Ten geleide - Katholieke Hogeschool Brugge - Oostende

Departement Lerarenopleiding
Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Praktijkgids
2011-2012
Departement Lerarenopleiding ● KHBO Campus Brugge ● Xaverianenstraat 10 ● 8200 Brugge (Sint-Michiels)
talent@work

Ten geleide
Praktijkcomponent
Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Elk jaar opnieuw moeten en kunnen we een beroep doen op een netwerk van scholen in
het kader van de praktijkvorming van onze studenten uit de opleiding bachelor in het
onderwijs: secundair onderwijs.
We danken alle directies, coördinatoren, mentoren en leraren voor hun inzet en
bereidheid om mee te werken aan de opleiding van onze studenten. Hoe goed we
studenten theoretisch ook voorbereiden, het onderwijsvak onder de knie krijgen
vooronderstelt een intens leerbad in de dagelijkse onderwijspraktijk. Anders dan bij de
aanvangsbegeleiding van jonge en startende leraren impliceert begeleiding van de
praktijkervaringen (stages) van onze studenten ook een bijdrage van de stagescholen tot
de evaluatie van de leergroei van de studenten. In de loop van de stagetrajecten volgen
onze docenten, ook op de stageschool, de studenten en hebben ze de kans om met het
begeleidende schoolteam van gedachten te wisselen. Evalueren vooronderstelt een goed
inzicht in de ontwikkelende verwachtingen (de leerlijn) ten aanzien van studenten.
In deze bundel – die zich richt tot directies, stagementoren en klasmentoren – vindt u
een gedetailleerde beschrijving van de praktijkopleiding (stages) zoals wij die in de
verschillende opleidingsfases vorm geven:
- er wordt omschreven wat van deze stage verwacht wordt;
- u vindt er systematisch terug wanneer de studenten op stagescholen aanwezig zijn
en hoe de afspraken verlopen;
- er wordt aangegeven wat dan van hen verwacht wordt;
- u vindt ook de modeldocumenten terug die u kunt hanteren bij begeleiding en
beoordeling (u hoeft deze niet uit deze brochure te scheuren: de studenten
bezorgen u losbladige beoordelingsformulieren).
Indien u vragen of bedenkingen heeft rond de stage, de organisatie of een
student kan u steeds contact opnemen met het stagesecretariaat op nummer
050 30 51 38 of via ler.stage@khbo.be. Elke schooldag vanaf 8.00 uur en verder
tijdens de schooluren kan u daar terecht met vragen en opmerkingen.
Griet Grymonpon Johan L. Vanderhoeven
Opleidingshoofd BASO Departementshoofd
KHBO-Departement Lerarenopleiding KHBO-Departement Lerarenopleiding
KHBO – Departement Lerarenopleiding - Xaverianenstraat 10 - 8200 Brugge (Sint-Michiels) - www.khbo.be

2
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

Inhoudstafel
1 VISIE OP DE STAGE ................................................................................ 7
1.1 Uitgangspunten ........................................................................................ 7
1.2 Visie op begeleiden en beoordelen .............................................................. 7
2 AANVRAGEN VAN DE STAGES ................................................................ 9
2.1 Organisatie van de aanvraag van de stages .................................................. 9
2.2 Voorwaarden bij de keuze van een stageschool............................................. 9
3 ORGANISATIE EN KALENDER VAN STAGE: SECUNDAIR ONDERWIJS 1 11
3.1 Organisatie .............................................................................................11
3.2 Kalender 2011-2012 .................................................................................11
3.3 In welke onderwijsvormen/scholen lopen de studenten stage? .......................12
4 ORGANISATIE EN KALENDER VAN STAGE: SECUNDAIR ONDERWIJS 2 . 13
4.1 Organisatie .............................................................................................13
4.2 Kalender 2011-2012 .................................................................................13
4.3 In welke onderwijsvormen lopen de studenten stage? ..................................14
5 ORGANISATIE EN KALENDER VAN STAGE: SECUNDAIR ONDERWIJS 3 . 15
5.1 Organisatie .............................................................................................15
5.2 Kalender 2011-2012 .................................................................................15
5.3 In welke onderwijsvormen lopen de studenten stage? ..................................16
6 BELANGRIJKE NAMEN EN ADRESSEN ................................................... 17
7 ALGEMENE ORGANISATIE VAN DE STAGES .......................................... 19
7.1 Contactname met mentoren in de stagescholen ...........................................19
7.2 Afwezigheid op stage ................................................................................19
7.3 Op te vragen informatie over de stageschool ...............................................19
7.4 Specifieke richtlijnen i.v.m. leerboeken en didactisch materiaal .....................20
8 SPECIFIEKE INFORMATIE VOOR DE EXTERNE STAGES IN DE EERSTE
OPLEIDINGSFASE ................................................................................ 21
8.1 Aantal observatielessen ............................................................................21
8.2 Aantal lessen tijdens de actieve stage .........................................................21
8.3 Afspraken in verband met lesonderwerpen en lesvoorbereidingen ..................22
8.4 Evaluatie van de lessen ............................................................................22
8.5 Eindevaluatie ...........................................................................................22
9 SPECIFIEKE INFORMATIE VOOR DE VAKOVERSCHRIJDENDE STAGE IN
DE TWEEDE OPLEIDINGSFASE ............................................................. 23
9.1 Observatiestage .......................................................................................23
9.2 Vakoverschrijdend project .........................................................................23
10 SPECIFIEKE INFORMATIE VOOR DE ACTIEVE STAGES IN DE TWEEDE
OPLEIDINGSFASE ................................................................................ 25
10.1 Aantal stagelessen tijdens de drie actieve stages .........................................25
10.2 Evaluatie van de lessen ............................................................................25
10.3 Eindevaluatie ...........................................................................................25
11 SPECIFIEKE INFORMATIE VOOR DE ACTIEVE STAGE VAN DRIE WEKEN
IN DE DERDE OPLEIDINGSFASE ........................................................... 27
11.1 Opvatting en organisatie van de stage in de derde opleidingsfase ..................27
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
3

11.2 Aantal lessen in de actieve stage van drie weken .........................................27
11.3 Gevraagde stageactiviteiten ......................................................................27
11.4 Suggesties voor de (vak-)mentor ...............................................................28
12 SPECIFIEKE INFORMATIE VOOR DE ZELFSTANDIGE STAGE IN DE DERDE
OPLEIDINGSFASE ................................................................................ 31
12.1 Visie op de stage .....................................................................................31
12.2 Aantal lessen tijdens de zelfstandige stage ..................................................32
12.3 Concrete afspraken en suggesties ..............................................................33
12.4 Organisatiebetrokkenheid .........................................................................34
12.5 Beoordelingscriteria ..................................................................................35
12.6 Contact met de mentor .............................................................................36
12.7 Eindevaluatie ...........................................................................................36
13 SPECIFIEKE INFORMATIE OVER DE BUSO- OF DE ALTERNATIEVE STAGE
in DE DERDE OPLEIDINGSFASE ............................................................ 37
13.1 Kernideeën van de stage ...........................................................................37
13.2 Begeleiding .............................................................................................37
13.3 Alternatieve stage waarin het vak centraal staat: o.a. volwassenenonderwijs,
deeltijds kunstonderwijs… .........................................................................37
13.4 De evaluatie ............................................................................................37
13.5 Enkele afspraken voor de BuSO- of de alternatieve stage ..............................38
13.6 Leidraad bij het stagebezoek BuSO-stage of alternatieve stage waar zorg
centraal staat ..........................................................................................38
13.7 Opdracht keuzestage (voor BuSO of stage waarin zorg centraal staat) ............39
14 VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER STAGE .............................................. 41
14.1 Hoe legt de student contact met de (vak-)mentoren? ...................................41
14.2 Wat als de student niet het gewenste aantal uren krijgt? ..............................41
14.3 Wat moet de student doen als hij veel verschillende (vak-)mentoren
toegewezen krijgt? ...................................................................................41
14.4 Welke afspraken zijn er i.v.m. de vakoverschrijdende observatiestage BSO? ...41
14.5 Kan de student zijn vakken wel geven in het BSO? .......................................41
14.6 Mag de student project algemene vakken (PAV) of maatschappelijke vorming
(MAVO) geven? ........................................................................................42
14.7 Hoe komt de student aan voldoende lesuren economie, biologie en fysica in het
BSO? ......................................................................................................42
14.8 Wat zijn de mogelijke opdrachten van een student 3PKV binnen een
kunsteducatieve organisatie? .....................................................................42
14.9 Moet de student eerst een les observeren tijdens de stage? ..........................43
14.10 Wat is de rol van de (vak-)mentor? ............................................................43
14.11 Kan de school een student vragen om aan andere activiteiten deel te nemen? .43
14.12 Mag een student een (vak-)mentor vervangen? ...........................................44
14.13 Hoe moet de lesvoorbereiding er uit zien? ...................................................44
14.14 Mag de (vak-)mentor vooraf de lesvoorbereiding vragen? .............................44
14.15 Wat moet de student doen bij het begin van zijn stage? ...............................45
14.16 Mag de mentor tussenkomen of de les overnemen? ......................................45
14.17 Wat moet de student doen bij het begin van de les? .....................................45
14.18 Wat moet de student doen op het einde van zijn stage?................................45
14.19 Wat moet de student doen na zijn stage? ....................................................45
14.20 Welke verwachtingen hebben een school/(vak-)mentor m.b.t. de houding en het
optreden van een stagiair? ........................................................................46
14.21 Zijn er regels i.v.m. kledij en andere uiterlijke kenmerken? ...........................46
15 REFLECTIE ........................................................................................... 47
15.1 Wat is reflecteren? ...................................................................................47
15.2 Hoe reflecteren? ......................................................................................47
4
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

15.3 Reflectieopdrachten in de eerste opleidingsfase ...........................................48
15.4 Reflectieopdracht tweede opleidingsfase .....................................................49
15.5 Reflectieopdracht derde opleidingsfase .......................................................50
16 DE EVALUATIE ..................................................................................... 53
16.1 Wat moet de student een bezoekende docent kunnen voorleggen?.................53
16.2 Op basis van welke criteria wordt de student geëvalueerd? ...........................53
17 STAGEREGLEMENT ............................................................................... 55
17.1 Ziekte en afwezigheid ...............................................................................55
17.2 Wijzigingen .............................................................................................55
17.3 Voorwaarden keuze stageschool ................................................................55
17.4 Schorsing van de stage .............................................................................56
18 MEDISCH ONDERZOEK, ZWANGERSCHAP EN STAGE ... Fout! Bladwijzer niet
gedefinieerd.
18.1 Medisch onderzoek en stage ......................................................................57
18.2 Zwangerschap en stage ............................................................................59
19 BIJLAGEN ............................................................................................. 61
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
5

6
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

1 VISIE OP DE STAGE
1.1 Uitgangspunten
Bij de opbouw van de stageleerlijn wordt er een combinatie gemaakt tussen de
betrokkenheidniveaus en de basiscompetenties. Ze geven in grote lijnen weer hoe de
stages zijn afgestemd op het leerproces van de student en op de verwachtingen van het
werkveld, gecombineerd met de basiscompetenties.
Het uitgangspunt van de stageleerlijn zijn de niveaus van betrokkenheid zoals onderzoek
deze bij leraren-in-opleiding heeft vastgesteld. De studenten stellen zich bij de start van
hun opleiding vooral vragen met betrekking tot hun eigen functioneren en hun taken. Ze
hebben nog relatief weinig oog voor de noden van de leerlingen of de organisatie. Deze
niveaus van betrokkenheid kunnen per opleidingsfase als volgt worden voorgesteld:
Organisatie
Leerling
Taak
Zelf
Opleidingsfase
1
Opleidingsfase
2
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Opleidingsfase
3
In de stageleerlijn wordt deze opbouw geconcretiseerd in specifieke doelen per
opleidingsfase. Daarbij wordt rekening gehouden met de decretaal vastgelegde
basiscompetenties voor leraren.
1.2 Visie op begeleiden en beoordelen
Om het proces van begeleiden en beoordelen te structureren en te verdelen onder de
verschillende betrokken partijen wordt het model van Korthagen (zie ook hoofdstuk 15)
gebruikt. Hieraan worden de verschillende begeleidingsgesprekken opgehangen.
Om ervaringen uit de praktijk te verwerken en vast te kunnen houden, is reflecteren een
belangrijke vaardigheid. Het model van Korthagen helpt studenten op weg om deze
vaardigheid te begrijpen en te integreren in hun leerproces. We vinden het zeer
belangrijk dat studenten zich verantwoordelijk voelen voor hun eigen leerproces. De
begeleiding van de hogeschool is zo opgebouwd dat studenten steeds meer hun eigen
ontwikkeling tot een startbekwame leraar ter hand nemen. Op het einde van de opleiding
wordt van een startbekwame leraar verwacht dat hij een zelfsturende, onderzoekende en
reflectieve houding heeft. Hij moet de doelen van de verschillende fasen van de opleiding
dan ook voor ogen houden. Hij is medeverantwoordelijk om de doelen te behalen.
Doorheen de gesprekken met mentoren, vakleraren en de bezoekende docenten
doorloopt de student dit reflectieproces. Het model kan ook helpen om het
begeleidingsgesprek voor te bereiden (voor meer informatie hierover: zie verder vanaf
hoofdstuk 15).
7

8
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

2 AANVRAGEN VAN DE STAGES
De stages in een stageschool worden door het opleidingshoofd Griet Grymonpon
georganiseerd.
2.1 Organisatie van de aanvraag van de stages
De stages worden aangevraagd volgens de gemaakte afspraken binnen de
scholengemeenschap (tweede en derde opleidingsfase begin september en eerste
opleidingsfase in november, met uitzondering van studenten die kunnen afstuderen in
januari).
In de scholengemeenschappen Sint-Maarten, Sint-Michiel, OLV van Groeninge,
Molenland, Oostkust, Houtland en Sint-Jan gaan de aanvragen rechtstreeks naar de
coördinerende directeur. Na overleg wordt aan het opleidingsinstituut de definitieve
regeling doorgegeven. In de andere scholengemeenschappen van het katholieke net en
de scholen van het provinciaal of officieel net, wordt de aanvraag door het
opleidingsinstituut naar de school zelf opgestuurd. Ook hier verwittigt de school
rechtstreeks het opleidingsinstituut als er problemen zijn met de stage-aanvragen. De
studenten komen niet meer afzonderlijk naar de scholen, maar laten alle documenten
ondertekenen op een van de contactdagen. Enkel in scholen van het GO!, provinciaal of
stedelijk onderwijs, of buiten de provincie West- Vlaanderen neemt de student zelf
contact op met de school om toestemming te vragen. Op het toestemmingsformulier (zie
bijlage 4, 10 en 16) kunnen dan de verdere afspraken tussen de stageschool en de
student genoteerd worden.
Met alle stagescholen wordt een globale samenwerkingsovereenkomst (zie bijlage 1)
gesloten voor de duur van één academiejaar en voor alle studenten die op een school
stagelopen. De hogeschool stelt ook – conform de federale wetgeving – formulieren
risico-analyse ter beschikking die nog moeten terug bezorgd worden aan de hogeschool
(dit is wettelijk niet vereist voor loutere observatiestages).
2.2 Voorwaarden bij de keuze van een stageschool
De studenten mogen geen stage lopen in een school waar familieleden (tot de derde
graad) werken of waar de eigen kinderen school lopen. Bij twijfel neemt men best
contact op met het opleidingshoofd.
De studenten lopen in hun driejarige opleiding niet meer dan twee keer stage in dezelfde
stageschool.
Voor de zelfstandige stage (derde opleidingsfase) kiest de student een school waarin hij
al zijn vakken kan geven. Deze school mag niet de school zijn waar hij tijdens het
secundair onderwijs les volgde.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
9

10
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

3 ORGANISATIE EN KALENDER VAN
STAGE: SECUNDAIR ONDERWIJS 1
3.1 Organisatie
Stage: secundair onderwijs 1 wordt, als opleidingsonderdeel van de eerste
opleidingsfase, voor een groot deel op donderdag georganiseerd. Enkel de
observatiestage en de actieve stage in de externe school vinden op andere momenten
plaats. Uitzonderlijk kan de actieve stage in een Brugse oefenschool op een andere dag
georganiseerd worden.
Stage: secundair onderwijs 1 houdt in:
1. Micro–teaching (op de hogeschool)
2. Observatie- en actieve stage in een Brugse oefenschool (meestal op donderdag)
3. Observatie- en actieve stage in een externe school
De stages in een Brugse oefenschool worden, onder verantwoordelijkheid van het
opleidingshoofd, door docente Marie Jeanne Aspeele georganiseerd.
3.2 Kalender 2011-2012
Donderdag 29-09-11
Donderdag 06-10-11
Donderdag 13-10-11
Donderdag 20-10-11
Donderdag 01-12-11
Donderdag 08-12-11
dinsdag 06-12-2011
en maandag 30-01-
2012
Donderdag 09-02-12
Donderdag 16-02-12
Woe 29-02-2012
t.e.m. vrijdag 02-03-
2012
Feedbackgesprek na LASSI
Observatiestage in een Brugse oefenschool (met bespreking)
Micro-teaching (elke student twee keer)
Contactmoment stagescholen
Micro-teaching (elke student twee keer)
Observatiestage in een externe school
Vrijdag 09-03-12 Actieve stage in een Brugse oefenschool
Donderdag 19-04-12 Actieve stage in een Brugse oefenschool
Maandag 23-04-12 Uiterste datum ingeven stagerooster externe stage
Vrijdag 27-04-12 Actieve stage in een Brugse oefenschool
Wo 02-05-2012 Actieve stage in een externe school
t.e.m. vrijdag 04-05-
2012
dinsdag 08-05-12 Actieve stage in een Brugse oefenschool
Maandag 14-05-12 Actieve stage in een Brugse oefenschool
Op de andere donderdagen wordt op de hogeschool het didactisch atelier georganiseerd.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
11

Deze data kunnen om redenen van organisatorische aard in de loop van het
academiejaar veranderd worden.
3.3 In welke onderwijsvormen/scholen lopen de studenten
stage?
De studenten uit de eerste opleidingsfase lopen meestal stage in hun afstudeerschool of
de middenschool waar ze gestudeerd hebben.
Studenten project algemene vakken (PAV) geven PAV in een BSO-school. Zij mogen ook
MAVO geven.
Studenten project kunstvakken (PKV) doen hun stage PKV in een eerste graad en/of een
educatieve dienst.
12
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

4 ORGANISATIE EN KALENDER VAN STAGE:
SECUNDAIR ONDERWIJS 2
4.1 Organisatie
Stage: secundair onderwijs 2 van de tweede opleidingsfase is onderverdeeld in drie
verschillende opleidingsonderdelen. (stage onderwijsvak 1, stage onderwijsvak 2,
vakoverschrijdend werk). Studenten kunnen zich inschrijven voor de stage van slechts
één van hun onderwijsvakken waardoor zij niet in elke stage les moeten geven voor alle
onderwijsvakken.
• Het opleidingsonderdeel stage: secundair onderwijs 2 start met twee lessen in de
Brugse oefenscholen: één les per onderwijsvak.
• In de tweede opleidingsfase gaat de student driemaal op stage in een externe
stageschool. Er zijn twee stageperiodes van één week en één stageperiode van
twee weken.
• Vakoverschrijdende werken: De student start met een korte vakoverschrijdende
observatiestage in het BSO.
In kleine groepen wordt een vakoverschrijdend stageproject uitgewerkt dat
uitgevoerd wordt op maandag 21november 2012.
4.2 Kalender 2011-2012
Donderdag 22 september 2011 Voorbereiding vakoverschrijdend project
Donderdag 29 september 2011
Donderdag 06 oktober 2011
Donderdag 13 oktober 2011
Vrijdag 07-10-2011 en maandag 17-10-
2011
Maandag 17-10-2011
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Lessen in Brugse oefenscholen/
Voorbereidingsdagen vakoverschrijdende
project
Contactdag stageschool
Voorbereiding vakoverschrijdend project
13

Maandag 24-10-2011 Voorbereidingsdag en observatie stage2_1
Vrijdag 28 oktober 2011 Voorbereidingsdag vakoverschrijdend
project
Maandag 7 november 2011 t.e.m.
Observatie & actieve stage2_1
maandag 14 november 2011
Dinsdag 15 november 2011 en woensdag Observatiestage BSO
16 november 2011
Donderdagvoormiddag 17 november en Voorbereiding vakoverschrijdend project
vrijdag 18 november 2011
Maandag 21 november 2011
Dinsdagvoormiddag 22 november 2011
Dinsdagnamiddag 22 november 2011
Dinsdag 06-12-2011 en maandag 30-01-
2012
Woensdag 1 februari t.e.m. vrijdag 3
februari 2012
Maandag 27 februari t.e.m. vrijdag 9
maart 2012
Woensdag 18 april 2012
Maandag 23 april t.e.m. vrijdag 27 april
2012
14
Stage vakoverschrijdend project
Evaluatie vakoverschrijdend project
Sessie stemhygiëne
Bezoek stagescholen sem2
Observatie stage 2_2
Actieve stage 2_2
Observatie stage2_3
Actieve stage 2_3
(Deze data kunnen om redenen van organisatorische aard in de loop van het
academiejaar veranderd worden.)
4.3 In welke onderwijsvormen lopen de studenten stage?
De stage in de tweede opleidingsfase gaat voor de lessen eind september/begin oktober
door in een aantal Brugse scholen.
Daarnaast lopen heel wat studenten stage in scholen buiten Brugge. Bij voorkeur komen
daarvoor de scholen uit de eigen regio in aanmerking.
Meestal wisselen studenten elke stageperiode van school. Dit wisselen brengt een ruim
spectrum van diverse stage-ervaringen aan en het biedt ook een nieuwe kans als het in
de voorgaande periode wat tegenviel.
De studenten doen een vakoverschrijdende BSO-observatiestage.
De school waar de student de BSO-observatie doet, is ook de school voor de BSO/TSOstage.
Elke student moet in de tweede opleidingsfase minstens één stage doen in het
BSO, indien nodig aangevuld met stage-uren in het TSO. De andere stages kunnen zowel
in A-stroom, ASO, TSO en KSO.
Studenten mechanica en/of elektriciteit geven uiteraard enkel in TSO en BSO les.
Studenten project algemene vakken (PAV) mogen in de tweede opleidingsfase geen
maatschappelijke vorming (MAVO) geven, enkel project algemene vakken (PAV).
Studenten project kunstvakken (PKV) doen hun stage PKV in een educatieve dienst of
voeren een project uit in samenwerking met een school.
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

