STEDEnBOUWkUnDIG PlAn HAvEnkWArTIEr ArnHEM - Rijnboog

STEDEnBOUWkUnDIG PlAn
HAvEnkWArTIEr ArnHEM

Colofon
In opdracht van: Gemeente Arnhem
februari 2010
Urhahn Urban Design
Tess Broekmans
Beatriz Pineda
Cristina Polito
Eriko Watanabe
Witteveen + Bos
Arno Hofmeijer
Werkgroep Havenkwartier
Gemeente Arnhem
MAB development
BPF Bouwinvest

STEDEnBOUWkUnDIG PlAn HAvEnkWArTIEr ArnHEM
in opdracht van de Gemeente Arnhem
5
15
43
63
HavenkWartIer arnHem
InHoudsopgave
Opgave & concept
Openbare ruimte
Bebouwing
Principe uitwerking
stedenbouWkundIg plan

OPGAvE & COnCEPT

HavenkWartIer
opgave & ConCept

HavenkWartIer In rIjnboog
De zuidelijke Binnenstad van Arnhem is hard toe aan
ingrijpende vernieuwing. nut en noodzaak van de
aanpak van dit gebied zijn onomstreden. De eerste fase
van het Masterplan rijnboog kent twee hoofdingrepen;
een hoogwaardige verbindingsroute van het nieuwe
Arnhem Centraal naar het Bestuurscentrum rond
het kerkplein en een verbinding van de historische
binnenstad met de rijn en de rijnkade door middel
van een haven en Havenkwartier. Beide ingrepen in het
openbare gebied zijn de ruggengraat voor het nieuw te
ontwikkelen vastgoed in dit gebied. Publieke investeringen
zijn onontbeerlijk om de vernieuwing te starten.
Met het Havenkwartier worden de volgende doelen
gerealiseerd:
- schakel naar de rivier
- ruimte voor een kunstencluster
- een aantrekkelijke woonlocatie
- toevoeging van detailhandel en horeca
- een aantrekkelijke openbare ruimte
HavenkWartIer
opgave & ConCept
In juni 2004 heeft de gemeenteraad het Masterplan
rijnboog goedgekeurd en in februari 2006 de
herdefinitie, het zogenoemde masterplan +.
Eén van de deelprojecten van rijnboog is het
deelproject Havenkwartier. In 2007 is een preferendum
georganiseerd waarin inwoners van Arnhem konden
kiezen tussen drie ontwikkelscenario’s voor het
Havenkwartier. Het preferendum werd afgesloten met
een besluit van de gemeenteraad (26 juni 2007) om
het scenario “Sluis” te kiezen als uitgangspunt voor
stedenbouwkundig schetsontwerp Havenkwartier 2009 ingepast in het masterplan

een kleIne gesCHIedenIs van de Haven
masterplan 200 Preferendum Havenkwartier 2007. Voorkeursmodel ‘Sluis’ stedenbouwkundig schetsontwerp Havenkwartier 2008
HavenkWartIer
8 opgave & ConCept

variantenstudie Havenkwartier 2009.
Voorkeursmodel ‘Kunst aan de Rijn’
de verdere planontwikkeling van het Havenkwartier.
vervolgens is op basis van de variant sluis de nota van
randvoorwaarden en het schetsontwerp Havenkwartier
in oktober 2009 door de raad vastgesteld. Het
voorliggende product is een uitwerking van dit schetsontwerp
tot een stedenbouwkundig plan.
Dit stedenbouwkundig plan vormt de basis voor het
bestemmingsplan. De regels voor de bebouwing
vormen het kader waarmee het kwaliteitsteam de
bouwplannen van het Havenkwartier gaat toetsen.
De openbare ruimte in dit stedenbouwkundig plan is
indicatief, in de uitwerkingsplannen zal de definitieve
inrichting worden vastgesteld. Het profielenboek vormt
de handleiding voor de inrichtingsplannen.
HavenkWartIer
9 opgave & ConCept
InHoud stedenbouWkundIg plan
In het stedenbouwkundig plan Havenkwartier zijn de
haven en de omliggende gebouwen op stedenbouw-
kundig niveau uitgewerkt. Het stedenbouwkundig
plan bestaat uit een schetsontwerp voor de openbare
ruimte en regels en een principe uitwerking voor de
gebouwen. Het schetsontwerp openbare ruimte gaat in
op de binnenstadsstraten, de haven en de ruimtes daar
omheen, de inpassing van de Jansbeek en de eerste
ingrediënten voor het kerkplein. Ook verkeersaspecten
zoals de inrichting van de Weerdjesstraat en de in- en
uitritten van de parkeergarage horen hierbij.
voor de gebouwen is een set ruimtelijke regels
gemaakt die als basis gaat dienen voor de verdere
uitwerking van de blokken door architecten. De
regels leggen hoofdelementen vast zoals rooilijnen
en bouwhoogtes, maar gaan ook in op elementen
van beeldkwaliteit zoals materiaal, plinten en detail-
lering. Op basis van deze regels is een principe
uitwerking gemaakt die een goede indruk geeft hoe
het Havenkwartier eruit kan gaan zien. De principe
uitwerking laat zien wat het maximumprogramma is en
hoe groot de bijbehorende parkeergarage moet zijn.

HavenkWartIer
10 opgave & ConCept

de Weerdjes
De Weerdjes is altijd een deel van de stad geweest dat
niet echt bij de historistische binnenstad hoorde. In de
17de eeuw lag het gebied binnen de stadsmuren, maar
bestond uit stadswaarden, akkers en weidegebied.
De naam Weerdjes komt hier vandaan. In de 19de
eeuw ontstond ongeplande bebouwing in het gebied
met ongezonde en onbewoonbare situaties. Het plan
Heuvelink moest hier in 1849 verandering in brengen,
uit deze periode stamt het huidige stratenpatroon. De
wederopbouw na de tweede wereldoorlog vormde de
gelegenheid het gebied grootschalig te saneren, wat
leidde tot een nieuw stadsdeel met een eigen karakter,
los van de binnenstad. De ontwikkeling van rijnboog
heeft als doel de Weerdjes eindelijk volwaardig bij de
binnenstad te laten horen, zodat stad en rivier bij elkaar
komen.
stad naar de rIvIer
De openbare ruimte is cruciaal voor de verbinding
tussen stad en rivier, met de haven als het belangrijkste
middel om de dynamiek en aantrekkingskracht
van het water tot aan de oude binnenstad te brengen.
De straten sluiten op een natuurlijke manier aan op
het stratenpatroon van de binnenstad en verlengen
de binnenstad tot aan de rijn. Groen speelt een
belangrijke rol: hiermee onderscheidt de Weerdjes zich
van de historische binnenstad, dwarsstraten vormen
groene vizieren op de rivier. De Weerdjesstraat wordt
een stadstraat met twee rijstroken in de richting van de
centrumring (tegen de klok in), waarmee de oversteekbaarheid
en overzichtelijkheid van de straat verbetert.
Daarbij is het toevoegen van stedelijk programma
essentieel voor het vergroten van de aantrekkingskracht
en de stedelijkheid. Het kunstencluster aan
de rijn brengt de stad naar de rivier en zorgt voor
een icoon op een unieke plek. Ook de winkels en
een parkeergarage met 550 bezoekersplaatsen zijn
belangrijke trekkers.
HavenkWartIer
11 opgave & ConCept
karakterIstIek van de Haven
De openbare ruimte rond de haven krijgt een eigen,
robuust karakter. Er ontstaat een aantal aantrekkelijke
verblijfsplekken aan het water, bij de sluis en aan de
kop van de haven met de Jansbeek. Het water staat
hoog en is voelbaar en bereikbaar. De gebouwen in het
Havenkwartier hebben een nautische sfeer, maar door
het gebruik van baksteen sluit de bebouwing ook goed
aan op de binnenstad. Een echte verblijfsplek voor de
stad, een plek voor ontmoeten, evenementen, flaneren,
zowel stedelijk als landschappelijk.
referentie: een aantrekkelijke plek voor ontmoeten en
evenementen in barcelona

analyse van het schetsontwerp oktober 2009
verschil in blokmaat veel verschillende typologieën torens direct aan de historische stad
HavenkWartIer
12 opgave & ConCept

korrelgrootte en massa
De binnenstad van Arnhem wordt gekenmerkt door
grote stadsblokken die zijn opgebouwd uit individuele
panden. In het Havenkwartier is het stratenpatroon
fijnmaziger omdat goed moet worden aangesloten
op de Bakkerstraat en het kerkplein. De vier blokken
die daardoor ontstaan worden vormgegeven als een
familie van blokken die is opgebouwd uit verschillende
kleinere eenheden. De korrelgrootte van de binnenstad
is klein, in het Havenkwartier zal de korrelgrootte iets
groter zijn. Het Havenkwartier heeft een eigen schaal
en karakter, maar sluit goed aan bij de principes van de
binnenstad: kleiner dan gebruikelijk is in de Weerdjes,
groter dan in de historische binnenstad.
Ieder blok bestaat uit ten minste drie gebouwdelen,
waarbij de balans gezocht wordt tussen gebouwen die
Havenkwartier is in de basis één blok routes en openingen korrelgrootte
HavenkWartIer
1 opgave & ConCept
op de grond staan en die op de plint staan. Diversiteit
zet zich door tot op de plint, het niveau dat aansluit bij
de voetganger. De basishoogte van het plan (16 meter)
sluit aan op de hoogte van de stad, daarboven is een
aantal uitzonderingen toegestaan op bijzondere hoeken.
De hoogste daarvan is een toren aan het Havenplein,
centraal in het plan.

