september 2011 - s-Graveland

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
KERKEN SAMEN — SAMEN K ERKEN
JAARGANG 30
NUMMER 8
SEPTEMBER 2011
Kerken Samen – Samen Kerken (KSSK)
is een gezamenlijke uitgave van:
de Hervormde Gemeente ’s-Graveland
de Hervormde Gemeente Kortenhoef
de Protestantse Gemeente ‘de Graankorrel’
INHOUDSOPGAVE
Redactie pagina 02
Administratie pagina 02
Contactadressen van de kerken pagina 03
Erediensten Hervormde Gemeente ’s-Graveland pagina 04
Informatie Hervormde Gemeente ’s-Graveland pagina 06
Gezamenlijke informatie Hervormde Gemeentes pagina 18
Jeugd pagina 19
Verantwoording tekening omslag: Albers bijbelse tekeningen (Joh. 14, 2) /theologische uitgeverij
Narratio, Gorinchem

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
REDACTIE
Kopij voor dit blad kunt u inleveren bij de redactie van uw gemeente.
Uiterste inleverdata van kopij voor de eerstvolgende twee edities:
30 september
28 oktober
Redactie Hervormde Gemeente ’s-Graveland
mw. R. Kleijn
Harinxmahof 6
1244 RC Ankeveen
tel.: 035 – 656 2490
email: kleijn@kssk.nl
Redactie Hervormde Gemeente Kortenhoef
dhr. F. van Weeghel
Julianaweg 18
1241 VW Kortenhoef
tel.: 035 – 656 4239
email: vanweeghel@kssk.nl
Redactie Protestantse Gemeente ‘De Graankorrel’
dhr. J. Hoekstra
Koninginneweg 74
1241 CW Kortenhoef
tel.: 035 – 656 1550
email: hoekstra@kssk.nl
ADMINISTRATIE
Abonnementstarief: € 12,50 per jaar.
Gironummer KSSK: 2648558 t.n.v. Kerken Samen, Ankeveen.
Voor alle vragen over abonnementen, adreswijzigingen e.d. kunt u kontakt
opnemen met:
mw. R. Kleijn
Harinxmahof 6
1244 RC Ankeveen
tel.: 035 – 656 2490
email: kleijn@kssk.nl

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
HERVORMDE
GEMEENTE
’S-GRAVELAND
Predikant:
Ds. F.A.J. Heikoop
Noordereinde 12
1243 JG 's-Graveland
tel.: 035 - 656 0598
Scriba:
mw. J.M. Pranger-Westland
Harinxmahof 2
1244 RC Ankeveen
tel.: 035 - 656 3260
email: scriba@
hervormdegemeentesgraveland.nl
CONTACTADRESSEN
HERVORMDE
GEMEENTE
KORTENHOEF
Predikant:
Ds. F.A.J. Heikoop
(crisis pastoraat)
tel.: 035 – 656 0598
Bijstand in het pastoraat
wordt verleend door:
Ds. J. Teding van Berkhout
tel.: 035-6214383
Opbeltijden:
Dinsdag en donderdag:
van 9.00 - 9.30 uur en
van 19.00 - 19.30 uur
Scriba:
dhr. C.A.M. van der Lelie
Kortenhoefsedijk 65
1241 LR Kortenhoef
tel.: 035 - 656 2821
email:
lidavanderlelie@gmail.com
PROTESTANTSE
GEMEENTE
‘DE GRAANKORREL’
Predikant:
Ds. C.A. Davidse
B. van Beeklaan 27
1241 AC Kortenhoef
tel.: 035 - 656 9182
Vrije dag: woensdag
Opbeltijden:
maandag, dinsdag, donderdag,
vrijdag
van 9.00 - 9.30 uur en van
19.00 - 19.30 uur
Scriba:
mw. J.P. Hinloopen-Nieuwpoort
Reigerlaan 35
1241 EC Kortenhoef
tel.: 035 - 656 0995
email:
ankiehin@kpnplanet.nl

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
EREDIENSTEN
HERVORMDE GEMEENTE ’S-GRAVELAND
De diensten zijn ‘live’ op de website www.hervormdegemeentesgraveland.nl te volgen. Ook vindt u
daar de diensten van (ongeveer) de laatste 3 maanden. Bezoek onze website en klik op ‘opnames’. U
kunt kiezen uit luisteren naar de eventuele live uitzending of een eerdere opname beluisteren of
downloaden.
Zondag 18 september 10.00 uur Ds. F. A. J. Heikoop
Opening Winterwerk
mmv. Kinderkoor
Grace uit Hilversum
Coll.: College van Kerkrentmeesters
/Diaconie: voor de jeugdclubs
Extra Coll.: Predikantsplaats
Zondag 25 september 10.00 uur Ds. S. Jumelet, Zaltbommel
Coll.: College van Kerkrentmeesters
/Diaconie
Zondag 02 oktober 10.00 uur Ds. F. A. J. Heikoop
Bediening Heilig Avondmaal Coll.: College van Kerkrentmeesters
/Diaconie
Extra Coll.: Predikantsplaats
- 4 -

