Plan Amsterdam - De Amstel Verandert

2006
nr. 5
PlanAmsterdam
Overamstel

Van weiland naar business park 2
Verouderd bedrijventerrein wordt
aantrekkelijke stadswijk 8
Aanhaken op de stad 18
Investeren in een nieuw Overamstel 22
Wonen, werken en ontspannen
in het Amstelkwartier 28
Creatieve industrie rond
Daniël Goedkoopstraat 30

Bedrijventerrein Overamstel, sept. 2006.
Your Captain
Overamstel Business Park, Sept. 2006.
Auteur:
Bart Vlaanderen
Overamstel
Overamstel is een naam voor een gebied aan de Amstel dat al diverse namen
heeft gehad. Tot eind 19de eeuw was het een naamloos weidegebied. De vestiging
van de Zuidergasfabriek begin 20ste eeuw was het eerste teken van de
oprukkende stad. In de wederopbouwperiode maakte het industrieterrein een
enorme groei door en kreeg de no-nonsense naam Amstel I. Toen eind jaren
’90 op het terrein chique kantoren verrezen kreeg het de modieuze naam
Amstel Business Park.
Met de naam Overamstel kijkt de gemeente opnieuw met andere ogen naar
het gebied. De centrale ligging in de stad, binnen de Ring A10 en niet ver van
het groene buitengebied, maakt Overamstel uitermate geschikt voor de combinatie
van wonen en werken. Het is echter niet eenvoudig om in een bestaand,
functionerend werkgebied woningbouw in te passen. Op welke wijze kunnen
wonen en werken samengaan? En hoeveel tijd is daarmee gemoeid?

2
Van weiland naar business park
Van veenweide naar stadsrand Tot het einde van de
19de eeuw was Overamstel nog een agrarisch veenweidegebied, gelegen
in de Duivendrechtse polder. Als eerste vestigde zich er typische
stadsrandbedrijvigheid, zoals de Zuidergasfabriek (1885) en in de
jaren dertig de Rioolwaterzuiveringsinrichting-Zuid (Rwzi-Zuid). Later,
in de jaren veertig en vijftig, volgde andere bedrijvigheid. Gebouwen
en wegen voegden zich naar de loop van de weiden en sloten. Tot
aan het begin van de jaren zestig domineerden de enorme gashouders
van de Zuidergasfabriek de oostelijke Amsteloever.
Bij de overschakeling van kolen- op aardgas sloot de gasfabriek en
werden de gashouders afgebroken. De watertoren en enkele andere
fabriekspanden staan nu op de monumentenlijst. In 1985 werd een
Overamstel veranderde eerst van een veenweidegebied in een stadsrandgebied
en groeide in de jaren vijftig uit tot een bedrijventerrein, dat nu midden in de
stad ligt.
Overamstel initially evolved from an area of peatland meadow into a zone on the
urban periphery. In the 1950s it developed into a business park, and it now lies in
the middle of the city.
PlanAmsterdam
1899

1938 1958
Jarenlang domineerden de gashouders van de Zuidergasfabriek de oostoever van
de Amstel. Nuon
The gasholders of the Zuidergasfabriek (Southern Gasworks) dominated the east
bank of the Amstel for many years.
Overamstel ligt vlakbij uitvalswegen, de binnenstad en de groengebieden langs
de Amstel. Links de kantoorgebouwen in Zuidas en rechtsonder het ArenAgebied.
Overamstel lies close to arterial roads, the city centre and the green zones along
the River Amstel. Office buildings in Zuidas (left) and the ArenA area (bottom
right).
deel van het gasfabriekterrein vrijgemaakt voor een uitbreiding van
de Rwzi-Zuid, het overige deel werd in 1989 in gebruik genomen
door het Gemeentelijk Energiebedrijf (GEB), later Nuon. De functie
van de Rwzi-Zuid is in 2005 overgenomen door één grote zuiveringsinstallatie
voor heel Amsterdam, in het westen van de stad.
Van stadsrand naar bedrijventerrein In het Algemeen
Uitbreidingsplan van Amsterdam (AUP) van 1935 kreeg Overamstel
een industriële bestemming. Op de plankaart stond in het gebied
ook de ringweg Oost en een spoorwegtracé getekend, evenals de
Duivendrechtsevaart, met tal van insteekhavens. In het structuurplan
van 1965 was zelfs sprake van een waterverbinding tussen de Duivendrechtsevaart
en het Amsterdam-Rijnkanaal. Uiteindelijk is die maar
gedeeltelijk uitgevoerd, omdat toen al bleek dat het vervoer per
water nauwelijks meer van belang was.
1967
PlanAmsterdam
3

4
Langs de Weespertrekvaart werden in 1978 de torens van de Bijlmerbajes
gebouwd.
The towers of the Bijlmerbajes prison were constructed alongside the
Weespertrekvaart waterway in 1978.
De tot nu toe gevolgde agrarische verkaveling maakte plaats voor
een rechthoekig stratenpatroon, gebruikelijk voor bedrijfsterreinen.
De oriëntatie is van oost naar west, vanaf de spoorlijn en de A2 min
of meer doorlopend tot aan het AMC.
In de jaren vijftig vestigden zich onder andere Leonard Lang (destijds
Fiatimporteur) en de kauwgomfabriek Maple Leaf langs de Spaklerweg,
en de bottelarij van Coca-Cola aan de Joan Muyskenweg.
Van bedrijventerrein naar businesspark De aanleg van
de Zuidoosttak van de metrolijn, de snelweg A2 en de Spaklerweg, in
de jaren zeventig, gaf Overamstel een enorme impuls. Nog beter
bereikbaar werd het industriegebied in 1990 door de voltooiing van
de Ringweg A10 en in 1997 met de ingebruikname van de ringlijn
van de metro. Twee afslagen, de S110 en S111, en de metrostations
Spaklerweg en Overamstel ontsluiten nu het gebied. Dit betekende
de start van nieuwe ontwikkelingen, met onder meer de bouw van
kantoren op prominente plaatsen langs de A10. Dit deel van Overamstel,
Weespertrekvaart-Zuid, werd omgedoopt tot het veel
ambitieuzer klinkende Amstel Business Park.
Maar ook de rest van het gebied trok bedrijven aan. Een nieuwe blikvanger
is het hoofdkantoor van Waternet, dat in 2005 in gebruik
werd genomen.
Een gevarieerd gebied Naast kantoren en bedrijven zijn
uiteenlopende instellingen, voorzieningen en organisaties gevestigd
in het Overamstelgebied. Een van de bekendste gebouwen is de
Penitentiaire inrichting Overamstel, beter bekend als de Bijlmerbajes.
Bij de ingebruikname in 1978 nog het toonbeeld van een moderne
gevangenis, nu blijken dagelijks beheer en bewaking zo kostbaar, dat
er al meerdere malen gesproken is over sluiting en nieuwbouw elders.
Op het voormalige GEB-terrein opende Waternet in 2005 een nieuw hoofdkantoor.
Waternet opened a new head office at the former GEB site in 2005.
PlanAmsterdam

