Veronika Iltchenko - 20e eeuw - veronikapiano.com

V E R O N I K A I L T C H E N K O – p i a n o
de twintigste eeuw
Veronika Iltchenko brengt een eigen overzicht van de pianomuziek van de 20ste eeuw.
Ze begint haar tocht bij haar landgenoot Alexander Scriabin die in zijn Etude op. 2 teruggrijpt naar
Chopin, maar in Feuillet d’album op. 45 en Nuances op. 56 zijn vernieuwde, toekomstgerichte stijl laat
weerklinken. Dezelfde interne monoloog vinden we in Triadic memories van de Amerikaanse,
transcendentale componist Morton Feldman. Hetzelfde miniaturistische vinden we terug in de Zes
schilderijen van de Armeen Arno Babadjanian, die geïnspireerd zijn door de Armeense volksmuziek en
naar Bartók verwijzen. De getormenteerde Russische ziel vinden we terug in Galina Ustvolskaya’s
verbluffende Vijfde pianosonate. De muziek van Frederik Neyrinck, een jonge Vlaamse componist, die
zich de voorbije jaren fel laat opmerken, voegt zich midden in het programma. Er is een gelijkaardige
werking op vlak van klankkleur bij zijn muziek en die van Scriabin en Rachmaninov. Zijn werk Aphorismes
V-VIII werd geschreven voor de 2012 editie van de driejaarlijkse pianowedstrijd Stephan De Jonghe.
Alexander Scriabin 1872 - 1915
Etude op.2 nr 1;
Feuillet d’album op. 45 nr 1;
Nuances op. 56 nr 3
Sergei Rachmaninov
Prelude Op.23 n°1
Prelude Op.32 n°10
Prelude Op.32 n°12
Étude-tableaux Op.39 n°2
Prelude Op.3 n°2
Morton Feldman 1926 – 1987
Triadic memories ( conclusions)
Frederik Neyrinck °1985
Aphorismes I-VIII
Arno Babadjanian 1921 – 1983
Ex Promptu
Prelude
Dans van Vagarshapat
Zes Schilderijen
Galina Ustvolskaya - 1919-2006
Piano Sonata no. 5
www.veronikapiano.com 1

Alexander Scriabin
Alexander Scriabin werd sterk beïnvloed door Frédéric Chopin, zeker in zijn vroege werken. Later voltrok
zich een omwenteling in zijn composities naar de nieuwe Russische toonkunst, die ook anticipeerde op
de Tweede Weense School -Berg, Schönberg, Webern- en eveneens op latere richtingen in het Westen,
zoals die van Messiaen, Ligeti, en Stockhausen. Deze combinatie maakte Scriabin tot een van de
vooruitstrevendste Europese componisten ten tijde van de twintigste eeuwwisseling.
Morton Feldman
Morton Feldman is een Amerikaans componist, die een groeiende belangstelling geniet. Zijn muziek is
abstract en beïnvloed door het expressionisme. Hij paste in zijn werk een nieuwe techniek toe. De noten
en rusten zijn niet exact aangegeven; het wordt aan de musicus overgelaten hoe lang de noten en rusten
worden aangehouden. Zijn meeste werken zijn geschreven voor alleen piano, maar hij heeft ook voor
ensembles en andere combinaties geschreven. Veronika Ilchenko speelde vorig seizoen de muziek van
Feldman tijdens ‘Charlotte’, de muzikale voorstelling van het jonge gezelschap ‘blauw’ , die in première
ging in de Warande in Turnhout.