5 ORGANISATIE EN KALENDER VAN STAGE:
SECUNDAIR ONDERWIJS 3
5.1 Organisatie
Stage: secundair onderwijs 3 wordt, als opleidingsonderdeel van de derde opleidingsfase
georganiseerd als één geïntegreerd opleidingsonderdeel.
Tijdens de Stage: secundair onderwijs 3 kunnen de studenten gevraagd worden om een
demoles te geven aan de eerstejaarsstudenten. Een student kan dit niet weigeren.
In de derde opleidingsfase gaan de studenten tweemaal op stage in een externe
stageschool. De eerste stage duurt drie weken en de ingroeistage acht weken. Eén van
deze twee stages wordt zo veel als mogelijk in het BSO gedaan. Wie kiest voor een stage
in het BuSO of voor een alternatieve stage (volwassenenonderwijs,...) doet zes weken
ingroeistage en twee weken alternatieve stage.
Voor studenten met een speciaal traject (Erasmus, internationale klas,
ontwikkelingssamenwerking of onderwijskunde) duurt de tweede stage maar 2 weken.
5.2 Kalender 2011-2012
5.2.1 Voor studenten die afstuderen na de tweede examenperiode (juni
2012)
Donderdag 29-09-11
Donderdag 06-10-11
Donderdag 13-10-11
Donderdag 20-10-11
Vrijdag 07-10-2011 en maandag
17-10-2011
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Demolessen aan eerstejaarsstudenten in
Brugse oefenscholen
Contactdag stageschool eerste periode
Maandag 24 oktober 2011 Observatie BuSO- school
Voorbereidingsdag stage
Maandag 7 november tot vrijdag 25 Actieve stage (3 weken)
november 2011
Dinsdag 06-12-2010 en maandag
Contactdag stageschool tweede periode
30-01-2012
Maandag 13 februari t.e.m. vrijdag 30 Zelfstandige stage (6 weken)
maart 2012
Maandag 16 april t.e.m. vrijdag 27 april Keuzestage (2 weken)
2012
of
of
Maandag 13 februari t.e.m. vrijdag 27 Zelfstandige stage (8 weken)
april 2012
(Deze data kunnen om redenen van organisatorische aard in de loop van het
academiejaar veranderd worden.)
5.2.2 Voor studenten die afstuderen na de eerste examenperiode (februari
2012)
Maandag 3 oktober t.e.m. vrijdag 21
oktober 2011
Actieve stage (3 weken)
Maandag 24 oktober 2011 Observatie BuSO- school
15

Maandag 14 november t.e.m. vrijdag 23
december 2011
Maandag 9 januari t.e.m. vrijdag 20
januari 2012
of
Maandag 14 november 2011 t.e.m.
vrijdag 20 januari 2012
16
Zelfstandige stage (6 weken)
Keuzestage (2 weken)
of
Zelfstandige stage (8 weken)
(Deze data kunnen om redenen van organisatorische aard in de loop van het
academiejaar veranderd worden.)
5.2.3 Voor studenten die het keuzetraject Erasmusuitwisseling,
ontwikkelingssamenwerking, internationale klas of onderwijskunde
volgen.
De lengte van de stage in het tweede semester wordt voor deze studenten ingekort naar
twee weken. De precieze datum zal via de student worden meegedeeld aan de
stageschool.
Voor studenten onderwijskunde: van ma. 30 januari tot vr. 10 februari 2012 of van ma.
16 april tot vr. 27 april.
Voor studenten internationale klas: van ma. 7 mei tot di. 22 mei.
Voor studenten Erasmus of ontwikkelingssamenwerking: ofwel eind januari (bij
voorkeur) ofwel bij terugkomst in mei. (Voor deze data zijn wij afhankelijk van de
buitenlandse instellingen)
5.3 In welke onderwijsvormen lopen de studenten stage?
De 3-wekenstage en de ingroeistage worden georganiseerd in de 1e graad A- of Bstroom
en in de 2e graad van alle onderwijsvormen: ASO, TSO, KSO en BSO. In het BSO
kan dat ook ook in de 3e graad. De student moet in dit stagejaar lesgeven in de tweede
graad (zeker in de tweede periode).
Normaal doet de student één periode BSO, waarin hij meestal naast zijn eigen
onderwijsvakken ook typische BSO-vakken kan geven, zoals maatschappelijke vorming
(MAVO) (voor studenten aardrijkskunde of geschiedenis), natuurwetenschappen (voor
studenten biologie of fysica) of bedrijfsbeheer (voor studenten economie).
Studenten mechanica en/of elektriciteit geven uiteraard enkel in TSO en BSO les.
Studenten project algemene vakken (PAV) mogen in de derde opleidingsfase geen
maatschappelijke vorming (MAVO) geven, enkel project algemene vakken (PAV).
Wie kiest voor een keuzestage kan die doen in het BUSO, het volwassenenonderwijs,
ziekenhuisschool, basiseducatie,…
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

6 BELANGRIJKE NAMEN EN ADRESSEN
Griet Grymonpon Opleidingshoofd griet.grymonpon@khbo.be
Marie Jeanne Aspeele
Heidi Ver Eecke
Docent verantwoordelijk voor
de stages Brugse
oefenscholen
Contactpersoon voor de
stage
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
mariejeanne.aspeele@khbo.be
heidi.vereecke@khbo.be
050 30 51 38
17

18
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

7 ALGEMENE ORGANISATIE VAN DE STAGES
De student moet aanwezig zijn op de contactdag van de stageschool.
De data voor de scholen van het bisdom Brugge zijn:
- voor de eerste periode: vrijdag 07-10-2011 en maandag 17-10-2011
- voor de tweede periode: dinsdag 06-12-2011 en maandag 30-01-2012
- voor BuSO: maandag 24-10-2011
7.1 Contactname met mentoren in de stagescholen
De studenten nemen pas contact op met de (vak-)mentoren in de stagescholen zelf als
de directie of stageverantwoordelijke hen het stagerooster heeft bezorgd. Het is aan te
bevelen om zo snel mogelijk na ontvangst van het rooster contact op te nemen met de
(vak-)mentor.
Niet alle (vak-)mentoren stellen het op prijs om thuis opgebeld te worden. Wat daarvoor
ook de reden is: die wens moet gerespecteerd worden. Studenten contacteren deze
personen telefonisch op school (vb. tijdens de recreaties).
De student geeft de (vak-)mentoren de tijd om de lesopdrachten klaar te maken. De
student spreekt af waar, wanneer en hoe de lesopdrachten opgehaald kunnen worden:
vb. telefonisch, op de stageschool, in de contactvoormiddag of na de lessen, bij de
mentor thuis (dit laatste enkel op hun voorstel). Het is belangrijk gemaakte afspraken te
respecteren. De student probeert dergelijke afspraken zoveel mogelijk te plaatsen op
vrije momenten en zo weinig mogelijk tijdens de lestijden in de hogeschool.
Studenten zorgen ervoor dat ze zelf ook bereikbaar zijn. Zij laten hun KHBO- e-mailadres
en een telefoonnummer waarop ze bereikbaar zijn, achter.
Het is verstandig en nuttig om met de (vak)mentoren af te spreken hoe en wanneer zij
het best bereikt kunnen worden indien er nog bijkomende informatie of uitleg nodig is.
Ook de eigen vakdocenten kunnen bij de voorbereiding nog geraadpleegd worden.
De student houdt steeds in gedachten dat hij als stagiair te gast is bij een (vak-)mentor
die alle geboden service vaak bovenop zijn gewone lesopdracht doet.
7.2 Afwezigheid op stage
Afwezigheid voor elke stage moet steeds gewettigd zijn (worden).
De student neemt bij afwezigheid op de stage onmiddellijk contact op met het
stagesecretariaat (050 30 51 38), de betrokken vakdocenten en de (vak-)mentoren van
de stageschool.
Na wettiging van de afwezigheid moet deze stage ingehaald worden. De student
neemt daarvoor zo snel mogelijk contact op met de stagementor van de school en met
het opleidingshoofd.
7.3 Op te vragen informatie over de stageschool
Scholen verschillen erg van elkaar. Elke school heeft een eigen schoolcultuur, eigen
gebruiken, tradities en sfeer. Een stagiair moet zich daarop voorbereiden en zich daarin
proberen in te leven. De student vraagt daarom naar de volgende schoolgebonden
documenten of zaken:
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
19

• het pedagogisch project
• het schoolwerkplan
• het schoolreglement
• afspraken i.v.m. gebruik van de leraarskamer
• de werking bibliotheek en mediatheek
• waar en hoe kan worden gekopieerd
• waar kunnen worden ontleend (overhead, cd- speler, DVD- speler, beamer,
diaprojector)?
• internetmogelijkheden in de klassen en op school
• …
7.4 Specifieke richtlijnen i.v.m. leerboeken en didactisch
materiaal
De studenten gebruiken in principe de leerboeken uit de bibliotheek van de hogeschool
en niet het boek van de (vak-)mentor of van leerlingen van de stageschool. De student
neemt fotokopieën van de bladzijden die hij nodig heeft, zodat het boek ook nog door
andere studenten geraadpleegd kan worden.
Als het leerboek (of de lerarenhandleiding) dat een student nodig heeft, niet in het
bibliotheekbestand is opgenomen, verwittigt de student zelf onmiddellijk de
bibliothecaris. Geregeld worden de boekenlijsten van de verschillende scholen nagekeken
om de leerboeken aan te vullen. De bibliotheek beschikt trouwens over een vrij volledige
collectie schoolboeken.
Als de (vak-)mentor blaadjes of documentatie ter beschikking stelt, bezorgt de student
deze persoonlijk terug vóór het einde van de stage.
Voor speciaal didactisch materiaal, zoals kaarten, wandplaten, labo-materiaal, projector
e.d... maakt de student duidelijke afspraken met de (vak-)mentor. Voor welk materiaal
moet de student zelf zorgen? Wat is er op de stageschool in de klas aanwezig? Is het
bereikbaar op dit lesuur (vb. indien het vaklokaal reeds bezet is)? Wie heeft de –
eventueel - speciale sleutel van een vaklokaal? Wie haalt het materiaal op en wie plaatst
het terug? Deze afspraken worden niet gemaakt net voor de les begint, maar tijdig
vooraf.
De student maakt ook afspraken i.v.m. het bordplan en de notities van de leerlingen.
De student gebruikt niet zomaar het materiaal, of, sterker nog, de voorbereiding van de
(vak-) mentor! Dat vermindert sterk de leerkansen op stage.
Leerlingenblaadjes moeten studenten normaal zelf kopiëren en bekostigen, tenzij de
(vak-) mentor het expliciet anders voorstelt. De school noch de ouders van de leerlingen
hebben wat dit betreft verplichtingen tegenover een stagiair. Als het gaat om blaadjes uit
een op de school uitgegeven cursus, dan worden die normaal daar afgedrukt. De student
spreekt dan wel zo af dat ze er zijn als de les begint.
20
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

8 SPECIFIEKE INFORMATIE VOOR DE EXTERNE
STAGES IN DE EERSTE OPLEIDINGSFASE
De data van deze stages staan beschreven in hoofdstuk 3.
8.1 Aantal observatielessen
• Het aantal observatielessen vragen we als volgt aan naargelang de
vakkencombinaties:
Algemeen vak 1
3 à 5
Mechanica of
elektriciteit
2 theorie en min 3
praktijk
Mechanica
2 theorie en min 3
praktijk
Algemeen vak 2
3 à 5
Algemeen vak
3 à 5
Elektriciteit
2 theorie en min 3
praktijk
8.2 Aantal lessen tijdens de actieve stage
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Totaal
8 lesuren
Totaal
9 lesuren
Totaal
10 lesuren
• De school voor de actieve stage is dezelfde als de school van de observatiestage.
Ook de vakmentoren zijn bij voorkeur dezelfde.
• Het aantal uren dat studenten in een externe school les moeten geven, kan je
afleiden uit de onderstaande tabel:
Algemeen vak 1
3 à 5
Mechanica of
elektriciteit
2 theorie en min 3
praktijk
Mechanica
2 theorie en min 3
praktijk
Algemeen vak 2
3 à 5
Algemeen vak
3 à 5
Elektriciteit
2 theorie en min 3
praktijk
Totaal
8 lesuren
Totaal
9 lesuren
Totaal
10 lesuren
Voor studenten met project kunstvakken als onderwijsvak, kan een afwijkende regeling
gelden.
De studenten PKV lopen stage in een school en/of externe organisatie die ze zelf zoeken.
De periode kan afwijken van de gewone stageperiode.
21

8.3 Afspraken in verband met lesonderwerpen en
lesvoorbereidingen
• De studenten krijgen het onderwerp van de les (indien mogelijk), tijdens de
observatiestage, via persoonlijk contact met de stageschool en de (vak-)mentoren.
• De student maakt de lesvoorbereidingen en vult de voorbladen volledig in.
• De student kan een beroep doen op een vakdocent om de lesvoorbereidingen na te
kijken.
• Bij de aanvang van de les geeft de student aan de observerende vakmentor of docent
een mapje af, met daarin: de volledige lesvoorbereiding met voorblad, een blanco
lesrapport (waarvan het hoofd en het aandachtspunt door de student is ingevuld),
kopieën van de geraadpleegde bladzijden uit het leerboek en de stageleerlijn.
• De vakmentor en/of de vakdocent vult een lesrapport in.
8.4 Evaluatie van de lessen
Tijdens de stage in een Brugse oefenschool en in de externe stageschool, wordt door de
aanwezige vakdocent/onderwijskundige, de mentor of de vakmentor voor elke les een
evaluatieformulier ingevuld (zie bijlage 6 en 7). Dit formulier is gemaakt op basis van de
doelstellingen van de stageleerlijn voor 1 BASO.
De lessen worden met de student individueel besproken.
8.5 Eindevaluatie
Om een credit voor Stage: secundair onderwijs 1 te kunnen verwerven, moet de student
aan alle activiteiten opgesomd in het programma van de praktijkopleiding, geparticipeerd
hebben. Er is dus een aanwezigheidsplicht voor dit opleidingsonderdeel!
Bij de eindevaluatie van Stage: secundair onderwijs 1 houden we rekening met de
basisdoelen van Stage: secundair onderwijs 1. Deze basisdoelen staan geordend in de
stageleerlijn (zie bijlage 3).
De student krijgt één eindbeoordeling voor het volledige opleidingsonderdeel Stage:
secundair onderwijs 1. Dit cijfer wordt bepaald in overleg met alle vakdocenten, docenten
vakdidactiek en docenten onderwijskunde, onder voorzitterschap van het
departementshoofd. De examencommissie moet deze score bevestigen en de
desgevallend behaalde credit toekennen.
Voor stage is geen tweede examenkans mogelijk.
22
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

9 SPECIFIEKE INFORMATIE VOOR DE
VAKOVERSCHRIJDENDE STAGE IN DE TWEEDE
OPLEIDINGSFASE
Deze stage bestaat uit een observatiestage BSO en uit het vakoverschrijdend project.
De data van deze stages staan beschreven in hoofdstuk 4
9.1 Observatiestage
De student observeert tien lessen of activiteiten. Hij volgt daarvoor dezelfde klas in
het beroepsonderwijs gedurende twee dagen.
De student voert een gesprek met een leerkracht/ leerlingen/ de directie/
leerlingenbegeleider en tracht zicht te krijgen op een aantal punten via meegekregen
opdrachten. Hij maakt een verslag hiervan.
9.2 Vakoverschrijdend project
Het vakoverschrijdend project wordt georganiseerd in samenwerking met stagescholen
die zich hiervoor kandidaat stelden.
De scholen die zich inschrijven voor een thema worden uitgenodigd voor de eerste
afspraken met de hogeschool. De docenten die de groepen studenten begeleiden zijn
daarbij aanwezig. Er is een eerste overleg dat resulteert in duidelijke afspraken. Het is de
bedoeling dat elke groep studenten instaat voor een volledige projectdag met leerlingen
van het tweede of het derde jaar secundair onderwijs.
In de introductie half september worden de studenten ingeleid in de kenmerken van een
goed project. Ze zitten samen in groepen van een zestal studenten en zetten hun eerst
ontwerp op papier.
De studenten nemen vervolgens contact op met de verantwoordelijke coördinatoren en
mentoren in de secundaire school om op hun beurt overleg te plegen en verwachtingen
en mogelijkheden af te tasten. Dit overleg verloopt gedurende de volgende weken op
permanente basis.
De studenten werken het project uit onder begeleiding van docenten van de hogeschool
en de mentoren van de stageschool. Er wordt goed overlegd over de beginsituatie en
doelstellingen zodat er echt vakoverschrijdend gewerkt wordt. Soms worden er externe
instanties bij betrokken. Het werken in workshops behoort tot de mogelijkheden. Het is
belangrijk dat de studenten zelf leiding en uitvoering op zich nemen.
Op maandag 21 november 2011 wordt het project uigevoerd. Er is een docent van de
hogeschool aanwezig die samen met de mentoren de uitvoering evalueert. Daarna wordt
in groep gereflecteerd over de ervaringen. Een groepsportfolio wordt ingediend.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
23

24
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

10 SPECIFIEKE INFORMATIE VOOR DE ACTIEVE
STAGES IN DE TWEEDE OPLEIDINGSFASE
De data van deze stages staan beschreven in hoofdstuk 4
10.1 Aantal stagelessen tijdens de drie actieve stages
Stage 2_1
(1 week)
Stage 2_2
(2 weken)
Stage 2_3
(1 week)
Vak (1)
5 uur
12 uur
6 uur
Vak (2)
5 uur
12 uur
6 uur
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Totaal
10 lesuren
24 lesuren
12 lesuren
Voor mechanica of elektriciteit vragen wij iets meer: eerste stage 3 uur theorie en 4 uur praktijk, voor de
tweede stage 6 uur theorie en 9 uur praktijk en voor de derde stage 3 uur theorie en 6 uur praktijk. Deze
studenten komen enkel tot en met het 3de jaar TSO en het 4de jaar BSO.
Voor studenten project kunstvakken (PKV) geldt een afwijkende stageregeling:
Studenten die het vak PKV volgen, komen enkel voor één vak op stage. Afhankelijk van de plaats van hun PKV
stage, kan het zijn dat zij vragen om hun uren op enkele dagen te concentreren.
10.2 Evaluatie van de lessen
Tijdens de stage wordt door de aanwezige vakdocent/onderwijskundige, de mentor of de
vakmentor voor elke les een evaluatieformulier ingevuld (zie bijlage 12). Dit formulier is
gemaakt op basis van de doelstellingen van de stageleerlijn voor 2BASO. De student
bezorgt de mentor voor elke les een evaluatieformulier.
De lessen worden met de student individueel besproken.
10.3 Eindevaluatie
Om een credit voor de verschillende opleidingsonderdelen van Stage: secundair
onderwijs 2 te kunnen verwerven, moet de student aan alle activiteiten opgesomd in het
programma van de praktijkopleiding, geparticipeerd hebben. Er is dus een
aanwezigheidsplicht voor dit opleidingsonderdeel.
Voor elk van de verschillende opleidingsonderdelen van Stage: secundair onderwijs 2 is
er slechts één examenkans per academiejaar.
25

26
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

11 SPECIFIEKE INFORMATIE VOOR DE ACTIEVE
STAGE VAN DRIE WEKEN IN DE DERDE
OPLEIDINGSFASE
De data van deze stages staan beschreven in hoofdstuk 5.
11.1 Opvatting en organisatie van de stage in de derde
opleidingsfase
Het doel van deze stage bestaat erin dat de studenten zich verder bekwamen in hun,
hoofdzakelijk lesgebonden, competenties. Aangezien deze stage voor velen de
voorlaatste stage is, is ze ook oriënterend voor de stage in het tweede semester die zes
tot acht weken duurt (“ingroeistage”).
De stage van in de derde opleidingsfase benadert de onderwijsrealiteit bij voorkeur zo
nauw mogelijk. Dat betekent dat er vanaf nu naast het lesgeven ook aandacht kan zijn
voor de andere aspecten van het leraarschap (toetsen, huiswerken, vakvergaderingen,
jaarplannen, agenda…).
11.2 Aantal lessen in de actieve stage van drie weken
Tijdens deze stage geven de studenten minimaal 36 lesuren (door de praktijkuren
wordt dit 48 uur voor studenten mechanica of elektriciteit, 54 uur voor studenten die
mechanica en elektriciteit combineren). Daarbij streven we naar een gelijke
verhouding per onderwijsvak (zie kader). Om geen bijkomende inhaalles te moeten
zoeken door vrije dagen en andere activiteiten, vragen wij om indien mogelijk 7 uur
per week per vak te plannen. Er is een mogelijke observatie-, contact- en
voorbereidingsdag voorzien op maandag 25 oktober (een aantal studenten moeten
die dag ook naar hun BUSO stageschool) of vrijdag 29 oktober.
Per week te plannen Onderwijsvak 1
7 lesuren
Per week te plannen Mechanica of elektriciteit
3 uur theorie
6 uur praktijk
Per week te plannen Mechanica
3 uur theorie
6 uur praktijk
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Onderwijsvak 2
7 lesuren
Onderwijsvak 2
7 lesuren
Elektriciteit
3 uur theorie
6 uur praktijk
Voor de studenten met project kunstvakken (PKV) geldt een andere regeling. Deze
studenten komen meestal enkel voor hun ander onderwijsvak in de school terecht.
Voor PKV lopen zij stage in een educatieve dienst (zie 14.8) of werken ze mee aan
een project. Hierdoor kan het zijn dat de studenten PKV vragen om bepaalde dagen
vrij te zijn.
11.3 Gevraagde stageactiviteiten
Het kan zinvol zijn dat de student de stage start met het volgen van een luisterles per
(vak-)mentor en/of per vak.
27