Wonen en werken in de stadsrandzone
In het structuurplan Kiezen voor stedelijkheid uit 2003
heeft Amsterdam aangegeven de grote vraag naar
woningen en passende bedrijfsruimte op te willen lossen
binnen de stadsgrenzen. Dus geen verstedelijking
in Waterland, Amstelland, Vechtstreek of het duinengebied,
maar in de stad zelf gebieden geschikt maken
voor én wonen én voorzieningen én kantoren. Om de
stad niet alleen maar vol te bouwen, wordt tegelijkertijd
ingezet op het versterken en waar mogelijk uitbreiden
van water- en groenzones in de stad.
Het gebied Overamstel is door de gunstige ligging
nabij ontsluitingswegen, openbaar vervoer en groen
één van die gebieden in de stad die voor herontwikkeling
in aanmerking komen. Ze liggen vrijwel allemaal in
de oude of de nieuwe randen van de stad: de stadsrandzone.
Overamstel ligt precies op het kruispunt
daarvan. De oude stadsrandzone ligt langs de A10, van
Zuidas via Sciencepark naar het Zeeburgereiland. Tot
de nieuwe stadsrandzone langs de A2 horen Duivendrecht,
ArenA-gebied en AMC. Al deze locaties zijn
momenteel in ontwikkeling of zullen op den duur veranderen
in meer gemengde en veelzijdige stukken stad.
Dat houdt in dat het gaat om gebieden waar je kunt
wonen en werken en die zowel met de auto en het
openbaar vervoer als met de fiets te bereiken zijn. Ze
zijn daarmee niet alleen bij uitstek geschikt voor de
vestiging van stedelijke en regionaal georiënteerde
voorzieningen, zoals grote kantoren, hotels en scholen,
maar ook voor binnenstedelijke woonvormen. In deze
gebieden is de bebouwingsdichtheid hoog, er zijn
Stadsrandactiviteiten in deelgebied Weespertrekvaart-Noord, met op de
achtergrond de kantoortorens bij het Amstelstation.
Activities typical of the urban periphery in the Weespertrekvaart-Noord subsector,
with the office towers close to the Amstel Station in the background.
In 2006 is op een braakliggende strook grond langs de Wenckebachweg,
ten oosten van de Bijlmerbajes, een tijdelijk studentencomplex
neergezet, met ongeveer duizend wooneenheden. Dit zorgde in één
keer voor veel levendigheid in het gebied, dat ’s avonds wel erg rustig
en verlaten was.
Het terrein ten noorden van de Bijlmerbajes heet Weespertrekvaart-
Noord en ligt er sinds jaar en dag wat verloren bij. Naast braakliggende
grond, staan langs de vaart loodsen met diverse kleine bedrijfjes
en het clubhuis van de Hells Angels.
Overamstel ligt op het kruispunt van de stadsrandzone en de zone
langs de A2.
Overamstel lies at the intersection of the city’s perimeter and the
zone alongside the A2 motorway.
goede kansen voor hoogbouw, maar er is ook veel
ruimte voor ontmoetingsplekken. In het structuurplan
is Overamstel aangewezen als zo’n grootstedelijk
woon/werkgebied.
PlanAmsterdam
5

6
Tussen stad en groen Overamstel ligt aan het water, op de
overgang van stad naar land. De Amstel verandert hier van een
meanderende veenrivier in een enigszins gekanaliseerde stadsrivier,
de overgang van het polderlandschap naar de stad. Dat is goed te
zien aan de stadsoevers. Tot aan de Omval (bij het Amstelstation)
wordt de rivier strak begrensd door bebouwing. De kantoortorens bij
de Omval vormen de laatste markante gebouwen. Ter hoogte van
Overamstel wordt de rivier omzoomd door veel groen. Aan de westkant
het Martin Luther Kingpark, begraafplaats Zorgvlied en het
Amstelpark. Aan de overkant Volkstuinenpark Amstelglorie en een
sportpark. Overamstel ligt dus niet alleen vlakbij de binnenstad en in
de buurt van de belangrijkste uitvalswegen, maar grenst ook aan het
omvangrijke groengebied Amstelland: de Amstelscheg.
PlanAmsterdam
De nabijheid van groen en water maakt van
bedrijventerrein Overamstel ook een aantrekkelijke
plek om te wonen. Your Captain
The proximity of greenery and water means
that the Overamstel Business Park is also an
attractive place to live.

Nieuwe ontwikkelingen In 2000 viel het besluit om de Rwzi
aan de Spaklerweg te verplaatsen naar Westpoort (het Westelijk Havengebied).
Tegelijkertijd liet het stadsbestuur de mogelijkheden onderzoeken
om het vrijkomende terrein in Overamstel intensief te bebouwen
en geschikt te maken voor kantoren, bedrijven en voorzieningen.
Uiteindelijk was dit de aanzet tot grootschaliger veranderingen,
waarbij ook gedacht wordt aan woningbouw.
Overamstel zal veranderen in een gecombineerd woon/werkgebied. Ook nu al
wonen er mensen, op woonboten of in bedrijfswoningen.
Overamstel will be transformed into a combined live/work area. People already
live there, on houseboats or in dwellings attached to businesses.
De grootste troeven van Overamstel als toekomstig woongebied zijn
de ligging aan het water en groen van de Amstel, terwijl de binnenstad
op een steenworp afstand ligt. Cultuurhistorische gebouwen,
het water van Weespertrekvaart en Duivendrechtsevaart, en de uiteenlopende
vormen van bedrijvigheid geven kleur aan het gebied en
maken het een aantrekkelijke omgeving om in te wonen en werken.
Daarnaast kan Overamstel profiteren van de nabijheid van de populaire
Rivierenbuurt en de woonbuurten van Oost/Watergraafsmeer.
In het structuurplan Kiezen voor Stedelijkheid uit 2003 is Overamstel
aangewezen als een gebied dat de kwaliteiten heeft om uit te groeien
tot een gemengd woon/werkgebied. In de Visie Overamstel (2005)
staat aangegeven onder welke voorwaarden zo’n transformatie
mogelijk is.
PlanAmsterdam
7

8
Verouderd bedrijventerrein wordt a
Veranderingen al op gang gekomen Nu Overamstel niet
meer aan de rand van de stad ligt maar er middenin, zijn de veranderingen
in het gebied langzamerhand al vanzelf op gang gekomen.
Stapsgewijs verschuift het type bedrijvigheid. Industrieachtige bedrijven
verhuizen naar elders, zoals de Rwzi-Zuid en de fabriek van Maple
Leaf. Andere, meer op de stad georiënteerde functies, nemen hun
plaats in, zoals discotheek Power Zone, studentenwoningen en muziekcentrum
Melody Line. Vertrek van bedrijven die stank- of geluidsoverlast
veroorzaken, schept mogelijkheden voor nieuwe ontwikkelingen,
zoals woningbouw in het gebied.
Menging van wonen en werken in Overamstel vraagt om een helder
beleid en duidelijke afspraken. Enerzijds moet het beleid ruimte bieden
aan de verdere ontwikkeling en intensivering van de bedrijvigheid,
PlanAmsterdam
Langzamerhand heeft bedrijventerrein Overamstel
al een ander karakter gekregen. De
studentenhuisvesting aan de Weckebachweg
en oefenstudio’s voor dans en muziek zorgen
ook ‘s avonds en in het weekeinde voor levendigheid
en verhogen de sociale veiligheid in
het gebied.
The character of Overamstel Business Park is
already gradually changing. The student
housing on the Weckebachweg and practice
studios for dance and music mean there is also
activity in the evening and at weekends,
enhancing social safety in the area.

antrekkelijke stadswijk
Grenzen Amstel Business Park en Overamstel
Boundary between the Amstel Business Park
and Overamstel.
Voor de ontwikkeling van Overamstel is
in het gebied een aantal deelgebieden aangegeven.
A number of subsectors have been outlined
for the development of Overamstel
PlanAmsterdam
9