OPEnBArE rUIMTE
1

Hoofdstructuur
HavenkWartIer
1 openbare ruImte
grens historische stad: stad ontmoet landschap
Weerdjesstraat - compact stedelijk
Rijnkade - landschappelijk

HoofdstruCtuur openbare ruImte
In heel rijnboog moet de rivier voelbaar worden.
naast de haven spelen de dwarsstraten op de rivier
hierbij een belangrijke rol, omdat dit de vizieren op de
rivier vormen en daarmee het groen de stad in komt.
In de historische binnenstad bevindt het groen zich
alleen in de bouwblokken. De route op de rand van de
binnenstad, Oude Oeverstraat/ kleine Oord, is de eerste
kennismaking met groen in de stad. Hier worden de
sferen van de rivier en de binnenstad verknoopt: de
vloer is die van de binnenstad, de plekken zijn voorzien
van groen en vormen de schakels naar de dwarsstraten
op de rivier. De Jansbeek komt hier vanaf de Markt aan
op het kerkplein en stroomt op de kop van de haven de
haven in.
De Weerdjesstraat/Trans/Eusbiusplein vormen een
mogelijke barrière in de route van stad naar rivier, de
straat is relatief druk omdat hij deel uitmaakt van de
centrumring. Een compact profiel met maximale ruimte
voor voetgangers en fietsers is hierbij het uitgangspunt.
Tenslotte is de rijnkade een belangrijke openbare
ruimte, waarbij de verblijfskwaliteit van de lage kade
sterk kan worden verbeterd. Ook wordt gezocht naar
manieren om de verbinding tussen lage en hoge kade
te verbeteren, met name bij het kunstencluster.
Oeverstraat- Kerkplein: stad ontmoet landschap met reeks van groene pleinen
Weerdjesstraat: oversteekbaarheid versus doorstroming
Rijnkade: landschappelijk en recreatief
HavenkWartIer
1 openbare ruImte

toekomstige verkeersstructuur
HavenkWartIer
verkeersstrucruur
18 openbare ruImte

verkeersstruCtuur
Het vergroten van de binnenstad betekent ook het
vergroten van de voetgangersgebied en het goed
inpassen van verkeersstromen. De Oude Oeverstraat/
kleine Oord/ Broerenstraat wordt onderdeel van het
voetgangersgebied van de binnenstad. Tegelijk is deze
route nog wel onderdeel van het fietsnetwerk, omdat
het de directe verbinding van de Oude kraan naar het
Airborneplein is. Tweede opgave is het verbeteren van
de relatie tussen de markt en de binnenstad. Met deze
nieuwe verkeercirculatie is het mogelijk de ruimte
tussen Eusebiuskerk en Markt autovrij te maken.
De kades van de haven zijn ook autovrij. Alleen aan
de westzijde is bestemmingsverkeer mogelijk voor
de bestaande bebouwing. In de kaart hiernaast is
aangegeven hoe de verkeersstructuur er in hoofdlijnen
uit gaat zien.
In de inrichting zal een verschil gemaakt worden
tussen de Weerdjesstraat en de andere straten. De
Weerdjesstraat heeft een belangrijke verkeersfunctie,
de rijweg wordt uitgevoerd in stil asfalt en ligt lager
dan de trottoirs. Dit is de enige straat met vrijliggende
fietspaden. In alle andere straten is de auto te gast en
worden trottoir en rijweg op één niveau aangelegd. Het
basismateriaal is rode baksteen in aansluiting op de
binnenstad, de rijweg wordt gemarkeerd in het vlak.
vergroten voetgangersgebied
(impressie verlengde bakkerstraat)
HavenkWartIer
19 openbare ruImte
nieuwe route voor de bus

HavenkWartIer
20 openbare ruImte

Weerdjesstraat
De Weerdjesstraat /Trans/Eusebiusplein maken
deel uit van de centrumring rond de binnenstad, een
hoofdweg voor auto’s die bestaat uit twee rijstroken
in één richting, tegen de klok in. De aanwezigheid van
de centrumring in het stedelijk gebied is een lastige
opgave: rond de haven moet een aantrekkelijk stedelijk
gebied ontstaan waar het primaat bij de voetganger ligt,
anderzijds is de doorstroming van de centrumring op
stedelijk niveau uitgangspunt.
In de plannen werd tot nu toe uitgegaan van een
profiel met drie rijstroken: twee van west naar oost
voor de centrumring en één van oost naar west voor
principe Weerdjesstraat met twee rijstroken en boomgroepen
bussen en noodverkeer. De inpassing van het profiel,
gecombineerd met de nieuwe bebouwing en het
behouden van de monumentale platanen zou leiden
tot smalle stoepen en fietsstroken, problemen met de
inpassing van bushaltes en de inrit van de parkeer-
garage. Met name bij het kunstencluster is het profiel
te smal om alle functies goed te combineren. Er is
daarom gekozen het profiel terug te brengen van drie
naar twee rijstroken, zodat er voldoende ruimte is voor
langzaam verkeer en de oversteekbaarheid van de
straat aanzienlijk verbetert. Hiermee ontstaat ook meer
ruimte voor bomen en wordt de brug smaller.
HavenkWartIer
21 openbare ruImte
gedempte Zuiderdiep groningen ( meter) als sfeer
referentie: de rijweg in asfalt, veel ruimte voor voetgangers
en fietsers

Een profiel met twee rijstroken kan op twee manieren
worden ingevuld: twee rijstroken in de richting van
de centrumring, geen tegenrichting voor de bus en
noodverkeer over het fietspad, of één rijstrook per
richting, waarbij de doorstroming van de centrumring
vermindert, met name bij de bushaltes en bij de inrit
van de parkeergarage. In beide varianten zal de bus
stoppen op de rijweg, wat bij één rijstrook per richting
tot oponthoud leidt. Op dit moment wordt gekozen voor
de variant waarbij twee rijstroken in de richting van de
centrumring rijden. Dit zorgt ervoor dat de centrumring
eenduidig wordt. Op termijn zullen tegenbewegingen
die nu op de Weerdjesstraat nog mogelijk zijn bij de
langstraatgarage en ten oosten van de rodenburgstraat
profielen Weerdjesstraat
1. ter plaatse van kunstencluster
2. ter plaatse van boomgroep
1.
2.
verdwijnen. Het profiel wordt zodanig ingericht dat het
de rijrichtingen desgewenst kunnen worden aangepast.
Aan de noordzijde is het altijd nog mogelijk een bushalte
in te passen.
oversteekbaarheid
Met het kunstencluster aan de rijn is het essentieel
dat de Weerdjesstraat geen barrière vormt, maar juist
makkelijk oversteekbaar is. Met het terugbrengen
van de rijweg naar 2 rijstroken worden de stoepen
breder en de situatie overzichtelijk, er komt alleen
verkeer van één kant. Een tweede element dat de
oversteekbaarheid vergroot is de plek van de inrit van
de parkeergarage. Deze is gedacht aan de westzijde
HavenkWartIer
22 openbare ruImte
van de haven en gaat direct naar het -2 niveau, onder
de haven door. Hiermee is het verkeer richting parkeergarage
al voor de brug van de straat en wordt het dus
rustiger. Daarnaast wordt onderzocht of het mogelijk
is een ondergrondse voetgangersverbinding vanuit
de parkeergarage naar het kunstencluster te maken.
Tenslotte komen bij de oversteek aan de oostzijde van
de haven verkeerslichten die niet alleen de voetgangersoversteek
maar ook het openen van de brug
reguleren. In de inrichting moet duidelijk worden dat
de voetganger hier het primaat heeft. Dit kan door bij
de oversteken trottoir en rijweg op één niveau aan te
leggen. Dit zorgt voor een makkelijke oversteek en
werkt tegelijk verkeersremmend.