De student kan (misschien pas best vanaf de tweede week) ingeschakeld worden bij het
opstellen, afnemen, corrigeren en eventueel bespreken van toetsen, overhoringen,
schriftelijke beurten, huiswerk of andere opdrachten voor de leerlingen.
11.4 Suggesties voor de (vak-)mentor
11.4.1 Afspraken
De (vak-)mentor maakt best duidelijke afspraken met de student over:
- de lesopdracht: duidelijke afbakening, precieze aanduiding van lesuur en lokaal
- het didactisch materiaal: Wat is beschikbaar op school? Waar en hoe is het te
vinden? Wie zorgt voor het ter plaatste brengen en het opbergen?
- de wenselijke timing van de les: voor de studenten is het goed omgaan met
timing een nieuw aspect
- de methode en leermiddelen: o.a. afspraken of suggesties over het gebruik van
het handboek of bijkomende leerlingenbladen, de te raadplegen
achtergrondinformatie…
- het bordplan en de notities van de leerlingen, zodat er geen breuk is met hun
gewone manier van werken. Voor zelfgemaakte leerlingenblaadjes dient de
student zelf in te staan, tenzij het gaat om blaadjes die normaal ter beschikking
van de leerlingen gesteld worden.
11.4.2 Voorbereiding
De studenten maken een goed gestructureerde, schriftelijke voorbereiding die de
essentiële lescomponenten bevat, maar met nadruk op de methodische uitwerking. In
functie van de praktische haalbaarheid mag ze naar het einde van de stage toe beknopt
zijn, maar efficiënt. Omdat het voor studenten echter niet eenvoudig is om die twee
kenmerken te combineren, is communicatie daarover aangewezen. Beknoptheid ontslaat
de studenten in ieder geval niet van een mentale en schriftelijke voorbereiding van de
les.
We raden de studenten aan hun voorbereiding te laten doorlopen voor een gehele
leereenheid. In dit geval maken ze op het voorblad een indeling van de doelstellingen per
les of geven ze op de achterkant de planning aan per les.
Tijdens de les stellen de studenten hun voorbereiding ter beschikking van de mentor.
11.4.3 Uitvoering en begeleiding
Tijdens de les kan de (vak-)mentor tussenkomen om een fout recht te zetten of om te
wijzen op het gebruik van het leerboek of op iets wat in een andere les aan bod was
gekomen. Heel uitzonderlijk kan door de mentor een deel van de les overgenomen
worden. Na een minder goede les kan de (vak-)mentor de student voorstellen een
(parallel)les te volgen. Dit kan voor de stagiair een belangrijk leermoment zijn.
De studenten zijn nog altijd in opleiding en hebben dus nog geen voltijdse lesopdracht.
Zowel de schoolsituatie als bepaalde aspecten van hun stageopdracht zijn voor hen
nieuw en kunnen in het begin onzekerheid oproepen. Wanneer tijdens de eerste week
niet alles even gesmeerd loopt op het vlak van afspraken of met de lespraktijk, of
wanneer er een misverstand dreigt te ontstaan, vragen we dat de mentor tijdig in een
open gesprek duidelijk zijn mening verwoordt en overlegt met de student, zodat het
probleem ook vlug gereduceerd wordt.
28
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

11.4.4 Beoordeling van de activiteiten
Voor de meeste lessen is het zinvol een Dagelijks lesrapport (zie bijlage 19) in te vullen.
In de derde opleidingsfase vinden we het niet meer nodig dat elke activiteit apart wordt
beoordeeld. Van belang zijn nu de prestaties en de evolutie van de student over de
volledige stageperiode. Graag toch minstens een vijftiental dagelijkse rapporten invullen,
gespreid over de drie weken, zodat we de evolutie kunnen volgen.
Het is ook heel nuttig om met de student mondeling te reflecteren over de uitgevoerde
activiteit en mogelijke suggesties aan te reiken voor de volgende les.
De studenten moeten bij het begin van de stage aan de (vak-)mentoren een eindrapport
geven, zodat op het einde van de stage het Eindrapport (zie bijlage 20) (een schriftelijke
eindbeoordeling per vak) kan ingevuld worden en met de student besproken kan worden.
De student geeft de (vak-)mentor bij het begin van de stage een gefrankeerde en
geadresseerde envelop met een formulier Eindrapport zodat dit rechtstreeks naar het
departement lerarenopleiding (ter attentie van het opleidingshoofd, Griet Grymonpon)
kan opgestuurd worden.
Op het Eindrapport vragen we het oordeel over de verschillende aspecten van het
functioneren van de student, maar geen algemene (samenvattende) beoordeling. We
denken dat je zo een genuanceerd beeld kunt geven. De conclusies voor de totaliteit van
het stagegebeuren worden geformuleerd binnen het opleidingsinstituut op basis van alle
beschikbare gegevens en in een proces van permanente evaluatie.
11.4.5 Verwachtingen t.a.v. de stagiair
We verwachten van onze studenten dat ze:
- de gewoonten, afspraken en reglementen van de school respecteren;
- een actieve houding aannemen t.o.v. de normale taken van de leraar en
openstaan voor kritische opmerkingen in dit verband;
- discreet omgaan met de informatie die ze van en over de leerlingen vernemen;
- een stijlvolle communicatiehouding en -vaardigheid hebben bij het overleg met de
leerlingen, de mentoren en met andere personeelsleden.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
29

30
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

12 SPECIFIEKE INFORMATIE VOOR DE
ZELFSTANDIGE STAGE IN DE DERDE
OPLEIDINGSFASE
De data van deze stages staan beschreven in hoofdstuk 5
12.1 Visie op de stage
12.1.1 Situering van de “ingroei”stage in de opleiding
De ingroeistage is een zelfstandige stage als afsluitende stage van de opleiding. De
student heeft in de eerste stage van de derde opleidingsfase al drie weken stage gelopen
en misschien ook al twee weken in het BuSO of op een alternatieve stageplaats.
In de ingroeistage werkt de student gedurende lange(re) tijd met een (relatief) vaste
klasgroep. Door extra aandacht te besteden aan de relatie met de klas, door het
didactisch inspelen op de verschillen tussen de leerlingen, door het betrokken worden in
de evaluatie en de opvolging ervan, door een nieuwe aanpak uit te proberen en daarover
te reflecteren, zet hij een cruciale stap in de ontwikkeling naar een beginnende leraar.
De student wordt daarbij uitgedaagd om die ontwikkeling vorm te geven met
toenemende zelfstandigheid. De mate van die zelfstandigheid en de snelheid van zijn
evolutie wordt mede door de (vak-)mentor bepaald, maar hij zou naar het einde van de
ingroeistage in staat moeten zijn om de lessen zelfstandig te geven. Anders is de student
niet klaar voor het lerarenberoep.
De stage wordt evenwel niet beperkt tot lesgeven. De student moet ook ervaring opdoen
in de andere facetten van het beroep van leraar: samenwerken met collega’s,
participeren aan vergaderingen, oudercontacten, buitenschoolse activiteiten, contact
nemen met externe instanties, administratieve taken vervullen, kennismaken met de
schoolvisie, de schoolwerkplanning en de organisatie van de leerlingenbegeleiding…
Deze stage kan ook voor de stageschool een meerwaarde betekenen. Door de directe
begeleiding geleidelijk af te bouwen en door de student in toenemende mate zelfstandig
de klas in handen te laten nemen, komt er voor de (vak-)mentor tijd vrij voor het
begeleiden van leerlingen of voor andere schooltaken zoals overleg, uitwerken van
materiaal, leerlingenbegeleiding, vervangen van een zieke collega…
De student kan ook actief zoeken naar hoe hij een bijdrage kan leveren aan de werking
van de school (middagactiviteit, bewaking, een verslag maken van een vergadering,
leerlingen extra opvolgen,…).
Het spreekt voor zich dat een goed gelukte ingroeistage het beste visitekaartje is als de
jonge leraar straks gaat solliciteren. Dit visitekaartje kan hij niet alleen gebruiken in de
stageschool, maar in de volledige scholengemeenschap.
12.1.2 Overgang van directe begeleiding naar zelfstandigheid
Het is een wezenlijk onderdeel van de stage dat de student de overgang naar een meer
zelfstandige stage moet kunnen realiseren. Aangezien dit voor de verschillende studenten
en eventueel voor de verschillende vakken anders kan lopen, is het onmogelijk om
daarvoor een strikt stappenplan te schetsen. Het is in de eerste plaats de
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
31

verantwoordelijkheid van de student zelf om het groeien naar zelfstandigheid te
bewaken.
12.1.3 Begeleiden naar zelfstandigheid
Vanuit de opleiding wordt een stapsgewijze begeleiding naar zelfstandigheid voorzien.
Op basis van de eerste stage wordt aan de student een bepaald statuut toegekend. Een
score van 12 of meer (per vak) heeft als gevolg dat de student geen vakgebonden
stagebezoeken meer krijgt, tenzij hijzelf of de (vak-)mentor daarom vraagt. Een score
lager dan 12 betekent dat de student tijdens de eerste drie weken van de stage nog
(minstens) één vakgebonden stagebezoek van een docent krijgt.
Ongeveer halfweg de stage is er een gesprek tussen de vaste stagebegeleider van de
opleiding, de (vak-)mentor(en) en de student. Dit gesprek gebeurt op basis van de eigen
reflecties van de student en op basis van de stagerapporten (eventueel per vak),
opgemaakt door de stagebegeleider en de mentoren. Het gesprek heeft als doel om het
groeiproces zo goed mogelijk in kaart te brengen. Een centrale vraag daarbij is de mate
waarin de student geacht wordt de lessen zelfstandig te kunnen geven.
In de overgang van directe begeleiding naar meer zelfstandigheid zijn er vele
tussenstations mogelijk. De student moet er in elk geval naar streven om de stage te
beëindigen in een van de twee laatste omstandigheden:
• de (vak-)mentor observeert de les en helpt de student nadien te reflecteren en
leerdoelen te bepalen;
• de (vak-)mentor geeft de student meer zelfstandigheid in het lesgeven terwijl hij
zelf een aantal leerlingen apart neemt;
• de (vak-)mentor laat de student alle taken zelf uitvoeren (dus ook: huiswerk,
materiaal, leerlingen ophalen …);
• de (vak-)mentor verlaat tijdens de les de klas (en bespreekt dat nadien);
• de (vak-)mentor laat de student (de leerlingen ophalen en) de les alleen starten;
• de (vak-)mentor blijft een volledige les weg. Toch is ook nog dan feedback
mogelijk omdat de student verslag uitbrengt bij de (vak-)mentor of omdat hij
opmerkingen opvangt bij de leerlingen;
• de (vak-)mentor geeft de student de status van ‘interim-leraar’.
Centraal in het verwerven van meer zelfstandigheid is dat de student leerkansen krijgt
om alleen een goede en taakgerichte relatie met de klas te ontwikkelen. Die overstap is
misschien wel de moeilijkste van de opleiding. Studenten mogen er niet van uitgaan dat
dit een evidentie is en bespreken hun ervaringen met de (vak-)mentor (ook al is hij niet
naar de les komen kijken).
12.2 Aantal lessen tijdens de zelfstandige stage
De student geeft in deze stageperiode een totaal aantal van 14 uur per lesweek. Voor
mechanica of elektriciteit wordt dit 16 uur omwille van de praktijkuren en voor wie beide
vakken combineert 18 uur.
Het is mogelijk dat een student geen les meer kan geven gedurende de laatste
week/weken van de stage (omdat er een toetsperiode is). De student gaat er dan vanuit
dat hij werk heeft zoals een gewone leraar: opmaken, afnemen (dus ook bewaken),
nakijken en administratief verwerken van toetsen. Aangezien de student daarin nog maar
weinig ervaring heeft, is overleg met (vak-)mentoren aangewezen. Een stagiair moet
zich in elk geval zoveel mogelijk proberen in te schakelen in de normale werking van de
school. De student houdt een agenda bij van deze activiteiten. Tijdens de examenperiode
32
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

estaat de opdracht uit een analoge opdracht als een leraar met 14 lesuren per week
(toezichten, verbeteren, klassenraden..).
Per week te plannen Onderwijsvak 1
7 lesuren
Per week te plannen Mechanica of elektriciteit
3 uur theorie
6 uur praktijk
Per week te plannen Mechanica
3 uur theorie
6 uur praktijk
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Onderwijsvak 2
7 lesuren
Onderwijsvak 2
7 lesuren
Elektriciteit
3 uur theorie
6 uur praktijk
De studenten met PKV (project kunstvakken) gaan tijdens deze stage een kunsteducatief
project ontwikkelen, organiseren, ten uitvoer brengen en evalueren binnen de school.
12.3 Concrete afspraken en suggesties
12.3.1 De agenda van de lessen (gekoppeld aan een mini-jaarplan)
De student maakt voordat de stage begint per vak een mini-jaarplan (liefst) voor de
volledige periode van de ingroeistage en gebruikt daarvoor het passende document (zie
bijlage 21). Hij kan zich daarbij baseren op de jaarplannen van de (vak-)mentor, maar
het is natuurlijk ook erg leerrijk om ze zelfstandig te leren opmaken.
De student overlegt in het begin van de stage met de (vak-)mentor over dat ‘minijaarplan’:
• de student bespreekt waarmee rekening is gehouden bij de opmaak van het minijaarplan
• er wordt nagegaan in hoeverre de leerstof goed werd verdeeld over de
verschillende weken en indien nodig wordt dit aangepast.
De student noteert op het mini-jaarplan belangrijke vaststellingen, vb. als de lessen in
werkelijkheid te traag (te snel) zouden vorderen. De student zoekt best samen met de
(vak-)mentor naar oplossingen.
De student maakt dus voor iedere klas en voor ieder vak een goede agenda. Hij vult
daartoe op de mini-jaarplannen de data aan en bewaart deze in de stagemap.
12.3.2 Lesontwerpen
Ook (vak-)mentoren hebben op basis van een vaak jarenlange ervaring een manier
ontwikkeld om lesontwerpen te maken. Wanneer ze teleurgesteld zijn over de manier
waarop de student dat aanpakt, beïnvloedt dat vaak op negatieve wijze de
communicatie. De student overlegt daarom in het begin van de stage met de (vak-)
mentor over de manier waarop de lessen worden voorbereid en ontworpen. De student
brengt dit onderwerp zeker ook ter sprake bij de halftijdse evaluatie.
12.3.3 Evaluatiegegevens van de lessen en reflectie
De student verzamelt in de stagemap de evaluatiegegevens zoveel mogelijk per
onderwijsvak:
33

34
• het dagelijks lesrapport (zie bijlage 19): lesevaluaties door de (vak-)mentor
(indien dit schriftelijk is gebeurd) of verslagen van vakgebonden stagebezoeken
door de vakdocenten (minimum 20 lesrapporten);
• het halftijds reflectieverslag per vak ter voorbereiding van het halftijds overleg.
Dit bevat minimaal de positieve punten/gemaakte vorderingen en de werkpunten
voor de tweede helft van de stage;
• het stagerapport (eventueel per vak), opgemaakt door de stagebegeleider en de
mentoren ter gelegenheid van het halfweggesprek;
• een neerslag van het overleg tussen stagebegeleider, (vak-)mentor(en) en
student, opgemaakt door de stagebegeleider;
• een korte “eindreflectie” per vak, o.a. gebruik makend van een lijst met
basiscompetenties (zie stageleerlijn: bijlage 3). Daaraan voegt de student een
kort “algemeen gedeelte” toe, met eventueel algemene opmerkingen, een
samenvatting van de ervaringen en een beschrijving van de activiteiten die tijdens
de toetsperiode werden uitgevoerd.
12.4 Organisatiebetrokkenheid
[Dit deel van de ingroeistage is niet van toepassing voor studenten die een speciaal
traject doen (Erasmus, Noord Zuid, onderwijskunde, International Class)]
Studenten ontwikkelen hun betrokkenheid op organisatieniveau door in de loop van de
ingroeistage (minstens) zes/acht activiteiten uit te voeren (zie onderstaande lijst). Zij
kunnen in samenspraak met de (vak-)mentoren, de stagecoördinator en/of de directie
bepalen welke activiteiten ze uitvoeren. Zo kunnen ze ook een service bieden aan de
stageschool.
Enkele tips voor initiatieven:
• een bespreking maken van een schooldocument (bv. de informatiefolder met de
structuur van de school, het pedagogisch project, het reglement, de
voorzieningen, Europese projecten, de schoolwebsite, het taalbeleid, manieren om
intern informatie mee te delen): opvallende kenmerken, eventuele knelpunten.
(let op: geen herhaling van de opdracht voor agogische vaardigheden uit de
tweede opleidingsfase);
• een bespreking maken van een schooldocument i.v.m. de aanpak van
risicoleerlingen (bv. drugsbeleid, ADHD-aanpak, spijbelaanpak, pestactieplan,
afspraken over dyslexie, time-out en contracten);
• een beschrijving maken van het schoolbeleid in verband met diversiteit;
• een beschrijving maken van de organisatie van het aankomen van de leerlingen
op school ’s ochtends en het verlaten van de school ’s avonds;
• een goed voorbereid en gestructureerd gesprek voeren met een personeelslid met
specifieke taken en eventueel een halve dag met die persoon meelopen (bv.
directeur, adjunct-directeur, graadcoördinator, technisch adviseur,
systeembeheerder, ICT-coördinator, leerlingbegeleider, GON-begeleider,
aanvangsbegeleider, bibliothecaris, pastoraal medewerker, leraar leefsleutels,
klassenleraar, taakleraar of remedial teacher, veiligheidscoördinator, opvoeder,
CLB-afgevaardigde, milieucoördinator, preventieadviseur, coördinator voor de
ontvangst van nieuwe leraren, vertrouwensleraar…);
• een actieve inbreng hebben in een pedagogische studiedag, open dag,
schoolfeest, sportmiddag, excursie, middagactiviteit, bedrijfsbezoek, retraite,
bezinningsactiviteit, GIP, vakkenintegratie…;
• een bespreking maken van de inrichting en uitrusting van een werkplaats,
vaklokaal, bibliotheek, speelplaats, lerarenkamer…;
• een portret maken van één klas (begin van de stage) en haar leefwereld,
aangevuld met gegevens uit de begeleidende klassenraad en de klassenraad op
het einde van het trimester;
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

• een specifieke aanpak ontwikkelen voor een leerling met probleemgedrag
(observeren, analyseren, plannen, handelen, evalueren);
• een oudercontact voorbereiden (wat ga je zeggen over die leerling en hoe ga je
dat doen?), en actief meemaken;
• toezicht houden tijdens een invaluur (een zogenaamd ‘wachtuur’), tijdens de
avondstudie, in de eetzaal of de schoolkantine, op de speelplaats, bij de
schoolpoort, bij de fietsenstalling, tijdens de strafstudie en daar een verslag van
opstellen;
• het verslag opstellen van een vergadering van de vakwerkgroep en dat
verspreiden;
• een eigen presentatie houden (of een eigen bijdrage hebben) op een vergadering
van de vakwerkgroep;
• een verslag maken van een klassenraad, van de afspraken die er gemaakt
worden, en van de voorgangsbewaking.
• (eigen initiatieven) …
Belangrijke suggesties
De student is zelf verantwoordelijk voor het werken aan zijn “organisatiebetrokkenheid”.
De school geeft de student veel mogelijkheden. Het is zaak dat hij die mogelijkheden
benut, zodat hij tijdens de ingroeistage voldoende gebruik maakt van de geboden
leerkansen. Dat betekent o.m. dat de student goed moet weten wat hij wil doen, dat hij
actief op zoek gaat naar leerkansen, dat hij zijn werk goed roostert en dat hij het hele
proces goed regelt. De student kan het best in overleg met de (vak-)mentor een
planning opstellen.
Bij de planning van activiteiten gaat de student uit van een gemiddelde studielast van
een halve dag per week (die kan worden aangetoond in de agenda). Dat hoeft evenwel
geen vaste halve dag te zijn en het hoeft niet om vier aaneengesloten uren te gaan. We
rekenen op ongeveer vier uur per opdracht. Sommige opdrachten wegen vanzelfsprekend
veel lichter, andere vragen meer werk.
Het is zinvol om een aantal initiatieven aan elkaar te koppelen door uit te gaan van een
probleemsituatie (een leerling met problemen, de zorginitiatieven op school, wat zegt het
reglement, wat is er voordien gebeurd en welke initiatieven waren al eerder genomen,
kennismaking met CLB of met de leerlingbegeleider, participatie in een
informatiebijeenkomst over het probleem…).
De student draagt zorg voor een evenwichtige keuze. Hij valt mensen niet lastig, maar
participeert actief.
12.5 Beoordelingscriteria
Het cijfer voor stage wordt bepaald op basis van het behalen van de basiscompetenties
van de beginnende leraar, ondersteund door de stagerapporten, het stageportfolio per
onderwijsvak en de stagemap en bespreking van de activiteiten i.v.m.
organisatiebetrokkenheid.
De beoordelingscriteria voor de stagemap zijn:
• de map bevat op een geordende manier alle afgesproken documenten
• de map wordt op tijd ingediend
• het mini-jaarplan is ten laatste in de loop van de eerste week van de stage met de
(vak-)mentor besproken
• er zijn geen blijvende spanningen met de (vak-)mentor over de lesontwerpen
• de activiteiten i.v.m. de organisatiebetrokkenheid zijn kwaliteitsvol beschreven in
de agenda en dekken op een behoorlijke manier de te verwerven competenties
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
35