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
INFORMATIE HERVORMDE GEMEENTE ’S-GRAVELAND
Meditatie
Psalm 77 vers 21: Gij leiddet Uw volk als een
kudde, door de hand van Mozes en Aäron.
In deze 77ste Psalm daar schrijft de dichter,
daar zingt de dichter over de strijd van Gods
kerk, en door welke moeitevolle wegen en
paden het in dit leven kan gaan. Roepend om
gehoor te vinden, om bij de Here God gehoor
te vinden, roept en smeekt hij onverpoosd,
maar zijn ziel blijft ongetroost. Hopen is er
niet meer bij, hele nachten ligt hij wakker. En
dan is daar die brandende vraag naar het
waarom. Zou God Zijn genade vergeten, nooit
meer van ontferming weten? Het is een
ondragelijke gedachte dat de Rechterhand
van de allerhoogste veranderd is. Maar de
dichter kan het niet geloven, dat Gods
Rechterhand verkort is.
In geloof blijft de stem van de dichter roepen
tot de Here God. En de Here God doet hem
gedenken, aan de daden en wonderen van
ouds. Ik zal gedenken hoe voor dezen, ons de
Here heeft gunst bewezen! Gods Rechterhand
is niet verkort, niet veranderd. Luther zegt
daarvan: de Rechterhand van de Allerhoogste
verandert alles! De Here God is trouw in Zijn
goedheid, dat is waar de dichter oog voor
krijgt.
De Here God die Zijn volk bevrijd heeft, dat is
wat hij mag gedenken. De uittocht! De
exodus! De bevrijding van Israël uit het land
van duisternis en dood. Gedenk het toch: God
maakte een weg waar geen weg was. Zijn pad
was door de zee! Zeker, Gods weg was in
Heerlijkheid, wij kunnen God niet narekenen.
Want als Hij de bodem van de zee heeft
drooggemaakt, vloeit even later het water
toch weer terug. Lang niet altijd zie je Gods
voetstappen in het zand, soms spoelt de zee
erover, en het is alsof de Here God er nooit
geweest is. Maar vergis u niet, Hij was er, en
- 5 -
Hij zal er zijn altijd! Ook als het water u tot
aan de lippen komt, dan ook!
Door Mozes, de Middelaar van het oude
verbond, en Aäron, de Hogepriester van het
oude verbond, leidde de Here God Zijn volk
als een kudde. Maar méér dan Mozes en
Aäron is met ons, met Zijn gemeente, die Hij
ook nu nog leidt als een kudde.
Israël loofde Gods goedertierenheid, en Zijn
barmhartigheid verandert niet. Veranderenherhalen-opnieuw
doen, veranderenomvormen.
De Here God herroept niet wat Hij
éénmaal heeft gesproken. Hij begint opnieuw
en wijst ons door Zijn Heilige Geest steeds
weer naar Zijn Geliefde Zoon, Jezus Christus.
Hij kreeg geen antwoord: Mijn God, Mijn God,
waarom hebt Gij Mij verlaten! Gods
Rechterhand,...God steekt ons Zijn eigen Hand
toe! En die Hand is… een voor ons zondaars,
aan het vloekhout doorboorde Hand! Die
Hand steekt Hij Zijn gemeente toe.
Die Hand steekt Hij uit, in nacht en nood, in
aanvechting en eenzaamheid. Dat is de blijde
boodschap, voor u die van verdriet neder zit,
door ziekte of moedeloosheid. Maar de Here
God laat nooit los, Hij zal u niet begeven en
niet verlaten! Hij verlaat niet wat Zijn Hand
begon, de Here God heeft ons lief in zijn Zoon
Jezus Christus, ja, zo lief dat Hij het liefste wat
Hij had, Zijn Zoon, los te laten,om ons Zijn
Hand toe te steken,en te redden! Zo leidt de
Here God ons als een kudde, door Zijn
Rechterhand, de Here Jezus Christus.
Hebben wij dat verdiend? Nee zeker niet!,
Maar.. wie zal beschuldiging inbrengen tegen
uitverkorenen Gods? God is het die
rechtvaardig maakt. Christus is voor ons
gestorven, Christus is voor ons opgewekt,
Christus is het die aan de Rechterhand van
God is, die ook voor ons bidt. Wij zijn bevrijd,
vrijgekocht door het dierbaar bloed van Jezus
Christus.
Hoog verheven is deze Rechterhand, en sterk
is deze Rechterhand. Hij laat niet los, Hij leidt
Zijn kudde, Zijn gemeente, door de woestijn

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
van dit leven heen. Want, Zie: Ik heb u in de
beide Handpalmen gegraveerd, uw muren zijn
steeds voor mij.
Onveranderlijk is Gods Liefde, en wij hebben
Hem lief, omdat Hij ons eerst heeft Lief
gehad!
God gaat zijn ongekende gang
vol donkere majesteit,
die in de zee zijn voetstap plant
en op de wolken rijdt.
Geliefde Gods, schept nieuwe moed,
de wolken die gij vreest,
zijn zwaar van regen, overvloed
van zegen die geneest.
Zoudt gij verstaan, waar Hij u leidt?
Vertrouw Hem waar Hij gaat.
Zijn duistere voorzienigheid
verhult zijn mild gelaat.
Hoe blind vanuit zichzelve is
het menselijk gezicht
Godzelf vertaalt de duisternis
in eindelijk eeuwig licht.
William Cowper (1731-1800)
W. Kroon
Met wie wij meeleven
De heer Jan van Dort, Ankeveensepad 4, kreeg
het slechte bericht dat hij aan een ernstige
ziekte lijdt waarvoor geen behandeling is die
tot genezing zou kunnen leiden. Een grote
tegenslag, waardoor de toekomst er zo heel
anders uitziet dan gehoopt. Maar wanneer we
beseffen hoe kwetsbaar en broos ons leven
op aarde is, dan mogen we ook weten van
een Vader in de hemel die voor al Zijn
kinderen altijd een toevlucht is in gevaren. Hij
wil Zich over ons ontfermen en ons leven
vasthouden en bewaren tot in eeuwigheid.
We wensen de heer Van Dort en zijn vrouw en
kinderen de nabijheid van God toe op hun
weg.
- 6 -
Ria van den Broeck, Julianaweg 1, krijgt
aanvullende behandelingen. We hopen en
bidden dat ze de ziekte waaraan zij lijdt zullen
indammen. Ook voor andere zieken in de
gemeente, hier niet bij name genoemd, willen
we om kracht en troost bidden.
Geboorte
Een hartelijke felicitatie gaat er naar het
echtpaar Thomas en Mariska Boegschoten,
Houtrib 21 te Huizen. Na hun dochter Esmee
ontvingen zij nu een zoon, die zij de naam
Quinten gegeven hebben. We delen in hun
dankbaarheid aan de Schepper van alle leven.
Iedere geboorte mogen we ervaren als een
geschenk, een wonder van onze God. We
hopen en bidden dat Quinten mag opgroeien
en dat er in zijn hart veel liefde zal zijn voor
zijn Vader in de hemel en voor de mensen om
hem heen.
Huwelijksjubileum
Verschillende echtparen vieren deze dagen
een huwelijksjubileum. Op 27 augustus was
het echtpaar Bouter-van Vegten uit Huize
Brugchelen 70 jaar getrouwd. Op 12
september is het 65 jaar geleden dat de heer
en mevrouw Van den Broeck- Gijzel, Kerklaan
40, elkaar het ja–woord gaven.
We wensen alle jubilarissen van harte geluk
met deze mijlpalen en we hopen dat ze met
allen die hen lief zijn blijde dagen mogen
hebben. We delen in hun dankbaarheid en
hopen dat de Here God hen nog lang wil
sparen voor elkaar en voor allen rondom hen.
Gemeenteavond
Op woensdag 28 september zal er om 20.00 in
onze kerk een gemeenteavond gehouden
worden voor alle leden van onze gemeente.
Er zal dan de zogenaamde zes-jaarlijkse