Frederik Neyrinck (°1985)
Frederik Neyrinck zette zijn eerste muzikale stappen in de pianoklas van Anne Buyck in Wevelgem en
Menen. Hij studeerde daarna verder aan het Koninklijk Conservatorium in Brussel bij Jan Van Landeghem
(compositie) en Piet Kuijken (piano). In 2008-2009 studeerde hij compositie bij Marco Stroppa aan de
Hochschule für Musik und Darstellende Kunst in Stuttgart. Hij werkte reeds samen met verschillende
ensembles en solisten, waaronder de “Neue Vocalsolisten Stuttgart”, het “JACK-quartet”, het “Nadar
Ensemble” (tijdens het “Transit Festival” in Leuven, 2010), het “Latvijas Radio Koris” (tijdens “TENSO
Music Days” in Oslo, 2010), het ensemble "I Solisti del Vento", het “Odysseia Ensemble”, de
"Operastudio Gent, het ensemble “Revue Blanche”, het “Prometheus Ensemble”, het “Emanon
Ensemble”, het “Landini Strijkkwartet”, het “Goeyvaerts Strijktrio”, Jenny Spanoghe (viool), Andrew
Blackburn (orgel), ….
Hij was als componist reeds laureaat van verschillende wedstrijden, onder andere van de
compositiewedstrijd van de provincie West-Vlaanderen (2006), de Emanon Compositiewedstrijd (2007),
de prijs “Agniez” (2009) en “International Composition Competition – Melbourne” (2010). Zijn werken
“Contr’action II” en "Samsa - Impressionen" werden geselecteerd door ISCM Vlaanderen (in 2010, 2011).
Arno Babadjanian
Arno Babadjanian was niet enkel een gevierd componist in Armenië en in de rest van de toenmalige
Sovjetunie, maar ook een briljant pianist. En dat blijkt ook uit de pianomuziek die hij heeft
gecomponeerd. Zijn oeuvre omvat echter nog andere hoogtepunten, zoals het Pianotrio, -voor het eerst
uitgevoerd in 1953 door David Oistrakh - viool, Sergei Knushevitsky - cello en Arno Babadjanian –piano
en een Celloconcerto -geschreven voor Rostropovitsj. Zijn werken krijgen eindelijk ook buiten de
voormalige Sovjetunie de aandacht die ze verdienen.
www.veronikapiano.com 2

De invloed van het oriëntalisme van de Russische school is manifest in de Prelude, met zijn ritmische
flexibele melodie en zijn modale wendingen. Ook Ex promptu hoort thuis in die categorie, met zijn
reminiscenties aan Borodin.
Dans van Vagarshapat is gebaseerd op een bekende volksmelodie, waarvan de oorsprong nochtans
onzeker is. Het thema werd opgetekend in 1902 door Komitas. Deze laatste kan worden beschouwd als
de grondlegger van de volksliedstudie in Armenië. Vergeleken met de oudere versie van Komitas heeft
Babadjanian de dans een grotere energie gegeven, conform aan de percussie-effecten uit de Armeense
volksmuziek. De harmonische wendingen en expressieve rubato’s komen daarentegen uit de Russische
romantische school.
In Zes schilderijen gaat Babadjanian een modernere weg op. De volkse bronnen van zijn muziek zijn meer
verwerkt volgens de modernistische, agressieve technieken in het spoor van Bartók, dan met de
verfijnde harmonieën van de Russische School.
Galina Ustvolskaya
Het isolement van de twintigste-eeuwse componiste Galina Ustvolskaya was totaal en compromisloos.
Na een fase waarin ze openbare werken schreef met sovjet signatuur, trok ze zich terug in haar eigen
wereld. Galina Ustvolskaya was geboren in Sint-Petersburg in 1919 en studeerde er bij de grote leraars
aan het conservatorium: Dimitri Sjostakovitsj en Maximiliaan Steinberg. In de eerste fase van haar
ontwikkeling schreef ze nog werken voor officiële gelegenheden, zoals de ballade Droom van Stepan
Razin, of de cantate De man van de Hoge Berg.
Het symfonisch gedicht Vuren in de steppe was gecomponeerd voor de veertigste verjaardag van de
Komsomol, een communistische jongerenorganisatie in de Sovjet-Unie. Met dergelijke
gelegenheidswerken in opdracht van de sovjetstaat volgde ze het patroon dat componisten zoals
Sjostakovitsj met succes hadden uitgetekend. Zij slaagden erin om een aanvaardbare middenweg te
vinden tussen hun eigen creatieve ambities en de officiële verwachtingen van het sovjetestablishment.
