Klassewerkers! Plan voor vakbekwaam Rotterdams jongerenwerk
Klassewerkers! Plan voor vakbekwaam Rotterdams jongerenwerk
Klassewerkers! Plan voor vakbekwaam Rotterdams jongerenwerk
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Klassewerkers</strong>!<br />
<strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong><br />
<strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>
2<br />
Inhoudsopgave<br />
Inleiding 3<br />
1 Samenvatting 5<br />
2 Aandachtspunten in het vak 6<br />
2.1 Werkbegeleiding, supervisie en intervisie 7<br />
2.2 Zelfreflectie 7<br />
2.3 Methodisch werken 7<br />
2.4 Profilering 9<br />
2.5 Aandacht <strong>voor</strong> meiden 11<br />
2.6 Vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers 12<br />
2.7 Beroepshouding 12<br />
2.8 Omgaan met cultuurverschillen 16<br />
3 <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong> 16<br />
3.1 Implementatietraject 16<br />
3.2 Activiteiten 17<br />
3.3 Themagerichte cursussen 19<br />
3.4 Rand<strong>voor</strong>waarden 19<br />
4 Monitor onderzoek 21<br />
5 Slotwoord 21<br />
Colofon 22<br />
<strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>
3<br />
Inleiding<br />
Het <strong>jongerenwerk</strong> in Rotterdam staat weer op de kaart!<br />
Het kwalitatief en kwantitatief versterken van het <strong>jongerenwerk</strong><br />
is één van de speerpunten uit het jeugdveiligheidsactieprogramma<br />
‘Ruimte geven door grenzen te<br />
stellen; Rotterdam doet het!’. De ambities zijn dat alle<br />
<strong>jongerenwerk</strong>ers in 2012 werken volgens de <strong>Rotterdams</strong>e<br />
Methodiek 1 en dat de samenwerking tussen <strong>jongerenwerk</strong><br />
en politie sterk verbetert. Jongerenwerk en politie<br />
kunnen door samenwerking en overleg de krachten bundelen,<br />
met inachtneming van ieders taak en functie.<br />
Professionaliseringsslag<br />
Om het <strong>jongerenwerk</strong> te versterken is er, op initiatief van<br />
de gemeente en de deelgemeenten, de <strong>Rotterdams</strong>e<br />
Methodiek Jongerenwerk ontwikkeld. Daarin staan de<br />
kerntaken en -competenties van de <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
beschreven. De Normering Jongerenwerk beschrijft de<br />
resultaatgebieden en de daar<strong>voor</strong> benodigde formatie.<br />
Beide documenten vormden de basis <strong>voor</strong> een kwantitatief<br />
en kwalitatief professionaliseringstraject <strong>voor</strong> het<br />
<strong>jongerenwerk</strong> in Rotterdam.<br />
Kwantiteitstraject<br />
Het kwantiteitstraject <strong>voor</strong> het <strong>jongerenwerk</strong> <strong>voor</strong>ziet in<br />
de gefaseerde aanstelling van 50 fte nieuwe <strong>jongerenwerk</strong>ers.<br />
Daarbij gaat het om maatwerk. Het accent kan<br />
liggen op ambulant werk, maar ook op jeugdserviceteams<br />
of inpandig <strong>jongerenwerk</strong>. De basis <strong>voor</strong> toekenning<br />
per gebied is de Normering Jongerenwerk.<br />
Kwaliteitstraject<br />
Het kwaliteitstraject bestaat uit:<br />
• een beoordelingsprogramma (assessment) <strong>voor</strong> alle<br />
<strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers;<br />
• deskundigheidsbevordering van <strong>jongerenwerk</strong>ers;<br />
• de nieuwe leerlijn Jongerenwerk op mbo- en hboniveau<br />
(vanaf september 2008);<br />
1 Het <strong>Rotterdams</strong>e Jongerenwerk: Functies, kerntaken, competenties, methoden - Adviesbureau Van Montfoort, 2006.<br />
<strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
• het ontwerpen en invoeren van een <strong>jongerenwerk</strong>applicatie;<br />
• het verbeteren van de aansturing van de sector;<br />
• het monitoren van de resultaten.<br />
Klasse<br />
Eén onderdeel van het kwaliteitstraject is ‘Klasse’. Dit is<br />
een meetinstrument dat inzicht geeft in de kwaliteiten en<br />
ontwikkelpunten van een <strong>jongerenwerk</strong>er. Het is gebaseerd<br />
op de kerntaken en competenties van de <strong>jongerenwerk</strong>er<br />
volgens de <strong>Rotterdams</strong>e Methodiek.<br />
De individuele <strong>jongerenwerk</strong>er krijgt met Klasse de mogelijkheid<br />
om zijn of haar eigen vaardigheden en ambities<br />
te omschrijven en verder te ontwikkelen. De werkgever<br />
krijgt inzicht in de kwaliteiten en capaciteiten van het<br />
personeel. Jongerenwerkers kunnen met behulp van<br />
Klasse hun specifieke competenties aantonen. Daarvan<br />
kan vervolgens gebruik gemaakt worden door de praktijkexperts<br />
in te zetten in onderwijsprogramma’s of ze op<br />
te leiden tot praktijkcoach. Ook kunnen ze als <strong>voor</strong>man<br />
aan de slag in een wijk met problematiek waarvan de<br />
praktijkexpert heeft bewezen er goed mee om te kunnen<br />
gaan. Praktijkexperts kunnen zich via de doorlopende<br />
leerlijn ‘Ideaal Jongerenwerk’ op mbo-/hbo-niveau verder<br />
ontwikkelen.<br />
Tussen april en december 2008 namen alle <strong>Rotterdams</strong>e<br />
<strong>jongerenwerk</strong>ers deel aan het assessment van Klasse.<br />
De uitkomsten zijn opgenomen in ‘<strong>Klassewerkers</strong>: de<br />
uitkomsten van Klasse!’.<br />
<strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
Naast het individuele nut <strong>voor</strong> <strong>jongerenwerk</strong>ers en<br />
werkgevers, is er met de (geanonimiseerde) uitkomsten<br />
van de assessments een plan <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong><br />
<strong>jongerenwerk</strong> en een doorgaande leerlijn van het<br />
onderwijsprogramma binnen de scholingsinstituten (door)<br />
ontwikkeld.
In totaal zijn er drie documenten. Dit <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong><br />
<strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong> en twee documenten<br />
die te lezen zijn als bijlage.<br />
Het gaat om ‘<strong>Klassewerkers</strong>: de uitkomsten van Klasse!’<br />
en ‘<strong>Klassewerkers</strong>: het uitvoeringsprogramma’.<br />
‘<strong>Klassewerkers</strong>; <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong><br />
<strong>jongerenwerk</strong>’ is in opdracht van en samen met de<br />
Ontwikkelgroep Ideaal Jongerenwerk ontwikkeld. De<br />
ontwikkelgroep is ingesteld door Jeugd, Onderwijs en<br />
Samenleving (JOS) van de gemeente Rotterdam.<br />
4<br />
<strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
Draagvlak<br />
Gedurende het hele traject rondom de totstandkoming<br />
van dit plan is er sprake geweest van een breed draagvlak<br />
vanuit de deelgemeenten, de onderwijsinstellingen,<br />
de welzijnsinstellingen en de branchevereniging. Met<br />
het schrijven van dit plan zijn we er nog niet; <strong>voor</strong> een<br />
succesvolle uitvoering van ‘<strong>Klassewerkers</strong>’ is het cruciaal<br />
dat alle partijen zich betrokken blijven voelen en zich<br />
blijven inzetten.
