Social media als nieuwsbron

Definitieve versie
05-04-2013
- SCHOOL VOOR JOURNALISTIEK -
Visie
Journalisten moeten terughoudender zijn in het gebruik van tweets
en Facebook-berichten als informatiebron in journalistieke producties
Student: Jolanda Vogelaar
Studentnummer: 1545879
E-mail: jolanda.vogelaar@student.hu.nl
Docent: Sanne Hille

Inhoudsopgave
Operationalisering 3
Inleiding 4
Visie: Social media in de journalistiek 5
- Een cadeautje voor de journalistiek
- De moeilijkst te bevestigen nieuwsbron ter wereld
- Tijdsdruk
- Journalistieke kernwaarden in het geding
- ‘Project X Haren’: De media als katalysator
- Social media en privacy
- Pas op voor de parodie
- Laat je lezers voor je werken
- Unieke inzichten
Conclusies en aanbevelingen 8
Bronnenlijst 10
2

Operationalisering
Social media
“Social media is een verzamelnaam voor alle internet-toepassingen waarmee het mogelijk is om
informatie met elkaar te delen op een gebruiksvriendelijke en vaak leuke wijze. Het betreft niet alleen
informatie in de vorm van tekst (nieuws, artikelen). Ook geluid (podcasts, muziek) en beeld (fotografie,
video) worden gedeeld via social media websites. Met andere woorden, social media staat voor 'Media
die je laten socialiseren met de omgeving waarin je je bevindt'.” 1 Voorbeelden van social media zijn
Twitter, Facebook, YouTube, Hyves, LinkedIn, WikiPedia en MySpace.
In deze visie zal ik alleen aandacht besteden aan Twitter en Facebook, de andere platformen laat ik
achterwege.
Media
Onder ‘media’ wordt in deze visie verstaan: dagbladen, radio, televisie en mediawebsites.
Gebruik
Er zijn verschillende manieren waarop Twitter en Facebook door journalisten kunnen worden gebruikt,
namelijk:
1. Als informatiebron voor artikelen
Bijvoorbeeld: een Facebook-post met de mening van een politicus die als quote bij een verhaal
wordt gebruikt
2. Als platform om bronnen te vinden
Bijvoorbeeld: een journalist zoekt via Twitter naar iemand met ervaring over een bepaald
onderwerp
3. Als aanleiding voor nieuwsverhalen
Bijvoorbeeld: een atleet maakt iets bekend via een tweet, en dagbladen bouwen hier een verhaal
op
4. Als platform om nieuws te verspreiden/eigen artikelen te promoten/om feedback te vragen
Bijvoorbeeld: een journalist tweet een headline van zijn eigen stuk of dat van het medium waar
hij voor werkt om daar aandacht voor te genereren
5. Als nieuwsplatform
Bijvoorbeeld: Op Facebook en Twitter worden nieuwsberichten geplaatst (door bijvoorbeeld
media), zodat consumenten hier hun nieuws vandaan halen, in plaats van bijvoorbeeld uit een
dagblad.
In deze visie zal ik alleen aandacht besteden aan de eerste drie vormen van het gebruik van social
media. Ik zal social media als platform voor het promoten van artikelen en social media als
nieuwsplatform dus achterwege laten, omdat hierbij het gebruik van social media als bron niet centraal
staat.
3

Inleiding
Tijdens mijn freelance werk als vormgever voor het Algemeen Dagblad (AD), viel het me steeds vaker op
dat er in nieuwsberichten wel eens stond ‘twitterde hij gisteren’, als bijvoorbeeld een politicus iets
nieuwswaardigs op Twitter had gepost. Ik vond het dan apart dat dit zomaar van Twitter was
overgenomen en er geen reactie van de persoon bij stond, of tekenen dat er naar een verklaring was
gevraagd.
Ook op televisie en internet zag ik tweets en Facebook-posts als aanleiding voor of onderwerp van een
nieuwsverhaal langskomen. PowNews nam een bericht van Geert Wilders op Twitter als aanleiding om
een aantal PVV’ers om een reactie te vragen. 2 Recent werd op de website van De Volkskrant een
liveblog gestart met boze Twitter-reacties nadat RTL een cruciaal stuk uit een film knipte. 3 Bovendien
werden in het begeleidende artikel bronnen aangehaald alsof deze daadwerkelijk gesproken waren,
maar de quotes bleken van Twitter te zijn gehaald.
