D e D R I E H O E K - Gereformeerde Kerk Numansdorp

De DRIEHOEK HERFST 2011
KENNISECONOMIE
Ik weet niet hoe lang de term kenniseconomie al bestaat, maar elke keer dat ik
hem hoor, erger ik me er aan. Nederland staat op de achtste plaats in de ranking
van
kenniseconomieën. De ambitie is om in de top 5 te komen.
Ik snap het, er is kennis en er is economie; er is kennis van de economie en er is
vast ook een economie van de kennis (een universiteit moet ook bestuurd worden).
En toch vind ik deze term gevaarlijk en zelfs verwerpelijk. Het suggereert dat
kennis en onderwijs vooral een economisch belang hebben. Zo wordt het ook
gepresenteerd. In onderwijs moet worden geïnvesteerd om onze economische
belangen te dienen. We moeten de veronderstelde voorsprong op het gebied van
kennis en innovatie behouden, want daar ligt onze economische kracht. We hebben
nu eenmaal niet zo veel grondstoffen, de lonen zijn hoog en we werken 40 uur, dus
moeten we onze kracht ergens anders in zoeken.
Op deze manier komt onderwijs te staan in het licht van de economie. Dat is een
totale degradatie. Onderwijs dient een ander doel. Het is inwijding van jonge
mensen in een beschaving. Het is een levend contact tot stand brengen met wat
door anderen die ons voorgingen is gedacht en gedaan. Het is inwijding in de
werkelijkheid om ons heen, de materiële en de geestelijke werkelijkheid. Het is
mensen helpen hun wereld te vergroten, door kennis en kunde. Zelfs een vak leer
je voor deze inwijding. Je krijgt dan iets in handen dat jou deelgenoot maakt van
een menselijke gemeenschap. Je begint de wetten van een stuk van die
gemeenschap te kennen en je kunt er daardoor ook actief aan deelnemen. Dat alles
is fascinerend. Het is nog fascinerender wanneer deze inwijding niet blijft weglopen
voor God. Alsof een samenleving God moet uitsluiten als het om onderwijs gaat.
Natuurlijk zijn er verschillende opvattingen over God. Daarom mag de
onderwijstaak ook niet het monopolie worden van één opvatting of stroming, ook
niet van die opvatting die God niet relevant vindt of die meent dat God niet bestaat.
Gelukkig is er vrijheid van onderwijs, al zijn er krachten die daar korte metten mee
willen maken. Daar zit een dictaat achter van één mens- en maatschappijvisie, die
zogenaamd neutraal is. Religieuze mens- en maatschappijvisies zijn dan
indoctrinaties. Platter kan je wereld toch niet zijn.
Natuurlijk: door kennis en kunde wordt ook de economie gediend. De wereld van de
kennis en die van de markt kun je niet kunstmatig scheiden. Maar we volgen geen
onderwijs om geld te verdienen. De wereld van het onderwijs zou trotser moeten
zijn.
Er moet worden geïnvesteerd in onderwijs, al moeten we niet denken dat het
onderwijs beter wordt met alleen meer geld. Als er geen visie meer is op wat
onderwijs is, helpt geld ook niet. Het woord kenniseconomie geeft aan dat er wel
een visie is, maar dan wel een van een verschrikkelijk bekrompen soort. Daar is dit
stukje dan een protest tegen.
Arjan Plaisier
Dr. A. Plaisier is scriba van de generale synode van de Protestantse Kerk in
Nederland
Uit: Christelijk weekblad
17