Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag

Gemeente Den Haag
Directie Financiën
Samenvatting jaarverslag
e e d o e n m e e d o
n m e e d o e n m e
d o e n m e e d o e n
e e d o e n m e e d o
n m e e d o e n m e
d o e n m e e d o e n
e e d o e n m e e d o
n m e e d o e n m e
08 20

Inleiding Financiën
€ 2,6 miljard inkomsten voor Den Haag
De gemeente Den Haag had in 2008 ongeveer € 2,6 miljard te besteden. Het grootste deel komt van
het Rijk: de algemene uitkering uit het gemeentefonds voor € 753 miljoen en de specifieke
uitkeringen voor € 649 miljoen. Hagenaars betalen samen ongeveer € 300 miljoen aan belastingen,
leges en heffingen, bijvoorbeeld de Onroerende Zaakbelasting en riool- en afvalstoffenheffing.
Tariefswijzigingen
De tarieven van de afvalstoffenheffing zijn in 2008 met 1,39 procent gestegen. Het rioolrecht
grootafvoer en het rioolrecht eigenaren is met 2,7% respectievelijk € 8,33 verhoogd. Dat is nodig om
de kosten te kunnen dekken. De OZB-tarieven voor de niet-woningen (eigenaren- en gebruikers)
zijn in 2008 op een gelijk niveau gebleven. De tarieven voor de honden- en de toeristenbelasting zijn
in 2008 ongewijzigd.
21.500 kwijtscheldingen gehonoreerd
De gemeente heeft in 2008 21.500 verzoeken tot kwijtschelding lokale belasting gehonoreerd. De kwijtschelding
geldt voor de OZB, afvalstoffenheffing en rioolrecht.
Resultaat
Den Haag sluit het jaar 2008 af met een positief resultaat van € 59 miljoen op een totaal
uitgavenniveau van circa € 2,54 miljard. Dit resultaat is grotendeels veroorzaakt door:
• afrekening van subsidies aan instellingen in de stad;
• afrekening van onderwijsregelingen met het Rijk en scholen;
• afwikkeling van de verkeersprojecten;
• afwikkeling herindeling tussen gemeente Den Haag en gemeente Rijswijk;
• voordeel op de vergoedingen voor huishoudelijke verzorging;
• meer opbrengsten van o.a. parkeren op straat en vergunningen;
• het niet besteden van het bedrag voor onvoorzien.
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 1

2 | Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag
(bedragen x € 1.000)
Programma Lasten Baten Uitkomst
1. Bestuur/Gemeenteraad 6.778 145 6.633
2. Bestuur/College 144.623 129.136 15.487
3. Burgerzaken 27.682 11.313 16.369
4. Openbare orde en Veiligheid 59.347 14.114 45.233
5. Cultuur en Media 114.601 35.294 79.307
6. Onderwijs 130.048 59.065 70.983
7. Burgerschap 27.353 18.594 8.759
8. Werk en Inkomen 608.852 543.002 65.850
9. Armoedebestrijding 50.446 18.076 32.370
10. Jeugd 47.967 11.250 36.717
11. Leefbaarheid 166.109 83.351 82.758
12. Economie 14.916 9.895 5.021
13. Sport 51.960 36.874 15.086
14. Maatschappelijke Ondersteuning 185.352 32.287 153.065
15. Welzijn (vervallen) 0 0 0
16. Volksgezondheid en Zorg 36.098 21.818 14.280
17. Verkeer 147.445 113.104 34.341
18. Wonen 31.941 17.077 14.864
19. Stedelijke Ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst 289.444 274.336 15.108
20. Milieu en Natuur 66.988 39.755 27.233
21. Internationale zaken, Promotie en Communicatie 55.144 29.493 25.651
22. Financiën 537.017 1.361.255 -824.238
Subtotaal 2.800.111 2.859.234 -59.123
Consolidatie eliminatie -258.444 -258.444 0
Totaal 2.541.667 2.600.790 -59.123

1. Bestuur/Gemeenteraad
Rekenkamercommissie wordt onafhankelijke Rekenkamer
Op 1 mei verving de Rekenkamer de rekenkamercommissie. De Rekenkamer voerde onderzoeken
uit naar:
• de prestatieafspraken met woningcorporaties;
• beleidsvorming rond de wet maatschappelijke ondersteuning;
• financiële risico’s bij grote projecten.
Denhaag.nl trekt ruim 40.000 meer bezoekers
De gemeenteportal is verder uitgebreid en toegankelijker gemaakt. Hierdoor nam het aantal
bezoekers flink toe tot ruim 226 duizend.
Jozias van Aartsen neemt het stokje over van Wim Deetman
De gemeenteraad droeg Jozias van Aartsen voor als kandidaat voor het burgemeesterschap. Op 27 maart
2008 werd hij geïnstalleerd als de nieuwe burgemeester van Den Haag. Hij volgt Wim Deetman op,
die de post bekleedde sinds 1996.
2. Bestuur/College
Klanttevredenheid verdiend aandacht
Dit jaar waren Hagenaren minder te spreken over de dienstverlening aan de diverse balies, aan de
telefoon en per e-mail. De tevredenheid over de brieven van de gemeente steeg wel flink. Met
persoonlijke informatie via bijvoorbeeld ‘Mijn Haagse Zaken’, ‘Mijn Den Haag’ en het programma
Excellente Dienstverlening werkt het College aan het versterken van de klanttevredenheid de
komende jaren.
3. Burgerzaken
De administratieve druk op de dienst neemt flink toe
Het aantal administratieve handelingen voor Burgerzaken is flink toegenomen. Dit komt vooral,
doordat het aantal immigranten explosief steeg en door de pardonregeling van 2008. Bovendien werd
de procedure voor naturalisatie ingewikkelder. Ook het aantal afgegeven documenten nam toe. Burgers
kwamen alleen minder aan de balie om een nieuw paspoort of een nieuwe identiteitskaart aan te vragen.
De toegankelijkheid van Burgerzaken verbetert
We hebben hard gewerkt aan de toegankelijkheid van onze diensten. Met mooie resultaten! Door de
verbeteringen kunt u:
• via internet een afspraak maken voor uw rijbewijs of paspoort;
• binnenkort ook in Bronovo en MCH/Westeinde aangifte van de geboorte van uw kind doen;
• pinnen aan iedere balie.
Balies slimmer bezet door centrale registratie van afspraken
We kunnen het aanbod van klanten nu beter voorspellen. Hier stemmen we de bezetting van de
balies optimaal op af.
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 3