1 Samenvatting<br />
‘<strong>Klassewerkers</strong>; <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>’<br />
beschrijft de analyse van het <strong>jongerenwerk</strong><br />
op basis van de uitkomsten van Klasse 2 en de hoofdlijnen<br />
van het programma <strong>voor</strong> deskundigheidsverbetering.<br />
De concrete uitwerking van het plan is beschreven in<br />
‘<strong>Klassewerkers</strong>: het uitvoeringsprogramma’.<br />
Aandachtspunten in het vak<br />
Jongerenwerkers hebben behoefte aan een kader<br />
waarbinnen zij hun vak op professionele wijze kunnen<br />
uitoefenen. Zij werken <strong>voor</strong>al op basis van ervaring en<br />
intuïtie en veel minder vanuit methodiek en pedagogiek.<br />
Er is weinig begeleiding en sturing door leidinggevenden<br />
en weinig collegiale uitwisseling. Reflectie op eigen<br />
handelen is lastig.<br />
De manier van werken en het ontbreken van duidelijke<br />
richtlijnen en terugkoppeling vanuit de organisatie, leiden<br />
ertoe dat <strong>jongerenwerk</strong>ers met dilemma’s worstelen,<br />
bij<strong>voor</strong>beeld rondom informatie-uitwisseling. Daarnaast<br />
bestaat er onduidelijkheid over wat <strong>jongerenwerk</strong> is en<br />
wat het te bieden heeft. Dat maakt profilering van het vak<br />
ingewikkeld.<br />
In de praktijk blijkt dat er weinig aandacht is <strong>voor</strong> meidenwerk.<br />
Voor vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers kan het lastig<br />
zijn om met groepen jongens te werken. Ook kan het<br />
<strong>voor</strong> de <strong>jongerenwerk</strong>er moeilijk zijn om met een doelgroep<br />
te werken met een andere culturele identiteit.<br />
2 De uitkomsten van de assessments van Klasse zijn opgenomen in<br />
<strong>Klassewerkers</strong>: de uitkomsten van Klasse!<br />
3 POP = persoonlijk ontwikkelingsplan<br />
5<br />
<strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
<strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
De activiteiten die bijdragen aan <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong><br />
<strong>jongerenwerk</strong> zijn georganiseerd rond vijf thema’s:<br />
• Versterken van het eerstelijns management;<br />
• Verdiepen van de <strong>Rotterdams</strong>e Methodiek<br />
Jongerenwerk;<br />
• Versterken van het profiel van het <strong>jongerenwerk</strong>;<br />
• Verstevigen van de netwerkpositie;<br />
• Verbeteren van de beroepshouding.<br />
Deze activiteiten worden in ‘<strong>Klassewerkers</strong>: het uitvoeringsprogramma’<br />
uitgewerkt tot concrete uitvoeringsplannen.<br />
De acties die in het kader van dit <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong><br />
<strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong> worden uitgevoerd, zijn erop<br />
gericht om de sector te versterken.<br />
Rand<strong>voor</strong>waarden hierbij zijn de rol van management en<br />
leidinggevenden, de verwachte Inzet en het trainings- en<br />
ontwikkelcentrum.<br />
JOS trekt zich op termijn terug als de initiator van activiteiten<br />
en initiatieven. Zo moet het assessmentinstrument<br />
Klasse als regulier POP-instrument 3 worden ingebed in<br />
de sector en moeten leidinggevenden in staat zijn om<br />
<strong>jongerenwerk</strong>ers intensief te begeleiden bij de uitvoering<br />
van hun vak.<br />
Monitoring<br />
Om zicht te houden op de effectiviteit van de uitvoering<br />
van het <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
wordt er gedurende een periode van tenminste<br />
één jaar (met een mogelijke doorloop in 2010) meerdere<br />
keren bij alle welzijnsinstellingen door een onafhankelijk<br />
onderzoeksbureau gemonitord in hoeverre de ingezette<br />
instrumenten de kwaliteit van het <strong>jongerenwerk</strong> daadwerkelijk<br />
verbeteren.
2<br />
Aandachtspunten in het vak<br />
De eindrapportages van Klasse, het assessment dat alle<br />
<strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers doorlopen hebben, zijn<br />
de basis <strong>voor</strong> de analyse van het huidige <strong>Rotterdams</strong>e<br />
<strong>jongerenwerk</strong>.<br />
Het blijkt dat <strong>jongerenwerk</strong>ers behoefte hebben aan een kader<br />
waarbinnen zij hun vak op professionele wijze kunnen<br />
uitoefenen. Zij opereren <strong>voor</strong>al vanuit ervaring en intuïtie<br />
en veel minder vanuit een methodische en pedagogische<br />
manier van werken. Begeleiding en sturing door leidinggevenden<br />
is gering. Ook collegiale uitwisseling via intervisie<br />
ontbreekt vaak. Door deze manier van werken en door het<br />
ontbreken van duidelijke richtlijnen en terugkoppeling vanuit<br />
de organisatie worstelen <strong>jongerenwerk</strong>ers met dilemma’s,<br />
<strong>voor</strong>al rondom informatie-uitwisseling. Daarnaast is er<br />
onduidelijkheid over wat <strong>jongerenwerk</strong> is en wat het kan<br />
bieden. Dat maakt profilering van het vak ingewikkeld.<br />
6<br />
<strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
Deze onderwerpen komen in dit hoofdstuk aan bod.<br />
Daarnaast is er aandacht <strong>voor</strong> de competentie multicultureel<br />
bewustzijn. Hierop wordt in de uitoefening van het<br />
vak <strong>jongerenwerk</strong> het minst de nadruk gelegd.<br />
Aan het slot van iedere paragraaf worden doelen benoemd<br />
<strong>voor</strong> verbetering. Deze vormen het startpunt van<br />
waaruit de activiteiten <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong><br />
<strong>jongerenwerk</strong> zijn opgesteld.<br />
Voor de analyse is een steekproef van 82 eindrapportages<br />
van Klasse geanonimiseerd en bestudeerd. Thema’s<br />
die regelmatig in de eindrapportages terugkomen, zijn<br />
genoteerd. Dit geeft inzicht in het aantal <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
waarbij een bepaald onderwerp speelt.
2.1 Werkbegeleiding, supervisie en<br />
intervisie<br />
In de rapportages van Klasse valt de enorme behoefte<br />
van <strong>jongerenwerk</strong>ers aan werkbegeleiding, supervisie<br />
en intervisie op. In 76% van de adviesgesprekken zijn<br />
afspraken gemaakt over het realiseren van (meer) werkbegeleiding,<br />
intervisie, supervisie en coaching.<br />
Van een leidinggevende wordt verwacht dat hij of zij<br />
stuurt in de praktijk van alle dag. Het management moet<br />
veel meer gaan werken met moderne managementconcepten,<br />
zoals het werken met <strong>voor</strong>mannen, individuele<br />
ontwikkelingsplannen, functioneringsgesprekken, werkbegeleiding,<br />
praktijktraining en intervisie. Leidinggevenden<br />
moeten sturen met een grote mate van ‘bemoeizucht’<br />
op de uitvoering. Zij moeten weten wat er speelt en<br />
moeten <strong>jongerenwerk</strong>ers ondersteunen bij de dilemma’s<br />
die zij in hun werk ervaren.<br />
2.2 Zelfreflectie<br />
Uit het stedelijk competentieprofiel blijkt dat <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
zichzelf overschatten op de competentie<br />
