jaarverslag 2009 MET BIJLAGEN - BOWA

JAARVERSLAG 2009
Begeleid Op Weg Antwerpen vzw (B.O.W.A. vzw)
Wittestraat 116 bus 1, 2020 Antwerpen
Tel: 03/233.52.78 Fax: 03/281.07.93
Gsm: 0486/45.31.17
Coördinator: Ann Bickel
www.bowa-vzw.be info@bowa-vzw.be

0p de volgende bladzijden staan cijfers en procenten over alle jongeren die Bowa
heeft begeleid in 2009.
Achter deze cijfers zitten onderstaande jongeren:
Abed Ahmed Alexander Alexandre Alim Amal Anca Andrew Angelina
Angelo Ann Antonia Arne Ashley Bart Beau Björn Chelsea Christian Cindy
Damy Dane Daniah Daphne David Delia Dylan Edmund Edwina Ellen Emanuel
Femke Günther Hajar Hajar Ilias Iluna Imke James James Jan Jasmina
Jean-Adam Jelle Jennifer Jessica Jodeci Joer Jome Jonathan Jordan
Jordy Joy Kalsang Kelina Kenny Kenny Kimberly Kirsty Kyano Kynia
Lamiae Laure Lindsey Luna Marco Margo Matthias Maxime Mejay Melissa
Michael Michaëla Mpola Nadoua Nash Nathalie Nora Olivia Perwaiz Renny
Ritu Robby Ruth Sabah Sam Sam Sarah Sebahat Shana Shania Shauny
Shelly Sofiane Sonny Sopheap Stefanie Steven Tamara Tatjana Thomas
Tiffany Timothy Veerle Yacine Yannick Yasin Yordanos Zakarie
Aan hen en aan allen die op de één of andere manier hebben bijgedragen aan de werking
van BOWA dit jaar wil ik mijn welgemeende dank uitdrukken: alle medewerkers,
begeleiders, (pleeg)ouders, stagiairs, verwijzers, samenwerkende diensten, raad van
bestuur en algemene vergadering….
Ann Bickel
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 2 van 75

CIJFERGEGEVENS 2009
AANMELDING: JONGEREN __________________________________________ 5
ALGEMEEN OVERZICHT: AANTAL ________________________________ 5
VRAGEN NAAR WELKE VORM VAN PLEEGZORG ______________________ 6
GEVOLG AANMELDING JONGEREN _______________________________ 8
AANMELDER ________________________________________________ 9
GESLACHT & LEEFTIJD AANGEMELDE JONGEREN __________________ 10
VERBLIJFSSITUATIE BIJ AANMELDING _________________________ 12
AANMELDING: PLEEGGEZINNEN ____________________________________ 15
KANDIDAAT-PLEEGGEZINNEN _________________________________ 15
VERWIJZER VAN KANDIDAAT-PLEEGGEZIN ______________________ 16
KANDIDAAT VOOR WELKE VORM VAN PLEEGZORG __________________ 17
SAMENSTELLING KANDIDAAT-PLEEGGEZIN ______________________ 18
WOONPLAATS KANDIDAAT-PLEEGGEZIN_________________________ 19
GEVOLG AANMELDING PLEEGGEZIN _____________________________ 20
BEGELEIDING: JONGEREN _________________________________________ 22
ALGEMEEN OVERZICHT: AANTAL _______________________________ 22
VORM VAN PLEEGZORG _______________________________________ 22
VERWIJZENDE INSTANTIE ___________________________________ 23
GESLACHT PLEEGJONGEREN ___________________________________ 24
LEEFTIJD PLEEGJONGEREN OP 31/12/09 __________________________ 24
NATIONALITEIT PLEEGJONGEREN _____________________________ 25
BEGELEIDINGSDUUR ALLE JONGEREN (OP 31/12/2009)_______________ 26
VERBLIJFSSITUATIE VÓÓR BEGELEIDING________________________ 27
BAND JONGERE – PLEEGGEZIN: NETWERK ________________________ 28
CONTACTEN PLEEGJONGERE MET OUDERS________________________ 29
EINDE BEGELEIDING 2009 ____________________________________ 30
VERBLIJFSSITUATIE BIJ EINDE BEGELEIDING____________________ 30
BEGELEIDINGSDUUR BIJ EINDE BEGELEIDING ____________________ 33
BEGELEIDING: PLEEGGEZINNEN ____________________________________ 34
ALGEMEEN OVERZICHT: AANTAL _______________________________ 34
WOONPLAATS PLEEGGEZIN ___________________________________ 34
BESTANDS- OF NETWERK PLEEGGEZIN __________________________ 35
SAMENSTELLING PLEEGGEZIN _________________________________ 36
AANTAL PLEEGKINDEREN IN GEZIN _____________________________ 37
OPLEIDINGSNIVEAU PLEEGGEZIN ______________________________ 38
PROFESSIONELE SITUATIE PLEEGGEZIN_________________________ 39
SAMENVATTING CIJFERS 2009 _______________________________ 40
SAMENVATTING AANMELDING PLEEGJONGEREN_______________________ 40
SAMENVATTING AANMELDING PLEEGOUDERS _________________________ 41
SAMENVATTING BEGELEIDING PLEEGJONGEREN _______________________ 42
SAMENVATTING BEGELEIDING PLEEGGEZINNEN _______________________ 44
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 3 van 75

WERKING 2009 _____________________________________________ 45
THEMA 2009 : MICHIELSHOF_______________________________________ 45
MICHIELSHOF: DE VERHUIS __________________________________ 45
MICHIELSHOF: CRISISOPVANG________________________________ 47
MICHIELSHOF: BEZOEKRUIMTE _______________________________ 48
MICHIELSHOF: GESCHIEDENIS________________________________ 49
THEMA 2009 : DECREET RECHTSPOSITIE MINDERJARIGEN ______________ 50
THEMA 2009 : SAMENWERKING PLEEGZORG ANTWERPEN ________________ 52
THEMA 2009 : PLEEGZORG IN THE PICTURE ___________________________ 53
TOEKOMST VOOR PLEEGZORG _________________________________ 53
ADMINISTRATIEVE WIJZIGINGEN IN PLEEGZORG ________________ 54
CHRONOLOGISCH OVERZICHT WERKING 2009 _________________________ 55
PROFESSIONELE MEDEWERKERS OP 1/1/2010 _________________________ 59
VORMING MEDEWERKERS 2009 _____________________________________ 60
EXTERNE VORMING__________________________________________ 60
MEERDAAGSE OPLEIDINGEN __________________________________ 62
INTERN GEORGANISEERDE VORMING - DENKDAGEN ________________ 62
EXTERNE VORMING: BOWA MEDEORGANISATOR __________________ 62
THESISONDERZOEKEN VAN/DOOR STUDENTEN __________________ 63
BIJLAGEN 2009__________________________________________________ 64
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 4 van 75

CIJFERGEGEVENS
AANMELDING: JONGEREN
ALGEMEEN OVERZICHT: AANTAL
2009 2008
Waarvan geplaatst geplaatst
Aanmeldingen totaal: 186 42 (23%) 213 32 (15%)
Voor 1 kind : 159 27 168 26
Voor 2 kdn samen : 18 5 35 5
Voor 3 kdn samen : 7 0 6 1
Voor 4 of meer kdn
samen :
3 0 4 0
Totaal aantal jongeren: 230 geplaatst: 42 272 gepl: 39
In 2009 waren er 186 aanmeldingen met de vraag naar een pleeggezin. Hierbij zijn in
het totaal 230 minderjarigen betrokken.
De meeste vragen waren voor 1 kind (159).
Ook voor meerdere kinderen samen werden vragen gesteld, meestal voor 2 kinderen
(18), maar ook voor 3 of meer kinderen (10).
Dit jaar waren er 27 aanmeldingen minder dan in 2008, voor totaal 42 aangemelde
jongeren minder.
Ondanks deze daling in het aantal aanmeldingen zijn er in 2009 8 jongeren meer
geplaatst dan in 2008.
Van deze 186 aanmeldingen konden er 42, met 47 betrokken minderjarigen,
begeleidingen worden opgestart in 2009, dat is 23%.
Van alle 230 minderjarigen met de vraag naar opvang in pleegzorg zijn er dus 42
geplaatst. Dit is 8% meer dan vorig jaar.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 5 van 75

Crisis/
overbrugging
VRAGEN NAAR WELKE VORM VAN PLEEGZORG
Vorm 2009 2008
Aangemeld Geplaatst Aangemeld Geplaatst
Bestandspleeggezin
Kamers met
aandacht
Begeleidingsvraag
77 41% 5 12% 4 90 (42%) 9 (28%)
40 22% 5 12% 59 (28%) 1 ( 3%)
29 16% 5 12% 32 (15%) 1 ( 3%)
36 19% 27 64% 28 (13%) 21 (66%)
Vakantie-weekend 4 2% - - 4 (2%) -
Totaal 186 100% 42 100% 213 (100%) 32 (100%)
16%
19%
Vragen naar vormen van pleegzorg
2%
22%
41%
Crisis/overbrugging
41%
Bestands-pleeggezin
22%
Kamers met aandacht
16%
Begeleidingsvraag
19%
Vakantie-weekend 2%
De meeste vragen (41%) waren voor een korte opvang, voor crisisopvang, of
overbrugging.
We konden hiervan 5 vragen beantwoorden, dit is 12% van het aantal nieuwe plaatsingen.
Dit is veel minder dan vorig jaar. Dit heeft te maken met de crisisopvang in Michielshof.
Er was meer dan een half jaar geen inwonend crisispleeggezin, pas vanaf september
2009 was er een nieuw crisispleeggezin actief.
22% van de vragen zijn naar een beschikbaar pleeggezin uit ons bestand.
We konden hiervan 5 vragen beantwoorden, 12% van de aanmeldingen. Het gaat over 7
minderjarigen.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 6 van 75

16% gaat over een vraag naar kamers met aandacht.
Ook hier hebben we 5 nieuwe plaatsingen kunnen realiseren, 12%.
19% van de aanmeldingen gebeurt met een begeleidingsvraag.
Met een begeleidingsvraag wordt bedoeld dat er al een pleeggezin beschikbaar is voor
die bepaalde jongere, dat zich engageert om voor de opvang te zorgen (of dat soms al
een tijd doet) en aan BOWA wordt gevraagd om dit te begeleiden.
Van deze 36 vragen zijn er ook 27 nieuwe begeleidingen opgestart!
De kans dat een begeleidingsvraag effectief ook van start gaat is dus veel groter dan
een bestandsvraag. 64%, of bijna 2/3 de van alle nieuwe plaatsingen zijn
begeleidingsvragen.
Sporadisch wordt ons ook de vraag gesteld voor een vakantie- of weekendgezin.
Er werd in 2009 geen enkele plaatsing gerealiseerd.
Ook dit jaar merken we dat de tendens van de vorige jaren blijft.
Er zijn niet zoveel begeleidingsvragen, 19%, maar een begeleidingsvraag wordt
meestal positief beantwoord, 64% van het aantal nieuwe plaatsingen.
De meeste vragen zijn voor een pleeggezin uit ons bestand, vooral voor korte
opvang en de meeste vragen naar een bestandspleeggezin kunnen niet worden
beantwoord.
Van het totaal aantal nieuwe plaatsingen zijn er dit jaar wel minder crisisopvang
dan vorig jaar, maar meer kamers met aandacht en bestandspleegzorg.
De vragen naar opvang in pleegzorg worden beïnvloed door ontwikkelingen en tekorten in
de sector.
Nu is het nog zo dat de verwijzende instantie eenzelfde minderjarige bij verschillende
diensten voor pleegzorg kan aanmelden, elke dienst doet een onderzoek naar de
mogelijkheden omdat elke dienst zijn eigen kandidaat-pleeggezinnen heeft.
Deze manier van werken zal in de toekomst volledig veranderen.
In de provincies Limburg en West-Vlaanderen is er reeds één aanmeldpunt,
de functies “aanmeldingen en/of intake van minderjarigen” en “selectie kandidaatpleeggezinnen”
worden centraal behandeld.
Een afzonderlijk team, samengesteld met personeelsleden uit deze diensten neemt de
aanmelding en de hele voorbereiding van een nieuwe plaatsing op, het zogenaamde
“voortraject”.
Nadien wordt dan (volgens een vooraf besproken verdeelsleutel) de begeleiding van de
minderjarige aan een dienst voor pleegzorg in de provincie toevertrouwd.
Ook in Antwerpen en de 2 andere provincies werd in 2009 verder werk gemaakt van het
uitbouwen van deze samenwerking tussen de diensten voor pleegzorg uit verschillende
sectoren. Uiterlijk op 1/1/2011 zal dit in elke provincie geïmplementeerd zijn.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 7 van 75

GEVOLG AANMELDING JONGEREN
Gevolg aanmelding 2009 2008
Begeleiding opgestart 42 23% 32 15%
Geen gezin beschikbaar 88 47% 141 67%
Negatief advies 11 6% 5 2%
Vraag ingetrokken 32 17% 20 9%
Nog in onderzoek 7 4% 9 4%
Buiten BJZ 6 3% 6 3%
Totaal aanmeldingen 186 100% 213 100%
6%
47%
Gevolg aanmelding jongeren
17%
Zoals hiervoor al beschreven hebben we van de 186 aanmeldingen 42 nieuwe
begeleidingen opgestart (23%).
In bijna de helft van de aangemelde situaties was het gebrek aan een geschikt
pleeggezin de reden voor de afwijzing van de hulpvraag (47%).
Dit is zo’n 20% minder dan vorig jaar.
De aanmeldingsvraag werd geregeld weer ingetrokken, zo’n 8% meer dan in vorig jaar, in
totaal 17%.
BOWA gaf ook zelf in 6% een negatief advies voor plaatsing in pleegzorg.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 8 van 75
4%
3%
23%
Begeleiding opgestart
23%
Geen gezin beschikbaar
47%
Negatief advies 6%
Vraag ingetrokken 17%
Nog in onderzoek 4%
Buiten BJZ 3%

AANMELDER
2009 Geplaatst 2008 Geplaatst
CBJ (21%) 40 9 55 9
Antwerpen 33 8 45 8
Andere 7 1 10 1
JRB (64%) 118 29 116 15
Antwerpen 112 28 111 15
Andere 6 1 5 -
Diversen (15%) 28 4 42 8
Voorziening BJB 4 - 12 -
Voorziening GIBJ - - - -
Voorziening AWW 2 1 3 -
Voorziening K&G 3 - 2 -
Netwerk IJH-crisis 2 - 4 -
Ouders/jongere/
5
familie/voogd
2
1
Kand. pleeggezin 2 1 6 2
Andere pleegdienst
Andere: politie/
7 2 10 5
ziekenhuis/adoptie 3
-
3
-
Totaal (100%) 186 42 213 32
In deze tabel gaat het niet over wie de verwijzende instantie is van de aanvraag, maar
wel de aanmelders zelf, die dus met BOWA contact opnemen met de vraag naar
pleegzorg.
De tendens was vorig jaar al zichtbaar: heel veel aanmeldingen via de gerechtelijke
gedwongen hulpverlening. Van de nieuwe aanmeldingen is er 64% via de sociale
dienst bij de jeugdrechtbank.
Bij de andere diverse aanmelders (15%), vallen vooral de andere diensten voor pleegzorg
op. (7 van de 28). In de meeste gevallen gaat dit over JIG die ons geregeld
aanmeldingen van pubers en adolescenten doorgeeft.
5 aanmeldingen waren op eigen initiatief van jongeren, hun ouders, voogd of familie.
Van de 42 nieuwe begeleidingen, werden er 38 of 85% rechtstreeks door de
verwijzende instantie, jeugdrechtbank (29) of comité (9) aangemeld.
Het gaat over 47 jongeren, aangezien er in 5 situaties meer dan 1 minderjarige
wordt aangemeld en ook aan een pleeggezin toevertrouwd.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 9 van 75

GESLACHT & LEEFTIJD AANGEMELDE JONGEREN
Er waren 186 aanmeldingen waarbij in totaal 230 jongeren werden aangemeld. Er
werden 47 minderjarigen in begeleiding genomen, 23 jongens en 24 meisjes.
2009 2008
Jongens Geplaatst Meisjes Geplaatst Jongens Geplaatst Meisjes Geplaatst
0 - 5 jaar 24 4 25 4 32 4 45 4
6 - 11 jaar 18 5 19 1 31 5 15 3
12 - 17 jaar 58 14 83 19 69 15 73 8
18 – 20jaar 0 0 3 0 2 0 3 0
Totaal 100 23 130 24 134 24 136 15
57%
Geslacht aanmeldingen
43%
Jongens
43%
Meisjes
57%
Geslacht geplaatst
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 10 van 75
51%
49%
Jongens
49%
Meisjes
51%
Geslacht.
Er zijn 100 jongens (43%) en 130 meisjes (57%) aangemeld, bij aanmelding zijn de
geslachten dus ongelijk verdeeld.
Van deze 230 jongeren werden er 23 jongens (49%) en 24 meisjes (51 %) geplaatst, dus
een ongeveer gelijk aantal. Een echte verklaring hiervoor is er niet .
Leeftijd.
Van de 230 aangemelde jongeren zijn er in totaal 49 (21%) jonger dan 6 jaar en 37
(16%) tussen 6 en 11 jaar .
Samen zijn dit 86 minderjarigen waarbij het gaat over een kind van minder dan 12
jaar, dit is goed voor 37% van alle aangemelde jongeren. In 2008 was dit 46%.
De vragen voor deze 86 kinderen jonger dan 12 jaar resulteerden in 14 nieuwe
plaatsingen, dit is 30% van alle plaatsingen in 2009. In 2008 was dit 41%

62%
Leeftijd aanmeldingen
1%
21%
16%
0 - 5 jaar
21%
6 - 11 jaar
16%
12 - 17 jaar
62%
+18 jaar 1%
Leeftijd plaatsingen
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 11 van 75
70%
0%
17%
13%
0 - 5 jaar
17%
6 - 11 jaar
13%
12 - 17
jaar 70%
+18 jaar
0%
Bowa heeft een traditie van pleegzorg voor pubers, het is dus niet verwonderlijk dat de
meeste aanmeldingen gaan over minderjarigen ouder dan 12 jaar (63%).
Van deze 144 aangemelde pubers en adolescenten zijn er 33 naar een pleeggezin gegaan,
70% van het totaal aantal plaatsingen.
Van het totale aantal nieuw opgestarte begeleidingen als gevolg van de
aanmeldingen, is 70% ouder dan 12 jaar, en 17% tussen 0 en 5jaar, 13% tussen 6
en 11 jaar.