10
Milieuhinder
Industrielawaai De industriegebieden Amstel I en II
vormen, op grond van de Wet Geluidhinder, samen
een gezoneerd industrieterrein. Dat wil zeggen dat
bedrijven die zich hier vestigen een bepaald maximum
aan geluidhinder mogen veroorzaken. Overamstel ligt
grotendeels binnen deze geluidzone. Op dit moment
zijn er slechts twee grote ‘lawaaimakers’: betonproducent
Mebin en mortelproducent Beamix. Ze liggen aan
het einde van de Duivendrechtsevaart.
Om woningen in Overamstel te kunnen bouwen dient
de geluidszone echter aangepast te worden. Dat kan,
want door het vertrek van een aantal bedrijven is de
zone op dit moment veel groter dan nodig. Bij de
stapsgewijze aanpassing die zal plaatsvinden is de
hinder van Mebin en Beamix uitgangspunt. Een deel
van het gezoneerde industrieterrein blijft dus bestaan
rond deze bedrijven, maar wordt wel beperkt tot het
gebied ten zuiden van de A10. De zonegrens ligt dan
tot op de metrospoorbaan. Voor de aanpassing moeten
bestemmingsplannen van zowel de gemeente
Amsterdam als van Ouder-Amstel gewijzigd worden.
De bedrijven ten noorden van de metrospoorbaan liggen
straks dus buiten het gezoneerde industrieterrein
en buiten de daarbij horende geluidszonegrens van
50 dB(A). Over het algemeen zal de aanpassing geen
consequenties hebben voor de bedrijfsvoering van
bestaande of toekomstige bedrijven in Overamstel.
PlanAmsterdam

In Overamstel moet bij woningbouw rekening worden gehouden
met geluidhinder van bestaande bedrijven.
In Overamstel, noise nuisance from existing businesses must be
taken into account for the residential development.
In een enkel geval kunnen de geluidsaspecten van
individuele bedrijven de ontwikkeling van woningbouw
belemmeren. Er wordt dan in overleg met het desbetreffende
bedrijf naar een oplossing op maat gezocht.
Overlast snelwegen De goede bereikbaarheid van
Overamstel heeft ook z’n keerzijde. Snelwegen en een
spoorlijn zorgen eveneens voor geluidsoverlast. De
overlast van de A10 beperkt zich grotendeels tot de
werkzone van Overamstel, zodat de invloed beperkt is.
De A2 zorgt daarentegen voor meer geluidsoverlast.
Reconstructie van de snelweg tot een stadsweg, met
een lagere rijsnelheid, is een voorwaarde om in dit
gedeelte van Overamstel woningen te kunnen bouwen.
Hoewel de geluidsbelasting onder de wettelijke grenswaarde
blijft, zijn voor de bebouwing direct langs de
A2 en langs het spoor wel aanvullende maatregelen
nodig. Een belangrijke voorwaarde is dat de woningen
naast een geluidsbelaste zijde ook een geluidsluwe
gevel hebben. Met een gesloten bouwblok is dat eenvoudig
te realiseren. Bovendien werkt zo’n gesloten
bebouwingswand als een scherm voor de achterliggende
bebouwing.
Geluidsluwe en geluidbelaste gevel van een bouwblok.
Residential facades for low noise levels and specially adapted to
reduce noise nuisance.
PlanAmsterdam
11

12
anderzijds moet voldaan worden aan de eisen van een aantrekkelijke
woonomgeving met voldoende voorzieningen.
Transformatie een complexe opgave De omvorming van
Overamstel tot een meer gemengd stedelijk gebied is ingewikkeld en
heeft tijd nodig. Het is tenslotte geen maagdelijk terrein, maar een
bedrijventerrein met zo’n 100 grotere en kleinere bedrijven, waar
4.000 mensen werken. Ook wonen er al vele jaren mensen op de
tientallen woonboten en in een beperkt aantal (bedrijfs)woningen.
Dat Amsterdam ruimte moet vinden voor woningbouw en daarom
haar oog heeft laten vallen op verouderde bedrijventerreinen, begrijpen
de ondernemers wel. Toch zien bestaande gebruikers veranderingen
nogal eens als bedreiging voor hun individuele belang. Wat
zal er gebeuren met de grondprijs? Veranderen de regels in het
gebied? Zullen gedoogsituaties worden opgeheven en vrijheden
ingeperkt?
Complex zijn ook de versnipperde eigendomssituatie en de aanpassing
van milieuregels en bestemmingsplannen. Daarnaast vraagt het
scheppen van draagvlak bij de huidige gebruikers om extra inspanningen.
Voeg daarbij de verschillende bestuursorganen die zeggenschap
hebben in het gebied (centrale stad, stadsdeel Oost/Watergraafsmeer,
gemeente Ouder-Amstel) en het is duidelijk dat de transformatie
niet snel kan gaan.
Zorgvuldige afweging van belangen Een haastige ontwikkeling
van Overamstel is niet wenselijk. Dat zou ten koste gaan
van de zorgvuldige afweging van alle belangen en het gaat tenslotte
om oplossingen die niet standaard zijn. Overamstel moet een gevarieerd
gebied worden, waar niet teveel van hetzelfde gebouwd wordt.
Aan de andere kant gaat een langdurige transformatie gepaard met
onzekerheid voor de huidige gebruikers. Bedrijven moeten beslissen
over investeringen en de huidige bewoners willen weten waar ze aan
PlanAmsterdam

Hoewel in Overamstel ruimte blijft voor de
bestaande bedrijven, heeft het water een
grote aantrekkingskracht op de creatieve
industrie.
Though there will still be space for existing
businesses in Overamstel, the water makes it
a highly attractive location for the creative
industries.
toe zijn. Ook voor de ontwikkeling van woningbouw zullen marktpartijen
en bewoners toekomstperspectief eisen. Want wie is er bereid
om veel geld voor een woning te betalen als niet bekend is of er
scholen en winkels komen? Bij de ontwikkeling van Overamstel gaat
het dus voortdurend om het afwegen van belangen en risico’s.
Verschillende zones In de Visie Overamstel is gekozen om
het gebied op te delen in een zone voor bedrijvigheid, een woonzone
en een overgangsgebied, waar wonen en werken gecombineerd
worden. De woonzone ligt aan de noordkant, de werkzone in het
zuidelijk deel van Overamstel. Halverwege het gebied overlappen
beide zones. Zowel in de woon- als in de werkzone is menging
mogelijk, mits dat niet ten koste gaat van respectievelijk het wonen of
werken. In het overgangsgebied is ruimte voor experimentele woon/
werkvormen, waardoor het gebied een heel eigen karakter krijgt.
Bij deze opdeling is rekening gehouden met de milieuzones in
PlanAmsterdam
13

14
Van scheiding naar menging
Een van de belangrijkste kenmerken van de ruimtelijke
ordening van de vorige eeuw was het scheiden van
wonen en werken. Dit was vooral een logisch gevolg
van de schaalvergroting van beide functies. Deze functiescheiding
is inmiddels sterk verankerd in een uitgebreide
regelgeving.
Nu in het ruimtelijke beleid de voordelen van het
mengen van wonen en werken steeds meer benadrukt
worden, blijkt dat veel regels belemmerend werken of
gewoon niet meer voldoen. Zo wordt in bestemmingsplannen
nog uitgegaan van een strikt onderscheid tussen
kantoren en bedrijven, maar blijkt er in de praktijk
een heel diverse groep te zijn van kantoorachtige
bedrijven of bedrijfachtige kantoren, die goed te combineren
is met woningbouw. Bij de menging van
woningen en bedrijven spelen naast milieuaspecten
(geluid- en overige milieuhinder) ook het schaalniveau
van het bedrijfspand en de acceptatie van hinder een
rol.
De wijzigingen in het denken over de stad en de
omslag in het beleid moeten wel goed uitgedragen
worden. Een eigenaar van een bedrijf zei, tijdens een
voorlichtingsavond over de plannen in Overamstel,
verwonderd: ‘Ik ben in de jaren ‘70 door de gemeente
uit de stad naar Overamstel geplaatst omdat ik niet in
Overamstel, die bepaalde eisen meebrengen op het gebied van
geluidhinder, en met de inpasbaarheid van de zittende bedrijven.
Voor de ontwikkeling van Overamstel is een aantal deelgebieden
benoemd. Voor elk deelgebied schetst de Visie een eigen toekomstperspectief
voor de stedenbouwkundige structuur en het programma
voor woningen, bedrijven en voorzieningen. Veel aandacht gaat ook
uit naar de onderlinge samenhang.
Elk deelgebied heeft zijn eigen tempo en aanpak. Ze kunnen apart
worden ontwikkeld en functioneren zonder dat dit ten koste gaat van
de samenhang. Uitgangspunt is om bedrijven die goed samengaan
met wonen te behouden voor het gebied.
Plannen met verschillende versnellingen Ingrijpen in
bestaand gebied vraagt om een gefaseerde ontwikkeling en een
duidelijke rolverdeling tussen gemeente en marktpartijen. Wie in
Overamstel het initiatief neemt voor projecten, kan per deelgebied
verschillen. In gebiedsdelen met veel mogelijkheden, zoals bij vrijkomend
terrein op gemeentegrond, neemt de stad zelf het voortouw
en gaan de ontwikkelingen snel. Elders in het gebied, waar de bedrijvigheid
langzamerhand van karakter verandert, kan bijvoorbeeld een
PlanAmsterdam
Wonen en werken worden in de stedenbouw steeds minder
gescheiden.
In urban development there is a decreasing distinction between
living and working.
een woonwijk zou thuishoren en nu wilt u dat ik weer
tussen de woningen kom met mijn bedrijf?’