omen
De bomen langs de Weerdjesstraat zijn op het moment
zeer divers. Boomgroepen, rijen en verschillende
boomsoorten wisselen elkaar af. De platanen ten
westen van de haven zijn van monumentale kwaliteit,
andere bomen staan er minder goed bij. Ook op de kop
bij de rodenburgstraat staat een monumentale boom.
Aan de noordzijde van de straat is ruimte om bomen
toe te voegen. Er wordt voorgesteld dit in boomgroepen
te doen, zodat de bestaande bomen goed kunnen
worden ingepast. Bovendien is het prettig als de straat
niet te veel in de lengterichting benadrukt wordt door
een bomenrij, zodat juist de dwarsrichting voor de
voetgangers geaccentueerd wordt.
bereikbaarheid kunstencluster
Het kunstencluster zal bij bijzondere festiviteiten de
mogelijkheid moeten bieden voor een rode loper,
waarbij taxi’s gasten kunnen afzetten. De locatie
hiervoor moet nader worden bepaald. Wat uitstraling
betreft ligt de rijnkade hiervoor het meest voor de
hand.
InrItten parkeergarage
De parkeergarage biedt ruimte aan 550 bezoekers-
plaatsen en circa 150 plaatsen voor bewoners. Het
precieze aantal is afhankelijk van het aantal woningen
(1 parkeerplaats per woning). Het totaal aantal plaatsen
is dus minimaal 700 plaatsen. Onder de bebouwing van
het Havenkwartier passen in twee lagen ongeveer 750
parkeerplaatsen, een openbare fietsstalling en een deel
van de bergingen voor de woningen. Daarmee voldoet
de garage aan de gewenste capaciteit. Om gedurende
planvorming de optie van parkeren onder de haven
open te houden is de positie van de in- en uitritten
zo gekozen dat het werkt als de garage onder de
gebouwen komt en als de garage onder de bebouwing
en de haven komt. De inrit komt aan de westzijde van
de haven en gaat direct naar -2 onder de haven door
met een hellingbaan parallel aan de rijweg. De uitrit
komt in blok 3 en is volledig inpandig. Deze mondt uit in
de rodenburgstraat.
Mogelijkheid van een tunnel
Op termijn zou het wenselijk kunnen zijn de
Weerdjestraat in een tunnel aan te leggen zodat de
verteerbaarheid hier nog meer verbetert. De inrit
van de parkeergarage zou dan in de weg liggen.
Om deze tunnel mogelijk te maken kan de inrit van
de parkeergarage dan verplaatst worden naar de
rodenburgstraat, naast de uitrit.
HavenkWartIer
2 openbare ruImte
inpassing parkeergarage: inrit westzijde haven naar -2,
uitrit in Rodenburgstraat vanaf -1
In
UIT

WInkelstraten
De straten in het Havenkwartier sluiten aan bij de
straten in de binnenstad. In de binnenstad zijn de
hoofdwinkelstraten zoals de rijnstraat en Bakkerstraat
ongeveer 8 meter breed. Daartussen liggen smallere
stegen van ongeveer 5 meter breed. De verlengde
Bakkerstraat wordt ook 8 meter en loopt iets uit naar
het noorden zodat die goed aansluit op de verbreding
van de Bakkerstraat. De stegen in het plan zijn
iets breder om de woonkwaliteit te verhogen. Het
Havenplein is vergeleken met de andere pleinen van
de binnenstad zoal de korenmarkt en het Jansplein.
Hieruit is geconstateerd dat het havenplein iets kleiner
wordt dan in het schetsontwerp uit mei 2009, om de
binnenstedelijke intimiteit te verhogen.
De inrichting van de straat sluit aan bij de huidige
bestrating: mooi materiaal, eenvoudige inrichting.
Het materiaal is gebakken klinkers. De verlengde
Bakkerstraat krijgt een dubbele goot, de stegen krijgen
een enkele goot. Hierdoor wordt de aandacht naar de
bijzondere plekken gehaald. In de Broerenstraat is
de Jansbeek opgenomen, deze ligt asymmetrisch om
de straat berijdbaar te houden. De beek is ongeveer
1 meter breed en oversteekbaar gemaakt door kleine
brugstenen.
HavenkWartIer
2 openbare ruImte
laden en lossen
De winkels in het gebied moeten te bevoorraden zijn
door vrachtauto’s en afvalinzamelvoertuigen. In de
binnenstad gebeurt dit momenteel vooral vanaf de
voorkant in venstertijden. voor de drie noordelijke
blokken van het Havenkwartier is dit de beste
oplossing. Het zuidelijke blok aan de Weerdjesstraat
vraagt om een andere oplossing, dit blok heeft het
grootste winkelprogramma en is goed bereikbaar vanaf
de Weerdjesstraat. Hier is een inpandig laad- en losdok
mogelijk, toegankelijk vanaf de rodenburgstraat.
Het kunstencluster heeft een laad- en losdok in de
binnenzijde van het blok. Dit is bereikbaar vanaf
de rodenburgstraat. Om de doorstroming op de
Weerdjesstraat niet te beperken en de verkeersveiligheid
te vergroten is het niet mogelijk de laad- en
losdokken direct vanaf de Weerdjesstraat in te rijden.
laden en lossen in venstertijden aan voorzijde
ingang laad- en losdok blok 4 / kunstencluster

profiel huidige situatie Rijnstraat profiel huidige situatie bakkerstraat profiel huidige situatie Weverstraat
HavenkWartIer
2 openbare ruImte

prInCIpe profIelen
De uiteindelijke indeling en materialisering van alle
profielen zal in het profielenboek en in daaropvolgende
inrichtingsplannen worden uitgewerkt. De profielen in
dit stedenbouwkundig plan geven de richting aan.
Alle profielen zijn weergegeven op schaal 1: 500.
HavenkWartIer
.
1.
2 openbare ruImte
2.
.
10-8
1. profiel verlengde bakkerstraat
referentie: bakkerstraat met klinkers met dubbele goot

2. profiel dwarsstraten
referentie: pastoorstraat met enkele goot referentie: nieuwstraat 0 km straat
. profiel rodenburgstraat . profiel oeverstraat
HavenkWartIer
2 openbare ruImte
referentie: freiburg voor jansbeek

HavenkWartIer
kop van de haven
met zonneterras
havenplein met ‘dansvloer’
trappen naar de Rijn
28 openbare ruImte
de Haven
Aan de haven is sprake van drie bijzondere plekken: de
kop van de haven aan de Oeverstraat, het Havenplein
en het plein bij het kunstencluster en de sluis. Deze
drie plekken krijgen een bijzondere uitwerking die het
nautisch karakter van de haven versterken.
De maaiveldhoogtes rondom de haven zijn verschillend.
Het hoogste punt is de hoogwaterkering aan de
rijnkade, het muurtje dat er nu staat moet zelfs nog
iets worden opgehoogd tot 14,85 meter. Daarna gaat
de straat naar beneden, de Weerdjesstraat is het
laagste punt op ongeveer 12,60 meter. van daar richting
de binnenstad gaat het maaiveld weer omhoog tot
ongeveer 13 meter. Het waterpeil wordt zo opgezet dat
het dicht onder de kade ligt. Er wordt nu gedacht aan
een waterpeil van 11.80 meter, zodat op het laagste
punt het verschil tussen water en kade 80 centimeter
is. Aan de kop van de haven is het verschil tussen kade
en water ongeveer 1,2 meter. Traptreden maken het
mogelijk hier dichtbij het water te komen.
brede kaderand en hoog waterpeil

kades
De kades aan de haven worden gemetseld. De rand
van de kade wordt ongeveer 80 centimeter breed en
uitgevoerd in hardsteen. De kade rand ligt op hetzelfde
niveau om te voorkomen dat struikelrandjes ontstaan.
Een simpele, strakke kade. Aan de westzijde sluit de
kade aan op bestaande bebouwing. Hier wordt een
bomenrij toegevoegd, verkeer is alleen bestemmings-
verkeer aan de zuidzijde bij de bestaande bebouwing.
De kade is 8 meter breed, goed voor langzaam verkeer
en een incidenteel terras.
De oostelijke kade is gevarieerder. Het noordelijke
deel is smal, 5 meter breed, hier is geen ruimte voor
terrassen maar gaat het om het ervaren van de haven
en een looproute naar het havenplein. Ten zuiden van
het havenplein is de kade breder om de route naar
het kunstencluster en de rijn te laten zien. Over de
Weerdjesstraat leidt een kade van 8 meter breed langs
het kunstencluster. Toegankelijkheid en transparantie
van het kunstencluster zijn belangrijk om de kade
aantrekkelijk te maken. Door de variatie in maaiveld-
hoogte ligt het water hier relatief diep.
1. profiel westelijke kade (8 meter)
1.
.
2.
HavenkWartIer
29 openbare ruImte
2. profiel oostelijke kade (5 meter)
3. profiel oostelijke kade bij kunstencluster ( 8 meter)

