RESTAURATIE - de Jongh Schildersbedrijf bv

Recommendations

Info

BijzondErE uitdaging Hollands Spoor is van de hand van Dirk Antonie Nicolaas Margadant (1849-1915). De in Amsterdam geboren architect heeft meerdere stations van de Hollandse IJzeren Spoorweg-Maatschappij op zijn naam staan. Daaronder ook het station van Haarlem, dat opvalt door de zwierige Art Nouveau-stijl, die Margadant zich later eigen maakte. De Koninklijke Wachtkamers – de andere vinden we in Amsterdam CS, Baarn en in het Spoorwegmuseum in Utrecht – moeten een bijzondere uitdaging voor de architect geweest zijn, waarbij het kostenaspect geen enkele rol lijkt te hebben gespeeld. Je zou bijna van een station op zich kunnen spreken, bij zeven vertrekken, een trappenhuis en een riante vestibule. Dit paleis in 't klein is schitterend uitgevoerd met complexe betimmeringen, schoorsteenmantels, schilderingen, stucplafonds en gebrandschilderde ramen, met een breed scala van kleuren en materialen, van marmer tot bro- kaat. Voor de aankleding werd een beroep gedaan op destijds vermaarde kunstenaars. Het beeldhouwwerk bijvoorbeeld is van het Amsterdamse Atelier Van den Bossche en Crevels, terwijl de in vergetelheid geraakte M.A. Hendricks de nodige schilderingen maakte. Het glas-in-lood is naar ontwerp van J.L. Schouten vervaardigd door het Delftse atelier Prinsenhof. De Haagse firma Mutters maakte het meubilair. Al dat decoratiewerk was niet alleen bedoeld als aangename verpozing voor de vorstelijke bezoekers. De zogenoemde 'vorstenspiegels' bijvoorbeeld waren schilderijen die de koning op nobele gedachten moesten brengen. Of dat heeft gewerkt? We zullen het nooit weten... Bij de oplevering van de wachtruimten in 1893 regeerde Koningin Emma als regentes; haar ruim veertig jaar oudere echtgenoot Koning Willem III was drie jaar daarvoor overleden. Zij is vereeuwigd in een kunstwerk, terwijl in een gebrandschilderd raam en in een reliëf haar initiaal en die van haar dochter Wilhelmina zijn te vinden. divErsE koninklijkE palEizEn Tijdens de restauratie van eind jaren tachtig werd nog geen aandacht geschonken aan de sterk verwaarloosde Koninklijke Wachtkamers. Deze kwamen pas begin deze eeuw aan de beurt, waarbij, zoals gezegd, onder meer gebruik werd gemaakt van de expertise van Schildersbedrijf De Jongh BV uit Waardenburg. Geen toeval volgens Gerard de Jongh. 'Het bedrijf is opgericht in 1890 door drie broers en is altijd overgegaan van vader op zoon, al vormen we tegenwoordig een onderdeel van De Jager Totaal BV. We hebben altijd al graag aan bijzondere speciale gebouwen gewerkt; het is een bekend verhaal in onze familie dat mijn grootvader dagelijks zeven kilometer op en neer liep om in Varik aan de Rooms-katholieke kerk te werken. We zijn bij heel veel restauraties betrokken geweest en hebben ook in diverse koninklijke paleizen gewerkt, waaronder Huis ten Bosch. Je kunt dus wel stellen dat we op het gebied van restauraties geen onbeschreven blad zijn. Zo is men, via 'Na Het verWIjDereN vaN De moDerNe toplaag KWameN alle autHeNtIeKe KleureN eN pIgmeNteN Weer tevoorScHIjN.' 1 2 3 1. groen is de overheersende kleur in de eigenlijke wachtvertrekken, maar daarvan zijn dan ook meteen meer dan dertig verschillende tinten aangebracht. 2. De Haagse firma mutters maakte het meubilair. er is niet zo vaak op gezeten... prachtige plafonds, met een duidelijk verschil tussen de hoofdruimte en de nevensalons. 3. Het vorstelijke toilet, met oer-Hollandse blauwe wandtegels, een wat vreemd contrast in de overwegend groene en voorname omgeving. 