2e druk - Transporthistorie

LOMMERTS
‘KIN NAIT, BESTOAT NAIT’
‘OPKOMST, BLOEI EN ONDERGANG VAN EEN VEELZIJDIG BEDRIJF’
Wilto Eekhof
2e druk

De nog jonge ondernemers Willem (met hoed) en Jakob in de jaren twintig
KIN NAIT, BESTOAT NAIT
Dat was het motto van de gebroeders Willem
en Jakob Lommerts, toen zij in 1918 in Delfzijl
een kolenhandel oprichtten. Het was ook het
adagium van hun zonen, die in bijna 75 jaar de
negotie uitbouwden tot een internationale en
gerenommeerde onderneming. Het waren ook
de gevleugelde woorden van de vele onverzettelijke
personeelsleden, die met hart voor de
zaak de meest uiteenlopende problemen overwonnen
en tegenslagen trotseerden.
En nu is het de titel van een uitgebreid boek over de oprichting, groei,
uitbouw en uiteindelijk de teloorgang van een gerenommeerd en gerespecteerd
familiebedrijf.
Het is een fraai, afwisselend boek geworden. Een standbeeld in de tijd.
Een hommage aan onverzettelijkheid, ondernemerschap, volharding en
10-9-09 12:08
noeste arbeid. Een afwisselend leesboek over de wederwaardigheden
van een familiebedrijf. Maar ook een interessant kijkboek met meer
dan 400 historische foto’s, dat een schitterend beeld geeft van het vervoer
in de twintigste eeuw.
14
BON
Het is niet alleen een boek geworden over schepen, hijskranen, bulldozers
en vrachtwagens. Niet alleen een boek over locaties en vestigingsplaatsen.
Niet alleen over vaders en zonen, families en opvolging. Niet
alleen over de groei van Delfzijl of het ontstaan van de Eemshaven. Niet
alleen een opsomming van jaartallen en feitelijkheden, van bedrijfsactiviteiten
en ondernemersinitiatieven en niet een bitter relaas over de
arrogantie van de macht en de ondergang van een bevlogen directeur.
Het is een combinatie van dit alles geworden.
nslingeren van de motor vergde telkens weer een flinke
sinspanning. Daartegen brachten de broers letterlijk een
nmiddel in stelling door de truck aan te laten trekken
ehulp van een paard. Zo werden meerdere ‘paardenkrachpk’s)
met één paard aan de gang gebracht.
to werd naast het vervoer van kolen ook ingezet voor verngen
en personenvervoer. Dit laatste had alles te maken
werkzaamheden bij het dertig kilometer verderop gelegen
enzijl. Daar kwamen dijkwerkers dagelijks vanuit Delfzijl op
iets naar toe. De broers zagen opnieuw handel en voorzagen
aadbak van een dekzeil, waaronder twee zitbanken werden
laatst. De dijkwerkers konden zo tegen een vergoeding van
,50 per week met de ‘bus’ worden vervoerd. Daarvoor bestond
l belangstelling. Want de reistijd werd per dag met maar
fst twee uur bekort. ’s Morgens om 04.30 uur werd de bus geren heen. Er was inmiddels in 1935 wel een boekhouder in de
rt. Waarna deze om 05.30 uur uit Delfzijl vertrok om daar ’s zaak gekomen: Gerrit, de oudste zoon van Willem, die direct na
onds rond 19.30 uur weer terug te keren.
z’n Mulo-opleiding aan de slag ging. Daarna volgden meer kinderen
van de beide broers. Reden waarom het familiebedrijf inmid-
1926 volgde een tweede vrachtwagen. Een trekker met oplegdels werd aangeduid met Gebr. Lommerts en Zonen.
er, vermoedelijk de eerste in de provincie Groningen en ook
én van de eersten in ons land. Daarna volgden er meer. Het ton- In mei 1940, bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, beage
bedroeg in die jaren ongeveer vijf ton en dat was voor die schikte de onderneming over tien vrachtwagens - veelal van het
dagen al heel wat.
merk Chevrolet - en twee zandzuigers. De beide schepen kwa-
In de strenge winter van 1928 - 1929, toen een flinke ijsvloer de men de oorlog door, maar de vrachtwagens werden nagenoeg al-
kanalen en meren bedekte, heeft Jakob nog met zo’n vrachtwalemaal, op een Chevrolet en Opel Blitz na, gevorderd.
gen (inclusief lading zo’n zes ton!) enkele ritten over het bevro- Daarmee waren de oprichters weer terug bij af door weer met
ren Schildmeer gemaakt.
paard en wagen te gaan rijden en de twee overgebleven vrachtwagens
uit te rustten met op kolen en turf gestookte gasgenera-
Benzine
toren.