Social media spelen een steeds grotere rol in de journalistiek. Journalisten maken gebruik van Twitter en
Facebook om bronnen te zoeken, verhalen te scoren en ook om bijvoorbeeld quotes te vinden. Ik vraag
me echter af hoe journalisten om gaan met deze informatie. Wordt de betrouwbaarheid getoetst, wordt er
hoor en wederhoor toegepast, wordt er verder onderzoek gedaan?
Tijdens het voorbereiden van mijn visie ben ik veel informatie, opiniestukken en onderzoeken
tegengekomen over de relatie tussen social media en de journalistiek. Wat mij het meeste is bijgebleven,
is dat het gebruik van social media als nieuwsbron eigenlijk nog in de kinderschoenen staat. Journalisten
weten nog niet goed hoe ze posts moeten verifiëren en hoe ze verantwoordelijk om moeten gaan met
deze nieuwe informatiestroom.
Om deze redenen ben ik dan ook tot de volgende stelling gekomen:
Journalisten moeten terughoudender zijn in het gebruik van tweets en Facebook-berichten als
informatiebron in journalistieke producties.
4

Social media in de journalistiek
Een cadeautje voor de journalistiek
Bart Brouwers, hoofdredacteur van nieuwsplatform Dichtbij.nl, noemt Twitter “het cadeautje dat
journalisten hebben gekregen.” 4 Toen Facebook en Twitter werden opgericht, in respectievelijk 2004 en
2006, zullen journalisten echter niet gelijk gedacht hebben dat deze social media-platformen voor hen
veel zouden gaan betekenen.
De afgelopen jaren blijkt niets echter minder waar. “Meer en meer wordt nieuws gemaakt op Twitter. Een
opvallende tweet, een boude uitspraak, een reeks tweets die verslag uitbrengen over een of ander
incident.” 5 Twitter en Facebook zijn niet alleen razend populair bij consumenten, ook journalisten
gebruiken de platformen steeds meer voor nieuwsgaring. Voor hen betekenen social media nieuw
gereedschap en een nieuwe lading aan informatie. Volgens onderzoek gebruikte 55% van de
journalisten afgelopen jaar social media-updates om verhaalideeën op te doen of om bronnen en
informatie te vinden. 6
De moeilijkst te bevestigen nieuwsbron ter wereld
Dat Twitter en Facebook als nieuwsbron gebruikt kunnen worden, betekent niet dat dit ook daadwerkelijk
wenselijk is. Ik denk dat journalisten af en toe te snel informatie van social media gebruiken en dat ze
daarna te weinig onderzoek doen naar de betrouwbaarheid daarvan. Zoals ook Alexander Pleijter, lector
‘journalistiek & innovatie’ en hoofdredacteur van DeNieuweReporter.nl zegt: “De snelheid waarmee het
nieuws zich verspreidt via Twitter en Facebook gaat wel eens ten koste van de betrouwbaarheid.
Leugens en verzinsels verspreiden zich net zo gemakkelijk als feiten en waarheden.” 7
Waarheidsgetrouw werken is een basisprincipe in de journalistiek. Feiten moeten worden gecontroleerd
en de bronnen moeten bekend zijn, of betrouwbaar worden geacht, zo is te lezen in de Code voor de
Journalistiek. 8 Maar hoe kan een journalist nagaan of tweets en Facebook-updates waar zijn? Hoewel er
tegenwoordig veel politici en BN’ers zijn met officiële Twitter- en Facebook-accounts, komt er alsnog veel
informatie uit onbekende hoek.
Naar mijn mening zijn journalisten nog niet genoeg in staat om de informatie die ze op social media
vinden, goed te verifiëren. Ook Alfred Hermida, journalistiekprofessor en digitale media-deskundige, ziet
de relatie tussen journalisten en het checken van feiten op social media als een moeizame. 9 Volgens
Hermida is de ontwikkeling van Twitter als nieuwsbron een dilemma voor de journalistiek, omdat het
beroep gebaseerd is op het principe van factchecking en betrouwbare berichtgeving. Door de
afhankelijkheid van Twitter en Facebook staat dit principe mogelijk op de tocht.