zelfreflectie. Uit de eindrapportages van Klasse blijkt<br />
dat <strong>jongerenwerk</strong>ers moeite hebben met het nadenken<br />
over het eigen handelen (wanneer zet ik welke interventie<br />
in en wat is daar het effect van, hoe kom ik over op<br />
jongeren en op collega’s). Sommige <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
denken er wel over na, maar bespreken dat vervolgens<br />
niet met anderen. Het inzichtelijk maken van de manier<br />
van denken en handelen, is daarom ook een belangrijk<br />
aandachtspunt. In de rapportages van Klasse komt het<br />
onderwerp zelfreflectie bij 28% van de <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
terug in de ontwikkelbehoeften.<br />
7<br />
Thema: versterken van het eerste lijnsmanagement<br />
Doelen<br />
n Alle <strong>jongerenwerk</strong>ers worden op structurele wijze ondersteund bij de uitoefe-<br />
ning van hun vak, zowel op individueel niveau als op teamniveau.<br />
n Jongerenwerkers zijn in staat om te reflecteren.<br />
n Jongerenwerkers zijn in staat om de reflectie op hun eigen handelen terug te<br />
koppelen naar collega’s en de leidinggevende.<br />
<strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
Onderweg naar huis denkt hij vaak na over zijn<br />
werk: wat heeft hij gedaan en heeft hij zijn<br />
doel bereikt. Hij is daarbij in staat om naar zichzelf<br />
te kijken. Welke invloed heeft het eigen gedrag op<br />
het werk.<br />
2.3 Methodisch werken<br />
Het <strong>jongerenwerk</strong> heeft, zoals iedere professie in de<br />
sociale sector, te maken met een mate van autonomie<br />
van de professional tijdens het uitoefenen van zijn of<br />
haar vak. Uit de assessments van Klasse blijkt dat binnen<br />
het <strong>jongerenwerk</strong> sprake is van een wel erg sterke<br />
autonomie. Grof gezegd handelt iedereen naar zijn of<br />
haar eigen inzichten. Er is nauwelijks sprake van een<br />
gedeelde visie en een methodische manier van werken.<br />
Jongerenwerkers handelen <strong>voor</strong>al op basis van <strong>voor</strong>gaande<br />
ervaringen en intuïtie en niet op basis van een<br />
eensgezinde, pedagogische visie. Zelfs <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
die op de opleiding wel geleerd hebben om methodisch<br />
te werken, passen dit in de praktijk al snel niet meer toe.<br />
46% van de <strong>jongerenwerk</strong>ers heeft bij het assessment<br />
aangegeven ontwikkelbehoeften te hebben op het terrein<br />
van methodisch werken.<br />
Een ervaren <strong>jongerenwerk</strong>er die deelnam aan de<br />
Rotterdam Training <strong>voor</strong> de Stedelijke Pool<br />
Jongerenwerk vertelde aan het einde van de<br />
Training dat hij zich nu realiseerde dat hij in de<br />
praktijk niet methodisch werkt, terwijl hij dit wel<br />
geleerd had op de opleiding.<br />
Het ontbreken van een visie en pedagogische methodiek<br />
maakt dat <strong>jongerenwerk</strong>ers soms onzeker zijn over<br />
hoe ze in bepaalde situaties moeten handelen. Het leidt<br />
ook tot problemen in de samenwerking met collega’s.<br />
De ene <strong>jongerenwerk</strong>er vindt bij<strong>voor</strong>beeld dat je soms<br />
iets <strong>voor</strong> jongeren moet doen als ze daar zelf niet toe in<br />
staat zijn, een ander vindt dat je jongeren alleen moet
ondersteunen. Of de ene <strong>jongerenwerk</strong>er vindt dat je in<br />
een bepaalde situatie moet ingrijpen, een ander vindt van<br />
niet. De ene <strong>jongerenwerk</strong>ers vindt dat je informatie moet<br />
delen met de politie, een ander vindt van niet.<br />
Als het gaat om het (al dan niet) methodisch werken, zien<br />
we dat <strong>jongerenwerk</strong>ers met name worstelen met een<br />
tweetal dilemma’s. De eerste is de pedagogische rol van<br />
de <strong>jongerenwerk</strong>er: ruimte geven aan jongeren maar ook<br />
duidelijke grenzen kunnen stellen. De tweede is het vinden<br />
van een balans tussen enerzijds jongeren stimuleren<br />
om zelf actie te ondernemen versus als <strong>jongerenwerk</strong>er<br />
actie ondernemen <strong>voor</strong> een jongere omdat actie vanuit<br />
de jongere(n) uitblijft.<br />
Ruimte geven en grenzen stellen<br />
Dat jongeren zich afzetten tegen de volwassen wereld,<br />
dat ze experimenteren en grenzen opzoeken, dat ze zich<br />
brutaler en groter <strong>voor</strong>doen dan ze zijn of dat ze zich juist<br />
onzichtbaar opstellen; het hoort allemaal bij de leeftijd.<br />
Soms vanwege onzekerheid, vaak vanwege de groep<br />
waartoe ze behoren of willen behoren. Omdat het vaak<br />
om vervelend gedrag gaat, is het <strong>voor</strong> volwassenen verleidelijk<br />
om dit gedrag als eendimensionaal, beheersend<br />
en afwijzend te benaderen. De uiterlijk waarneembare<br />
kenmerken, zoals een grote mond, harde muziek, graffiti<br />
en dergelijke, zijn niet prettig en niet acceptabel.<br />
8<br />
<strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
Grenzen stellen en structuur bieden is dan nodig. Alle<br />
jongeren hebben baat bij een duidelijke structuur en<br />
grenzen en een consequente handhaving daarvan. Of<br />
het jong zijn al dan niet soepel verloopt, heeft daarmee<br />
niets te maken. 4<br />
e moet ruimte geven aan jongeren maar aan<br />
“J de andere kant vragen om de handhaving<br />
van grenzen. Ik vind dat als je te strak grenzen<br />
handhaaft dan belemmert dat de ontwikkeling van<br />
de jongeren.”<br />
Naast grenzen stellen en structuur bieden, wil het<br />
<strong>jongerenwerk</strong> aandacht besteden aan het ontdekken en<br />
ontwikkelen van kwaliteiten en talenten van jongeren. Bij<br />
het problematiseren van (het gedrag van) jongeren, wordt<br />
vaak vergeten dat zelfs de grootste ‘etter’ over talenten<br />
beschikt die, als je je best doet, ontdekt, ontwikkeld en<br />
ontplooid kunnen worden.<br />
Het is <strong>voor</strong> veel <strong>jongerenwerk</strong>ers lastig om de balans te<br />
vinden tussen aan de ene kant jongeren de ruimte geven<br />
om zich te ontwikkelen en aan de andere kant grenzen<br />
stellen en optreden bij grensoverschrijdend gedrag.<br />
Thema: verdiepen rotterdamse methodiek <strong>jongerenwerk</strong> en<br />
verbeteren beroepshouding<br />
Doelen<br />
n Alle <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers handelen op basis van een eensgezinde,<br />
pedagogische en methodische manier van werken.<br />
n Alle <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers werken volgens de <strong>Rotterdams</strong>e Metho-<br />
diek Jongerenwerk.<br />
n Alle <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers werken vanuit een pedagogische rol<br />
waarbij ruimte bieden versus grenzen stellen en het omgaan met bestelge-<br />
drag van jongeren centraal staan.<br />
4 Dit is één van de principes van het <strong>jongerenwerk</strong>, zoals beschre-<br />
ven in de <strong>Rotterdams</strong>e Methodiek Jongerenwerk.<br />
n Alle <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers worden begeleid en ondersteund.