kop van de haven en jansbeek
Aan de kop van de haven ontstaat een klein plein dat
meedoet in de reeks van pleinen aan de Oeverstraat.
Hier wordt het water makkelijk te bereiken en aan
te raken. Een trap met een paar brede treden maakt
het mogelijk dicht bij het water te komen en te zitten.
Bovendien is dit de plek waar de Jansbeek via de
trappen de haven in stroomt. Een speciaal materiaal
markeert de plek van de Jansbeek. De Jansbeek is een
verrijking van de openbare ruimte. De precieze loop
van de beek moet nader worden uitgewerkt. Om de
haven vanaf de Bakkerstraat zichtbaar te laten zijn zou
de hoek van het blok aan de haven op de begane grond
transparant moeten zijn of een open plint hebben.
HavenkWartIer
0 openbare ruImte
De Jansbeek komt vanuit Sonsbeek en liep vroeger via
het Gele rijdersplein en de Beekstraat naar de rijn.
De oude loop is niet volledig te herstellen, wel is het
mogelijk de beek noordelijker te laten lopen over het
kerkplein en door de Oeverstraat, zoals getekend in
het Havenkwartier. De hoogteverschillen leiden hier
tot een onnatuurlijk verloop: het kerkplein ligt hoger
en de beek zal dan deels gepompt moeten worden. De
verdere uitwerking en realisatie van de Jansbeek krijgt
een eigen traject bij de inrichtingsplannen voor de
openbare ruimte.
trappen op kop van de haven

jansbeek: stad ontmoet landschap
HavenkWartIer
1 openbare ruImte
impressie jansbeek (buro poelmans reesink)

schaalvergelijking
Havenplein (impressie)
1
8
1
88
2
korenmarkt jansplein musisplein
Kerkplein / Markt
HavenkWartIer
2 openbare ruImte
1
2
0
1

Havenplein
De haven en de markt zijn de twee grote stedelijke
ruimtes die binnenstad en haven verbinden. Het
havenplein is daarbij de verblijfsplek aan de haven met
horeca, die iets van de intimiteit van de binnenstad
moet hebben. Om gevoel te krijgen voor de maat van
het plein is een schaalvergelijking gemaakt. Het plein is
gedimensioneerd op de maat van het voorplein van de
korenmarkt, maar door de aangrenzende haven zal het
plein groter voelen.
De inrichting van het plein verbindt plein en haven. Er
wordt een bijzondere vloer aangelegd die het nautisch
karakter van de haven doortrekt tot op het plein,
bijvoorbeeld van hout. Een houten vlonder in de haven
verbindt haven en ‘dansvloer’. Een boomgroep op het
plein is een belangrijke toevoeging voor de sfeer. Dit
is mogelijk door een bak boven de parkeergarage te
maken, waardoor de boom iets hoger komt te staan en
een zitrand rond de boom ontstaat.
referentie houten vloer
HavenkWartIer
openbare ruImte

havenplein met bijzondere vloer en vlonder in het water
HavenkWartIer
openbare ruImte
impressie havenplein

passantenhaven
De haven biedt ruimte aan circa 25 boten. Om de haven
ook echt voor overnachtingen te kunnen gebruiken
is een aantal faciliteiten nodig. Er wordt gedacht aan
de plint aan de westelijke kade als locatie voor een
douche en toilet voor de passantenhaven. verder komt
er een water in – en uitlaadpunt op de kade en wordt
een vuilcontainer zo geplaatst dat die ook voor de
gebruikers van de passantenhaven te benutten is.
De positie van de ligplaatsen wordt bepaald door de
plek van sluis en brug. Deze liggen zo veel mogelijk aan
aanleggen via steiger
de westzijde. In het eerste deel van de haven liggen de
boten daarom aan de oostzijde bij het kunstencluster,
in het deel grenzende aan de binnenstad liggen de
boten aan de westzijde en is plaats voor een aantal
grotere boten aan de oostzijde. De boten liggen met hun
punt naar de kade en zijn bereikbaar over zogenaamde
vingerpieren, korte pieren die tussen de boten in liggen.
In het zuidelijk deel van de haven zijn de pieren langer
zodat boten die wachten voor de sluis hier kunnen
aanmeren.
HavenkWartIer
openbare ruImte

Sluisplein aan de Rijn
Om een maximale pleinruimte bij het kunstencluster te
maken wordt de sluis zo veel mogelijk aan de westzijde
aangelegd. Het plein dat hiermee ontstaat kan het
verlengde worden van het kunstenplein, de begane
grond van het kunstencluster, met horeca en een goede
kunstencluster
oriëntatie op de zon. Uitgangspunt is een plein dat het
kunstencluster echt aan de rijn brengt, tot op de lage
kade. Gedacht wordt aan een trappartij naar de rijn
waarin de hoogwaterkering wordt opgenomen. In de
zomer zou een drijvend podium voor de trap kunnen
aanmeren, zodat een openlucht theater ontstaat. De
mogelijkheden hiervoor moeten met rijkswaterstaat
uitgewerkt worden. Het Sluisplein maakt deel uit van
de recreatieve route langs de rijn, zowel over de hoge
als de lage kade. De haven moet daarom op deze plek
ook over te steken zijn voor voetgangers en fietsers. Dit
hoogwaterkering 1 .8 m
gebeurt ter plekke van de sluis.
rappen naar de Rijn drijvend podium inpassing hoogteverschillen rond de sluis
HavenkWartIer
openbare ruImte

Voorhaven, sluis en brug
De voorhaven is de plek waar de boten wachten om
via de sluis de haven in te varen. De vorm is zodanig
gekozen dat er ruimte is voor 3 à 4 boten om stroomop-
waarts aan te meren aan de westzijde van de sluis. Om
de stroming hier te verminderen is de oostelijke kade
verlengd. Hier is een deel van de kade extra laag om
het zicht vanuit de haven te garanderen.
De sluis is 6 meter breed en 17 meter lang. De sluis
zorgt er in de zomer voor dat de haven niet leeg loopt
in de rijn, in de winter beschermt de sluis de haven
tegen hoogwater. De sluis maakt daarmee deel uit van
de hoogwaterkering. Om zekerheid in te bouwen wordt
daarom een dubbele sluisdeur aangelegd, 2 deuren
achter elkaar. In de zomer kunnen de bovenste delen
van de deur open staan zodat het zicht op de rijn niet
belemmerd wordt. De sluisdeur wordt bovendien 2 x zo
breed gemaakt om het zicht op de rijn te vergroten. De
ene deur sluit daadwerkelijk de sluis af, de andere deur
geeft toegang tot een verlenging van de lage kade zodat
een verblijfsplek ontstaat met zicht op de schuttende
boten. via deze lage kade kunnen voetgangers de sluis
oversteken. Door de verdiepte ligging is deze plek
alleen toegankelijk via een trap met een fietsgoot.
Het is noodzakelijk dat er ook op het niveau van de
hoge kade een oversteekmogelijkheid komt zodat ook
HavenkWartIer
openbare ruImte
rolstoelers en kinderwagens de route langs de rijn
kunnen vervolgen. Een optie hiervoor is een rolburg
op de hoge kade. Dit wordt in een later stadium
uitgewerkt.
De vorm van de sluisdeur moet ander worden
uitgewerkt. Dit kan een klapdeur of een roldeur zijn. In
het geval van een roldeur zal deze onder het sluisplein
moeten rollen, en dus is het nodig een deel van het
sluisplein op te hogen tot de hoogte van de hoogwaterkering.
Of dat ruimtelijk inpasbaar is is mede
afhankelijk van het ontwerp van het kunstencluster en
het inrichtingplan voor het Sluisplein.
De brug ligt in het verlengde van de sluis. Het te
openen deel is 7 meter, het wegdek is maximaal 17
meter breed. De brug heeft daarmee een breed te
openen deel en ligt laag op het water, tussen wegdek
en waterpeil van de haven zit ongeveer een meter.
De vormgeving van de brug zal in een later stadium
plaatsvinden. Uitgangspunt is dat de brug herkenbaar
is als brug en niet als een asfalt plak op het water ligt.
Dit kan door het goed vormgeven van het contragewicht
van de brug, maar bijvoorbeeld ook door het wegdek
iets omhoog te laten gaan en het water meer zichtbaar
te maken. Belangrijk is dat de brug het zicht op de rijn
niet te zeer belemmert.

