br />
Geen goed boek dus? Nou nee, dat wil ik nou ook weer niet<br />
beweren. Want ik geloof echt in het belang <strong>van</strong> Honing’s nieuwe<br />
vakgebied muziekcognitie. Ook als zeer welkome, noodzakelijke<br />
en gezaghebbende on<strong>der</strong>steuning voor ons vakgebied. Ik<br />
verwacht daar eerlijk gezegd nogal wat <strong>van</strong>. En als eerste kennismaking<br />
daarmee zal het boek voor velen, ook voor muziekdocenten,<br />
een ear-opener kunnen zijn. En geïnteresseerde muziekdocenten<br />
zoals ik die meer willen, en meer hadden verwacht,<br />
wachten gewoon op een nieuwe uitgave die wetenschappelijk<br />
meer te bieden heeft dan een serie aan elkaar vertelde verzamelde<br />
berichten uit het wetenschappelijk weekendkatern <strong>van</strong><br />
een krant.<br />
IEDEREEN IS MUZIKAAL<br />
Wat we weten over het<br />
luisteren naar muziek<br />
Henkjan Honing<br />
189 bladzijden, geïllustreerd<br />
Nieuw Amsterdam Uitgevers<br />
2009<br />
ISBN 978-90-46805-98-5<br />
Lees ver<strong>der</strong> op de volgende pagina<br />
m#o.nl nr.1 / februari 2010 pag.4
Change language