9<br />
k stel grenzen en handhaaf normen.” D. zegt:<br />
“I“Ik doe dat soms zo sterk dat ik het proces<br />
dat zich daarbij afspeelt niet meer zie. Regels<br />
worden belangrijk maar verstoren het proces. Veel<br />
regels komen vanuit de overheid en vanuit de<br />
bewoners. Als je je teveel aan de regels houdt dan<br />
geef je geen ruimte <strong>voor</strong> ontwikkeling bij de<br />
jongeren. Zij zoeken de grenzen. Houd je je als<br />
werker strak aan de regels dan raak je het contact<br />
met de jongeren kwijt.”<br />
Omgaan met bestelgedrag van jongeren<br />
Het doel van het <strong>jongerenwerk</strong> is jongeren te ondersteunen<br />
bij het proces van opgroeien naar volwassenheid.<br />
Het <strong>jongerenwerk</strong> bevordert de maatschappelijke participatie<br />
van jongeren, zodat jongeren als volwaardig burger<br />
kunnen deelnemen aan de samenleving. Het kunnen<br />
dragen en nemen van verantwoordelijkheid is één van de<br />
belangrijkste kenmerken van volwassenheid en volwaardig<br />
burgerschap. Het <strong>jongerenwerk</strong> steunt en stimuleert<br />
jongeren dan ook in het dragen van eigen verantwoordelijkheid<br />
en stimuleert jongeren tot een actieve bijdrage<br />
aan hun eigen leefomgeving. 5<br />
vraagt zich af hoe zij om moet gaan met: ‘Jij<br />
L. wordt hier<strong>voor</strong> toch betaald’.Zuchtend: “Hoe<br />
leer ik ze zelf verantwoordelijkheid te nemen.”<br />
Voor veel <strong>jongerenwerk</strong>ers is het lastig om een balans te<br />
vinden tussen enerzijds jongeren stimuleren om zelf actie<br />
te ondernemen en anderzijds als <strong>jongerenwerk</strong>er zelf<br />
actie ondernemen als actie vanuit jongeren uitblijft. Dit is<br />
vaak een dilemma.<br />
Jongeren willen van alles. De <strong>jongerenwerk</strong>er<br />
wil jongeren mee laten werken (participatie),<br />
maar op een gegeven moment verzandt het, komt<br />
het niet verder. Hij vraagt zich af tot hoe ver hij<br />
dan zelf moet gaan om het proces op gang te<br />
houden, wat hij aan de jongeren over kan laten.<br />
Het gaat er dan dus ook over of je een activiteit<br />
van hen wilt laten mislukken of dat je dan toch zelf<br />
alle zeilen bij gaat zetten. Hij is op zoek naar een<br />
balans hier in, hij denkt dat er een punt moet zijn<br />
waarop je het aan de jongeren over kan laten. “Dat<br />
is mede afhankelijk van de mogelijkheden van de<br />
doelgroep en de doelstelling”, beaamt hij.<br />
2.4 Profilering<br />
Jongerenwerkers hebben veel behoefte aan ontwikkeling<br />
op het terrein van presenteren, profileren, netwerken,<br />
rapporteren en beïnvloeding van beleid. 55% van de <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
heeft ontwikkelbehoeften op één of meer<br />
van deze terreinen. Het lijkt erop dat dit te maken heeft<br />
met het gebrek aan visie op wat <strong>jongerenwerk</strong> inhoudt,<br />
<strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
Thema: versterken van het<br />
profiel van het <strong>jongerenwerk</strong><br />
en verstevigen netwerkpositie<br />
Doelen<br />
n Jongerenwerkers zijn in staat om<br />
kort en krachtig aan derden uit<br />
te leggen wat het <strong>jongerenwerk</strong><br />
inhoudt, wat zij kunnen beteke-<br />
nen <strong>voor</strong> jongeren.<br />
n Ketenpartners weten wat het<br />
<strong>jongerenwerk</strong> inhoudt, wat het<br />
<strong>jongerenwerk</strong> <strong>voor</strong> hen kan bete-<br />
kenen en wat zij <strong>voor</strong> het jonge-<br />
renwerk kunnen betekenen.<br />
n Er is zowel stadsbreed als bin-<br />
nen welzijnsinstellingen een-<br />
duidigheid over de visie op het<br />
<strong>jongerenwerk</strong> (doelgroep, taken,<br />
pedagogische aanpak, keten-<br />
samenwerking, e.d.).<br />
waar het <strong>jongerenwerk</strong> <strong>voor</strong> staat en wat het <strong>jongerenwerk</strong><br />
kan betekenen <strong>voor</strong> jongeren en de maatschappij.<br />
Vraag een willekeurig persoon wat <strong>jongerenwerk</strong> is en ze<br />
noemen een bouwvallige keet of buurthuis waar af en toe<br />
een voetbaltoernooitje <strong>voor</strong> lastige jongeren wordt georganiseerd.<br />
Daarmee wordt het <strong>jongerenwerk</strong> geen recht<br />
gedaan. Het stoort veel <strong>jongerenwerk</strong>ers dat partners<br />
zo’n verkeerd beeld hebben van het <strong>jongerenwerk</strong>. Maar<br />
wat het <strong>jongerenwerk</strong> wel precies inhoudt, dat vinden<br />
<strong>jongerenwerk</strong>ers moeilijk uit te leggen.<br />
5 <strong>Rotterdams</strong>e meiden, <strong>Rotterdams</strong>e uitdagingen: Een advies aan de Burgemeester en Wethouders van Rotterdam - Scala en de <strong>Rotterdams</strong>e<br />
Jongerenraad, 2007.
astig is dat het beeld van ‘hangende<br />
“Ljongeren’ in de wijk de beeldvorming over<br />
de organisatie beïnvloedt. Bewoners hebben al<br />
snel het idee dat een organisatie tekort schiet<br />
omdat zij last hebben van hangjongeren.”<br />
In netwerkoverleggen en naar buurtbewoners toe is het<br />
belangrijk dat je jezelf als <strong>jongerenwerk</strong>er goed kunt<br />
presenteren. Wat doe je als <strong>jongerenwerk</strong>er, wat kun je<br />
betekenen <strong>voor</strong> de ander, wat kan een ander <strong>voor</strong> jou<br />
betekenen, waar sta je <strong>voor</strong>?<br />
Jongerenwerkers ondersteunen jongeren bij het opgroeien<br />
en volwassen worden. Daarnaast wil het <strong>jongerenwerk</strong><br />
de maatschappelijke participatie van jongeren<br />
bevorderen en vergroten. Om dit te kunnen doen, is het<br />
belangrijk dat je als <strong>jongerenwerk</strong>er serieus genomen<br />
10 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
wordt door ketenpartners, door buurtbewoners, door<br />
de deelgemeente en door de organisatie waar je <strong>voor</strong><br />
werkt. Serieus genomen worden heeft te maken met de<br />
manier waarop je jezelf presenteert en profileert en de<br />
manier waarop je rapportages schrijft. Daarnaast bereik<br />
je meer als je een breed netwerk hebt van organisaties<br />
en mensen waar je een beroep op kunt doen, mee kunt<br />
samenwerken en waarnaar je jongeren met vragen kunt<br />
verwijzen. Door te werken op basis van het beleid van<br />
de deelgemeente en de organisatie waarin je werkt, heb<br />
je indirect invloed op de maatschappelijke participatie<br />
van jongeren. Je kunt aandacht vragen <strong>voor</strong> bepaalde<br />
maatschappelijke vraagstukken of de aandacht vestigen<br />
op bij<strong>voor</strong>beeld een bepaalde methodiek die goed werkt.<br />
Ook <strong>voor</strong> beïnvloeding van beleid is het van groot belang<br />
om serieus genomen te worden en duidelijk te kunnen<br />
maken waar het <strong>jongerenwerk</strong> <strong>voor</strong> staat.
2.5 Aandacht <strong>voor</strong> meiden<br />
Van de 82 eindrapportages Klasse die <strong>voor</strong> deze analyse<br />
zijn doorgenomen, blijkt van drie (vrouwelijke)<br />
<strong>jongerenwerk</strong>ers dat zij echte meidenwerkers zijn. Alle<br />
andere vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers werken of alleen met<br />
groepen jongens, of met gemengde groepen bestaande<br />
uit jongens en meiden, of ze werken gedeeltelijk met<br />
groepen jongens en gedeeltelijk met groepen meiden.<br />
Het <strong>jongerenwerk</strong> is bedoeld <strong>voor</strong> alle <strong>Rotterdams</strong>e jongeren,<br />
maar richt zich actief op het vergroten en verster-<br />
11 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
ken van maatschappelijke participatie van jongeren die<br />
onvoldoende kansen hebben, die problemen hebben of<br />
die problemen veroorzaken. Problemen die bij opgroeiende<br />
meiden in Rotterdam gesignaleerd worden, zijn<br />
<strong>voor</strong>tijdig schoolverlaten, tienermoederschap, oneerlijke<br />
verdeling huishoudelijke taken en huwelijksdwang. In<br />
de praktijk blijkt dat problematiek van meiden te weinig<br />
aandacht krijgt 6 Volgens een advies van de <strong>Rotterdams</strong>e<br />
Jongerenraad is momenteel één op de vijf jongeren die<br />
deelnemen aan het <strong>jongerenwerk</strong> in Rotterdam, meisje.<br />
Dit zou in twee jaar tijd zich moeten uitbreiden tot minimaal<br />
één op de vier.<br />
6 <strong>Rotterdams</strong>e meiden, <strong>Rotterdams</strong>e uitdagingen: Een advies aan de Burgemeester en Wethouders van Rotterdam - Scala en de<br />
<strong>Rotterdams</strong>e Jongerenraad, 2007.