HavenkWartIer
Mogelijke inrichting Kerkplein met groen en Jansbeek. Kerk en Markt worden beter verbonden door het
autovrij maken van de ruimte tussen kerk en Markt.
8 openbare ruImte

kerkplein
Tot voor de oorlog bestond het kerkplein niet, de
bebouwing van de stad stond direct aan het schip van
de kerk. De Eusebiuskerk was gericht op de markt.
Door de aanleg van de haven ontstaan drie grote
openbare ruimtes vlak bij elkaar, een overdaad aan
ruimte. Er wordt daarom voorgesteld het kerkplein
te verkleinen. De markt kan dan op termijn weer op
de Markt plaatsvinden. Er wordt gezocht naar een
permanente oplossing om het parkeren van de Markt te
halen.
188 2010
voorstel is van het kerkplein een groen plein te
maken, het grootste in de reeks van pleintjes aan de
Oeverstraat. Bomen rond de kerk zorgen voor een
intiem, zacht plein waarbij horeca in de nieuwe plint
goed aansluit. Hoe dit vorm gaat krijgen moet in een
inrichtingsplan worden uitgewerkt. De ingrediënten
voor het plein zijn de Jansbeek, het hoogteverschil en
de fietsroute vanuit de Oeverstraat. Het hoogteverschil
is in de huidige situatie gedramatiseerd, zodat het
lastig is als voetganger van kerkplein naar Markt te
lopen. Om fietsen over het plein mogelijk te maken
moet het plein (deels) aflopend worden gemaakt.
HavenkWartIer
9 openbare ruImte
2020

verlichting aan spandraden in de bakkerstraat
referentie hanglamp
nautische details aan de haven
HavenkWartIer
0 openbare ruImte
verlICHtIng en straatmeubIlaIr
De maat van de binnenstadsstraten leent zich goed
voor verlichting aan de gevel of aan spandraden. Dit
voorkomt extra elementen in de straat en daarmee
ongewenste parkeerplekken voor fietsen. Een
samenhangend beeld van winkelpuien is gewenst, hier
moet regie op worden gevoerd.
Aan de haven worden bijzondere zitplekken
aangeboden zoals trappen en vlonders. Daarnaast zijn
hier havenelementen zoals bolders en andere zaken
voor de passantenhaven gepast, dit bevordert het
havenkarakter.

fIetsenstallIng
In de parkeergarage wordt aan de kant van het
kerkplein een ondergrondse stalling voor fietsen
gemaakt. Deze is toegankelijk vanaf het kerkplein en
sluit aan op de hoofdfietsroute over de Oeverstraat.
voor de stalling is 500 m² gereserveerd, hier is in
gestapelde vorm ruimte voor circa 1000 fietsen. voor
het parkeren van fietsen bij het kunstencluster moet
ter plekke een oplossing worden gezocht.
HuIsvuIlInZamelIng
Het huisvuil wordt verzameld in ondergrondse
containers. Deze mogen op maximaal 75 meter
loopafstand van de voordeur geplaatst worden. Eén
container voldoet voor ongeveer 40 huishoudens. De
inschatting is dat er circa 4 gewone containers en 2
papiercontainers geplaatst moeten worden. De plekken
hiervoor zijn aan de rodenburgstraat en Oeverstraat.
Het is niet mogelijk een container boven de parkeergarage
te plaatsen. Aan de Weerdjesstraat is het
niet mogelijk met een vuilniswagen te stoppen, dat
maakt het lastig een goede plek voor een container
te vinden die op loopafstand vanaf de entree van blok
4 ligt. Dichtstbijzijnde plek is in de rodenburgstraat.
Een andere mogelijkheid is het plaatsen van extra
containers bij de uitrit van de parkeergarage.
ondergrondse containers
woningentrees - maximaal 75 m loopafstand tot aan de container
HavenkWartIer
1 openbare ruImte

EGElS vOOr DE GEBOUWEn

samenHang met de bInnenstad
In het Havenkwartier ontmoeten haven en binnenstad
elkaar. Dit komt tot uitdrukking in de bebouwing: in de
bouwhoogte, in de maat van de gebouwen, de plinten,
dakrand en in speciale aandacht voor een aantal
hoekgebouwen. Deze elementen worden beschreven in
de regels voor de bebouwing.
Dit is in lijn met het stedenbouwkundig schets-
ontwerp zoals dat in oktober is vastgesteld in de raad.
Dit stedenbouwkundig plan is een verfijning van het
schetsontwerp, waarbij met name de toevoeging van de
bijzondere hoeken nieuw is.
ConCept voor de bebouWIng
Het Havenkwartier wijkt in de basis bouwhoogte niet
substantieel af van de binnenstad: de basis is 4 lagen
hoog met ruimte voor één of twee lagen winkels. Daar
waar andere sferen in het zicht komen, aan de haven en
aan de Weerdjesstraat, zijn hogere accenten mogelijk.
De blokken zijn opgebouwd uit meerdere delen.
Hiermee bestaat de bebouwing niet uit 4 blokken,
maar uit tenminste 12 gebouwen. De korrelgrootte
van de gebouwen is iets groter dan in de binnenstad,
zo’n 20 tot 40 meter lengte, maar kleiner dan in de
Weerdjes. Met name aan de verlengde Bakkerstraat en
de Broerenstraat is de kleinere korrel wezenlijk voor de
aansluiting op de binnenstad: hier kan de gevelindeling
de diversiteit extra vergroten.
De plinten zijn belangrijk voor de beleving van de
bebouwing voor de voetganger. Om aan te sluiten op
de schaal van de stad is het belangrijk dat de plint
niet te hoog is, zeker niet in directe aansluiting op de
binnenstad. Er zijn twee lagen winkels mogelijk, maar
die zijn niet overal zichtbaar. De hoeken van de blokken
zijn verbijzonderd: hoger en van afwijkend materiaal. Het
karakter van de hoeken sluit meer aan bij het havenka-
rakter, de basis meer bij de binnenstad.
HavenkWartIer
bebouWIng
leesWIjZer beeldkWalIteIt
De regels voor de blokken zijn verdeeld in twee delen:
een tekst waarin de intenties worden uitgelegd en de
regels. De intenties zijn niet bindend, de regels vormen
de harde voorwaarden voor de architect waar het
kwaliteitsteam aan toetst. De volgende thema’s komen
aan de orde: de maat van de blokken , de bouwhoogte,
de bijzondere hoeken, korrelgrootte , plinten, entrees
van de woningen, daken, gevels en materiaal. Zoals
aangegeven in het beeldkwaliteitplan is het kunsten-
cluster één van de bijzondere gebouwen waar aparte
regels voor gelden, deze volgen na de algemene regels
voor de gebouwen.
Het hotel aan de westzijde van de haven maakt geen
deel uit van dit stedenbouwkundig plan, maar zou
wel aan de beeldkwaliteitregels moeten voldoen
om voor samenhang te zorgen. We zien dit gebouw
als een bijzondere hoek met haven karakteristiek.
Het is maximaal 25 meter hoog en doet mee als één
van de accenten aan de Weerdjes. Bij een eventuele
toekomstige beoordeling van het plan zullen de regels
die voor de bijzondere gebouwen gelden worden
gehanteerd.

karakter van de bebouWIng
In het Havenkwartier ontmoeten drie sferen elkaar:
de historische binnenstad, de wederopbouw sfeer
van de Weerdjes en de haven. Er is voor gekozen
het Havenkwartier niet in die verschillende sferen
uit elkaar te laten vallen, maar te kiezen voor een
samenhangend gebied. Wel komen daar de drie sferen
in terug. De havensfeer en de wederopbouw hebben
iets met elkaar gemeen: glas, open gevels, beton,
staal, stuc. In de bijzondere hoeken komt de havensfeer
tot uitdrukking met een vleugje modernisme. De
korrelgrootte van de gebouwen en het basismateriaal
baksteen zorgen voor de aansluiting bij de binnenstad.
Om ervoor te zorgen dat de blokken en de bijzondere
hoeken niet te veel los van elkaar komen te staan wordt
ook in de basis gezocht naar middelen die anders zijn
dan de historische binnenstad: geen historische details,
wel werken met de plasticiteit van de gevel en speciale
baksteen verbanden, toegevoegde materialen zoals
beton in de gevel. Een heldere opbouw van de gevel met
ondermeer balkons en de afwerking van de dakrand
zorgt voor de samenhang met de bijzondere hoeken.
Het kleurgebruik sluit aan bij het materiaal: baksteen
in baksteen tinten, rood, bruin, geel, geen wit of zwart.
De bijzondere hoeken zijn licht, door het gebruik van
glas, maar ook door lichtgekleurde materialen zoals
beton en stuc. Dit sluit aan bij het Arnhems Blond,
het kleurenpalet van de 19de eeuw dat met name
rond Sonsbeek te herkennen is. Door deze mix van
materialen, detaillering en kleuren kan een typische
Arnhems gebied ontstaan, met een sterke band met de
haven.
basis: baksteen met heldere details en plasticiteit in de gevel
bijzondere hoeken: havenkarakter met een vleugje modernisme
HavenkWartIer
bebouWIng