Bij de transformatie van Overamstel zal elk
deelgebied een eigen ontwikkelingstempo
volgen, maar wel in samenhang met de
doelstellingen die voor het hele gebied
gelden.
Each subsector will follow its own development
tempo during the transformation of Overamstel,
but will still meet the objectives set out for the
whole area.
wijziging van het bestemmingsplan de markt prikkelen tot het nemen
van initiatieven en is de gemeente geduldiger en terughoudender.
Kortom, de plannen voor Overamstel zullen niet tegelijk uitgevoerd
worden, maar verschillende versnellingen hebben.
Het is de bedoeling dat de bouw in het Amstelkwartier en in de
omgeving van de Joan Muyskenweg vóór 2010 start. Hier heeft de
gemeente grond in eigendom en kan met beperkte risico’s het gebied
zelf ontwikkelen.
Waar de gemeente niet actief ingrijpt, is bijvoorbeeld de omgeving
van de Daniël Goedkoopstraat, een goed functionerend deel van het
bedrijventerrein. Hier stimuleert de gemeente intensivering en een
grotere diversiteit van het ruimtegebruik door verruiming van bepalingen
in het bestemmingsplan.
PlanAmsterdam
15

16
Combineren van wonen en werken in Overamstel
De woonzone In de woonzone komt voornamelijk
compacte woningbouw. Voor werkfuncties wordt ruimte
geboden op de begane grond (plint) en in woon/werkwoningen.
Vanwege bereikbaarheid en het zicht liggen
de werkruimtes langs de doorgaande wegen. Ze hebben
een ruimere verdiepingshoogte, om verschillende
soorten bedrijvigheid te kunnen huisvesten, van een
kantoor of een ambachtelijk bedrijf tot een showroom.
Voorwaarde is natuurlijk wel dat de werkfunctie het
wonen niet hindert. In het hart van de woonzone komt
een concentratie van wijkvoorzieningen, zoals een
supermarkt en enkele andere winkels, een basisschool,
een huisartsenpraktijk en een apotheek. Het draagvlak
van deze voorzieningen wordt gevormd door de toekomstige
bewoners en de werknemers in het gebied. In
de woonzone is het eventueel mogelijk om op enkele
plekken ruimte te bieden aan een groter kantoor of
Overamstel zal in het overgangsgebied plaats bieden aan zowel wonen als werken.
Overamstel’s transitional zone will provide space for living as well as working.
PlanAmsterdam
aan een voorziening die meer ruimte vraagt, zoals een
hotel.
De werkzone De werkzone is allereerst bedoeld voor
bedrijven en kantoren. Er zal niet worden gewoond,
met uitzondering van de al aanwezige woonboten en
bedrijfswoningen. Het merendeel van de werkzone ligt
tussen het insteekkanaal van de Duivendrechtsevaart
en de ringlijn van de metro. Ook in dit gebied zal de
grond intensief gebruikt worden. Dat wil zeggen dat
de begane grond hoofdzakelijk voor bedrijfsfuncties
wordt gereserveerd. Daarboven komen kantoren of
stedelijke voorzieningen. Dat betekent dus dat er
stapeling plaatsvindt.
De overgangszone De overgangszone, het gebied
tussen de woon- en werkzone, wordt een intensief
gebruikt, gemengd gebied, met combinaties van

woningen, bedrijfsverzamelgebouwen en stedelijke
voorzieningen. Aanbevolen wordt de publieksaantrekkende
activiteiten zoveel mogelijk te clusteren,
zodat parkeerplaatsen gedeeld kunnen worden en de
inrichting van de openbare ruimte afgestemd kan worden
op het gebruik.
Functiemenging Hoewel er in Overamstel grofweg
een zonering wordt aangebracht tussen wonen en werken,
is er in het hele plangebied sprake van functiemenging
op verschillende niveaus: in een pand, in een
bedrijfsgebouw of op het niveau van een heel bouwblok.
In de woon/werkzone is de begane grondverdieping door extra
hoogte niet alleen te gebruiken als werkruimte, maar ook als
woon/werkwoning. Van der Waals / Zeinstra Architekten
In the live/work zone, the street-level space is not only suitable
for businesses but can also be used as live/work space.
PlanAmsterdam
17

18
Aanhaken op de stad
Directe verbindingen naar aangrenzende wijken
Hoewel snelwegen, sporen en water in Overamstel zorgen voor een
uitstekende ontsluiting van het gebied, zijn ze tegelijkertijd de oorzaak
van een nogal geïsoleerde ligging ten opzichte van de stad. Het
spoortalud en de Duivendrechtse vaart leiden tot een versnippering
in het gebied zelf. Verder vormen de A2 en de Weespertrekvaart
barrières naar de aansluitende wijken en groengebieden.
Door te investeren in een goede aanhaking op de stad kan Overamstel
een nieuwe verbinding worden tussen de Rivierenbuurt en Watergraafsmeer
en tussen Zuidoost en het groengebied langs de Amstel (de
Amstelscheg).
Rechtstreekse en aantrekkelijke verbindingen naar de aangrenzende
woonbuurten, voor zowel automobilisten als fietsers en voetgangers,
zijn essentieel voor de ontwikkeling van een gecombineerd woon/
werkgebied. De toekomstige bewoners zullen voor voorzieningen als
PlanAmsterdam