VERBLIJFSSITUATIE BIJ AANMELDING
uit een gezinssituatie (eigen gezin/pleeggezin/familie…)
2009 Geplaatst 2008 Geplaatst
Ouder(s) 35 6 35 3
Ouders met thuisbegeleiding 5 - 4 1
Familie, vrienden 17 - 24 2
Ander pleeggezin 12 1 14 1
Kandidaat-pleeggezin 22 19 17 15
Subtotaal: 91 (40%) 26 (55%) 94 (44%) 22 (69%)
uit residentiële voorziening allerlei
2009 Geplaatst 2008 Geplaatst
Bijz. Jeugdzorg Totaal 38 5 48 6
: beg tehuis 19 3 15 -
: OOOC 19 2 26 4
Gemeenschapsinstelling BJZ 4 - 1 -
Crisisopvang IJH 7 - - -
Crisisopvang 22 2 5 -
CKG 35 7 34 3
V A P H 2 - 4 -
Psychiatrie/ziekenhuis 8 1 5 -
Opvang voor Vluchtelingen 6 3 4 -
CIG 6 1 - -
Andere (internaat) 4 - 8 1
Subtotaal: 132 (57%) 19 (41%) 109 (51%) 10 (31%)
zelfstandig wonen of onbekend
2009 Geplaatst 2008 Geplaatst
(Begeleid) zelfst. wonen 2 2 1 -
Onbekend 5 - 9 -
Subtotaal: 7 (3%) 2 (4%) 10 - (0%)
ALGEMEEN TOTAAL 230 47 213 (100%) 32 (100%)
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 12 van 75

Dit jaar kwamen er bij de aanmelding minder jongeren uit een gezinssituatie (40%) en
meer jongeren (57%) uit een residentiële voorziening.
Bij het aantal nieuwe begeleidingen die werd opgestart zijn deze verhoudingen
verschillend. Dit is helemaal toe te schrijven aan het aantal begeleidingsvragen die we
krijgen. Van de 22 aanmeldingen waarbij de minderjarige al verbleef in zijn kandidaatpleeggezin
werden er 19 begeleidingen opgestart.
40%
Verblijfsituatie bij aanmelding
3%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 13 van 75
57%
Residentiële
voorziening 57%
Gezinssituatie40%
Andere/onbekend
3%
91 (41%) van de aangemelde jongeren verblijven dus in één of andere gezinsvorm,
hiervan werden er 19 geplaatst (55% van het totaal aantal nieuwe plaatsingen).
40 jongeren woonden bij hun ouder(s), waarvan 5 met thuisbegeleiding. Voor 6 van deze
aanmeldingen werd een begeleiding opgestart.
17 verbleven al of niet tijdelijk bij familie of vrienden, zonder nieuwe plaatsingen.
34 jongeren verbleven al in een pleeggezin op het moment van de aanmelding, 12 in een
gezin waar ze niet konden blijven, begeleid door een andere dienst voor pleegzorg.
1 van hen kon een nieuw pleeggezin vinden via BOWA.
Van de andere 22 jongeren die reeds in het kandidaat-pleeggezin verbleven werden
bijna alle vragen door ons opgenomen, 19 begeleidingen werden opgestart
(begeleidingsvragen).
132 of 57% van de aangemelde jongeren verblijft in een residentiële voorziening,
Er werden er 19 van opgenomen in pleegzorg, dit is gelijk aan 41% van het aantal
nieuwe begeleidingen.
Dit percentage is hoger dan vorig jaar en komt vooral door het aantal kinderen die
vanuit een CKG geplaatst werden.
(CKG = Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning, opvang voor kinderen tot 12
jaar, erkend door Kind en Gezin).
Dat waren 35 kinderen, en er werden 7 jonge kinderen ook aan een pleeggezin
toevertrouwd. We constateren dat ze bijna allemaal langer dan de maximum periode van
6 maanden in het CKG verbleven.

Van deze 132 jongeren verbleven er 38, bijna de helft, in een voorziening bijzondere
jeugdzorg. De helft daarvan (19) verbleven in een oriëntatie, observatie en
onthaalcentrum (OOOC), waarvan 2 nieuwe plaatsingen opgestart werden.
19 jongeren verbleven in een begeleidingstehuis, dit resulteerde in 3 nieuwe plaatsingen.
Dit jaar waren er 6 aanmeldingen voor niet begeleide buitenlandse minderjarigen die in
een opvang speciaal voor vluchtelingen verbleven. Van deze jongeren werden er 3 in
begeleiding genomen in een systeem van kamers met aandacht.
Er verbleven 8 minderjarigen in een ziekenhuis, al of niet in een afdeling psychiatrie.
Van deze jongeren werd er één enkele geplaatst.
6 minderjarigen verbleven samen met hun moeder in een CIG, centrum voor integrale
gezinszorg, 1 daarvan werd geplaatst.
Een verhoging tegen de vorige jaren is het aantal minderjarigen, 29, die op het moment
van de aanvraag in een crisisopvang zitten, 7 daarvan via de crisisnetwerken Integrale
Jeugdhulpverlening.
We merken nog meer dan de vorige jaren dat minderjarigen in de bijzondere jeugdzorg
dikwijls heel wat knip- en plakwerk van voorlopige oplossingen, opeenvolgende
crisisopvang en overbrugging hebben gehad voordat ze in de hulpverleningsvorm terecht
komen die nodig is.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 14 van 75

AANMELDING: PLEEGGEZINNEN
KANDIDAAT-PLEEGGEZINNEN
In 2009: 72 In 2008: 55
BOWA had dit jaar contact met 72 nieuwe kandidaat-pleegouders die zich wilden
engageren om een minderjarige in hun gezin op te nemen.
Deze 72 kandidaten zijn er 17 meer dan vorig jaar maar nog steeds is dat onvoldoende
om aan de vele vragen naar pleegzorg te voldoen…
Het is dus telkens een opdracht voor diensten voor pleegzorg om aan meer beschikbare
en geschikte pleegouders te geraken.
Samen met Pleegzorg Vlaanderen (de vroegere Federatie Pleegzorg) worden de
krachten gebundeld om pleegouders te werven. Het Project S (S= sensibilisering) liep
ook dit jaar verder. Er werd veel geïnvesteerd in deze sensibiliseringsactie en
wervingscampagne voor pleegouders.
Het “project S” kwam tot stand met een extra budget van de Vlaamse overheid en loopt
tot eind 2010. Alle diensten voor pleegzorg uit Vlaanderen zijn hierbij betrokken en er
werd gewerkt met een professioneel marketing- en reclamebureau.
Er is mooi materiaal gemaakt, er zijn brochures en affiches.
Een professionele DVD over pleegzorg zorgt voor verschillende mooi in beeld gebrachte
filmpjes, reportages en sfeerbeelden van de verschillende vormen van pleegzorg. Dit
wordt aangevuld met vragen aan deskundigen in de pleegzorg.
Deze DVD is in 2009 zeer ruim verspreid, met als doel pleegzorg in de kijker te zetten
en kandidaat-pleegouders warm te maken. Een netwerkpleeggezin van onze dienst heeft
hieraan meegewerkt.
Er werd ook een CD met kinderliedje over pleegzorg opgenomen, gezongen door het
kinderkoor ‘de Wamblientjes’ .
Een geëngageerde onderwijzer met een pleegkind in zijn klas componeerde het liedje
“ Pleegzorg, pleegkind, meer dan een vriend”.
De cd werd verstuurd naar alle pleeggezinnen met een kind onder de 12 jaar. De
zending was vergezeld van enkele affiches met de vraag om er één zelf op te hangen en
de andere in de omgeving te verspreiden.
Er werden tijdens de week van de pleegzorg (van 20 tot 29 november) in alle provincies
gerichte informatiecampagnes gevoerd over pleegzorg. Zo werden in Antwerpen alle
huisartsen aangeschreven met de vraag om de brochure en affiche te verspreiden in hun
wachtzaal.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 15 van 75

VERWIJZER VAN KANDIDAAT-PLEEGGEZIN
2009 2008
CBJ/ JRB 26 36% 11 20%
Diensten allerlei 6 8% 9 16%
Andere dienst pleegzorg 2 5
Adoptiedienst Gewenst kind 2 1
Pleegzorg Vlaanderen 2 3
Via internet 28 39% 24 44%
Onbekend 5 6% 2 4%
Ander of ex-pleeggezin/jongere 8 11% 9 16%
Totaal: 72 100% 55 100%
6%
39%
Verwijzer van kandidaat-pleeggezin
11%
36%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 16 van 75
8%
CBJ/JRB 36%
Sociale diensten allerlei 8%
Via website 39%
Onbekend 6%
Ander of expleeggezin/jongere
11%
Hoe komen kandidaat-pleeggezinnen bij onze dienst terecht? Door wie worden ze
eventueel verwezen?
Net zoals in 2008 contacteren de meeste kandidaten (39%) ons per mail, nadat ze op
internet aan informatie over Bowa zijn gekomen. (tussen haakjes: dit jaar waren er
4.392 bezoekers op onze website, waarvan 3.928 nieuwe).
Maar ook heel veel kandidaat-gezinnen (36%) komen op onze dienst terecht via een
aanmelding van het CBJ of JRB, doorgaans met een begeleidingsvraag.
Verder zijn er 8 kandidaten die via bestaande pleegouders of ex-pleegzorgsituaties
contact opnemen met onze dienst. We gaan ervan uit dat dit de ‘mond aan mond’
reclame is.

KANDIDAAT VOOR WELKE VORM VAN PLEEGZORG
2009 2008
Kandidaat
begeleidingsvraag
26
36%
26
Familie 13 13
Netwerk
Kandidaat
13 13
bestand:
46
64%
29
Crisis 4 -
>12 jarigen 3 1

SAMENSTELLING KANDIDAAT-PLEEGGEZIN
2009 2008
Koppel (man + vrouw): 39 54% 30 57%
zonder kinderen 10 14% 6 11%
met kinderen 29 40% 24 44%
onbekend aantal 4 4
met pleegkinderen 2 2
met 1 kind 9 9
met 2 kinderen 3 3
met 3 kinderen 7 3
met 4 of meer kinderen 4 3
Koppel (vrouw + vrouw): 2 3% 1 2%
zonder kinderen 1 2%
met kind(eren) 2 -
Koppel (man + man): 1 2% - 0%
Alleenwonende man: 2 3% 4 7%
zonder kinderen 2 3 5%
met kind(eren) 1 2%
Alleenwonende vrouw: 24 33% 14 25%
zonder kinderen 12 11 20%
met kind(eren) 12 3 5%
Onbekend 4 5% 6 9%
Totaal 72 100% 55 100%
17%
19%
Samenstelling kandidaat pleeggezin
5%
16%
43%
Koppel zonder kinderen
16%
Koppel met kinderen
43%
Alleenwonend met
kinderen 19%
Alleenwonend zonder
kinderen 17%
Onbekend 5%
Het gaat voornamelijk over koppels (samen 58%), en 5% hiervan zijn holebi.
43% zijn koppels met eigen kinderen.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 18 van 75

Er zijn ook 36% alleenstaanden die zich kandidaat stellen.
Bij deze alleenwonende kandidaten gaat het vooral over vrouwen (33%), de helft heeft
ook eigen kinderen. Bij de alleenstaanden zijn er 2 mannen kandidaat zonder eigen
kinderen.
60% van alle kandidaten, alleen- of samenwonend hebben eigen kinderen.
Dit zijn cijfers die niet zoveel verschillen met die van vorig jaar, iets meer
alleenstaanden en minder koppels.
WOONPLAATS KANDIDAAT-PLEEGGEZIN
2009 2008
Stad Antwerpen / fusie 36 50% 24 43%
Randgemeenten 10 14% 8 15%
Provincie Antwerpen 15 21% 13 24%
Andere provincies 5 7% 7 13%
Buiten België 1 1% 0 0%
Onbekend 5 7% 3 3%
Totaal: 72 100% 55 100%
21%
7%
Woonplaats kandidaat-pleeggezin
1% 7%
14%
50%
Stad Antwerpen of
fusie 50%
Randgemeente 14%
Provincie Antwerpen
21%
Andere provincies 7%
Buiten België 1%
Onbekend 7%
50% van de kandidaat-pleeggezinnen, dus precies de helft, woont in de stad
Antwerpen en 14% in de randgemeenten ervan, samen 64%.
Nog eens 21% komt uit de provincie Antwerpen, een totaal van 85% Antwerpse
kandidaten. Vorig jaar werkten we nog in een omgeving van maximum 30 km rond onze
dienst en dus ook in het Waasland. Dit werkingsgebied wijzigt door de provinciale
samenwerking, we zullen dan alleen nog in de provincie Antwerpen begeleiden en niet
meer in Oost-Vlaanderen.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 19 van 75

GEVOLG AANMELDING PLEEGGEZIN
2009 2008
Begeleidingsvraag + gestart ’09 26 36% 22 40%
Bestand geselecteerd + gestart ‘09 6 8% - -
Nog in bestand 3 4% 2 4%
Totaal positief geselecteerd 35 48% 24 44%
Afgehaakt / uitgesteld
18 25% 11 20%
na eerste informatie 15 7 13%
na selectiegesprek(ken) 3 4 7%
Verwezen naar andere dienst 8 11% 10 18%
Afgewezen 7 10% -
Verwezen naar CBJ 2 4%
Verder in onderzoek 3 5% 8 14%
37 52%
Totaal 72 100% 55 100%
52%
Gevolg aanmelding pleeggezin
12%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 20 van 75
36%
Selectie netwerk
36%
Selectie bestand
12%
Niet geselecteerd
52%
Van de 26 kandidaten met een begeleidingsvraag werden er ook 26 erkend als
pleeggezin in 2009. Dit is een hoog aantal maar dit heeft te maken met een nieuwe
richtlijn ivm begeleidingsvragen van Jongerenwelzijn.
Jongerenwelzijn neemt het volgende standpunt in: wanneer een consulent aan een dienst
voor pleegzorg een “screening” vraagt, wordt het verblijf van de minderjarige in dit
gezin onmiddellijk door een beslissing van de verwijzende instantie als pleegzorgsituatie
geformaliseerd. Van de dienst voor pleegzorg wordt verwacht bij de opstart van de
begeleiding de klemtoon te leggen op een screening van de gezinssituatie. Het spreekt
vanzelf dat, indien er contra-indicaties voor het aanhouden van de pleegzorgsituatie
zijn, de dienst voor pleezorg dit direct aan de verwijzende instantie meldt.
Hierdoor ontvangt de dienst voor pleegzorg voor dergelijke begeleidings- en
screeningsopdrachten de reguliere subsidie.

Het aantal geselecteerde netwerkgezinnen staat in contrast met de resultaten van de
aanmelding van bestandspleeggezinnen.
Van de 46 bestandskandidaten werden er 9 gezinnen positief geselecteerd.
Aan 6 van hen werd er ook al een pleegkind toevertrouwd, 3 anderen werden opgenomen
in ons reserve-kandidatenbestand.
Van 3 gezinnen was op het eind van het jaar de selectieprocedure nog niet volledig
afgerond.
8 kandidaat-pleeggezinnen werden verwezen naar een andere dienst voor pleegzorg
omdat de kandidaten buiten onze regio wonen of omdat de kandidaten zich uitsluitend
aanbieden voor een vorm van pleegzorg die wij niet opnemen (bvb weekendopvang).
Alles samen werden van deze 72 kandidaten, 35 gezinnen positief geselecteerd, dit
is 48% van alle aangemelde pleeggezinnen.
Dit hoog cijfers komt voornamelijk dankzij de kandidaat-pleegouders die een
pleegjongere uit hun familie of netwerk willen opnemen.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 21 van 75

BEGELEIDING: JONGEREN
ALGEMEEN OVERZICHT: AANTAL
2009 2008
Over van 2008 65 Over van 2007 68
Nieuwe jongeren in 2009 44 Nieuwe jongeren in 2008 38
Wissel plg / herplaatsing 18 Wissel plg / herplaatsing 6
Totaal begeleidingen 127 Totaal in 2008 112
Uit in 2009 46 Uit in 2008 47
Over naar 2010 80 Over naar 2009 65
Begeleidingsdagen 27.144 Begeleidingsdagen 24.156
Gemiddelde bezetting 78 Gemiddelde bezetting 69
Er zijn maandelijks gemiddeld 78 jongeren in begeleiding geweest, het ging in totaal
over 127 begeleidingen. Dit zijn 15 meer begeleidingen dan vorig jaar.
VORM VAN PLEEGZORG
2009 2008
Integrale pleegzorg
(pleeggezin)
105 (83%) 87 (77%)
Kamers met aandacht 14 (11%) 13 (12%)
Crisisopvang 8 (6%) 12 (11%)
Totaal 127 (100%) 112 (100%)
11%
Vorm van pleegzorg
6%
83%
Integrale pleegzorg
83%
Kamers met
aandacht 11%
Crisisopvang 6%
We begeleiden 3 pleegzorgvormen: integrale pleegzorg, kamers met aandacht en
crisisopvang.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 22 van 75

De pleegzorg van jongeren die in een systeem van integrale pleegzorg zitten, (integraal
deel uitmaken van het leven in het pleeggezin) maakt het merendeel uit van onze
begeleidingen, dit jaar 83%.
Het systeem van kamers met aandacht in pleegzorg, waar de jongere vanaf 15-16 jaar
onder de hoede van een gastgezin een meer zelfstandig leven kan leren leiden, neemt
nog slechts 11% van het aantal begeleidingen in. Dit was nog 22% in 2007.
Het aantal crisisplaatsingen is in 2009 slechts 6% van het aantal begeleidingen. De
tijdelijke onbeschikbaarheid van het crisispleeggezin in Michielshof tekent zich dus af
in de cijfers.
VERWIJZENDE INSTANTIE
2009 2008
Comité Bijzondere Jeugdzorg 46 (36%) 57 (51%)
Jeugdrechtbank 81 (64%) 55 (49%)
Totaal 127 (100%) 112 (100%)
64%
Verwijzende instantie
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 23 van 75
36%
Comité Bijzondere
Jeugdzorg 36%
Jeugdrechtbank
64%
Voor het eerst hebben we op BOWA een trendbreuk in de verhouding tussen de
vrijwillige en de gedwongen hulpverlening. In 2008 was deze verhouding nog bijna gelijk.
In 2009 liep 64 % van de begeleidingen via de gedwongen hulpverlening, de
jeugdrechtbank (JRB). Het gaat wel bijna uitsluitend over “problematische
opvoedingssituaties” (POS) en slechts zelden over een als “misdrijf omschreven feit”
(MOF).
Slechts 36% loopt nog via de vrijwillige hulpverlening (CBJ).
BOWA werkt bijna uitsluitend in het gerechtelijk arrondissement Antwerpen, 91% van
de begeleidingen zijn van de sociale diensten van CBJ of JRB van het arrondissement
Antwerpen.