Contour van de blokken
De maten van de straten worden vastgelegd door de
rooilijnen van de blokken. Om de eenheid tussen de
blokken te behouden en aan te sluiten bij de binnenstad
worden de randen van de blokken zoveel mogelijk
bebouwd tot een hoogte van minstens 9 meter. Aan de
Weerdjesstraat is dit bovendien nodig om het geluid
van de straat buiten te houden, hier is een hoogte van
minimaal 12 meter gewenst. Wel is het mogelijk kleine
openingen te maken om de woningen licht en lucht te
geven.
regels
• gevellijnen op kaart
• contour overwegend gesloten
• bouwhoogte minimaal 9 meter
HavenkWartIer
bebouWIng
bouWHoogtes
Uitgangspunt is dat de basis van het plan zo veel
mogelijk aansluit bij de binnenstad. Om voldoende
winkelruimte mogelijk te maken is gekozen voor een
maat van 16 meter, dat wil zeggen 1 laag winkels en
3 lagen wonen of 2 lagen winkels en 2 lagen wonen.
Totaal dus maximaal 4 lagen, met genoeg hoogte voor
een afscheiding van een dakterras. De bijzondere
hoeken vormen de uitzonderingen op de basishoogte,
deze zijn stuk voor stuk toegesneden op de positie
waar ze zich bevinden. In elke hoek zijn 2 lagen winkels
mogelijk, een basishoogte van 9 meter.
De hoek die direct aansluit op de binnenstad is de
hoek Bakkerstraat/ kerkplein. Deze hoek en de hoek
aan de haven zijn maximaal 20 meter hoog, dat wil
zeggen 1 laag winkels met 5 lagen wonen of 2 lagen
winkels met 3 lagen wonen. De Weerdjesstraat biedt de
mogelijkheid om op twee hoeken tot 25 meter te gaan.
De massa aan de haven staat wel voor het kunstencluster,
het is daarom denkbaar hier niet de maximale
hoogte van 25 meter te benutten om concurrentie
met het kunstencluster te voorkomen. De toren aan
het havenplein is maximaal 36 meter, dat wil zeggen
ongeveer 9 woonlagen met 2 lagen winkels.

egels
• basishoogte: maximaal 16 meter
• hoeken aan de verlengde Bakkerstraat en oostgevel
Havenplein maximaal 20 meter
• aan de Weerdjesstraat 2 accenten van maximaal 25
meter
• toren aan de haven maximaal 36 meter
HavenkWartIer
bebouWIng
Stedelijke accenten op de rand van de binnenstad en
Weerdjesstraat met bijzondere gebouwen
eusebiuskerk 9 m
Toren Havenplein max 36 m
Accenten Weerdjesstraat max 25 m
Accenten hoeken max 20 m
Basishoogte Havenkwartier max 16 m
Historische binnenstad 12m

IjZondere Hoeken
Om de blokken te verbijzonderen en de aansluiting met
de omgeving vorm te geven wordt speciale aandacht
besteed aan een aantal hoeken. Deze hoeken zijn
hoger, staan goed verankerd op de grond (verticaal),
maar geven ook ruimte aan een dubbele plint en een
voordeur voor de woningen, de hoofdentree van de
woningen op het blok. De hoeken dragen bij aan het
verkleinen van de korrelgrootte.
regels Hoeken algemeen
• positie aangegeven op kaart
• bijzondere hoeken staan op de grond (geen plint los
van bovenbouw)
• plint mag 9 meter hoog zijn
• hoofdentree van de woningen zit in de bijzondere hoek
1
2
regels blok 1 Hoek aan de Haven:
• aan beide voorgevels beslaat het hoekgebouw
maximaal helft van de gevellengte
• maximale footprint 400 m²
• maximale bouwhoogte 20 meter
max. ½
blok 2 kop bakkerstraat:
• aan beide voorgevels beslaat het hoekgebouw
maximaal helft van de gevellengte
• zijgevels maximaal 12 m breed
• maximale footprint 425 m²
• maximale bouwhoogte 20m
max. ½
max. ½
12 m.
12 m.
max. ½
HavenkWartIer
8 bebouWIng
blok HavenpleIn
• aan beide voorgevels beslaat het hoekgebouw
maximaal de helft van de gevellengte
• noordelijke zijgevel maximaal 12 meter diep ( zicht
vanaf bakkerstraat)
• alzijdig gebouw – geen achterkant uitstraling
• maximale footprint 400 m²
• maximale bouwhoogte 36 meter
12 m.
max. ½ max. ½

lok tegenover kunstenCluster
• voorgevel aan de Weerdjesstraat maximaal een kwart
van de gevellengte
• voorgevel aan het havenplein in lijn met de haven
• maximale footprint 500 m²
• maximale bouwhoogte 25 meter
blok rodenburgstraat
• voorgevel aan de Weerdjesstraat maximaal een kwart
van de gevellengte
• voorgevel aan Rodenburgstraat maximaal een derde
deel van de gevellengte
• maximale footprint 500 m²
• maximale bouwhoogte 25 meter
max. ¼
max. ¼
max. 1/3
referentie voor bijzondere hoek in Amstelveen referentie voor bijzondere hoek in Arnhem
HavenkWartIer
9 bebouWIng

korrelgrootte
De blokken worden verdeeld in een aantal delen om
de korrelgrootte meer te laten aansluiten bij de schaal
van de binnenstad. De gevelmaat per deel varieert van
ongeveer 15 tot 40 meter, dat is groter dan de binnen-
stadspanden, maar kleiner dan de bestaande gebouwen
in de Weerdjes. Ieder blok bestaat uit minstens 3 delen,
waarvan één bijzondere hoek. Aanvullende parcellering
is gewenst aan de kleine Oord en aan de verlengde
Bakkerstraat, aangezien hier de aansluiting met de
binnenstad wordt vormgegeven. Dit leidt ertoe dat in
blok 1 naast de bijzondere hoek twee extra onderverdelingen
nodig zijn. Een tweede extra onderverdeling
is nodig aan het havenplein in het zuidelijke blok. De
ingang van de parkeergarage vormt hier de aanleiding
voor een knip tussen de gebouwdelen.
De delen zijn van elkaar gescheiden door bouwkundige
elementen zoals gebouwhoogte, terugspringen
van het gebouwdeel tot op maaiveld of een opening
tussen beide gebouwdelen tot op de plint. Alleen
variatie in gevelmateriaal is niet voldoende. De eerste
twee elementen zijn in de binnenstad van Arnhem
veelvuldig terug te vinden. Bij het terugleggen van de
gevel kan het gaan om een kleine maat, bijvoorbeeld
80 centimeter. Het maken van een opening boven de
winkels is interessant vanuit de woningen, zodat wat
licht en lucht in het blok komt, maar ook vanuit de
straat, omdat hiermee zonlicht in de smalle straten kan
komen.
regels:
• de bijzondere hoeken vormen aparte delen, zodat
ieder blok aan minstens twee zijden uit twee delen
bestaat
• in blok 1 bestaat iedere gevel uit minstens 2 delen
• in blok 4 bestaat de noordgevel aan het Havenplein
uit minstens 3 delen, waarvan één bij de entree
parkeergarage
• de scheiding van de delen gebeurt met bouwkundige
middelen zoals een sprong in verdiepingshoogte, een
setback tot op maaiveld of een opening tussen beide
gebouwdelen tot op de plint.
HavenkWartIer
p
0 bebouWIng
hoogteverschil
terugspringing
hoogteverschil + terugspringing
opening boven de plint
entree als scheiding

hoogteverschil
opening
variatie in de gevellijn opening
HavenkWartIer
1 bebouWIng