Tijdens één van de ritten met de ‘Lommertsbus’ naar Sta- Na de oorlog zouden hun acht zonen, als tweede generatie, de
tenzijl kreeg men te kampen met een motorstoring. Het onderneming geleidelijk aan overnemen en die laten uitgroeien
kostte zeker een half uur alvorens het probleem werd op- tot een veelzijdige vervoerbedrijf.
gespoord. De benzine bleek op! Van metertjes op het dashboard
was nog geen sprake, evenals benzinestations. Daarom
duurde het bijna een uur alvorens ene meneer Hektor
uit Woldendorp tien liter benzine kon leveren.
Andere activiteiten
In de dertiger jaren ging alles nog betrekkelijk eenvoudig. Aan
administratie werd nog maar weinig gedaan. Er werd wel aantekening
gehouden in kasboeken. Daarbij ging ook wel eens wat
fout door een verkeerd geplaatste komma.
Uit die kasboeken blijkt ook de veelzijdigheid van de onderneming.
Want er werden in de herfst ook suikerbieten vervoerd
naar Groningen. F. Hageman, later werkzaam als chauffeur bij
de wed. E. Godlieb en Zonen in Farmsum, reed deze bieten voor
de broers Lommerts. Voor een kwartje per ton was hij daarmee
bijna dag en nacht in de weer. Daarvoor moest hij de kar eerst
vol scheppen en deze daarna naar de fabriek in Groningen mennen.
Door de zachte winter van 1929 -1930 verkochten de beide
broers minder kolen. Reden om uit te zien naar ook ander werk.
Dat werd gevonden in de handel van zand en het vervoer ervan
naar aannemers in en rond Delfzijl. Dit zand werd aanvankelijk
van derden betrokken alvorens dit zelf uit zee op te zuigen.
En zo rolde de onderneming geleidelijk aan door de dertiger ja-
Replica eerste vrachtwagen uit 1924, een T-Ford, met oud chauffeur
Onno Ottens, 1985.
Chevrolet kipper met cabine van Bulthuis geparkeerd bij de Havenstraat.
12
Bietenwagens langs de spoorbaan, vlak voor vertrek naar Groningen.
46CR76_lommerts-boek.indd 12 10-9-09 12:08
Jan Smit, chauffeur
Jan Smit was jarenlang een bekende chauffeur binnen het
bedrijf. Ook wel bekend als ‘opa Smit’ en ‘Jan Sloatje’. Dit
vanwege de pruimtabak die hij kauwde.
Hij was in 1948 bij Lommerts in dienst getreden, nadat hij
eerder als als bijrijder had gewerkt bij Eltje Godlieb in Farmsum.
Daar reed hij veel met bieten bieten en stro voor de boeren
naar de fabrieken in Groningen en de Veenkoloniën. Omdat
Drie DAF 2000 DO’s met machineonderdelen voor Spanje onderweg in daar in de zomermaanden niet altijd werk was, heeft hij
ook nog enige tijd gewerkt als timmerman.
de Pyreneeën, jaren zestig.
Nadat hij zijn rijbewijs had gehaald kwam hij bij Lom merts
in het zandvervoer. Hij reed daar op voormalige legertrucks.
Deze trucks trucks reden op benzine en hadden het stuur
rechts. Toen hij eens een lifter meenam meenam en die dus links van
hem was gezeten, waarschuwde die Jan op een gegeven
moment heel indringend voor een tegemoet komende autobus.
