Veronika Iltchenko - 20e eeuw - veronikapiano.com

De invloed van het oriëntalisme van de Russische school is manifest in de Prelude, met zijn ritmische
flexibele melodie en zijn modale wendingen. Ook Ex promptu hoort thuis in die categorie, met zijn
reminiscenties aan Borodin.
Dans van Vagarshapat is gebaseerd op een bekende volksmelodie, waarvan de oorsprong nochtans
onzeker is. Het thema werd opgetekend in 1902 door Komitas. Deze laatste kan worden beschouwd als
de grondlegger van de volksliedstudie in Armenië. Vergeleken met de oudere versie van Komitas heeft
Babadjanian de dans een grotere energie gegeven, conform aan de percussie-effecten uit de Armeense
volksmuziek. De harmonische wendingen en expressieve rubato’s komen daarentegen uit de Russische
romantische school.
In Zes schilderijen gaat Babadjanian een modernere weg op. De volkse bronnen van zijn muziek zijn meer
verwerkt volgens de modernistische, agressieve technieken in het spoor van Bartók, dan met de
verfijnde harmonieën van de Russische School.
Galina Ustvolskaya
Het isolement van de twintigste-eeuwse componiste Galina Ustvolskaya was totaal en compromisloos.
Na een fase waarin ze openbare werken schreef met sovjet signatuur, trok ze zich terug in haar eigen
wereld. Galina Ustvolskaya was geboren in Sint-Petersburg in 1919 en studeerde er bij de grote leraars
aan het conservatorium: Dimitri Sjostakovitsj en Maximiliaan Steinberg. In de eerste fase van haar
ontwikkeling schreef ze nog werken voor officiële gelegenheden, zoals de ballade Droom van Stepan
Razin, of de cantate De man van de Hoge Berg.
Het symfonisch gedicht Vuren in de steppe was gecomponeerd voor de veertigste verjaardag van de
Komsomol, een communistische jongerenorganisatie in de Sovjet-Unie. Met dergelijke
gelegenheidswerken in opdracht van de sovjetstaat volgde ze het patroon dat componisten zoals
Sjostakovitsj met succes hadden uitgetekend. Zij slaagden erin om een aanvaardbare middenweg te
vinden tussen hun eigen creatieve ambities en de officiële verwachtingen van het sovjetestablishment.
Ustvolskaya volgde de verwachtingen niet langer sinds het midden van de jaren vijftig. Na 1960 zegde zij
haar openbare leven definitief vaarwel. Ze vernietigde een aantal van haar vroegere composities. Een
verklaring voor haar zelfopgelegde isolement is nog steeds niet overtuigend gegeven. Misschien had het
te maken met de dood van haar levensgezel, de componist Yuri Balkasjin, misschien ook met een
extreme aversie voor de condities van het sovjetmuziekleven. Voortaan schreef ze enkel nog, zoals ze
zelf verklaarde, als ze zich in een staat van genade voelde. Ze aanvaardde geen opdrachten meer.
De muziek die ze sinds de jaren zestig componeerde behoort tot de origineelste van de tweede helft van
de twintigste eeuw. De toon is van een zelden gehoorde concentratie. Extremen in expressie volgen
elkaar op. Stilte staat naast geweld, meditatie naast agressiviteit. Uitersten in dynamiek en ritmische
concentratie zorgen voor een hypnotiserend effect. De inspiratie is vaak religieus. Deze nieuwe stijl is
ondermeer uitgewerkt in zes pianosonates, geschreven tussen 1947 en 1988. De Pianosonate No 5,
waarin tien korte delen elkaar opvolgen, dateert uit 1986.
www.veronikapiano.com 3