Schelde Estuarium - Varen in het Scheldeland

In de eerste fase wordt een smalle gracht gegraven. Vervolgens wordt het kanaal verbreed tot 8 a 10
meter op de bodem en tot 25 à 30 meter aan de oppervlakte en 2 meter diepte.
Het grootste probleem zit in de overbrugging van een hoogteverschil van 14 meter over een afstand van
28 kilometer. Er dienen 4 sluizen gebouwd te worden om het verschil van 14 meter tussen Brussel en
Rupel te overbruggen. Men gaat gebruik maken van een type sluizen naar een ontwerp van Leonardo da
Vinci. Hij was een renaissancekunstenaar, ingenieur, architect en ontwerper, kortom een groot Italiaans
genie uit die tijd. Van hem komt de toepassing ‘puntsluizen’.
Oorspronkelijk worden er drie sluizen voorzien: één in Vilvoorde, Humbeek en in Tisselt en in 1557 bouwt
men nog een vierde sluis in Willebroek. Een vijfde sluis komt er in Klein Willeboek in 1573.
Deze sluis wordt omwille van een zandplaat te Boom enkele jaren nadien meer oostelijk gelegd.
In het begin van de 19 de eeuw rijst het idee van Willem I om het kanaal rechtstreeks te laten uitmonden in
de Schelde, maar deze plannen worden terug in de kast gelegd. Wel wordt het kanaal verdiept tot meer
dan 3 meter.
Van 1896 tot 1922, omwille van de industriële revolutie en het maritieme verkeer, gebeuren
moderniseringswerken welke door WO I enorme vertragingen oplopen.
Baggeren, verdiepen tot 6.5m, verbreden van het kanaal, het verleggen van de sluis van Willeboek, het
weghalen van de sluis van Tisselt en het graven van de nieuwe arm naar Wintam waar het kanaal verder
in de Rupel uitmondt behoren tot de werkzaamheden.
En ja, hoe kan het anders, in 1965 komen er nieuwe moderniseringsplannen. Men voorziet een
verlenging van de kanaalarm tot aan de monding van de Schelde met een nieuwe zeesluis. Deze werken
gaan van start in de jaren 70 en pas in 1997 wordt deze nieuwe zeesluis geopend in aanwezigheid van
onze huidige koning Albert II.
Momenteel zijn er nog 2 sluizen op het kanaal, één in Zemst en hier de nieuwe Zeesluis.
Een derde sluis, die van Klein Willebroek werd in de jaren 60 onbruikbaar gemaakt, maar is sinds 2004
terug opengesteld voor de kleinere plezierboten.
Toch nog even een ludiek verhaal:
vroeger werden de schepen, die langs het huidige zeekanaal ‘Brussel – Schelde’ kwamen , getrokken
door paarden. Daar het klimaat in die tijd veel strenger was dan het huidige en de vaart in de winter
dikwijls dichtvroor was er ook geen scheepvaart mogelijk. Daarom werden elk jaar bij het begin van de
winter de paarden, die hun laatste tocht hadden gemaakt, verkocht en geslacht. Deze dieren waren
meestal zo versleten en taai dat men hun vlees alleen nog kon laten koken om het enigszins eetbaar te
maken. De tijd en de toevoeging van allerlei exquise sausen zorgden op termijn voor een zeer specifieke
Willebroekse lekkernij: de ‘Schep’. Ook wordt wel eens verteld dat men gedurende een korte periode
gebruik maakte van ezeltjes, maar die liepen te dikwijls in het water, en is het wel mogelijk om van een
koppige ezel nog iets eetbaar te maken?
Boottochten op het kanaal zijn eveneens mogelijk. Zij vertrekken in Brussel en gaan tot Antwerpen of
omgekeerd. Hiervoor kan je best onze brochure raadplegen of surfen naar www.rivertours.be
Het kanaal en industrie gaan hand in hand. Hiermee wil ik zeggen dat langs het kanaal een ideale zone is
voor industrie. Dit kan je merken aan de hoge torengebouwen aan bakboordzijde.
Eén van de gebouwen is het bedrijf Prayon Rupel.
Sommige bewoners uit de omgeving noemen dit bedrijf wel eens ‘de Zoete Dood’ . Bij het nabijgelegen
Fort van Breendonk had men het vaak over de ‘Langzame Dood’. Van ironie gesproken!
Het bedrijf produceert fosforzuren, fosfaat –en fluorzuren, meststoffen en zwavelderivaten
Het bestaat al van in 1940 en werd hier in 1989 ingeplant. De gipsafval werd vroeger naar de kleiputten te
Boom gebracht tegen betaling aan de eigenaar van de steenbakkerij. De vrachtwagens kwamen met de
regelmaat van de klok in bepaalde straten voorbij. Men koos dagelijks voor een andere route. Op die
manier viel het de burgers iets minder op. Het zand dat nu in het bedrijf verwerkt wordt, wordt vanuit de
Sahara met schepen aangevoerd. Jaarlijks voert men 600.000 ton gipsafval af en nog eens 600.000 ton
wordt herbewerkt. Geleerden nemen aan dat het gips licht radioactief is. Het werd in de Rupelstreek op 5
à 6 plaatsen gestort met de verplichting het met 30 cm zand te bedekken. Bij regenweer spoelde dit zand
gewoon weg. Later kwam de bepaling dat de deklaag minstens één meter moest zijn.
10