Overamstel wordt beter aangehaakt op de wegenstructuur van de stad en het
groen van de Amstelscheg.
Overamstel will enjoy improved links to the city’s road network and to the
greenery of the Amstelscheg.
grotere winkels, een middelbare school of bibliotheek grotendeels
op deze wijken aangewezen zijn. Omgekeerd geldt ook dat mensen
die in Overamstel werken, maar elders wonen, het gebied snel en
goed moeten kunnen bereiken.
Om van Overamstel een stadswijk te maken, zullen dus meer oostwest
verbindingen naar de Rivierenbuurt en stadsdeel Oost/Watergraafsmeer
nodig zijn, evenals aantrekkelijke, doorgaande recreatieve
routes.
Aansluiting op werkgelegenheid en voorzieningen
in de omgeving Voor een goede aansluiting van Overamstel op
de stad spelen ook bepaalde delen van het gebied een essentiële
rol. Juist aan de randen van het gebied – de raakvlakken met de
omgeving – moeten woningen zichtbaar zijn, als schakels naar de
omliggende woonwijken. Daarnaast is het belangrijk dat er voorzieningen
komen die voor mensen uit de stad aantrekkelijk zijn en
die in het gebied zelf zorgen voor levendigheid en sociale veiligheid.
Er zal gezocht moeten worden naar de juiste mengvormen van
wonen, kantoren, bedrijven en voorzieningen. Naast permanente
instellingen kan ook gedacht worden aan tijdelijke trekpleisters, die
bijvoorbeeld aanhaken op de jaarlijkse Parade (aan de overkant van
de Amstel in het Martin Luther Kingpark) of aan een drijvend zwembad
in de Amstel.
Met een drijvend zwembad in de Amstel komt een vroegere voorziening terug,
die ook voor mensen uit de stad aantrekkelijk is. Zwemwedstrijd in 1913 (links).
Spaarnestad Photo, impressie van een nieuwe zwemgelegenheid (rechts).
A floating swimming pool in the Amstel reintroduces a bygone amenity that is
also an attraction for people from the city. A swimming competition in 1913 (left).
Impression of a new swimming facility (right).
PlanAmsterdam
19

Overamstel ligt op de overgang van stad en land.
Overamstel lies at the transition between urban and rural.
20 PlanAmsterdam

Het clubhuis van de roeivereniging RIC ligt in
een gebied langs de Amsteloever dat straks
deel uitmaakt van het nieuwe park aan de
Amstel.
The RIC rowing club’s clubhouse stands in an
area along the banks of the Amstel that will be
part of the new park.
Schakel tussen stad en land In het structuurplan is de zone
langs de Amstel bij Overamstel als uitbreiding van de hoofdgroenstructuur
aangewezen, om zo het groengebied van de Amstel dieper
de stad in te brengen. De uitbreiding van de hoofdgroenstructuur in
Overamstel bestaat uit twee onderdelen: een buitendijks park langs
de Amstel en het Nuonpark.
Het buitendijkse gebied tussen de Amstel en de Korte Ouderkerkerdijk
is nu een rommelig en ontoegankelijk gebied, waar slechts een glimp
van de Amstel opgevangen kan worden.
Met een park aan de Amstel ontstaat ook een nieuw zicht op de stad
over het breedste stuk van de Amstel. Dit betekent niet dat het huidige
gebruik geheel opgeheven zal worden. De bestaande roeivereniging
RIC en de jachthaven langs de Spaklerweg worden ingepast in het park.
Het buitendijkse park vormt in combinatie met de fietsroute op de
Korte Ouderkerkerdijk een belangrijke schakel in een regionale,
recreatieve groenzone. Op het Nuon-terrein ligt achter de hekken
een prachtig park verscholen, met middenin de monumentale watertoren.
Nu is het nog een privé park, alleen toegankelijk voor werknemers
van Nuon. Straks is het groengebied toegankelijk voor iedereen.
Het buitendijks park en het Nuonpark versterken tevens het karakter
van de Amsteloevers in Overamstel. Terwijl de stadsrivier ten noorden
van De Omval omgeven wordt door smalle groenstroken, flankeren
hier brede parken de oevers van de Amstel. De Omval fungeert
daardoor nog sterker als omslagpunt tussen de omliggende oeverstroken.
PlanAmsterdam
21

22
Investeren in een nieuw Overamstel
Infrastructuur in het gebied Met de transformatie van
Overamstel zal niet alleen het aantal arbeidsplaatsen en bewoners
toenemen, maar ook het autoverkeer. Om het verkeer in goede
banen te leiden, zijn aanpassingen in de wegenstructuur nodig.
Enerzijds om de goede verbinding met de snelwegen te behouden,
maar vooral ook om het gebied beter aan te haken op de stad. Wat
ontbreekt zijn doorgaande autowegen. Tussen de hoofdwegen ontbreken
hier en daar hele stukken, waardoor ze niet goed op elkaar
aansluiten. Een duidelijker en doelmatiger raamwerk van wegen is
nodig. Aanleg van twee ‘ontsluitingscarrés’ kan daarin voorzien.
Verder is het wenselijk dat de metrostations Spaklerweg en Overamstel,
die goede overstapmogelijkheden bieden op het openbaar
vervoer, duidelijker zichtbaar worden in het gebied. Ook zal er
geïnvesteerd moeten worden in een veilig en fijnmazig netwerk van
fiets- en wandelroutes, waaronder de aanleg van twee fiets/loopbruggen,
één over de Weespertrekvaart en één over het insteekkanaal
van de Duivendrechtsevaart.
Doorgaande verbindingen met de stad Een nieuwe
verbinding tussen de Joan Muyskenweg en de Gooiseweg zou van
Overamstel een belangrijke schakel maken tussen de Rivierenbuurt
PlanAmsterdam
Met een nieuwe structuur voor de hoofdwegen
en de aanleg van fietspaden zal
Overamstel veel beter zijn aangesloten op de
stad.
With a new structure for the main roads and
the laying of cycle paths, Overamstel will enjoy
significantly improved connections with the city.
Vanuit de Rivierenbuurt zijn de op- en afritten
van de A2 de enige verbinding met Overamstel.
RoVorm
From the Rivierenbuurt neighbourhood, the
A2 slip roads are the only connection with
Overamstel.

PlanAmsterdam
23

24
en Oost/Watergraafsmeer. De verbinding kan in fases worden aangelegd.
In eerste instantie wordt de eerste schakel, de verbinding
tussen de Joan Muyskenweg en Spaklerweg, aangelegd. Voorlopig
is de tweede schakel, de verbinding tussen de Spaklerweg en de
Gooiseweg, echter nog niet aan de orde.
Zodra je vanuit de Rivierenbuurt over de Utrechtsebrug rijdt, op weg
naar de A2 en A10, verlaat je ook gevoelsmatig de stad. De enige
verbinding van deze wijk met Overamstel gaat via de op- en afritten
naar deze snelwegen. Als de A2 tussen de Utrechtsebrug en knooppunt
Amstel wordt omgevormd tot stadsstraat en er een aansluiting
komt met de nieuwe oost-westverbinding, ontstaat een directe relatie
tussen Overamstel en de Rivierenbuurt. Dat betekent een lange
PlanAmsterdam
Lange lijnen, van oost naar west en van noord
naar zuid, verankeren Overamstel in de stad.
Long lines running east/west and north/south
properly embed Overamstel in the city.

lijn van noord naar zuid, van het Frederiksplein via de Van Woustraat,
Rijnstraat en Joan Muyskenweg naar de Spaklerweg. Bovendien zullen
door de reconstructie van de infrastructuur aanzienlijke terreinen
beschikbaar komen voor de ontwikkeling van woningen.
Bedrijvigheid Om van Overamstel een economisch vitaal onderdeel
van de stad te maken, moet de werkgelegenheid worden
vergroot. De huidige bedrijvigheid blijft zoveel mogelijk behouden,
maar krijgt ook ruimte om door te groeien. Intensivering van het
ruimtegebruik staat daarbij voorop: waar nu een bedrijfshal staat,
staat straks een bedrijfshal met daarboven kantoorruimte of een
stedelijke voorziening.
Overamstel gaat vooral plaats bieden aan kleinschalige werkruimten, soms
gecombineerd met een woonfunctie, en aan middelgrote kantoren.
Overamstel will primarily provide space for small-scale workspaces, sometimes
combined with a residential function, and for medium-sized offices.
Het kantoor- en bedrijvenaanbod moet aanvullend zijn op de werkgelegenheid
in de omliggende werkgebieden, zoals Zuidoost en
Zuidas. Er wordt uitgegaan van verschillende soorten bedrijven die in
grootte variëren, maar de nadruk ligt op kleinschalige werkruimten
(soms gecombineerd met een woonfunctie) en op middelgrote kantoren.
Zo kunnen bedrijven en voorzieningen op het terrein zelf doorstromen
naar een andere ruimte of naar een pand in de omliggende
gebieden. Met dit gevarieerde aanbod aan bedrijfsruimte wordt
aangesloten op de vraag uit de markt naar meer keuzemogelijkheden.
PlanAmsterdam
25