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
stemming plaatsvinden. In deze stemming, die
iedere zes jaar gehouden wordt, gaat het om
de vraag hoe de kerkenraadsleden in onze
gemeente verkozen worden. Gebeurt dat
door de gemeenteleden zelf of heeft ook de
kerkenraad daarin een bepaalde rol. Op de
gemeenteavond ontvangt u verdere
informatie en alle belijdende leden van onze
gemeente kunnen daarna aan de stemming
deelnemen. Uiteraard zijn ook doopleden en
geboorteleden van onze gemeente welkom.
Daarna hoop ik verslag te doen van wat ik in
de drie maanden voorafgaande aan de
zomervakantie tijdens mijn studieverlof heb
gedaan. Ik heb me bezig gehouden met de
islam; met name het leven en de werken van
de grondlegger van de islam, Mohammed,
heb ik daarbij onder de loep genomen.
Interessant om te lezen waren de
overleveringen over zijn talrijke relaties en
huwelijken. Daarnaast heb ik mij ook bezig
gehouden met de vraag hoe vanaf het
ontstaan van de islam tegen Mohammed is
aangekeken vanuit de christelijke kerk. Graag
vertel ik u meer hierover.
Catechisatie
Informatie over het nieuwe
catechisatieseizoen kunt u vinden onder de
gezamenlijke berichten van de Hervormde
Gemeenten van Kortenhoef en ’s-Graveland.
Belijdeniscatechisatie
De belijdeniscatechisatie is in de eerste plaats
bedoeld voor degenen die van plan zijn
belijdenis te gaan doen. Maar ook als je er
nog niet helemaal uit bent of je dat wel zult
doen, zien we je graag op de
belijdeniscatechisatie. Deze vorm van
catechisatie is namelijk een prima
mogelijkheid om daar achter te komen!
Sommigen leggen op jonge leeftijd, na het
volgen van de gewone catechisatie, belijdenis
van het geloof af. Er komt immers een tijd in
- 7 -
je leven dat je op eigen benen wilt staan. Je
wilt verantwoordelijk zijn voor je eigen leven.
Je ouders, de school en andere mensen
hebben je daarbij geholpen. Dat geldt ook
voor je geloofsleven. Je ouders hebben je
laten dopen, maar nu wil je als zelfstandig lid
van de gemeente God dienen en Jezus
navolgen. De belijdeniscatechese bereidt je
voor op het ‘ja’ voor God in het midden van
de gemeente, en daarmee om deel te nemen
aan het Heilig Avondmaal. Maar regelmatig
leggen ook oudere gemeenteleden belijdenis
van het geloof af. Het kan er soms destijds
niet van gekomen zijn. Of de interesse voor
het geloof is pas in een latere periode van het
leven ontstaan. Je bent nooit te oud om
belijdenis te doen. Bezig zijn met de dingen
van Gods Koninkrijk geeft vreugde in het
leven, ongeacht hoe oud je bent. En Jezus
Christus belijden, daar krijgt zelden iemand
spijt van. Belijdenis doen vormt een soort
markeringspunt in je leven. Je gelooft
misschien al langer in God, maar omdat je je
steeds meer bewust wordt van de waarde van
deze relatie, wil je aan jezelf en de gemeente
kenbaar maken dat God voor jou belangrijk en
onopgeefbaar is. Neem even contact op met
mij als je geïnteresseerd bent. Dan kunnen we
in onderling overleg een geschikt moment in
de week uitkiezen voor de bijeenkomsten.
F.A.J. Heikoop
Wij gedenken
Willemijntje Lijntje van Rijn – de Kloet (geb.8
december 1929 Kortenhoef – overl.1 augustus
2011 Blaricum).
Voor de oude bekenden in Kortenhoef en ’s-
Graveland is het wel bekend als we zeggen
dat Wil de Kloet geboren werd in een van de
twaalf huizen. De eerste zestien jaar van haar
leven woonde ze daar. Toen naar de
Oranjeweg en na het trouwen op 16
november 1954 met Jan van Rijn naar de villa
in het Spanderswoud. Vijf kinderen werden er
geboren. Daar heb je dan als moeder wel je
handen aan vol.Toch bleef er – samen met

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
haar man Jan – tijd over om kostersechtpaar
van de kerk te zijn. Ze gaf haar inzet voor de
vrouwenvereniging van de kerk en bezocht
mensen met een bloemetje. Thuis las ze graag
en maakte dagelijks de puzzel uit de krant. Ze
genoot van vakanties, in mei van de
rododendrons in Gooilust en van de
kleinkinderen. Wat was ze intens met het
geloof verbonden! Tijdens haar leven gaf ze al
de tekst voor de rouwkaart en de
samenkomst na haar overlijden: “Want waar
uw schat is, daar zal ook uw hart zijn”. Diepe
woorden uit Mattheüs 6 die op 8 augustus
klonken in het kerkgebouw te midden van
kinderen, kleinkinderen, familie en vrienden.
Ook de liederen waren al door haar
aangegeven: Psalm 68 waarin de lof van God
bezongen wordt en het mooie “Als g’ in nood
gezeten……” Van de kinderen woont er geen
meer in ’s-Graveland. Maar we wensen hen
allen Gods nabijheid toe in het omgaan met
dit verlies. Mensen komen en gaan, maar
onze God is van eeuwigheid. Bij hem je schat
te vinden, is het allergrootste.
Ds.Ch.J.Sjollema
Van de kerkenraad
Aan het eind van dit jaar zijn aftredend en niet
herkiesbaar
zr. L. de Ronde (diaken) en
br. W. Kroon (ouderling).
Een hartelijk woord van dank gaat naar hen
uit voor de inzet van de afgelopen jaren.
Aftredend en herkiesbaar zijn zr. H. Z. Limon-
Jabbar (ouderling),
zr. L. Hagedoorn- Guns (ouderlingkerkrentmeester),
zr. Y. E. van ‘t Riet –Meijer(diaken)
en br. A. A. Niesing (ouderling-
kerkrentmeester).
Aan de gemeente een vriendelijk doch
dringend verzoek namen in te dienen van
belijdende en meelevende leden van onze
gemeente, die de ontstane vacatures zouden
kunnen opvullen in het komende jaar.
Namen dienen ondertekend te worden
ingediend voor 1 oktober bij de scriba,
- 8 -
Mw. M. Pranger, Harinxmahof 2, 1244 RC
Ankeveen.
College van Kerkrentmeesters
Opbrengst van de collectes
College van Kerkrentmeesters:
17 juli € 112,55
Coll.bon
26%
24 juli € 125,19 33%
31 juli € 78,92 28%
07 aug € 90,30 33%
14 aug € 131,80 35%
21 aug € 114,55 24%
28 aug € 110,17 25%
04 sept € 155,66 21%
Instandhouding predikantsplaats:
24 juli € 92,00 33%
07 aug € 100,74 30%
21 aug € 153,35 13%
04 sept € 134,05 21%
(Om het gebruik van collectebonnen te
stimuleren vermelden we het %
collectebonnen per collecte)
Ontvangen gift van de erven van zr. Van Rijn –
De Kloet € 500,00.
Allen hartelijk dank voor uw gaven.
Postbanknummer College van
Kerkrentmeesters: 491804 t.n.v. Kerkvoogdij
Herv. Gem. ’s-Graveland.
Collectebonnen
Collectebonnen zijn verkrijgbaar door storting
van het bedrag op gironummer 531924 ten
name van Hervormde Gemeente ’s-
Graveland.
Er zijn boekjes beschikbaar met een drietal
waardes, te weten:
15 euro (20 x 0,75)
25 euro (20 x 1,25)
45 euro (20 x 2,25)