Ustvolskaya volgde de verwachtingen niet langer sinds het midden van de jaren vijftig. Na 1960 zegde zij
haar openbare leven definitief vaarwel. Ze vernietigde een aantal van haar vroegere composities. Een
verklaring voor haar zelfopgelegde isolement is nog steeds niet overtuigend gegeven. Misschien had het
te maken met de dood van haar levensgezel, de componist Yuri Balkasjin, misschien ook met een
extreme aversie voor de condities van het sovjetmuziekleven. Voortaan schreef ze enkel nog, zoals ze
zelf verklaarde, als ze zich in een staat van genade voelde. Ze aanvaardde geen opdrachten meer.
De muziek die ze sinds de jaren zestig componeerde behoort tot de origineelste van de tweede helft van
de twintigste eeuw. De toon is van een zelden gehoorde concentratie. Extremen in expressie volgen
elkaar op. Stilte staat naast geweld, meditatie naast agressiviteit. Uitersten in dynamiek en ritmische
concentratie zorgen voor een hypnotiserend effect. De inspiratie is vaak religieus. Deze nieuwe stijl is
ondermeer uitgewerkt in zes pianosonates, geschreven tussen 1947 en 1988. De Pianosonate No 5,
waarin tien korte delen elkaar opvolgen, dateert uit 1986.
www.veronikapiano.com 3

Veronika Iltchenko trok de aandacht met haar vertolkingen van laatromantische werken van onder
meer Mussorgsky en Rachmaninov, en 20ste-eeuwse werken van componisten als Debussy,
Prokofiev, Ustvolskaya en Badadjanian. Als telg van een muzikale familie, begon Veronika Iltchenko
al op jonge leeftijd piano te spelen. Ze studeerde in Ekaterinburg aan het Tchaikovsky Music College
en vervolgens bij Gregory Reznikov aan het Mussorgsky State Conservatory. Ze vervolmaakte zich bij
Jan Michiels aan het Koninklijk Conservatorium Brussel, bij Rian de Waal aan het Koninklijk
Conservatorium te Den Haag en in masterclasses bij Lee Kum Sing, Daniel Pollack, Jan Wijn en Alexei
Lubimov. In 2000 vestigde Veronika Iltchenko zich in Brussel, dat de uitvalsbasis werd voor haar
talloze recitals in binnen- en buitenland. Hoewel ze zich vooral profileert als concertpianiste,
begeleidt ze ook graag zangers in recitals. Haar eerste cd - Recital - met meesterwerken uit de
Russische pianoliteratuur, werd unaniem geprezen door de vakpers en het publiek. In september
2012 werd haar nieuwe CD uitgebracht: Le temps retrouvé, met Toon Fret- fluit (Oxalys, het
Collectief). Deze opname schetst een tijdsbeeld van Parijs tijdens de Belle Epoque, de periode tot net
voor WOI. Virtuoze en verleidelijke muziek voor fluit en piano van Debussy, Gabriel Fauré, George
Enescu en Charles Koechlin, evoceren een onbezorgde tijd van harmonie en elegantie.
‘Voor de muziek van de bij ons onbekende Arno Babadjanian breekt ze met verve een lans. Licht en
transparant en doortastend geeft ze de heel verschillende werken weer, ze toont veel gevoel voor
zowel de vroege tonale als de latere minder tonale klanktaal van deze Armeense componist. Ook de
Schilderijententoonstelling van Mussorgsky zet ze boeiend neer.’ Luister Nederland
‘Een sterke techniek brengt vooral de grootsheid, de somberheid, de obsessie, de agressie èn de
sereniteit van de composities naar boven’. Knack
‘Ce premier CD illustre un talent évident dans les Tableaux de Mussorgski, interpretés avec nuances et
énergie à la fois.Voici donc un programme courageux, brillament servi. Crescendo
‘Iltchenko bewijst zich als een zeer temperamentvolle pianiste met oog voor detail’. Kwadratuur
www.veronikapiano.com 4