26
Voorzieningen De toekomstige inwoners van Overamstel zullen
behoefte hebben aan sociale en commerciële voorzieningen.
Naarmate het aantal inwoners groeit, zal de verscheidenheid aan
voorzieningen toenemen. Als er uiteindelijk rond de 4.000 woningen
in Overamstel zijn, zullen de bewoners gebruik kunnen maken van
enkele basisscholen, kinderopvang, zorg- en welzijnsvoorzieningen
en een klein winkelcentrum.
Of ook het middelbaar en hoger beroepsonderwijs in Overamstel
terecht kunnen, zal afhangen van het beschikbaar zijn van een
geschikte plek op het moment dat een school ruimte zoekt.
Voor een concentratie van voorzieningen liggen locaties voor de
hand aan de randen van het nieuwe park op het Nuonterrein, waar
straks de nieuwe oost-west lopende ontsluitingsweg langsgaat. Ze
liggen dan midden in de wijk en vormen samen met het Nuonpark
het centrum van Overamstel.
In de overgangszone, waar wonen en werken samengaan, is ruimte
voor stedelijke en regionale voorzieningen, zoals voortgezet onderwijs,
een hotel of congresfaciliteiten en vrijetijdsvoorzieningen, zoals
een fitnessruimte en sportschool. Ook de jachthaven, de roeivereniging
en toekomstige restaurants en cafés in de groenzone langs de
Amstel, zijn voorzieningen waar ook andere Amsterdammers gebruik
van zullen maken. Omdat deze ook buiten kantooruren – ‘s avonds
en in het weekend – publiek trekken, wordt het gebied veiliger en
aantrekkelijker. De monumentale panden van de voormalige gasfabriek
zijn beeldbepalende elementen die zich goed lenen voor de
huisvesting van allerlei nieuwe voorzieningen.
PlanAmsterdam

Ook de insteekhaven bij het Nuonterrein hoort straks bij het nieuwe park aan de
Amstel.
The marina near the Nuon site will also be integrated into the new park.
Woningbouw In Overamstel zal in hoge dichtheden gebouwd
worden, waardoor de woningbouw vooral zal bestaan uit appartementen.
Behalve traditionele appartementen kunnen dat ook specifieke
woonwerk/woningen zijn, geschikt voor bijvoorbeeld thuiswerkers
met een creatief beroep in de cultuur- of mediasector. Deze
mensen zoeken veelal een betaalbaar, wat groter onderkomen, in
een buurt waar gewerkt en gewoond wordt en waar ook andere
stedelijke voorzieningen zijn. Aangezien dit soort woningen in de
stad nauwelijks te vinden is, kan Overamstel uitkomst bieden. Met
name de overgangzone tussen het woongebied in het noorden en
het werkgebied in het zuiden, leent zich voor de bouw van woon/
werkwoningen.
De monumentale panden van de voormalige gasfabriek in het Nuonpark bieden
straks onderdak aan allerlei voorzieningen.
The monumental premises of the former gasworks in the Nuon Park will provide
accommodation for a wide range of amenities.
PlanAmsterdam
27

Wonen, werken en ontspannen in h
Een nieuwe stadsbuurt In het Amstelkwartier gaat de
gemeente als eerste aan de slag met de omvorming van Overamstel.
Het Amstelkwartier zal veranderen in een nieuwe stadsbuurt, met
woningen, bedrijven en voorzieningen. Er komen ruim duizend
woningen, 5.500 m2 bedrijfsruimten op de begane grond, een hotel
en een basisschool. Nu al staat er het onlangs geopende hoofdkantoor
van Waternet, met zo’n 900 arbeidsplaatsen.
De stedenbouwkundige opzet voor het Amstelkwartier is gebaseerd
op het bestaande verkavelingpatroon, dat van noordwest naar zuidoost
gericht is, aangevuld met straten in dezelfde richting, aan de
noordzijde begrensd door de Korte Ouderkerkdijk en in het oosten
door de Spaklerweg. Het zijn vooral brede straten, zodat het historische
stratenpatroon versterkt wordt en lange stedelijke lijnen ontstaan
naar de Amstel.
Blokbebouwing Met een hoge bebouwingsdichtheid en
compacte bouwvormen wordt het Amstelkwartier een buurt die
vergelijkbaar is met het Oostelijk Havengebied en de Rivierenbuurt.
Er komt middelhoge bebouwing, in meer of minder gesloten bouwblokken.
De woningen zijn ondergebracht in ‘stadsblokken’ van tussen de 55
en 85 meter breed. In zo’n stadsblok ligt de bebouwing in een schil
rond een open hof of tuin, wat de mogelijkheid biedt om woningen
en bedrijfs- en parkeerruimte op verschillende manieren in te passen.
Al eeuwenlang staat langs de stadsoevers van de Amstel een min of
28 PlanAmsterdam
Het Amstelkwartier is een echte stadsbuurt
waar wonen en werken samengaan.
The Amstelkwartier (Amstel Quarter) is a truly
urban neighbourhood that combines the
functions of living and working.

et Amstelkwartier
De bouwblokken van het Amstelkwartier
vormen straks de 21ste-eeuwse groeiring van
de stad langs de Amsteloevers.
The urban blocks of the Amstelkwartier will
form the city’s 21st-century growth ring along
the banks of the Amstel.
Impressie van het Amstelkwartier vanaf de
Spaklerweg, met in de verte de torens bij het
Amstelstation.
Impression of the Amstelkwartier from the
Spaklerweg, with the towers close to the
Amstel Station in the distance.
Impressie van een terras met uitzicht over de
Amstel.
Artist’s impression of a terrace with a view
across the Amstel.
meer haaks geplaatste blokbebouwing. De stadsblokken van
Overamstel vormen de 21e-eeuwse toevoeging aan deze reeks.
Een stadspark aan de Amstel Een park aan de Amstel is
een belangrijke voorziening voor de bewoners van het Amstelkwartier,
met zijn dichte bebouwing. Woonblokken lopen door tot aan de dijk,
maar zijn zo geplaatst dat het uitzicht naar het water open blijft.
Het buitendijkse park kan een ontmoetingsplaats worden voor de
buurt, net als het Nicolaas Beetsplantsoen, het Amstelveld of het
Wertheimpark in de binnenstad. Zo kan iedereen in de woonwijk de
weidsheid van de Amstel ervaren. Als het park op het Nuonterrein
met het buitendijkse park eenmaal één geheel vormt, is het in omvang
te vergelijken met het Sarphatipark in De Pijp. Daarnaast biedt het
park een aangename tussenstop aan Amsterdammers op hun fietstochtje
langs de Amstel.
PlanAmsterdam
29