Dat de media soms nog te laks zijn in het controleren van social media-posts, werd aangetoond door de
Italiaanse journalist Tommasso De Benedetti. Op Twitter kroop hij in de huid van, onder andere, een
ingewijde van het Vaticaan. Vanaf dit account twitterde hij dat de Paus was overleden, een bericht dat
door verschillende nieuwswebsites werd overgenomen. Pas na publicatie kwamen ze erachter dat het
account nep was en de informatie niet waar. “Social media is de moeilijkst te bevestigen nieuwsbron ter
wereld,” aldus De Benedetti. “Maar de media geloven het omdat ze snel moeten zijn.” 10
Tijdsdruk
Die tijdsdruk is de afgelopen jaren alleen maar groter geworden. Redacties zijn door bezuinigingen
kleiner geworden, terwijl de output hetzelfde moet blijven. Met de komst van het internet staat de
journalist steeds meer onder druk om zo snel mogelijk het nieuws te publiceren. Toch zou het checken
en dubbelchecken van bronnen een prioriteit moeten blijven.
Bij de NOS proberen ze zich hier stelselmatig aan te houden. “We willen de eerste zijn, maar
betrouwbaarheid gaat boven alles,” aldus Bas de Vries, redacteur bij NOS Net. “Als we geen 100%
zekerheid hebben en we hebben niet die twee bronnen om het verhaal te bevestigen, dan wachten we
met publiceren. Dan moet het internet nog maar even sneller zijn.” 11
Journalistieke kernwaarden in het geding
Een andere reden voor journalisten om terughoudend te zijn met het gebruiken van social media als
nieuwsbron, is dat een ander journalistiek basisprincipe, het zoeken naar hoor en wederhoor 8 , mogelijk
niet wordt gehandhaafd. In het AD verscheen onlangs een artikel geschreven op basis van tweets van
een gemeenteraadslid. 12 De tweets “zouden erop wijzen” dat het raadslid zich had bekeerd tot de islam,
5

maar het AD was niet in staat om de informatie te bevestigen. Toch werd het artikel gepubliceerd.
Zonder hoor en wederhoor bestaat het gevaar dat de media vol komen te staan met eenzijdige
berichtgeving.
Een andere journalistieke kernwaarde is dat de journalist onafhankelijk te werk gaat. Het is verleidelijk
voor journalisten om, vooral nu de tijdsdruk zo hoog is, updates op social media als aanleiding voor
nieuws te zien. Maar is er dan nog sprake van onafhankelijke nieuwsselectie? “Beroemdheden, politici
en opiniemakers beseffen maar al te goed dat ze hun kansen om in de media te komen, verhogen door
actief te zijn op social media,” aldus Michaël Opgenhaffen, docentonderzoeker journalistiek en co-auteur
van het boek Sociale media en journalistiek. 5
De afhankelijkheid van social media maakt journalisten erg kwetsbaar, zo stelt Marcel Broersma in een
onderzoek naar het gebruik van tweets als nieuwsbron tijdens de verkiezingen in 2010. 13 In dit
onderzoek concludeert hij dat door social media als nieuwsbron te gebruiken, de machtsbalans tussen
journalisten en politici aan het verschuiven is, in het voordeel van de politici. De onafhankelijke
nieuwsselectie staat daardoor op de tocht. Ik denk dat Broersma hier een juiste conclusie trekt: social
media vormen toegankelijke nieuwsbronnen en zijn voor journalisten wellicht aantrekkelijker om te
gebruiken dan informatie waarvoor eerst geresearcht of gebeld moet worden. Maar je geeft als journalist
wel de macht enigszins uit handen.
‘Project X Haren’: De media als katalysator
In november 2012 organiseerde het Expertisecentrum Journalistiek de bijeenkomst ‘Haren, de
journalistieke nazit’. Doel van de bijeenkomst was om te kijken in hoeverre de traditionele media een rol
hadden gespeeld bij de escalatie van het ‘Project X-feestje’ in Haren. Peter Vasterman, universitair
docent Mediastudies, maakte een inventarisatie van de mediaberichtgeving en de reacties op social
media. Hij ziet een cruciaal omslagpunt in het aantal tweets over en Facebook-aanmeldingen voor
‘Project X Haren’ vanaf het moment dat de nieuwsmedia er aandacht aan zijn gaan besteden. 14 In een
van zijn grafieken is te zien dat het aantal social media-posts explodeert vanaf dit moment. Ook Pleijter
is van mening dat de media een rol speelden bij het uit de hand lopen van ‘Project X Haren’. “De
feestelijke en uitdagende toon die er in gespannen afwachting door verschillende media werd
aangeslagen, haalde zeker nog meer mensen over om naar het Groningse dorp af te reizen.” 15 Hij heeft
het al vaker zien gebeuren dat bepaalde gebeurtenissen die op social media staan, door traditionele
media nieuwswaardig worden gemaakt. “Door de snelle media is de drang om ergens snel in mee te
gaan groter geworden.”