36
• de student slaagt erin om de uitgevoerde activiteiten diepgaand en vanuit een
coherente visie te bespreken met de stagebegeleider.
12.6 Contact met de mentor
De basisregels voor een goed contact met de mentor zijn dezelfde als in de andere
stages.
Maar er komen voor de ingroeistage een aantal nieuwe aandachtspunten bij:
• De student bespreekt met de mentor het uiteindelijke doel van de ingroeistage:
de student moet in staat zijn om op het einde van de stage zelfstandig voor de
klas te staan en moet daarom in samenspraak met de (vak-)mentor wegen
zoeken om daarnaar te groeien (zie ook hoofdstuk 7 van de brochure);
• De student gaat er niet van uit dat problemen vanzelf opgelost raken. Wanneer
tijdens de eerste week niet alles even gesmeerd loopt op het vlak van afspraken
of met de lespraktijk of wanneer er een misverstand dreigt te ontstaan, probeert
de student zo snel mogelijk (en constructief) te overleggen met de (vak-)mentor,
zodat het probleem niet escaleert. De student of de mentor kan ook contact
opnemen met de stagebegeleider van de KHBO;
• De student zoekt manieren om zich als stagiair ten dienste te stellen, om de
(vak-) mentor (of de school) te helpen. In een aantal gevallen kunnen studenten
daarvoor putten uit de opdrachten ‘organisatiebetrokkenheid’.
12.7 Eindevaluatie
Om een credit voor het opleidingsonderdeel Stage: secundair onderwijs 3 te kunnen
verwerven, moet de student aan alle activiteiten opgesomd in het programma van de
praktijkopleiding, geparticipeerd hebben.
Alle activiteiten voor het opleidingsonderdeel Stage: secundair onderwijs 3 moeten in een
zelfde academiejaar plaats vinden.
Voor het opleidingsonderdeel Stage: secundair onderwijs 3 is er slechts één examenkans
per academiejaar.
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

13 SPECIFIEKE INFORMATIE OVER DE BUSO- OF DE
ALTERNATIEVE STAGE IN DE DERDE
OPLEIDINGSFASE
13.1 Kernideeën van de stage
Tijdens de BuSO- of de alternatieve stage verkennen de studenten expliciet en gericht:
• het lesgeven aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
• het analyseren van een specifieke onderwijscontext
• hun eigen gevoeligheden tegenover deze leerlingen
• het formuleren wat voor hen aantrekkelijke kanten zijn aan deze onderwijscontext
13.2 Begeleiding
De begeleiding verschilt naargelang de aard van de stage.
13.2.1 BuSO-stage of alternatieve stage waarin zorg voor leerlingen centraal
staat
Voor deze stage is er:
• een opvolging door de docenten didactiek
• geen lesbezoek, maar wel een gesprek met de student (Hoe zit de organisatie op
de school in elkaar? Welke leerlingen lopen hier school? …) en met een of
meerdere (vak-)mentoren.
13.3 Alternatieve stage waarin het vak centraal staat: o.a.
volwassenenonderwijs, deeltijds kunstonderwijs…
Voor deze stage is er:
• een opvolging door de stagebegeleider;
• er is een lesbezoek, en/of een gesprek met de student (Hoe zit de organisatie op
school in elkaar? Welke leerlingen, studenten, cursisten lopen hier school?) en
met een of meerdere (vak-)mentoren;
• de vakdocenten kunnen eventueel de rol van de stagebegeleider overnemen.
13.4 De evaluatie
De evaluatie van de BuSO- of de alternatieve stage is:
80 % op basis van verslagen/commentaar van de (vak-)mentoren (of eigen lesbezoeken)
20 % op basis van gesprek met de student/reflectie.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
37

13.5 Enkele afspraken voor de BuSO- of de alternatieve stage
Sommige instellingen laten de studenten eerst een dag tot zelfs een week observeren.
Het is immers niet altijd eenvoudig om te beginnen lesgeven in een klas die de student
helemaal niet kent.
Tijdens zo’n observatieperiode observeert de student minstens een viertal uren per dag.
De student probeert om al tijdens de observatieperiode actief betrokken te worden bij de
didactische activiteiten (vb. door het begeleiden van een deelgroepje of van een
individuele leerling).
Tijdens de stage hebben de studenten normaal gezien een weekopdracht van 14 à 16
lesuren. Een aantal opdrachten kunnen niet zomaar in “uren” worden vertaald. We
vragen dan dat de stage minimum 2/3 van een voltijdse opdracht kan zijn.
De lessen/activiteiten in een BuSO school hoeven niet noodzakelijk in de eigen
vakgebieden van de student te vallen: studenten mogen alle onderwerpen geven die
onder de noemer algemene sociale vorming (ASV) vallen.
Het is voor de student belangrijk om vanaf de eerste dag actief betrokken te zijn bij het
schoolgebeuren. Hij neemt een geïnteresseerde, vragende houding aan. In sommige
instellingen verwacht men uitdrukkelijk dat de student zelf initiatief neemt.
De student respecteert de privacy van de school, van de personeelsleden en vooral van
de leerlingen. Informatie die studenten over de leerlingen vernemen (van henzelf, van de
begeleiders, uit een individueel dossier of uit het werk van de leerlingen zelf), houdt de
student altijd voor zichzelf! Dat is elementaire deontologie en een vorm van
beroepsgeheim.
Studenten richten zich voor wat de omgang met de leerlingen betreft naar de regels van
de instelling.
Voor deze stage houden studenten een normale stagemap bij met documenten,
lesmateriaal, de eindrapport(en) (zie bijlage 20) en het reflectieverslag. Het eigenlijke
reflectieverslag voor scholen waar zorg centraal staat, wordt vervangen door een
specifieke taak ‘keuzestage’ (zie verder).
Zoals tijdens alle stages is een goede communicatie met de (vak-)mentor(en) van groot
belang.
13.6 Leidraad bij het stagebezoek BuSO-stage of alternatieve
stage waar zorg centraal staat
De student stelt op een creatieve manier een ‘programma’ op, waarbij hij aan een ‘gastbuitenstaander’
demonstreert dat hij op een zinvolle manier stage loopt in het BuSO.
Mogelijke onderwerpen die de student bespreekt:
1 De instelling en haar speciale voorzieningen
o de algemene structuur van de instelling, MPI, internaat, semi-internaat
o type(s), opleidingsvorm(en) en studierichtingen
o personeel: personeelsomkadering, omschrijving van de taak van de leraar,
multidisciplinaire werking
o hoe zit het lessenrooster van de leerlingen in elkaar? Maakt de school een
onderscheid tussen vakgebieden?
38
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

o hoe worden de leerlingen gegroepeerd?
2 Een profiel van de leerlingen
o leeftijd
o eigen aard van de leerlingen
o toelatingsvoorwaarden
o toekomstmogelijkheden
3 Didactische aanpak
o specifieke aanpak
o werken leraren met een individueel handelingsplan?
o hoe worden eventuele gedragsmoeilijkheden aangepakt?
4 Het werk dat de student doet (of dat hij gaat doen)/Hoe vordert de opdracht
keuzestage?
o administratief (lesrooster, agenda …)
o materiaal dat daar werd gemaakt/gebruikt
o ervaringen in de gegeven lessen
5 Hoe kijkt de student tegen die stage aan?
o verwachtingen
o positieve/negatieve ervaringen
o opgedane inzichten
o leerpunten/aandachtspunten voor de volgende dagen
6 Een kort contact met een of meerdere (vak-)mentoren
13.7 Opdracht keuzestage (voor BuSO of stage waarin zorg
centraal staat)
De student moet in zijn opdracht bij de stage aangeven hoe men in een
specifieke onderwijscontext de aanpak afstemt op leerlingenkenmerken.
Als er iets is wat in de keuzestage opvalt, dan is het dat leraren hun leerlingen
aanvaarden. Eigenlijk is dit een basishouding die ook in het ‘gewone’ onderwijs
van belang is. Leraren gaan op zoek naar een aanpak die voor die specifieke
leerling adequaat is. Om dat te kunnen, hebben ze zicht nodig op de individuele
problematiek van de leerling en moeten ze verder - in team - creatief naar
oplossingen zoeken om de leerling maximaal te laten vorderen.
Hij moet verder op één pagina een goed geschreven portret maken van een
typische aanpak voor één specifieke leerling aan wie hij les heeft gegeven. De
gedetailleerde opdracht vindt hij terug op Toledo.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
39

40
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

14 VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER STAGE
14.1 Hoe legt de student contact met de (vak-)mentoren?
De student ontvangt van de stageschool de gegevens over de mentoren. Hierin wordt
duidelijk afgesproken op welke manier de student contact mag nemen: telefonisch of per
mail om de stageonderwerpen te ontvangen.
14.2 Wat als de student niet het gewenste aantal uren krijgt?
Elke student streeft er naar om het minimum aantal lessen te halen (zie hoofdstukken 8
tot 12). De student vraagt eventueel aan de (vak-)mentor in kwestie of hij het aantal uur
kan inhalen. De student legt het probleem ook aan de directeur of de stagecoördinator
van de school voor.
Indien er geen oplossing komt, neemt de student tijdig contact op met het
opleidingshoofd om te overleggen.
14.3 Wat moet de student doen als hij veel verschillende
(vak-)mentoren toegewezen krijgt?
In de aanvraagbrief dringen we er bij de scholen op aan dat studenten een beperkt
aantal (vak-)mentoren toegewezen krijgen (vb. één per vakgebied en per graad of
onderwijsvorm) en aan een beperkt aantal klassen les geven. Deze situatie sluit het best
aan bij de realiteit van het leraarschap. Zo kunnen studenten zich beter voorbereiden op
het klas houden: ze leren de leerlingen bij naam kennen, worden geconfronteerd met de
resultaten van hun lessen, spelen in op wat voorafging en wat volgt, leren de klas leiding
geven en orde houden. Tezelfdertijd kan de (vak-)mentor gemakkelijker afspraken met
de student maken, zijn evolutie op de voet volgen en bijsturen waar nodig.
Indien er per vak toch (veel) verschillende (vak-)mentoren toegewezen worden, kan de
student in de eerste plaats de directie er nog eens beleefd aan herinneren wat er in de
aanvraagbrief staat.
14.4 Welke afspraken zijn er i.v.m. de vakoverschrijdende
observatiestage BSO?
De student volgt een klas (niet vakgebonden) gedurende twee dagen (10 lesuren) (niet
vakgebonden). De student krijgt een specifieke opdracht voor deze stage van de docent
die verantwoordelijk is voor dit opleidingsonderdeel.
14.5 Kan de student zijn vakken wel geven in het BSO?
Voor Nederlands, Frans, wiskunde, technisch-technologische opvoeding en plastische
opvoeding moeten er een aantal lessen worden gegeven in het BSO. In welke mate dit
ook kan voor de andere onderwijsvakken, hangt af van de bestaande studierichtingen in
de stageschool.
Meestal hebben deze stagescholen naast B-stroom/BSO ook TSO-richtingen, waar een
aantal lesuren van de onderwijsvakken kunnen gegeven worden.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
41

14.6 Mag de student project algemene vakken (PAV) of
maatschappelijke vorming (MAVO) geven?
Studenten met onderwijsvakken aardrijkskunde of geschiedenis kunnen MAVO geven.
Daarnaast worden eventueel ook een aantal lesuren aardrijkskunde en/of geschiedenis in
het TSO gevraagd.
PAV wordt enkel nog gegeven door die studenten die PAV als opleidingsvak kiezen.
(behalve in de eerste opleidingsfase). Studenten PAV uit de tweede en derde
opleidingsfase geven geen MAVO (behalve als ze ook aardrijkskunde of geschiedenis als
opleidingsvak hebben).
14.7 Hoe komt de student aan voldoende lesuren economie,
biologie en fysica in het BSO?
Economie kan vervangen worden door bedrijfsbeheer. Ook toegepaste economie (diverse
benamingen) behoort tot de mogelijkheden.
Biologie en fysica zitten in een gezamenlijk pakket natuurwetenschappen. De student zal
daar wat flexibel moeten in zijn.
14.8 Wat zijn de mogelijke opdrachten van een student 3PKV
binnen een kunsteducatieve organisatie?
42
• Een stageperiode binnen een kunsteducatieve organisatie is voor een student PKV
een uitgelezen kans om een breed beeld te krijgen van het reilen en zeilen binnen
deze sector. Naast het educatieve aspect zijn er immers heel wat ondersteunende
processen die de dagelijkse werking van een educatieve dienst kleuren. Binnen
deze stage focust de student daarom niet uitsluitend op het educatieve luik van
de organisatie maar gaat een deel van de aandacht ook uit naar de aanpak op
vlak van communicatie en organisatie.
• Om de student op een vlotte manier te laten meedraaien in een organisatie en
hierbinnen ook effectieve leer- en te groeikansen te creëren is een duidelijk
omlijnde opdracht vastleggen een belangrijk vertrekpunt. In gesprek met de
student/opleiding kan zo een opdrachtomschrijving tot stand komen die naar een
evenwicht zoekt tussen de verwachtingen van de stageplaats enerzijds en
voldoende leerkansen biedt aan de student anderzijds. De opsomming van
mogelijke stagetaken hieronder vormt een inspiratielijst met voorbeelden van
opdrachten die mogelijkheden bieden tot het verwerven van competenties op vlak
van educatie, communicatie en organisatie.
• Educatie
• Communicatie
het begeleiden van workshops/ateliers/ … gericht naar verschillende
doelgroepen ( kinderen, jongeren, volwassenen en gezinnen)
meedenken over de didactische aanpak en inhoud van (nieuwe) workshops
vertalen van pedagogische doelstellingen naar concrete activiteiten
het opstellen en verspreiden van een promotiefolder voor het educatieve
activiteiten/evenementen
het maken van een persbericht / artikel
meedenken over de promotionele aanpak en mee instaan voor de uitvoering
ervan
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

• Organisatie
meedraaien in de dagelijkse werking van de organisatie
deelnemen aan teamvergaderingen, plannings- en evaluatievergaderingen en
diverse overlegmomenten
ondersteunen van technische, logistieke en administratieve taken
het (helpen) organiseren van workshops / themadagen / andere educatieve
activiteiten
14.9 Moet de student eerst een les observeren tijdens de
stage?
In de eerste opleidingsfase is een afzonderlijke observatiestage voorzien.
In de tweede opleidingsfase worden een of twee observatiedagen voorzien per stage. De
student kan ook observeren en lesgeven op eenzelfde dag. Op de stageaanvraag stellen
we ook voor dat elke stage zou beginnen met twee observatielessen per vak. Deze
luisterlessen zijn supplementair bij de gevraagde lesopdracht.
In de derde opleidingsfase zijn er geen extra observatiedagen gepland, maar er kan altijd
een observatieles gepland worden.
14.10 Wat is de rol van de (vak-)mentor?
De (vak-)mentor speelt in hoofdzaak een begeleidende rol. Iedere les zal hij door middel
van het lesrapport de stageles beoordelen en tips geven.
We dringen sterk aan op een mondelinge bespreking aan de hand van het lesrapport. Dit
is voor stagiairs heel leerrijk en motiverend.
Omdat de (vak-)mentor de verantwoordelijkheid draagt voor de leerlingen en de te
bereiken doelstellingen, heeft hij het recht eisen te stellen qua wenselijke methodiek,
timing, gebruik van didactisch materiaal, gebruik van het handboek en het bord, de
notities van de leerlingen… Binnen deze grenzen kan de stagiair zijn eigen weg gaan.
Wanneer het fout gaat in de les op het vlak van leerstof, methodiek, tucht... kan en mag
de (vak-)mentor zonder aarzelen ingrijpen door o.a.:
• een specifieke fout te laten corrigeren door de stagiair;
• de stagiair(e) discreet bij zich te roepen voor een mededeling over een
bordnotitie, over de te volgen werkwijze, het tempo van de les, de orde…;
• zelf een deel van de les over te nemen als het helemaal niet meer vlot;
• een ordeopmerking te geven aan de klas als de student nog in gebreke
blijft, nadat de student zelf de kans gekregen heeft om in te grijpen.
Als student is men te gast in de klas van de (vak-)mentor. De leerkans die wordt
geboden verdient appreciatie. Voor de (vak-)mentor betekent een stagiair meestal een
bijkomende belasting waarvoor hij niet wordt vergoed.
14.11 Kan de school een student vragen om aan andere
activiteiten deel te nemen?
Tijdens de stage mag een school van een stagiair alles vragen wat men normaal van
leraren verwacht. De opdracht voor studenten in de eerste opleidingsfase wordt best
beperkt tot enkele observatielessen en actieve lessen.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
43

Wel mag men een stagiair nog niet de volledige burgerlijke aansprakelijkheid laten
dragen: vb. het leiden van een excursie, het alleen begeleiden van leerlingen op straat...
Stagiairs nemen best een actieve, bereidwillige houding aan t.o.v. deze bijkomende
activiteiten. Dat zal uiteindelijk meer gewaardeerd worden dan een louter passieve,
afwachtende houding.
14.12 Mag een student een (vak-)mentor vervangen?
Dit is enkel mogelijk voor studenten die Stage secundair onderwijs 3 volgen, binnen de
stageperiode en altijd in overleg met het opleidingshoofd van de lerarenopleiding.
Een student die Stage: secundair onderwijs 2 volgt, mag de les van de (vak-)mentor
uitzonderlijk overnemen, als de school kan garanderen dat er iemand de les volgt.
14.13 Hoe moet de lesvoorbereiding eruitzien?
De studenten gebruiken steeds het algemeen lesvoorbereidingsmodel (met voorblad) (zie
bijlage 2).
De lessen moeten op basis van dit algemeen model en van de daarbij gegeven richtlijnen
voorbereid worden. Dit model dient wel aangevuld te worden met de structuren of de
lesfasen uit de methodiek van het betreffende vak. Studenten worden geacht een
verzorgde voorbereiding te presenteren. De pagina's moeten genummerd zijn.
De ervaring leert dat studenten speciale aandacht moeten besteden aan het bordplan en
aan wat de leerlingen zelf moeten noteren (leerlingennotities of syntheseblad). Veel
(vak-)mentoren vinden dit (terecht) heel belangrijk.
Studenten nemen bij de voorbereiding van de stage best niet teveel hooi op de vork wat
betreft het maken van didactisch materiaal en leerlingenblaadjes. Werken met een
realistische timing in functie van alle lessen die moeten gegeven worden is verstandig.
Studenten putten best eerst en vooral uit de mogelijkheden van het beschikbare
materiaal zoals het handboek. Het is wel cruciaal om voldoende documentatie en
achtergrondinformatie gericht door te nemen over de lesonderwerpen (mits gericht te
lezen).
14.14 Mag de (vak-)mentor vooraf de lesvoorbereiding vragen?
Studenten zetten best zelf de eerste stap en stellen de (vak-)mentor voor om de
lesvoorbereiding na te kijken. De (vak-)mentor blijft immers de verantwoordelijkheid
dragen over de leerresultaten van de leerlingen.
Studenten mogen er evenwel niet van uitgaan dat de (vak-)mentor hun voorbereiding
moet nazien. Een goede communicatie hieromtrent is belangrijk.
De student zorgt er wel voor dat de voorbereiding altijd beschikbaar is bij de uitvoering
van de les.
44
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

14.15 Wat moet de student doen bij het begin van zijn stage?
De eerste dag van de stage meldt de student zich aan op het onthaal of op het
secretariaat van de stageschool. Hij meldt zich tevens aan bij de directie (en
stagecoördinator of mentorcoach) en bedankt nog eens voor de mogelijkheid om stage te
lopen.
In enkele scholen is het niet vanzelfsprekend dat een student zomaar de lerarenkamer
binnenstapt. Studenten vragen waar zij tijdens hun springuren mogen werken of
vertoeven.
14.16 Mag de mentor tussenkomen of de les overnemen?
Loopt er iets fout in de les, dan weet de (vak-)mentor dat hij mag tussenkomen. De
student moet zich daardoor niet volledig uit het lood laten slaan. Loopt het volledig fout,
dan kan de (vak-)mentor overnemen. Hij kan ook voorstellen dat de student een
parallelles of een andere les van hem volgt als observatieles. Studenten kunnen dit enkel
weigeren als zij op hetzelfde uur zelf een stageles moeten geven.
14.17 Wat moet de student doen bij het begin van de les?
Bij het begin van de les stelt de student spontaan de lesvoorbereiding en de
evaluatiedocumenten ter beschikking van de (vak-)mentor en van de bezoekende
docent.
14.18 Wat moet de student doen op het einde van zijn stage?
De student zorgt ervoor dat hij over alle lesrapporten van de betrokken (vak-)mentoren
beschikt.
De student bedankt de (vak-)mentoren voor de begeleiding en de
directie/stagecoördinator voor de geboden kansen.
De student geeft alle ontleende materiaal in goede staat terug aan de (vak-)mentoren of
de bibliotheek.
Als de student nog een toets of een taak moet corrigeren, of een andere kopie beloofd
heeft aan de (vak-)mentor, moet hij dat zo vlug mogelijk in orde brengen.
14.19 Wat moet de student doen na zijn stage?
Uiterlijk drie dagen na de stage wordt een kopie van de lesrapporten in een plastiek
hoesje afgeleverd aan elke vakdocent (behalve van de ingroeistage). De student let erop
dat het hoofd goed ingevuld is. Als de kopieën enkelzijdig zijn, worden ze aan elkaar vast
geniet.
De originele lesrapporten blijven in de stagemap samen met de zelfreflectieopdrachten,
zodat de stagemap in orde is voor de volgende stageperiode of om af te leveren.
Rapporteringformulieren worden niet nagemaakt op de computer! De student mag er zelf
kopiëren voor gebruik tijdens de stage, maar in dit geval wel recto-verso.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
45