30
Creatieve industrie rond Daniël Go
Huidige situatie Het plangebied rond de Daniël Goedkoopstraat
(deelgebied 3), heeft een omvang van 70.000 m2 uitgegeven
terrein en telde in 2002 ongeveer 815 arbeidsplaatsen. Hoewel oorspronkelijk
bedoeld voor watergebonden industrie, maakt geen van
de zittende bedrijven gebruik van het water. Naast bedrijven met een
industrieel karakter, zijn er ondernemingen gevestigd die actief zijn op
het gebied van de creatieve industrie of in de transport- en opslagsector.
De verschillen in bedrijfscategorieën zijn zichtbaar in de kavelgrootte.
Aan de oostzijde van het gebied bevinden zich grote bedrijven met
één eigenaar, terwijl aan de westzijde kleinere bedrijven zitten met
meerdere eigenaren. Alle grond is in erfpacht van de gemeente.
Visie op de toekomst Bij de transformatie van het gebied kunnen
de huidige bedrijven blijven, maar als ze milieuhinder veroorzaken
voor de geplande woningbouw ten noorden van het gebied, zal gekeken
worden of aanpassingen nodig zijn. Er zullen nieuwe vormen van
kleinschalige bedrijvigheid komen, met activiteiten die niet te vatten
zijn in de traditionele definitie van een kantoor of een bedrijf, en met
ondernemers die zich graag dicht bij de binnenstad vestigen.
Voor de stedenbouwkundige structuur wordt uitgegaan van de huidige
verkaveling. Om vestigingsmogelijkheden voor traditionele bedrijven
in het gebied te behouden, worden wel eisen gesteld aan het minimum
percentage bedrijfsvloeroppervlak. Per kavel is er een minimum
percentage bedrijfsvloer van 50 procent. Alleen voor de bebouwingszone
langs de Willem Fenengastraat is een percentage van slechts
30 procent mogelijk. Deze zone langs het water ligt op de overgang
naar het woongebied van Overamstel en is geschikt om, met een
dichte bebouwing, uit te groeien tot een vestigingsplaats voor
creatieve bedrijvigheid.
PlanAmsterdam
Voorbeeld van creatieve industrie.
Bureau Broedplaatsen
Example of the creative industries.
Interieur van ‘gebouw C’ van de Kauwgomballenfabriek.
Lingotto
Interior of C-building from the bubllegum
factory

edkoopstraat
Hergebruik van ‘gebouw C’ als dansstudio.
Lingotto
Reuse of Block C as a dance studio.
De voormalige gebouwen van de Maple Leaffabriek gaan nu door het leven als
‘De Kauwgomballenfabriek’.
The buildings of the former Maple Leaf factory are now known as the
‘Kauwgomballenfabriek’ – the ‘Chewing Gum Factory’.
Mogelijkheden voor de creatieve sector De verwachting
is dat de creatieve industrie zich in het gebied zal vestigen met
bedrijven op het gebied van mode, reclame, media en entertainment
en architectenbureaus. Dit past in het beleid voor het Overamstelgebied,
waarin gestreefd wordt naar een intensiever gebruik van de
ruimte en een verbreding van de bedrijvensector, waardoor er ook
’s avonds en in het weekeinde activiteiten zijn. Hoewel de bestaande
bedrijven niet weg hoeven, zullen nieuwe bedrijven selectief worden
toegelaten – niet alles is wenselijk in het gebied. Dus geen bedrijven
die milieuhinder veroorzaken, geen grootschalige bedrijvigheid en
evenmin grote leisurebedrijven, detailhandel of grote kantoren.
De Kauwgomballenfabriek De voormalige kauwgomfabriek
van Maple Leaf is een goed voorbeeld van de stapsgewijze verandering
van Overamstel. Toen de productie naar Sneek verhuisde, heeft
de gemeente ervoor gezorgd dat de verkoper goed op de hoogte
was van de plannen voor het gebied en hiermee rekening kon houden
bij de keuze van een koper. De ontwikkelaar die de gebouwen aankocht,
heeft zelf een plan gemaakt voor een geleidelijke ontwikkeling
van het complex, onder de naam Kauwgomballenfabriek.
De gebouwen verschillen sterk in maatvoering, vorm en architectonische
uitstraling. Van de nieuwe gebruikers wordt flexibiliteit en aanpassingsvermogen
verwacht op het gebied van inrichting en gebruik.
In de loop van de tijd zullen enkele gebouwen zich echter meer aanpassen
aan de toekomstige gebruikers. Dus eerst voegt de functie
zich in het gebouw, later zal het gebouw zich aanpassen aan de functie(s).
PlanAmsterdam
31

Nuonterrein: hart van Overamstel
Het Nuonterrein, 15 hectare groot, moet het hart van
Overamstel worden. Langs het gebied loopt straks de
belangrijke nieuwe verbinding tussen de Spaklerweg en
de Joan Muyskenweg. Nuon, erfpachter en gebruiker,
heeft laten weten belang te hebben bij een snelle ontwikkeling
van het terrein en wil er een nieuw hoofdkantoor
bouwen. Het bedrijf is bereid de industriële
activiteiten te verplaatsen.
Ook de gemeente Amsterdam is gebaat bij een voortvarende
aanpak van het Nuonterrein, om te voorkomen
dat er te grote tijdsverschillen ontstaan tussen de ontwikkeling
van de verschillende deelgebieden in Overamstel.
Bovendien is met het Rijk afgesproken om de
ondergrond van de voormalige Zuidergasfabriek tussen
2010 en 2015 te saneren. Het komende jaar werken
de gemeente en Nuon samen aan een haalbaarheidsstudie,
die de basis zal vormen voor een verdere uitwerking
van de plannen.
De ontwikkeling van het aangrenzende Leonard Langcomplex
(deelgebied 2), met zijn voor de detailhandel
geschikte hallen, is belangrijk als aanvulling op de toekomstige
functie van het Nuonterrein en als overgang
van de woon- naar de werkzone. Voorlopig blijft hier
alles bij het oude, totdat de herontwikkeling van het
Nuonterrein aan de orde is. Bedrijven op het Leonard
Langcomplex die dan niet meer passen, kunnen bijvoorbeeld
uitwijken naar GVB-terrein (deelgebied 6).
Dit terrein leent zich voor intensiever gebruik en kan
ook plaats bieden aan bedrijven die moeten worden
verplaatst vanuit andere gebieden in Overamstel.
32 PlanAmsterdam
Met een concentratie aan voorzieningen en het nieuwe park aan
de Amstel wordt het Nuonterrein het centrum van de nieuwe
stadswijk.
With a concentration of amenities and the new park alongside the
Amstel, the Nuon site will become the heart of the new urban
district.

PlanAmsterdam
33

Aan de Visie Overamstel en Stedenbouwkundig Plan Amstelkwartier
werkten mee:
Projectmanagementbureau
Ineke Harder, Nienke Baars, Wieke van der Meij, Paul Wolfs
Dienst Ruimtelijke Ordening
Bart Vlaanderen, Gregor van Lit, Daniel Kothe, Ellen Monchen,
Rindert Lolkema, Francine Schölvinck, Reneé van Bommel, Frits
Wolters
Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam
Bas Boeker, Leslie van den Bergh, Irene van Exel
Dienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer
Mark Hecker, Paul Siderius
Dienst Milieu en Bouwtoezicht
Marlies Lambregts
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Ronald Wiggers
Economische Zaken
Hans Duimelaar
Stadsdeel Oost/Watergraafsmeer
Jeroen van de Ven, Leonie van den Beuken
Ingenieursbureau Amsterdam
Arie Verbeek, Ferdinand de Ligt
34 PlanAmsterdam