GESLACHT PLEEGJONGEREN
2009 2008
Jongen 61 (48%) 60 (54%)
Meisje 66 (52%) 52 (46%)
Totaal 127 (100%) 112 (100%)
Geslacht pleegjongeren
48%
52% Jongen 48%
Meisje 52%
Er zijn minder jongens dan meisjes in begeleiding, vorig jaar was het andersom !
LEEFTIJD PLEEGJONGEREN op 31/12/09
2009 2008
0 – 5 jaar 15 12% 13 12%
6 –11 jaar 21 17% 19 17%
12-17 jaar 64 50% 57 50%
18-20 jaar 27 21% 23 21%
Totaal 127 100% 112 (100%)
Leeftijd pleegjongeren op 31/12/2009
21%
50%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 24 van 75
12%
17%
0 t/m 5 jaar 12%
6 t/m 11 jaar 17%
12 t/m 17 jaar 50%
18 t/m 20 jaar 21%

Het aantal jongeren is gewijzigd, maar de percentages (verhoudingen) bleven
exact dezelfde tegenover vorig jaar!
Bowa begeleidt vooral pubers en adolescenten, +12-jarigen in een pleeggezin (71%).
Net de helft van de pleegjongeren zitten in de groep van 12 tot 17 jaar (50%) en
ongeveer een vijfde (21%) zit in voortgezette hulpverlening.
12% zijn jonger dan 6 jaar en 17% zijn tussen 6 en 11 jaar.
NATIONALITEIT PLEEGJONGEREN
2009 2008
Belg 92 72% 78 70%
Andere nationaliteit 35 28% 34 30%
Totaal 127 100 112 100%
Nationaliteit pleegjongeren
28%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 25 van 75
72%
Belg 72%
Andere
nationaliteit 28%
72% van de jongeren hebben de Belgische nationaliteit, dat maakt dat 28% een
andere dan de Belgische nationaliteit heeft.
We begeleidden in 2009 jongeren met in totaal 20 verschillende nationaliteiten.
Het gaat over Afghaanse, Angolese, Cambodjaanse, Ethiopische, Ecuadoriaanse, Franse,
Ghanese, Guineése, Jamaïcaanse, Kongolese, Liberiaanse, Marokkaanse, Nigeriaanse,
Oekraïense, Roemeense, Ruandese, Russische, Servische, Tibetaanse (Chinese?), en
Turkse jongeren.
Van deze 35 jongeren met een niet-Belgische nationaliteit zijn er 13 niet begeleide
buitenlandse minderjarigen (NBBM).

BEGELEIDINGSDUUR ALLE JONGEREN (op 31/12/2009)
2009 2008
0 tot 6 mdn 46 36% 40 36%
6 mdn tot 1 jaar 21 17% 15 13 %
1 tot 2 jaar 17 13% 16 14%
2 tot 3 jaar 14 11% 13 12%
3 tot 4 jaar 7 6% 7 6%
4 tot 5 jaar 6 5% 8 7%
5 tot 6 jaar 4 3% 1 1%
6 tot 7 jaar 1 1% 1 1%
7 tot 8 jaar 1 1 %
8 tot 9 jaar 1 1% - -
9 tot10 jaar 1 1% 3 3%
10tot17 jaar 8 6% 7 6%
Totaal 127 100 112 (100%)
11%
24%
6%
Begeleiding duur
6% 0 - 1 jaar 53%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 26 van 75
53%
1 - 3 jaar 24%
3 - 5 jaar 11%
5 - 10 jaar 6 %
+10 jaar 6%
Net zoals vorig jaar, liep 36% van al onze begeleidingen op het einde van 2009 nog geen
6 maanden. Wanneer we hierbij de begeleidingen tussen de 6 maanden en 1 jaar
bijtellen (17%) komen we aan een percentage van 53.
Dit wil zeggen dat 53% van de pleegzorgsituaties in 2009 minder dan 1 jaar lopen.
Het percentage ligt 4% hoger dan vorig jaar.
Nog een vrij grote groep, 14% van de jongeren, wordt 1 à 2 jaar begeleid, 12% van de
begeleidingen duurt 2 tot 3 jaar. Slechts een minderheid (5%) van de begeleidingen in
2008 duurt tussen de 5 à 10 jaar, 6% van de begeleidingen duurt langer dan 10 jaar.

Vanzelfsprekend betekenen deze kortdurende plaatsingen een extra inzet voor de
begeleiders, vooral een opstartende begeleiding is erg intensief, zeker als het dan ook
nog om een “nieuw” pleeggezin gaat.
VERBLIJFSSITUATIE VÓÓR BEGELEIDING
uit familieverband of uit
(pleeg)gezin:
2009 2008
Ouder(s) 11 9% 10 9%
Familie, vrienden 7 5% 8 7%
Huidig pleeggezin 44 35% 45 40%
Ander pleeggezin 15 11% 8 7%
Subtotaal 77 60% 71 63%
uit residentiële opvang: 2009 2008
Voorz. Bijz. Jeugdzorg 25 20% 21 19%
Voorz. Kind & Gezin 14 11% 9 8%
Ziekenhuis / psychiatrie 4 3% 3 3%
Vluchtelingenopvang 7 6% 7 6%
Andere / crisisopvang - - 1 1%
Subtotaal 50 40% 41 37%
Totaal 127 (100%) 112 100%
60% van de jongeren verbleef in één of andere vorm van gezinsverband.
Dit cijfer is erg hoog doordat er al een heel aantal jongeren, 35%, in hun huidige
pleeggezin woonde vóór de begeleidingsvraag aan onze dienst.
9% woonde vóór de pleegzorgsituatie bij 1 van beide ouders, of bij vader/moeder met
een nieuwe partner. Geen van hen komt dus nog uit een volledig of oorspronkelijk
samengesteld gezin.
11% verbleef vooraf in een ander pleeggezin, al dan niet een pleeggezin dat via onze
dienst begeleid wordt.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 27 van 75

11%
20%
Verlijfssituatie voor begeleiding
3% 6%
11%
9%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 28 van 75
5%
35%
Ouder(s) 9%
Familie, vrienden 5%
Huidig pleeggezin 35%
Ander pleeggezin 11%
Voorz. Bijz.Jeugdzorg 20%
Voorz. Kind & Gezin 11%
Ziekenhuis/psychiatrie 3%
Vluchtelingenopvang 6%
40 % van de jongeren verbleef al in een residentiële voorziening vóór zij in pleegzorg
terechtkwamen, waarvan de helft (20%) uit een voorziening bijzondere jeugdbijstand.
11% gaat vanuit een CKG naar een pleeggezin.
BAND JONGERE – PLEEGGEZIN: NETWERK
Band met pleeggezin: 2009 2008
Familie 49 39% 41 37%
Netwerk 38 30% 37 33%
Totaal netwerkpleegzorg 87 69% 78 70%
Geen band 40 31% 34 30%
Totaal bestandspleegzorg 40 31% 34 30%
Totaal 127 100% 112 100%
Deze cijfers geven dus weer of de pleegjongeren al een band hadden met het pleeggezin
vóór de plaatsing in pleegzorg.
Zonder band vooraf spreken we van een bestandspleegzorg, anders gaat het om
netwerkpleegzorg, het netwerk van de familie of het sociale netwerk.
De netwerkpleegzorg neemt een belangrijke plaats in wat het aantal plaatsingen
betreft. Het wetenschappelijk onderzoek uit verschillende Europese landen komt niet
tot een eenduidig resultaat wat betreft de al of niet hogere slaagkansen van deze vorm
van pleegzorg.

31%
39%
Netwerk
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 29 van 75
30%
Sociaal netwerk 30%
Familie netwerk 39%
Bestand 31%
Netwerkpleegzorg: 69%
Het aantal plaatsingen in het netwerk blijft quasi gelijk, 69 % van het aantal
begeleidingen, vorig jaar was dit nog 70%.
De meeste jongeren (39%) die we begeleiden, wonen dus in een pleeggezin dat ook
familie van hen is. Het gaat hier vooral over grootouders (22), ooms en tantes (14),
broers en zussen (9) of andere (4).
In 30% van de dossiers is er een plaatsing in het sociale netwerk van de jongere.
Een gezin dat zijzelf (of evt. hun ouders) al vooraf kenden: kennissen, (ouders van)
vrienden, buren, een leerkracht…
Bestandspleegzorg: 31 %
40 minderjarigen in begeleiding (of 31%) verblijven in een pleeggezin dat door ons
vooraf werd geselecteerd en met wie zij vooraf geen band hadden.
CONTACTEN PLEEGJONGERE MET OUDERS
Contact met ouders 2009 2008
Ja: 99 78% 79 71%
één keer of meer per jaar 23 18% 18 16%
één keer of meer per maand 76 60% 61 55%
Neen: 28 22% 33 29%
Totaal: 127 (100%) 112 100%

Contacten met ouders
22%
60%
18%
één keer of meer
per jaar 18%
één keer of meer
per maand 60%
Geen contact 22%
78% van de jongeren in pleeggezin heeft nog contact met hun ouder(s) tijdens de
plaatsing.
60% ziet hen één keer of meer per maand.
Verder zijn er ook 18% jongeren met een eerder sporadisch contact met hun ouder(s).
In 22% van de pleegsituaties is er geen enkel contact meer tussen de minderjarigen en
hun ouders. De redenen hiervoor zijn divers, ondermeer de niet begeleide buitenlandse
jongeren, volledig wezen en ook ouders die geen betrokkenheid meer tonen of jongeren
die geen contact meer wensen.
EINDE BEGELEIDING 2009
In 2009 werden 46 plaatsingen beëindigd. Het gaat slechts over 36 verschillende
jongeren. Sommige jongeren bleven begeleid in een ander pleeggezin, of kwamen na een
periode in een OOOC opnieuw in hun vorige pleeggezin terecht.
VERBLIJFSSITUATIE BIJ EINDE BEGELEIDING
2009 2008
naar een gezinssituatie: 25 54% 25 54%
Ouder(s) 6 13% 11 23%
Huidig pleeggezin 6 13% 9 19%
Familie / vrienden 2 4% 3 6%
Ander plg andere dienst 2 4% - -
Ander pleeggezin BOWA 9 20% 3 6%
naar residentiële: 11 24% 10 22 %
Voorziening Bijz. Jeugdz. 10 22% 6 13%
waarvan OOOC: 7 15% 4 9%
Gemeenschapsinstelling - - - -
K&G - - 3 7%
Ziekenhuis/psychiatrie 1 2% 1 2%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 30 van 75

zelfstandig wonen: 10 22% 11 24%
Zelfstandig wonen 5 11% 6 13%
Begeleid. zelfst. wonen 5 11% 5 11%
Totaal 46 100% 47 100%
Verblijfssituatie bij einde begeleiding
24%
22%
Na de begeleiding gingen de jongeren:
naar een (pleeg)gezin: 54%
naar een residentiële voorziening: 24%
naar (begeleid) zelfstandig wonen: 22%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 31 van 75
54%
Gezinssituatie 54%
Residentiële
voorziening 24%
Zelfstandig wonen
22%
Naar familie – (pleeg)gezin:
13% van de jongeren gingen na afloop van de begeleiding naar één of beide ouders. Dit
is niet altijd gepland en het gebeurt niet altijd met een begeleide terugkeer.
13% van de jongeren bleven ook na onze begeleiding verder in het pleeggezin wonen. Ze
kiezen hiervoor in overleg met het pleeggezin omdat ze bv hun studies willen afmaken.
Het kan ook gaan om jongeren die meerderjarig worden en geen verdere begeleiding
wensen in het kader van de voortgezette hulpverlening.
20% van de plaatsingen zijn beëindigd omdat de jongeren naar een ander pleeggezin (via
onze dienst) gingen. Dit gebeurde omwille van verschillende omstandigheden, na een
crisisopvang naar een meer perspectief biedend pleeggezin, na een netwerkgezin naar
een bestandsgezin, enz.

Residentieel:
24% van de jongeren kwamen na hun verblijf in pleegzorg in een residentiële voorziening
bijzondere jeugdbijstand, waarvan 17% in een OOOC. In meer dan de helft van de
situaties was deze plaatsing in een OOOC gepland na een overbrugging in een crisis- of
netwerkpleeggezin. Ook gebeurt het dat na een observatieperiode in een OOOC terug
gaat naar hetzelfde pleeggezin.
Zelfstandig wonen:
22% van de jongeren gingen na afloop van onze begeleiding zelfstandig wonen.
11% van de jongeren gingen zelfstandig wonen met begeleiding van een dienst BZW.
De andere 11% konden volledig op “eigen benen” verder.
Het einde van een begeleiding is niet altijd gepland, dus mogelijk niet voorzien noch
voorbereid. Het is niet altijd eenduidig om bij het einde van een plaatsing uit te maken
of een plaatsing volgens plan is verlopen, want soms denken de verschillende partijen
(ouders/pleegouders/jongere/verwijzer en begeleider) er verschillend over.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 32 van 75

BEGELEIDINGSDUUR BIJ EINDE BEGELEIDING
2009 2008
0 tot 1 jaar 30 65% 32 68%
1 tot 2 jaar 5 11% 3 6,5%
2 tot 3 jaar 5 11% 4 8.5%
3 tot 4 jaar 1 2% 3 6,5%
4 tot 5 jaar 1 2% 3 6,5%
5 tot 10 jaar 1 2% 2 4%
10 tot 15jaar 3 7%
Totaal 46 100% 47 (100%)
22%
Begeleidingsduur einde begeleiding
4%
9%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 33 van 75
65%
0 tot 1 jaar 65%
1 tot 3 jaar 22%
3 tot 5 jaar 4%
+ 5 jaar 9%
65% van de pleegzorgsituaties loopt af op minder dan 1 jaar en dat is toch wel erg veel.
De redenen voor deze korte plaatsingen zijn divers en niet altijd te wijten aan een
ongepland of negatief einde van de begeleiding.
Of het nu wel of niet gepland was, bij alle korte plaatsingen is de inzet van de
begeleider intensiever: de frequentie van begeleidingscontacten is hoger, start en einde
vragen meer administratie, verslaggeving enz.
Nog eens 22% loopt tussen 1 à 3 jaar, wat dus samen maakt dat 87% van de
begeleidingen minder dan 3 jaar duurt.

BEGELEIDING: PLEEGGEZINNEN
ALGEMEEN OVERZICHT: AANTAL
2009 2008
Totaal aantal 82 77
Nieuwe 35 25
Netwerkgezinnen 28
Bestandsgezinnen 7
Gestopt 25 30
Netwerkgezinnen 22 25
Bestandsgezinnen 3 5
Zonder pleeggezinnen geen dienst voor pleegzorg, pleegouders zijn onze onmisbare
vrijwillige medewerkers!
Dit jaar konden we in totaal op 82 pleeggezinnen rekenen, 5 meer dan in 2008.
Zij namen voor korte of langere tijd een al of niet bekende jongere in hun huis op.
Van deze 82 gezinnen waren er 35 voor het eerst actief in 2009 als pleeggezin.
Het gaat over 7 bestandsgezinnen en 28 netwerkgezinnen.
Jammer genoeg zijn er ook weer 25 gezinnen gestopt dit jaar met pleegzorg.
22 pleeggezinnen hiervan waren netwerkgezinnen, zij beëindigen meestal hun
engagement wanneer het pleegkind uit hun netwerk het gezin verlaat.
WOONPLAATS PLEEGGEZIN
2009 2008
Stad Antwerpen fusie 56 68% 43 56%
Randgemeenten Antwerpen 8 10% 12 15%
Provincie Antwerpen 14 17% 16 21%
Andere provincies (O-VL) 4 5% 6 8%
Totaal 82 100% 77 100%
Op 5% na wonen bijna alle pleeggezinnen in de provincie Antwerpen.
De meeste hiervan in de stad Antwerpen zelf (68%) en de aangrenzende gemeenten
(10%).
Verspreid over de rest van de provincie nog 17%.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 34 van 75

BESTANDS- OF NETWERK PLEEGGEZIN
2009 2008
Bestandsgezin: 19 23% 15 20%
Netwerkgezin: 63 77% 60 80%
Familie 32 39% 31 41%
sociaal netwerk 31 38% 29 39%
Totaal 82 100% 77 100%
38%
Bestands- of netwerkpleeggezin
39%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 35 van 75
23%
Bestandsgezin 23%
Familie 39%
Sociaal netwerk 38%
Bestandsgezinnen.
Het kwam al eerder ter sprake, slechts 23% van de pleeggezinnen komt uit ons eigen
bestand en werd dus door ons geselecteerd voor een voor hen nog onbekend pleegkind.
Netwerkgezinnen.
De overgrote meerderheid van de pleeggezinnen zijn netwerkgezinnen en komt uit de
familie (39%) of het sociaal netwerk (38%). Samen is dit goed voor 77%, dit is 3%
minder dan vorig jaar.
We begeleiden dus hoofdzakelijk netwerkpleeggezinnen.
Het ligt voor de hand dat het anders starten is in pleeggezinnen die we zelf selecteren
en voorbereiden op een plaatsing van een pleegkind dan in die gezinnen waar soms al
lange tijd een pleegkind verblijft voordat er een begeleider in het gezin komt.

SAMENSTELLING PLEEGGEZIN
2009 2008
Man + Vrouw: 45 55% 40 51.5%
zonder kinderen 17 21% 17 22%
met kinderen 28 34% 23 30%
met 1 kind 7 8% 8 10%
met 2 kinderen 10 12% 10 13%
met 3 kinderen 4 5% 2 2.5%
met 4 of meer kinderen 7 8% 3 4%
Vrouw + vrouw: 4 5% 3 4%
zonder kinderen 3 4% 3 4%
met kinderen 1 1% - -
Man + man: 2 2% 2 2.5%
zonder kinderen 2 2% 2 2.5%
Koppels totaal: 51 62% 45 58%
Alleenwonende man: 2 2% 3 4%
zonder kinderen 2 2% 3 4%
Alleenwonende vrouw: 29 36% 29 38%
zonder kinderen: 15 19% 15 19%
met kinderen 14 17% 14 18%
met 1 kind 6 7% 4 5%
met 2 kinderen 4 5% 6 8%
met 3 kinderen 0 - 2 2.5%
met 4 of meer kinderen 4 5% 2 2.5%
Alleenstaanden totaal 31 38% 32 42%
Totaal aantal pleeggezinnen 82 100% 77 100%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 36 van 75

17%
21%
Samenstelling pleeggezin
27%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 37 van 75
35%
Koppel met kinderen
35%
Koppel zonder
kinderen 27%
Alleenwonend met
kinderen 17%
Alleenwonend zonder
kinderen 21%
Er waren 38% alleenwonende pleegouders en 62% van de pleegouders zijn een koppel.
55% daarvan heterokoppels.
De grootste groep pleegouders bestaat uit koppels, met eigen kinderen die nog in huis
wonen (35%).
Verder in volgorde van grootte: de groep heterokoppels zonder eigen kinderen (21%),
gevolgd door alleenwonende vrouwen zonder eigen kinderen (19%) en een laatste groep
van alleenwonende vrouwen met kinderen (17%).
AANTAL PLEEGKINDEREN IN GEZIN
2009 2008
Plaatsing van 1 kind 65 80% 63 82%
Plaatsing van 2 kinderen 10 12% 10 13%
Plaatsing van 3 kinderen 4 5% 2 3%
Plaatsing van 4 kinderen 1 1% 1 1%
Plaatsing van 5 kinderen of meer 2 2% 1 1%
Totaal 82 100% 77 100%
De meerderheid van de pleeggezinnen heeft 1 kind in hun gezin opgenomen (82%), maar
toch zijn er ook pleeggezinnen waar 2 pleegkinderen tegelijkertijd wonen (12%).
In 5 % van de pleeggezinnen verblijven 3 of meer minderjarigen. Meestal gaat het om
broers en of zussen, soms is er geen verwantschap met elkaar.
Verder zijn er nog 2 gezinnen waar 4 of 5 pleegkinderen woonden dit jaar. In de ene
situatie ging dit over crisisopvang, in de andere over het systeem van kamers met
aandacht en dus verbleven de pleegkinderen er niet tegelijkertijd.
In principe kunnen max. 4 pleegkinderen aan één pleeggezin worden toevertrouwd.
Er werd dan ook een uitzondering toegestaan bij het pleeggezin uit het familiale
netwerk waar 5 kinderen, broers en zussen wel samen verblijven.