14.20 Welke verwachtingen hebben een school/(vak-)mentor
m.b.t. de houding en het optreden van een stagiair?
Zoals ook op het informatieformulier voor de (vak-)mentoren vermeld is, verwachten alle
betrokken partijen dat studenten met interesse en met inzet aan hun stage werken (ook
al loopt wellicht niet alles van een leien dakje).
Studenten nemen een actieve houding aan: tonen voldoende initiatief t.o.v. de
(vak-)mentoren, maar zijn niet te veeleisend, opdringerig of betweterig. Studenten
stellen zich diplomatisch op bij meningsverschillen. De student beseft dat de
(vak-)mentoren uiteindelijk zelf verantwoordelijk blijven voor de leerprestaties van hun
leerlingen. De mentoren hebben dus ook het recht om eisen te stellen qua wenselijke
methodiek, timing, gebruik van media, leerboek en bord en de notities van de leerlingen,
zelfs al wijkt dit af van wat de student leerde op de hogeschool.
De student houdt er ook rekening mee dat er in het statuut van de leraar secundair
onderwijs nog geen voorzieningen zijn opgenomen wat betreft stagebegeleiding. Het gaat
dus meestal om een supplementaire opdracht die al dan niet vrijwillig wordt opgenomen
en ook nergens gecompenseerd wordt, in bezoldiging, in lesuren of in nascholing.
De student let best van bij het begin op de tucht in de klas en streeft minstens naar een
zakelijke werksfeer. Als het niet zo goed lukt, kan de student verschillende concrete
vormen van aanpak uittesten.
14.21 Zijn er regels i.v.m. kledij en andere uiterlijke kenmerken?
De student draagt verzorgde kledij die niet in tegenspraak is met het schoolreglement. In
bepaalde scholen is men veel strenger: in hotelscholen of instituten voor voeding zijn
zeker geen jeans toegelaten. Studenten moeten zich houden aan de wensen en eisen van
de stageschool.
Studenten worden geacht met stijl op te treden t.o.v. leerlingen en personeel en
gebruiken een verzorgde taal. De student volgt het reglement of de gewoonten van de
school indien er moet opgetreden worden tegen bepaalde leerlingen (dat gebeurt best in
afspraak met de (vak-)mentor).
46
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

15 REFLECTIE
15.1 Wat is reflecteren?
Reflecteren heeft te maken met het nadenken over jezelf, over je handelen met als doel
te komen tot een ander en beter handelen. Korthagen (1992) omschrijft het als:
“Iemand reflecteert als hij/zij zijn/haar ervaringen en/of kennis probeert te
herstructureren.”
Reflecteren is het herinterpreteren van ervaringen om te komen tot een hoger niveau
van beroepsuitoefening. Door te reflecteren na iedere stageles, kan de student zijn
gedrag bijsturen en zo vorderen in goed lesgeven.
15.2 Hoe reflecteren?
Reflecteren over het eigen handelen betekent dat je terugblikt op praktijkervaringen; dat
je je bewust wordt van je eigen handelen, dat je de essentiële aspecten kan aanwijzen
en daarin een samenhang kan zoeken om tenslotte alternatieven te ontwikkelen. Je
selecteert daarna één van die alternatieven en probeert dat uit; op dat moment kan de
reflectiecyclus herhaald worden.
Dit proces wordt in het spiraalmodel van reflectie (naar Korthagen, 1982) voorgesteld:
Bewustwording van
essentiële aspecten
Kernvragen bij deze reflectiecyclus zijn:
Fase 1: Wat wilde ik bereiken, wat wilde ik uitproberen?
Fase 2: Wat gebeurde er concreet?
Fase 3: Wat is de samenhang tussen de antwoorden in fase 2?
Fase 4: Wat zou ik een volgende keer wel/niet doen?
Fase 5: Wat wil ik bereiken, wat wil ik uitproberen?
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
3
Alternatieven ontwikkelen
en daaruit kiezen
4
2
Terugblikken
5
1
Uitproberen
Handelen /
ervaring
47

15.3 Reflectieopdrachten in de eerste opleidingsfase
15.3.1 Reflectie na een stageles in een Brugse oefenschool
Voor studenten die het opleidingsonderdeel didactiek 1 volgen: zie didactiek 1.
Voor studenten die het opleidingsonderdeel didactiek 1 niet volgen: Na elke stageles
tijdens de stage in een Brugse oefenschool, wordt er van de student verwacht dat hij
reflecteert over zijn eigen handelen. Hij gebruikt daarbij de reflectiecyclus van Korthagen
om tot een goede reflectie te komen (zie hoofdstuk 15.2).
48
Fase 1 (handelen) (=fase 5 vorige cyclus)
• Wat wilde ik bereiken?
• Waar wilde ik op letten?
• Wat wilde ik proberen?
Fase 2 (terugblik)
Wat gebeurde er concreet?
Eigen perspectief
• Wat wilde ik?
• Wat deed ik?
• Wat dacht ik?
• Wat voelde ik?
Perspectief van de andere(n):
wat denk ik dat de andere(n)
• … wilden?
• … deden?
• … dachten?
• … voelden?
Fase 3 (bewustwording van de essentiële aspecten)
• Hoe hangen de antwoorden op de vorige vragen met elkaar
samen?
• Wat is daarbij de invloed van de context?
• Wat betekent dit nu voor mij?
• Wat is dus het probleem (of de positieve ontdekking)
Fase 4 (alternatieven)
• Welke alternatieven zie ik?
• Welke voor- en nadelen hebben die?
• Wat neem ik mij nu voor de volgende keer voor?
15.3.2 Reflectie na een stageles in een externe school
Na elke stageles tijdens de stage in een externe school, wordt er van de student
verwacht dat hij reflecteert over zijn eigen handelen. Elke student kiest vier lessen en
maakt hiervan een schriftelijk verslag (de student hoeft dus niet meer voor elke les een
verslag in te dienen).
15.3.3 Reflectieopdracht na stage: secundair onderwijs 1
Op het einde van het stagetraject van de eerste opleidingsfase (1 BASO) worden acht
gedragsindicatoren beoordeeld (zie stageleerlijn in bijlage). Elke student maakt een
reflectieverslag in functie van deze gedragsindicatoren.
De student bespreekt in een verslag elke gedragsindicator. Dat kan gebeuren aan de
hand van de volgende vragen:
• Heb je het gevoel dat je deze gedragsindicator verworven hebt/nageleefd hebt?
• Welke evolutie merkte je doorheen het eerste jaar m.b.t. deze gedragsindicator?
• Wat vond/vind je moeilijk aan deze gedragsindicator?
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

Studenten staven hun antwoorden zoveel mogelijk met concrete voorbeelden uit de
stage-ervaringen! Waar nodig maken studenten onderscheid tussen de beide
onderwijsvakken uit hun pakket.
De reflectieopdracht wordt in de stagemap bewaard.
15.4 Reflectieopdracht tweede opleidingsfase
15.4.1 POP & PAP
Op basis van de stageleerlijn ontwikkelt de student een persoonlijk ontwikkelingsplan
(POP): dit is een persoonlijk document waarop de student aanduidt in welke mate de
gedragsindicatoren uit de stageleerlijn verworven zijn. Dit resulteert in een aantal
kwaliteiten / vorderingen en werkpunten / aandachtspunten.
Nadien wordt de student begeleid om vanuit zijn POP een persoonlijk actieplan (PAP) te
maken (zie bijlage 22). Daarin worden de volgende stappen gezet:
• Selecteren
De student maakt een realistisch prioriteitenlijstje: hij weerhoudt daarbij zeker alle
indicatoren van de eerste opleidingsfase met een lage score en de indicatoren van de
tweede opleidingsfase met de minste score.
• Concretiseren
De student concretiseert de aangeduide indicatoren. Wat is precies het knelpunt?
• Actiepunten formuleren
De student formuleert gerichte maar realistische acties om de werkpunten aan te
pakken. Dat betekent voor studenten een hele wijziging in redeneren. In plaats van de
situatie (de stage) te ondergaan, wordt hen hier duidelijk gemaakt dat ze vaak erg
doelgericht werk kunnen maken van eigen geformuleerde actiepunten.
• Criteria bepalen
De student formuleert criteria, zodat het vooraf helder is wanneer de acties succesvol
zijn. Die criteria moeten meetbaar en haalbaar zijn.
Het is wenselijk dat de docenten op de hoogte zijn van de actiepunten van hun
studenten. Ze kunnen die ook bespreekbaar maken in een les.
De actiepunten worden opgevolgd in de eerste stage. In een vakgebonden
reflectieverslag gaat de student reflecteren over deze actiepunten, waarbij hij gebruik
maakt van de cyclus van Korthagen.
De vakdocenten bespreken individueel (of in groep) de verslagen en helpen de studenten
om hun persoonlijk actieplan op basis van de stage-ervaringen aan te passen.
Deze cirkel van actieplannen maken, uitvoeren, meten, reflecteren en bijsturen wordt
telkens naar aanleiding van de stage rondgemaakt.
15.4.2 Overzicht van te maken reflecties
• POP (persoonlijk ontwikkelingsplan) & PAP (persoonlijk actieplan) VOOR elke stage
• per les (na voorblad lesvoorbereiding)
• per periode, per vak: syntheseverslag
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
49

15.5 Reflectieopdracht derde opleidingsfase
15.5.1 POP & PAP
Via een reflectieopdracht in het begin van het academiejaar formuleert de student zijn
kwaliteiten/werkpunten. Door in die oefening de stageleerlijn als uitgangspunt te nemen,
krijgt hij ook zicht op de typische aandachtspunten voor derdejaarsstudenten: nl.
gerichtheid op (begeleiding van) leerlingen en op de organisatie. Op basis van de
stageleerlijn ontwikkelt de student een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP): dit is een
persoonlijk document waarop de student aanduidt in welke mate de gedragsindicatoren
uit de stageleerlijn verworven zijn. Dit resulteert in een aantal kwaliteiten/vorderingen en
werkpunten/aandachtspunten.
Nadien wordt de student begeleid om vanuit zijn POP een persoonlijk actieplan (PAP) te
maken (zie bijlage 22). Daarin worden de volgende stappen gezet:
• Selecteren
De student maakt een realistisch prioriteitenlijstje: hij weerhoudt daarbij zeker alle
indicatoren van de tweede opleidingsfase met een lage score en de indicatoren van de
derde opleidingsfase met de minste score.
• Concretiseren
De student concretiseert de aangeduide indicatoren. Wat is precies het knelpunt?
• Actiepunten formuleren
De student formuleert gerichte maar realistische acties om de werkpunten aan te
pakken. Dat betekent voor studenten een hele wijziging in redeneren. In plaats van de
situatie (de stage) te ondergaan, wordt hen hier duidelijk gemaakt dat ze vaak erg
doelgericht werk kunnen maken van eigen geformuleerde actiepunten.
• Criteria bepalen
De student formuleert criteria, zodanig dat hij vooraf helder zicht krijgt wanneer de
acties succesvol zijn. Die criteria moeten meetbaar en haalbaar zijn.
Een verschil met de opdracht tijdens de stage: secundair onderwijs 2 is dat de student
nu een vaste stagebegeleider heeft die hem los van het vak begeleidt. In gesprekken
voor en na de stage (en in het halfweggesprek tijdens de ingroeistage) neemt de
confrontatie tussen de beoogde stagedoelen en subjectieve onderwijstheorie van de
student een belangrijke plaats in de reflectie. De student bezorgt zijn persoonlijk
actieplan voor ieder gesprek aan de vaste stagebegeleider.
Deze cirkel van actieplannen maken, uitvoeren, meten, reflecteren en bijsturen wordt
telkens naar aanleiding van de stage rondgemaakt.
15.5.2 Lesreflectie
De student maakt een korte praktijkgerichte zelfreflectie na een les (één of twee lesuren)
of na een bijkomende activiteit. Van deze reflectie schrijft hij enkel de conclusies neer,
geordend rond de vragen:
• Wat moet ik een volgende keer vermijden?
• Wat kan ik een volgende keer weer doen?
• Welke suggesties, aanpassingen kan ik noteren voor het geval ik de les nog eens
moet geven?
Dit kan kort op de achterzijde van het voorblad van de lesvoorbereiding genoteerd
worden. Deze concrete terugblik is een belangrijk middel om zijn eigen leerproces te
50
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

evorderen. Op die manier verwerft hij ervaring. Volgens de basiscompetenties is de
reflectieve ingesteldheid en de zelfreflectie een vanzelfsprekendheid voor de ontwikkeling
van beroepsbekwaamheid (zie basiscompetentie 5.3 en attitude A3, A4).
15.5.3 Het syntheseverslag
De student maakt na de stage een syntheseverslag. Voor dit verslag maakt hij o.m.
gebruik van zijn zelfevaluaties, zijn eventuele persoonlijke notities, de gesprekken met
zijn (vak-)mentoren of stagebegeleiders en de checklist van de basiscompetenties voor
stage (stageleerlijn).
In het vakoverschrijdende gedeelte vermeldt de student: zijn algemene ervaringen
tijdens de stage, de eventuele problemen, nieuw ontdekte aspecten van het leraarsvak
en het leraar-zijn en aan welke basiscompetenties hij meent nog te moeten werken in de
toekomst.
In het vakgebonden gedeelte vermeldt de student: de aspecten waarin hij meent het
meest vorderingen gemaakt te hebben voor de verschillende vakken en specifieke
problemen en ervaringen.
Het syntheseverslag omvat twee tot drie pagina's (A4).
Het syntheseverslag komt in zijn geheel in de stagemap. Aan elke vakdocent geeft de
student echter het vakoverschrijdende en het vakgebonden gedeelte voor zijn vak,
onmiddellijk na de stage.
15.5.4 Overzicht van te maken reflecties
• POP (persoonlijk ontwikkelingsplan) & PAP (persoonlijk actieplan) voor elke stage
• lesreflectie
• syntheseverslag
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
51

52
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

16 DE EVALUATIE
16.1 Wat moet de student een bezoekende docent kunnen
voorleggen?
De student kan aan een bezoekende docent steeds de volgende documenten voorleggen:
• planning, agenda, evaluaties
• blanco dagelijks lesrapport
• lesvoorbereiding
16.2 Op basis van welke criteria wordt de student
geëvalueerd?
De eindbeoordeling van de stage is het resultaat van een evaluatie die vooral rekening
houdt met de evolutie doorheen de stage.
In de eerste en tweede opleidingsfase gaat de aandacht naar de competenties die in de
stageleerlijn bij de overeenkomstige fase als bereikt worden verondersteld. (volle
bolletjes)
In de derde opleidingsfase gaat de aandacht naar de mate waarin de basiscompetenties
van de beginnende leraar, gelinkt aan de stage, bereikt worden. Deze competenties zijn
dan ook de rubrieken die op het eindrapport terug te vinden zijn.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
53

54
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

17 STAGEREGLEMENT
17.1 Ziekte en afwezigheid
Wie tijdens een stageperiode afwezig is, om welke reden ook, moet stage inhalen.
Hoeveel stage ingehaald moet worden, wordt met het opleidingshoofd afgesproken.
Wie tijdens een stageperiode ziek wordt of plotseling verhinderd is stage te lopen, moet
de betrokken partijen daarvan zo vlug mogelijk op de hoogte stellen. Dit gebeurt bij
voorkeur nog de avond vóór en uiterlijk de ochtend van de stage, vóór de aanvang van
de school.
Men waarschuwt de hogeschool (uitsluitend telefonisch via 050 30 51 38), de
stageschool en bij voorkeur ook de stagementor en de bezoekende docent(en).
Wie wegens ziekte afwezig is, dient dit met een geldig doktersbewijs te staven.
Dit bewijs wordt, ook voor een afwezigheid van één dag, zo spoedig mogelijk op
het secretariaat afgegeven (of toegestuurd). Briefjes waarbij een arts verklaart
dat hij de student niet zelf heeft onderzocht of die worden afgeleverd na de
ziekteperiode zijn ongeldig.
Wie om een wettige reden, andere dan ziekte, afwezig zal zijn tijdens de stage, moet
daartoe toelating vragen aan het departementshoofd. Het departementshoofd levert
hiervoor een bewijs af dat de afwezigheid wettigt en dat moet worden voorgelegd aan de
stagementor en aan de directeur van de stageschool.
Een stageactiviteit waarbij een student onwettig afwezig was, kan niet ingehaald worden.
Dit betekent dus dat de student voor stage niet meer kan slagen in dat academiejaar.
17.2 Wijzigingen
Wanneer zich tijdens de stage wijzigingen in het stageschema (lessenrooster) voordoen,
waardoor een bezoek van de docent op dat moment niet opportuun is (repetitie,
schoolfeest,...), stelt men de bezoekende docent daarvan zo snel mogelijk op de hoogte.
Zo kan de docent hiermee rekening houden bij de planning van de stagebezoeken.
17.3 Voorwaarden keuze stageschool
• Studenten mogen geen stage lopen in een school waar familieleden tot in de
derde graad werken of waar eigen kinderen school lopen. Bij twijfel neemt men
best contact op met het opleidingshoofd.
• Studenten lopen in hun driejarige opleiding niet meer dan twee keer stage in
dezelfde stageschool.
Alle uitzonderingen die niet met voorgaande paragrafen te maken hebben, worden aan
het opleidingshoofd voorgelegd en met het departementshoofd besproken.
Bij problemen kan, in overleg met het opleidingshoofd en het departementshoofd,
besloten worden om de stage voortijdig te beëindigen.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
55

17.4 Schorsing van de stage
17.4.1 Tijdelijke schorsing van de stage
Stages en stagecontracten kunnen tijdelijk door het departementshoofd en het
opleidingshoofd als beperkte examencommissie worden geschorst op vraag van de
stageschool of op aangeven van het opleidingshoofd als:
• te laat of geen contact wordt opgenomen met de stageschool of de stagementoren
• er sprake is van manifest onbeleefd of brutaal gedrag;
• de student kledij en/of uiterlijk niet verzorgt;
(eerste opleidingsfase)
• de lesvoorbereiding niet op het afgesproken moment wordt ingeleverd;
• de lesvoorbereiding of de correctie ervan verwaarloosd wordt;
• de student weigert samen te werken met medestudenten die dezelfde les moeten
geven;
(tweede en derde opleidingsfase)
• de lesvoorbereiding niet op vraag van de mentor wordt ingeleverd;
• de lesvoorbereiding of de correctie ervan wordt verwaarloosd;
• de stagelessen onvoldoende voorbereid zijn voor een langere periode
• de student herhaaldelijk te laat komt, afwezig is zonder vooraf te verwittigen;…
Een stageactiviteit waarvoor de student tijdelijk wordt geschorst, kan niet worden
ingehaald. De beoordeling van de stage zal gebeuren op basis van de wel uitgevoerde
stageactiviteiten, rekening houdend met een negatieve beoordeling voor
beroepshouding. Het wegvallen van stageactiviteiten als gevolg van een tijdelijke
schorsing kan ook het wegvallen van bezoeken door een docent van de hogeschool
impliceren.
17.4.2 Definitieve schorsing van de stage
Het departementshoofd en het opleidingshoofd kunnen, als beperkte examencommissie,
beslissen tot een definitieve schorsing van de stage bij duurzame herhaling van de
redenen die leiden tot een tijdelijke schorsing of bij grensoverschrijdend gedrag.
17.4.3 Tuchtmaatregelen
Een tijdelijke of definitieve schorsing kan bij ernstige feiten aanleiding geven tot het
opstarten van een tuchtprocedure overeenkomstig het Onderwijs- en examenreglement
van de KHBO.
56
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

