2013-05-12 Preek Wezenzondag Johannes 16 - Oudshoornsekerk

Preek Wezenzondag 12 mei 2013
Lieve gemeente,
Een applaus voor God.
Zou dat kunnen dat je God een applaus geeft, voor God gaat klappen?
Eigenlijk is dat wat Psalm 47 van ons vraagt: Geef God een applaus.
Klap voor God in je handen.
Deze Psalm 47 werd in het verleden vaak gezien als de Hemelvaart-psalm.
Zo op het oog gaat het over God, en voor het gemak lazen we dan Jezus, die
omhoog stijgt.
In de oude Psalm-berijming zongen we: God vaart voor het oog, met gejuich
omhoog.
Hemelvaart dus.
Maar zo langzamerhand weten we dat het in het Oude Testament niet over Jezus
gaat, daar weet men nog niets van Jezus.
Het gaat over God: God stijgt op en gaat op zijn troon zitten.
God neemt het koningschap over de aarde op zich en gaat de wereld regeren.
En wat dat inhoudt dat heeft Huub Oosterhuis heel mooi beschreven in een
bewerking van deze zelfde psalm:
Psalm 47………
Een nieuwe grondwet en nieuwe mensenrechten, die zullen er komen als God
gaat regeren over de wereld.
God zal dan zijn alles in allen, schrijft Paulus in de brief aan de Korintiërs.
Alle mensen zullen dan leven uit Gods Geest.
En dat is iets anders dan leven met de bijbel in de hand, waarmee je zo nu en
dan een ander ook nog te lijf gaat.
Eigenlijk is het: leven zoals Jezus gedaan en voorgedaan heeft, leven uit
vertrouwen.
Een poosje geleden zei iemand eens tegen me: ik vind het zo lastig om datgene
wat ik geloof om dat te verbinden met mijn gewone, dagelijkse leven.
1

Preek Wezenzondag 12 mei 2013
Het is net of ik 2 levens heb, een gelovend leven en een alledaags leven en die 2
bestaan gewoon los van elkaar en zijn niet met elkaar verbonden.
Een geloofs-leven en een gewoon leven zou je het kunnen noemen.
Misschien lijkt dit wel een beetje op hetgeen de discipelen gevoeld hebben toen
ze moesten leren om voortaan zonder Jezus verder te leven.
Hoe moesten zij verder leven nu Jezus niet meer bij hen was.
Donderdag was het Hemelvaartsdag en de zondag daarna heeft in de traditie de
naam “Wezenzondag” gekregen.
Omdat Jezus de mensen als het ware als wezen heeft achtergelaten.
Hoe moet je leven met wie niet meer bij ons is.
Misschien is het goed om eerst eens na te gaan hoe wij zelf omgaan met de
gedachtenis aan iemand, die niet langer bij ons is, die gestorven is.
Iemand, die heel belangrijk voor ons was, die deel uitmaakte van ons leven, en
er mede kleur aan gaf.
We weten, hoe zo iemand nooit echt sterft.
Hoe die zowel in opgeroepen ogenblikken, als op onverwachte momenten bij
ons is.
Hij/zij zit immers in ons, in wie we zijn.
En veel van wat wij doen en laten, wordt nog altijd bepaald door wat die ander
dacht en deed.
De geest van die ander, wat die ander bewoog, laat ons nooit meer los.
We zijn daardoor blijvend gestempeld; of het nu ouders, geliefden, of vrienden
waren.
Soms vraagt dan iemands nagedachtenis om door te gaan, ‘in de geest’ waarin
hij of zij met ons geleefd heeft:
‘wat zou mijn moeder gedaan hebben…?’
‘zo zou mijn vader het hebben gedaan…!’
In de geest van iemand leven.
We zijn vandaag niet meteen over de Heilige Geest begonnen.
2