OPLEIDINGSNIVEAU PLEEGGEZIN
Het gaat over het hoogst behaalde opleidingsniveau van minstens 1 pleegouder in het
gezin.
2009 2008
Geen/Lager onderw. 9 11% 5 6%
Beroeps sec. (BSO) 24 30% 23 30%
Technisch sec. (TSO) 5 6% 13 17%
Algemeen sec. (ASO) 16 19% 11 14%
HOBU 21 26% 16 21%
Univ. 5 6% 7 9%
Onbekend: 2 2% 2 3%
Totaal: 82 100% 77 100%
Opleidingsniveau pleeggezin
2% 11%
32%
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 38 van 75
55%
Geen of lager
onderwijs 11%
Secundair onderwijs
55%
Hoger of universitair
onderwijs 32%
Onbekend 2%
Ongeveer één vierde (26%) van (één van) de pleegouders heeft een diploma hoger
onderwijs. Nog eens 6% heeft universitaire studies beëindigd, dus 32% zijn hoger
opgeleid.
De grootste groep pleegouders heeft een beroepsopleiding gevolgd (30%) en een vrij
groot aantal (11%) heeft alleen lager onderwijs of geen diploma. Samen betekent dit
dat 41% of bijna de helft van de pleeggezinnen laaggeschoold is.

PROFESSIONELE SITUATIE PLEEGGEZIN
Het gaat over de professionele situatie van minstens 1 pleegouder in het gezin.
2009 2008
Werkend (min 8u/week) 55 67% 49 64%
Inactief 27 33% 28 36%
Totaal 82 100% 77 100%
33%
Opleidingsniveau pleeggezin
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 39 van 75
67%
Werkend (min
8u/week) 67%
Inactief 33%
Bij 67% van onze pleeggezinnen is er minstens 1 partner met een inkomen uit werk.
Dat betekent dat 33% leeft van een vervangingsinkomen. Een aantal van deze nietactieven
zijn op pensioen, anderen hebben een werkloosheids- of invaliditeitsuitkering
of leefloon.
Wanneer we er dus vanuit gaan dat een grote groep pleegouders, ongeveer één derde,
een eerder bescheiden inkomen heeft, dan is de onkostenvergoeding die zij ontvangen
een belangrijk deel van het gezinsinkomen.
Vanaf 1 januari 2009 werd de berekening van de onkostenvergoeding voor pleegouders
volledig gewijzigd en eindelijk volledig losgekoppeld van de kinderbijslag.
Vroeger werd het volledige bedrag van de kinderbijslag in mindering gebracht van de
onkostenvergoeding waardoor pleeggezinnen die recht hebben op verhoogde
kinderbijslag niet konden genieten van dit voordeel.
De nieuwe berekeningswijze is alleszins voor pleegouders met een vervangingsinkomen
een eerlijker systeem.

SAMENVATTING CIJFERS 2009
SAMENVATTING AANMELDING PLEEGJONGEREN
Aantal, geslacht en leeftijd en gevolg.
Er waren 186 aanmeldingen waarbij het in totaal ging over 230 minderjarigen met de
vraag naar een pleeggezin.
In 42 situaties, waarbij 47 minderjarigen waren betrokken, kon op de vraag naar
pleegzorg worden ingegaan. (23% van het aantal vragen).
Er werden meer meisjes (57%) dan jongens (43%) aangemeld.
Ongeveer evenveel meisjes (51%) dan jongens (49%) kwamen nieuw in pleegzorg.
Bij de aanmeldingen zijn 49 kinderen jonger dan 6 jaar (21%), 8 kinderen werden
hiervan geplaatst (17% van het aantal nieuwe begeleidingen).
Bij de aanmeldingen van kinderen tussen 6 en 11 jaar waren er 37 (16%) vragen.
Hier ook 6 nieuwe plaatsingen in pleegzorg (13% van het aantal nieuwe).
De meeste aangemelde jongeren, 144, zijn nog ouder dan 12 jaar (62%).
Hiervan werden 33 jongeren geplaatst (70% van het aantal nieuwe).
Vraag naar welke vorm van pleegzorg en gevolg.
De meeste vragen worden gesteld voor een korte opvang, crisis of overbrugging, net als
vorig jaar (41%). Verder 22% vraag naar een bestandspleeggezin voor langere termijn,
15% voor kamers met aandacht, 19% begeleidingsvragen.
Er werden 5 crisisplaatsingen opgestart, 5 kamers met aandacht, 5 plaatsingen in een
gewoon bestandspleeggezin en 27 begeleidingsvragen.
De aanmelders.
De grootste aanmelder is de sociale dienst bij de jeugdrechtbank met veel meer dan de
helft van de aanmeldingen (64 %). Het comité voor bijzondere jeugdzorg meldt 21% van
de minderjarigen aan. Verder zijn er nog 15% diverse aanmelders, vooral OOOC’s en een
andere dienst voor pleegzorg.
Bij 69% van het aantal nieuwe plaatsingen is de sociale dienst bij de jeugdrechtbank de
verwijzer.
Verblijfssituatie van de jongere bij de aanmelding.
Minder jongeren uit een gezinssituatie (40%) en meer jongeren (57%) die in een
residentiële voorziening verbleven.
Bij het aantal nieuwe begeleidingen dat werd opgestart is dit omgekeerd: de
meerderheid komt uit een gezinssituatie (55%). Oorzaak hiervan is het grote aantal
jongeren dat reeds in het kandidaat-pleeggezin verbleef.
41% verbleef in een residentiële voorziening en had meestal een hulpverleningsgeschiedens.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 40 van 75

SAMENVATTING AANMELDING PLEEGOUDERS
Aantal en verwijzer, bestand of netwerk.
72 kandidaat-pleeggezinnen namen contact met ons, 17 meer dan in 2008.
Mogelijk zijn dit de resultaten van de investeringen in werving via “Project S” van
Pleegzorg Vlaanderen. De brochure, de DVD en de CD met kinderliedje werden ruim
verspreid.
De meeste gezinnen (39%) kwamen via de website bij ons terecht.
Veel anderen komen via de verwijzer met een begeleidingsvraag (36%), worden
verwezen door andere pleegouders (11%) of diensten (8%).
Kandidaat-pleegouders voor een onbekend kind zijn de grootste groep (64%), de
anderen waren kandidaten met een begeleidingsvraag (36%).
74% van de bestandskandidaten bieden zich aan voor een jong kind.
Via onze rondvraag voor nieuwe crisispleegouders in het Michielshof boden zich 4
kandidaten aan en 3 kandidaten specifiek voor KMA.
Samenstelling en woonplaats kandidaat-gezin.
Er waren meer koppels (54%) dan alleenstaanden (36%).
62% heeft eigen kinderen.
85% van de kandidaten woont in de provincie Antwerpen, precies 50% woont in de stad
Antwerpen. Ons werkingsgebied was beperkt tot 30 km rond Bowa, maar bestrijkt
vanaf 2009 de provincie Antwerpen (niet meer het waasland, Oost-Vlaanderen).
Gevolg aanmelding pleeggezin.
Er waren 26 kandidaten met een begeleidingsvraag, daarvan werden er 26 ook effectief
pleeggezin.
Van de 46 kandidaat-bestandsgezinnen werden er 9 geselecteerd. Bij 6 van hen was
reeds een plaatsing, 3 kandidaten zitten voorlopig nog in ons bestand.
Er hebben 18 kandidaten afgehaakt, 7 kandidaten werden door ons afgewezen en 3
kandidaten zaten nog in de selectieprocedure eind 2009.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 41 van 75

SAMENVATTING BEGELEIDING PLEEGJONGEREN
Aantal en vorm van pleegzorg.
In 2009 deden we 127 begeleidingen, dat zijn er 15 meer dan vorig jaar.
We zijn gestart met 65 jongeren en geëindigd met 80 jongeren.
De gemiddelde bezetting was 78 jongeren.
De meeste jongeren die Bowa begeleidt (83%) wonen in een integraal pleeggezin.
11% doet kamers met aandacht en 6% verbleef in een crisispleeggezin.
Verwijzende instantie.
Consulenten van het arrondissement Antwerpen vormen 91% van onze verwijzers.
Waar we vroeger vooral werkten via de vrijwillige hulpverlening via het Comité voor
bijzondere jeugdzorg, is dit nu nog maar een derde van de dossiers (36%).
In 64% werken we samen met consulenten van de sociale dienst bij de jeugdrechtbank,
vorig jaar was dit nog maar 49%. Het gaat wel bijna uitsluitend over problematische
opvoedingssituaties (POS) en slechts zelden over een als misdrijf omschreven feit
(MOF).
Geslacht en leeftijd jongeren.
48% zijn jongens, 52% zijn meisjes, in 2008 was dit andersom.
Vreemd genoeg zijn de verhoudingen tussen de leeftijdsgroepen exact hetzelfde dan in
2008!
Het grootste deel van onze begeleidingen is ouder dan 12 jaar (71%).
50% is tussen 12 en 17 jaar en 21% is al meerderjarig (voortgezette hulpverlening van
18-20 jaar).
12% is jonger dan 6 jaar, 17% is tussen 6 en 11 jaar.
Nationaliteit.
72% is Belg, dus 28% heeft een andere nationaliteit, in totaal 20 verschillende!
Er zijn 13 niet begeleide buitenlandse minderjarigen (NBBM), dit is evenveel dan vorig
jaar, er kwamen 4 nieuwe jongeren bij in 2009.
Duur van de begeleiding.
Elk jaar worden er veel nieuwe begeleidingen opgestart en beëindigd.
36% van al onze begeleidingen loopt nog geen 6 maanden op het eind van 2009.
Samen met de 17% tussen de 6 maanden en 1 jaar wil dit zeggen dat meer dan de helft
van de pleegzorgsituaties eind 2009 minder dan 1 jaar aan het lopen waren.
Vanzelfsprekend betekenen deze kortdurende plaatsingen een extra inzet voor de
begeleiders en administratie, vooral een opstartende begeleiding is erg intensief, zeker
als het dan nog om een “nieuw” pleeggezin gaat.
Begeleidingsduur van 1 tot 3 jaar, 24%, van 3 tot 5 jaar: 11%, van 5 tot 10 jaar: 6% en
+ 10 jaar :6%. Dit betekent dus zeer weinig langdurende pleegzorgsituaties.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 42 van 75

Verblijfssituatie voor begeleiding.
60% van de jongeren verbleef in één of andere vorm van gezinsverband, waarvan de
meeste (35%) al in hun huidige pleeggezin.
11% woonde voor de plaatsing bij 1 eigen ouder, meestal moeder, soms vader, al of niet
met nieuwe partner. Geen van de jongeren verbleef vooraf in zijn gezin van oorsprong
waarin beide ouders aanwezig waren.
40% van de jongeren komt uit een residentiële voorziening, 20% uit de BJB, 6% uit een
opvang voor vluchtelingen, 11% uit een CKG.
Netwerk – bestandsplaatsingen.
69% van de begeleidingen heeft al een band met zijn pleeggezin vóór de plaatsing,
netwerkpleegzorg genoemd; hiervan is er 39% uit het familienetwerk en 30% uit het
sociale netwerk.
De tendens naar meer netwerkpleegzorg is ook bij andere diensten voor pleegzorg te
zien.
Slechts 30% is bestandspleegzorg: de minderjarige kende zijn pleeggezin dus nog niet
voor de begeleiding startte.
Contacten met ouders.
78% van de jongeren heeft nog contact met ouders, 60% ziet hen zelfs één keer of
meer per maand.
Einde begeleiding.
In 2009 werden 46 plaatsingen beëindigd, het gaat slechts over 36 verschillende
jongeren. Zo werden er 6 plaatsingen werden beëindigd omdat de jongere naar een
ander pleeggezin van BOWA ging; deze jongeren bleven dus nog verder in begeleiding.
54% gaat na afloop naar een gezinssituatie: 13% naar hun ouder(s), 13% bleef in hun
huidig pleeggezin wonen. 4% ging naar familie/vrienden, 4% ging naar een pleeggezin
begeleid door een andere dienst, 20 % ging naar een ander pleeggezin van BOWA.
24% ging naar een residentiële voorziening:
22% naar een bijzondere jeugdzorg voorziening waarvan 15% naar een OOOC. 1 jongere
werd opgenomen in de kinderpsychiatrie.
22% gaat zelfstandig wonen na onze begeleiding: 11% met begeleiding van een dienst
BZW en 11% zonder verdere begeleiding.
Het einde van een begeleiding is niet altijd gepland, dus voorzien en voorbereid. Het is
niet altijd eenduidig om bij het einde van een plaatsing uit te maken of een plaatsing
volgens plan is verlopen, want soms denken ouders/pleegouders/jongere/verwijzer en
begeleider er verschillend over.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 43 van 75

SAMENVATTING BEGELEIDING PLEEGGEZINNEN
Aantal, nieuwe en gestopt.
In 2009 hebben we samengewerkt met 82 pleegezinnen, dat zijn er 5 meer dan in 2008.
35 gezinnen waren voor het eerst actief, waarvan 28 netwerkgezinnen.
25 pleeggezinnen zijn gestopt met hun engagement, 22 van hen waren
netwerkpleeggezin.
Woonplaats.
Op 5% na wonen alle pleeggezinnen in de provincie Antwerpen. 68% woont in de stad
Antwerpen zelf en nog eens 10% in de aangrenzende gemeenten.
Bestands – netwerkgezinnen.
Bestandsgezinnen: slechts 23% van de actieve pleeggezinnen komt uit ons eigen bestand
en werd dus door ons geselecteerd voor een voor hen nog onbekend pleegkind.
Netwerkgezinnen: 77% %. De overgrote meerderheid van de pleeggezinnen zijn
netwerk-gezinnen en komen uit de familie (39%) of het sociaal netwerk (38%). Samen is
dit goed voor 77%, dit is iets minder dan vorig jaar.
Samenstelling pleeggezin.
Koppels In 62% van onze pleeggezinnen zijn er 2 pleegouders in het gezin, al of niet met
eigen kinderen. De grootste groep pleegouders zijnman/vrouw koppels (55%) In 7%
gaat het om holebi-koppels. 35% van de koppels heeft zelf ook inwonende kinderen
Alleenwonenden In 38% van de pleeggezinnen is er slechts 1
opvoedingsverantwoordelijke, al of niet met eigen kinderen.
Het gaat voornamelijk om alleenwonende vrouwen (36%).
21% is een alleenwonende pleegouder zonder eigen inwonende kinderen. 17%
alleenstaande pleegouders hebben zelf ook kinderen.
Eigen kinderen In totaal heeft 52% van de pleeggezinnen kinderen die thuis wonen.
Aantal pleegkinderen.
De meerderheid van de pleeggezinnen heeft 1 kind in hun gezin opgenomen (80%), maar
er zijn ook pleeggezinnen waar tegelijkertijd 2 pleegkinderen wonen (12%).
In 8 % van de pleeggezinnen verblijven 3 of meer minderjarigen al of niet tegelijkertijd.
Meestal gaat het om broers en of zussen, soms is er geen verwantschap met elkaar.
Opleidingsniveau en professionele situatie.
Bij 26% van de pleegouders heeft minstens 1 van hen een diploma hoger onderwijs.
Nog eens 6% deed universitaire studies. Samen zijn 32% hoger opgeleid, het gaat hier
eerder over bestandsgezinnen.
30% van de pleeggezinnen heeft als hoogste opleiding een lagere secundair of
beroepsopleiding gevolgd en nog eens 11% heeft alleen een lagere schooldiploma. 41% is
laaggeschoold, hier gaat het vooral over netwerkgezinnen.
Bij 67% van onze pleeggezinnen is er minstens 1 partner met een inkomen uit werk.
Dat betekent dat 33% leeft van een vervangingsinkomen.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 44 van 75

WERKING 2009
Het voorbije jaar waren een aantal thema’s wat meer uitgebreid aan de orde op BOWA.
We stellen ze even voor: Michielshof, Decreet Rechtspositie van de Minderjarige,
samenwerking pleegzorg Antwerpen en pleegzorg in de picture en het beleid.
Deze thema’s komen in dit hoofdstuk achtereenvolgens aan bod.
Verder nog een chronologisch jaaroverzicht over allerlei in de werking van Bowa, een
overzicht van de professionele medewerkers en gevolgde vorming.
THEMA 2009 : MICHIELSHOF
MICHIELSHOF: DE VERHUIS
De verhuis naar Michielshof is voor BOWA een belangrijke gebeurtenis.
We verlaten Henri van Heurckstraat waar we 6 jaar samen zaten met ZWP (Zelfstandig
WoonProject AMOK.
ZWP en Bowa delen een lange gezamenlijke geschiedenis, beiden zijn ontstaan vanuit
AMOK. (Aktiegroep voor Maatschappelijk Onderzoek en Kritiek).
Onze wegen gingen uit elkaar, ZWP zal fusioneren met vzw De Touter in 2010.
BOWA kiest voor inhoudelijke en logistieke samenwerking met een collega dienst voor
pleegzorg Jeugdzorg in Gezin, zonder dat er een fusie vooropgesteld wordt.
De verhuis naar Micheilshof geeft meer mogelijkheden voor intensievere samenwerking
op de werkvloer aangezien de Antwerpse afdeling van JIG er ook gevestigd is.
Het gebouw, Michielshof, is eigendom van de NVSO Sint Michielshof op het Kiel,
onderdeel van Centrum Louise Marie. Zij hebben dit voormalig klooster aangekocht en
verhuren het aan billijke voorwaarden aan organisaties die werken voor kinderen en
jongeren.
Bowa heeft de beschikking over een vleugel op de eerste verdieping tussen Jeugdzorg in
gezin en de kamers voor crisisopvang van het crisisappartement.
Daarnaast zijn er gemeenschappelijke ruimtes: vergaderzaal, conferentiezaal,
gesprekslokaal, bezoekruimte, binnenplaats…
Begin 2009 startten van de voorbereidingen voor de verhuis naar het Michielshof.
De kleine voormalige cellen van kloosterzusters moeten worden aangepakt om als
moderne bureaus dienst gaan doen en dat vraagt nog wel werk.
De grove verbouwingen, het uitbreken van muren, opnieuw bezetten, bijplaatsen van
wc’s, uitbreken lavabo’s en leidingen, aanleggen van kabels voor telefonie, internet,
videofoon, vervangen van ramen is het eerste werk. Dit wordt door de eigenaars ten
laste genomen wordt.
Daarna blijft er nog veel te doen: een nieuwe keuken installeren, vloerbekleding leggen,
behang van de muren halen, muren bijwerken, schilderen, inrichten enz.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 45 van 75