Door het gebruik van social media als nieuwsbron kunnen de media op deze manier een soort
katalysator worden. Er wordt een sneeuwbaleffect op gang gebracht; een nieuwsbericht zorgt voor
reacties op social media, deze worden weer in de media gebruikt, enzovoort. Daarom kan het voor de
media in dit soort gevallen verstandiger zijn om terughoudend te zijn in het gebruik van social media als
bron.
Social media en privacy
Nu tweets en Facebook-updates in dagbladen, op internet en op televisie verschijnen, komt de privacykwestie
ook weer naar voren: mogen tweets en Facebook-posts zomaar gepubliceerd worden? Met de
juiste bronvermelding mogen tweets, met uitzondering van de zogenaamde protected tweets,
gepubliceerd worden, stelt internetjurist Arnoud Engelfriet. 16 Bij Facebook-posts is de situatie iets
genuanceerder, omdat gebruikers zelf een privacyniveau instellen. Als de informatie alleen gedeeld
wordt met vrienden, mag je als journalist aannemen dat deze gebruiker niet wil dat de posts
gepubliceerd worden. 5
Wel benadrukt Engelfriet dat een tweet in de juiste context moet worden weergegeven, en niet als
exclusieve quote gepresenteerd mag worden. Dit is precies wat De Volkskrant wel doet in een bericht
over de “verminking” van de film 127 Hours door RTL. 3 In het artikel worden diverse mensen gequoot,
maar een kleine zoektocht toont aan dat deze quotes van Twitter afkomstig zijn, terwijl De Volkskrant ze
presenteert alsof de personen daadwerkelijk gesproken zijn.
Hoewel het in de meeste gevallen dus legaal is om social media-posts te publiceren, blijft de vraag nog
over of het ook ethisch verantwoord is. In nrc.next (en later in NRC Handelsblad) verscheen in oktober
2011 een artikel gebaseerd op een Facebook-dialoog waarin een wanhopige vrouw de vermissing van
haar zusje verkondigt. 17 De dialoog en de posts waarin de vrouw de vondst van het lichaam bekend
maakt en haar ex-vriend als schuldige aanwijst, worden bij het artikel gepubliceerd. In dit geval vraag ik
6

me heel erg af wat de toegevoegde waarde van social media-posts is. De journalist gebruikt uitspraken
die in een moment van wanhoop worden geplaatst. Dit lijkt meer op sensatiejournalistiek dan
nieuwswaardige toevoegingen.
Veel lezers van NRC Handelsblad waren verontwaardigd, en twee weken later reageerde ook de
ombudsman van het dagblad. 18 “Waarom iemands wanhoop zo etaleren?”, schrijft hij. Ook hij vraagt zich
af welk doel ermee gediend wordt. “Het gaat er dus niet om of zulke citaten huiveringwekkend zijn om te
lezen, maar of ze van belang zijn voor de eerste taak van de krant: hoogwaardig en kritisch schrijven
over het publieke domein.”
Pas op voor de parodie
Hoewel voorzichtigheid dus vaak geboden is bij het gebruik van social media, zijn er ook voordelen aan
het gebruik ervan als nieuwsbron. Bijvoorbeeld de eerder genoemde geverifieerde accounts van
tientallen BN’ers en politici. Journalisten kunnen deze accounts prima gebruiken voor quotes, zonder dat
ze hen hoeven te bellen. Ze moeten wel op hun hoede zijn voor parodieaccounts. Er bestaan er
bijvoorbeeld tientallen met de naam Geert Wilders en het is niet in alle gevallen gelijk duidelijk dat het om
een parodie gaat.
Betrouwbare informatie vinden op social media is een specialisme van Henk van Ess,
onderzoeksjournalist en internetdeskundige. Al enkele jaren schoolt hij redacties in het filteren van social
media op betrouwbare informatie. Van Ess benadrukt dat het bij bronnen vinden niet om de
betrouwbaarheid van het platform, zoals Twitter, gaat, maar om de betrouwbaarheid van een persoon. 19
Daarom moet de informatie altijd gecontroleerd worden.Toch denkt ook Van Ess dat de journalistiek nog
in een experimentele fase zit wat betreft het gebruik van social media.