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
Als u bij uw overschrijving vermeldt welke
waarde(s) u wilt ontvangen, dan zult u, bijna
per ommegaande, de door u bestelde boekjes
ontvangen.
Voor verdere informatie kunt u bij
ondergetekende terecht, of bij één van de
andere kerkrentmeesters.
Een hartelijke groet aan u allen,
Namens het College van Kerkrentmeesters,
Mart Flink
Vergaderen is diefstal
In vergaderingen staan de belangrijkste
opmerkingen in tussenzinnen. Zo werd
terloops opgemerkt: ‘Zouden we niet eens
minder moeten vergaderen. Meer handen aan
het bed?’ In al het geruis verdween die
opmerking onder tafel.
Maarten ‘t Hart vertelde eens in paniek te
raken als hij moest vergaderen. ‘We leven
maar slechts zeventig, soms tachtig jaar. Zó
mogen we onze tijd toch niet verkwanselen?’
Ik zou ‘t Hart zeggen: ‘Het is een uitstekend
middel om je eenzaamheid te verdrijven. En je
hoeft niets te zeggen’
Willem Barnard, onlangs overleden, vond een
vergadering een uitstekende plaats om te
dagdromen. ‘Mits je erin slaagt het
binnenwaarts draaien van de ogen
onopvallend te laten gebeuren, is de
vergadering een ideale droomgelegenheid. Je
bent bescheiden, dus niemand verwacht dat
je meer zult doen dan er bij te zijn. Geeft God
het zijn beminden soms niet in de slaap? En
wie weet juist dáárom wel op een
vergadering!’
Anderen grijpen wel de gelegenheid aan de
cirkels van Archimedes door elkaar te
husselen en het denken stop te zetten.
Vergetend, met een variatie op Prediker, dat
het langs-elkaar-heen-praten een ‘vermoeiing
des vleses’ is. Kans zien denkers te laten
veranderen in likkers en stokers, hen laten
vergeten wat Spreuken al schreef: Woorden
- 9 -
met wijsheid gesproken zijn als gouden
appelen op zilveren schalen.
Wegblijven uit een vergadering: ‘Kees zal wel
een andere vergadering hebben!’ Kerkelijke
vergaderingen als een Bijbelse opdracht. Zij
het dat een oud-secretarisgeneraal van de
synode eens zei: ‘Evenals ik (met Kierkegaard)
liever goed gehangen zou willen zijn dan
slecht getrouwd, zo zou ik liever achter de
askar lopen dan secretaris van de synode zijn.’
Maar, zo beluisterde ik, is voor velen een
synode een voorhof van de hemel.
Vergaderen: uitrusten, uitleven? Of: vakantie
vieren en lanterfanten? Dit alles bij de prijs
van de schepping inbegrepen. Geef de geest
de gelegenheid één van de acht a’s te laten
staan: vergaaaaaaaaderingen. Want met een
variant op het achtste gebod: Gij zult niet de
tijd van een ander stelen! Met een keurige
toelichting van de Catechismus: alle misbruik
van verkwisting van uw tijd en die van een
ander is verboden!
In de verwachting dat u genoten heeft van
vakantie en uitziet naar een nieuw
vergaderseizoen.
DOOR: Jan de Vries
UIT: Kerkblad voor Hilversum d.d. 3 sept 2011
De Nederlandse Geloofsbelijdenis
De Nederlandse Geloofsbelijdenis is jarig: 450
jaar geleden maakt Guido de Brès de tekst
openbaar. Hij gooide het document in de
nacht van 1 op 2 november over de muur van
het kasteel in Doornik, om zijn diepste
overtuiging onder de aandacht van de
overheid te brengen.
Hieronder volgt een tweetal artikelen uit de
Waarheidsvriend van 1 september 2011
waaruit de actualiteit en de grote waarde van
deze Geloofsbelijdenis blijkt, tevens de
afscheidsbrief van Guido de Brès aan zijn
vrouw Catherine, voordat hij werd
geëxecuteerd.

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
Kerkelijke verzetsliteratuur
Doodsdreiging haalt de geloofskern naar
boven
Een situatie van doodsdreiging haalt naar
boven wat wezenlijk is. Zo heeft de kerk de
Nederlandse Geloofsbelijdenis destijds
ontvangen: als een getuigenis van waar het
echt op aankomst in een leven volgens het
Evangelie.
Afgelopen voorjaar mocht ik een lezing geven
voor theologiestudenten aan het seminarium
te New Brunswick, een opleidingsinstituut
voor predikanten van de hervormde kerk van
Amerika (Reformed Church of America, RCA).
In de betreffende lezing stelde ik op enig
moment de Nederlandse Geloofsbelijdenis
aan de orde. Omdat ik ervan uitging dat mijn
Amerikaanse gehoor deze belijdenis niet
kende, nam ik even de tijd om uit te leggen
wat voor geschrift het betrof. Tot mijn verbazing
begonnen sommige studenten daarbij
echter zachtjes te lachen. Wat bleek? Ze
kenden ‘onze’ Nederlandse Geloofsbelijdenis
wel degelijk, en hadden zelfs nog maar kort
tevoren tentamen moeten doen over het
ontstaan en de inhoud ervan. De docent die
de bijeenkomst leidde, dr. Alan Janssen, had
hen het betreffende tentamen
hoogstpersoonlijk afgenomen.
Snel gegaan
Dit voorval laat fraai zien wat voor een wijde
actieradius de Nederlandse Geloofsbelijdenis
450 jaar na haar ontstaan nog altijd heeft.
Niet alleen in Nederland en de Verenigde
Staten, maar ook in landen als Duitsland,
Canada, Zuid-Afrika, Indonesië en zelfs
Venezuela is zij bekend. Ook al hebben lang
niet alle gereformeerde kerken de NGB in hun
grondslag opgenomen, we kunnen zonder
overdrijving zeggen dat het geschrift
- 10 -
wereldwijd tot het DNA van de
gereformeerde kerkfamilie behoort.
Hoe is de NGB aan deze belangrijke en
invloedrijke plaats gekomen? Historisch
gezien is dat in nevelen gehuld. We weten
slechts dat de Vlaamse glasschilder en
prediker Guido de Brès de belijdenis ergens in
1561 (of wellicht 1560) in de Zuidelijke
Nederlanden heeft opgesteld — en zelfs dat
weten we niet voor 100 procent zeker.
In elk geval is het vanaf 1561 bijzonder snel
gegaan. Al in 1562 verschijnt er een
Nederlandse vertaling van de oorspronkelijk
Franstalige geloofsbelijdenis, en in 1563 stemt
een provinciale synodevergadering te
Armentières in met het geschrift. Met de
overname en bijstelling ervan tijdens de
synode van Antwerpen (1566) krijgt de NGB
nog nadrukkelijker kerkelijk gezag, terwijl op
het convent van Wezel in 1568 wordt
besloten dat predikanten in de nieuw te
vormen kerk in de Nederlanden de inhoud
ervan dienen te onderschrijven. Kortom,
vanuit Doornik in het zuiden heeft de roep
van de NGB zich snel over de hele
Nederlanden verspreid. Ze weerspiegelde
kennelijk van meet af aan niet zozeer de
privémening van een theoloog, maar het
gevoelen van een brede groep hervormingsgezinde
gelovigen.
Schreeuw om recht
Wat intussen sterk zal hebben bijgedragen
aan de snelle en geruisloze manier waarop de
NGB alom instemming en gezag verwierf, is
het gegeven dat ze tot stand kwam in een
situatie van hevige geloofsvervolging. In een
politiek en godsdienstig uiterst gespannen
situatie was het erop of eronder voor de
jonge hervormingsgezinde beweging.
Ondanks strenge onderdrukking en diverse
executies waren velen in het huidige België
met de Reformatie blijven sympathiseren. In
hun naam wil De Brès even hartstochtelijk als
helder laten zien dat zij niets nieuws leren en
al helemaal geen revolutie in de zin hebben,
maar slechts het geloof van de kerk der
eeuwen willen bewaren en doorgeven.