Fraudebestrijding in een hogere versnelling
Dit jaar startten we met verschillende initiatieven om fraude beter te kunnen bestrijden. Ten eerste
versterkten we onze samenwerking met de IND. Samen met hen pakken we document- en
identiteitsfraude hard aan. Ten tweede breidden we het Meldpunt Fraude uit met twee medewerkers.
Dit maakt ons effectiever in de strijd tegen fraude. Tot slot richtten we onze pijlen op nieuwe
soorten fraude. Hiervoor hebben we verschillende pilots gelanceerd.
Belangrijke documenten vanaf 1985 digitaal beschikbaar
Binnenkort kunt u alle akten van de Burgerlijke Stand vanaf 1985 digitaal opvragen. De documenten
zijn dan vrijwel direct beschikbaar. Nu is de wachttijd nog een week.
4. Openbare Orde en Veiligheid
Gebiedsgerichte aanpak leidt tot minder overlast
We hebben het aantal onveilige hotspots verder teruggebracht, door samen te werken met politie en
woningcorporaties. In drie gebieden hebben we het alcoholverbod opgeheven, omdat de overlast is
verdwenen. Het noodgebied aan de Stationsweg blijft van kracht.
Zeven coffeeshops moeten sluiten
Aan zeven coffeeshops hebben we gemeld dat ze binnen twee jaar moeten sluiten. Dit komt, omdat
ze te dicht bij een school staan. Dat brengt het totale aantal in 2010 op 33 coffeeshops.
Jongeren Toezicht Teams winnen Hein Roethofprijs
Het Jongeren Toezicht Team (JTT) biedt jonge mensen de kans om werkervaring op te doen.
Samen met Politie Haaglanden patrouilleren jongeren op straat en bij evenementen. Zo vergroten
ze de veiligheid en voorkomen ze crimineel gedrag. Met het gewonnen geld van de prijs hebben we
het project verder uitgebreid.
Opkomsttijden brandweer
Het voldoen aan de opkomsttijden is landelijk een knelpunt. Ook de brandweer van Den Haag heeft
er moeite mee. De norm staat in grote delen van de stad voortdurend onder druk door de
toenemende verkeersdrukte, de vele verkeersremmende en -belemmerende maatregelen en de vele
wegopbrekingen.
5. Cultuur en Media
Aantal virtuele bezoekers Haags gemeentearchief verdubbeld
Dit jaar digitaliseerden we weer duizenden archieven, genealogische bestanden en andere beeld- en
bibliotheekbestanden. Hierdoor steeg het aantal bezoekers enorm. Ook deden er meer mensen mee
met een educatief project. Vooral de Dag van de Haagse Geschiedenis op 11 oktober was populair.
Residentie Orkest blijft aan de internationale top
Het residentie Orkest trok beroemde dirigenten en solisten aan. Hiermee versterkt het orkest zijn
internationale A-status. De gemeente maakte dit mogelijk door een investering van een half miljoen
euro.
4 | Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag

Den Haag stelt zich kandidaat voor Europese Culturele Hoofdstad 2018
In dat jaar willen we een cultureel aanbod hebben dat gericht is op een internationaal publiek.
Verschillende festivals en culturele instellingen kregen dit jaar daarom extra geld om nieuwe
programma’s te ontwikkelen.
Meer mensen doen mee met cultuur in Den Haag
Op verschillende niveaus werken we aan het versterken van de breedte, diepte en bekendheid van
cultuur in de stad. In de wijken investeren we in amateurkunst en laagdrempelige cultuurinitiatieven.
Ook de Haagse popcultuur stimuleren we door mee te werken aan verschillende festivals. En door
Hagenaren op tournee te ondersteunen. Tot slot geven we subsidie aan podiumkunstinstellingen die
talentvolle Hagenaren begeleiden.
Wijkmedia-ateliers in verschillende stadsdelen ingericht en geopend
In Bouwlust, Transvaalkwartier en in buurthuis De Mallemok in Scheveningen zijn wijkmediaateliers
geopend, waar bewoners, instellingen en organisaties de mogelijkheid krijgen om hun eigen
vormen van media en communicatie te ontwikkelen.
Digitale muurkranten
Op verschillende plekken in de stad zijn inmiddels digitale muurkranten te zien, waar nieuws uit de
buurt door en voor bewoners is te zien.
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 5