De gemeenschappelijke klusjesman Tim, die zowel voor Zwp als Bowa werkte, vertrekt
echter vanaf 1 april op loopbaanonderbreking… Hij kan nog net onze nieuwe keuken
installeren. We gaan op zoek naar een nieuwe klusjesman. Anton komt in dienst eind
april.
Het voltallige team brengt in maart een bezoek aan het Michielshof om ook zelf te
kijken hoever het allemaal vooruit gaat en om mee te denken over de inrichting van onze
toekomstige werkplek.
De 6 bureaus worden verdeeld en iedere medewerker vindt iets naar zijn gading.
Er zijn gemeenschappelijke werkplekken (voor 2 en 3 begeleiders ) en individuele
bureaus beschikbaar.
De verhuis en alles wat daarbij komt kijken is nu een standaardpuntje op bijna elke
teamvergadering. Wat verhuizen we mee en wat laten we achter? Waar komt het
archief? Nemen we draadloze telefoons ? We wil welke kast? Wie zit samen met wie?
Op 2 juni 2009 is het de dag van de verhuis en die verloopt volledig volgens plan. Het is
een bloedhete dag en er wordt heel wat afgezweet door de professionele verhuisploeg.
Twee dagen later komt onaangekondigd mw. Riet Van Hoye, Inspecteur Welzijn,
Volksgezondheid en Gezin onze nieuwe werkplek inspecteren ivm de adreswijziging.
Haar verslag is positief: Op dat moment is onze dienst al ingericht en werkbaar, burelen
zijn geïnstalleerd, de mail/telefoon etc werkt, er is de nodige affichering aan de deur
en de gevel enz.
We hebben een nieuw computernetwerk, werken nu met softwarelicenties via
Socialware. De mailbox en gedeelde internetagenda kunnen we via Google apps
ook vanuit thuis raadplegen. Samen met de laptops en gsm’s zorgt dit voor nog meer
mobiliteit in het werk. Er komen nieuwe afspraken rond taken, huisregels,
gemeenschappelijke ruimtes enz.
En dan is het tijd voor de feestelijkheden.
Op 14 juli geven we op de mooie binnenkoer een geslaagde barbecue voor onze oude
buren -ZWP en Suggnomé- en voor onze nieuwe buren - JIG-Antwerpen, De Schoolbrug,
Het Huis en het (toekomstige) crisispleeggezin- in het Michielshof.
Op 29 september is er een afscheidsetentje met de raad van bestuur van BOWA en
ZWP waarbij er ook formeel een eind aan de samenwerking komt.
Op 2 oktober organiseren we een opendeurnamiddag. We geven ouders, pleegouders en
kinderen samen met verwijzers de kans om de nieuwe locatie te ontdekken en op een
ongedwongen manier met elkaar kennis te maken.
2009 stond dus in het teken van de verhuis. We zijn erg tevreden met onze nieuwe
locatie.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 46 van 75

MICHIELSHOF: CRISISOPVANG
In Michielshof is sinds 2007 een crisisappartement beschikbaar waar een pleeggezin
woont dat 3 kinderen kan opvangen. BOWA begeleidde vanaf de start deze
pleegzorgsituaties.
Omwille van gezondheidsproblemen moest de ervaren crisispleegmoeder stoppen begin
2009 en dus gaan we op zoek naar een nieuwe kandidaat.
We hopen via allerlei kanalen (oa website, mail ) een nieuw inwonend pleeggezin te
vinden, liefst een koppel waarvan één iemand niet of deeltijds werkt, al dan niet met
eigen kinderen. We verspreiden deze oproep:
“ Als crisispleeggezin heb je privé-vertrekken met 3 slaapkamers, een moderne
woonkamer en keuken. Voor de pleegkinderen in crisisopvang zijn er drie aparte
slaapkamers en een speelgang. Deze kamers zijn volledig ingericht,speelgoed, kleding en
uitzet voor de pleegkinderen is ook ter beschikking. Er is een onkostenvergoeding voor
het verblijf van de kinderen en een ondersteuning
van onze dienst voor pleegzorg.
We vragen een engagement van minstens een jaar (maar langer mag natuurlijk
ook), en natuurlijk heb je veel zorg en liefde te geven aan kinderen in moeilijke
situaties. Het is geen eenvoudige taak: kortdurende (of crisis-)opvang bieden aan
kinderen van wisselende leeftijden, met verschillende problemen en met allemaal
andere achtergronden, maar het is wel een belangrijke taak. Het gaat immers over
kinderen..”
4 kandidaat-pleegouders hebben interesse en komen op gesprek omdat ze graag deze
crisisopvang willen doen. Onze keuze valt op een jong koppeltje met dochtertje van 5
jaar.
Zij komen hier wonen in augustus en kunnen starten vanaf september.
Met de centrale wachtlijst in Antwerpen wordt de afspraak gemaakt dat openstaande
plaatsen voor crisisopvang aan hen worden doorgegeven. Elke verwijzer van sociale
dienst jeugdrechtbank of comité die op zoek is naar crisisopvang, is op die manier op de
hoogte van het aanbod.
De crisisopvang staat open voor verschillende leeftijdsgroepen, kleine kinderen tot 6
jaar, van 6 tot 12jaar en + 12 jaar. We proberen dezen op gelijke wijze aan bod te laten
komen, maar gezien we vooral met jongeren werken, kwamen er in 2009 vooral pubers
terecht.
In principe is de duur van de crisisopvang in Michielshof beperkt tot 1 maand, dit kan
nog 2 x verlengd worden indien er een perspectief is voor vervolghulpverlening.
Vanuit de verwijzers krijgen we herhaaldelijk te horen dat dit aanbod beantwoord aan
een grote vraag.
Probleem blijft dat het erg moeilijk is om een geschikte en beschikbare vervolghulp te
vinden voor de minderjarigen.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 47 van 75

MICHIELSHOF: BEZOEKRUIMTE
In Michielshof is een neutrale bezoekruimte voor bezoeken onder toezicht: een grote
speelruimte en een binnenkoer met speeltuigen, bekend als de neutrale bezoekruimte
van “Het Huis”. Centrum Louise Marie zorgt voor sponsoring en zowel “Het Huis” als de
Antwerpse diensten voor pleegzorg mogen gebruik maken van de bezoekruimte.
BOWA coördineert voor de diensten voor pleegzorg de organisatie van deze
bezoekruimte: bezoeken met of zonder eigen begeleiding van de diensten .
• Gebruik bezoekruimte door ‘Het Huis’
De ruimte wordt elk 2 e en 4 e weekend van de maand gebruikt door de vzw “het Huis”,
Met behulp van verschillende vrijwilligers begeleiden zij in principe bezoeken van ouders
en kinderen in (v)echtscheidingssituaties, eerder uitzonderlijk ook in pleegzorgsituaties.
Het Huis doet dit begeleid bezoek op vraag van de jeugdrechter en ze maken op vraag
ook verslagen over deze contacten. Elke partij betaalt een bijdrage van 10 euro per
kind omdat het Huis niet gesubsidieerd wordt. Meer info op www.hethuis.be Coördinator
Rita Hey.
• Gebruik bezoekruimte door ‘diensten voor pleegzorg’ met een eigen begeleider
Elke dienst voor pleegzorg in de samenwerking van de provincie Antwerpen mag vrij
gebruik maken van deze accommodatie om zelf begeleide bezoeken van pleegkinderen en
hun familie te organiseren. Dit kan dus op elk moment, behalve wanneer de ruimte al
door een andere activiteit bezet zou zijn.
De betreffende dienst voor pleegzorg organiseert zelf afspraken tussen alle partijen
(wanneer, hoe lang en hoe dikwijls enz) en zorgt zelf voor een begeleider die bij die
bezoeken aanwezig kan zijn.
De begeleider checkt of de bezoekruimte vrij is via de internetagenda. Er kunnen
meerdere bezoeken tegelijkertijd doorgaan, als dit geen bezwaar is voor diegene die
eerst boekte.
De deur van de bezoekruimte is op slot, sleutel is via BOWA te bekomen.
Er is speelgoed aanwezig voor alle leeftijden. Met foto’s aan de muur wordt aangegeven
waar wat staat. Bedoeling is dat het speelgoed na het bezoekmoment steeds terug op
de juiste plaats wordt gezet.
De speeltuigen buiten en de fietsjes in de gang horen ook bij de bezoekruimte.
Tijdens de begeleide bezoeken kan men gebruik maken van de gemeenschappelijke
keuken. In de achterkeuken vind je koffie, thee, koekjes en fruitsapjes. Na het bezoek
moet wel alles weer worden opgeruimd en afgewassen. De begeleider is
verantwoordelijk voor het goede verloop van het bezoek en zal aangesproken worden
indien de bezoekruimte en de keuken niet in orde zijn gebracht.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 48 van 75

• Gebruik van diensten voor pleegzorg met begeleiding van vrijwilliger.
Er is voorlopig 1 vrijwilligster beschikbaar die de bezoeken voor pleegzorg kan
begeleiden.
Het gaat over een ervaren pleegmoeder van JIG.
Ze is enkel beschikbaar elke woensdag van 13.00-16.00 uur. Een begeleid bezoek kan
die dag maximum twee uur duren. De maximum frequentie is 2x per maand.
Een nieuw aanvraag wordt bekeken op zijn haalbaarheid en de combinatie met de andere
kinderen. Indien er een te grote vraag is zal er een billijke verdeling tussen de diensten
gebeuren en eventueel voorrangsregels bepaald.
Voor het eerste begeleid bezoek van start gaat is er contact van de begeleider en
vrijwilligster waarbij eventuele aandachtspunten worden doorgegeven en afspraken
worden gemaakt.
In 2009 maakten 5 diensten voor pleegzorg voor in totaal 11 kinderen gebruik van dit
aanbod. Wanneer de vraag groter wordt zal er worden uitgekeken naar uitbouw ervan.
MICHIELSHOF: GESCHIEDENIS
Het gebouw Michielshof heeft een rijke geschiedenis, beter gekend als Prelaatshof of
St.-Michielshof.
(Een prelaat is een katholieke geestelijke welk een eigen kerkelijk rechtsgebied heeft.)
De Sint Michielsabdij van de Kloosterstraat verkreeg het tussen 1141 en 1155: het land
van ‘Beverscot’ of Beerschot.
De zogenaamde “hoeve van Beerscot” dateert van 1150, werd verbouwd rond 1460 als
Prelaatshof op de hoek van de Abdijstraat en de Wittestraat.
Men bereikte het Hof langs een dreef met bomen, de huidige Wittestraat.
Het Hof brandde volledig af in 1630.
In 1672-74 liet de Abt Simeomo het Hof herbouwen en hetgeen nu nog overblijft is van
zijn werk. Het hof werd gebruikt als een buitenverblijf voor de abten.
Deze orde, de Witheren van de Sint Michielsabdij, hadden vele dagen dat ze geen vlees
mochten eten en daarom liet Simeono op het Prelaatshof vijvers aanleggen om karpers
te kweken. Een hofgracht werd gegraven, wat daar nog van overblijft is een stenen brug
met 3 bogen over de vroegere vest.
In 1799 kwam het gebied in particulier bezit, de gronden werden verkaveld voor een
nieuwe woonwijk tussen de Boomsesteenweg en de Bosschaertstraat.
In het Prelaatshof zelf openden de zusters van Paridaens een school, in 1884
overgenomen door de zusters Annunciaden van Huldenberg.
In 2005 woonden nog enkele hoogbejaarde zusters Annunciaden in St-Michielshof.
Nadat ze het gebouw verkocht hebben zijn ze terug naar hun congregatie gegaan in
Huldenberg. De zusters waren erg tevreden dat er opnieuw organisaties zouden
intrekken die zich ten dienste stellen van kinderen en jongeren.
(meer info , ook over de wijk het Kiel en Beerschot zie in bijlage)
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 49 van 75

THEMA 2009 : DECREET RECHTSPOSITIE MINDERJARIGEN
Tekst Kristel De Bruyn
In het decreet ‘Rechtspositie van minderjarigen in de integrale jeugdhulp’
(01/07/2006), kortweg DRPM genoemd, staan de rechten van kinderen in de jeugdhulp.
Voor kinderen en jongeren is het belangrijk dat zij deze rechten kennen en er concreet
mee aan de slag kunnen. Voor opvoeders is het van belang dat zij handelen volgens deze
rechten. Van hulpverleners wordt bovendien verwacht dat zij de minderjarigen het
bewustzijn en de vaardigheden bijbrengen om deze rechten concreet te kunnen
waarmaken.
Het decreet behandelt de volgende rechten:
1. Recht op hulp
2. Recht op bijstand
3. Recht op duidelijke informatie
4. Recht op instemming met de hulp
5. Recht op respect voor het gezinsleven
6. Recht op (een zorgvuldig bijgehouden en beveiligd ) dossier
7. Recht op inspraak en participatie
8. Recht op privacy
9. Recht op een menswaardige behandeling
10. Recht op zakgeld
11. Recht om klacht in te dienen
Ook in 2009 hebben we in onze werking expliciet aandacht geschonken aan de
implementatie van het DRPM.
Het dossier - Stagiaire Liesbet bestudeerde de samenstelling van onze dossiers vanuit
het nieuwe decreet. Zij stelde het team een gedeeltelijke herverdeling voor van de
verschillende mapjes en maakte een document op met duidelijke informatie over de
inhoud van elk mapje. Verder voegde zij er aan toe wie inzage en toegang heeft tot welk
mapje binnen een welbepaald dossier.
Maar hoewel we nu weten dat ons “werkschriftje” niet kan losgemaakt worden van het
dossier – het is een werkinstrument, geen privé-instrument, blijft “inzage in het
werkschriftje” voor het team een moeilijk punt. In dit schriftje komen immers de
nota’s van de begeleider. Waar moeten persoonlijke hypothesen komen, als cliënten de
nota’s van de begeleider mogen inkijken?
Checklist DRPM voor begeleiders – Liesbet vertaalde de elf rechten uit het decreet
naar situaties die zich zouden kunnen voordoen tijdens een pleegplaatsing. Ze legde
deze situaties voor aan het team. Na aanpassing maakte zij van het geheel een
checklist.
Deze checklist bestaat uit drie kolommen: in een brede kolom wordt elk recht
genoteerd en geconcretiseerd; daarbij hoort een smalle kolom voor de data waarop (een
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 50 van 75

onderdeel van) het recht aan bod kwam; tenslotte kan de begeleider opmerkingen
noteren in een laatste kolom.
Bij het werken met de rechten van de minderjarige hoort de begeleider ook aandacht te
hebben voor het feit dat een recht telkens ook een recht op weigering inhoudt. Verder
is het zinvol sommige rechten meermaals ter sprake te brengen tijdens een
pleegplaatsing. Tenslotte hoort de begeleider in de mate van het mogelijke ook bij
jonge kinderen te werken met deze rechten.
DRPM-Folders voortraject pleegzorg - Binnen het samenwerkingsverband met
Jeugdzorg In Gezin, de West-Vlaamse Pleeggezinnendienst en Pleegzorgpunt Limburg
zijn we aan de slag gegaan met het vertalen van het Decreet rechtspositie van de
minderjarige naar de hulpverleningsvorm pleegzorg. Gezien de werkgroep DRPM West-
Vlaanderen zich focust op het begeleidingstraject zelf, met als invalshoek “hoe aan de
slag gaan met het “Decreet rechtspositie van de minderjarigen tijdens de begeleiding?”,
legde onze werkgroep zich toe op het “voortraject”, dit is de implementatie van het
decreet van aanmelding tot opname. Het stappenplan en de werkwijze voor de
implementatie van het decreet in het voortraject kwamen in 2008 tot stand.
De Werkgroep Decreet Rechtspositie Minderjarigen, met medewerkers van BOWA,
Jeugdzorg In Gezin, de West-Vlaamse Pleeggezinnendienst en het Pleegzorg(punt)
Limburg heeft als deadline september 2009 en zet in januari 2010 zijn werk verder uit
op een tijdslijn. In een eerste fase worden de documenten intern geëvalueerd. De vier
folders en het verhaal worden dus kritisch bekeken door BOWA, Jeugdzorg In Gezin,
de West-Vlaamse Pleeggezinnendienst en de intakecel van Pleegzorg(punt) Limburg.
Op de teamvergadering van 03/03/09 bespreken we de DRPM-folder voor consulenten.
In april komt het DRPM-verhaal voor 6-12jarigen op de teamvergadering.
Later volgen de folder voor ouders en deze voor voorzieningen.
Nog in april legt de werkgroep zijn documenten een eerste keer voor aan de
verschillende doelgroepen.
In mei start Erik Vanhee, educatief medewerker Creatief Schrijven en vertrouwd met
ons werkveld, met de correctie van het taalgebruik. Kristel De Bruyn doet de
eindredactie van de inhoud. Het materiaal wordt een tweede maal voorgelegd aan de
verschillende doelgroepen.
Begin september heeft de werkgroep zijn vier folders en verhaal inhoudelijk klaar.
De verschillende diensten kunnen de folders gebruiken.
In de toekomst mag het materiaal ook gebruikt worden binnen de intaketeams van de
verschillende provinciale pleegzorgpunten.
Folder voor consulenten: zie bijlage
Actualiseren van procedure 3.2.5 van het kwaliteitshandboek : Het verwerven en
doorgeven van informatie m.b.t. de gebruiker – Het implementeren van het DRPM, het
belichten van de elf rechten en ze concreet maken binnen onze werking, heeft voor
gevolg dat aanpassingen binnen de procedures van het kwaliteitshandboek zich
opdringen. Dat geldt zeker voor procedure 3.2.5.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 51 van 75