plInt
De plint is essentieel voor de beleving van het
Havenkwartier vanuit het perspectief van de
voetganger. De hoogte hiervan moet aan de kleine
Oord en in de verlengde Bakkerstraat aansluiten op
de binnenstad, met een hoogte van 4,5 tot 6 meter.
Uitzondering hierop vormen de bijzondere hoeken,
hier is het mogelijk 9 meter plint te maken. Ook
aan de grotere pleinen is het mogelijk op een aantal
plekken 2 lagen plint zichtbaar te maken. Dit geldt
voor het kerkplein en voor delen van het Havenplein.
voor het Havenplein is het uitgangspunt dat minimaal
één van de drie gevels een lage plint heeft, zodat er
geen doorlopende dubbelhoge plint ontstaat. Ook aan
de Weerdjesstraat is een dubbele plint mogelijk. Ook
het kunstencluster zal een hoge plint krijgen, het
zogenaamde kunstenplein.
De plint van 4,5 tot 6 meter kan twee lagen winkels
bevatten, mits dit aan de straat niet zichtbaar is. Dit
kan door de gevel van de woningen te laten zakken of
door de woningen voor de winkels in de tweede laag te
bouwen. Dit laatste stuit bij noordgevels op problemen
omdat dan woningen ontstaan zonder zonlicht.
regels
• Basis 4,5- 6 meter
• bijzondere hoeken en aan Kerkplein en deel
Havenplein plint van maximaal 9 meter mogelijk
• aan de Weerdjesstraat is plint 2 lagen mogelijk
• achter een lage plint is het mogelijk 2 lagen winkels
te maken door de gevel van de woningen door te laten
lopen voor de winkellaag
• entree laad- en losdok en uitgang parkeergarage aan
de Rodenburgstraat, waarbij genoeg ruimte aan de
gevel van de Weerdjesstraat overblijft voor een goede
entree.
plintgevel max. 6 meter
plintgevel max. 9 meter
noordgevel met max. 6 meter plintgevel
HavenkWartIer
2 bebouWIng
basisplint 4,5 -6 meter met 1 laag winkels
plint met 2 lagen winkels: plintgevel tot meter
winkels lopen door achter woningen:
dit is niet mogelijk bij een noordgevel!
plint voor specials: 9 meter met 2 lagen winkels

1 laag winkels, 6 m plint door verhoogde overgang plint-woningen
plint met 2 lagen winkels, waarbij overgang plint-woningen
verlaagd kan worden
HavenkWartIer
bebouWIng

woningen ontsloten vanaf de daktuin (Zuidpoort delft)
regels
• Hoofdentree gekoppeld aan bijzondere hoek
• Dak van de plint kan ook als woningentree worden
benut, waarbij de daken over de zijstraten verbonden
kunnen worden door middel van bruggen
HavenkWartIer
bebouWIng
entrees WonIngen
De woningentrees moeten op een logische plek in
de straat zitten, zodat de entree goed vindbaar is,
het wonen zichtbaar is op straat en bijdraagt aan de
stedelijke functiemix. Ieder blok heeft één hoofdentree
in de bijzondere hoek, daarnaast is het wenselijk dat er
meerdere entrees zijn om het wonen zo veel mogelijk
naar de straat te brengen. Daarnaast is het mogelijk
woningen te ontsluiten vanaf het dak van de winkels
van een collectief hof. Deze hoven kunnen over de
zijstraten verbonden worden met een voetgangersbrug,
maar als de plinten per blok variëren is dit lastig.
groene daken zorgen voor een prettig leefmilieu
en houden het water langer vast (boston)

daken
Door de smalle straten zijn de daken vooral van
bovenaf en vanaf de haven zichtbaar. van bovenaf zijn
groene daken een prettig uitzicht dat bovendien water
vasthoudt, vandaar dat groene daken wenselijk zijn.
In de binnenstad is zichtbaar dat de dakrand belangrijker
is voor het beeld dan de vorm van het dak. De
dakvorm is voor de basis vrij. De bouwhoogte is tevens
nokhoogte. De torens zijn geen uitvergrote historische
panden, maar hebben een hedendaagse vormgeving.
Een puntdak past hier niet bij.
Dakterrassen zijn mogelijk. De vormgeving ervan kan
bijdragen aan de diversiteit tussen de verschillende
gebouwdelen. De afscherming van de dakrand kan
door een hekwerk dat terug ligt (uit het zicht), of juist
door het doortrekken van de gevel tot het niveau van
balustrade. Opgangen naar het dak zijn zo gepositioneerd
dat het zicht vanuit de straat minimaal is.
regels
• vormgeven van de dakrand
• geen puntdaken op de bijzondere hoeken
• waar mogelijk groene daken
• dakterrassen hebben een trappenhuis uit het zicht
van de straat
• hekwerk terugliggend uit het zicht of doorzetten
van de gevel met zelfde materiaal en goede
gevelbeëindiging
• gevel is inclusief rand voor dakterras niet hoger dan
1 meter (of ter plaatse geldende hoogte)
binnenstad: dakrand belangrijker dan dakvorm vormgeven dakrand door variatie in de massa
HavenkWartIer
bebouWIng
doorgemetselde gevel voor dakterras

gevels en materIaal
Het materiaal voor de basis van de blokken is baksteen,
in aansluiting op de binnenstad. We denken aan tinten
die aansluiten bij de binnenstad, roodbruin, lichtbruin,
geen zwart of wit. Het materiaal sluit aan bij de
binnenstad, de detaillering is hedendaags met gebruik-
making van reliëf en eventuele aanvullende materialen
zoals beton. Hiermee wordt de link gelegd naar de
haven karakteristiek.
De bijzondere hoeken stralen een havensfeer uit. Hier
is afwijkend materiaal gewenst: beton, glas, staal,
stuc. De gevels zijn relatief open en licht van kleur. De
gevelindeling is helder met een vleugje modernisme.
Plint en bovenbouw sluiten op een goede manier bij
elkaar aan, maar zijn wel van elkaar te onderscheiden.
Om de variatie tussen de verschillende bouwdelen te
vergroten en waar nodig binnen de gebouwdelen op
subtiele wijze te geleden wordt de vormgeving van
details als daklijsten, raamvorm en –lijsten, balkons
en afwerking van dakterrassen. Dit is met name aan de
orde voor de Oeverstraat en verlengde Bakkerstraat,
waar maat en schaal van de binnenstad belangrijk zijn.
In de oeverstraat en verlengde bakkerstraat worden de
gevels meer gevarieerd om samenhang met de binnenstad te
versterken.
regels
• basismateriaal is baksteen
• bijzondere hoeken kunnen afwijken in materiaal
• plasticiteit in de gevel aanbrengen
• vergroten variatie tussen en binnen gebouwdelen
door architectonische elementen als raamlijsten,
balkons, daklijsten, afscherming dakterras
• balkons mogen 2 meter uit de gevel hangen vanaf
een hoogte van 8 meter, behalve in de verlengde
bakkerstraat
HavenkWartIer
bebouWIng
Raampartijen, dakranden, erkers, balkons kunnen worden
gebruikt om de korrelgroote binnen een gebouw deel te
verkleinen.

alkons, dakvorm
gevels basis: baksteen, heldere indeling, plasticiteit
metselwerk:
richtingen, patronen
hoofdmateriaal
baksteen, beton
toegevoegd
gevels bijzondere hoeken: haven sfeer open, licht, glas staal, beton, stuc
transparante plint havengebouw materiaal
HavenkWartIer
bebouWIng

kunstenCluster
Het kunstencluster is een bijzonder gebouw met een
eigen set regels. Uitgangspunt is dat het gebouw een
icoon voor Arnhem moet zijn, aan de rijn en aan de
haven. Een bijzonder gebouw zoals het kenniscluster,
maar veel zichtbaarder en daarom cruciaal voor de
stad.
Contour van het blok
De contour van het blok is aangegeven op kaart en volgt
aan de rijn de huidige rooilijn. Boven de dubbelhoge
plint, vanaf een hoogte van ongeveer 10 meter, kan
hierover uitgebouwd worden aan de rijnzijde. Aan
de havenkade zijn beperkte uitbouwen mogelijk van
maximaal circa 3 meter. Deze uitbouwen zijn alleen
mogelijk als ze mee vormgeven aan de expressie van
het gebouw.
bouwhoogte
De bouwhoogte van het kunstencluster is circa 25
meter, mits een deel van de functies ondergronds
worden gerealiseerd. De bouwhoogte van 25 meter
sluit aan bij de hoogte van de accenten aan de
Weerdjesstraat en is daarom de uitdrukkelijke
wens. Als in de uitwerking een hogere massa nodig
blijkt omdat het niet mogelijk is het programma
deels ondergronds te realiseren kan het gebouw
plaatselijk maximaal 30 meter hoog zijn Dit is inclusief
dakopbouwen.
korrelgrootte
De massa is relatief groot in verhouding tot de haven
en de naastgelegen bebouwing. Het ontwerp moet erop
gericht zijn de massa zo optimaal mogelijk in te passen
in de context. Met name de panden aan de rijn zijn van
een veel kleinere schaal, de overgang naar deze panden
moet goed worden vormgegeven. De verschillende
functies van het kunstencluster kunnen helpen het
gebouw te geleden.
plint en entrees
naast de massa is de begane grond essentieel voor
de inpassing van het kunstencluster. Het zogenaamde
kunstenplein is transparant en makkelijk toegankelijk
vanaf de drie zijden, ook vanaf de zijgevel aan de haven.
vanuit hier zijn alle functies toegankelijk, maar het
kunstenplein is tegelijk een openbare stedelijke ruimte.
Het kunstenplein is in principe overdag en ‘s avonds
openbaar toegankelijk. Openbare functies zoals een
café en de museumwinkel dragen bij aan het openbare
karakter.
HavenkWartIer
8 bebouWIng
icoon met openlucht podium (boston)
referentie kunstenplein (opera oslo)