Dat had Jan natuurlijk al wel vaker meegemaakt en
deerde hem niet. Maar toen die bus passeerde zat de lifter
wel bijna bij hem op schoot…
Daarna kwam kwam Jan op een truck met trailer te rijden. Eerst
een Studebaker en later een Scania-Vabis. Hij reed daarmee
voor de in 1955 in Delfzijl gevestigde kabelfabriek van de
NKF (Nederlandse Kabel Fabrieken) in Delft. Dagelijks werd
tussen de beide vestigingen heen en weer gereden met
grondstoffen, stukgoed en kabelhaspels. Aanvankelijk vertrok
hij rond twee uur in de nacht uit Delfzijl om rond acht
uur in Delft te arriveren, waar werd gelost en geladen. Toen
het wegennet geleidelijk aan verbeterde werd dat vijf uur
Rotterdam Waalhaven, lossen kratten met olifanten van een DAF 2600, in de ochtend en was hij rond vier uur ’s middags weer tetedestijds de eerste door de fabriek in Nederland uitgebrachte combi voor rug in Delfzijl, om daar te lossen en te laden.
het internationale vervoer, eind jaren zestig.
Of hem dat nooit verveelde? Nee! Want toen toen Jan daar eens
naar werd gevraagd antwoordde hij: ‘En wat doe jij voor
land gedurende een reeks van jaren de grootste speler was in werk? Wat heb jij vandaag gedaan?’ ‘Kantoorwerk’, was het
het vervoer van goederen over de weg. Een positie overigens, die antwoord. Waarop Jan reageerde: ‘En wat doe je morgen? morgen?
Inderdaad kantoorwerk!’
tot de dag van vandaag is gebleven. Zij het, dat de concurrentie
Jan heeft uiteindelijk meer dan 26 jaar tussen Delfzijl en
van andere landen en - na 1989 - ook van die uit het voormalige
Delft gependeld. Met tussendoor een enkele rit voor de Al- Al-
Oostblok, groot is.
del (Aluminium Delfzijl) naar België.
Het transportbedrijf van de Gebr. Lommerts N.V. heeft in dit Nee, buitenlandse buitenlandse ervaring had hij maar weinig en naar
internationale vervoer een niet onbelangrijke rol gespeeld en Duitsland hoefde van hem al helemaal niet, omdat hij daar
mag zonder overdrijving gerekend worden tot de pioniers in dit al lang genoeg was geweest in de oorlog…
internationale vervoer. Niet voor niets was Lommerts tot ver in Zijn laatste jaren bij Lommerts reed hij op een Volvo F88.
de jaren zestig de grootste particuliere vervoerder van ons land.
Jan reed altijd erg zuinig. Wat inhield dat hij niet hard reed reed
en een constante snelheid aanhield. Toen hem ook daar
De oranje, groen en wit gekleurde vrachtwagens waren tot aan
eens naar werd gevraagd reageerde hij met: ‘Nee, niet zo
het einde van de onderneming bekende en opvallende verschij-
hard, maar hij rijdt wel door!’ Lifters nam hij niet vaak mee,
ningen op de Europese wegen. Bij opdrachtgevers, verladers en tenzij ze zich meldden bij de zaak of de fabrieken in Delfzijl
collega-vervoerders, stond Lommerts hoog aangeschreven als en Delft. Onderweg stoppen haalde de gang er alleen maar
het ging om kwaliteit en service.
uit.
Naast de Benelux-landen, Duitsland, Frankrijk, Groot Brittannië En als afwisseling op dat jarenlang, wellicht wat eentonige
en Scandinavië kwamen de wagens ook vaak in andere Europese pendelen tussen Delfzijl en Delft trakteerde Jan Smit zich-
landen. Soms zelfs tot ver daarbuiten, getuige een reis in 1975
zelf wel eens op een terugrit via de Afsluitdijk...
van vier weken naar Teheran (Iran).
Zijn laatste jaren bij Lommerts reed hij op een Volvo F88.
BON28
46CR76_lommerts-boek.indd 28 10-9-09 12:09
14
14
12
10
Ondergetekende bestelt ….. ex. “Lommerts - Kin nait, bestoat nait”
Naam
Straat
Postcode / Plaats
Handtekening
13
11
1 Wijster, samen met Verhagen uit Rotterdam plaatsen portaalkraan bij de
VAM, jaren zeventig.
2 Sneek, waar regelmatig voor Holvrieka grote tanks werden vervoerd naar
de insteekhaven, 1980.
3 Sexbierum (Fr), bouw windmolenpark, 1987.
4 Groningen Centraal Station, plaatsen ‘Peerd van ome Loeks’, 1985.
5 Hoogkerk CSM (Centrale Suiker Maatschappij), samen met de fabriek van
de Fries Groningse (Suiker Unie) in Groningen stonden beide fabrieken
garant voor veel en divers hijswerk, 1986.