THEMA 2009 : SAMENWERKING PLEEGZORG ANTWERPEN
Diensten voor pleegzorg in Vlaanderen werken verder aan provinciale samenwerking.
Op 1/1/2009 startte pleegzorg West-Vlaanderen met een dienstoverschrijdend team
voor selectie en intake. Pleegzorg Antwerpen zal op 1/1/’11 operationeel zijn
Zoals reeds bekend zijn in Antwerpen 9 diensten voor pleegzorg in de samenwerking
gestapt: BOWA, Centrum Pleegzorg Kessel-Lo, Jeugdzorg in Gezin, Caritas Jeugd- en
Kinderzorg vzw - De Mutsaard, Oikonde Antwerpen, Oikonde Mechelen, Open Thuis-
Jeugd en Volwassenen en Opvang.
De diensten voor pleegzorg die werken met minderjarigen richten hun samenwerking op
• het samen bekendmaken & werven en selecteren van pleegouders (1)
• het samen organiseren van de intake (2)
• de matching van pleegkinderen (3).
Zij sluiten een duurzaam samenwerkingsverband af in een associatieovereenkomst. (zie
bijlage)
Pleegzorg Antwerpen wil taken (functies) van de aangesloten diensten voor pleegzorg
samenbrengen en verder kwalitatief uitbouwen over de sectoren en leeftijden heen.
Gedurende het volledig jaar 2009 waren er ongeveer maandelijkse bijeenkomsten met
de directies van deze diensten, de stuurgroep van Pleegzorg Antwerpen.
Deze vergaderingen gingen meestal door op Michielshof, BOWA was provinciaal
aanspreekpunt.
Na de zomer werd duidelijk dat het OSBJ niet langer de procesbegeleiding van deze
samenwerking op zich zou (kunnen) nemen.
Er werd op zoek gegaan naar een procesbegeleider die al ervaring had opgedaan in de
samenwerking in Limburg. Thomas Van Bossuyt en Maarten Andriesen konden via een
tijdelijk contract via BOWA de laatste maanden van 2009 tewerkgesteld worden.
Ze brachten het proces in een stroomversnelling.
De werkgroepen ‘selectie’ en ‘intake’ konden verder werken waarbij gemandateerden van
elke dienst zich bogen over een toekomstige procedures hieromtrent. Kristel De Bruyn
van BOWA nam deel aan beide werkgroepen.
Aan de hand van de grootte van de diensten, berekend over de laatste 3 jaren werd een
verdeelsleutel opgesteld voor een evenredige inbreng doen voor de toekomstige werking
van Pleegzorg Antwerpen.
Er komt één centraal punt voor coördinatie, administratie, en een verantwoordelijke
voor werving. Er komen dienstoverschrijdende teams voor de functies intake en selectie
die verbonden blijven aan hun eigen dienst. Deskundigheden aangaande alle soorten van
pleegzorg zullen in de teams aanwezig zijn.
Samen wordt hiervoor een bezetting van 8.3 FTE voorzien. Totdat er bijkomende
middelen voorzien worden door de overheid moet dit door de betrokken diensten
ingezet worden.
BOWA levert hieraan een bijdrage van 7.93%. Dit betekent een inzet van 0.66 FTE.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 52 van 75

THEMA 2009 : PLEEGZORG IN THE PICTURE
.
TOEKOMSTPERSPECTIEF PLEEGZORG DOOR OVERHEID
Tekst van Yves Vandeghinste, directeur West-Vlaamse Pleeggezinnendienst
In de beleidsnota ‘Perspectief !’ 1 (maart 2009) heeft toenmalig minister Veerle
Heeren een duidelijke beleidskeuze gemaakt : ‘Kiezen voor pleegzorg’ en ‘pleegzorg zeer
centraal positioneren in de hulpverlening’.
Die beleidskeuze werd geconcretiseerd in een aantal acties, waarvan er twee betrekking
hebben op de organisatie van pleegzorg : 1. een overkoepelend decreet pleegzorg
stemmen 2. de pleegzorg in Vlaanderen reorganiseren.
De regelgeving wordt hiervoor aangepast zodat er zes erkende provinciale diensten voor
pleegzorg zouden komen. Via deze schaalvergroting zou de efficiëntie en de
performantie van de pleegzorgstructuren worden verhoogd.
Op 8 juni 2009 heeft de Vlaamse Administratie haar bijdrage aan het
regeerprogramma aan de nieuwe Vlaamse Regering voorgelegd. Hierin is een actiefiche
over pleegzorg opgenomen (pleegzorg harmoniseren en maximaal intersectoraal
afstemmen).
De beoogde output en het te bereiken doel zijn als volgt uitgewerkt :
We kiezen ervoor om pleegzorg als de eerste te onderzoeken hulpverleningsvorm
naar voren te schuiven voor kinderen tot zes jaar die omwille van een
probleemsituatie niet in hun ouderlijk gezin kunnen verblijven. Daartoe wordt een
Vlaamse methodiek voor begeleiding van biologische ouders uitgewerkt, waarin de
biologische ouders duidelijk partners worden in de pleegzorg en de stap naar
pleegzorg voor hun jonge kinderen iets eenvoudiger is
Daarnaast zullen we de verschillende pleegzorgvormen, die nu sectoraal
georganiseerd en gereglementeerd zijn, op elkaar afstemmen. Daaraan verbonden
wordt een reorganisatie van de pleegzorgdiensten gekoppeld, die de promotie van
hulp- en dienstverlening efficiënter maakt.
Vanuit de pleegouders is er een grote vraag naar erkenning en ondersteuning
vanuit een eigen ondersteuningscel. We gaan daarover met de pleegouders in
gesprek.
Tenslotte maken we werk van een verdere differentiatie binnen de pleegzorg en
de combineerbaarheid van pleegzorg met andere hulpverlening, zodat een breder
scala van hulp op maat mogelijk wordt.
In de formatienota van minister-president Kris Peeters (17 juni 2009) werd
uitdrukkelijk opgenomen dat er een decreet pleegzorg wordt uitgewerkt.
1
Perspectief ! Evaluatie van het Globaal Plan Jeugdzorg. Visie op en toekomstperspectieven voor welzijn van
kinderen en jongeren.
Meerjarenplan van Minister Veerle Heeren, ingediend ter bespreking in het Vlaams Parlement maart 2009
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 53 van 75

Op 15 juli 2009 werd het Vlaams Regeerakkoord goedgekeurd. Hieruit volgende passus:
We werken een decreet pleegzorg uit. Hierbij zorgen we voor de intersectorale
afstemming van de verschillende pleegzorgvormen, een reorganisatie van de
pleegzorgdiensten, de verdere differentiatie binnen de pleegzorg en de
combineerbaarheid van pleegzorg met andere vormen van hulpverlening.
Daarnaast geven we vorm aan acties die maken dat pleegzorg altijd als eerste in
overweging genomen wordt daar waar gezinsvervangende hulp voor kinderen onder 6
jaar nodig is.
De boodschap is duidelijk : de komende jaren wordt pleegzorg ‘gerestyled’ door middel
van een decreet en zal het pleegzorglandschap er anders uitzien door de provinciale
diensten voor pleegzorg. Tevens zijn ook de belangrijke inhoudelijke keuzes vastgelegd :
- bij plaatsing altijd onderzoeken of pleegzorg voor jonge kinderen mogelijk is
- meer inzetten op begeleiding van de ouders
- de ondersteuning van pleegouders versterken
- verdere differentiatie binnen pleegzorg en intersectorale afstemming
ADMINISTRATIEVE WIJZIGINGEN IN PLEEGZORG
Jongerenwelzijn past vanaf 1/1/2009 het systeem van de vergoeding voor pleegouders
aan. Het dagbedrag daalt maar de kinderbijslag wordt voortaan niet meer in mindering
gebracht van de onkostenvergoeding.
Ook komt er een vast bedrag aan spaargeld voor de pleegjongere: 62.39 euro.
De bedragen van de dagvergoeding dalen : 12 euro voor een -12 jarige en 12.91 euro per
dag voor een pleegkind + 12 jaar.
80% van onze pleeggezinnen zal uiteindelijk een hoger maandelijks bedrag ontvangen,
circa 50 euro/maand.
De kinderbijslag waarop een pleeggezin recht heeft wordt losgekoppeld van de
pleegvergoeding en geldt ook niet meer als basis voor de storting van het spaargeld voor
de minderjarige.
Er is een overgangsmaatregel voorzien voor pleegzorgsituaties die al liepen voor
1/1/2009 en die in het nieuwe systeem een lagere pleegvergoeding zouden krijgen. Voor
hen wordt een bijbetaling voorzien. Op termijn is dit een uitdovend systeem, voor
BOWA ging het in 2009 om 23 pleeggezinnen.
In april is er een informatiemoment voor de sector.
Gezien de soms zeer specifieke situaties (crisisplaatsingen, wijziging in gezinssituaties,
e.d.) is het niet altijd duidelijk hoe het nieuwe systeem toegepast moet worden.
Het gaat wel om een belangrijke administratieve vereenvoudiging.
Om de maandelijkse gegevens van de Bowa-administratie meer af te stemmen op
Jongerenwelzijn die haar maandstaten rond de 10 de van de maand aan ons bezorgd,
gebeuren de doorstortingen van de kostenvergoeding aan de pleegouders voortaan op de
15 de i.p.v. op de 5 de van iedere maand.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 54 van 75

CHRONOLOGISCH OVERZICHT WERKING 2009
JANUARI
Een nieuw werkjaar start met de traditionele nieuwjaars-huisreceptie waarbij de
werknemers van de 3 diensten in huis (BOWA, ZWP en Suggnomé) en de raad van
bestuur op een informele manier toasten op het nieuwe jaar en terugblikken op 2009.
Het is onze laatste gezamenlijke huisreceptie want we bereiden onze verhuis naar
Michielshof voor en de inrichting van onze nieuwe werkplekken. (zie aparte tekst)
“Open en meerstemmige verslaggeving” is binnen ons werkveld een actueel thema. Voor
BOWA betekent dit niet echt een nieuw thema. We hebben het altijd al belangrijk
gevonden om transparant en in overleg met de betrokkenen verslagen te schrijven.
Onze houding en visie zijn daarbij gegroeid vanuit het werken met jongeren, een
doelgroep die gewoonweg om openheid en overleg vraagt!
De vorming van Mies De Cock, de beschikbaarheid van laptops (om mee op huisbezoek te
nemen), zorgen ervoor dat er in onze werking nog meer aandacht wordt geschonken.
Administratieve wijzigingen in pleegzorg in verband met onkostenvergoedingen voor
pleegouders worden van kracht vanaf 1 januari.
Documenten voor beginnende plaatsingen - We brengen alle info voor pleegouder
/pleegjongeren / ouders samen om dan de bundel slechts eenmaal te laten ondertekenen
voor ontvangst.
BINC, “Begeleiding In Cijfers” - wil een uniform registratiesysteem zijn dat
referentiekaders (van de hulpverlener) en cijfers (van de manager) combineert.
Toen het OSBJ vorig jaar binnen de Bijzondere Jeugdzorg op zoek ging naar
organisaties die het systeem een jaar wilden uitproberen, stelde BOWA zich kandidaat…
als enige dienst voor pleegzorg bleek achteraf. Van de pilootvoorzieningen wordt
verwacht dat ze minstens alle nieuw aangemelde dossiers van 2009 registreren.
We moeten vaststellen dat het systeem nog specifiek moet worden aangepast aan
pleegzorg.
FEBRUARI
Stagiair Ben Smans start begin februari op BOWA. Hij studeert orthopedagogie in het
Stedelijk Centrum voor Volwassenenonderwijs Pestalozzi. Het opbouwen van
beroepservaring is voor studenten van wezenlijk belang en BOWA beschouwt het als één
van haar maatschappelijke verantwoordelijkheden om elk jaar voor minimaal één student
die gelegenheid te creëren.
Pleegzorgpalet - Pleegzorg Vlaanderen start zijn project “Differentiatie Pleegzorg”.
Ann Sprangers gaat gedurende één jaar (halftijds) op zoek naar bijzondere vormen van
pleegzorg en zal ze in kaart brengen. Het project krijgt de naam “Pleegzorgpalet”. In
dit kader stellen wij onze knowhow ter beschikking over onze module “Kamers Met
Aandacht”.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 55 van 75

MAART
Loyaliteit van pleegkinderen - Elk jaar organiseren de Antwerpse diensten voor
Pleegzorg een vorming voor pleegouders.
AVOP (Antwerps VormingsOverleg Pleegzorg) koos dit jaar voor het thema “loyaliteit
van pleegkinderen”. De vormingsvoormiddag vond plaats op 13 maart in “De Shelter”.
De deelnemers konden kiezen uit drie workshops: loyaliteit bij kleine kinderen, bij
basisschoolkinderen en bij tieners. Voor BOWA werkt Kristel De Bruyn mee.
Overleg met de verwijzers op regio (Antwerpen, Turnhout, Mechelen) – De verwijzende
instanties hebben de diensten voor pleegzorg uitgenodigd voor een bespreking over de
samenwerking.
Interprovinciale startdag OBA (Oost-Vlaanderen/Brabant/Antwerpen) - Naar voorbeeld
van Pleegzorgpunt Limburg en Pleegzorg West-Vlaanderen wordt in elke provincie
verder gewerkt aan de uitbouw van de samenwerking tussen de verschillende diensten.
Voor BOWA zit Ann B. de vergaderingen van Pleegzorg Antwerpen voor.
De Intersectorale werkgroep Netwerkpleegzorg gaat van start op 10 maart.
De Federatie Pleegzorg organiseert een intersectorale werkgroep waar indicaties en
voorwaarden voor netwerkpleegzorg worden uitgeklaard.
Doel is om een rapport op te stellen voor de ledenvergadering van Pleegzorg Vlaanderen.
Die zal het rapport bespreken en het gebruiken in overlegmomenten met de overheid.
Eén en ander kadert in de verhoogde belangstelling van de overheid voor pleegzorg en in
het bijzonder voor netwerkpleegzorg. Voor BOWA neemt Kristel deel aan de
werkgroep. De tekst van stagiaire Liesbet P. wordt aangeboden als
documentatiemateriaal.
APRIL
Begeleidster Liesbeth Van Den Broeck verlaat BOWA – Liesbeth VDB vindt werk
dichter bij huis en verlaat BOWA voor MPI Dennenhof.
MEI
Op 12 mei is er een aangekondigde inspectie: Financieel toezicht voorzieningen.
Eric Van Laer, Financieel inspecteur van het agentschap jongerenwelzijn doet een
uitgebreid inspectiebezoek en vermeldt in zijn verslag: de financiële analyse toont
ratio’s die goed tot zeer goed zijn.
Wat betreft VTO noteren we de Studiereis Amsterdam van 14-15 mei. De afdeling
Voorzieningenbeleid van het Agentschap Jongerenwelzijn organiseert deze studiereis en
bezoekt daarbij een aantal Nederlandse voorzieningen. Ann B. neemt deel aan deze
studiereis.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 56 van 75

JUNI
Pleegzorg Vlaanderen brengt een DVD uit. Onze pleegouders Jo en Nico en
pleegjongere Yannick deden mee. Wij mogen de DVD al bekijken, maar hij wordt pas op
grote schaal verspreid in het najaar tijdens de week van de pleegzorg.
JULI
Vanaf nu houden we onze teamvergadering dinsdagnamiddag van 13 u tot 16u30.
Onze nieuwe collega Eva Vermeire start als begeleider.
Naar aanleiding van onze verhuis, van de samenwerking met JIG-Antwerpen en van de
provinciale samenwerking (zeker wat betreft selectie, intake en matching) dringen
aanpassingen van het kwaliteitshandboek zich op. In een eerste fase maakt Kristel een
oplijsting van de te veranderen procedures en documenten (zomer 2009). In een
tweede fase worden deze systematisch geactualiseerd.
AUGUSTUS
Alle pleegjongeren van 12 tot 18 jaar worden aangeschreven met de vraag of ze vinden
dat ze voldoende info hebben over de rechten van minderjarigen. Het gaat over het
eindwerk van studente Laura Jonkers.
SEPTEMBER
Vervanging van vier jeugdrechters en van vele consulenten. Het personeelsverloop op de
sociale dienst bij de jeugdrechtbank is groot. Onze dagelijkse werking heeft er onder
te lijden. Het duurt soms weken voor we weten welke consulent bevoegd is…
Naar aanleiding van de hererkenning van alle voorzieningen wordt ook advies gevraagd
aan de verwijzende instanties. Deze schrijven over ons in hun verslag: Dienst voor
pleegzorg met alternatief en creatief aanbod. (volledig verslag zie bijlage)
OKTOBER
Kristel geeft een voorstelling van het kwaliteitshandboek in functie van (hernieuwde)
kennismaking voor nieuwe medewerkers en updaten van de documenten. Enkele
procedures zullen met de groep worden doorgenomen. Alle procedures van het
kwaliteitshandboek hebben / krijgen ook een plek in de medewerkersmap .
NOVEMBER
Op 03/11/2009 komt het Vlaams subsidieagentschap voor werk en sociale economie voor
de financiële inspectie van de halftijdse gesco van BOWA. Er worden geen
onregelmatigheden vastgesteld.
Tijdens de week van de pleegzorg komt er een cd uit met het pleegzorglied. Het
kinderkoor de Wamblientjes zingt het op de persconferentie en zelfs minister van
Deurzen zingt mee.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 57 van 75

De DVD en een pleegzorgpakket wordt verspreid naar alle bibliotheken.
We dragen bij aan de verspreiding van de tijdschriftjes van Triple P
Studentenuurtje - Ysabel stelt een draaiboekje op voor studentenuurtjes. Veel
studenten willen een gesprek met iemand uit het werkveld, iemand met praktijkervaring
als maatschappelijk werk of opvoeder. We moeten dit noodgedwongen beperken en gaan
er alleen op in wanneer meerdere studenten samen kunnen komen .
Tijdens een bijscholing maken we kennis met de organisatie Vakantieparticipatie en
vragen voor BOWA een lidmaatschap aan.
We evalueren onze teamvergadering en zetten de nieuwe afspraken op een rijtje:
belangrijke wijzigingen: er komt weer een vaste voorzitter die de agenda opstelt, het
vuurmoment en het rondje worden afgeschaft.
DECEMBER
In het kader van de samenwerking met JIG stappen over naar een nieuw sociaal
secretariaat Acerta vanaf 1/1/2010.
Er komt een nieuw systeem om de uren in te vullen: rechtstreeks op de computer en de
uren worden automatisch opgeteld; Eva legt uit hoe we ons nieuwe uurrooster moeten
invullen.
Wat betreft het documentenbeheer willen we al langer een soort vademecum voor
pleegouders opstellen. Het gaat hierbij om inhoudelijke informatie voor pleegouders.
Kristel start ermee…
Verslaggeving - Traditiegetrouw houden we aan het eind van het jaar onze “Denkdag”.
Verslaggeving werd het thema. “Doelen in pleegzorg”, een tekst van prof. Vanderfaillie,
was één van onze achtergrondteksten.
Aansluitend gaan we aan de slag met ons nieuwe handelingsplan en evolutieverslag.
Van de nieuwe manier van schrijven verwachten we een toename van de kwaliteit van
onze verslaggeving, ook wat betreft de openheid en de meerstemmigheid.
De procedure 3.2.1 “Het onthalen van gebruikers” van het kwaliteitshandboek blijft aan
het eind van dit werkjaar nog in herwerking .
In 2009 nemen 4.392 bezoekers een kijkje op de website van BOWA.
Het hoogste cijfer (469 bezoekers) is in de maand maart, dan zijn we op zoek naar een
nieuw crisispleeggezin voor Michielshof.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 58 van 75