6 | Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag

6. Onderwijs
Leertijd op zware achterstandsscholen uitgebreid
Scholen, kinderen en ouders zijn enthousiast over de verlenging van de leertijd op zeven brede
scholen. Bij deze achterstandsscholen krijgen de leerlingen iedere week 6 uur langer leertijd. Ze
hebben de keus uit taal- en ontwikkelingsgerichte activiteiten.
Voorscholen schrijven meer peuters in
Het aantal voorscholen is toegenomen. Ook heeft de gemeente veel gedaan om ouders te overtuigen
hun peuters aan te melden. Vooral door campagnes en door werving via consultatiebureaus en
migrantenorganisaties.
Aantal schoolverlaters verder teruggedrongen
Ruim 10 procent minder leerlingen verlieten hun school vroegtijdig in 2007/2008. Dit komt vooral,
doordat we jongeren actief benaderden en terugleidden naar school.
Schakelklassen helpen kinderen met taalachterstand
In het schooljaar 2007-2008 zijn er 72 schakelklassen gerealiseerd. In een schakeljaar krijgen
leerlingen extra taalles. Daarna stromen ze weer terug in het gewone onderwijs. Voor getalenteerde
en gemotiveerde kinderen met een taalachterstand is er de kopklas. Na dit jaar gaan de leerlingen
meestal naar VMBO-T, HAVO of VWO.
Eenderde van de scholen biedt maatschappelijke stages
Veel leerlingen volgden dit jaar een stage van 20 tot 25 uur. Met deze regeling leren de kinderen hoe
het is om iets te doen voor de samenleving. En hopelijk gaan ze later dan sneller vrijwilligerswerk
doen.
7. Burgerschap
Meer animo voor inburgeringstrajecten
Het aantal inburgeraars dat een inburgeringstraject volgt, is in 2008 ten opzichte van 2007 fors
gestegen. Helaas blijven de aantallen nog steeds achter bij de doelstelling. Onder andere met de
campagne ‘Inburgeren is van ons allemaal’ en inzet van het wervingsteam pakken we de achterstand
aan. We informeren mensen over de voordelen van inburgeren. De problemen die het inburgeren in
de weg staan, pakken we integraal aan.
Drie keer zoveel taallessen voor analfabeten gegeven
Bijna duizend analfabeten zijn dit jaar gestart met een cursus lezen en schrijven. Ook hebben we
bijna zeshonderd allochtone vrouwen bereikt, die met speciale lessen worden klaargestoomd voor
hun inburgeringscursus.
Project ‘Zelfvertrouwen’ voorkomt schooluitval door discriminatie
VMBO- en MBO-scholieren voelen zich soms zo gediscrimineerd dat ze stoppen met school. Dit
jaar startten we met een project om die jongeren op te zoeken en te helpen. Ook hebben we vier
wijkcontactpunten geopend, waar mensen terecht kunnen met vragen of klachten. En we
verspreidden folders om mensen te stimuleren aangifte van discriminatie te doen.
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 7

Week van de Haagse Ontmoeting brengt Hagenaren dichter bij elkaar
Een week lang stonden in speciale sessies dialoog, ontmoeting en samenwerking centraal. In ieder
stadsdeel werden activiteiten georganiseerd rond het thema burgerschap. Verder werden er veel
culturele en etnische festivals gehouden, die de diversiteit van de stad prachtig benadrukten.
8. Werk en Inkomen
Bijstand komt beter terecht bij de juiste mensen
Ook in 2008 deden we ons best om bijstand te geven aan alle mensen die het nodig hebben. We
hebben hiervoor onze bereikbaarheid via internet, telefoon en de balie verbeterd. Ook gingen we bij
mensen langs om hun te wijzen op voorzieningen. Onterecht gebruik van de bijstand hebben we dit
jaar nog beter voorkomen. Vooral door duidelijke afspraken te maken met onze klanten. Zo wisten
ze beter wat hun rechten en plichten zijn.
Minder mensen in een bijstandsuitkering
Het aantal mensen met bijstand is afgenomen met 812. Een mooi resultaat, vooral gezien de omslag
in de economie eind 2008. Helaas is de gemeentelijke doelstelling van 1.200 minder
bijstandsuitkeringen in 2008 niet gehaald.
Meer mensen aan het werk
De re-integratietrajecten waren dit jaar erg succesvol. Ruim 85 procent had na het traject geen
bijstand meer nodig. Ook de jeugdwerkloosheid is afgenomen. De subsidie voor de ID-banen bij de
niet-G8 werkgevers is in 2009 beëindigd. We hebben de ID’ers die geen vaste baan kregen tijdelijk
een andere regeling aangeboden. Zo zijn ook zij voorlopig verzekerd van werk en inkomen.
Veel nieuwe mensen aan het werk bij de Haeghe Groep
160 extra mensen hebben dit jaar een werkplek gekregen bij de sociale werkvoorziening, de Haeghe
Groep. In oktober openden we de nieuwe kwekerij en tuinbouwbedrijf HaegheFlor. We bieden
hiermee driehonderd mensen een plek in de sociale werkvoorziening.
9. Armoedebeleid
Collectieve zorgverzekering uitgebreid en meer gebruikt
De dekking van de collectieve zorgverzekering is verbeterd. Tandartskosten, veelvoorkomende
medische kosten en ‘bewegen op recept’ worden nu beter gedekt. Het aantal afnemers is gegroeid
met 2.800. Dit is te danken aan een gerichte communicatiecampagne.
Alle Ooievaarsregelingen nu op één formulier
U kunt nu in een keer meerdere voorzieningen aanvragen. Hierdoor wordt gestimuleerd dat minima
alle voorzieningen aanvragen waar ze recht op hebben.
Campagne ‘Den Haag Helpt’ van start
Den Haag Helpt is nu de paraplu waar alle voorzieningen in zijn ondergebracht. We startten in
november met verschillende campagnes om de voorzieningen van de gemeente te promoten.
8 | Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag

Den Haag Helpt Beurs was een groot succes
In september konden inwoners van de gemeente in het Stadhuis kennismaken met de voorzieningen
voor minima. Er kwamen meer dan twee keer zoveel mensen als verwacht op af: 8.500 in plaats van
4.000.
Eindejaarsbonus voor 30.000 Hagenaren
Iedereen met een inkomen onder 130 procent van het sociaal minimum, had dit jaar recht op een
extraatje van vijftig euro. Dertigduizend mensen kregen het geld automatisch gestort. Nog eens
12.000 deden ook een aanvraag.
Gemeente op zoek naar minima
In 2008 probeerden we op verschillende manieren mensen te benaderen die onterecht geen gebruik
maken van voorzieningen. De belastingdienst hielp ons door gegevens aan te leveren van mensen die
onder 120% van het sociaal minimum leven. Ook gingen de promotieteams Den Haag OpMaat
gericht op zoek naar minima. Door huisbezoeken en voorlichtingsbijeenkomsten hebben we 587
nieuwe aanvragen gerealiseerd.
Ooievaarspas biedt kinderen nog meer
Vanaf 2008 kunnen kinderen met een Ooievaarspas:
• gratis naar de Haagse Voorschool (2½ tot 4) (2412 deelnemers);
• gratis lid worden van een sportclub (3000 deelnemers);
• gratis materialen krijgen voor hun vereniging;
• gratis mee met schoolreisjes.
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 9

10. Jeugd
Hulp voor probleemgezinnen
In juni 2008 is het eerste Centrum voor Jeugd en Gezin in Den Haag geopend. Ook is een structuur
opgezet, waarbij de gemeente zorgt voor één totaalplan per probleemgezin, zodat het gezin en de
betrokken hulpverleners één aanspreekpunt hebben (de zorgcoördinator). Daarnaast wordt de
Verwijsindex, waarin de meldingen worden gedaan over risicojongeren, verbreed van Segbroek tot
heel Den Haag. Verschillende instanties zijn inmiddels aangesloten op het systeem.
Hulp op school
Het schoolmaatschappelijk werk op het voortgezet onderwijs is uitgebreid, zodat dit nu op alle VO
scholen actief is. Ook zijn ruim 600 niet-uitkeringsgerechtigde jongeren geholpen, doordat zij
binnen drie weken een aanbod kregen voor werk, school of een combinatie daarvan.
Actieve jeugd in de stad
Er is veel gedaan om jongeren actief bij de stad te betrekken. In het afgelopen jaar is met scholen een
programma opgezet gericht op het vergroten van de politieke en maatschappelijke bewustwording
van jongeren. Door de aanleg van nieuwe speelplekken heeft de stad er nu meer dan 400. Nieuwe
afspraken zijn gemaakt met het jongerenwerk, zodat jongeren geactiveerd en betrokken worden,
problemen beter worden gesignaleerd en overlast beter wordt bestreden.
Jeugd en gezondheid
De Jeugdgezondheidszorg bereikt nog steeds vrijwel alle kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar. Extra
inspanningen (nabellen en huisbezoek) zijn verricht om de categorie 4-19 jaar te bereiken en er zijn
ten opzichte van vorig jaar meer dan twee keer zoveel gezinnen geholpen via de gezinscoaches.
Iedereen binnen boord
Op verschillende fronten helpen we meer jongeren en gezinnen met problemen. Met de inzet van
onder andere het Jeugd Interventie Team, de gezinscoaches en de aanpak Vroegtijdige Interventie
Gezinnen zijn meer jongeren en gezinnen bereikt dan was voorzien. Het Stedelijk Mobiel Jongeren
10 | Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag

Team is succesvol ingezet bij de bestrijding van overlast door jongeren. Ook is besloten om het
aanbod van licht begeleid wonen uit te breiden met een aantal projecten voor tiener moeders,
vroegtijdige schoolverlaters en risicojongeren, de zogenaamde Kamers met Kansen.
11. Leefbaarheid
Samen de schouders eronder met Den Haag Schoon!
Dit jaar is gestart met de campagne Den haag Schoon! In het Actieprogramma bundelen we alle
projecten die te maken hebben met een schone stad en zijn de straatreiniging en groenonderhoud
beter op elkaar afgestemd. Poetsteams gingen aan de slag om de straten schoon te maken. Onderdeel
van de actie “Den Haag Schoon!” is de mediacampagne die in maart van start is gegaan. Tevens zijn
Hagenaars beloond voor hun inzet om de stad schoon te maken.
Onderhoud groen
Naast het regulier groenonderhoud zijn 800 nieuwe straatbomen gepland in de wijken. In het kader
van “miljoen voor groen” is op verzoek van en tezamen met burgers diverse werkzaamheden
uitgevoerd om het groene aanzien van de stad te verbeteren en zijn gratis bomen voor de voortuin
aan de burgers verstrekt. In de grote groengebieden is hard gewerkt aan kwaliteitsverbeteringen. Zo
werden in Meer en Bos de paden hersteld en in het Zuiderpark is het 10-jarenplan in uitvoering
gegaan.
Het afgelopen jaar zijn in samenwerking met Aesculaap diverse alternatieve behandelmethoden voor
de kastanjebloedingsziekte getest. Een definitieve oplossing voor de kastanjeziekte is op dit moment
nog niet in zicht. Er staan nog ongeveer 4.300 kastanjebomen in Den Haag.
Onderhoud wegen
Ondanks het gepleegde wegenonderhoud in 2008 is de kwaliteit van de wegen achteruit gegaan. Dit
blijkt uit de tweejaarlijkse inspectie. In 2009 zal een kwaliteitsimpuls voor verbetering zorgen.
Toezicht flink aangescherpt
Er is extra ingezet op het naleven van wetten en regels op straat ten aanzien van het hondenbeleid,
uitstallingen en terrassen en huisvuil. Samen met de politie zetten we hiervoor acht
handhavingsteams in. Tevens zijn er in 2008 41 nieuwe hondenuitrengebieden bij gekomen.
12. Economie
Winkelstraten krijgen opknapbeurt
De Keizerstraat heeft een grote opknapbeurt gehad. Ook de Weimarstraat is nog verder ontwikkeld
als aantrekkelijke winkelstraat. Samen met ondernemers hebben we bovendien plannen gemaakt
voor het aanpakken van het Zeeheldenkwartier en het Hofkwartier-Prinsenstraat-Torenplein.
Minder rompslomp voor ondernemers
Met het project “Horeca1” kunnen horecaondernemers nu al met één formulier veel vergunningen
aanvragen. In 2009 willen we alle aanvragen gebundeld hebben in “Horeca2”. Ook maakten we een
start met de virtuele Bedrijvenbalie: ondernemers kunnen dan op afstand en via internet advies
inwinnen en vergunningen aanvragen.
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 11

