De apinti-drum weeklaagt: granman Aboikoni is dood (pdf)

De apinti-drum weeklaagt: granman Aboikoni is dood
Marrons in Nederland herdenken de dood van granman Songo Aboikonie.
Vandaag 1 maart wordt hij begraven in Suriname.
Ellen de Vries - Trouw, 1 maart 2004
UTRECHT. Zaterdagavond. Een ‘beetje
teleurgesteld’ is Kensly Vrede van het
organisatiecomité. Zeker 200 gasten had
ie verwacht op de ‘booko didia’ (herdenk
ingsbijeenkomst). In de vroege avond is
slechts een handjevol mensen aanwezig.
Ligt het aan de slecht-weervoorspelling,
vraagt hij zich af. Hoopvol: ‘Mischien
komt men nog?’. Gelukkig: langzaam
stroomt de zaal vol.
‘Mie dahie sembe tangie (ik dank
iedereen)’ verwelkomt Michael
Aboikonie -de oom van de overledene-
de gasten in zangerig Saramakaans. ‘Het
is typisch Saramakaans om te beginnen
met een dankwoord,’ legt hij uit. Op 27
november overleed de 65e jarige granman
Songo Aboikonie in zijn woonplaats
Asidonhopo, in het diepe binnenland van
Suriname. De voorbereidingen voor zijn
begrafenis duren traditiegetrouw drie
maanden in Suriname. Maandag 1 maart
wordt het gebalsemde lichaam van de
granman in de graftombe bijgezet. De
plechtigheid daar wordt groots gevierd.
Ook in Nederland wil men de granman
herdenken. In overleg met Suriname is de
datum vastgesteld op de zaterdag vóór de
begrafenis.
De ambassadeur van de Republiek
Suriname Edgar Amanh vraagt een
minuut stilte, zoals gepast voor een
staatshoofd. De Saramakaanse granman
is immers het grootopperhoofd van een
der grootste marronstammen in Suriname.
Marrons of bosnegers zijn weggelopen
plantageslaven die zich eertijds vestigden
in het binnenland. In 1762 sloten de
Saramakaners vrede met het Nederlands
gouvernement: over en weer werd
beloofd elkaar niet langer te bevechten.
GUNO WITH laat de apinti-drum
weeklagen. Over zijn westerse kleding
draagt hij een ‘banja koto’: fleurige,
traditionele kledij. Veel van de tradities
van de marrons komen overeen met die
van het herkomstland Ghana. Maar With,
40 jaar –in het dagelijks leven KLM-
medewerker- is een van de weinigen
die de apinti-drum nog bespeelt hier in
Nederland. Helaas: cultuurbehoud is
belangrijk, vindt hij. In Nederland is het
moeilijk de traditie vast te houden en
vooral over te dragen. De Saramakaners
wonen hier verspreid over het hele land.
Jammer, vindt ook een omstander, onze
cultuur is zo rijk!
Mede-organisator André Pakosie schat
dat Nederland 15 tot 20.000, marrons
telt, het merendeel Aukaners en
Saramakaners. Pakosie: ‘De meesten
vluchtten in de jaren 80 naar Nederland
vanwege de binnenlandse oorlog tussen
1

Bouterse en Brunswijk (EdV- 1986-
1992).’ Vooral Aukaans woongebied werd
door de oorlog verwoest, weet hij, zelf
vluchteling.
De dansgroep is gearriveerd: vrouwen
in kleurige ‘pangi’s’. Groene, gele,
rose plastic teiltjes gevuld met spijzen,
balanceren op hun hoofd. Eloudy Main
danst blootsvoets op het blauwe tapijt,
schudt en draait haar billen. De vrouwen
zingen, klappen. De zaal is opgetogen.
In Suriname zal volgens hetzelfde ritueel
eten worden opgedist aan de rouwenden.
Eloudy (14) woont sinds haar tiende in
Nederland.‘We herdenken vanavond
de goede dingen die de granman deed.’
Toch zijn er weinig leeftijdsgenootjes.
‘Mijn vriendinnetjes zijn hier geboren.
Men gaat hier anders om met cultuur.’
Verdwijnt die? ‘Ik spreek Saramakaans,
maar sommige woorden vergeet je
gewoon.’
Organisator Vrede is tevreden: ‘Het is
hier echt Asindonhopo.’
2