6 Groningen bouw viaduct Ringweg - Oost (Europaplein - Winschoterdiep),
1985.
7 Delfzijl Aldel, bouwen loods, 1989.
8 Leeuwarden, bouw parkeergarage centrum, 1988.
9 Leeuwarden, bouw parkeergarage hoofdkantoor PEB (later Nuon), 1988.
10 ‘950 Jaar Groningen stad’ en daarom krijgt de Martinitoren een strik
‘opgespeld’, 1990.
11 Plaatsen strik op de toren van de A kerk bij het 950 jarig bestaan van de
stad Groningen.
12 Groningen Academisch Ziekenhuis, kraan hangend in een kraan, 1991.
13 ‘Routinewerk’ (…), opbouwen molens, 1989.
14 Rotterdam Europoort, verplaatsen containerkraan, 1988.
47
46CR76_lommerts-boek.indd 47 10-9-09 12:11
7
9
6
8
55
10
11
1 Bodemsanering, 1989.
2 Bouw overstortput, 1989.
3 Aanleg riolering, 1989.
4 Delfzijl, storten betonvloer woonhuis.
5 Farmsum, Betoncentrale Eemsmond aan de Koperweg en het Oude
Eemskanaal.
6 Betoncentrale Eemsmond, 1991.
7 Brief algemeen directeur Lommerts N.V. inzake afstoten
Bouwdivisie, 1990.
8 Krantenknipsel inzake tunneltje.
9 Farmsum, Betoncentrale Eemsmond, jaren tachtig.
10 Logo’s Eemsmond.
11 Borden van bouwprojecten.
46CR76_lommerts-boek.indd 55 10-9-09 12:12
Maar, het is vooral een boek geworden over de bijzondere band tussen
Lommerts enerzijds en de vele medewerkers anderzijds, die zich hiermee
tot op de dag van vandaag verbonden voelen. Niet voor niets bracht
een reünie in 2006 ruim 500 medewerkers en relaties op de been.
Wilto Eekhof schreef in 2002 als medewerker van de ‘Blauwe Wimpel’
een uitgebreid artikel over het bedrijf. Hij had daarover contact met de
toen 84-jarige Gerrit Lommerts die hem heeft geïnformeerd over het
bedrijf dat zijn vader en oom hebben opgericht en dat door hem en zijn
broers en neven werd uitgebouwd tot een veelzijdige vervoersonderneming.
Het is de geschiedenis van dit bijzondere bedrijf dat nu te boek is gesteld.
Een initiatief van een drietal voormalige medewerkers die Wilto
Eekhof hebben benaderd deze geschiedenis te schrijven. Een bijzonder
boek, dat geschreven is in een stijl en afwisseling, dat bij vlagen doet
denken aan een spannend jongensboek.
3 5
6
1 Personeelsreis naar Drenthe, 1961.
2 Hotel Dik, vertonen film aan personeel over
vijftig jarig bestaan in 1968.
3 Felicitaties van Herman Ritzema voor het
echtpaar Van der Baan bij het 25 jarig
jubileum van Aeildert van der Baan, 1983.
4 Treinkaartjes ‘Lommerts Express’.
5 Boottocht naar één van de Waddeneilanden.
6 Notenschieten, 1967.
7 Uitnodiging kegelavond en koud buffet, 1983.
8 Dagprogramma reis naar Tecklenburg.
9 Herinneringslintje sterrit.
Belangstelling?
Bestel dan nu het boek voor € 27,50
(excl.verzendkosten) bij Uitgeverij Knoop Haren bv, door een e-mailtje
te sturen naar:
knoop.haren@hetnet.nl
Verschijningsdatum: 2e druk januari 2010.
ISBN 978.90.6148.095.2
U kunt ook de onderstaande strook in een ongefrankeerde envelop
sturen naar: Zalsman Media/Uitgeverij Knoop Haren
Antwoordnummer 164
9700 VB Groningen
OOK VERKRIJGBAAR IN DE BOEKHANDEL
4
79
46CR76_lommerts-boek.indd 79 10-9-09 12:14
9
8
In In de de loop loop der der jaren jaren kende kende het het bedrijf bedr verschillende ondernemingsvormen en namen.
Over Over de de groei groei en en bloei bloei van van het het familiebedrijf.
Van Willem en Jakob Lommerts tot LOMMERTS N.V.