Meer startende ondernemers van hoge kwaliteit
In 2008 voerden we samen met andere organisaties veel projecten uit om te voorkomen dat
ondernemers stoppen met hun bedrijf. Bijvoorbeeld met de KvK Coachpool, waarin beginnende
ondernemers worden begeleid en gecoacht.
13. Sport
Beach Stadion in Scheveningen trekt veel bezoekers en sporters
Op 30 mei opende de gemeente het Hommerson Beachstadion. Hier worden nationale en
internationale topsport beachevenementen gehouden, zoals beachvolleybal, beachsoccer en beach
hockey. De Dutch Masters en het WK Beachvolleybal onder de 19 jaar, evenals de nationale
bekerfinale Beachsoccer vonden in 2008 plaats. Zo’n 24.000 mensen bezochten het stadion en 3.750
sporters namen deel aan de toernooien. Tijdens de breedtesportactiviteiten rondom het beachstadion
waren ongeveer 7.000 sporters actief.
Kwaliteit gemeentelijke sportvoorzieningen verder verbeterd
De gemeente heeft de kwaliteit van de sportvoorzieningen verbeterd. Dit gebeurde onder andere
door de planmatige aanpak van onderhoud van binnen- en buitensportaccommodaties. Veertien
verenigingen kregen subsidie om hun verenigingsaccommodatie te verbeteren. De gemeente startte
met de aanleg van negen kunstgrasvelden. Tot slot is het Cruyff Court Schilderswijk Veld geopend.
Dit is het derde Cruyff Court in Den Haag.
ADO stadion
ADO Den Haag raakte eind 2007 in financiële problemen. De gemeente hielp door de
leningsvoorwaarden van de geldleenovereenkomst te versoepelen en een externe investeerder
verschafte nieuwe financiële middelen. Tevens deed de commissie De Vries onderzoek naar het
ontstaan van de financiële problemen bij ADO en de relatie tussen club en gemeente. In september
2008 was de club opnieuw in de problemen. Op basis van het rapport van de commissie De Vries
heeft de gemeente deze problemen, samen met de investeerder, opgelost door het hoofdgebouw te
kopen en de lening kwijt te schelden. Daarmee is vrijwel het gehele stadion eigendom van de
gemeente, die het aan ADO verhuurt.
Stimuleren sportdeelname krijgt veel aandacht
De gemeente investeerde veel om alle Hagenaars aan het sporten te krijgen. Bijzondere aandacht is
er voor senioren, gehandicapten, jongeren en Hagenaars van niet westerse afkomst. In de
sportstimuleringsprojecten werkte de gemeente nauw samen met onder andere sportverenigingen,
scholen en organisaties gericht op de Afrikaanse, Turkse en Marokkaanse doelgroep. Via de
Impulsregeling Brede Scholen, Sport en Cultuur zijn combinatiefunctionarissen aangesteld bij
scholen en sportverenigingen. Deze functionarissen bieden jongeren naschoolse sportactiviteiten
door de verenigingen op school.
14. Maatschappelijke ondersteuning
Aantal vrijwilligers in de gemeente blijft gelijk
Met verschillende initiatieven probeerden we vrijwilligers te werven en te behouden. Zowel voor
sociaal-cultureel werk als voor maatschappelijk activeringswerk. Het totaal aantal vrijwilligers in
2008 is stabiel gebleven.
12 | Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag

Deelnemers blij met opgeknapte club- en buurthuizen
De tevredenheid van deelnemers over de inrichting en het aanbod van buurthuizen neemt toe. In
2008 trokken we een miljoen euro uit voor het opknappen van tien buurthuizen.
Wachtlijst voor woningaanpassingen flink teruggedrongen
Met een grote inhaalslag hebben we de wachtlijst teruggedrongen van 3.400 naar 1.700 aanvragen.
Feesten voor de Taxibus
De tevredenheid over de Taxibus is weer toegenomen. Het aantal klachten is tot een nieuw record
gedaald. Daarom zijn er dit jaar drie feesten gehouden, voor 1.200 bezoekers.
Ouderen en gehandicapten doen mee in Den Haag
Met verschillende projecten bevorderden we de participatie van ouderen en gehandicapten. Zo
bonden we de strijd aan tegen eenzaamheid bij ouderen, met het project ‘2 tegen 1zaamheid’. En we
hielpen gehandicapte jongeren zelfstandig en zelfverzekerd hun leven in te richten. Door het project
‘Je bent jong en je wilt wat… in Den Haag’.
Minder gerealiseerde uren Huishoudelijke verzorging
De realisatie van huishoudelijke verzorging is met 1.673.000 uur iets lager uitgekomen dan 2007.
Oorzaken hiervoor zijn onder andere een nieuwe indicatiesystematiek (ten opzichte van de oude
indicatiesystematiek onder de AWBZ), een gebrek aan gemeentelijke ervaringscijfers ten tijde van
het opstellen van de begroting en het feit dat het de zorgaanbieders niet is gelukt om alle
geïndiceerde uren te leveren door afwezigheid van de klant (vakantie en ziekte) en gebrek aan
personeel (i.v.m. gespannen arbeidsmarkt).
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 13