2.6 Vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
De uitkomsten van Klasse laten zien dat <strong>jongerenwerk</strong><br />
<strong>voor</strong>al jongenswerk is. Dat blijkt al uit de scheve balans<br />
tussen mannelijke en vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers.<br />
De 103 <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers die de portfolio’s<br />
invulden <strong>voor</strong> deelname aan Klasse waren 70 mannen en<br />
33 vrouwen. Dit kan te maken hebben met het achterblijven<br />
van de doelgroep meiden in het <strong>jongerenwerk</strong><br />
(het meidenwerk trekt meer vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
aan); ook wordt <strong>voor</strong>al ambulant <strong>jongerenwerk</strong> toch vaak<br />
gezien als ‘mannenwerk’.<br />
De meeste vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers in Rotterdam<br />
werken met jongens. Soms zijn dat groepen die alleen uit<br />
jongens bestaan, soms zijn dat gemengde groepen van<br />
jongens en meiden.<br />
De verwachting <strong>voor</strong>af was dat het <strong>voor</strong> vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
niet altijd eenvoudig zal zijn om met groepen<br />
jongens te werken, <strong>voor</strong>al als het gaat om groepen<br />
jongens die vanuit hun culturele achtergrond een sterke<br />
rolopvatting hebben over de (minderwaardige) positie van<br />
de vrouw in relatie tot die van de man.<br />
ondervindt weerstand bij de groep. Zij denkt<br />
L. dat dit ligt aan het feit dat zij vrouw is en<br />
Nederlandse.<br />
Uit de eindrapportages van Klasse blijkt dat een aantal<br />
vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers hier inderdaad moeite mee<br />
heeft. Het aantal dat hier moeite mee heeft (een enkeling)<br />
is echter veel minder dan <strong>voor</strong>af verwacht. De vraag is:<br />
staan vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers stevig in hun schoenen<br />
of is dit onderwerp niet aan bod gekomen tijdens de<br />
gesprekken?<br />
is laagdrempelig naar de meiden toe, maar<br />
A. zal hen ook aanspreken op hun gedrag. Bij<br />
de jongens 16+ heeft zij hier duidelijk problemen<br />
mee. Zij komt bij hen eerder afstandelijk over. Ze<br />
krijgt moeilijk contact met de jongens. Ook het<br />
handhaven van de orde gaat haar bij de jongens<br />
slecht af, terwijl dat bij de meiden eigenlijk geen<br />
probleem is.<br />
Vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers die goed in staat zijn om<br />
grenzen te stellen naar jongeren (zowel meiden als jongens)<br />
vormen een meerwaarde in het <strong>jongerenwerk</strong>.<br />
2.7 Beroepshouding<br />
In de rapportages van Klasse valt op dat <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
veel waarde hechten aan goede contacten met<br />
de doelgroep. Gelukkig maar, een goed contact is een<br />
<strong>voor</strong>waarde om jongeren te kunnen begeleiden en ondersteunen.<br />
Veel <strong>jongerenwerk</strong>ers zijn van mening dat het<br />
contact gebaseerd moet zijn op vertrouwen en vriendschap.<br />
12 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
Thema: versterken profiel<br />
rotterdams <strong>jongerenwerk</strong><br />
Doelen<br />
n Meiden behoren tot de doelgroep<br />
van het <strong>jongerenwerk</strong> (minimaal<br />
één op de vier jongeren is meis-<br />
je), zowel in theorie als in praktijk.<br />
n Uitbreiding van het aantal meiden-<br />
werkers.<br />
n Uitbreiding van het aantal vrouwe-<br />
lijke <strong>jongerenwerk</strong>ers.<br />
n Vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
voelen zich prettig in de uitoefe-<br />
ning van het vak <strong>jongerenwerk</strong>er.<br />
n Meiden behoren tot de doelgroep<br />
van het <strong>jongerenwerk</strong>, zowel in<br />
theorie als in praktijk.<br />
Het hebben van persoonlijke, op vriendschap gebaseerde<br />
relaties met jongeren valt vrijwel altijd samen<br />
met moeite om grenzen te stellen en te handhaven.<br />
Jongerenwerkers die zich als het ‘maatje’ van de jongere<br />
opstellen, hebben daarnaast ook moeite met het delen<br />
van informatie over de jongere met ketenpartners.<br />
Veel <strong>jongerenwerk</strong>ers worstelen dan ook met dilemma’s<br />
rondom informatie-uitwisseling. Het gaat met name om<br />
informatie-uitwisseling met de politie. Menig <strong>jongerenwerk</strong>er<br />
hecht grote waarde aan het opbouwen van een<br />
vertrouwensrelatie met jongeren. Daarbij stellen <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
zich op als het ‘maatje’ van de jongere. Op<br />
het moment dat een jongere iets vertelt aan de <strong>jongerenwerk</strong>er<br />
wat de politie zou moeten weten, dan heeft<br />
de <strong>jongerenwerk</strong>er het gevoel dat hij of zij dit niet kan<br />
doorgeven omdat daardoor de vertrouwensrelatie onder<br />
druk komt te staan.
Op straat heeft hij oppervlakkig contact met de<br />
buurtagent, en dit wil hij ook zo houden<br />
omdat hij bang is dat jongeren anders snel een<br />
link leggen en het zijn vertrouwensband met de<br />
jongeren kan schaden.<br />
Aan de ene kant wil en moet je als <strong>jongerenwerk</strong>er<br />
informatie verstrekken, aan de andere kant vinden<br />
<strong>jongerenwerk</strong>ers dat ze <strong>voor</strong>zichtig met de privacy van<br />
jongeren om moeten gaan. Jongeren vertrouwen een<br />
<strong>jongerenwerk</strong>er niet zomaar informatie toe. Daarom<br />
vinden veel <strong>jongerenwerk</strong>ers dat ze <strong>voor</strong>zichtig moeten<br />
zijn met welke informatie wel of niet gedeeld wordt. Het<br />
woord vertrouwensrelatie suggereert dat je geheimen<br />
van jongeren bewaart, dat je informatie die in vertrouwen<br />
aan jou verteld is, niet doorgeeft aan anderen.<br />
13 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
B. vindt dat zij de plicht heeft om waar nodig<br />
informatie uit te wisselen. Zij vindt wel dat<br />
de <strong>jongerenwerk</strong>er ook de plicht heeft om<br />
persoonlijke informatie van jongeren te<br />
beschermen. Jongeren vertrouwen een<br />
<strong>jongerenwerk</strong>er niet zomaar informatie toe.<br />
Daarom vindt zij dat er netjes en <strong>voor</strong>zichtig mee<br />
omgegaan mag worden. Toch blijft het een lastige<br />
kwestie <strong>voor</strong> B.