1918: 1918: Gebr. Gebr. Lommerts Lommerts
Toen Toen in in 1918 1918 de de basis basis werd werd gelegd gelegd voor voo de onderneming werd
dat dat financieel financieel mogelijk mogelijk gemaakt gemaakt door doo de inleg van spaargeld
voor voor een een bedrag bedrag van van fl. fl. 3.600,-. 3.600,-. Willem Willem en en Jakob Jakob brachten brachten geza- ge
menlijk menlijk fl. fl. 2.600,- 2.600,- in in en en van van hun hun drie drie zusse zussen Eva, Eske en Epke,
leenden leenden ze ze nog nog eens eens fl. fl. 1.000,-. 1.000,-. De De fl. fl. 2.600,- 2.600,- werd wer het risicodragend
gend kapitaal, kapitaal, het het eigen eigen vermogen vermogen van van de de zaak. zaak. Als Als het het fout fo ging,
dan dan zou zou dit dit bedrag bedrag het het eerste eerste worden worden aangesproken. a
Het geleen-
de de bedrag bedrag van van fl. fl. 1.000,- 1.000,- viel viel daar daar buiten buiten een
was niet risicodra-
gend. gend. Alhoewel Alhoewel dit dit geleende geleende geld geld wel wel degelijk degelijk risico’s risico’s met met zich zich
mee mee bracht. bracht. Er Er hoefde hoefde maar maar iets iets te te gebeu gebeuren of de drie zussen
zouden zouden hun hun geld geld nooit nooit meer meer hebben hebben terug terug gezien. gezien. Toch gelukte
het het de de broers broers om om met met dit dit bedrag, bedr naast fl. 1.000,- van een particulier
culier en en een een hypotheek hypotheek van van fl. fl. 6.000,-, 6.000,-, de de brandstoffenhandel,
bestaande bestaande uit uit een een huis huis met met schuur, schuur, inventaris, inventaris, paard, paard, kolenvoor- kole
raad raad en en enig enig kasgeld, kasgeld, over over te te nemen. nemen. Het Het zo zou hun eerste transactie
actie zijn zijn als als zakenlieden. zakenlieden. Want Want Willem Willem had had daarvoor daarvoor met fl. 14,loon
loon per per week week de de stoommolen stoommolen van van Roggenkamp Roggenkamp verlaten en Jakob
kob had had zijn zijn spaargeld spaargeld verdiend verdiend als als snikjong snikjong en e sergeant tijdens
de de mobilisatie mobilisatie 1914 1914 -1918. -1918.
1935 1935 - - 1937: 1937: Gebr. Gebr. Lommerts Lommerts en en Zonen Zonen
In In 1935 1935 kwam kwam Gerrit Gerrit als als eerste eerste zoon zoon van van Willem Will als boekhouder
in in het het bedrijf. bedrijf. Daarmee Daarmee werd werd een een we werknemer van buitenaf uit-
gespaard. gespaard. En En hoewel hoewel de de inzet inzet van van een een financiële man geen over-
bodige bodige luxe luxe was was - - er er werd werd nog nog wel wel eens eens iets iets fout fout opgeschreven
opgeschreven in
Lange Lange dagen dagen
Gerrit Gerrit Lommerts Lommerts Jzn Jzn in in 2002: 2002: ‘Zand ‘Zand werd er altijd geleverd
verd en en er er werd werd nooit nooit nee nee verkocht. verkocht. Het Het was in de topjaren
geen geen uitzondering, uitzondering, dat dat er er van van ’s ’s morgens morgens 06.30 06.30 tot tot 17.00 17.00
uur uur zand zand werd werd gereden gereden en en ’s ’s avonds avonds na na he het eten nog even
snel snel een een schip schip met met grind grind werd werd gedaan. gedaan. De De volgende volg och-
tend tend werd werd er er om om 06.30 06.30 uur uur weer weer gewoon gewoon zand zand ger gereden. Of het kasboek - was het loon niet bijster hoog. Na die eerste zoon
de de keer keer dat dat hij hij ’s ’s avonds avonds met met spoed spoed lading naar Rotterdam volgden er gestaag meer. Want de zoons wilden wel van school af
moest moest brengen brengen en en de de daarop daarop volgende volgende ocht ochtend bij terug- om in de zaak van hun beide vaders te gaan werken.
keer keer in in Delfzijl Delfzijl weer weer plaats plaats nam nam achter achter het het stuur stuur van van de de
kipper kipper om om zand zand uit uit te te rijden…. rijden….