PROFESSIONELE MEDEWERKERS OP 1/1/2010
DIRECTEUR:
Ann Bickel - °57 - Gegradueerde in de orthopedagogie - 38 u - 25 j anc.
BIJZONDERE FUNCTIES:
Kristel De Bruyn -°60 - Lic.Psychologie - 19 u – kwaliteitsc. & selectieverantw.- 23 j anc.
Ann Van De Vel - °66 - Lic. Pedagogie - 19 u – teamcoach - 16 j anc.
BEGELEIDERS:
Kristel De Bruyn - °60 - Lic.Psychologie -6 u - 23 j anc.
Elke Mertens - °74 - Maatschappelijk Assistent - Lic. Criminologie - 19 u - 11 j anc.
Ysabel Jongeneelen - °75 - Maatschappelijk assistent - 30 u - 5 j anc.
Hamza El Moukhtari - °81 - Bachelor psychologie - 30 u - 2j anc. – in L.O. tot 30/6’10
Kaat Swerts - °68 - Maatschappelijk assistent - 22 u - 17j anc.
Eva Vermeire - °72 – Graduaat orthopedagogie – 32 u – 11 j anc. – vanaf 1/7/09
Peter Claes - °66 – Assistent in de psychologie – 38 u – 9 j anc. - vanaf 8/12/09
Nick Boons - ° 58 – Bachelor gezinswetenschappen – 19 u – 0 j anc. vanaf 1/1/10
ADMINISTRATIE:
Vera Stragier - °55 – Opsteller – 30,4 u - 33 j anc
Eva Vermeire - °72 – Graduaat orthopedagogie – 3 u – 11 j anc. – vanaf 9/09
LOGISTIEK:
Tim Roelandt - °76 - Technisch hoger onderwijs - 13 u - 8 j anc. – LBO tot 31/3/’10
Anton Van Schalkwijk - °61 – Hoger Secundair onderwijs – 20 u – 1 j anc. - vanaf 4/09
Latifa El Amarti - °70 – Lager secundair onderwijs – 5 u 2 j anc. – vanaf 10/‘09
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 59 van 75

VORMING MEDEWERKERS 2009
EXTERNE VORMING
Datum : 22/01/2009 14.00 – 16.00 uur
Locatie : Het Stadsmagazijn, Keistraat 5-7, 2000 Antwerpen
Organisator : Justitiehuis, Antwerpen
Onderwerp : Onderzoek naar de gevolgen van scheiding voor kinderen en ouders.
Spreker(s) : Ann Buysse
Deelnemers : Ysabel Jongeneelen
Datum : 19/03/2009 12.00 – 14.00 uur
Locatie : Bijzondere Jeugdbijstand, Frankrijklei 38, 2000 Antwerpen
Organisator : Contactcomité van Organisaties voor Jeugdzorg.
Onderwerp : Hulpverlening aan niet begeleide minderjarige vreemdelingen, welke
toekomst binnen de sector BJB ?
Spreker(s) : Johan Vangenechten
Deelnemers : Ann Bickel
Datum : 04/04/2009 09.15 – 16.45 uur
Locatie : Groenzaal, Lange Boomgaardstraat, 9000 Gent
Organisator : Vl. Vereniging voor hooggevoelige personen vzw, 9000 Gent
Onderwerp : Dag van het gevoel. Hooggevoelige kinderen
Spreker(s) : Elaine N. Aron
Deelnemers :Ann Bickel, Kaat Swerts, Liesbeth Van Den Broeck
Datum : 23/04/2009 09.30 – 16.30 uur
Locatie : Kind & Gezin Academie, Hallepoortlaan 27, 1060 Brussel
Organisator : PPJ, Solvynstraat 39, 2018 Antwerpen
Onderwerp : “Gedeelde opvoeding, gedeelde verantwoordelijkheid”. 30 jaar PPJ
Spreker(s) : P. Blondé, A. Buysse, M. Vandenbroeck, R. Baekelmans, H. Trekkers
Deelnemers : Ann Bickel
Datum : 08/05/2009 09.00 – 16.15 uur
Locatie : Huis van de Sport, Boomgaardstraat 22, Antwerpen
Organisator : Integrale Jeugdhulp, regio Antwerpen
Onderwerp : Hoe vertalen we de werkingsprincipes van Integr. Jeugdh. in de
praktijk?
Spreker(s) : Jo Voets, Jan Nijs
Deelnemers : Liesbeth Van Den Broeck, Kristel de Bruyn
Datum : 12/05/2009 19.00 – 20.00 uur
Locatie : Huis van de Sport, Boomgaardstraat 22/1, 2600 Berchem
Organisator : Federatie Similes, Heverlee
Onderwerp : Zo gek nog niet, psychose beter begrijpen.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 60 van 75

Spreker(s) : B. De Rouck
Deelnemers : Ann Bickel
Datum : 09/10/2009 09.00 – 16.00 uur
Locatie : Provinc. Adm. Centr., W. Wilsonplein 2, 9000 Gent
Organisator : vzw Jongerenbegeleiding - Informant
Onderwerp : Druk maar zorgzaam. Studiedag rond druk bij hulpverleners.
Spreker(s) : R. Devos, H. Der Kinderen, V. Wuyts
Deelnemers : Ann Bickel
Datum :13/10/2009 09.00 – 16.00 uur
Locatie : Bethaniënhuis, A. Vesaliuslaan 39, 2980 Zoersel
Organisator : Psych. Ziekenhuis Bethaniën, Zoersel
Onderwerp : Ouderschap eindigt niet bij opname.
Spreker(s) : M. Lenaerts, A. Vandermaesen, S. Bruyndonckx, J. Vanham, K. De Weerd
Deelnemers : Ysabel Jongeneelen, Eva Vermeire
Datum : 23/10/2009 09.15 – 16.15 uur
Locatie : Provincie huis, 2018 Antwerpen
Organisator : Vertrouwenscentr. Kindermishandeling, P. Claraplein 1, 2018 Antwerpen
Onderwerp : Verhalen over maatsch. kwetsbaarheid & individuele weerbaarheid.
Spreker(s) : F. Swennen, P. Meurs, A. Verbrugge
Deelnemers : Ann Bickel
Datum : 14/11/2009 09.30 – 15.30 uur
Locatie : Provinciehuis VL. Brabant, Provincieplein 1, 3010Leuven
Organisator : Federatie Similes, Heverlee
Onderwerp : Congres: Hoe gezinsvriendelijk is onze geestelijke gezondheidszorg.
Spreker(s) : D. De Wachter
Deelnemers : Ann Bickel
Datum : 18/11/2009 19.00 – 22.00 uur
Locatie : Provinciehuis, Kon. Elisabethlei 22, 2018 Antwerpen
Organisator : Integrale Jeugdhulp, Kon. Albert II laan 35, bus 30, 1030 Brussel
Onderwerp : Rechten van het kind in de jeugdhulp.
Spreker(s) : Nele Desmet
Deelnemers : Eva Vermeire
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 61 van 75

MEERDAAGSE OPLEIDINGEN
Datum : 14 + 15/05/2009
Locatie : Amsterdam, Nederland
Organisator : Jongerenwelzijn, Brussel
Onderwerp : Werkbezoek diverse voorzieningen jeugdzorg regio Amsterdam
: De deelnemers bezoeken De Bascule, Teylingereind (jeugdgevangenis), : :
:Spirit en het Buro Jeugdzorg.
Deelnemers : Ann Bickel
Datum : 30/10 + 13/11 + 20/11/09 09.00 – 16.00 uur
Locatie : Huis van de Sport, Boomgaardstraat 22/1, 2600 Berchem
Organisator : Integrale Jeugdhulp, Frankrijklei 38, bus 7, 2000 Antwerpen
Onderwerp : 30/10/09: Verontrustende situaties: inleiding en kritische reflectie.
: 13/11/09: Omgaan met verontrustende situaties.
: 20/11/09:Het omgaan met verontrusting als jeugdhulporganisatie
Deelnemers : Ysabel Jongeneelen, Elke Mertens, Eva Vermeire
Datum : 24/09 + 08/10/09 09.30 – 16.30 uur
Locatie : Michielshof, Wittestraat 116, 2020 Antwerpen
Organisator : West-Vlaamse Pleeggezinnendienst vzw + Informant vzw
Onderwerp : Hoe hou je het hoofd koel als administratief medewerker.
Spreker(s) : Nadia Pauwels
Deelnemers : Vera Stragier
INTERN GEORGANISEERDE VORMING - DENKDAGEN
Datum : 01/12/2009 10.00 – 17.00 uur
Locatie : Michielshof, Wittestraat 116, 2020 Antwerpen
Organisator : BOWA vzw, Wittestraat 116, 2020 Antwerpen
Onderwerp : Verslaggeving: kader, schema’s, formuleren doelstellingen, enz.
Spreker(s) : Ann Van De Vel – teamcoach Bowa
Deelnemers : alle begeleiders, teamcoach, bijz. functie, coördinator
EXTERNE VORMING: BOWA MEDEORGANISATOR
Datum : 13/03/2009 09.30 – 12.30 uur
Locatie : De Shelter, Langstraat 102, 2140 Borgerhout
Organisator : AVOP, samenwerkingsverband Antwerpse diensten voor pleegzorg
Onderwerp : “Mijn thuis is waar mijn bed staat?”
: Thema: loyaliteit binnen pleegzorg
Spreker(s) : Marijs Lenaerts, Petra Poels, Karen Verstraeten
Deelnemers : Kristel De Bruyn, Liesbeth Van Den Broeck, Kaat Swerts, Ben Smans
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 62 van 75

THESISONDERZOEKEN VAN/DOOR STUDENTEN
Datum : december 2009
Organisator : Student universiteit Brussel
Onderwerp : Hoe gaan pleegmoeders om met het gedrag van hun pleegkinderen.
: Thesisonderzoek bij pleegmoeders en jongeren die 6 maanden in het
: gezin verblijven (leeftijd: >8 jaar

BIJLAGEN 2009
FOLDER VOOR CONSULENTEN DECREET RECHTSPOSITIE MINDERJARIGEN
ASSOCIATIEOVEREENKOMST PLEEGZORG ANTWERPEN
HERERKENNINGSVERSLAG VERWIJZERS
HISTORISCHE ACHTERGROND BEERSCHOT- KIEL – MICHIELSHOF
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 64 van 75

BIJLAGE: FOLDER VOOR CONSULENTEN IVM DRPM
Verwijst u minderjarigen naar de pleegzorg?
Welke stappen zet u eerst?
Zoekt u voor een minderjarige naar een langdurende pleegplaatsing binnen een
bestandspleeggezin? Hoe verlopen dan de eerste stappen?
Wat we vooraf verwachten van de consulent:
Aanmelding en intake
• De consulent geeft ouders en minderjarige een korte uitleg over pleegzorg.
• Hij vertelt hen dat hij wil onderzoeken of pleegzorg een geschikte
hulpverleningsvorm is voor hun.
• Hij spreekt met ouders en minderjarige de pleegzorg door en tast hun
aarzelingen en eventuele weerstanden af. Een consulent van het CBJ heeft
daarenboven de toestemming van ouders en minderjarige voor pleegzorg.
• Hij polst bij de minderjarige of hij zich wil laten vergezellen van een
bijstandsfiguur en / of een vertrouwenspersoon.
• Hij informeert minderjarige en ouders over hun rechten.
• Hij licht de administratieve consequenties van een plaatsing toe: verandering
kinderbijslag, domicilie, …
• Hij informeert de voorziening waar de minderjarige verblijft, dat hij een
pleeggezin zoekt voor de minderjarige.
De intakeprocedure start met een aanmelding. Uit een eerste matching blijkt of er op dat
ogenblik bestandspleeggezinnen beschikbaar zijn met een profiel dat past bij de minderjarige en
zijn gezin.
Wat we verwachten van de intaker:
• De intaker gaat na of er geen bezwaren zijn tegen pleegzorg.
• Hij vormt zich een beeld over het toekomstige pleegkind, zijn achtergrond en
opvoedingsvraag om een zo passend mogelijk pleeggezin te vinden.
• Hij bespreekt eventuele weerstanden.
• Hij gaat na of de minderjarige weet dat hij recht heeft op een bijstandspersoon
en / of vertrouwenspersoon.
• Hij houdt de consulent op de hoogte van zijn bevindingen.
De intakeprocedure bestaat uit intakegesprekken, opvragen van externe verslagen en
besluitvorming. Dit alles vindt zijn neerslag in een “intakeverslag”.
1. Tijdens de intakegesprekken geeft de intaker informatie over pleegzorg en over de concrete
werking van de dienst. De intaker luistert naar het verhaal van de betrokkenen, naar hun vragen
en hun verwachtingen.
Hij toetst ook wat de minderjarige van een pleeggezin verwacht. Zo krijgt de minderjarige
inspraak in de keuze van zijn toekomstig pleeggezin.
Verder brengt hij de ontwikkelingsnoden van de minderjarige in kaart.
Met de betrokkenen spreekt de intaker ten slotte af welke informatie hij uit de gesprekken
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 65 van 75

doorgeeft en aan wie. Daarbij werkt hij in alle openheid.
2. Met de toestemming van de consulent en de ouders vraagt de intaker externe verslagen op.
Hij deelt ouders en minderjarige mee met wie hij contact heeft opgenomen. Hij vraagt na of het
kind op de hoogte is van verslagen en over de opgevraagde informatie. Met de verkregen
informatie formuleert de intaker een besluit : hij geeft een antwoord op de vraag of de
minderjarige geholpen is met pleegzorg.
3. De resultaten van de intakeprocedure komen in een intakeverslag. Enkel relevante informatie
komt erin en ouders en minderjarige bepalen mee wat er al dan niet in komt. Vanaf 12 jaar stelt
de intaker aan de minderjarige voor het verslag samen te overlopen.
Het intakeverslag is een intern werkdocument. De intaker stuurt het niet door naar de verwijzer.
4. De dienst voor pleegzorg brengt de verwijzer op de hoogte van de resultaten van de
intakeprocedure. Als pleegzorg aangewezen blijkt, zoekt de dienst met instemming van de
consulent een geschikt pleeggezin. We noemen dit “matching”.
Matching
De dienst voor pleegzorg toetst de gegevens uit het intakeverslag aan de profielen van
bestandspleeggezinnen die in aanmerking komen. Ze belt de pleegouders met het best passende
profiel op. De dienst neemt de aanmelding van de minderjarige met hun door. Zij overlegt met
hun of ze willen starten met de minderjarige.
Als de pleegouders akkoord gaan, start een kennismakingsperiode.
Kennismaking
Tijdens de kennismakingsperiode ontmoeten de betrokkenen elkaar . Pleegouders, ouders en
minderjarige zoeken dan uit of de pleegplaatsing een kans maakt.
Eerst gaan de ouders op bezoek bij het kandidaat-pleeggezin en vertellen ze hun kind over dat
bezoek. Daarna heeft ook de minderjarige contacten met het kandidaat-pleeggezin.
De dienst licht de consulent in.
Evaluatie en startbespreking
Bij de consulent komt iedereen samen voor een evaluatie. Minderjarige, ouders, kandidaatpleegouders
en de dienst voor pleegzorg spreken zich uit over de kansen, de bezorgdheden,… van
een pleegplaatsing in dat gezin. Bij een gunstige evaluatie geven de betrokkenen aan dat
pleegplaatsing kan starten.
Tijdens dit overleg formuleert de consulent nogmaals duidelijk de reden voor de pleegplaatsing.
Alle betrokkenen, ook de minderjarige, moeten duidelijk weten waarom voor pleegzorg en voor
dat pleeggezin gekozen werd.
De consulent legt de startdatum vast. Verder werkt hij een bezoekregeling tussen ouders en
kind uit. Zodra de pleegplaatsing start, delen ouders en pleegouders de opvoeding van de
minderjarige. Ook hierover maakt hij afspraken.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 66 van 75

BIJLAGE : ASSOCIATIEOVEREENKOMST ANTWERPEN
Tussen de volgende verenigingen wordt een associatie-overeenkomst gesloten:
Naam van de Dienst
Begeleid op Weg Antwerpen
(BOWA), vzw
Centrum Pleegzorg Kessel-
Lo (CPK), vzw
Caritas Jeugd- en
Kinderzorg vzw, De
Mutsaard
Jeugdzorg in gezin, vzw
Oikonde Antwerpen, vzw
Oikonde Mechelen, vzw
Open Thuis, vzw Pleegzorg
en Begeleid Wonen
Open Thuis vzw Jeugdzorg
Opvang, vzw
die overeenkomen wat volgt:
Adres Sector 2
Wittestraat 116 bus 1
2020 Antwerpen
Kerkstraat 42
3010 Kessel-Lo
Karel Mirysstraat 2
2020 Antwerpen
Schuttersvest 45
2800 Mechelen
Drakenhoflaan 68
2100 Deurne
Colomastraat 36-38
2800 Mechelen
Wipstraat 2A
3010 Kessel-Lo
Wipstraat 2A
3010 Kessel-Lo
Blaisantvest 105
9000 Gent
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 67 van 75
AJW
AJW en VAPH
AJW en K&G
AJW
VAPH
VAPH
Hoofdstuk I – Basisregels
Inleiding
AJW en VAPH
AJW en VAPH
AJW en K&G
De diensten voor pleegzorg, gestimuleerd door ‘Pleegzorg Vlaanderen’, zijn reeds geruime tijd op zoek naar een
betere kwalitatieve uitbouw van hun diensten.
Samenwerking wordt meer dan ooit noodzakelijk geacht om te komen tot : het realiseren van een rationeel
gespreid aanbod , het rationeel inzetten en maximaal benutten van de middelen, het bevorderen van kwaliteit en
het mogelijk maken van diversiteit.
Artikel 1: Voorwerp van de associatie
2 AJW: Agentschap Jongerenwelzijn, VAPH: Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, K&G: Kind en Gezin