Laat je lezers voor je werken
Twitter en Facebook zijn gebruikersplatformen, en door deze als nieuwsbron te gebruiken kun je als
journalist een stem geven aan deze gebruikers, ook de uiteindelijke lezers, en hen betrekken bij het
journalistieke proces. Vraag ze om hun mening, misschien kennen ze een ooggetuige van een
belangrijke gebeurtenis of kennen ze die ene expert die je nodig hebt voor een item. “Als journalist laat je
zo je lezers voor je werken”, aldus Opgenhaffen. 5 Ook Pleijter ziet de kracht van social media-input.
“Journalisten moeten zich realiseren dat het publiek meer weet dan zij alleen. Het is ontzettend
belangrijk dat je open staat voor wat zij te zeggen hebben.” 20 Door de lezer via social media bij het
journalistieke proces te betrekken, zorgt de journalist er ook voor dat er meer binding met het medium
ontstaat.
Unieke inzichten
In sommige gevallen kunnen social media-posts ook hele nieuwswaardige informatie opleveren en juist
sneller en vollediger zijn dan traditionele nieuwsfeeds. Denk aan de Arabische Lente in 2011, waarbij
veel media gebruik maakten van tweets van activisten. De nieuwsfeeds van officiële persagentschappen
waren in dit geval soms onvolledig, en de tweets gaven een uniek inzicht in de situatie van de mensen
daar. 21 Bij belangrijke nieuwsgebeurtenissen starten nieuwswebsites soms de zogenaamde liveblogs,
waarin bij het artikel tweets te lezen zijn die via een hashtag aan dat onderwerp zijn verbonden. Dit kan
een goede afspiegeling geven van de mening van het publiek, in gedachten houdend dat er vaak geen
eindredactie over de tweets wordt uitgevoerd en dat er dus allerlei soorten reacties kunnen verschijnen.
Een andere vorm van een liveblog, is een artikel bestaande uit tweets en ondersteund met tekst. Dit kan
een handige vorm zijn als een verslaggever bij bijvoorbeeld een rechtszaak of besloten bijeenkomst is.
NRC Handelsblad paste dit model toe bij de dopingzaak rond de Rabobank-wielrenners. Een
verslaggever van het dagblad postte tweets over de inhoud van de zaak, en deze werden in een online
artikel weergegeven en van extra achtergrond voorzien. 22
7

Conclusies en aanbevelingen
“Er zijn drie grote problemen op Twitter, is iemand wie die zegt dat ‘ie is, is ‘ie op de plek waar hij zegt
dat ‘ie is en is wat hij zegt waar?” 11 Henk van Ess vat hier, naar mijn mening, prima samen wat op dit
moment het grote probleem is bij het gebruik van Twitter en Facebook als nieuwsbron. Hoewel er enorm
veel informatie te vinden is, blijft het ingewikkeld om de betrouwbaarheid daarvan te toetsen. Daarnaast
ontbreekt het journalisten voorlopig nog aan de kennis om dit te doen. De informatie wordt nog te veel
gebruikt als oplossing voor de toenemende tijdsdruk op redacties, en in de haast wordt er te weinig
aandacht besteed aan het checken van de bronnen. Niet voor niets heeft Van Ess er nog steeds een
dagtaak aan om journalisten voor te lichten over de manier waarop zij social media in hun werk kunnen
gebruiken.
Het is volgens de verschillende journalistieke codes de taak van de media om waarheidsgetrouw en met
kennis van de gebruikte bronnen te berichten, en door social media als nieuwsbron te gebruiken kan hier
niet (altijd) aan worden voldaan. Dit is naar mijn mening al reden genoeg om terughoudend te zijn met
het gebruik van social media als bron.
Zelfs al is de informatie betrouwbaar, nog steeds is het niet altijd gewenst om tweets en Facebookupdates
bij een artikel of uitzending te plaatsen. Dit kan, onbedoeld, kleine zaken uitvergroten, zoals
gebeurde bij ‘Project X Haren’. Er moet een maatschappelijk of nieuwswaardig belang zijn. Social mediaupdates
gebruiken puur om producties sensationeler te maken, is niet journalistiek verantwoord en zorgt
ervoor dat de media zich verlagen tot een amusementsfunctie.
De voordelen van social media als nieuwsbron: de snelheid, het simpel kunnen benaderen van bronnen,
de unieke inzichten en de connectie met het publiek wegen, naar mijn idee nog niet op tegen de
nadelen.