1943: Fa. Gebr. Lommerts
Zaterdags Zaterdags werd werd er er ook ook gewerkt gewerkt en en als als er er dan dan eind eindelijk rond Er vanuit gaande dat zij het fijn zouden vinden als ze - onder
vier vier uur uur tijd tijd was was voor voor een een kopje kopje koffie koffie in in de de familiek familiekring, het mom van kost en inwoning - met wat zakgeld werden opge-
was was het het vaak vaak de de slaap slaap die die zich zich meeste meester maakte van de verscheept, hebben Willem en Jakob niet de fout gemaakt hun kin-
moeide moeide lijven. lijven.
deren slechts als werkkrachten in te zetten. Een handelwijze die
’s ’s Zondags Zondags was was het het rustdag rustdag en en kon kon er er worden wo uitgeslapen. vaak tot mislukken gedoemd bleek. Omdat dergelijke goedkope
Hoewel Hoewel de de wekker wekker dan dan ook ook al al weer weer om om 07.30 07.30 uur uur afliep afliep en arbeidskrachten later alsnog eisen gingen stellen als er werd ge-
de de familie familie naar naar de de kerk kerk ging. ging. Moeder Moeder had had dan, dan, ttoen
haar trouwd of een eigen zaak werd gestart.
jongens jongens nog nog thuis thuis waren, waren, geld geld en en peperm pepermuntjes op de tafel In 1943 kwamen er niet minder dan vijf zonen gelijktijdig in
klaar klaar gelegd…’ gelegd…’
de zaak. Daarbij werden geen goederen in de firma ingebracht.
Zodat de niet-deelnemende kinderen ook niet zouden worden
66
Gerrit Lommerts Wzn achter het bureau in 1940.
In het kantoor v.l.n.r. Willem Jzn, Jakob Wzn en Willem Wzn., 1940.
46CR76_lommerts-boek.indd 66 10-9-09 12:13
HERINNERINGEN: Ton Brontsema
Tom Brontsema als jong chauffeur in 1972 achter het stuur van een DAF 2000 DO, met naast hem collega Jan Bult.
Met in het oosten een volle maan en de ondergaande zon die de frontstuur met wisselbak, die als distributiewagens de a
westelijke horizon oranje kleurde belde ik - onaangekondigd - afvoer verzorgden voor het Scandinavië-vervoer. Henk Ho
aan bij Tom en Rita Brontsema in ‘t Zandt. Mijn opmerking dat reed in die jaren op deze wagens en onderhield daarmee -
ik kwam voor het ‘Lommerts-boek’ opende vele deuren en kleur- meer - een lijndienst tussen Groningen en Rotterdam v.v.
de de huiskamer welhaast in het Lommerts-oranje...
Op z’n achttiende ging Tom zelf de weg op, want hij wild
Mijn vermoedens werden bevestigd: de Brontsema’s hebben iets
met Lommerts. Want bijna twintig jaar na het faillissement werd
er deze middag nog altijd met veel respect en weemoed gesproken
over die periode. Het deerde Tom dan ook niet dat ik hem
stoorde. Hoewel de weekenden voor z’n vrouw en hem belangrijk
zijn, omdat ze elkaar door de week maar weinig zien. Maar aan
het draaien van z’n shagje en de door Rita geschonken koffie, bemerkte
ik dat ik de juiste snaar had weten te raken…
Tom heeft vierentwintig jaar bij Lommerts gereden. Eerst als
chauffeur in loondienst en vanaf 1982 als truckverhuurder. Als
veertienjarige knaap was hij al in Groningen te vinden bij de afdeling
Scandinavië-vervoer. Hij kwam daar op z’n vijftiende in
1967 op de loonlijst te staan. Aanvankelijk werkte hij in de loods
aan de Bornholmstraat. Hij bediende daar de zandtrechters
op de kade en reed mee op de DAF torpedo en - later - de DAF
46CR76_lommerts-boek.indd 102
102
Vader Jan Willem Brontsema voor een DAF 2000 DO met Bulth
wagenmakers cabine. Met de koeloplegger werd o.a. diepvriesk
vervoerd voor de restaurantketen ‘Wienerwald’.