4. Het vele verguldsel heeft heel wat uren opgeslokt bij de restauratie door de vakmensen van Schildersbedrijf de jongh. De Jager Totaal BV, voor de restauratie van de Koninklijke Wachtkamers bij ons terecht gekomen.' Er viel heel wat eer te behalen voor de vaklieden uit Waardenburg. Van de ooit zo vorstelijke ambiance was niet veel meer over omdat men in de jaren vijftig fanatiek met synthetische verf in de weer was geweest, waardoor de oorspronkelijke pracht en praal grotendeels aan het oog werd onttrokken. gEluk Bij EEn ongEluk Volgens Gerard de Jongh was er wel sprake van een geluk bij een ongeluk: 'Alles was weliswaar bedekt met moderne veelal witte verf, maar men had niet de moeite genomen om de oorspronkelijke verflagen te verwijderen. Na het verwijderen van de moderne toplaag – dat klinkt simpeler dan het is – kwamen alle authentieke kleuren en pigmenten weer tevoorschijn. Die hebben we in een gespecialiseerd laboratorium laten onderzoeken om erachter te komen welke kleuren, pigmenten en bindmiddelen destijds zijn gebruikt. Toen we dat eenmaal wisten, konden we het hele interieur weer op exact dezelfde wijze schilderen, in dezelfde kleuren, met identiek materiaal en met dezelfde technieken. Het kleurenscala was trouwens ongelooflijk uitgebreid; er waren alleen al meer dan dertig schakeringen groen, ongelooflijk! Toen we eenmaal wisten hoe de verf was samengesteld en welke kleuren oorspronkelijk waren gebruikt, konden we aan de RESTAURATIE 60 | MonuMentaal MonuMentaal | 61 4
5 1 2 3 4 slag. De lijnolieverf hebben we zelf gemengd, precies zoals dat ook in de 19e eeuw gebeurde. Als je weet hoe het moet en welke pigmenten je nodig hebt en zeer exact werkt, is dat niet het allermoeilijkste voor een klassiek geschoolde vakman. We konden echter niet alles zelf maken; een bepaalde verfsoort hebben we bijvoorbeeld pas kunnen bemachtigen via een relatie in Schotland. Door het onderzoek ontdekten we ook hoe de verf was opgebracht en welke kwasten daarbij moesten worden gebruikt. Soms was er getamponneerd, er moesten kilometers aan biesjes worden aangebracht en dan kwam er onder de moderne witte laag ook nog de nodige hout- en andere imitaties tevoorschijn. Ja, het was vaak monnikenwerk, zo mag je het wel noemen. ' damastimitatiE Tot dat monnikenwerk behoorde volgens De Jongh ook de damast-imitatie in de hofdamessalon. 'Je moet weten dat je bij damast een heel apart "omkeereffect" hebt. Afhankelijk van de lichtval wisselt het licht-donkereffect om. In de Koninklijke Wachtkamer is een wandbespanning van echt damast toegepast, maar kennelijk vond men dat destijds te duur voor de salon van de hofdames. Daar werd hetzelfde effect nagestreefd door middel van geschilderd damast. Die imitatieschilderingen zijn wonderwel gelukt, maar hebben wel heel wat voeten in de aarde gehad, een ongelooflijk lastige opgave. Dat gedeelte heeft mijn dochter trouwens voor rekening genomen, die is nu werkzaam als zelfstandig restauratieschilder. De echte wandbespanning, in het vorstelijke vertrek verkeerde trouwens nog in goede conditie en had alleen een schoonmaakbeurt nodig, dat heeft een specialist gedaan.' Een verhaal apart waren de vele vergulde onderdelen en het sierwerk in goud. Tijdrovend precisiewerk, waarbij gebruik werd gemaakt van bladgoud met een dikte van zeshonderdste millimeter. tiEn jaar Uiteindelijk heeft de restauratie van de Koninklijke Wachtkamers zo'n tien jaar geduurd, waarbij De Jager Totaal BV, het moederbedrijf van Schildersbedrijf De Jongh BV, de