Summary
Overamstel
From business park to live/work district
Amsterdam needs space for living. The City Council
therefore wants, where possible, to create mixed urban
environments with a thorough mix of housing,
amenities and businesses, high-density development
and greenery.
For Overamstel, which is chiefly a business area at
present, the plan is to gradually transform it into a new
urban live/work district over the coming years, with
4,000 dwellings, schools, a crèche, shops, healthcare
and welfare facilities, and restaurants and cafés. This
means it will be a fully fledged neighbourhood that
enjoys excellent accessibility via public transport and is
a place where living is combined with business activity.
Overamstel lies at a bend in the River Amstel, close to
arterial roads and public transport and adjacent to the
popular residential areas of the Rivierenbuurt and
Watergraafsmeer. Thanks to the A2 and A10 motorways
and the metro lines it has become one of the most
accessible areas within the A10 ring road.
In order to transform Overamstel into a live/work area,
the city authorities must fulfil a clearly defined role visà-vis
the commercial parties. However, environmental
problems such as noise nuisance and soil pollution, as
well as problems that could arise for the businesses
already established there must be resolved before the
various market players can invest in the transformation
of the plan area. That is the reason for choosing a socalled
mixing strategy.
Mixing living and working Overamstel is a
business zone where housing will be built. However,
housing could eventually force out all business activity.
Moreover, the transformation could involve long-term
uncertainty for the existing businesses and for
commercial parties, which might lead to the
postponement of new investments and an outflow
of businesses. Another issue is how attractive new
residents would find it to live amidst business premises
without amenities in the vicinity. With a mixing strategy,
there is ongoing development and intensification of
business activities that runs parallel to the creation of
an attractive residential environment with sufficient
amenities.
Within the mixing strategy there is a distinction
between residential, business and transitional zones.
The plans envision a high concentration of live/work
dwellings in the residential zone, as well as dwellings
with space for work in the ground-floor ‘plinths’. The
plinths can be used flexibly, either as an office or
traditional workshops. At a number of locations there
is space for larger offices, a hotel or a school.
The business zone is intended for small businesses and
offices, where functions will also be stacked: business
premises on the ground floor with offices or urban
amenities above them. In the transitional zone the
emphasis is on combinations of housing, multi-tenant
business accommodation and urban amenities.
Connecting to the city If Overamstel is to
become an optimum live/work area, then it must
become a connecting link between the Rivierenbuurt,
Oost/Watergraafsmeer, Zuidoost and the Amstelscheg
wedge of greenery. For amenities such as larger shops,
a secondary school or a library, future residents will to
a large extent be reliant on the adjacent urban districts.
On the other hand, people who work in Overamstel
but live elsewhere must be able to reach the area
quickly and efficiently. That is why more east/west and
north/south infrastructural connections with the
adjoining residential areas are needed, as well as
attractive routes for through traffic (recreational and
otherwise). Above all, there is a need to devise
interesting hybrid forms of housing, offices, businesses
and amenities that ensure urban bustle and social
safety.
Redevelopment at the end of the Weespertrekvaart
waterway and in the area to the south of the Utrechtse
Brug railway viaduct is essential to connect Overamstel
to Oost/Watergraafsmeer and the Rivierenbuurt. These
two areas must function as links between Overamstel
and the adjoining neighbourhoods. Housing has an
important role to play in the ‘connection’ process.
Especially at the edges of Overamstel – the interfaces
with the surroundings – the dwellings must be
prominently visible.
In order to make Overamstel an economically vital
component of Amsterdam, employment opportunities
there must be increased. Besides retaining existing
business activities wherever possible, space has also
PlanAmsterdam
35

36
been reserved for businesses to grow further.
Overamstel also makes spatial provisions for amenities
that are typical of an urban milieu and are intended for
the use of all Amsterdam’s residents, such as a marina,
restaurants and cafés, and a swimming pool floating in
the Amstel. These amenities make the area safer and
more attractive, because they also attract visitors
outside office hours.
A live/work area with allure The River
Amstel and the cultural-historical character of
Overamstel lend the area a certain residential status
and allure. The Zuidergasfabriek (Southern Gasworks),
the Weespertrekvaart and Duivendrechtsevaart
waterways, the pattern of land parcellation and the
efforts to retain much of the business activity lend the
area colour and vibrancy. All in all, this will attract a
specific group of house hunters.
The Amstelkwartier (Amstel Quarter) subsector will
become a new neighbourhood for living and working,
with more than 1,000 dwellings, 5,500 square metres
of street-level space for business and work activities, a
hotel, a primary school and a park overlooking the
Amstel. It will be a metropolitan environment with
high-density development, compact construction and a
mixture of functions.
For Subsector 3, the surroundings of the Willem
Fenegastraat, the emphasis is on a more intensive use
of the area and programmatic differentiation.
Subsector 3 is already the home of businesses with a
creative (IT, film industry, advertising) or industrial
character (AMP). These businesses can remain, provided
they do not cause any environmental nuisance for the
planned housing. Subsector 3 will accommodate more
and more business activity that is closely intertwined
with the metropolitan milieu. It must also present
opportunities for the creative industries. By providing
more space for such enterprises, Subsector 3 can
develop into a concentrated cluster for the creative
industries over the coming years.
It must also be possible to lease an existing business
premises for a maximum of five or eight years.
A plan with different gears The transformation
of Overamstel is complex and needs time. Not only are
the legal and planning frameworks complicated (the
adjustment of environmental zonings and land-use
plans), but also the fragmented ownership situation and
the backing of current users. Furthermore, various
PlanAmsterdam
government bodies (Amsterdam City Council, the
District Council and Ouder-Amstel Municipal Council)
have a say in the area. Nevertheless, a slow-moving
transformation would cause uncertainty among the
current users: businesses must decide about
investments and the existing residents want to know
where they stand. Commercial parties and residents
will also demand concrete perspectives with regard to
residential development.
That was the reason to subdivide the area into
subsectors. The spatial cohesion between the
subsectors – urban development and programme –
as well as the temporal cohesion has been established
for the whole plan area: each subsector follows its own
tempo and approach. The subsectors can be developed
autonomously and function independently without this
being detrimental to the overall cohesion.

De auteur
Verkoop
PlanAmsterdam is te koop in het informatiecentrum
voor ruimtelijke ordening en wonen
De Zuiderkerk.
Zuiderkerkhof 72
Amsterdam
Tel. 020-552 79 87
e-mail: Zuiderkerk@dro.amsterdam.nl
Jaargang 12, nr. 5, november 2006
www.dro.amsterdam.nl
Bart Vlaanderen, Amsterdam 1965
■ studeerde in 1990 af als tuin- en landschapsarchitect aan de
Landbouwuniversiteit Wageningen
■ werkte van 1990 tot 1992 bij WLO (Werkgemeenschap voor
Landschapsecologisch Onderzoek) en het tijdschrift Landschap
■ was in 1992 onderzoeker op de afdeling Landschapsarchitectuur
van het Staringcentrum in Wageningen
■ werkte van 1992-2000 aan diverse projecten in het hele land bij
GSO Stedenbouwkundigen en Landschapsarchitecten en bij
Grontmij Advies & Techniek
■ is sinds 2000 in dienst bij DRO
■ werkte in het team EWG (Economie en Werkgebieden) later bij
team ZOL (Zuidoostlob) aan Amstel III (onder meer de Foodstrip)
en aan projecten in de omgeving van de ArenA in
Centrumgebied Amsterdam-Zuidoost (onder meer GETZ, woontoren
ArenA, Musicdome)
■ is momenteel projectleider voor het Overamstelgebied
Colofon
PlanAmsterdam geeft in acht themanummers per jaar informatie over ruimtelijke
projecten in de stad. In de afleveringen van StadenGroen, een speciale editie van
PlanAmsterdam, staat het groen in de stad centraal.
Redactie Frederieke Genevace, Anneke van der Stoel, Hans Haijtema
e-mail: h.haijtema@dro.amsterdam.nl
Basisvormgeving RoVorm b.v.
Fotografie Tenzij anders vermeld: DRO
Voor RoVorm afbeeldingen: www.debeeldbank.com
Kaarten Dienst Ruimtelijke Ordening Amsterdam
Lithografie en druk Van Amerongen drukkerij, Amersfoort
Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Er kunnen echter
geen rechten aan worden ontleend. Mocht ons iets zijn ontgaan bij de vermelding
van de herkomst van de afbeeldingen, neem dan contact op met de redactie.

PlanAmsterdam is een uitgave van
de Dienst Ruimtelijke Ordening
van de gemeente Amsterdam
www.dro.amsterdam.nl
Prijs € 3,00