In zijn relatie met jongeren maakt D. duidelijk<br />
waar de grenzen liggen. Hij geeft wel aan dat hij<br />
duidelijk <strong>voor</strong> jongeren kiest en niet <strong>voor</strong> de<br />
politie! Aan de ene kant vindt D. wel dat de<br />
organisatie moet optreden wanneer er aangifte<br />
gedaan moet worden die met ongeregeldheden<br />
binnen het <strong>jongerenwerk</strong> te maken hebben. Hij<br />
vindt dat de <strong>jongerenwerk</strong>er niet in een dergelijke<br />
lastige situatie terecht moet komen, mits hij<br />
persoonlijk bedreigd wordt. Het vertrouwen van<br />
jongeren staat <strong>voor</strong>op, volgens D.<br />
Openheid en eerlijkheid naar jongeren toe lijken de<br />
belangrijkste sleutel tot een goede informatie-uitwisseling<br />
met partners en het behoud van goede contacten met<br />
jongeren. Op het moment dat je open en eerlijk bent,<br />
ben je betrouwbaar <strong>voor</strong> een jongere. Een betrouwbare<br />
relatie is iets heel anders dan een vertrouwensrelatie.<br />
In een vertrouwensrelatie wek je al snel de indruk dat je<br />
informatie die jongeren jou geven, <strong>voor</strong> jezelf houdt. Als<br />
je vervolgens toch informatie deelt met ketenpartners,<br />
dan voelen jongeren zich verraden. Als je informatie niet<br />
deelt, dan help je een jongere niet verder in zijn of haar<br />
ontwikkeling en ben je niet professioneel bezig met de<br />
uitoefening van je vak. In een betrouwbare relatie vertel<br />
je jongeren in openheid en eerlijkheid wat je taak is, wat<br />
je beoogt met een jongere en wat je met informatie van<br />
jongeren doet of moet doen. Jongeren weten dan <strong>voor</strong>af<br />
wat ze aan je hebben en je verraadt ze niet als je samenwerkt<br />
met ketenpartners.<br />
ijn jongeren weten dat ik met de politie praat<br />
“Men zij accepteren dat. Ik heb hen uitgelegd<br />
dat ik niemand ‘verlink’ maar dat ik probeer er <strong>voor</strong><br />
hen te zijn in mijn overleg met de politie zodat we<br />
samen opbouwend bezig kunnen zijn.”<br />
14 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
H. brengt zelf in dat hij het een moeilijke afweging kan<br />
vinden welke informatie hij wel of niet moet doorspelen.<br />
Als <strong>voor</strong>beeld noemt hij een verhaal dat jongeren hem tijdens<br />
een workshop hadden verteld. H. heeft uiteindelijk,<br />
zonder er een oordeel waar of niet waar aan te koppelen,<br />
aan de school doorgegeven dat hij dat verhaal had opgevangen.<br />
Hij heeft de betreffende jongeren ook verteld<br />
dat hij de informatie had doorgegeven. Uiteindelijk is zijn<br />
relatie met deze jongeren daardoor niet geschaad.<br />
2.8 Omgaan met cultuurverschillen<br />
De competentie multicultureel bewustzijn is bij <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
het minst ver ontwikkeld. Dit heeft te maken met<br />
de gedachte dat we allemaal Rotterdammers zijn en dat<br />
het niet uitmaakt welke culturele identiteit je hebt. Jongerenwerkers<br />
leggen daarom minder de nadruk op de competentie<br />
multicultureel bewustzijn. Wat wel opvalt, is dat<br />
het <strong>voor</strong> sommige <strong>jongerenwerk</strong>ers lastig is om met een<br />
doelgroep te werken met een andere culturele identiteit<br />
dan zij zelf hebben. Deze <strong>jongerenwerk</strong>ers hebben het<br />
gevoel niet serieus genomen te worden door jongeren,<br />
er wordt minder snel naar de <strong>jongerenwerk</strong>er geluisterd.<br />
Ook een gebrek aan kennis van de culturele identiteit<br />
van de doelgroep wordt als belemmering ervaren. Dit<br />
geldt overigens niet alleen <strong>voor</strong> de culturele identiteit,<br />
maar ook <strong>voor</strong> kennis van jeugdculturen en straattaal (dit<br />
gaat bij<strong>voor</strong>beeld op <strong>voor</strong> <strong>jongerenwerk</strong>ers die uit een<br />
ander deel van Nederland komen, waar andere jeugdculturen<br />
zijn of <strong>voor</strong> <strong>jongerenwerk</strong>ers die zelf in een ander<br />
milieu zijn opgegroeid). In de assessments van Klasse<br />
heeft 10% van de <strong>jongerenwerk</strong>ers aangegeven ontwikkelbehoeften<br />
te hebben op het terrein van multicultureel<br />
bewustzijn en het verdiepen in andere doelgroepen.<br />
Zij is zich bewust van het feit dat haar eigen<br />
culturele achtergrond invloed heeft op anderen.<br />
Zij werkt soms vanuit een ander normen- en<br />
waardenpatroon dan dat de jongeren gewend zijn.<br />
Thema: verbeteren beroepshouding en verstevigen<br />
netwerkpositie<br />
Doelen<br />
n Jongerenwerkers zijn zich bewust van hun pedagogische rol en taak.<br />
n Jongerenwerkers zijn in staat om ruimte te geven én grenzen te stellen aan<br />
jongeren.<br />
n Alle <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers delen informatie met ketenpartners.<br />
n Samenwerking met de politie is vanzelfsprekend en verloopt soepel.
Thema: verbeteren beroepshouding<br />
Doelen<br />
n <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers zijn zich bewust van de diversiteit aan doel-<br />
groepen (qua sekse, leeftijd, culturele identiteit, seksuele identiteit, religie,<br />
jeugdcultuur).<br />
n <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers zijn in staat om met een diversiteit aan doel-<br />
groepen te werken.<br />
n <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers beschikken over de kennis die nodig is om<br />
met een bepaalde doelgroep te werken.<br />
15 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>
3<br />
<strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong><br />
<strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
Op basis van de analyse uit hoofdstuk 2 benoemt dit<br />
hoofdstuk activiteiten die bijdragen aan <strong>vakbekwaam</strong><br />
<strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>. In het vorige hoofdstuk<br />
zijn de onderwerpen van analyse gekoppeld aan een<br />
thema waarop activiteiten worden georganiseerd. De vijf<br />
thema’s zijn:<br />
• Versterken van het eerstelijns management;<br />
• Verdiepen van de <strong>Rotterdams</strong>e Methodiek Jongerenwerk;<br />
• Versterken van het profiel van het <strong>jongerenwerk</strong>;<br />
• Verstevigen van de netwerkpositie;<br />
• Verbeteren van de beroepshouding.<br />
Daarnaast worden er diverse themagerichte, inhoudelijke<br />
cursussen en trainingen aangeboden aan de <strong>jongerenwerk</strong>ers.<br />
Als onderdeel van Klasse hebben <strong>jongerenwerk</strong>ers individuele<br />
ontwikkelafspraken gemaakt met hun leidinggevenden.<br />
Deze afspraken worden door de welzijnsinstellingen<br />
opgevolgd. Eén van de activiteiten van <strong>Klassewerkers</strong><br />
is dat welzijnsinstellingen, onder begeleiding van een<br />
coach vanuit JOS, zelf een eigen <strong>Plan</strong> van Aanpak <strong>voor</strong><br />
<strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong> ontwikkelen.<br />
Hierin worden de uitgewerkte plannen van de individuele<br />
afspraken van de <strong>jongerenwerk</strong>ers opgenomen.<br />
In het uitvoeringsprogramma van <strong>Klassewerkers</strong> worden<br />
de activiteiten, ondersteund vanuit JOS, op ieder thema<br />
uitgewerkt tot concrete uitvoeringsplannen.<br />
16 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
3.1 Implementatietraject<br />
Het kwaliteitstraject <strong>voor</strong> het <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong> is<br />
onderdeel van het actieprogramma ‘Ruimte geven door<br />
grenzen te stellen; Rotterdam doet het!’. Het actieprogramma<br />
loopt tot eind 2012. De periode tot 2012 wordt<br />
benut om de sector kwantitatief en kwalitatief te versterken.<br />
Een aantal activiteiten in het kwaliteitstraject is er<br />
expliciet op gericht om de sector ‘handen en voeten’ te<br />
geven om ook op de lange termijn <strong>vakbekwaam</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
te leveren. Denk bij<strong>voor</strong>beeld aan de leerlijn<br />
Ideaal Jongerenwerk, waar aanstormend talent tot<br />
<strong>jongerenwerk</strong>er wordt opgeleid. Bij het mbo is de opleiding<br />
gekoppeld aan de opleiding Sociaal Cultureel Werk<br />
(niveau 2 en 4). Bij het hbo is de opleiding gekoppeld aan<br />
de opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming (niveau<br />
5).<br />
Ook de acties die in het kader van dit <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong><br />
<strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong> worden uitgevoerd, zijn<br />
erop gericht om de sector op die manier te versterken<br />
zodat JOS zich op termijn kan terugtrekken als de initiator<br />
van activiteiten en initiatieven. Zo willen we dat het<br />
assessmentinstrument Klasse als regulier POP- instrument<br />
wordt ingebed in de sector en dat leidinggevenden<br />
in staat zijn om <strong>jongerenwerk</strong>ers intensief te begeleiden<br />
in de uitvoering van hun vak.<br />
Omdat de verantwoordelijkheid <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong><br />
<strong>jongerenwerk</strong> uiteindelijk bij de sector zelf ligt,<br />
wordt in paragraaf 3.4 een aantal rand<strong>voor</strong>waarden<br />
geschetst die het mogelijk maken om de activiteiten van<br />
dit plan te borgen in de sector zelf.
