heemkunde_2007_02_C:Opmaak 1.qxd - Vrienden van Wijnandsrade

heemkunde_2007_02_C:Opmaak 1 30-11-2007 10:51 Pagina 36
Quix van “De Vel(de)”, deel 1
Het is alweer bijna veertig jaar geleden (in het voorjaar van 1969) dat
“De Velde”, een van de grotere hoeves van Wijnandsrade, werd afgebroken,
Deze hoeve, in de volksmond ook wel “De Vel” genoemd, lag
in de laagte aan de Bissebeek, tussen de hoeven “De (nieuwe)
Bongard” en “Nythuysen” 13 . De afgelegen ligging was er onder andere
de oorzaak van dat “De Velde” pas in 1955 op het electriciteitsnet
werd aangesloten 14 . De hoeve, die in 1817 door een felle brand in de
as werd gelegd maar een jaar later werd herbouwd 15 , werd vijf generaties
achter elkaar gepacht door de familie Quix, een typisch Zuid-
Limburgse pachtersfamilie 16 .
De oorspronkelijke schrijfwijze van de (Zuid-Limburgse) familienaam
was “Quicx” (met tussengevoegde “c”); zo werd de naam althans in
Wijnandsrade veelal geschreven (soms ook wel “Quiex”, maar in
handschriften is het soms niet duidelijk of het een “e” of een “c”
betreft). In Klimmen komen we vaker de schrijfwijze “Quicks” of
“Quijx” tegen 17 .
In Hoensbroek, waar de familie zich in 1777 op de Wijngaardhof vestigde,
kwam de schrijfwijze “Quix” (weer) in zwang. “Und da zur Zeit
der französischen Herrschaft jeder verpflichtet war, in allen öffentlichen
Akten seinen Namen so zu schreiben, wie er in die
13 J. Jansen en J. Jetten: Wijnandsrade in oude Ansichten (Zaltbommel 1986) toelichting
bij afbeelding 28; vgl. tevens P. Snijders: boeren en hoeven in (de vrije heerlijkheid)
Wijnandsrade (1989) blz. 36
14 SAH (“Rijckheyt”): gemeentearchief Wijnandsrade 1940-1981, inven.nr. 637:
aansluiting van diverse panden op het electriciteitsnet
15 Jansen en Jack Jetten: Wijnandsrade in oude Ansichten (Zaltbommel 1986) toelichting
bij afbeelding 28
16 R. de La Haye: Limburgse voorouders – handleiding voor genealogisch onderzoek in
Limburg (Maastricht 2005) blz. 221; in de Westelijke Mijnstreek komt ook al eeuwenlang
een familie Quix voor (vgl. Nederlands Repertorium van Familienamen, deel
XIV: Limburg); een band met “onze” Zuid-Limburgse familie Quix is echter niet
aangetoond, maar ook niet waarschijnlijk
17 A.S.M. Patelski: De familie Quix afkomstig uit Klimmen (september 2003); met dank
aan Udo F.J. Lehmann uit Düsseldorf
36