Daarom blijf ik bij mijn stelling:
Journalisten moeten terughoudender zijn in het gebruik van tweets en Facebook-berichten als
informatiebron in journalistieke producties.
Aanbevelingen
Het zou me niet verbazen als deze stelling over enkele jaren niet meer te verdedigen is. Er worden
namelijk steeds meer en betere tools ontwikkeld om social media op betrouwbaarheid te toetsen. Voor
redacties die er nu mee aan de slag gaan, zou ik het volgende aanbevelen:
1. Houd bij social media dezelfde principes aan als bij andere bronnen: één bron is geen bron en
controleer de informatie altijd op betrouwbaarheid.
2. Blijf altijd een onafhankelijke nieuwsselectie maken, ook al heeft bijvoorbeeld een BN’er toevallig
iets interessants op Twitter of Facebook gepost.
3. Gebruik geen informatie van social media alleen maar vanwege de tijdsdruk. Het is beter om een
primeur te laten schieten, dan later een rectificatie te moeten plaatsen.
4. Steek als redactie tijd in hoe social media gebruikt kunnen worden. Zorg dat redacteuren kunnen
werken met tools om de betrouwbaarheid van posts na te gaan.
8

Voetnoten
1 Pondres Social Marketing (zd*). Social Media.
2 PowNews: Geert wil aksie… (26-02-2013), PowNed
3 Auteur onbekend (24 februari 2013). RTL onder vuur voor verminken 127 Hours.
4 Blom, Erwin (07 februari 2012). Bart Brouwers: Twitter = liefde! (en een cadeautje voor journalisten).
5 Belle, Bart van en Opgenhaffen, Michaël (2012). Sociale media en journalistiek. Leuven: Terra Lannoo.
6 Oriella PR Network (2012). The influence game: how news is sourced and managed today. Global
Digital Journalism Study 2012.
7 Osch, Désirée van en Zijl, Renée van (2011). Basisboek social media. Amsterdam: Boom Lemma
Uitgevers.
8 Nederlandse Vereniging van Journalisten (april 2008). Code voor de Journalistiek.
9 Hermida, Alfred (2011). Tweets and Truth: Journalism as a discipline of collaborative verification.
10 Kington, Tom (30 maart 2012). Twitter hoaxer comes clean and says: I did it to expose weak media.
11 BNR Mediazaken: Is Twitter een betrouwbare nieuwsbron? (16 augustus 2011), BNR Nieuwsradio
12 Auteur onbekend (01 maart 2013). Ex-PVV'er bekeert zich tot islam. AD.
13 Broersma, Marcel en Graham, Todd (2011). Social media as beat: Tweets as news source during the
2010 British and Dutch elections.
14 Vasterman, Peter (12 november 2012). Project X Haren: het cruciale omslagpunt.
15 Belgers, Joris (27 september 2012). Het staat op Twitter, stuur snel een cameraploeg!. Trouw.
16 Engelfriet, Arnoud (12 juli 2010). Mag je citeren uit Twitterberichten?.
17 Dohmen, Anne en Weede, Frederiek (11 oktober 2011). Facebook, 7.30 uur: Me zusje is dood;
Lugubere dialoog op Facebook. nrc.next
18 Jong, Sjoerd de (22 oktober 2011). Privacy: het gaat er niet alleen om dat je iets publiceert, maar
waarom. NRC Handelsblad.
19 Sieverts, Eric (november 2010). Sociale media als informatiebron.
20 Wijk, Leon van (15 september 2011). Journalistiek en sociale media: vanzelfsprekend? Over de
onmisbaarheid van sociale media en de verantwoordelijkheid van journalistiekopleidingen.
21 Lotan, Gilad e.a. (2011). The Revolutions Were Tweeted: Information Flows During the 2011Tunisian
and Egyptian Revolutions.
22 Zantingh, Peter (7 maart 2013). Rasmussen: Mensjov, Boogerd en ik kregen bloeddoping en de
leiding wist ervan.
9

Bronnenlijst
Boeken
Belle, Bart van en Opgenhaffen, Michaël (2012). Sociale media en journalistiek. Leuven: Terra Lannoo.
Osch, Désirée van en Zijl, Renée van (2011). Basisboek social media. Amsterdam: Boom Lemma
Uitgevers.
Nieuwsberichten
Auteur onbekend (10 oktober 2012). Tien jaar ongeslagen en nu houdt ze ermee op. NRC Handelsblad.