Preek Wezenzondag 12 mei 2013
Dat woord met hoofdletters kan heel ver van ons af staan en het kan ons ook
snel op veilige, al heel vaak bewandelde paden voeren.
Misschien is het beter om nog even te spreken over:
Wat die ander heeft bewogen…
Het is een andere omschrijving van de Heilige Geest:
wat God heeft bewogen, wat hem nog beweegt, het is ook wat Jezus heeft
bewogen, wat hem dreef, en wat ook zijn vrienden in beweging zet.
Het is de geest van de Heilige, die ons zal bewegen.
Met nadruk laat het evangelie van Johannes Jezus in zijn laatste woorden telkens
weer zeggen, dat ze zonder hem toch niet alleen zullen zijn.
Wat hem bewoog, blijft hen bij, blijft bij hen.
Hij geeft die geest zelfs een naam: een titel, die blijkbaar vragen oproept, want
hij wordt nogal verschillend weergegeven.
De Trooster, heette het vroeger in de NBG-vertaling van 1951,
onvertaald was het De Parakleet in de Statenvertaling.
De Nieuwe Vertaling noemt hem de Pleitbezorger.
En de Naardense vertaling spreekt van de gids-en-helper.
De helper heeft ook de R.K. Willibrordvertaling.
In bijbels opzicht zegt je naam wat/wie je bent.
En als wij nu juist deze Naam niet goed verstaan, weten we ook niet precies, wat
deze ‘geest van Christus’ met ons doet.
Het woord Parakleet is een woord, dat vooral ook bij Paulus voorkomt.
Meestal als werkwoord.
En dan wordt het altijd met ‘vermanen’ vertaald, blijkbaar past dat het beste bij
Paulus’ geschriften.
Maar het betekent evenzeer: troosten, bemoedigen.
Hoe kan het dat één en hetzelfde woord twee zulke verschillende betekenissen
heeft?
Letterlijk vertaald is de Parakleet: de ‘erbij-roeper’, de op-roeper.
3

Preek Wezenzondag 12 mei 2013
Zo kun je bijvoorbeeld in je leven het spoor bijster raken, de weg kwijt zijn.
Als iemand je dan weer op weg helpt, je weer bij de les roept en op het goede
spoor zet, is dat een omarming, een troost.
Je kunt weer functioneren, je bent er weer bij gehaald.
Maar als je door eigen schuld van de goede weg afraakt dan heeft diezelfde
hulp, diezelfde omarming die je weer op het goede spoor zet, ook iets
waarschuwends, iets ‘vermanends’.
Zo kan hetzelfde woord, deze beide kleuren aannemen.
Als de geest van Jezus ook onder ons levend blijft, dan roept die ons
voortdurend op weg en zet die ons steeds op koers.
Die laat ons optimaal functioneren zoals door God bedoelde mensen!
‘Gids en helper’ is daarom misschien toch wel een mooie naam voor die geest.
De vraag waarmee de discipelen worstelden toen Jezus niet meer bij hen was, is
ook een vraag van de eerste gemeenten, de derde en vierde generatie mensen die
Jezus niet zelf hadden meegemaakt en voor wie Johannes nu zijn evangelie
schreef.
En zo is het ook 2000 jaar later nog, een vraag van ons.
Hoe houd je iemand levend, in gedachtenis?
Hoe blijft die geest van die ander je in beweging zetten?
Door de verhalen over haar/hem te blijven vertellen.
Door het steeds weer over hem te hebben.
Gedenken is ook een vorm van ‘in leven houden’.
Je weet, dat je voortaan alleen bent en toch ben je niet alleen.
Je kunt op zoek gaan naar de geest van Jezus in de verhalen over hem.
En zo zijn er meer verhalen over mensen, die ‘bewogen worden’ door wat God
beweegt.
Zoals Maria, die haar ‘fiat’ geeft aan deze beweging: ‘laat mij geschieden naar
dit woord’.
4

Preek Wezenzondag 12 mei 2013
Wat Hem beweegt, dat bezielt ook haar.
Het is een overbekend verhaal.
Maar veel minder bekend, - en door protestanten vaak zelfs verdonkeremaand -
is dat Maria er óók bij is op de Pinksterdag.
Daar in die zaal van het tempelcomplex, waar de leerlingen zich hebben
teruggetrokken.
In de Bijbelse kunst, vooral op iconen, zie je Maria vaak pontificaal in het
midden van 12 mannen staan, en op háár vooral daalt de duif neer.
Zij was de éérste in Lukas’ verhaal en zij hoort ook nu, bij de bekroning, voorop
te staan.
De cirkel is rond – en daarom wordt zij niet toevallig met name genoemd als
aanwezig ook op Pinksteren.
Deze vrouw is een voorbeeld van mensen die hun leven in beweging laten zetten
door wat van God, en in dat spoor van Jezus, uitgaat.
Je laten bewegen door die geest heeft daarom denk ik ook alles met je gewone,
alledaagse leven te maken.
Want overal waar je bent en bij alles wat je doet, mag je je geïnspireerd weten
door die geest.
Dat geldt voor de zondag, maar ook voor de maandag en voor alle andere dagen
van de week.
En over de bezieling door die geest daar kun je vaak alleen maar over zingen
met een vragende, openstaande en ontvangende houding.
Zoals met de woorden van Maria de Groot:
Amen
Wij worden open schalen
waarin uw Geest kan dalen
en woning vindt voor haar bereid.
5