D e D R I E H O E K - Gereformeerde Kerk Numansdorp

De DRIEHOEK HERFST 2011
bevestigd. De discussie daarover begon weliswaar al in 1902, aangezwengeld door
gepromoveerd theologe Constance Gerlings, maar pas in 1959 werd de eerste
vrouwelijke predikant bevestigd, Ietske Jansen in Zeevang. Haar bevoegdheden
waren echter behoorlijk beperkt. Ook nu weer klonken argumenten over de
instabiele en (te) emotionele natuur van vrouwen, naast overigens ditmaal ook
theologische argumenten.
In 1967 besloot de hervormde synode alle 'beperkende bepalingen' op te heffen.
Ds. Thea Barnard werd in het jaar daarna de eerste hervormde predikante 'in volle
rechten', nadat ze enkele jaren als vicaris had gewerkt in Ruurlo. De predikante, nu
77, geniet inmiddels van haar emeritaat in het Drentse Vries, al is ze nog
regelmatig actief in onder meer kerkdiensten en leerhuizen in haar eigen omgeving.
Was het koppigheid of naïviteit dat ze predikante wilde worden? Geen van tweeën,
zegt Thea Barnard. "Ik heb nooit iets anders geweten dan dat ik predikante wilde
worden. Toen ik twaalf was, wilden mijn ouders me naar de meisjes-hbs sturen,
maar ik zei: 'Dat kan niet, ik moet naar het gynmasium, want ik wil dominee
worden.' Ik ben grootgebracht in Leiden, waar je onder meer bij de remonstranten
en in het ziekenhuis vrouwelijke predikanten had, dus ik wist dat het kón."
In de hervormde wereld was ze echter een pionier. "Daar kwam ik gaandeweg
achter.
Het was een volstrekte mannenwereld. Als vrouw moest je je werk zeker niet
minder doen dan de mannen, liefst iets beter. Ik merkte dat ik de waardering echt
moest verdienen. Bijvoorbeeld toen een dienstdoende ouderling mij voor de dienst
'juffrouw Barnard' noemde en naderhand zei: 'Nu noem ik u dominee.' "Ik heb als
predikante een hele ontwikkeling doorgemaakt. Ik ben begonnen met me te
bewijzen, maar gaandeweg denk je: ik wil het anders doen. Het begon met meer
gevoel en warmte in het pastoraat te brengen, niet bang zijn om iemands hand vast
te houden. Dan denk je op een gegeven Ploment dat het maar raar is om altijd te
zingen over broederschap en broeders. Nu vinden we het heel gewoon om daar
kritisch over te zijn, maar toen was het een bom als je voorstelde het anders te
zingen!
De ontwikkeling eindigde er uiteindelijk bij dat ik op een goed moment dacht: waar
baseren we het eigenlijk op om God alleen als 'Hij' aan te spreken? Ikzelf zeg bij de
zegen nu één keer 'Zijn aangezicht' en één keer 'Haar aangezicht', zodat beide
kanten van de Eeuwige in de zegen vertegenwoordigd zijn." Ze heeft weinig
problemen gehad als vrouwelijke predikant, maar heeft de weerstand van anderen
toch diverse malen aan den lijve ondervonden. Zoals de predikant die wilde dat zij,
toen ze nog vicaris was, hem met 'dominee' aansprak. En later de Bonder die de
discussie sloot op het moment dat ze hem 'collega' noemde. Maar gekwetst heeft ze
zich nooit gevoeld. "Ik
heb er altijd vertrouwen in gehad dat het goed kwam en het werk met veel plezier
en overtuiging gedaan. Ik heb mij op mijn plaats gevoeld en ben blij dat ik heb
mogen bijdragen aan de acceptatie van de vrouw in het ambt. En - heel belangrijk -
ik heb de blijdschap gezien bij vrouwelijke gemeenteleden dat zij zich gezien en
herkend mochten weten in hun vrouwzijn. Zoals iemand zei: 'Het gaat nu in de
kerkdienst ook over ons!' "
Drs. Berber Bijma is freelance journaliste.
Uit W&D
16