Auteur onbekend (16 januari 2013). De ambassadeurs zijn volop aan het twitteren. NRC Handelsblad.
Auteur onbekend (01 maart 2013). Ex-PVV'er bekeert zich tot islam. AD.
Belgers, Joris (27 september 2012). Het staat op Twitter, stuur snel een cameraploeg!. Trouw.
Besselink, Nicole (24 september 2012). Haren leek niet op alles voorbereid. Trouw.
Dohmen, Anne en Weede, Frederiek (11 oktober 2011). Facebook, 7.30 uur: Me zusje is dood; Lugubere
dialoog op Facebook. nrc.next
Hakkenberg, Daan en Hartog, Tobias den (11 oktober 2011). Hij was een normale vent, dachten we. AD.
Jong, Sjoerd de (22 oktober 2011). Privacy: het gaat er niet alleen om dat je iets publiceert, maar
waarom. NRC Handelsblad.
Veldman, Willemien (12 oktober 2011). Jennefer met geweld om het leven gebracht. ANP.
Digitale documenten*
Broersma, Marcel en Graham, Todd (2011). Social media as beat: Tweets as news source during the
2010 British and Dutch elections.
http://www.caerdydd.ac.uk/jomec/resources/foj2011/foj2011-Broersma.pdf
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Cision en Canterbury Christ Church University (2012). 2012 Social Journalism Study.
http://www.cision.com/uk/files/2012/07/Global-Social-Journalism-Study-2012.pdf
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Europese Commissie (januari 2012). Journalists and Social Media.
http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/quali/journsm_en.pdf
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Hermida, Alfred (juli 2010). Twittering the News: The Emergence of Ambient Journalism.
http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1732598
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Hermida, Alfred (2011). Tweets and Truth: Journalism as a discipline of collaborative verification.
http://www.caerdydd.ac.uk/jomec/resources/foj2011/foj2011-Hermida.pdf
Geraadpleegd op verschillende data in februari, maart en april 2013
Hermida, Alfred e.a. (april 2012). Sourcing the Arab Spring: A Case Study of Andy Carvin’s Sources
During the Tunisian and Egyptian Revolutions.
http://journalistsresource.org/wp-content/uploads/2013/01/Hermida.pdf
Geraadpleegd op 12-03-2013
International Federation of Journalists, The (1986). Code van Bordeaux.
http://www.nvj.nl/ethiek/code-van-bordeaux
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
10

Lotan, Gilad e.a. (2011). The Revolutions Were Tweeted: Information Flows During the 2011Tunisian
and Egyptian Revolutions.
http://ijoc.org/ojs/index.php/ijoc/article/view/1246/643
Geraadpleegd op 12-03-2013
Nederlandse Vereniging van Journalisten (april 2008). Code voor de Journalistiek.
http://www.nvj.nl/ethiek/code-voor-de-journalistiek
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Newcom (2013). Social media in Nederland 2013.
http://www.newcomresearch.nl/socialmedia
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Oriella PR Network (2011). The state of journalism in 2011.
http://www.oriellaprnetwork.com/sites/default/files/research/Oriella-Digital-Journalism-Study-2011_1.pdf
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Oriella PR Network (2012). The influence game: how news is sourced and managed today. Global Digital
Journalism Study 2012.
http://www.oriellaprnetwork.com/sites/default/files/research/Oriella%20Digital%20Journalism%20Study%
202012%20Final%20US.pdf
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Papacharissi, Zizi en Fatima Oliveira, Maria de (september 2011). The Rhythms of News Storytelling on
Twitter: Coverage of the January 25th Egyptian uprising on Twitter.
http://tigger.uic.edu/~zizi/Site/Research_files/RhythmsNewsStorytellingTwitterWAPORZPMO.pdf
Geraadpleegd op 12-03-2013
Raad voor de Journalistiek (september 2010). Journalistieke Leidraad.
http://www.rvdj.nl/leidraad
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Webpagina’s
Auteur onbekend (20 november 2011). Michaël Opgenhaffen, een interview.
http://newmediathinking.wordpress.com/2011/11/20/michael-opgenhaffen-een-interview/
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Auteur onbekend (24 februari 2013). RTL onder vuur voor verminken 127 Hours.