dak
Het dak is geleed en sluit goed aan bij de omgeving.
De dakvorm is vrij, maar niet historiserend. Waar
mogelijk is het dak groen en houdt het water vast. Een
beeldentuin en een dakterras kunnen goede toevoegingen
zijn, zodat het dak een publieke ruimte en
magnifiek uitzichtpunt wordt.
gevel en materiaal
Het kunstencluster kan van afwijkend materiaal
gemaakt worden. Het gebouw is geen gesloten doos,
waar mogelijk zijn de gevels open, functies spelen door
de gevel heen. Een interessant thema aan de rijn is
het stedelijk venster, zoals ook het provinciehuis een
groot raam op de rijn heeft. Het zicht op de rijn is ook
één van de kwaliteiten op de huidige locatie van het
museum, het MMkA. De gevel is tactiel en biedt reliëf
en plasticiteit, geen gladde ongenaakbare huid.
referentie beeldentuin op het dak (new York)
venster op het landschap (san sebastian) terras aan het water (kopenhagen)
HavenkWartIer
9 bebouWIng
foyer aan de buitenzijde
(madrid)

mIlIeuteCHnIsCHe aspeCten
verkeersgeluid
Aan de Weerdjesstraat en rodenburgstraat is
sprake van geluidsbelaste gevels door de verkeers-
intensiteit. Aan de Weerdjesstraat is de geluidsbe-
lasting zodanig dat deels gedacht moet worden aan
andere functies. Alleen de kop aan de haven is voor
woningbouw bestemd, hier zullen maatregelen aan
de gevel getroffen moeten worden. De condities
voor woningbouw zijn hier lastig omdat tenminste 2
gevels geluidsbelast zijn en aan de binnenzijde weinig
ruimte is voor gevels. Ook het eerste deel van de
rodenburgstraat, de gevel van blok 4, heeft last van
geluid. Hier is het makkelijker een goede woningbouwplattegrond
te ontwikkelen omdat de binnenzijde
van het blok geluidsluw is. In beide gevallen wordt
niet voldaan aan de wettelijke normen, een maximale
ontheffing tot 63 dB, en niet aan de maximale
ontheffingswaarde voor dit gebied, die volgt uit het
Geluidbeleid van de gemeente Arnhem (vastgesteld
door de raad): 58 dB.
De rodenburgstraat zal worden ingericht als 30 km-
zone. Daarbij wordt doorgaans het wegdek vervangen
door klinkers. Dit zal een 2 tot 4 dB hogere geluid-
belasting tot gevolg hebben, waardoor de woningen
in deze straat boven de maximale ontheffingswaarde
belast zullen worden. Bij de toepassing van geluidarme
klinkers blijft de geluidbelasting gelijk aan die van het
referentiewegdek.
geluidbelasting zonder maatregelen: op de kop van blok is
de belasting 0 db en in de rodenburgsstraat
HavenkWartIer
0 bebouWIng
geluidbelasting met aanvullende maatregelen: ook dan is
de belasting nog 8 db op de kop van blok en 9 db in de
rodenburgstraat

In de uitwerking van openbare ruimte en gebouwen
zal rekening moeten worden gehouden met de
geluidsbelasting. Woningplattegronden met een
geluidsluwe kant, overstekende balkons die geluid
tegenhouden of speciale vliesgevels zijn een aantal
van de mogelijkheden. voor de openbare ruimte zijn
mogelijke oplossingen het leggen van stil asfalt in
de rodenburgstraat of het langzamer rijden in de
Weerdjesstraat.
archeologie
voor het hele plangebied geldt een hoge archeolo-
gische verwachting. Bij archeologische opgravingen is
de kans dan ook groot dat er delen van stadsmuren,
bouwwerken en overige belangwekkende archeo-
logische resten aan getroffen worden. Het is zeer
wenselijk om vondsten en het verhaal erbij vast te
houden en blijvend een plek te geven in het plangebied.
Bijvoorbeeld door muurresten te behouden en
zichtbaar te maken, afbeeldingen van vondsten of
verbeeldingen van het leven in die tijd te laten zien.
Maar ook door hier in de architectuur en de openbare
ruimte op te reageren.
HavenkWartIer
1 bebouWIng
transportriool
langs de noordzijde van het plangebied wordt
vrijwel zeker een nieuwe hoofdriooltransportleiding
gelegd. Het tracé loopt via de Oude kraan, het kleine
Oord, Broerenstraat naar het kerkplein om via de
Walburgstraat en de Eusebiusbinnensingel uit te komen
bij het rioolgemaal onder aan de John Frostbrug. Op
dit moment is het onderzoek naar het exacte tracé en
de wijze van aanleg nagenoeg gereed. De wijze van
aanleg kan variëren van een boring tot de aanleg van
een kabels en leidingen tunnel. Daarnaast loopt er
een haalbaarheidsonderzoek om de warmte van het
rioolwater te gebruiken voor de verwarming van de
nieuwbouw in het Havenkwartier. En in de zomer kan de
relatief lage temperatuur van het rioolwater mogelijk
gebruikt worden om de bebouwing te koelen.
tracé transportriool

PrInCIPE UITWErkInG

HavenkWartIer
prInCIpeuItWerkIng
prInCIpe uItWerkIng
De regels leggen de bebouwing op hoofdlijnen vast:
de contour van de blokken en positie van de straten is
vast, de plek van de parkeergarage, hoogteaccenten en
bijzondere hoeken hebben een vaste plek en kunnen
niet meer wijzigen. Daarbinnen heeft de architect de
vrijheid gebouwen te maken. Hoe diep de woningen
worden, waar de voordeur komt, de plek van balkons
en de vormgeving van de gevels staat nog niet vast.
De creativiteit van de architect moet de ruimte kunnen
krijgen. Door de regels toe te passen is een vrij goed
beeld te schetsen van de bebouwing. Dit is de principe
uitwerking: op kleine punten zal het plan anders
worden , maar de hoofdlijnen van de bebouwing zijn
hierin afleesbaar.
programma
In de maximale envelop is ruimte voor:
- 15.255 m² commerciële ruimte
- 22.308 m² wonen

parkeergarage -2
parkeren: 11.818 m ²
circa 00 parkeerplaatsen
HavenkWartIer
parkeergarage -1
parkeren: 11.818 m ²
circa 0 parkeerplaatsen
fietsenstalling
bergingen tbv woningen
prInCIpeuItWerkIng

egane grond
commercieel: 8.892 m²
wonen: 480 m²
HavenkWartIer
eerste verdieping
commercieel: 6.363 M²
wonen:2.356 m²
prInCIpeuItWerkIng

tweede verdieping en hoger
wonen:19.472 m²
HavenkWartIer
legenda
commerciële ruimte
kunstencluster
prInCIpeuItWerkIng
wonen tot 1 meter
wonen tot 19 meter
wonen tot 2 meter
wonen tot meter

eZonnIng
09:00 uur - 21 maart/21 september 12:00 uur - 21 maart/21 september
15:00 uur - 21 maart/21 september 18:00 uur - 21 maart/21 september
HavenkWartIer
8 prInCIpeuItWerkIng

09:00 uur - 21 juni 12:00 uur - 21 juni
15:00 uur - 21 juni 18:00 uur - 21 juni
HavenkWartIer
9 prInCIpeuItWerkIng

inpassing in de stad: de lange lijn Oeverstraat/Kleine Oord/ Broerenstraat wordt versterkt
HavenkWartIer
0 prInCIpeuItWerkIng

verlengde bakkerstraat sluit naadloos aan op de binnenstad
HavenkWartIer
1 prInCIpeuItWerkIng

inpassing van de haven in de stad
HavenkWartIer
2 prInCIpeuItWerkIng

zicht op het havenplein
HavenkWartIer arnHem
stedenbouWkundIg plan

HavenkWartIer arnHem
stedenbouWkundIg plan