18 MEDISCH ONDERZOEK, ZWANGERSCHAP EN
STAGE
18.1 Medisch onderzoek en stage
De Federale wetgeving bepaalt dat in sommige gevallen stages enkel mogelijk zijn na
een medisch onderzoek en eventueel bepaalde inentingen. Het gaat dan telkens om
onderzoeken die ook verplicht zijn voor elke werknemer die in die instelling/school in
dienst wordt genomen. In de opleidingen gezondheidszorg moeten alle studenten aan
zo’n onderzoek deelnemen. In de lerarenopleidingen komt dat slechts in een zeer beperkt
aantal gevallen voor: met name vooral voor stages in sommige scholen voor
buitengewoon onderwijs en in ziekenhuisscholen.
Om te bewijzen dat je in deze speciale gevallen het verplichte medisch onderzoek hebt
doorlopen, ontvang je een Formulier voor de GezondheidsBeOordeling (GBO). Dat
formulier kan je enkel krijgen na een gezondheidsbeoordeling die uitgevoerd wordt door
PROVIKMO, de externe dienst voor preventie en bescherming van de KHBO, en dus NIET
via de huisarts.
Dit onderzoek en eventueel noodzakelijke inentingen zijn uiteindelijk gratis (het Fonds
voor de Beroepsziekten draagt de kosten), maar je moet de kosten wel vooraf betalen.
Je wordt nadien terugbetaald.
Praktisch verloop van de procedure
Er zijn vier data waarop we dit medisch onderzoek in samenwerking met de
Arbeidsgeneeskundige Dienst van de KHBO organiseren: 28 september 2011, 12 oktober
2011, 19 oktober 2011 en 26 oktober 2011. Deze onderzoeken hebben plaats in lokaal
B003 op de campus.
Omdat er voor de stages in het buitengewoon onderwijs (zowel in het eerste als het
tweede semester) een contactdag is op 24 oktober 2011 en we op die dag ook een
bijna volledig overzicht hebben van welke studenten in scholen die een medisch
onderzoek vragen stage zullen lopen, organiseren we voor de lerarenopleiding het
onderzoek zoveel mogelijk op 26 oktober 2011. Ook op 19 oktober 2011 is er een
mogelijkheid voor wie al vroeger weet of een onderzoek nodig is.
De gezondheidsbeoordeling omvat het preventief medisch onderzoek door de
preventieadviseur-arbeidsgeneesheer van PROVIKMO en de controle op vaccinatiestatus
in functie van de aard van de werkpost en de risicofactoren.
Om een afspraak te maken voor dit verplicht medisch onderzoek moet je jezelf
elektronisch registreren op de site van PROVIKMO (zie verder). Je bent zelf
verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat je onderzoeksmoment vóór de
aanvang van je eerste stage gepland is!
Het is de bedoeling dat, wanneer je je aanbiedt op dit PROVIKMO-onderzoek, je een
geldig en recent bewijs van antistoffen Hepatitis B kan voorleggen. Hiervoor moet je,
voorafgaand aan dit PROVIKMO-onderzoek, langsgaan bij de huisarts die via een
bloedafname de antistoffentiter Hepatitis B kan (laten) bepalen.
In geval van voldoende antistoffen ben je ook ‘voldoende beschermd’ om op stage te
gaan en zal PROVIKMO je een gunstig formulier GBO bezorgen.
In geval van onvoldoende antistoffen zal PROVIKMO je een formulier GBO bezorgen
met de opmerking dat je nog gevaccineerd moet worden zodat je eveneens
‘voldoende beschermd’ bent om de stage aan te vangen! De nodige vaccins worden
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
57

58
toegediend door de huisarts. De kosten verbonden aan de aankoop van die vaccins
(bij de apotheek) kan je terugbetaald krijgen door het Fonds voor de Beroepsziekten
(FBZ). Hiervoor moet je eerst een aanvraag tot terugbetaling indienen bij het FBZ, en
dit wel volgens een voorgeschreven procedure.
In geval van onvoldoende antistoffen wordt, tijdens het onderzoeksmoment bij
PROVIKMO, de vaccinatie en terugbetalingsprocedure opgestart door PROVIKMO:
1. PROVIKMO bezorgt je de nodige formulieren (511N en 513N) om terugbetaling
van de nodige vaccins aan te vragen bij het Fonds voor Beroepsziekten. Deze
formulieren, die je als aanvrager volledig invult en ondertekent, stuurt PROVIKMO
op naar het FBZ.
2. PROVIKMO geeft je een verwijsbrief (voor de nodige vaccins) waarmee je naar de
huisarts gaat.
3. De huisarts bezorgt je een voorschrift voor deze vaccins (TWINRIX®) waarmee je
naar de apotheek gaat. De betalingsbewijzen van de apotheek hou je zorgvuldig
bij!
4. De huisarts dient de vaccins toe en bezorgt je een vaccinatiebewijs. Eén kopie van
het vaccinatiebewijs voeg je bij jouw formulier GBO én één kopie stuur je op naar
PROVIKMO, t.a.v. Mevr M. Wallyn, Dirk Martensstraat 26, 8200 BRUGGE.
5. De goedkeuring van jouw aanvraag tot terugbetaling wordt door FBZ per post
opgestuurd, ongeveer 1 maand na aanvraag.
De goedkeuring bestaat uit:
de eigenlijke beslissingsbrief,
uitleg over de manier waarop de effectieve terugbetaling kan verkregen
worden,
het nodige aantal voorschriftenformulieren, nl. Voorschriftenformulier voor
toegekende verstrekkingen voorzien in de specifieke nomenclatuur, om de
effectieve terugbetaling bij het Fonds aan te vragen.
6. De voorschriftenformulieren moet je laten invullen door zowel de huisarts, die het
vaccin heeft voorgeschreven (en toegediend), als door de apotheker die het
vaccin verkocht heeft. In de kolom Bedrag van de persoonlijke tussenkomst moet
de apotheker de prijs van het product invullen (er mag slechts 1 product per
formulier ingevuld worden.)
7. Deze, correct en volledig ingevulde, formulieren stuur je terug naar het Fonds
voor de Beroepsziekten, Sterrenkundelaan 1, 1210 BRUSSEL
8. Na ongeveer twee maanden zal het FBZ het verschuldigde bedrag betalen per
postassignatie.
Registratie voor het onderzoek bij PROVIKMO
De registratie voor het VERPLICHT medisch onderzoek bij PROVIKMO moet als volgt
gebeuren:
1. Surf naar www.provikmo.be.
2. Klik links onder E-Webtools op stagiairs.
3. Klik om de toepassing te starten.
4. Registreer je en log in door je persoonlijke gegevens en het schooltoken
‘opleiding’ in te vullen.
5. Reserveer je afspraak. De mogelijke onderzoeksmomenten zijn:
• woensdagnamiddag 19/10/2011
• woensdagnamiddag 26/10/2011
Let op: je kan maar vanaf 30 dagen vóór het medisch onderzoek inschrijven.
Inschrijven op de dag van het medisch onderzoek is niet meer mogelijk.
6. Lees aandachtig de akkoordverklaring en klik onderaan.
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

7. Vul op alle tabbladen de gevraagde gegevens zeer nauwkeurig in.
8. Je ontvangt een bevestigingsmail met het door jou gekozen onderzoeksmoment.
Op het onderzoeksmoment, dat doorgaat in het onderzoekslokaal B003 van de campus
Brugge, breng je zeker mee:
- de bevestigingsmail;
- je SIS-kaart;
- je vaccinatiekaartje met overzicht van ALLE reeds gekregen vaccins (eventueel
vooraf opvragen bij je huisarts):
- de antistoffenbepaling over hepatitis B (dit moet je enkele dagen vooraf door je
huisarts laten uitvoeren).
Na het onderzoek ontvang je een formulier voor de gezondheidsbeoordeling
(GBO) dat geldig blijft voor de duur van de opleiding en dat je steeds dient voor
te leggen op elke plaats waar je stage(s) verricht en men ernaar vraagt.
Wat bij problemen?
Als er echt een datumprobleem is waardoor je niet op de aangeduide uren aanwezig kan
zijn, neem je contact op met Mevrouw Croubels (leen.croubels@khbo.be) (lokaal B006 op
Campus Brugge). Zij kan dan in uitzonderlijke gevallen individuele afspraken regelen
(deze gaan dan meestal wel door buiten de campus).
Denk erom: in het beperkte aantal gevallen is dit medisch onderzoek ook voor
stagiairs van de lerarenopleiding verplicht!
18.2 Zwangerschap en stage
Als je zwanger bent mag je nooit stage lopen in een kleuterklas (ook zwangere
kleuterleidsters moeten vervroegd onmiddellijk hun onderwijsactiviteiten staken). Dat
heeft alles te maken met veiligheidsrisico’s bij het contact met nog niet volledig zindelijke
peuters/kleuters.
Dezelfde regel geldt ook in een aantal scholen voor buitengewoon onderwijs (inbegrepen
de ziekenhuisscholen).
In sommige gevallen kan je dan nog wel stage lopen op een school, maar in elk geval
niet meer in een klas bij de peuters/kleuters.
Als je zwanger bent, neem dat onmiddellijk contact op met je opleidingshoofd om te
bespreken welke gevolgen dit heeft voor je studietraject en je stages. We zoeken samen
naar een oplossing.
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
59

60
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

20 BIJLAGEN
Algemene documenten
Bijlage 1 Samenwerkingsovereenkomst
Bijlage 2 Voorblad van een lesontwerp
Bijlage 3 Stageleerlijn
Documenten stage: secundair onderwijs 1
Bijlage 4 Toestemmingsformulier externe stage
Bijlage 5 Stagerooster (observatiestage en actieve stage)
Bijlage 6 Evaluatieformulier en lesrapport 1 BASO voor interne stage
Bijlage 7 Evaluatieformulier en lesrapport 1 BASO voor externe stage
Bijlage 8 Checklist van de stagemap (tussentijds)
Bijlage 9 Checklist van de stagemap (eindevaluatie)
Documenten stage: secundair onderwijs 2
Bijlage 10 Toestemmingsformulier stage: secundair onderwijs 2
Bijlage 11 Stagerooster (observatiestage en actieve stage)
Bijlage 12 Evaluatieformulier en lesrapport stage: secundair onderwijs 2
Bijlage 13 Checklist stagemap tussentijdse evaluatie
Bijlage 14 Checklist stagemap eindevaluatie
Bijlage 15 PAP (persoonlijk actieplan)
Documenten stage: secundair onderwijs 3
Bijlage 16 Toestemmingsformulier stage: secundair onderwijs 3
Bijlage 17 Stagerooster
Bijlage 18 Documenten bij de lesvoorbereiding: richtlijnen voor studenten
Bijlage 19 Dagelijks lesrapport 3 BASO
Bijlage 20 Eindrapport
Bijlage 21 Agenda geïntegreerd in de jaarplanning
Bijlage 22 PAP (persoonlijk actie plan)
Praktijkgids 2011-2012 – Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
61

62
Katholieke Hogeschool Brugge – Oostende

KHBO Departement Lerarenopleiding
Xaverianenstraat 10 - 8200 Brugge (Sint-Michiels)
Tel: 050 30 51 00 – Fax: 050 30 51 01 – www.khbo.be
Tussen
RAAMOVEREENKOMST 2011 - 2012
Preservicetraining (stage)
Geïntegreerde Lerarenopleiding
Professionele Bachelor in het onderwijs: Secundair Onderwijs
De opleidingsinstelling
Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende (103762)
Bijlage 2
Departement Lerarenopleiding ........................................................................
Xaverianenstraat 10.......................................................................................
8200 Brugge (Sint-Michiels) ............................................................................
vertegenwoordigd door
Johan L.Vanderhoeven ...................................................................................
Departementshoofd .......................................................................................
hiertoe voldoende gemachtigd, hierna genoemd de opleidingsinstelling,
en de instelling (naam) .................................................................................
(adres) .........................................................................................................
(instellingsnummer(s)) ...................................................................................
vertegenwoordigd door
(naam).........................................................................................................
(functie) .......................................................................................................
hierna genoemd de stageplaats,
wordt overeengekomen wat volgt:

Artikel 1 Opzet en stageperiode
§1 De stageplaats verbindt zich ertoe een aantal stagiairs op te nemen om een
verplichte stage te lopen in het kader van het opleidingsprogramma van de
geïntegreerde lerarenopleiding zoals bedoeld in artikel 12quater §2 van het
decreet van 2 maart 1999 tot regeling van een aantal aangelegenheden van het
volwassenenonderwijs, zoals gewijzigd, en de artikelen 55quinquies §2 en
55octies §6 van het decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van
het hoger onderwijs in Vlaanderen, zoals gewijzigd.
§2 De opleidingsinstelling verbindt zich ertoe de stagiair een verklaring te laten
ondertekenen waarin deze verklaart op de hoogte te zijn van de inhoud van deze
overeenkomst, ermee akkoord te gaan en de bepalingen ervan te allen tijde te
zullen naleven. Anderzijds heeft de stagiair het recht om zich te beroepen op alle
hem/haar in deze overeenkomst toegekende rechten.
§3 De stagiair volbrengt deze stage als student van de opleidingsinstelling en kan in
geen enkel verband worden beschouwd als werknemer in dienstverband van de
stageplaats.
§4 Het aantal stagiairs op te nemen door de stageplaats wordt bepaald in overleg
tussen de opleidinginstelling en de stageplaats.
§5 Het bestaan van deze overeenkomst sluit niet uit dat partijen met derden
overeenkomsten afsluiten en kan dus niet als een exclusiviteitsovereenkomst
worden beschouwd
Artikel 2 Stagevergoeding
De stagiair ontvangt geen bezoldiging of vergoeding voor de opdrachten verricht in het
kader van de preservicetraining.
Artikel 3 Rol van de stagecoördinator, -begeleider en mentor
§ 1 De opleidingsinstelling stelt voor de stage één of meerdere stagecoördinatoren
aan, zijnde
mevrouw Griet Grymonpon,
opleidingshoofd leraar secundair onderwijs (griet.grymonpon@khbo.be).
Onder verantwoordelijkheid van het opleidingshoofd kan een deel van de stageorganisatie
worden toegewezen aan een vakdocent. Voor stageactiviteiten in
Brugse oefenscholen is dit Marie-Jeanne Aspeele (mariejeanne.aspeele@khbo.be).
In onderling overleg met de opleidingsinstelling stelt de stageplaats per stagiair
één of meerdere leraars aan als mentor en/of klas- of vakmentor.
§ 2 Voor alle besprekingen en problemen aangaande de stage wendt de stagiair zich
tot de stagecoördinator of –begeleider van de opleidingsinstelling of tot de mentor
van de stageplaats.
§ 3 De mentor en de stagiair regelen in onderling overleg waar, wanneer en hoe de
onderdelen van de stage, opgelegd door de opleidinginstelling worden uitgevoerd.
De stage kan pas worden aangevat na goedkeuring van het overzicht van de
stageactiviteiten door de stagecoördinator of -begeleider.
Raamovereenkomst - Preservicetraining - Lerarenopleiding
2/4

§ 4 De stagecoördinator of -begeleider, de mentor en de stagiair maken onderling de
nodige afspraken voor de bespreking en de evaluatie van de stage. De
opleidingsinstelling is eindverantwoordelijke voor de beoordeling van de stagiair.
Hierbij wordt rekening gehouden met het beoordelingsadvies van de stageplaats.
Artikel 4 Verplichtingen van de opleidingsinstelling
§1 De stageplaats krijgt van de opleidingsinstelling tijdig informatie over het opzet en
de organisatie van de stage, evenals over de verwachte competenties die de
stagiair moet nastreven.
§2 De opleidingsinstelling eerbiedigt het opvoedingsproject en de belangen van de
stageplaats.
§3 Gedurende de uitvoering van deze stageovereenkomst blijft de stagiair verzekerd
door de opleidingsinstelling als volgt:
- tegen lichamelijke ongevallen zowel tijdens de stage als op de weg van en naar
de stageplaats, volgens de waarborgen opgenomen in de polis 705017693
onderschreven bij AXA
- in geval van burgerlijke aansprakelijkheid tijdens de stageactiviteiten bij
MUTUELLE SAINT-CHRISTOPHE ASSURANCES onder de polis 0004611500398.
§4 De opleidingsinstelling bewaart met het oog op wettelijke controle het dossier van
de stagiair op een centrale plaats.
Dit is KHBO Campus Brugge Xaverianenstraat 10 8200 Brugge (Sint-Michiels).
Artikel 5 Verplichtingen van de stageplaats
§1 Voor de aanvang van de stage informeert de stageplaats de stagiair over het
opvoedingsproject en het instellingsreglement van de stageplaats.
§ 2 De stageplaats eerbiedigt het pedagogisch project en de belangen van de
opleidingsinstelling.
§3 De stageplaats bezorgt aan de opleidingsinstelling een evaluatie over de stagiair
zoals voorgeschreven door de opleidingsinstelling.
§4 De stageplaats past de bepalingen van de Welzijnswet van 4 augustus 1996 en in
het bijzonder het KB van 21 september 2004 toe. De stageplaats stelt de
opleidingsinstelling en de stagiair in kennis van de resultaten van de risicoanalyse
door het invullen van werkpostfiche en deelt eveneens de gegevens mee van de
preventieadviseur-arbeidsgeneesheer die aan de stageplaats verbonden is. Indien
uit deze analyse blijkt dat er een gezondheidstoezicht noodzakelijk is, geeft de
stageplaats aan de opleidingsinstelling expliciet de opdracht dit
gezondheidstoezicht te laten uitvoeren door de preventiedienst waarbij de
opleidingsinstelling aangesloten is. Het formulier voor de gezondheidsbeoordeling
wordt overhandigd aan de stageplaats.
§3 Elk ongeval tijdens de stage of op weg van en naar de stageplaats moet
onmiddellijk gemeld worden aan de opleidingsinstelling.
Raamovereenkomst - Preservicetraining - Lerarenopleiding
3/4

Artikel 6 Verwachtingen van de stagiair
§1 De stagiair eerbiedigt het opvoedingsproject, het instellingsreglement en de
belangen van de stageplaats.
§2 De stagiair leeft de voorschriften na inzake veiligheid, hygiëne en gezondheid,
zoals bepaald in de Welzijnswet en de uitvoeringsbesluiten, alsook de reglementen
inzake arbeidsorganisatie, lokalen en leerlingen. De bedoelde voorschriften
worden voor de aanvang van de stage door de stageplaats aan de stagiair
bekendgemaakt.
§3 De stagiair verbindt zich ertoe aanwezig te zijn bij elke geplande stageactiviteit in
de stageplaats. In geval van gewettigde afwezigheid, of bij het hernemen van de
stage na een periode van afwezigheid, verwittigt de stagiair vooraf de
stagecoördinator of -begeleider van de opleidingsinstelling en de mentor van de
stageplaats.
§4 De stagiair draagt zorg voor alle zaken en materialen die de stageplaats hem/haar
in het kader van de stage ter beschikking stelt.
§5 De stagiair is gebonden aan geheimhouding van alles wat hij/zij vertrouwelijk
tijdens de stage te kennen heeft gekregen en alles waarvan hij het vertrouwelijke
karakter moet begrijpen.
§6 Elk ongeval tijdens de stage of op weg van en naar de stageplaats moet
onmiddellijk gemeld worden aan de opleidingsinstelling.
§7 Op vraag van de stageplaats en in overleg met de stagecoördinator of -begeleider
mag de stagiair stageactiviteiten uitvoeren die niet zijn opgenomen in het
overzicht van deze stageactiviteiten.
Artikel 7 Betwistingen
§1 De eindverantwoordelijkheid voor de stage van de stagiair ligt bij de
opleidingsinstelling. Indien de stageplaats of de stagiair de verplichtingen van
deze overeenkomst niet naleven, zal de andere partij de stagecoördinator of -
begeleider hiervan op de hoogte brengen.
§2 Bij betwistingen wordt getracht in onderling overleg tot een oplossing te komen.
Als dit niet lukt, stellen de drie partijen in onderling overleg een extern
bemiddelaar aan.
Artikel 8 Einde van de overeenkomst
§ 1 Deze overeenkomst wordt afgesloten voor de duur van één of meerdere
academiejaren en kan niet stilzwijgend worden verlengd. Zij kan worden
opgezegd door één van de partijen uiterlijk drie maanden voor het einde van de
overeenkomst.
§ 2 Noch de opleidingsinstelling, noch de stageplaats, noch de leraar in opleiding kan
de stage zonder overleg eenzijdig voortijdig afbreken.
Raamovereenkomst - Preservicetraining - Lerarenopleiding
4/4

In twee exemplaren opgemaakt te Brugge op 1 september 2011, waarbij elke partij
verklaart een afschrift te hebben ontvangen.
Voor de stageplaats, Voor de opleidingsinstelling,
Johan L.Vanderhoeven
(Naam en handtekening) Departementshoofd
BIJLAGEN
De lijsten van de stagiairs per stageperiode, de praktijkgidsen, de risico-analyses en de
werkpostfiches indien van toepassing, maken integraal deel uit van deze overeenkomst.
Raamovereenkomst - Preservicetraining - Lerarenopleiding
5/4

Naam:
LESONTWERP (voorblad)
Datum: Vakmentor S.O:
Stageschool: Vak:
Lesonderwerp:
1 MEDIA EN BRONNEN
2 BEGINSITUATIE
3 DOELSTELLINGEN
3.1 Verwijzing naar het leerplan:
3.2 Leerdoelen:
3.3 Vakoverschrijdende eindterm(en):
4 BORDPLAN: zie bijlage
Bijlage 2
Klas en lokaal: aantal lln:

Leeg vakje Er worden nog geen verwachtingen gesteld t.o.v. de student.
○ De stagiair doet een poging tot…
● De vereiste stageverwachting is bereikt.
DE LERAAR ALS BEGELEIDER VAN LEER-EN ONTWIKKELINGSPROCESSEN
De stagiair stage 1 stage 2 stage 3
1 Doelgerichtheid kiest voor een les doelstellingen rekening houdend met het leerplan. ○ ● ●
kiest een passende werkvorm. ○ ● ●
bereikt de vastgestelde doelen. ○ ● ●
kiest doelstellingen op langere termijn / voor grotere gehelen. ●
2 Methodische
uitvoering
3 Gebruik van
leermiddelen
4 Communicatie met
leerlingen
5 Evaluatie
Stageleerlijn BASO Bijlage 3
voert de gekozen werkvorm efficiënt uit. ○ ● ●
benut in zijn interactie met de leerlingen de kennis en ervaring die de leerlingen vroeger of
elders hebben opgedaan.
○ ● ●
reageert op een gepaste manier op vragen en fouten van leerlingen. ○ ●
biedt de leerlingen zinvolle kansen om actief te zijn. ○ ●
schrijft verzorgd op bord. ○ ● ●
gebruikt een gestructureerd bordplan. ○ ● ●
ondersteunt de les op het juiste moment met visueel/auditief/ ICT materiaal. ○ ● ●
gebruikt adequaat bestaande leermiddelen (leerboek, transparanten, werkblaadjes, …).
○ ● ●
ontwikkelt zelf aangepaste leermiddelen indien nodig. ○ ●
hanteert een verzorgde en adequate schrijf- en spreektaal. ● ● ●
communiceert vlot met de leerlingen. ● ● ●
spreekt voldoende luid en duidelijk. ○ ● ●
werkt een gepaste evaluatievorm uit. ○ ●
doet op basis van evaluatie en toetsing betrouwbare uitspraken over de kennis en
vaardigheden van de leerlingen.
○ ●
geeft opbouwende commentaar op het werk van de leerlingen en op de manier waarop ze
werken.
○ ●
DE LERAAR ALS OPVOEDER
De stagiair stage 1 stage 2 stage 3
6 Leerlingbetrokkenheid gaat op een respectvolle manier met de leerlingen om. ● ● ●
betrekt zoveel mogelijk leerlingen in de les. ○ ● ●
sluit aan bij de leefwereld van de leerlingen. ○ ●
spoort leerlingen aan om verzorgd en duidelijk te spreken. ○ ●
gaat gepast om met specifieke zorgvragen van leerlingen. ○ ●
DE LERAAR ALS INHOUDELIJK EXPERT
De stagiair stage 1 stage 2 stage 3
7 Beheersing kennis en beheerst de kennisinhouden en vaardigheden die relevant zijn voor de les. ● ● ●
vaardigheden
gebruikt vakterminologie correct. ○ ● ●
beschikt over een ruime achtergrondkennis. ○ ●

Leeg vakje Er worden nog geen verwachtingen gesteld t.o.v. de student.
○ De stagiair doet een poging tot…
● De vereiste stageverwachting is bereikt.
DE LERAAR ALS ORGANISATOR
De stagiair stage 1 stage 2 stage 3
8 Inzet en
verantwoordelijk-
komt afspraken en regels na en gaat respectvol om met de personeelsleden op de
stageschool.
● ● ●
heidszin
heeft de lesvoorbereiding grondig uitgewerkt. ● ● ●
participeert actief in het klas- en schoolgebeuren. ●
is in orde met de vereiste administratie ● ● ●
9 Timemanagement maakt een lesvoorbereiding met een realistische tijdsinschatting. ○ ●
past de les aan in functie van de nog resterende tijd. ○ ●
werkt met een tijdsplanning over verschillende weken. ●
10 Klasmanagement geeft leiding aan de klas. ● ● ●
staat enthousiast voor de klas. ○ ● ●
heeft aandacht voor veiligheid en hygiëne. ○ ● ●
biedt organisatievormen, leermiddelen en leermaterialen aan die leerdoelen en
leeractiviteiten ondersteunen.
○ ● ●
pakt storend gedrag van leerlingen efficiënt aan. ○ ●
DE LERAAR ALS INNOVATOR - ONDERZOEKER
De stagiair stage 1 stage 2 stage 3
11 Reflectie benoemt sterke en zwakke punten uit de lessen. ○ ● ●
formuleert constructieve oplossingen voor het wegwerken van zwakke punten. ○ ● ●
confronteert zijn reflecties met de mening van mentoren, stagebegeleiders en
medestudenten.
○ ●
neemt initiatief om situaties te creëren om zijn competenties te verbreden. ○ ●
12 Creativiteit verrijkt de les met een persoonlijke inbreng. ○ ●
koppelt actuele en maatschappelijke gebeurtenissen aan de leerinhoud. ○ ●
past vernieuwende inzichten uit de opleiding toe in de praktijk. ○ ●
DE LERAAR ALS LID VAN EEN SCHOOLTEAM - PARTNER VAN OUDERS EN EXTERNEN
De stagiair stage 1 stage 2 stage 3
13 Communicatie zorgt ervoor dat de mentor correct en tijdig geïnformeerd is over de stage. ○ ● ●
gaat constructief om met feedback van mentoren. ○ ● ●
spreekt mentoren aan en is zelf ook aanspreekbaar als het gaat om het vragen of geven
van hulp bij het werk.
● ●
functioneert als partner van de mentor bij het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van
onderwijs.
●
communiceert op een gepaste manier met leraren, ouders en externen over het klas-en
schoolgebeuren.
●

Bijlage 4
Toestemming voor een didactische eerstejaarsstage - academiejaar 2011-2012
Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Naam van de student:
Mail:
Tel:
Stageschool:
1 e jaar Vakken:………….
Hierbij bevestigt ondergetekende dat bovenstaande student in de stageplanning van het
schooljaar 2010-2011 opgenomen is voor de ook in bijlage vermelde periode(s):
⇒ participatiestage (woe 29 feb tot vrijdag 2 maart 2012)
⇒ actieve stage (woe 2 mei tot vrijdag 4 mei 2012)
De student dient voor de verdere afhandeling van de stage contact op te nemen:
⇒ met: .................................................. (directeur, adjunct-directeur, stagecoördinator,
mentor- coach,….)
⇒ in de maand: ..................................... of op datum van: ......................... ………….
Datum: ..................................
Departement Lerarenopleiding
Xaverianenstraat 10 - 8200 Brugge (Sint-Michiels)
Tel. 050 30 51 00 – Fax 050 30 51 01
Stagecoördinatie: griet.grymonpon@khbo.be
Contactpersoon: heidi.vereecke@khbo.be (050 30 51 38)
Naam/functie: ............................... Handtekening: ............................ .................

Departement Lerarenopleiding Tel. 050 30 51 00 Bijlage 5
Xaverianenstraat 10 - 8200 BRUGGE (SINT-MICHIELS)
stagecoördinatie: griet.grymonpon@khbo.be
contactpersoon: heidi.vereecke@khbo.be (050 30 51 38)
STAGEROOSTER stage: secundair onderwijs 1 (ACTIEVE STAGE) 2011-2012
Stagiair: Onderwijsvakken
Stageschool:
(volledig
adres)
Op te nemen gegevens: juiste schooluren, vak, mentor en lokaal (zo mogelijk: onderwerp).
In speciale gevallen: plan met de juiste toegang tot de school (ook parkeermogelijkheid noteren).
Indien afwijkende data, goed aanduiden
UREN MAANDAG
Vak, mentor, lokaal
1 ……..
2 ……..
3 ……..
4 ……..
5 ……..
6 ……..
7 ……..
8 ……..
bij elke wijziging, bij ziekte
of bij het wegvallen van een
les
Mentoren – vak, naam
indien niet vermeld
hierboven:
Opmerkingen
DINSDAG
Vak, mentor, lokaal
Duid met een gekleurde pijl aan als je ook de achterkant gebruikt
>>
WOENSDAG
2 mei 2012
Vak, mentor, lokaal
DONDERDAG
3 mei 2012
Vak, mentor, lokaal
Officieel stagedocument
door de student te bezorgen:
1 ex. aan de pedagoog,
1 ex. in de map en 1
ex. aan elke vakdocent (alle
lessen vermelden, lessen
van het keuzevak markeren).
VRIJDAG
4 mei 2012
Vak, mentor, lokaal
Altijd onmiddellijk telefonisch het stagesecretariaat verwittigen (050 30 51 38). Stuur het
nieuwe rooster per e-mail naar heidi.vereecke@khbo.be en naar al je vakdocenten.

Naam van mentor of stagebegeleider:
Handtekening:
Naam van student: ZO zwaar onvoldoende
O onvoldoende
V voldoende
G goed
ZG zeer goed
BASISDOELEN STAGE ZO O V G ZG TOELICHTING
De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
Communicatie
met leerlingen
1. Hanteert een verzorgde
en adequate schrijf- en
spreektaal.
2. Communiceert vlot met
de leerlingen.
De leraar als opvoeder
Leerlingbetrokkenheid
De leraar als inhoudelijk expert
Beheersing
kennis en
vaardigheden
De leraar als organisator
Inzet en
verantwoordelijkheidszin
Klasmanagement
3. Gaat op een respectvolle
manier met de leerlingen
om.
4. Beheerst de
kennisinhouden die relevant
zijn voor de les.
5. Beheerst de
vaardigheden die relevant
zijn voor de les.
6. Komt regels en afspraken
na en gaat respectvol om
met het personeel op de
stageschool.
7. Heeft de lesvoorbereiding
grondig uitgewerkt.
8. Is in orde met de
vereiste administratie
8. Geeft leiding aan de klas.
Bijlage 6

Naam van mentor of stagebegeleider:
Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende
Xaverianenstraat 10, 8200 Sint-Michiels Brugge
Stagecoördinator Griet Grymonpon (griet.grymonpon@khbo.be)
Contactpersoon Heidi Ver Eecke (heidi.vereecke@khbo.be – 050 30 51 38)
Bijlage 6
LESRAPPORT STAGE: SECUNDAIR ONDERWIJS 1
Student: Stageschool:
Vak: Datum:
Lesonderwerp:
(in te vullen door de student)
AANDACHTSPUNT VAN DE STUDENT
(in te vullen door de mentor of stagebegeleider)
FEEDBACK
Positieve punten Werkpunten

Naam van mentor of stagebegeleider:
Handtekening:
Naam van student:
BASISDOELEN STAGE TOELICHTING
De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
Communicatie
met leerlingen
De leraar als opvoeder
Leerlingbetrokkenheid
De leraar als inhoudelijk expert
Beheersing
kennis en
vaardigheden
De leraar als organisator
Inzet en
verantwoordelijkheidszin
Klasmanagement
1. Hanteert een verzorgde
en adequate schrijf- en
spreektaal.
2. Communiceert vlot met
de leerlingen.
3. Gaat op een respectvolle
manier met de leerlingen
om.
4. Beheerst de
kennisinhouden die relevant
zijn voor de les.
5. Beheerst de
vaardigheden die relevant
zijn voor de les.
6. Komt regels en afspraken
na en gaat respectvol om
met het personeel op de
stageschool.
7. Heeft de lesvoorbereiding
grondig uitgewerkt.
8. Is in orde met de
vereiste administratie
8. Geeft leiding aan de klas.
Bijlage 7

Naam van mentor:
Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende
Xaverianenstraat 10, 8200 Sint-Michiels Brugge
Stagecoördinator Griet Grymonpon (griet.grymonpon@khbo.be)
Contactpersoon Heidi Ver Eecke (heidi.vereecke@khbo.be – 050 30 51 38)
Bijlage 7
LESRAPPORT STAGE: SECUNDAIR ONDERWIJS 1
Student: Stageschool:
Vak: Datum:
Lesonderwerp:
(in te vullen door de student)
AANDACHTSPUNT VAN DE STUDENT
(in te vullen door de mentor )
FEEDBACK
Positieve punten Werkpunten

Naam: Bijlage 8
Vakken:
Checklist voor de stagemap 1 BASO: tussentijdse
evaluatie
MAP
LESRAPPORTEN
AGENDA
OPDRACHTEN EN
LESVOORBEREI-
DINGEN
De documenten zitten in een KHBO-stagemap. JA / NEEN
De map is voorzien van een etiket met NAAM-KLAS-
VAKKEN (op de rug van de map).
JA / NEEN
De voorziene schutbladen zitten in de map. JA / NEEN
De stageleerlijn zit achteraan in de map. JA / NEEN
Er is een ingevulde en een blanco checklist aanwezig. JA / NEEN
De checklisten zitten vooraan in de map en de naam
van de student is ingevuld.
JA / NEEN
De fiche 'stage secundair onderwijs 1' zit vooraan in
de stagemap (met handtekeningen).
JA / NEEN
Alle scores van de lesrapporten werden overgenomen
op het overzichtsblad.
Het overzicht van de scores werd nagezien door de
dossierhouder.
De lesrapporten van de stage in de Brugse
oefenscholen zitten in de map.
Van alle lesrapporten werd een kopie aan de
vakdocent gegeven.
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
De agenda van de observatiestage (sept-okt) is
ingevuld.
JA / NEEN
De agenda van de microteaching is ingevuld. JA / NEEN
De agenda van de stage in de Brugse oefenscholen is
ingevuld (observeren en lesgeven).
JA / NEEN
De opdrachten van de observatiestage (sept/okt)
zitten in de map.
De lesvoorbereidingen van de microteaching zitten in
de map.
De lesvoorbereidingen van de stage in de Brugse
oefenscholen zitten in de map.
De observatieopdrachten bij de lessen in de Brugse
oefenscholen zitten in de map.
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
Checklist voor de stagemap: stage secundair onderwijs 1 (tussentijdse evaluatie)

Naam: Bijlage 9
Vakken:
Checklist voor de stagemap 1 BASO: eindevaluatie
MAP
LESRAPPORTEN
AGENDA
OPDRACHTEN EN
LESVOORBEREIDINGEN
De documenten zitten in een KHBO-stagemap. JA / NEEN
De map is voorzien van een etiket met NAAM-KLAS-
VAKKEN (op de rug van de map).
JA / NEEN
De voorziene schutbladen zitten in de map. JA / NEEN
De stageleerlijn zit achteraan in de map. JA / NEEN
Er is een ingevulde en een blanco checklist aanwezig. JA / NEEN
De checklisten zitten vooraan in de map en de naam
van de student is ingevuld.
JA / NEEN
De twee fiches 'stage secundair onderwijs 1' zitten
vooraan in de stagemap (met handtekeningen).
JA / NEEN
Alle scores van de lesrapporten (stage in de Brugse
oefenschool) werden overgenomen op het
overzichtsblad.
Het overzicht van de scores werd nagezien door de
dossierhouder.
De lesrapporten van de stage in de Brugse
oefenscholen zitten in de map.
De lesrapporten van de stage in de externe school
zitten in de map.
Van alle lesrapporten werd een kopie aan de
vakdocent gegeven.
Checklist voor de stagemap: stage secundair onderwijs 1 (eindevaluatie)
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
De agenda van de observatiestage (sept-okt) is
ingevuld.
JA / NEEN
De agenda van de microteaching is ingevuld. JA / NEEN
De agenda van de stage in de Brugse oefenscholen is
ingevuld (observeren en lesgeven).
JA / NEEN
De agenda van de observatiestage in de externe
school is ingevuld.
JA / NEEN
De agenda van de actieve stage in de externe school
is ingevuld.
JA / NEEN
De opdrachten van de observatiestage (sept/okt)
zitten in de map.
De lesvoorbereidingen van de microteaching zitten in
de map.
De lesvoorbereidingen van de stage in de Brugse
oefenscholen zitten in de map.
De observatieopdrachten bij de lessen in de Brugse
oefenscholen zitten in de map.
De opdrachten van de observatiestage in de externe
school zitten in de map.
De lesvoorbereidingen van de stage in de externe
school zitten in de map.
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEE
JA / NEEN
JA / NEEN

Bijlage 10
Toestemming voor een didactische tweedejaarsstage - academiejaar 2011-2012
Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Naam van de student:
Mail:
Tel:
Stageschool:
2 de jaar Vakken:………….
Hierbij bevestigt ondergetekende dat bovenstaande student in de stageplanning van het
schooljaar 2011-2012 opgenomen is:
⇒ voor de op de aanvraagbrief vermelde periode(s) : .............................................. ..
⇒ ......................................................................................................................
De student dient voor de verdere afhandeling van de stage contact op te nemen:
⇒ met: .................................................. (directeur, adjunct-directeur,
stagecoördinator,….)
⇒ in de maand: ..................................... of op datum van: ......................... ………….
Datum: ..................................
Departement Lerarenopleiding
Xaverianenstraat 10 - 8200 Brugge (Sint-Michiels)
Tel. 050 30 51 00 - Fax 050 30 51 01
Stagecoördinatie: griet.grymonpon@khbo.be
Contactpersoon: heidi.vereecke@khbo.be (050 30 51 38)
Naam/functie: ............................... Handtekening: ............................ .................

STAGEROOSTER stage: secundair onderwijs 2 (observatiestage) 2011-2012
Stagiair: Onderwijsvakken
Stageschool:
(volledig adres)
Op te nemen gegevens: juiste schooluren, vak, mentor en lokaal (zo mogelijk: onderwerp).
In speciale gevallen: plan met de juiste toegang tot de school (ook parkeermogelijkheid noteren).
Geldigheidsperiode: ………………………………………………………………………………………………………..
UREN MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG
1 ……..
2 ……..
3 ……..
4 ……..
5 ……..
6 ……..
7 ……..
8 ……..
Opmerkingen:
Bij elke wijziging: altijd mailen naar heidi.vereecke@khbo.be (van zodra je de wijziging te weten komt.) Ook de betrokken
Bij ziekte of andere
afwezigheid
Departement Lerarenopleiding Bijlage 11
Xaverianenstraat 10 - 8200 Brugge (Sint-Michiels)
Tel. 050 30 51 38 – Fax 050 30 51 01
stagecoördinatie: griet.grymonpon@khbo.be
contactpersoon: heidi.vereecke@khbo.be
docenten verwittigen op de afgesproken manier.
Officieel stagedocument.
Een exemplaar moet
door de student. aan het
opleidingshoofd en 1ex.
aan elke vakdocent
bezorgd worden. (alle
lessen vermelden, lessen
van het keuzevak
markeren).
Ziekte of afwezigheid moet altijd telefonisch (050 30 51 38) gemeld worden aan het
stagesecretariaat, van zodra je dit weet. Wacht niet op een doktersbriefje, dit moet je wel zo vlug
mogelijk aan de school bezorgen, zelfs bij één dag afwezigheid op je stageschool.
Vergeet ook niet om de vakdocenten en je stageschool onmiddellijk te verwittigen.

STAGEROOSTER stage: secundair onderwijs 2 (actieve stage) 2011-2012
Stagiair: Onderwijsvakken
Stageschool:
(volledig adres)
Op te nemen gegevens: juiste schooluren, vak, mentor en lokaal (zo mogelijk: onderwerp).
In speciale gevallen: plan met de juiste toegang tot de school (ook parkeermogelijkheid noteren).
Geldigheidsperiode: ………………………………………………………………………………………………………..
UREN MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG
1 ……..
2 ……..
3 ……..
4 ……..
5 ……..
6 ……..
7 ……..
8 ……..
Opmerkingen:
Bij elke wijziging: altijd mailen naar heidi.vereecke@khbo.be (van zodra je de wijziging te weten komt.) Ook de betrokken
Bij ziekte of andere
afwezigheid
Departement Lerarenopleiding Bijlage 11
Xaverianenstraat 10 - 8200 Brugge (Sint-Michiels)
Tel. 050 30 51 38 – Fax 050 30 51 01
stagecoördinatie: griet.grymonpon@khbo.be
contactpersoon: heidi.vereecke@khbo.be
docenten verwittigen op de afgesproken manier.
Officieel stagedocument.
Een exemplaar moet
door de student. aan het
opleidingshoofd en 1ex.
aan elke vakdocent
bezorgd worden. (alle
lessen vermelden, lessen
van het keuzevak
markeren).
Ziekte of afwezigheid moet altijd telefonisch (050 30 51 38) gemeld worden aan het
stagesecretariaat, van zodra je dit weet. Wacht niet op een doktersbriefje, dit moet je wel zo vlug
mogelijk aan de school bezorgen, zelfs bij één dag afwezigheid op je stageschool.
Vergeet ook niet om de vakdocenten en je stageschool onmiddellijk te verwittigen.