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
In het pakje dat op 1 november 1561 over de
muur van het kasteel te Doornik werd
geworpen, ging de NGB dan ook vergezeld van
diverse brieven waarin Philips II en de lagere
overheden werden opgeroepen een eind te
maken aan de vervolging van de
gereformeerde beweging. Wie de betreffende
brieven leest, raakt nog altijd onder de indruk
van de bloedige vervolging waarmee de jonge
hervormingsgezinden te kampen hadden. Je
ruikt om zo te zeggen de schroeilucht van de
brandstapels. Dr. W. Verboom verwoordt het
dan ook raak als hij schrijft: ‘Het gevonden
pakje is een schreeuw om hulp en recht.’
Helaas werd de smeekbede van De Brès en de
zijnen niet gehoord, maar slechts beantwoord
met nog fellere onderdrukking. In 1567 moest
De Brès zelf zijn optreden met de dood
bekopen toen hij werd gevangengenomen en
opgehangen op de markt van Valenciennes.
Alom herkenning
Het geluid dat de NGB vertolkt, was dus niet
zomaar een vrijblijvende opvatting, maar een
diepe overtuiging, gestaald en gelouterd door
het vuur van terreur en vervolging. Net als in
het Nieuwe Testament was het belijden en
getuigen van het geloof tot een zaak van
martelaarschap geworden. In deze penibele
situatie wist De Brès met zijn moedige verzetsdaad
snaren te raken die alom herkenning
opriepen. Mensen hoorden in de NGB een
getrouwe weergave niet maar van het geloof
van de eigen groep, maar van het geloof van
Gods ware kerk als geheel. Zo werd de NGB
inderdaad wat De Brès er van meet af aan
mee beoogde: een ‘gemeenschappelijk
akkoord’ van alle gelovigen die naar de
zuiverheid van het Evangelie willen leven.
Wat ertoe doet
Nu kun je deze ontwikkeling natuurlijk puur
sociologisch duiden. We luisteren altijd met
meer aandacht en respect naar teksten van
mensen die tijdens het schrijven ervan met
vervolging te kampen hadden. Ontroerd door
het lot dat de schrijvers trof, zijn we ook al
gauw geneigd aan hun teksten een bijzonder
gezag toe te kennen. Denk maar aan de
- 11 -
dagboeken van Anne Frank en Etty Hillesum,
de geschriften van Alexander Solzjenitsyn en
Václav Havel of de gevangschapsbrieven van
Dietrich Bonhoeffer.
Toch is daar niet alles mee gezegd. Dit soort
verzets- en vervolgingsliteratuur ontleent
haar gezag namelijk ook aan het feit dat juist
in situaties van doodsdreiging en martelaarschap
helder wordt waar het echt op
aankomt. Wat vrijblijvend en onbelangrijk is,
waait weg als kaf voor de wind; slechts wat er
echt toe doet blijft over, en wat het zwaarste
is gaat het zwaarste wegen.
Zo heeft de kerk destijds ook de Nederlandse
Geloofsbelijdenis ontvangen: als een
getuigenis van waar het echt op aankomt in
een leven volgens het Evangelie. En ook al zijn
de tijden veranderd en hebben zich in de loop
der eeuwen nieuwe uitdagingen voorgedaan
voor geloof en kerk, zó luisteren we nog altijd
naar dit 450 jaar oude document: met diepe
aandacht en respect voor datgene wat ons
voorgeslacht onder vervolging en terreur als
wezenlijk uit de Bijbel heeft opgediept.
Geboren
Niet elke belijdenis van de kerk is in tijden van
geloofsvervolging ontstaan. Tijdens de
totstandkoming van de Heidelbergse
Catechismus en zeker de Dordtse Leerregels
stond het leven van de opstellers bijvoorbeeld
niet direct op het spel. Er kon rustig over de
tekst en allerlei varianten ervan vergaderd en
gedelibereerd worden. Toch zien we in de
ontstaansgeschiedenis van de NGB wel iets
terug wat kenmerkend is voor alle
geloofsbelijdenissen, namelijk dat ze eerder
geboren dan gemaakt worden. Dat wil
zeggen: ze ontstaan in crisissituaties,
gedrongen door de nood van de tijden. En ze
klinken daarin als een krachtig appél: is dít
niet wat het Woord van God ons op dit
moment onopgeefbaar ingeeft, is dit niet het
geloof waarmee de kerk staat of valt? In elk
geval: zó alleen kunnen en willen we kerk zijn
op aarde, als getrouwe leerjongeren van Jezus
Christus (art.13).
Menselijk geschrift

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
Natuurlijk blijft het gaan om menselijk en dus
feilbare geschriften. Juist de Nederlandse
Geloofsbelijdenis erkent dat ook, als in artikel
7 beleden wordt dat je ‘geen geschriften van
mensen, hoe heilig zij ook geweest zijn, gelijk
[mag] stellen met de goddelijke geschriften’
van de Bijbel. Ook De Brès zelf was als kind
van zijn tijd een feilbaar mens, zoals
bijvoorbeeld blijkt uit het feit dat hij, hoezeer
hij ook zelf te lijden had onder vervolging, wel
akkoord ging met de onderdrukking en
terechtstelling van de doopsgezinden.
Belijdenisgeschriften zijn als geschriften van
feilbare mensen dan principieel revisibel: het
kan zijn dat later op enig punt aan de kerk
meer licht geschonken wordt.
Richtinggevend
Dat neemt echter niet weg dat belijdenisgeschriften,
zolang zo‘n dieper inzicht
uitblijft, wel degelijk richting geven aan het
geloof en leven van de kerk. Niemand in de
kerk kan zich zomaar aan het appèl ervan kan
onttrekken — haar dienaren van het Woord al
helemaal niet. Karl Barth heeft in een
beroemd geworden definitie het karakter en
de betekenis van de protestantse
belijdenisgeschriften ooit zo samengevat: ‘Een
reformatorische belijdenis is een verklaring,
spontaan en publiekelijk geformuleerd door
een christelijke gemeenschap in een
geografisch beperkte ruimte, die tot nader
order diens identiteit naar buiten toe bepaalt
en richting geeft aan diens geloof en leven;
het is een formulering van het inzicht dat op
dat moment aan de hele kerk is gegeven door
de openbaring van God in Jezus Christus, zoals
de Heilige Schrift daarvan getuigt.’ Ook al kon
Barth zelf helaas niet instemmen met
bepaalde onderdelen van De Brès’ belijdenis
(m.n. art.2), deze definitie geeft wel haarscherp
weer hoe de NGB tot stand kwam en
wat tot op de dag van vandaag haar gezag
uitmaakt.
DOOR: Prof. Dr. G. van den Brink
- 12 -
‘Wij geloven en belijden’
Acht karakteristieken van De Brés’ geschrift
De Nederlandse Geloofsbelijdenis is een
goudmijn. Het geschrift geeft uitdrukking aan
de diepste overtuiging van de Guido de Brès,
maar ook van de kerk. Acht karakteristieken
van dit geIoof op een rij, in een poging het
goud te deIven.
De Nederlandse Geloofsbeljdenis (NGB) is een
van onze belijdenisgeschriften.
Dat wil zeggen dat hij — heenwijzend naar de
Bijbel en dus in afgeleide zin — een norm en
bron voor ons geloof is. Wie leert luisteren
naar wat deze wijze gids ons biedt, merkt dat
er sprake is van een goudmijn. Nu is het
duidelijk te merken dat de NGB de trekken
draagt van de tijd van zijn ontstaan en daarom
bijvoorbeeld nauwelijks aandacht besteedt
aan onderwerpen als Israël en de zending.
Maar dat contextuele element onderstreept
juist de authentieke betekenis van het geloof
dat in de NGB wordt beleden.
Extra lading
Terwijl de Heidelbergse Catechismus als
leerboekje het karakter draagt van een
gezamenlijk project (1563) en de Dordtse
Leerregels resultaat zijn van diepgaande synodale
bezinning (1619), is de NGB een werk
dat in de nood geboren is. Terwijl de woorden
van de belijdenis uit de pen van Guido de Brès
vloeien, vloeit het bloed van zoveel
martelaren die gedood worden om hun
geloof. Dat merk je door heel de belijdenis
heen, vooral in het laatste artikel over de
wederkomst (37).
In de brief aan koning Filips II, die De Brès aan
zijn belijdenis toevoegt, zegt hij het zo: ‘Indien
u uw arm uitstrekt om hem in het bloed van
zoveel mensen te dopen, o God, welk een
verwoesting zult u dan onder uw onderdanen
teweegbrengen, wat voor wonden in uw volk,
wat voor tranen, zuchten, kermen van
vrouwen, kinderen, verwanten en vrienden.’
Dat de NGB in en uit deze nood geboren is als
een moedige stem van de gereformeerden in

