wandeling 1 - Palazzo Rubens

van het Rubenshuis tot
de sint-CaRolus boRRomeuskeRk _ 5
restauratie uit de vorige eeuw. De restaurateurs namen daarbij noodgedwongen wel eens
een loopje met de historische werkelijkheid. Zo waren de gebeeldhouwde reliëfs in de fries
tussen de eerste en tweede verdieping in Rubens’ tijd eigenlijk trompe l’oeilschilderingen,
in grisaille uitgevoerd om er als beelden uit te zien.
De prachtige portiek is echter authentiek. Rubens liet zich inspireren door de triomfbogen
uit de Romeinse oudheid en door het werk van grote Italianen uit het Cinquecento. Zo is de
geknikte boog van de centrale doorgang een vondst van Michelangelo. De zware banden in
rustica (ruw behouwen steen) rond de zuilen werden vaak toegepast door Giulio Romano,
een leerling van Rafaël. De gebouwen van Giulio Romano had Rubens leren kennen in
Mantua. Linksboven op de portiek staat Mercurius, god van de schilders, diplomaten en
handelaars. Rechts prijkt Minerva, godin van de wijsheid. Met die beelden wilde Rubens
duidelijk maken dat dit huis aan de schilderkunst gewijd is en dat het een oord is van
kennis. In de cartouches boven de linker- en de rechterboog staan Latijnse opschriften. Ze
getuigen van Rubens’ humanistische levenshouding. Links staat er “Laat het aan de goden
om ons te geven wat voor ons past en nuttig is. Zij houden meer van mensen dan de mens
zelf”. Rechts luidt het: “Bid om een gezonde geest in een gezond lichaam, om levenskracht
die niet bang is voor de dood, die niets begeert en die vrij is van woede.” De portiek maakte
op tijdgenoten een overweldigende indruk. Ze is ook vaak te zien op schilderijen van Rubens
en zijn leerlingen en navolgers.
Portiek van het Rubenshuis, Antwerpen