3.2 Activiteiten<br />
Op basis van de analyse uit hoofdstuk 2 en van het stedelijk<br />
competentieprofiel van het <strong>jongerenwerk</strong>, organiseert<br />
de gemeente Rotterdam een stedelijk aanbod op<br />
de volgende thema’s:<br />
• Versterken van het eerstelijns management;<br />
• Verdiepen van de <strong>Rotterdams</strong>e Methodiek Jongerenwerk;<br />
• Versterken van het profiel van het <strong>jongerenwerk</strong>;<br />
• Verstevigen van de netwerkpositie;<br />
• Verbeteren van de beroepshouding.<br />
Voor ieder thema is een aantal activiteiten uitgewerkt. De<br />
activiteiten die georganiseerd worden, hebben een aantal<br />
effecten die aansluiten op de doelen uit hoofdstuk 2.<br />
Versterken van het eerste lijnsmanagement:<br />
• Alle <strong>jongerenwerk</strong>ers worden op structurele wijze<br />
ondersteund bij de uitoefening van hun vak, zowel op<br />
individueel niveau als op teamniveau.<br />
• Jongerenwerkers zijn in staat om te reflecteren.<br />
• Jongerenwerkers zijn in staat om de reflectie op hun<br />
eigen handelen terug te koppelen naar collega’s en<br />
leidinggevende.<br />
Verdiepen van de <strong>Rotterdams</strong>e Methodiek Jongerenwerk:<br />
• Alle <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers handelen op basis<br />
van een eensgezinde, pedagogische en methodische<br />
manier van werken.<br />
• Alle <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers werken conform de<br />
<strong>Rotterdams</strong>e Methodiek Jongerenwerk.<br />
17 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
• Alle <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers werken vanuit<br />
een pedagogische rol waarbij ruimte bieden versus<br />
grenzen stellen en het omgaan met bestelgedrag van<br />
jongeren centraal staan.<br />
Versterken van het profiel van het <strong>jongerenwerk</strong>:<br />
• Jongerenwerkers zijn in staat om kort en krachtig aan<br />
derden uit te leggen wat het <strong>jongerenwerk</strong> inhoudt, wat<br />
zij kunnen betekenen <strong>voor</strong> jongeren.<br />
• Ketenpartners weten wat het <strong>jongerenwerk</strong> inhoudt,<br />
wat het <strong>jongerenwerk</strong> <strong>voor</strong> hen kan betekenen en wat<br />
zij <strong>voor</strong> het <strong>jongerenwerk</strong> kunnen betekenen.<br />
• Er is zowel stadsbreed als binnen welzijnsinstellingen<br />
eenduidigheid over de visie op het <strong>jongerenwerk</strong> (doelgroep,<br />
taken, pedagogische aanpak, ketensamenwerking).<br />
• Meiden behoren tot de doelgroep van het <strong>jongerenwerk</strong><br />
(minimaal één op de vier jongeren is meisje),<br />
zowel in theorie als in praktijk.<br />
• Uitbreiding van het aantal meidenwerkers.<br />
• Uitbreiding van het aantal vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers.<br />
• Vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers voelen zich prettig in de<br />
uitoefening van het vak <strong>jongerenwerk</strong>er.<br />
Verstevigen van de netwerkpositie:<br />
• Ketenpartners weten wat het <strong>jongerenwerk</strong> inhoudt,<br />
wat het <strong>jongerenwerk</strong> <strong>voor</strong> hen kan betekenen en wat<br />
zij <strong>voor</strong> het <strong>jongerenwerk</strong> kunnen betekenen.<br />
• Alle <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers delen informatie<br />
met ketenpartners.<br />
• Samenwerking met de politie is vanzelfsprekend en<br />
verloopt soepel.
Verbeteren beroepshouding:<br />
• Jongerenwerkers zijn zich bewust van hun pedagogische<br />
rol en taak.<br />
• Jongerenwerkers zijn in staat om ruimte te geven én<br />
grenzen te stellen aan jongeren.<br />
• <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers zijn zich bewust van de<br />
diversiteit aan doelgroepen (qua sekse, leeftijd, culturele<br />
identiteit, seksuele identiteit, religie, jeugdcultuur).<br />
• <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers zijn in staat om met een<br />
diversiteit aan doelgroepen te werken.<br />
• <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers beschikken over de<br />
kennis die nodig is om met een bepaalde doelgroep te<br />
werken.<br />
18 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
Hieronder worden de activiteiten aangegeven die binnen<br />
de vijf thema’s zullen plaatsvinden. In het uitvoeringsprogramma<br />
van <strong>Klassewerkers</strong> zijn de activiteiten uitgewerkt<br />
tot concrete plannen die worden uitgevoerd in de periode<br />
van januari 2009 t/m december 2010. De ambitie is om<br />
de regie <strong>voor</strong> de uitvoering na verloop van tijd steeds<br />
meer te verschuiven van JOS naar het <strong>jongerenwerk</strong><br />
en de opleidingsinstituten. Eind 2012 zal het werkveld<br />
in Rotterdam vakkundig genoeg zijn om zonder verdere<br />
bemoeienis vanuit JOS professioneel <strong>jongerenwerk</strong> te<br />
leveren.<br />
Thema Activiteiten Looptijd activiteiten<br />
Versterken van het eerste<br />
lijnsmanagement<br />
Verdiepen <strong>Rotterdams</strong>e<br />
Methodiek Jongerenwerk<br />
Versterken profiel <strong>Rotterdams</strong><br />
<strong>jongerenwerk</strong><br />
<strong>Plan</strong> van Aanpak Welzijnsinstellingen Dec. 2008 – dec. 2009<br />
Opleidingsweek <strong>voor</strong> leidinggevenden Tweede kwartaal 2009<br />
Ontwikkelcafés <strong>voor</strong> leidinggevenden Tweede kwartaal 2009 – vierde<br />
kwartaal 2011<br />
Addendum <strong>Rotterdams</strong>e Methodiek op het<br />
onderdeel grenzen stellen<br />
Handboek <strong>Rotterdams</strong>e Methodiek<br />
Jongerenwerk<br />
Januari 2009<br />
Tweede kwartaal 2009 – eerste<br />
kwartaal 2010<br />
Visiedocument <strong>Rotterdams</strong> Jongerenwerk Tweede kwartaal 2009<br />
Doelgroep meiden <strong>Plan</strong>ning in <strong>Plan</strong> van Aanpak<br />
welzijnsinstellingen<br />
Vrouwelijke <strong>jongerenwerk</strong>ers Tweede en derde kwartaal 2009<br />
Verstevigen netwerkpositie Werkprocessen informatie- uitwisseling Tweede kwartaal 2009 – eerste<br />
kwartaal 2010<br />
Convenant samenwerking <strong>jongerenwerk</strong> en<br />
politie<br />
Vierde kwartaal 2009 – eerste<br />
kwartaal 2010<br />
Werkconferentie <strong>jongerenwerk</strong> en politie Tweede kwartaal 2009<br />
Presenteren, rapporteren en netwerken <strong>Plan</strong>ning in <strong>Plan</strong> van Aanpak<br />
welzijnsinstellingen<br />
Verbeteren beroepshouding Structurele inbedding Klasse als POPinstrument<br />
Doorlopend<br />
Grenzen stellen en omgaan met bestelgedrag Eerste kwartaal 2009<br />
Methodisch werken Tweede kwartaal 2009<br />
Jongerenwerkapplicatie <strong>voor</strong> uniforme manier<br />
van registreren<br />
Begin 2009<br />
Kennis over de doelgroep <strong>Plan</strong>ning in <strong>Plan</strong> van Aanpak<br />
welzijnsinstellingen
3.3 Themagerichte cursussen<br />
Niet alle specifieke ontwikkelbehoeften van <strong>jongerenwerk</strong>ers<br />
zijn benoemd als stedelijke activiteiten. Daarom<br />
bieden de welzijnsinstellingen een aantal themagerichte<br />
cursussen en trainingen aan vanuit hun plannen van<br />
aanpak.<br />
Per <strong>jongerenwerk</strong>er wordt bekeken of deelname aan een<br />