14 | Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag

15. Welzijn (VERVALLEN)
16. Volksgezondheid en Zorg
Den Haag pakt overmatig alcoholgebruik aan
In april startten we met de campagne “Natuurlijk: matig met alcohol!” En in december startte de
campagne “Den Haag, een frisse blik op alcohol.” Deze campagne bestaat uit vijf deelcampagnes.
Veel aandacht voor seksualiteit en gezondheid
Eind november organiseerden we de Haagse Wereld Aidsweek. Met debatten, film- en
dansvoorstellingen en herdenking maakten we Hagenaren bewust van de gevaren van AIDS en
andere seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). Ook startten we met eerstelijns
seksualiteitshulpverlening aan jongeren, een landelijk initiatief. Met deze aanpak voorkomen we
seksuele problemen (ziektes, ongewenste zwangerschap, geweld).
Mobiele röntgenunit in de strijd tegen tbc
Met de nieuwe mobiele röntgenunit kan de GGD overal tuberculosezorg uitvoeren. Een onderzoek
kan zo gemakkelijk en laagdrempelig worden uitgevoerd. Zowel als voorzorg, als bij uitbraken.
Het aantal jongeren met overgewicht blijft toenemen
Ongeveer 1.700 kinderen hebben begeleiding gekregen om af te vallen. Ook hebben we campagne
gevoerd en lespakketten uitgedeeld.
Steeds meer suïcidale jongeren geholpen
Het project Suïcide Nazorg (SuNa) is een succes. 114 jongeren spraken in 2008 al met SuNa of zijn
door hen intensief gevolgd.
Ambulancezorg op hoog niveau
De Inspectie voor de Gezondheidszorg geeft de ambulancedienst van de gemeente een dikke
voldoende.
Sociaal-medische advisering neemt toe
De GGD adviseerde in 2008 ruim 25% meer over bijvoorbeeld arbeidsgeschiktheid,
woningaanpassingen en vervoersvoorzieningen.
17. Verkeer
Den Haag wordt steeds fietsvriendelijker
Met de fiets van Leidschendam naar Den Haag gaat nu een stuk sneller door de nieuwe fietstunnel
bij de IJsclubweg. Op twaalf andere plaatsen hebben we ook fietsprojecten voltooid. En in 2008
konden mensen een gratis fietsbeugel bij hun portiekwoning aanvragen. De bouw van een
fietsverbinding tussen de Spoorsingel en station Ypenburg is vertraagd. Dit geldt ook voor de
fietspaden Singel en Carnegielaan.
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 15

Randstadrail vervoert meer mensen dan verwacht
In 2008 vervoerde Randstadrail meer mensen dan verwacht. En ondanks ICT-problemen reed er
vanaf oktober iedere 2,5 minuut een trein. Daarmee hebben we onze doelstelling gehaald.
Knoop doorgehakt over Trekvliettracé
Dit jaar besloten Den Haag en het Rijk dat het Trekvliettracé er komt. Deze autoweg verbindt in
2016 knooppunt Ypenburg met de Binckhorst. Hiermee ontlasten we het verkeer op de A4 en de
A12. De Hubertustunnel is in oktober al geopend. De opening zorgde meteen voor betere
doorstroming in de noordkant van de stad.
Eerste schoolzone gerealiseerd
Bij de Theresiaschool hebben we de eerste ‘schoolzone’ aangelegd. Uiteindelijk willen we de wegen
rond alle scholen in Den Haag er hetzelfde uit laten zien. Hiermee vergroten we de veiligheid van de
scholieren.
Betaald parkeren nu ook in woonwijken
Vanaf oktober startten we met de invoer van betaald parkeren in tien woonwijken. Hiermee willen
we de parkeerdruk verminderen en het woonplezier verhogen. In september 2009 is het project
klaar.
18. Wonen
Verenigingen van Eigenaren (VvE) blij met speciale balie
De toenmalige Minister Vogelaar opende in april de VvE-Balie. Hier kunnen mensen terecht voor
allerlei zaken. Bijvoorbeeld over het oprichten van een VvE, een subsidieaanvraag of hulp bij
conflicten. De balie is een succes. Veel mensen maakten er al gebruik van.
Grote wooncontrole in Laak
We hebben heel Laak gecontroleerd op onrechtmatige bewoning. Meer dan de helft hebben we
fysiek bezocht. Bij de overige huizen deden we een digitale controle. In bijna 10 procent van de
huizen was iets niet in de haak. Deze huizen werden bijvoorbeeld onderverhuurd. Ook kwamen we
200 hennepplantages tegen, ook buiten Laak.
19. Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst
Masterplannen krijgen steeds meer vorm
De masterplannen Binckhorst en Erasmusveld-Leywegzone zijn klaar en goedgekeurd. Voor Knoop
Moerwijk en Scheveningen Kust zijn we al een heel eind op weg. Bewoners hebben hun bijdrage aan
de plannen geleverd in een samenspraaktraject. Met de masterplannen geeft de gemeente aan hoe de
gebieden er in 2020 uitzien.
Verbouwing Den Haag Centraal verder voorbereid
In 2008 maakten we veel afspraken met ontwikkelaars over de bouw van Den Haag Nieuw Centraal.
Ook startten we met het bouwrijp maken van het Koningin Julianaplein.
En we hebben knopen doorgehakt over de startplaats van het Haags Startstation Erasmuslijn.
16 | Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag

Herinrichting petroleumhaven en Laakhavens-West gestart
Op verschillende plekken in de Petroleumhaven zijn we begonnen met bouwen. Een
bedrijvencomplex in de Spoorstrook is al klaar. De Rac-hallen zijn opgeknapt en geschikt gemaakt
voor zowel culturele evenementen als kantoorruimte.
Meer dan 10.000 woningen opgeleverd in Leidscheveen en Ypenburg
Eind oktober waren er zo’n 8.700 woningen klaar in ons deel van Ypenburg. In de wijken Lanen en
Velden in Leidscheveen zijn ook veel woningen en voorzieningen opgeleverd. De meeste
vergunningen voor De Dijken zijn verleend en we zijn ook daar gestart met de bouw.
20. Milieu
Actieplan luchtkwaliteit
In april 2008 is het actieplan luchtkwaliteit vastgesteld. In dat kader krijgen eigenaren van auto’s die
hun oude auto voor sloop aanbieden een slooppremie. Daarnaast is de milieuzone ingevoerd,
waardoor het aantal vervuilende vrachtwagens in de binnenstad is gedaald van 40% naar 15%. Het
actieplan voorziet ook in het subsidieren van roetfilters, waar niet veel gebruik van wordt gemaakt.
Gemeente investeert in klimaat en duurzame energie
In 2010 willen we dat gemeentelijke organisatie CO2-neutraal is door energiebesparing, duurzame
opwekking en compensatie. Om dat te bereiken hebben we alle gebouwen onderzocht op
energieverbruik.
Daarnaast verleenden we subsidie aan verschillende energieprojecten, zoals aardwarmte,
stadswindmolens en woningisolatie. Met het project aardwarmte kunnen ongeveer 4.000 woningen
voorzien worden van duurzame energie.
Regenwater komt niet altijd meer in het riool terecht
Op verschillende plaatsen laten we regenwater nu direct in het grondwater terechtkomen. Op deze
manier gaat het regenwater niet naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie en blijft het schone water in
de wijk waar het viel.
21. Internationale zaken, promotie en communicatie
Den Haag gekozen tot nieuwe voorzitter van Eurocities
Dit jaar werd in Den Haag de jaarvergadering van Eurocities gehouden. Dit is een
samenwerkingsverband van grote steden in Europa. Het congres was een groot succes. We zijn
gekozen tot voorzitter voor de komende twee jaar.
Internationale bekendheid van de stad verder versterkt
Dit jaar hebben we hard gewerkt om ons te profileren als ‘Stad van recht en vrede’. Zo investeerden
we 5 miljoen euro in het Legal Heritage Center, een archief van de tribunalen in de stad. Ook
werkten we hard om internationale organisaties naar de stad te krijgen. En we versterkten onze
samenwerking met onze partnersteden Warschau en Juigalpa.
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 17

Nulmeting
Realisatie
2007
Begroting
2008
Topindicatoren
Programma Nr Topindicatoren Realisatie
2008
4 Openbare orde en 1 Beoordeling gevoel van onveiligheid in eigen stadsdeel en Den Haag als geheel
Veiligheid
- percentage dat zich wel eens onveilig voelt 27,4% 27% 27,9% 46,4%
- percentage dat zich vaak onveilig voelt 5,8% 4,5% 4,6% 9,1%
2 Politiecijfers over opgenomen aangiften 42.189 39.000 41.931 54.605
18 Jeugdcriminaliteit: aantal 12 t/m 24-jarige Haagse verdachten 3.544 3.700 3.819 2.802
5 Cultuur
3 Aantal cultuurvoorzieningen in de stad naar type 67 66 66 66
(6, 7 en 8 zijn
- Kunstzinnige vorming 1 1 1 1
vervallen)
- Beeldende Kunst en vormgeving 6 6 6 6
- Accommodaties 16 15 15 15
- Muziek 10 10 10 10
- Toneel en dans 10 10 10 10
- Film, video en letterkunde 7 7 7 7
- Amateurkunst 4 4 4 4
- Musea 9 9 9 9
- Overige kunst 4 4 4 4
4 Percentage inwoners dat in de afgelopen 12 maanden minimaal 1 culturele voorziening heeft 58% 67% 56% 66%
bezocht
5 Oordeel bezoeker over aanbod cultuurvoorzieningen (uitgedrukt in de schaal van 1 – 10) 7,4 7,4 7,2 7,4
6 Onderwijs 16 Onderwijs: aantal jongeren van 12 – 23 jaar zonder startkwalificatie 3.145 4.370 4.400 5.394
7 Burgerschap 9 Participatiegraad: percentage Hagenaars dat vrijwilligerswerk doet 19% 23% 19% 21%
18 | Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag