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
het midden van de zestiende eeuw in de
Zuidelijke Nederlanden, geeft hem extra lading
en zeggingskracht. Dat het niet alleen
maar gaat om de stem van Guido de Brès,
maar dat hij stem geeft aan het geloof van de
gemeenschap (de kerk) (commun accord:
gemeenschappelijk belijden), onderstreept de
waarheid hiervan.
Karakteristiek
Vanuit dit perspectief noem ik — zonder
volledig te zijn— enkele punten die we
karakteristiek kunnen noemen voor de NGB.
In de eerste plaats is er sprake van een
persoonlijk geloof. De NGB is geen dogmatiek,
waarin de waarheden van het geloof
systematisch worden samengevat, maar een
geloofsbelijdenis, waarin het existentiële
karakter van het geloof telkens voelbaar is. Ik
denk alleen al aan de uitdrukking waarmee de
artikelen steeds beginnen: ‘Wij geloven en
belijden’. Dat wil zeggen: in de geloofsrelatie
met Christus geven wij uitdrukking aan onze
diepste overtuiging en wij spreken die
openlijk uit, ook al is ons dat verboden en kost
het ons leven. Hier staan wij, wij kunnen niet
anders.
Verbond
Een verborgen gouden draad die we bij dieper
tasten in de NGB aantreffen is de notie van
het verbond, al wordt de term zelf nauwelijks
gebruikt. Het gaat om de relatie tussen de
drie-enige God en de mens. Een relatie die in
de schepping is begonnen, door de mens is
verbroken en door God in Zijn genade wordt
hersteld. Deze herstelde relatie wordt een
nieuwe werkelijkheid in ons leven doordat de
Heilige Geest het geloof en de wedergeboorte
in ons hart bewerkt. Er is dus voortdurend
sprake van de relatie tussen God en mens, of
het nu gaat om de vraag wie God of wie de
mens is, of wat de kerk is.
Geen nieuwe leer
Een derde karakteristiek is dat de NGB
duidelijk wil maken dat de gereformeerden als
volgelingen van Calvijn geen nieuwe leer
voorstaan, maar van harte en helemaal
- 13 -
instemmen met het geloof van de kerk der
eeuwen, het katholieke geloof. De koning en
de Rooms-Katholieke Kerk moeten niet
denken dat de gereformeerden nieuwlichters
zijn, maar zij willen terugkeren tot het geloof
van de Vroege Kerk en haar beljdenis. In
artikel 9 worden daarom de belijdenissen van
de Vroege Kerk expliciet genoemd, waarbij
ook de dwalingen die de kerk der eeuwen
altijd heeft bestreden, worden afgewezen.
Impliciet horen we hierin een oproep aan
koning en kerk: keer terug tot het bijbelse
geloof dat ons door de concilies en kerkvaders
is overgeleverd.
Vader, Zoon en Geest
In dat licht worden de kernen van het geloof
uiteengezet volgens een trinitarische
structuur: het gaat steeds over het werk van
God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Kenmerkend is dat bij het werk van de Heilige
Geest ook de heiliging brede aandacht krijgt.
De NGB spreekt hier over de wedergeboorte
(art.24). Ten diepste horen we in de NGB
dezelfde klanken als in het gedeelte van de
Heidelbergse Catechismus over de dankbaarheid.
Die heeft betrekking op alle terreinen
van het leven van de christenen.
Christelijke hoop
Op de voorkant van de NGB heeft De Brès een
bijzondere tekst geschreven, namelijk 1
Petrus 3:15: ‘Wees altijd bereid tot
verantwoording aan ieder die u rekenschap
vraagt van de hoop die in u is, met
zachtmoedigheid en eerbied’ (geciteerd
volgens de HSV). Het is die christelijke hoop
van de gelovigen in de eerste Petrusbrief die
in de NGB terugkeert — een vijfde
kenmerkend element.
Er is hoop na de zondeval (art.17: God troost
de gevallen mens); hoop door het
verzoeningswerk van Christus (art.26: wie
heeft ons meer lief dan Christus Jezus?); hoop
op de toekomst (art.37: God keert de rollen
om en doet recht aan de verdrukten en straft
de verdrukkers). Het is die hoop waarover je
ook leest in de ontroerende afscheidsbrieven
van De Brès in zijn gevangenschap en waarvan