cursus noodzakelijk, gewenst of vrijblijvend is. Het gaat<br />
om cursussen op het terrein van vaardigheden en inhoudelijke<br />
thematiek.<br />
Vaardigheidscursussen:<br />
• Presenteren, rapporteren, netwerken;<br />
• Het bereiken en werken met meiden;<br />
• Gesprekstechnieken;<br />
• <strong>Plan</strong>matig werken;<br />
• Het geven en vragen van feedback;<br />
• Vraaggericht werken;<br />
• Coachen van jongeren;<br />
• Conflicthantering;<br />
• Omgaan met agressie.<br />
Cursussen <strong>voor</strong> inhoudelijke thematiek:<br />
• Meiden;<br />
• Radicalisering;<br />
• Seks & drugs;<br />
• Signaleren;<br />
• Kindermishandeling en huiselijk geweld;<br />
• Homoseksualiteit;<br />
• Ouderbetrokkenheid;<br />
• Jongerenparticipatie;<br />
• Sociale kaart van Rotterdam.<br />
3.4 Rand<strong>voor</strong>waarden<br />
Rand<strong>voor</strong>waarden <strong>voor</strong> de organisatie en uitvoering van<br />
activiteiten in het kader van <strong>Klassewerkers</strong> zijn:<br />
• Rol van management en leidinggevenden;<br />
19 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
• Verwachte inzet;<br />
• Trainings- en ontwikkelcentrum.<br />
De rol van management en leidinggevenden<br />
De rol van managers en leidinggevenden van welzijnsinstellingen<br />
is cruciaal in het slagen van het <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong><br />
<strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>. Vakbekwaam<br />
<strong>jongerenwerk</strong> komt alleen tot stand met de steun, bereidheid<br />
en inzet van management en leidinggevenden.<br />
Zonder hun actieve betrokkenheid zal het rad van verandering<br />
niet gaan draaien.<br />
Verwachte inzet<br />
Rand<strong>voor</strong>waarde <strong>voor</strong> het slagen van dit <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong><br />
<strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong> en de verwachting<br />
vanuit JOS is dat gemiddeld 10% van de formatie van<br />
leidinggevenden en <strong>jongerenwerk</strong>ers het komende jaar<br />
wordt besteed aan de uitvoering van activiteiten van het<br />
<strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>.<br />
Trainings- en ontwikkelcentrum<br />
Het kwaliteitstraject <strong>voor</strong> het <strong>jongerenwerk</strong> is vanaf de<br />
start een gezamenlijke onderneming geweest van het<br />
werkveld zelf, de onderwijsinstellingen en van JOS.<br />
Alle betrokken partijen zijn verantwoordelijk <strong>voor</strong> een<br />
succesvolle uitvoering van het <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong><br />
<strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>. Het is daarom niet passend<br />
noch wenselijk om de gehele verantwoordelijkheid en<br />
uitvoering van het <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong><br />
<strong>jongerenwerk</strong> bij JOS onder te brengen.<br />
De coördinatie van de uitvoering van <strong>Klassewerkers</strong> vindt<br />
daarom plaats vanuit een trainings- en ontwikkelcentrum.<br />
Het centrum is niet per definitie een fysieke locatie, maar<br />
veel meer een manier van werken, waarbij een gezamenlijke<br />
verantwoordelijkheid van en uitvoering door alle betrokken<br />
partijen centraal staat. Het trainingscentrum is onafhankelijk:<br />
het vormt geen onderdeel van (een) welzijnsinstelling(en) of<br />
van (een) onderwijsinstelling(en). Gekeken wordt of aansluiting<br />
mogelijk is bij een al bestaand initiatief.
4<br />
Monitor onderzoek<br />
Om zicht te houden op de effectiviteit van de uitvoering<br />
van het <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
wordt er gedurende een periode van tenminste het<br />
kalenderjaar 2009, met een mogelijke doorloop in 1010,<br />
bij alle welzijnsinstellingen gemonitord in hoeverre de<br />
kwaliteit van het <strong>jongerenwerk</strong> verbetert. Het onderzoek<br />
start vanaf januari 2009 en heeft betrekking op:<br />
• De wel/niet gerealiseerde verbetering in het functioneren<br />
van de circa 200 <strong>jongerenwerk</strong>ers in Rotterdam<br />
in 2008/2009. Wat is hun bijdrage aan het verbeteren<br />
van de situatie van de jongeren in hun buurt met<br />
betrekking tot ontmoeten, ontwikkelen, opvoeden en<br />
opvangen? Hoe werkt de uniforme wijze van registreren<br />
in de praktijk (implementatie van de <strong>jongerenwerk</strong>applicatie<br />
start begin 2009)? Welke verbeteringen<br />
zijn er mogelijk?<br />
• De rol van de leidinggevenden en de opdrachtgever<br />
(deelgemeente en JOS) bij de ontwikkeling van het<br />
werk. Hoe vindt de aansturing plaats? Wordt er voldoende<br />
feedback gegeven? Is de rol van de opdrachtgever<br />
duidelijk ingevuld? Welke verbeteringen zijn er<br />
mogelijk?<br />
De resultaten van het onderzoek moeten een goed beeld<br />
geven van de ontwikkeling van het <strong>jongerenwerk</strong> in 2009<br />
en de wijze waarop de ‘<strong>Rotterdams</strong>e Methode’ in de<br />
praktijk werkt en wordt doorontwikkeld. Het onderzoek levert<br />
bouwstenen <strong>voor</strong> eventuele bijstelling van de diverse<br />
elementen van het brede verbetertraject.<br />
Naast het oordeel van de jongeren, het <strong>jongerenwerk</strong><br />
en de deelgemeenten wordt in het onderzoek ook het<br />
oordeel van de politie, buurtbewoners en andere samenwerkingspartners<br />
over het <strong>jongerenwerk</strong> meegenomen.<br />
20 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>
5<br />
Slotwoord<br />
Er gebeurt veel in het <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>. We<br />
zijn op de goede weg: met grote betrokkenheid van het<br />
werkveld én de onderwijsinstellingen is er veel gedaan:<br />
alle <strong>Rotterdams</strong>e <strong>jongerenwerk</strong>ers hebben deelgenomen<br />
aan Klasse, de leerlijn Ideaal Jongerenwerk is van start<br />
gegaan, er zijn <strong>jongerenwerk</strong>ers aangenomen <strong>voor</strong> de<br />
Stedelijke Pool Jongerenwerk, de Rotterdam Training<br />
is opgezet en uitgevoerd, en de <strong>jongerenwerk</strong>applicatie<br />
wordt begin 2009 ingevoerd.<br />
Het realiseren van <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong><br />
vraagt om doorpakken van de welzijnsinstellingen,<br />
de deelgemeenten, de brancheorganisatie, de onderwijsinstellingen,<br />
JOS en andere betrokkenen bij het <strong>Rotterdams</strong>e<br />
<strong>jongerenwerk</strong>. Ook om dit plan tot uitvoering te<br />
brengen.<br />
21 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>
Colofon<br />
Dit is een uitgave van Jeugd, Onderwijs en<br />
Samenleving,<br />
Gemeente Rotterdam<br />
Deze uitgave is tot stand gekomen in samenwerking<br />
met RadarAdvies (Mara Frank)<br />
www.radaradvies.nl<br />
Jeugd, Onderwijs en Samenleving<br />
Blaak 16<br />
Postbus 70014<br />
3000 KS Rotterdam<br />
Telefoon (010)8914444<br />
Fax (010)8914555<br />
info@jos.rotterdam.nl<br />
www.jos.rotterdam.nl<br />
Vormgeving BeeldinZicht, Peter Snaterse<br />
Fotografie David Adams Fotografie en Jan van der<br />
Meijde Fotografie<br />
April 2009<br />
22 <strong>Klassewerkers</strong>! <strong>Plan</strong> <strong>voor</strong> <strong>vakbekwaam</strong> <strong>Rotterdams</strong> <strong>jongerenwerk</strong>