Naam van mentor of stagebegeleider:
Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende
Xaverianenstraat 10, 8200 Sint-Michiels (Brugge)
Stagecoördinator Griet Grymonpon (griet.grymonpon@khbo.be)
Contactpersoon Heidi Ver Eecke (heidi.vereecke@khbo.be)
Bijlage 12
LESRAPPORT STAGE: SECUNDAIR ONDERWIJS 2
Student: Stageschool:
Vak: Datum:
Lesonderwerp:
FEEDBACK
Positieve punten Werkpunten

Naam van mentor of stagebegeleider:
Handtekening:
Naam student:
BASISDOELEN STAGE TOELICHTING
De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
Doelgerichtheid Kiest en bereikt voor een les
doelstellingen rekening houdend met het
leerplan.
Kiest een passende werkvorm.
Methodische
uitvoering Voert de gekozen werkvorm efficiënt uit.
Gebruik van
leermiddelen
Communicatie
met leerlingen
De leraar als opvoeder
Leerlingbetrokkenheid
Benut in zijn interactie met de leerlingen
de kennis en ervaring die de leerlingen
vroeger of elders hebben opgedaan.
Gebruikt een gestructureerd en verzorgd
bordplan.
Gebruikt adequaat bestaande
leermiddelen en media.
Hanteert een verzorgde en adequate
spreek- en schrijftaal.
Communiceert vlot met de leerlingen.
Spreekt voldoende luid en duidelijk.
Gaat op een respectvolle manier met de
leerlingen om.
Betrekt zoveel mogelijk leerlingen in de
les.
Bijlage 12

Naam van mentor of stagebegeleider:
Handtekening:
De leraar als inhoudelijk expert
Beheersing
kennis en
vaardigheden
De leraar als organisator
Inzet en
verantwoordelijk
-heidszin
Beheerst de kennisinhouden en
vaardigheden die relevant zijn voor de
les.
Gebruikt vakterminologie correct.
Komt regels en afspraken na en gaat
respectvol om met het personeel op de
stageschool.
Heeft de lesvoorbereiding grondig
uitgewerkt.
Is in orde met de vereiste administratie.
Klasmanagement
Staat enthousiast voor de klas.
Geeft leiding aan de klas.
De leraar als innovator - onderzoeker
Reflectie
Benoemt sterke en zwakke punten uit de
lessen.
Formuleert constructieve oplossingen
voor het wegwerken van zwakke punten.
Naam student:
De leraar als lid van een schoolteam – partner van ouders en externen
Communicatie Zorgt voor een goede communicatie met
de mentor (informeren, omgaan met
feedback, hulp vragen of geven).
Bijlage 12

Naam: Bijlage 13
Onderwijsvakken:
Checklist voor de stagemap 2 BASO: eerste semester
MAP
AGENDA
LES-
RAPPORT
ANDERE DOCUMENTEN EN
LESVOORBEREIDINGEN
De documenten zitten in een KHBO-stagemap. JA / NEEN
De map is voorzien van een etiket met NAAM-GROEP-
VAKKEN (op de rug van de map).
De schutbladen zitten in de juiste volgorde (zelf te
maken):
• agenda (per vak)
• lesrapporten (per vak)
• opdrachten
• lesroosters stage
• reflecties
• lesvoorbereidingen (per vak)
Checklist voor de stagemap: stage secundair onderwijs 2 (eerste semester)
JA / NEEN
JA / NEEN
De stageleerlijn zit achteraan in de map. JA / NEEN
Er is een ingevulde en een blanco checklist aanwezig
(vooraan in de map).
Een kopie van de ingevulde agenda (met
handtekeningen) van de observatiestage in het BSO
zit in de map (origineel bij opdracht).
De ingevulde agenda van de opwarmstage zit in de
map.
De ingevulde agenda van de novemberstage zit in de
map (agenda per vak!).
Het overzicht van de reeds gegeven lessen zit in de
map.
Alle lesrapporten (opwarm- en novemberstage) zitten
in de stagemap (per vak).
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
Van alle lesrapporten werd een kopie aan de
vakdocent gegeven. JA / NEEN
De observatieopdrachten bij de opwarmstage zitten in
de map.
De opdrachten bij de observatielessen tijdens de
novemberstage zitten in de map.
De lesroosters (observatiestage en novemberstage)
zitten in de map.
Het persoonlijk actieplan voor de novemberstage zit in
de map (per vak).
Een eindreflectie (per vak uitgewerkt) over de
novemberstage zit in de map.
De lesvoorbereidingen van de opwarm- en
novemberstage zitten in de map (per vak).
Voor iedere les is een korte reflectie aanwezig (op de
ommezijde van het voorblad van de lesvoorbereiding).
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN

Naam: Bijlage 14
Onderwijsvakken:
Checklist voor de stagemap 2 BASO: tweede semester
(indien 2 mappen: map met lesvoorbereidingen van het tweede semester en eventueel een
andere map met alle andere documenten van het volledige academiejaar)
MAP
AGENDA
LES-
RAPPORT
ANDERE DOCUMENTEN EN
LESVOORBEREIDINGEN
De documenten zitten in een KHBO-stagemap. JA / NEEN
De map is voorzien van een etiket met NAAM-GROEP-
VAKKEN (op de rug van de map).
De schutbladen zitten in de juiste volgorde (zelf te
maken):
• agenda (per vak)
• lesrapporten (per vak)
• opdrachten
• lesroosters stage
• reflecties
• lesvoorbereidingen (per vak)
Checklist voor de stagemap: stage secundair onderwijs 2 (tweede semester)
JA / NEEN
JA / NEEN
De stageleerlijn zit achteraan in de map. JA / NEEN
Er is een ingevulde en een blanco checklist aanwezig
(vooraan in de map).
Een kopie van de ingevulde agenda van de
observatiestage in het BSO zit in de map.
De ingevulde agenda van de elke stage zit in de map
(agenda per vak!).
Het overzicht van de reeds gegeven lessen zit in de
map.
Alle lesrapporten (van alle stageperiodes) zitten in de
stagemap (per vak).
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
Van alle lesrapporten werd een kopie aan de
vakdocent gegeven. JA / NEEN
De observatieopdrachten bij de opwarmstage zitten in
de map.
De opdrachten bij de observatielessen tijdens de
externe stages zitten in de map.
De lesroosters (observatiestages en externe stages)
zitten in de map.
Het persoonlijk actieplan per externe stageperiode zit
in de map (per vak).
Een eindreflectie (per vak uitgewerkt) per externe
stageperiode zit in de map.
De lesvoorbereidingen van de externe stages zitten in
de map (per vak) (enkel tweede semester).
Voor iedere les is een korte reflectie aanwezig (op de
ommezijde van het voorblad van de lesvoorbereiding).
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN
JA / NEEN

Bijlage 15
PERSOONLIJK ACTIEPLAN Student: …………………………..
PLAN:
Selecteer de indicatoren van de
stageleerlijn
en concretiseer het specifiek probleem.
DO:
Geef aan hoe je aan je probleem wilt
werken.
Omschrijf je actiepunten.
1.
2.
3.
1.
2.

CHECK:
Geef de criteria om te bepalen of je actie
succesvol was.
3.
1.
2.
3.
Bijlage 15

Bijlage 16
Toestemming voor een didactische derdejaarsstage - academiejaar 2011-2012
Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Naam van de student:
Mail:
Tel:
Stageschool:
3 de jaar Vakken:………….
Hierbij bevestigt ondergetekende dat bovenstaande student in de stageplanning van het
schooljaar 2011-2012 opgenomen is:
⇒ voor de op de aanvraagbrief vermelde periode(s) : .............................................. ..
⇒ ......................................................................................................................
De student dient voor de verdere afhandeling van de stage contact op te nemen:
⇒ met: .................................................. (directeur, adjunct-directeur,
stagecoördinator,….)
⇒ in de maand: ..................................... of op datum van: ......................... ………….
Datum: ..................................
Departement Lerarenopleiding
Xaverianenstraat 10 -8200 Brugge (Sint-Michiels)
Tel. 050 30 51 00 Fax 050 30 51 01
Stagecoördinatie: griet.grymonpon@khbo.be
Contactpersoon: heidi.vereecke@khbo.be (Tel 050 30 51 38)
Naam/functie: ............................... Handtekening: ............................ .................

STAGEROOSTER stage: secundair onderwijs 3 2011-2012
Stagiair: Onderwijsvakken
Stageschool:
(volledig
adres)
Op te nemen gegevens: juiste schooluren, vak, mentor en lokaal (zo mogelijk: onderwerp).
In speciale gevallen: plan met de juiste toegang tot de school (ook parkeermogelijkheid noteren).
Geldigheidsperiode: ……………………….
UREN MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG
1 ……..
2 ……..
3 ……..
4 ……..
5 ……..
6 ……..
7 ……..
8 ……..
Opmerkingen:
Bij elke wijziging: altijd mailen naar heidi.vereecke@khbo.be (van zodra je de wijziging te weten komt). Ook de betrokken
docenten verwittigen op de afgesproken manier.
Bij ziekte of andere
afwezigheid
Departement Lerarenopleiding Bijlage 17
Xaverianenstraat 10 - 8200 Brugge (Sint-Michiels)
Tel. 050 30 51 38 – Fax 050 30 51 01
stagecoördinatie: griet.grymonpon@khbo.be
contactpersoon: heidi.vereecke@khbo.be
Officieel stagedocument.
Dit document moet op
TOLEDO+ geplaatst
worden.
Een exemplaar wordt door
de student aan het
opleidingshoofd en 1ex.
aan elke vakdocent
bezorgd . (alle lessen
vermelden, lessen van het
keuzevak markeren).
Ziekte of afwezigheid moet altijd telefonisch (050 30 51 38) gemeld worden aan het
stagesecretariaat, van zodra je dit weet. Wacht niet op een doktersbriefje, dit moet je wel zo vlug
mogelijk aan de school bezorgen, zelfs bij één dag afwezigheid op je stageschool.
Vergeet ook niet de vakdocenten en je stageschool onmiddellijk te verwittigen.

Documenten bij de lesvoorbereiding: richtlijnen voor studenten
Doel
Kunnen werken met de documenten die voor de lesvoorbereiding noodzakelijk zijn.
Bijlage 18
Motivatie
Je moet voldoen aan de ‘eisen’ van de pedagogische begeleiding (APR 5). Die verwacht
dat een beginnende leraar bij het voorbereiden van de les werkt met een aantal documenten:
leerplan, een (jaar)plan en agenda, een lesvoorbereiding.
Hoewel sommigen beweren dat al die documenten overbodig zijn en alleen maar “planlast”
met zich meebrengen, is het nogal duidelijk dat een goed gebruik van die documenten
de efficiëntie in het lesgeven fel verhoogt.
Afspraken
Leerplan
Verwijs voor een geheel van lessen in de lesvoorbereidingen naar het meest recente
leerplan (conform de afspraken met de vakdocenten).
Agenda
Hou een agenda bij per vak en per klas. Het bevat minimaal de rubrieken: datum (+
lesuur), lesonderwerp met verwijzing naar het boek (notities), persoonlijk werk en toetsen
(zie document).
Vul voor de les de agenda in en werk die eventueel achteraf bij.
Let erop dat de formuleringen in de schoolagenda van de leerlingen overeenkomen met
je eigen agenda.
Overleg met de stagementor over je agenda.
(Mini-) jaarplan
Probeer meer greep te krijgen op je timing door in je agenda - voor de 3-weken stage
begint - per vak in te schatten hoeveel lestijden je nodig zult hebben voor grotere gehelen
(hoofdstukken, thema’s, lessenreeksen). Nu kun je het eens uitproberen, zodat je het
in de ingroeistage succesvoller kunt aanpakken.
Werk waar mogelijk de globale timing al een beetje verder uit, zodanig dat je zo snel
mogelijk kunt tussenkomen als je teveel afwijkt van je timing.
Overleg met de stagementor. Vraag bijvoorbeeld naar het jaarplan van de stagementor,
zodat je een richtlijn hebt voor het ontwerpen van een lessenreeks.
Als je niet alle uren van het vak mag geven, maak je toch een planning op voor alle uren.
Bespreek met de mentor strategieën om je lesgeven (waar zinvol) aan te passen aan die
planning.
Lesvoorbereiding
Experimenteer voorzichtig met (meer) efficiënte manieren om lessen voor te bereiden.
Dit is voor vele stagementoren en –begeleiders een delicaat punt. Bespreek daarom geregeld
met hen de manier waarop je de lessen hebt ontworpen.
Veel hangt bijvoorbeeld af van de kwaliteit van de lessen. Als je goed lesgeeft, is dit een
sein om je lesvoorbereiding bondiger (maar even efficiënt) te maken. Zijn de lessen nog
niet denderend, dan is het niet erg verstandig om te snoeien in je lesvoorbereidingen.
Pedagogisch begeleiders maken dikwijls de volgende afspraken:
Behoud altijd een goed gestoffeerd lesplan, zodat je het volgende jaar voldoende steun
hebt om zonder veel extra werk deze les opnieuw te kunnen geven.
Schrijf de titel van de les, de doelen, een lijst met materiaal, een verwijzing naar een
leerboek op een titelblad.
Inhoud: veel hangt af van hoe goed je de inhoud zelf beheerst. Schrijf het boek niet letterlijk
over. Behoud in de inhoudskolom in ieder geval wel de structuur en de kernideeën.
Blijf veel aandacht besteden aan werkvormen en materiaal (maar verwoord die veel efficiënter).
Voor vele lessen is het voorbereiden van een goed bordplan een grote winst.

Bijlage 18
Maak altijd de oefeningen zelf.
Bereid ook de evaluatie goed voor.
Werk niet meer in termen van aparte lessen, maar overzie het geheel. Werk m.a.w. lessenreeksen
uit (of bundel desnoods de lesontwerpen in een lessenreeks.)

KATHOLIEKE HOGESCHOOL BRUGGE-OOSTENDE
Departement Lerarenopleiding
Xaverianenstraat 10 - 8200 BRUGGE (Sint-Michiels)
Tel. 050 30 51 00 - Fax 050 30 51 01
Opleidingshoofd: griet.grymonpon@khbo.be
Contactpersoon: heidi.vereecke@khbo.be (Tel. 050 30 51 38)
Bijlage 19
Dagelijks lesrapport Stage: secundair onderwijs 3
Student: .................................................................. School: ............................................................
Vak: ....................................................................... Klas: ...............................................................
Lesonderwerp: ....................................................... Stagementor: ..................................................
................................................................................ Datum: .............................................................
De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
doelgerichtheid, methodische uitvoering, gebruik van leermiddelen (bord en media), communicatie met leerlingen(taal)
, evaluatie
De leraar als opvoeder, als organisator en als lid van een schoolteam
Leerlingbetrokkenheid, inzet en verantwoordelijkszin , time-management, klas-management, communicatie met mentor
De leraar als inhoudelijk expert, als innovator, als onderzoeker
beheersing van kennis en vaardigheden, creativiteit, reflectie
Handtekening

Naam van mentor:
Handtekening:
Naam van student:
BASISDOELEN STAGE TOELICHTING
De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
1 Doelgerichtheid
2 Methodische
uitvoering
3 Gebruik van
leermiddelen
4
Communicatie
met leerlingen
5 Evaluatie
Kiest en bereikt voor een les en voor
grotere gehelen doelstellingen rekening
houdend met het leerplan.
Kiest een passende werkvorm.
Voert de gekozen werkvorm efficiënt uit
en biedt de leerlingen zinvolle kansen
om actief te zijn.
Benut in zijn interactie met de
leerlingen de kennis en ervaring die de
leerlingen vroeger of elders hebben
Reageert op een gepaste manier op
vragen en fouten van leerlingen.
Gebruikt een gestructureerd en
verzorgd bordplan.
Gebruikt adequaat bestaande
leermiddelen en media.
Ontwikkelt zelf aangepaste leermiddelen
indien nodig.
Hanteert een verzorgde en adequate
spreek- en schrijftaal.
Communiceert vlot met de leerlingen.
Spreekt voldoende luid en duidelijk.
Werkt een gepaste evaluatievorm uit.
Geeft betrouwbaar en opbouwend
commentaar over de kennis en
vaardigheden van de leerlingen.
Bijlage 20

Naam van mentor:
Handtekening:
De leraar als opvoeder
6 Leerlingbetrokkenheid
De leraar als inhoudelijk expert
7 Beheersing
kennis en
vaardigheden
De leraar als organisator
8 Inzet en
verantwoordelij
k-heidszin
Gaat op een respectvolle manier met de
leerlingen om.
Betrekt zoveel mogelijk leerlingen in de
les.
Sluit aan bij de leefwereld van de
leerlingen.
Spoort leerlingen aan om verzorgd en
duidelijk te spreken.
Gaat gepast om met specifieke
zorgvragen van leerlingen.
Beheerst de kennisinhouden en
vaardigheden die relevant zijn voor de
les en beschikt over een ruime
achtergrondkennis.
Gebruikt vakterminologie correct.
Komt regels en afspraken na en gaat
respectvol om met het personeel op de
stageschool.
Heeft de lesvoorbereiding grondig
uitgewerkt.
Participeert actief in het klas- en
schoolgebeuren.
Is in orde met de vereiste administratie
Naam van student:
Bijlage 20

Naam van mentor:
Handtekening:
9 Timemanagement
Werkt met een flexibele tijdsplanning op
korte en lange termijn
10 Klasmanagement
Geeft leiding aan de klas
Staat enthousiast voor de klas.
Heeft aandacht voor veiligheid en
hygiëne.
Pakt storend gedrag van leerlingen
efficiënt aan.
De leraar als innovator - onderzoeker
11 Reflectie Benoemt sterke en zwakke punten uit
de lessen en confronteert ze met de
mening van mentoren.
Formuleert constructieve oplossingen
voor het wegwerken van zwakke
punten.
12 Creativiteit
Neemt initiatief om situaties te creëren
om zijn competenties te verbreden.
Kiest voor originele en creatieve
aanpak.
Koppelt actuele en maatschappelijke
gebeurtenissen aan de leerinhoud.
De leraar als lid van een schoolteam – partner van ouders en externen
13 Communicatie
Zorgt voor een goede communicatie
met de mentor (informeren, omgaan
met feedback, hulp vragen of geven)
Functioneert als partner van de mentor,
ouders en externen.
Naam van student:
Bijlage 20

Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende
Xaverianenstraat 10, 8200 Sint-Michiels (Brugge)
Stagecoördinator Griet Grymonpon (griet.grymonpon@khbo.be)
Contactpersoon Heidi Ver Eecke (heidi.vereecke@khbo.be)
Bijlage 20
EINDRAPPORT STAGE: SECUNDAIR ONDERWIJS 3
Student: Stageschool:
Vak: Stagementor:
Opvallendste kwaliteiten
Belangrijkste werkpunten en/of suggesties voor de toekomst
Datum en handtekening
Gelieve dit document met de student te bespreken en op te sturen naar:
KHBO
t.a.v.: Griet Grymonpon
Opleidingshoofd BASO
Xaverianenstraat 10
8200 Brugge (Sint-Michiels)
griet.grymonpon@khbo.be
(De student bezorgt u een geadresseerde enveloppe met postzegel.)

Naam van mentor:
Handtekening:
Naam van student:
BASISDOELEN STAGE TOELICHTING
De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
1 Doelgerichtheid
2 Methodische
uitvoering
3 Gebruik van
leermiddelen
4
Communicatie
met leerlingen
5 Evaluatie
Kiest en bereikt voor een les en voor
grotere gehelen doelstellingen rekening
houdend met het leerplan.
Kiest een passende werkvorm.
Voert de gekozen werkvorm efficiënt uit
en biedt de leerlingen zinvolle kansen
om actief te zijn.
Benut in zijn interactie met de
leerlingen de kennis en ervaring die de
leerlingen vroeger of elders hebben
Reageert op een gepaste manier op
vragen en fouten van leerlingen.
Gebruikt een gestructureerd en
verzorgd bordplan.
Gebruikt adequaat bestaande
leermiddelen en media.
Ontwikkelt zelf aangepaste leermiddelen
indien nodig.
Hanteert een verzorgde en adequate
spreek- en schrijftaal.
Communiceert vlot met de leerlingen.
Spreekt voldoende luid en duidelijk.
Werkt een gepaste evaluatievorm uit.
Geeft betrouwbaar en opbouwend
commentaar over de kennis en
vaardigheden van de leerlingen.
Bijlage 20

Naam van mentor:
Handtekening:
De leraar als opvoeder
6 Leerlingbetrokkenheid
De leraar als inhoudelijk expert
7 Beheersing
kennis en
vaardigheden
De leraar als organisator
8 Inzet en
verantwoordelij
k-heidszin
Gaat op een respectvolle manier met de
leerlingen om.
Betrekt zoveel mogelijk leerlingen in de
les.
Sluit aan bij de leefwereld van de
leerlingen.
Spoort leerlingen aan om verzorgd en
duidelijk te spreken.
Gaat gepast om met specifieke
zorgvragen van leerlingen.
Beheerst de kennisinhouden en
vaardigheden die relevant zijn voor de
les en beschikt over een ruime
achtergrondkennis.
Gebruikt vakterminologie correct.
Komt regels en afspraken na en gaat
respectvol om met het personeel op de
stageschool.
Heeft de lesvoorbereiding grondig
uitgewerkt.
Participeert actief in het klas- en
schoolgebeuren.
Is in orde met de vereiste administratie
Naam van student:
Bijlage 20

Naam van mentor:
Handtekening:
9 Timemanagement
Werkt met een flexibele tijdsplanning op
korte en lange termijn
10 Klasmanagement
Geeft leiding aan de klas
Staat enthousiast voor de klas.
Heeft aandacht voor veiligheid en
hygiëne.
Pakt storend gedrag van leerlingen
efficiënt aan.
De leraar als innovator - onderzoeker
11 Reflectie Benoemt sterke en zwakke punten uit
de lessen en confronteert ze met de
mening van mentoren.
Formuleert constructieve oplossingen
voor het wegwerken van zwakke
punten.
12 Creativiteit
Neemt initiatief om situaties te creëren
om zijn competenties te verbreden.
Kiest voor originele en creatieve
aanpak.
Koppelt actuele en maatschappelijke
gebeurtenissen aan de leerinhoud.
De leraar als lid van een schoolteam – partner van ouders en externen
13 Communicatie
Zorgt voor een goede communicatie
met de mentor (informeren, omgaan
met feedback, hulp vragen of geven)
Functioneert als partner van de mentor,
ouders en externen.
Naam van student:
Bijlage 20

Vak
Klas
(volledig)
Aantal
Lestijden
Datum
Hoofdstuk
Hoofdstuk
Agenda geïntegreerd in de jaarplanning (per vak - klas)
Leerinhoud
Naam
Student BASO
nummer
leerplan
Persoonlijk
werk en
toetsen
Bijlage 21
Opmerkingen

Aantal
Lestijden
Datum
Hoofdstuk
Hoofdstuk
Leerinhoud
Persoonlijk
werk en
toetsen
Bijlage 21
Opmerkingen

Bijlage 22
PERSOONLIJK ACTIEPLAN Student: …………………………..
PLAN:
Selecteer de indicatoren van de
stageleerlijn
en concretiseer het specifiek probleem.
DO:
Geef aan hoe je aan je probleem wilt
werken.
Omschrijf je actiepunten.
1.
2.
3.
1.
2.

CHECK:
Geef de criteria om te bepalen of je actie
succesvol was.
3.
1.
2.
3.
Bijlage 22