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
hij getuigt vlak voor zijn terechtstelling op de
vroege zaterdagmorgen voor Pinksteren 1567
in Valenciennes.
Gezag van de Bijbel
De NGB besteedt veel aandacht aan het
geschenk en het gezag van de Bijbel (art.3 t/m
7). Daarin brandt een diepe gloed, de gloed
van het wonder. We merken dat aan een
uitdrukking als: wij ontvangen deze boeken
(art.5). De Bijbel was voor Guido tot dusver
een gesloten boek geweest. En nu mag hij de
Schrift openen. We zien als het ware De Brès
in zijn schuilplaats in Tournay (Doornik) zitten
met de Bijbel in zijn handen. Hij staat op en
roept vol verwondering uit: Wij ontvangen
deze boeken. Wat een genade dat hij de Bijbel
nu zelf mag openen en kan lezen.
Wettig gezag
Een voornaam punt in de NGB is de visie op
de overheid als dienares van God (art. 36).
Hiermee neemt De Brès principieel afstand
van de wederdopers, die de overheid niet
erkenden als het wettige gezag. Waar dat op
kan uitlopen is gebleken in Munster, waar
dopersen de komst van het Godsrijk dachten
mee te maken, maar waar alles uitliep op een
debacle. Voor revolutie hoeven we bij de
gereformeerden niet bang te zijn. Zij
verwerpen die zelf met heel hun hart. De
NGB, die in veel dingen op de Franse
Geloofsbelijdenis van 1559 lijkt, is op dit punt
veel stelliger. Het heeft alles te maken met
het misverstand dat gereformeerden een
soort oproerkraaiers zouden zijn.
Kloppend hart
Het achtste en laatste element dat ik noem is
het geloof in Jezus Christus als de Zaligmaker
van schuldige zondaren. Het is het kloppende
hart van deze belijdenis. Rondom dit hart zijn
alle artikelen gegroepeerd, als een thema dat
in allerlei variaties terugkeert. In de
rechtvaardigingsleer: alleen door het geloof in
Christus wordt de goddeloze gerechtvaardigd.
Ook in de verkiezingsleer: in de lijn van Calvijn
- 14 -
wordt in artikel 16 het wonder van de verkiezing
bezongen. Het is een verkiezing in
Jezus Christus. Met andere woorden: in
Christus ligt onze eeuwige verkiezing vast.
Ook in de leer van de kerk, de sacramenten en
de laatste dingen (de eschatologie) vormt het
heilswerk van Christus de ziel. De NGB eindigt
daarom in de climax: ‘Daarom verwachten wij
die grote dag met groot verlangen om ten
volle te genieten de beloften van God in Jezus
Christus onze Heere.’
DOOR: Prof. Dr. W. Verboom
Vaarwel, vaarwel
Troostbrief (1567)
Guido de Brés neemt afscheid van zijn vrouw
Catherine
Voordat hij zou worden geëxecuteerd, neemt
Guido de Brès, de opsteller van de
Nederlandse Geloofsbelijdenis, afscheid van
zijn vrouw Catherine Ramin. In de gevangenis
schrijft hij haar een troostbrief. De Brés is op
31 mei 1567 opgehangen.
Uw angst en smart die mijn blijdschap en
vreugde van mijn hart enigszins verstoren, zijn
de reden dat ik u thans schrijf, zowel tot uw
vertroosting als tot de mijne. Ik zeg met name
‘tot uw vertroosting’, daar u mij altijd met een
zeer vurige toegenegenheid hebt liefgehad,
en het de Heere nu behaagt dat zich een
scheiding tussen ons beiden voltrekt; in deze
scheiding gevoel ik uw hartzeer meer dan het
mijne. (...)
Onder zulke overpeinzingen bleef ik geheel
terneergedrukt door mijn gedachten, totdat ik
mijn geest hoger had opgeheven om de
voorzienigheid van God te overdenken. (...) Al
deze overwegingen maakten en maken nog
steeds mijn hart zeer vrolijk en bereidwillig.
En ik bid u, mijn dierbare en getrouwe
gezellin, om u met mij hierover te verblijden
en deze goede God te danken voor wat Hij
heeft gedaan.

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
Ik ga voor u uit, en wanneer het de Heere
behagen zal, zult u mij volgen. Het zal niet
voor altijd zijn dat de scheiding zich voltrekt.
De Heere zal ook u inzamelen om ons
tezamen te verenigen met ons Hoofd, Jezus
Christus. Hier is de plaats van onze woning
niet, zij is in de hemel; het is hier de plaats
van onze vreemdelingschap.
Ik bid u dan, mijn zeerbeminde dat u zich
troost in de overdenking van deze dingen.
Denk ernstig na over de eer die God u verleent,
omdat Hij u een man heeft gegeven die
niet alleen een dienaar is van de Zoon van
God, maar die ook zodanig door God wordt
geacht en gewaardeerd, dat Hij hem
verwaardigt de martelaarskroon deelachtig te
zijn. Dit is zulk een eer, dat God zelfs aan Zijn
engelen geen dergelijke eer bewijst. Ik ben
verblijd, mijn hart is vrolijk; er ontbreekt mij
niets in mijn verdrukkingen. Ik ben vervuld
met de overvloed van de rijkdommen van
mijn God. Ja, ik ben zo vertroost dat ik genoeg
heb voor mij zelf en voor al degenen tot wie ik
zou mogen spreken. (...) Ik breng nu in praktijk
wat ik zo vaak aan anderen gepredikt heb. En
voorzeker, ik moet dit bekennen, namelijk dat
toen ik preekte, ik sprak als een blinde over
kleuren ten opzichte van dat wat ik nu in de
praktijk ervaar. Ik heb meer profijt gehad en
geleerd sinds ik gevangen ben, dan gedurende
heel mijn leven; ik bevind mij in een zeer
goede school; de Heilige Geest drijft mij
voortdurend en Hij leert mij de wapens te
hanteren in deze strijd. (...)
Daar het dus zodanig met de zaken gelegen is,
zo bid ik u, mijn lieve zuster en getrouwe
echtgenote, u in mijn verdrukkingen te
vertroosten in de Heere en uzelf en uw zaken
aan Hem over te geven. (...)
Vaarwel, vaarwel, Catherine, mijn zeer
geliefde vriendin. Ik bid mijn God dat Hij u zal
willen vertroosten en u tevredenheid
schenken met Zijn heilige wil. Ik hoop dat God
mij de genade zal schenken u meer te
schrijven, zo het Hem behaagt, om u te
vertroosten zolang ik nog in deze ellendige
- 15 -
wereld zal zijn. En bewaar mijn brief ter
gedachtenis aan mij; hij is heel slecht
geschreven, maar het is gelijk ik kan en niet
gelijk ik wil.’
Guy de Bray
Onze kerkdienst
De InterKerkelijke Raad (IKR) in Hilversum
organiseert per jaar zes diensten voor:
· mensen met een verstandelijke beperking
· kinderen die in het speciaal onderwijs zitten
· gezinnen met jonge kinderen
De mensen met een verstandelijke beperking
spraken steeds over: ‘Onze Dominee’, ‘Onze
Kerk’ en ‘Onze Kerkdienst’. Logisch dat de
naam die we gebruiken voor deze diensten
‘Onze Kerkdienst’ is geworden.
Deze diensten zijn laagdrempelig, omdat op
een aangepaste wijze, vaak met visuele
hulpmiddelen ondersteunde, uitleg gegeven
wordt van de bijbel.
Alle diensten houden we in de kerk van de
Vrije Evangelische Gemeente aan de
Taludweg 35a en ze beginnen om 14.45 uur.
Na afloop is er gelegenheid elkaar te
ontmoeten en om thee, koffie of limonade te
drinken.
Contact: Wietske Spiering, tel 6219580 of email
wietskedevries@prettel.nl
Website: www.onzekerkdienst.nl
Eerstvolgende dienst: Zondag 25 september,
14:45 uur.
Voorganger: Ds. E.B. Renkema
Muzikale medewerking: Kinderkoor Shofar
o.l.v. Vera Pelgrim
Piano: Vera Pelgrim.
Onze gemeente steunt dit werk met een
financiële bijdrage.
U bent allen hartelijk welkom om ook eens
zo’n dienst mee te maken. Dat zal de mensen,