Programma Nr Topindicatoren Realisatie Begroting Realisatie Nulmeting
2008 2008 2007
8 Werk en Inkomen 10 Verhouding tussen werkzame en werkloze beroepsbevolking
- percentage werkloze beroepsbevolking t.o.v. totale beroepsbevolking 4,2% 5,8% 6,83%
- verhouding werkloze en werkzame beroepsbevolking 1:23,7 1:16 1:15
11 Bijstandsvolume als percentage van de huishoudens in Den Haag 8,3% 10,7% 11,2% 11,2%
12 In- en uitstroom uit bijstand (percentage)
- Instroom 24% 24% 25% 25%
- Uitstroom 27% 36% 35% 35%
13 In- en uitstroom uit gesubsidieerde arbeid (percentage)
- Instroom 27,7% 39,9% 22,4%
- Uitstroom 32,6% 22,7% 22,7%
17 Jeugdwerkloosheid: percentage werkzoekende, werkloze jongeren (16 t/m 24 jaar) 4,9% 11,5% 6,3% 11,6%
9 Armoedebestrijding 14 Percentage huishoudens met een inkomen tot 105% van het minimum 14,7% 15,7% 15,9% 15,9%
15 Percentage minima dat gebruik maakt van voorziening bijzondere bijstand (bereik) 49,7% 66% 58% 58%
11 Leefbaarheid 19 Oordeel inwoners over woonomgeving 7,0 7,0 6,9
20 Schoonheidsgraad van de stad: niveauverdeling beeldbestek vegen
- Den Haag totaal 4 4 4
- Binnenstad (kernwinkelgebied) 5 5 5
- Boulevard Scheveningen en Koekamp 5 5 5
- Grotiusplaats 5 5 5
12 Economie 21 Ontwikkeling BBP van (de regio) Den Haag n.n.b. 1 €13,500
€13,262
mld
mld
22 Waardering ondernemingsklimaat Den Haag door ondernemers n.n.b. 1 6,5 6,5
14 Maatschappelijke 23 % cliënten dat tevreden is over het functioneren van het WMO-loket n.n.b.
ondersteuning
2 81% 71% 71%
24 Aantal mensen met beperking dat zelfstandig woont afgezet tegen het aantal mensen dat
Geen meting in 2008 27.797/ 27.797/
intramuraal woont
6.056 6.056
25 Aantal dak- en thuislozen met trajectplannen afgezet tegen totaal aantal dak- en thuislozen 1000/2000 1300/2000 582/2000 300/2000
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 19

Programma Nr Topindicatoren Realisatie Begroting Realisatie Nulmeting
2008 2008 2007
17 Verkeer 26 Ritvervoerwijze verplaatsingen binnen Den Haag, Den Haag uit en Den Haag in
n.n.b. 3
- Auto 37%
- Openbaar vervoer 16%
- (brom)Fiets 16%
- Lopen 30%
27 Aantal verkeersdoden en gewonden
- Ziekenhuisgewonden 180 171 141 148
- Verkeersdoden 7 12 10 9
28 Objectieve bereikbaarheid: reistijdenmatrix van verkeersstromen Geen gegevens beschikbaar in 2008
18 Wonen 29 Volume zoektijd woningzoekenden: aantal woningzoekenden*gemiddelde zoektijd nieuwe Geen gegevens b 37% eschikbaar in 2008
woning
3
30 Aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen 2.451 3.800 2.372 2.471
- waarvan % sociale woningen n.n.b. 5 30% 32% 12%
31 Aantal scheefwoners 9 Geen meting in 2008
20 Milieu 32 Aantal bewoners dat woont langs wegvakken waarin normen PM10 en NO2 voor de
luchtverontreiniging overtreden worden
33 % CO2 neutraliteit van de stad (uitstoot en opname) Geen gegevens beschikbaar in 2008
34 Het aantal woningen dat boven de wettelijke voorkeursgrenswaarde en maximaal toelaatbare
20 | Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag
geluidsnorm uitgaat ten gevolge van het wegverkeer
35 Aantal instellingen in het cluster vrede-recht 77 75 72 71
36 Aantal internationale congressen n.n.b. 165 169 162
Aantal congresdeelnemersdagen n.n.b. 112.000 130.896 110.817
37 Aantal toeristen:
- hotelgasten uit het buitenland n.n.b. 6 269.000 264.000 264.000
- aantal hotelovernachtingen van buitenlandse gasten n.n.b. 6 570.000 560.200 560.200
21 I nternationale
zaken, Promotie
en Communicatie

1 Ecorys maakt in juli 2009 de realisatiecijfers 2008 bekend.
2 Realisatie 2008 is begin mei 2009 bekend.
3 Aangegeven kan worden de gemiddelde doorstroomsnelheid op de hoofdstructuur auto en openbaar vervoer met een betrouwbaarheidspercentage. In 95% van de gevallen wordt
op de ring een gemiddelde snelheid van 40 kilometer per uur gehaald. De snelheid is nog niet hard gemaakt en kan nog wijzigen naar bijvoorbeeld 35 kilometer per uur of 45
kilometer per uur. Op dit moment is nog niet duidelijk wanneer de snelheid hard gemaakt is. In mei 2009 wordt de definitieve snelheid verwacht.
4 Het aandeel sociale woningen is pas na accountantsverklaring sociale verhuurders bekend.
5 De gegevens van de sociale verhuurders Haaglanden (SVH) worden op dit moment geanalyseerd. Hierdoor kan de berekening nog niet worden opgenomen.
6 Het CBS stelt de gegevens pas in de loop van 2009 beschikbaar.
Samenvatting Jaarverslag 2008 Gemeente Den Haag | 21

Colofon
Uitgave
Gemeente Den Haag
Bestuursdienst
Directie Financiën
Bezoekadres
Spui 70, Den Haag
Postadres
Postbus 12600
2500 DJ Den Haag
E-mail: financiën@bsd.denhaag.nl
Ontwerp
Teresa Jonkman (bNO)
Fotografie
D. van Keulen
C.E.A. Macknack
D. Hoogduin
V.J. Hillen
L. Bos
H.J. Scholten
Productie
Gemeente Den Haag
Intern Dienstencentrum
April 2009

m
e
e
m
e
e
m
e