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2694/Tech-Media/article/detail/3399127/2013/02/24/RTL5-onder-vuur-voorverminken-127-Hours.dhtml
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Blom, Erwin (07 februari 2012). Bart Brouwers: Twitter = liefde! (en een cadeautje voor journalisten).
http://fastmovingtargets.nl/chapters/bart-brouwers-twitter-liefde-en-een-cadeautje-voor-journalisten/
Geraadpleegd op verschillende data in maart en april 2013
Engelfriet, Arnoud (12 juli 2010). Mag je citeren uit Twitterberichten?.
https://ictrecht.nl/internetrecht/mag-je-citeren-uit-twitterberichten/
Geraadpleegd op verschillende data in maart en april 2013
Ess, Henk van (4 oktober 2012). Killing Twitter Trolls: finding & validating eyewitnesses.
http://www.slideshare.net/searchbistro/accounts-from-twitter-finding-validating-eyewitnesses
Geraadpleegd op 10-03-2013
Ess, Henk van (5 oktober 2012). Tien tips: Twitter-bronnen verifiëren.
http://www.nvj.nl/nieuws/bericht/tien-tips-twitter-bronnen-verifieren/#.USYtmx0rdBl
Geraadpleegd op 10-03-2013
11

Kington, Tom (30 maart 2012). Twitter hoaxer comes clean and says: I did it to expose weak media.
http://www.guardian.co.uk/technology/2012/mar/30/twitter-hoaxer-tommaso-de-benedetti
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Opgenhaffen, Michaël (15 november 2011). De toegevoegde waarde van onbetrouwbaar nieuws.
http://www.denieuwereporter.nl/2011/11/de-toegevoegde-waarde-van-onbetrouwbaar-nieuws/
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Overbeek, Jeroen (21 december 2011). Wat doet NOS Nieuws met social media?.
http://weblogs.nos.nl/presentatoren/2011/12/21/wat-doet-nos-nieuws-met-social-media/
Geraadpleegd op verschillende data in februari 2013
Pleijter, Alexander (15 juni 2011). Sociale media als onmisbaar journalistiek gereedschap.
http://www.persinnovatie.nl/2488/nl/sociale-media-als-onmisbaar-journalistiek
Geraadpleegd op verschillende data in februari 2013
Pondres Social Marketing (zd*). Social Media.
http://www.social-media.nl/index.php
Geraadpleegd op verschillende data in februari 2013
Sieverts, Eric (november 2010). Sociale media als informatiebron.
http://www.library.uu.nl/medew/it/eric/vaness.html
Geraadpleegd op verschillende data in maart en april 2013
Valk, Eva de (22 november 2012). ‘Jammer dat mijn wall wordt misbruikt.’ Timmermans stopt met
Facebook.
http://www.nrc.nl/nieuws/2012/11/22/jammer-dat-mijn-wall-zo-wordt-misbruikt-minister-timmermansstopt-met-facebook/
Geraadpleegd op verschillende data in februari en maart 2013
Vasterman, Peter (12 november 2012). Project X Haren: het cruciale omslagpunt.
http://vasterman.blogspot.nl/2012/11/project-x-haren-het-cruciale-omslagpunt.html
Geraadpleegd op verschillende data in maart 2013
Wijk, Leon van (15 september 2011). Journalistiek en sociale media: vanzelfsprekend? Over de
onmisbaarheid van sociale media en de verantwoordelijkheid van journalistiekopleidingen.
http://leonvanwijk.blogspot.nl/2011/09/journalistiek-en-sociale-media.html
Geraadpleegd op verschillende data in maart 2013
Zantingh, Peter (7 maart 2013). Rasmussen: Mensjov, Boogerd en ik kregen bloeddoping en de leiding
wist ervan.
http://www.nrc.nl/nieuws/2013/03/07/rasmussen-mentsjov-boogerd-en-ik-kregen-in-2006-bloeddoping/
Geraadpleegd op verschillende data in maart en april 2013
Beeld en geluid
BNR Mediazaken: Is Twitter een betrouwbare nieuwsbron? (16 augustus 2011), BNR Nieuwsradio
http://www.bnr.nl/radio/bnr-mediazaken/782566-1108/is-twitter-een-betrouwbare-nieuwsbron
Geraadpleegd op verschillende data in februari 2013
PowNews: Geert wil aksie… (26-02-2013), PowNed
http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1328584
Geraadpleegd op verschillende data in februari 2013
* Een aantal van de genoemde documenten zijn ook in tijdschriften en/of vakbladen verschenen.
Ik heb ze in deze bronvermelding gerangschikt naar de plek waar ik ze heb geraadpleegd.
*zd: zonder datum
12