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
waar dit voor georganiseerd wordt, heel goed
doen.
Diaconie
Opbrengst collectes
10 juli € 100,40
17 juli € 106,90 (Tear)
24 juli € 86,30
31 juli € 71,07
7 aug. € 81,47
14 aug. € 106,45
21 aug. € 99,26 (de Wording)
28 aug. € 69,45
4 sept. € 121,44
Hartelijk dank voor uw gaven.
Rekeningnummer Diaconie
38.82.33.605 t.n.v. Diaconie NH Kerk
’s-Graveland
Collecte zondag 18 september
Deze dienst staat in het teken van Opening
Winterwerk. Zoals gebruikelijk is de collecte
dan bestemd voor onze jeugdclubs.
Op woensdagavond is er een gezellige club
voor kinderen van 8-12 jaar. We beginnen
altijd met een stukje uit de bijbel en uitleg
daarover, soms aan de hand van een raadsel
dat opgelost moet worden. Dan is er tijd voor
ontspanning en wordt er geknutseld of een
spel gedaan.
Voor info: Ymkje van ’t Riet: tel. 694 12 95
Op vrijdagavond is er Tienerclub voor tieners
van 12-16 jaar. Op de Tienerclub worden er
van allerlei activiteiten gedaan. Ook hier
beginnen ze met een inleiding met bijbelse
inhoud. Dan wordt er soms geknutseld, maar
meestal zijn er andere activiteiten.
Speurtocht, vossenjacht, filmmarathon,
schaatsen, etc.
Voor info: Iris Aalberts: tel. 656 19 81 of email:
zeelenberg.iriszonnet.nl
- 16 -
Op zondagavond is er ook een 16+ club. Het
begint met een maaltijd en daarna wordt er
een onderwerp besproken aan de hand van
een spel of een DVD. Gedurende het seizoen
doen we een boel gezellige dingen met elkaar.
Omdat we met een maaltijd beginnen, is er
tijd genoeg om elkaar beter te leren kennen
en gezellig te kletsen.
Voor info: Maria den Toom: tel. 628 00 74; 06-
52000392 of e-mail: msdentoom@gmail.com.
Van harte aanbevolen.
Collecte zondag, 9 oktober
De collecte van 9 oktober is bestemd voor St.
Hulp Oost Europa.
Het doel van de stichting HOE is het verlenen
van geestelijke en materiële hulp aan kerken
en personen in Oost Europa.
De hulp aan de kerken concentreert zich op
de volgende terreinen:
- gemeente opbouw en toerusting
- opzetten van evangelisatiewerk
- ontwikkelen van jeugd- en jongerenwerk
- ontwikkelen van studiemateriaal
- opbouwen van diaconaal werk
- wederopbouw van het christelijk onderwijs
- renovatie en nieuwbouw van kerken en
- hulp in noodsituaties
Van harte aanbevolen.
We hebben tijdens de zomervakantie niet
gecollecteerd voor Oost-Afrika. Veel mensen
waren op vakantie en daarom hebben we
geen extra collecte gehouden.
De diaconie heeft besloten om € 500,- over te
maken aan de gezamenlijke noodhulpactie
voor Oost Afrika. De deelnemende stichtingen
zijn: Dorcas Hulp, Red een Kind, Woord en
Daad en ZOA. Deze organisaties hebben zich
gebundeld om noodhulp aan Oost-Afrika te
verlenen. De Noodhulp wordt geboden in en
rond Ethiopië, Somalië en Kenia.
De hulp bestaat in eerste instantie uit
voedselhulp, medicijnen en andere eerste
levensbehoeften.

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
Goede doelen
Voor volgend jaar gaan we binnenkort weer
een rooster vaststellen met goede doelen.
Wanneer u een voorstel heeft voor een goed
doel, dan kunt u dat bij ons bekend maken. De
diaconie gaat zich over uw inbreng buigen en
bepaalt dan welke doelen er in aanmerking
komen voor de collecte’s in 2012
We zien uw inbreng graag voor eind oktober
tegemoet via de mail:
diaconie@hervormdegemeentesgraveland.nl.
of via een van de diakenen.
Dankbetuiging
Wij danken u hartelijk voor de kaarten,
telefoontjes en bloemen, welke wij mochten
ontvangen ter gelegenheid van ons 40 jarig
huwelijk.
Johan en Rita Zevering - van den Broeck.
Roosters
Rijrooster
- 17 -
1 e Rijder
25 sept. Niels Steenkamer
02 okt. Bert ter Stege
09 okt. Adri Goedemans
2 e Rijder
25 sept. Robert den Toom
02 okt. Daniel Aalberts
09 okt. Koen van Beest
Oppasrooster
25 sept. Gerdi van Bijleveld
Maria den Toom
Eline Bedet
Malisa Bedet
02 okt Iris Aalberts
Fleur ter Stege
Liselotte ter Stege
09 okt Cees Mechielsen
Astrid Mechielsen
Jensen van Rooijen
Jasmijn ter Stege
Collecterooster
25 sept. Diaken/ Kerkrentmeester
02 okt. Patrick en Carlijn
09 okt. Diaken/ Kerkrentmeester

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
Catechisatie
HERVORMDE GEMEENTE ’S-GRAVELAND EN
HERVORMDE GEMEENTE KORTENHOEF
Catechisatie is een vorm van onderwijs dat de
kerk geeft over hetgeen we in de kerk geloven
en belijden. Als je wilt ontdekken wat dat
geloof en de Bijbel voor jou betekenen, moet
je er natuurlijk wel wat van weten. Je kunt je
immers moeilijk een mening vormen over iets
waar je weinig van af weet. Ook is het prettig
als je daarover met anderen kunt praten. En
dat doen we op catechisatie: samen praten
over het geloof en naar elkaar -maar vooral
naar de Bijbel- luisteren. Vanaf maandag 3
oktober en dinsdag 4
oktober zal de catechisatie weer beginnen.
Plaats en tijd zijn hetzelfde
als verleden jaar:
Maandag van 18.45 – 19.30 uur: 15 jaar en
ouder.
Dinsdag van 19.00 – 19.45 uur: 11 tot 14
jaar.
De bijeenkomsten zijn in de consistorie van de
Hervormde Kerk op het Noordereinde. Komt
de ene avond je niet uit, dan ben je welkom
op de andere avond. Een persoonlijke
uitnodiging kun je
nog tegemoet zien.
Hopelijk tot ziens op de 3e of 4 e oktober!
F. Heikoop
- 18 -
Bericht van de woensdagavondclub!
Hallo allemaal!
De zomervakantie is weer voorbij en de
woensdagavondclub gaat weer beginnen.
Ben jij tussen de 8 en de 12 jaar, dan ben je
van harte welkom op de woensdagavondclub!
We starten om 18.45 uur en zijn om 20.00 uur
weer klaar. De kosten per clubavond zijn 1
euro. De locatie is de Hervormde Kerk aan het
Noordereinde.
De clubdata voor het komende half jaar zijn:
21 september
5 oktober
26 oktober
9 november
23 november
7 december
Wij hebben weer veel zin in een gezellig en
creatief clubseizoen en we hopen je dan ook
op woensdagavond te mogen begroeten!
Hartelijke groeten,
Gabriella, Annemieke, Mariette, Hanneke en
Ymkje

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
JEUGDPAGINA
- 19 -

KERKEN SAMEN – SAMEN KERKEN NUMMER 8 2011
- 20 -