§ 1. De leden van de associatie verbinden er zich toe om, volgens de hierna omschreven modaliteiten, een
duurzaam samenwerkingsverband aan te gaan.
Alle diensten voor pleegzorg engageren zich om samen te werken rond promotie en pleegzorgrelevante
thema’s.
De diensten voor pleegzorg die werken met minderjarigen :Centrum Pleegzorg Kessel-Lo, Jeugdzorg in
Gezin, Begeleid op weg Antwerpen (BOWA), Caritas Jeugd- en Kinderzorg vzw - De Mutsaard, Oikonde
Antwerpen, Oikonde Mechelen, Open Thuis-Jeugd en Opvang, richten hun samenwerking op het samen
bekendmaken & werven en selecteren van pleegouders (1) en het samen organiseren van de intake (2) en
de matching van pleegkinderen (3).
Artikel 2: Naam en Werkgebied
De associatie krijgt de naam “Pleegzorg Antwerpen”. Het werkgebied omvat de provincie Antwerpen
Artikel 3: Doel
Pleegzorg Antwerpen wil taken (functies) van de aangesloten diensten voor pleegzorg samenbrengen en verder
kwalitatief uitbouwen over de sectoren en leeftijden heen.
De diensten voor pleegzorg die werken met minderjarigen realiseren een gestructureerde samenwerking op
het vlak van:
1. De bekendmaking & werving
2. Selectie van pleegouders
door een dienstoverschrijdend selectieteam uit te bouwen, dat alle kandidaten volgens een gezamenlijk
ontworpen procedure zal selecteren aan de hand van vooraf bepaalde criteria en methodieken. Dit
dienstoverschrijdend team zal de resultaten van deze selectie op eenduidige wijze verwerken en aan alle
betrokkenen meedelen.
3. De instroom van de vragen naar pleegzorg voor minderjarigen
door een dienstoverschrijdend intaketeam uit te bouwen, waarbij de knowhow van de partijen gebundeld
wordt om tot een kwalitatief betere vraagverheldering en kindonderzoek te komen.
4. De matching van pleegkinderen aan kandidaat pleegouders.
De diensten voor pleegzorg die werken met minderjarigen zullen voor de toewijzing van de begeleidingen een
verdeelsleutel hanteren die gebaseerd is op
het gemiddeld aantal begeleidingsdagen binnen AJW over de periode 2007/2008/2009
het aantal aanwezigheidsdagen GOP, vermenigvuldigd met een af te spreken correctiefactor
het aantal begeleidingsdagen op basis van het meest recente erkenningcijfer VAPH
De verdeelsleutel wordt na drie jaar opnieuw berekend.
Toewijzing van de begeleidingen :
De diensten die werken onder VAJW : de toewijzing van de begeleidingen zal gebeuren door middel van
een verdeelsleutel berekend op basis van het gemiddeld aantal begeleidingsdagen binnen VAJW over
de periode 2007/2008/2009
De diensten die werken onder VAPH : alle begeleidingen die binnenkomen bij pleegzorg Antwerpen
worden gescreend op handicap. Bij aanwezigheid van handicap wordt er systematisch een beroep
gedaan op het VAPH en op de diensten die werken onder het VAPH. De toewijzing gebeurt op basis
van open plaatsen. Bij meerdere open plaatsen zal er een beurtrol gehanteerd worden.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 68 van 75

De aanmeldingen GOP via pleegzorg Antwerpen worden onmiddellijk toegewezen aan de betreffende
diensten, waarbij rekening wordt gehouden met de verdeelsleutel berekend op basis van het gemiddeld
aantal begeleidingsdagen binnen GOP over de periode 2007/2008/2009.
De diensten voor pleegzorg kunnen in gemeenschappelijk akkoord afwijken hiervan omwille van kwaliteits- of
organisatorische redenen. Bij de toewijzing zal o.a. rekening gehouden worden met kwaliteit en organisatorische
voorwaarden.
Bij de samenstelling van de dienstoverschrijdende teams, wordt ervoor gewaakt dat de deskundigheden
aangaande alle soorten van pleegzorg in de teams aanwezig zijn.
Artikel 5:
HOOFDSTUK II – STRUCTUUR VAN DE ASSOCIATIE
Een stuurgroep wordt opgericht waarin elke partij vertegenwoordigd is door de directeur of door een
gemandateerde.
Artikel 6:
De stuurgroep wordt voorgezeten door de voorzitter, die, volgens een beurtrol, voor één jaar wordt aangeduid.
De voorzitter maakt de agenda op, roept de vergadering van de stuurgroep bijeen en voegt de agenda bij de
uitnodiging. Elk lid, alsook de pleegzorgcoördinator, kan de voorzitter schriftelijk vragen een punt aan de agenda
toe te voegen.
Elke partij, alsook de pleegzorgcoördinator, kan de voorzitter vragen een vergadering van de stuurgroep te
beleggen.
Artikel 7:
De stuurgroep kan geldig beslissen indien een meerderheid (de helft +1) van de partijen aanwezig of
vertegenwoordigd is. Elk lid kan slechts drager zijn van 1 volmacht. De beslissingen van de stuurgroep worden
genomen bij tweederde (2/3) meerderheid tussen de aanwezige partijen.
Het voorwerp van de associatie kan enkel gewijzigd worden bij unanimiteit van stemmen én als alle partijen
aanwezig zijn.
Artikel 8:
De stuurgroep heeft volgende bevoegdheden:
1. Het aanduiden van een voorzitter onder de leden van de stuurgroep
2. Het opstellen van functiebeschrijving en functieprofiel van de coördinator.
3. Het aanduiden van een coördinator, het evalueren, opvolgen en bijsturen van deze coördinator.
4. Het vastleggen van het beleid en de doelstellingen m.b.t. het voorwerp van de associatie, zowel op
strategisch vlak als inzake personeels- en investeringsbeleid.
5. Het toezicht inzake de naleving van deze overeenkomst.
6. Het beslissen over toetreding van anderen tot deze associatie en het bepalen van de toetredingskosten voor
de nieuwe organisatie.
Artikel 9:
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 69 van 75

Pleegzorg Antwerpen wordt geleid door een coördinator, die wordt aangesteld door de stuurgroep. De opdracht
en modaliteiten van de opdracht van de coördinator worden uitgewerkt door de stuurgroep.
De pleegzorgcoördinator woont de vergaderingen van de stuurgroep bij met raadgevende stem.
De externe procesbegeleider, die wordt aangesteld om deze associatieovereenkomst verder te realiseren en
implementeren, woont de vergaderingen van de stuurgroep eveneens bij met raadgevende stem (zolang deze
opdracht loopt).
De coördinator coördineert de werking van de activiteiten.
Artikel 11:
De stuurgroep stelt een huishoudelijk reglement op over de werking van de associatie.
HOOFDSTUK III: FINANCIËLE AANGELEGENHEDEN
Artikel 12:
De diensten voor pleegzorg zullen een evenredige inbreng doen voor de werking van de associatie ( cfr. de
verdeelsleutel in bijlage).
Artikel 13:
HOOFDSTUK IV: PERSONEELSAANGELEGENHEDEN
De personeelsaangelegen worden binnen iedere deelnemende dienst voor pleegzorg afzonderlijk geregeld. Elke
dienst voor pleegzorg staat in voor het personeelsbeleid van zijn deel van de associatie en verbindt zich ertoe
voor de betrokken functies gekwalificeerde medewerkers aan te werven.
Vorming betreffende deze functies zal gezamenlijk worden georganiseerd.
Iedere dienst voor pleegzorg realiseert dit in samenspraak met de coördinator.
HOOFDSTUK V: DUUR, INWERKINGTREDING EN BEËINDIGING VAN DE OVEREENKOMST
Artikel 14:
Deze overeenkomst treedt in werking op en de gestructureerde samenwerking zoals voorzien in art.3 vangt
aan op 1 januari 2011.
Artikel 15:
Er wordt eenmaal per jaar een evaluatie ingebouwd, waar o.a. het voorwerp van de associatie, de functie van de
pleegzorgcoördinator,… geëvalueerd worden.
Alle partijen kunnen deze overeenkomst beëindigen mits vooropzeg bij aangetekend schrijven minstens één jaar
vooraf.
Opgemaakt te op in 9 exemplaren, waarvan elk der partijen erkent het hare te hebben
ontvangen.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 70 van 75

BIJLAGE: HISTORISCHE ACHTERGROND
KIEL – BEERSCHOT - MICHIELSHOF
Er is al eeuwenlang Beerschot.
De naam "Beverscot" komt voor het eerst voor in 1155 in een akte van bisschop Nicolaas van
Kamerijk, waarin wordt gezegd dat de gronden, aangeduid onder de naam "Terra de Beverscot
cum mansis, pratis et pascuis" (met molens, weiden en weilanden) afgestaan werden aan de
Nobertijner Kanunniken van de inmiddels afgebroken abdij van Sint-Michiel.
(In de twaalfde eeuw richtte de heilige Norbertus in het zuiden de Sint-Michielsabdij op)
Later, in 1161 gewaagt een andere akte over "Terra de Bernescot", een benaming die sindsdien de
bovenhand kreeg. Dit Bernescot omvatte naast een molen, verscheidene hoeven, weiden en
weilanden ook een bebost gedeelte. Het polderachtige gedeelte heet Bernescot, het beboste
gedeelte Bernescoterhaghe.
Het domein was gelegen tussen de Schelde, de Kronenburgstraat, de Kasteelpleinstraat, de
Marktgravelei en de grondgebieden van Wilrijk en Hoboken. Het noordelijke gedeelte van dit
gebied heette "Kyle" en het zuidelijke deel "Bernescot".
De naam "Bernescot" is een samensmelting van 2 woorden : berne (gevaar) en scot (schutting).
Bijgevolg betekent Bernescot: afsluiting of afwering van het gevaar. Als wij nu weten dat op het
moerasig gedeelte talrijke kudden zwijnen werden gehoed is het vanzelfsprekend dat die kudden
eens schutting nodig hadden als bescherming, want in het beboste gedeelte liepen beren
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 71 van 75

(mannelijke zwijnen?) rond die de zwijnenkudden bedreigden. Vandaar dat met in het oude
wapenschild van Beerschot Athletic Club een beer en drie eikels terugvond.
In 1186 vindt men in een charter van Hendrik I de naam "Bernescot" veranderd in "Berenscot" of
"Berenschot" en in 1452 vindt men reeds het "Beerschothof" vermeld waaronder de
"Beerschotvelden" lagen. De toenmalige eigenaren, de Kartuizers die richting Lier trokken in
1540, lieten de terreinen in 1522 over aan Adriaan Elout. Na zijn dood werd het testamentair
toegewezen aan zijn neef. Zijn familie verkocht het op hun beurt voor 4800 florijnen aan
Nicolaas Croeck-Roberts in 1589. Hij verkocht het voor in 1610 aan Adriaan De Witte, griffier
van de Antwerpse Wezenkamer en aan de heren van Buerstede en Vekene.
De familie De Witte had het domein om en bij de 280 jaar in hun bezit. Later kwam het in
handen van Dhr. Ed. Fr. Walschaerts-Severin en Dhr. Van Tichelen. Omstreeks 1890 behoorden
ook nog 19 hectaren toe aan een maatschappij die paardenraces hield. Wie beweert dat
Bernescot destijds gewoon een weide was op het Kiel slaat de bal mis. Het oorspronkelijke Kiel
situeerde zich rond de Oever en de Sint-Jansvliet.
Het 'Kil', schreef de vermaarde historicus Floris Prims in zijn Geschiedenis van Antwerpen, had
als kern de huidige straat het Zand, waar toen het haventje 'Kyle' (Caloes voor de Romeinen)
moet gelegen hebben.
Het Kiel leidde eeuwenlang een zelfstandig bestaan. Pas in de helft van de zestiende eeuw werd
de "heerlyckheid" een deel van Antwerpen. Maar zelfs onder Antwerps bewind leidde de wijk lang
een eigenzinnig bestaan met een eigen schepenbank (college), een eigen rechtsspraak en talloze
voorrechten. De Kielenaren hadden zelfs hun eigen galg, die op Hobokens grondgebied stond.
Eeuwen daarvoor werd het gebied bewoond door de Friezen en later door de Franken. Het waren
zij die de plek Kyle en Bernescot noemden. Het zijn de voorlopers van Kiel en de voormalige wijk
of gehucht Beerschot. Wat wij thans Kiel noemen is Beerschot. Op dat Beerschot stonden
destijds ooit huizen en werd handel gedreven. Beerschot was dus minstens een gehucht en
misschien wel een zelfstandige gemeente. Net zoals de rest van Antwerpen maakte het Kiel in de
loop der eeuwen woelige perioden door. Tijdens de Franse furie wordt het stadsdeel flink onder
handen genomen en gaat onder meer de kerk in vlammen op.
In 1872 krijgt het Kiel een nieuwe kerk: de Sint-Catharinakerk, die er nog altijd staat.
Nog geen twee jaar later, in 1874, beslist het stadsbestuur om een aantal straten aan te leggen
op het Kiel. Het gaat om de Abdijstraat en kort daarop de Berendrecht-, Zandvliet en
Wittestraat. Het is de kern van wat tegenwoordig Oud-Kiel wordt genoemd.
Een beer en drie eikels.
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 72 van 75

Van het oorspronkelijke Kiel blijft enkel nog het Prelaatshof in de Wittestraat over.
Het hof dateert van 1150 en vormde een buitenverblijf voor de abten van de Sint-Michielsabdij.
In de achttiende eeuw liet abt Christomus Teniers er een poort plaatsen met een wapenschild,
een beer en drie eikels en zijn lijfspreuk 'Tene Quod Bene', latijn voor 'Behoud was goed is'. Dit
wapenschild of embleem was destijds ontworpen door de Norbertijner Kannuniken van de abdij
van Sint Michiels waar tijdens godsdienstoorlogen en de beeldenstorm preken werden gehouden.
Ook werd hier over de opkomst van nieuwe leer van Luther gesproken.
Het is rond deze periode dat allicht de lijfspreuk "Tene Quod Bene" onstond.
De Beeldenstorm in 1566 hield Antwerpen in een greep van geweld en vernieling. Het
embleem/wapenschild met de lijfspreuk zijn heden ten dage nog te bezichtigen in de Sint
Andries kerk waar diverse geschriften en andere zaken uit de voormalige Sint Michiels abdij in
bewaring liggen.
Zo ligt er een geschriften boek van de abt Christomus Teniers waarop de omslag van het boek
het wapenschild en de lijfspreuk op vermeld staan. In dezelfde kerk is er een glasraam te
bewonderen waarin het beertje en de spreuk in verwerkt zijn.
Bronvermelding :
Kroniek van het Belgische voetbal - Deel 1 -Pioniers en Rode Duivels - 1863-1906 van
Jean Fraiponts en Dirk Willocx.
Uitgeverij ASSOC. BE bvba - Frankrijklei 8 - 2000 Antwerpen. ISBN 90-77314-14-6
Honderd jaar Beerschot -Eén eeuw voetbal in woord en beeld - Diverse
auteurs/samenstellers. http://www.kiel.be/geschiedeniskielalgemeen.aspx
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 73 van 75

Beschrijving Prelaatshof – Sint Michielshof
op de site van VIBE: Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed
Wittestraat Nr. 116. Z.g."Prelaatshof", thans klooster van de zusters annonciaden, aansluitend
bij en ingesloten door de recente gebouwen van het Instituut Maria Boodschap.
In XIII refugium opgericht door de Antwerpse St.-Michielsabdij op haar gronden op het Kiel. De
z.g. "hoeve van Beerscot" werd ca. 1459 verbouwd tot een heerlijk huis, rond 1630 volledig door
brand verwoest, na 1635 herbouwd en in 1673 e.v. verder uitgebreid met aanplanting van bossen
en het graven van vijvers. Het hele domein werd omringd door een grote gracht met poortgebouw
waarvan een dreef (huidige Witte Straat) vertrok naar het eigenlijke eveneens omwaterde hof.
In 1799 in particulier bezit, gronden ca. 1874 verkaveld voor een nieuwe woonwijk tussen Boomse
Steenweg en De Bosschaertstraat.
In het hof zelf openden de zusters van Paridaens in 1879 een school, in 1884 overgenomen door
de zusters annonciaden van Huldenberg.
Het oude prelaatshof, omringd door recente schoolgebouwen, wordt thans gebruikt als klooster.
Het oude gebouw, opklimmend tot even na 1635, kreeg grosso modo zijn huidige vorm in 1673 e.v.
onder abten Van der Sterren en Macarius Simeomo.
Oorspronkelijk omwaterd complex bestaande uit vier vleugels van één of twee bouwl. onder
zadel- of schilddak (leien) gegroepeerd rondom een rechth. binnenplaats. De vroegere grachten
werden gedempt en omgevormd tot speelplaats.
Bakstenen toegangsbrug op drie, thans gedichte, rondbogen met natuurstenen omlijsting en
sleutel.
Gebouwen in traditionele bak- en zandsteenstijl met lijstgevels en getrapte, deels ingebouwde,
zijtopgevels; zandstenen hoekstenen, steigergaten, (verbouwde) kruiskozijnen en dakkapellen
onder driehoekig fronton met bolornament; rechte en Y-vormige ankers.
Voorbouw met rondboogpoort in uitspringend muurvlak met speklagen, een overblijfsel van de
vroegere centrale torentrav.; monumentale hardstenen poortomlijsting met geringde pilasters
onder rondboog met voluutsleutel, blinde boogzwikken en zware gekorniste waterlijst. Hogerop
eenvoudig dakvenster i.p.v. vroegere bekroning. Aan rechthoekige. binnenplaats: sobere rondboog
tussen zware steunberen (1245).
Voor- en achterbouw worden met elkaar verbonden door lage galerijen van vier geprofileerde
korfbogen op zuiltjes met gegroefde sokkel , polygonaal kapiteel en XVII-steenmerken op de
schacht. Z.W.-galerij later gedicht (1246).
Achterbouw van elf trav. met doorgetrokken druiplijsten op bovenverd. Markante dakvensters
met rondboogluiken in geprofileerde zandstenen omlijsting met diamantkopsleutel en -imposten
onder topgeveltje met voluten en frontonnetje. Aan binnenplaats polygonale huistoren onder
kegelspits en later aangebouwde beglaasde galerij. Tegen de toren: eikenhouten Madonna op
zandstenen sokkel (1247).
Achtergevel met in kelderverdieping. vierkante vensters met zandstenen negblokken.
Bron: Plomteux G. & Steyaert R. met medewerking van Wylleman L. 1989: Inventaris van het
cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in
Vlaanderen 3NC, Brussel - Turnhout. Auteurs: Plomteux Greet , Steyaert Rita
Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 74 van 75

Jaarverslag BOWA 2009 Pagina 75 van 75