opdracht had de vervallen wacht- koninklijkE Wachtkamers Het lijkt erop dat in het alweer grijze verleden er niet alleen naar werd gekeken of de koning (of later koningin) ook werkelijk gebruik maakte van een voor vorstelijk gebruik bedoelde wachtruimte, maar of er een kans was dat het wellicht zou gebeuren... Behalve Hollands Spoor had ook Staatsspoor een Koninklijke Wachtkamer, evenals Amsterdam CS, de stations van Baarn, Vlissingen, Apeldoorn en Arnhem. De wachtkamers in Baarn en Amsterdam bestaan nog. Die van Staatsspoor Den Haag is nog te bewonderen in het Spoorwegmuseum. De ruimten van Arnhem, Vlissingen en Apeldoorn zijn allang verdwenen, mede omdat er vrijwel nooit gebruik van werd gemaakt. RESTAURATIE 1. voor elke vorm van (imitatie) schilderen een bijbehorende kwast... 2. Bij het onderzoek voorafgaande aan de restauratie kwam een enorm aantal kleurschakelingen aan het licht, wat het maken van talloze verschillende verven noodzakelijk maakte. 3,4. In het fries van de balkonkamer is een groot aantal beroepen uitgebeeld. Zo komen we – heel modern – de fotograaf tegen en de in die tijd nog zeer gerespecteerde jager. 5. gerard de jongh (rechtsboven) is trots op zijn mensen, waarvan er enkele jarenlang in de Koninklijke Wachtkamers hebben gewerkt. 6. De achtergevel heeft grote rondboogramen met geprofileerde natuurstenen omlijstingen met sluitstenen. De ingang is gemarkeerd met een driehoekig fronton. kamers van boven tot onder in de oorspronkelijke staat te herstellen, inclusief wandkleden, schilderijen, vloeren – plaatselijk herstel en inoliën volstond – en ornamenten. Tevens was de opdracht de ruimte bouwkundig te herstellen en voor de toekomst veilig te stellen, onder meer door het aanbrengen van een (uiteraard onopvallend) systeem voor klimaatbeheersing. Het zeer complexe en tijdrovende schilderwerk werd in november 2010 door de Schilders Vakkrant beloond met de SchildersVakprijs 2010. De jury sprak daarbij van 'een waar feest van schilderkunst'. Eén opmerking in het juryrapport spreekt boekdelen: 'Het aantal toegepaste technieken is in Nederland vrijwel ongekend, en alle zijn ze met groot vakmanschap uitgevoerd'. Gerard de Jongh en zijn vakmensen zijn er met recht trots op. Niet zo vreemd als je tien jaar lang betrokken bent geweest bij een metamorfose die de toeschouwer het gevoel geeft dat hij een treinreis heeft gemaakt naar de jaren negentig van de 19e eeuw. | schildErsBEdrijf de Jongh bv 'Het vak tot in detail beheersen en topprestaties leveren op het gebied van klassieke schilderwerken en restauratietechnieken, dat is de doelstelling die Schildersbedrijf de Jongh zichzelf heeft opgelegd. De dertien vakmensen uit Waardenburg hebben ervaring met talloze bij monumentale panden toegepaste verfsoorten, van lijn- en standolieverven tot Japanlak en schellak. Vergulden met bladgoud, verwerken en restaureren van goudleerbehang en behang op spanjute, imitaties, beletteren, biezen, plafond- en muurschilderingen restaureren, Italiaans stuc- en pleisterwerk, patineren, glaceereffecten, het is slechts een greep uit de vele disciplines die men hier beheerst. Kijk op op www.dejonghwaardenburg.nl bij 'Referenties' en het is duidelijk dat Schildersbedrijf de Jongh een schat aan ervaring heeft op het gebied restauraties. Benaderen via de telefoon kan uiteraard ook nog altijd: 0418 – 651 808. 62 | MonuMentaal MonuMentaal | 63 6
Page 1: Tekst: Gert te Lintelo - Fotografie

RESTAURATIE - de Jongh Schildersbedrijf bv

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?