Zorg dat het je goed bevalt - Wereldkind Verloskundigen

!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
Anja Boogaard Mariëtte Schutte- van Rijswijk
Eveline Wassink
Carla Siereveld
"#$%&'()*+,-#*!.$/(0,1(!2#$#%+(,*+!
Europalaan 247
2408 BK Alphen aan den Rijn
Tel: (0172) 47 20 67 - In geval van spoed: (070) 31 10 373
!
Karin Stelder
Marike Bahlmann
!
!
!"#$%&'(%)*(%+*%$"*&%,*-'.(%%
% /0'1$*#23)'45%,*-'..61$%*1%7#''8(6+&%

3#!45/*-#$'67/8!
In dit boekje kun je informatie vinden over je
zwangerschap, bevalling en kraamtijd.
Het is een handig naslagwerk. Schroom niet om
ons te bellen als je daar behoefte aan hebt.
Naast dit boekje ontvang je je eigen
zwangerschapskaart. Bewaar beiden zorgvuldig.
Neem je zwangerschapskaart altijd mee op
controle. Ook als je in de zwangerschap een
afspraak met de huisarts of specialist hebt.
In onze praktijk kun je naast de reguliere
zwangerschapscontroles ook terecht voor:
• echoscopie; medische en niet medische
echo’s (de babykiek)
• voorlichtingsavonden over o.a. borstvoeding
• haptonomische zwangerschapsbegeleiding
• homeopathie
• coaching/ counseling
• osteopathie
3#!9#$9&%-6&*0$&%#'!
Elke keer als je op controle komt, wordt het
volgende gecontroleerd:
• je algehele conditie
• je bloeddruk
• de groei van de baarmoeder en de baby
• na de 28e week de ligging van de baby
• harttonen van de baby
Het controleschema ziet er ongeveer zo uit:
Eerste controle vanaf 8 weken
Tot 24 weken om de 4 weken
Tot 30 weken om de 3 weken
Tot 37 weken om de 2 weken
Vanaf 37 weken iedere week
Mocht het nodig zijn dan passen we dit schema
aan.
De controles duren ongeveer 10 minuten.
Kinderen zijn van harte welkom. Echter, 10
minuten zijn zo om. Wil je in alle rust iets met ons
bespreken, laat ze dan voor een keertje thuis.
De eerste controle heb je al achter de rug. Nu
volgt in het kort iets over de volgende controles.
Tot 24 weken komen de volgende onderwerpen
aan de orde:
• wanneer je uitgerekend bent
• bloeduitslagen
• keuze kraamcentrum
• prenatale diagnostiek
• combinatietest of ‘nekplooimeting’ en de
uitslag van dit onderzoek
• SEO of ’20-weken echo’ en de uitslag
• ‘het leven voelen’ en je beleving van de
zwangerschap
• zwangerschapscursussen
• uitgebreide informatie over borstvoeding
Vanaf 24 weken kom je frequenter op controle. Je
bent over de helft van de zwangerschap en de
meeste vrouwen voelen zich prima in deze
periode. Misschien ontmoet je andere zwangeren
op een zwangerschapscursus en je huis en hoofd
richten zich in op de nieuwe situatie.
Na 30 weken komt je verlof en de bevalling in het
zicht. De aandacht zal de komende controles
voornamelijk gaan over:
• bloedonderzoek (Hb evt. Rhesus)
• je verlof
• beladviezen
• beeld/ ervaring van je (vorige) bevalling
• geboorteplan (wensen, ideeën…)
• plaats van de bevalling
• rol verloskundige, kraamverzorgster, partner
en familie
• borstvoeding/ cursus
Hoeveel controles er na 37 weken nog zullen
volgen hangt helemaal af van het moment dat je
gaat bevallen. De grote meerderheid bevalt rond
de uitgerekende datum tot een week erna.
:#;&&$0#8%/*!
In het geboorteplan geef je aan wat jij en je
partner belangrijk vinden, wat jullie ideeën en
Omgeving
Bevalling
Na de bevalling en baby
Algemeen
wensen zijn ten aanzien van de geboorte van
jullie kindje.

20 weken
Tijdens deze periode van de zwangerschap groeit
je kindje snel. Het gewicht van je kindje stijgt nog
maar weinig, je kindje weegt nu nog geen 500
gram. Je kindje is bedekt met dunne haartjes,
lanugoharen, wenkbrauwen en hoofdharen zijn
ook al aanwezig. Rond de twintig weken
zwangerschap voelen de meeste vrouwen hun
kindje bewegen.
26 weken
Vanaf dit moment is je kindje levensvatbaar, maar
het is nog veel te vroeg om geboren te worden.
Vanaf 28 weken groeit je kindje ongeveer 150-
200 gram per week.
36 weken
De laatste weken dat je kindje groter wordt en
dieper indaalt, zal de bewegingsvrijheid kleiner
worden. Je kunt je kindje voelen hikken.
40 weken
Je kindje is klaar om geboren te worden, is
gemiddeld ongeveer 50cm lang en 3450 gram.
Jongens zijn bij de geboorte gemiddeld 150 gram
zwaarder dan meisjes.
!
3#!;#9/%%,*-!
2/0!4,1*!5##B*!
Harde buiken
Weeën of contracties zijn er in veel soorten en
maten. In de loop van de zwangerschap raak je
steeds meer vertrouwd met harde buiken. Harde
buiken zijn samentrekkingen (oefenen) van de
baarmoederspier. De baarmoeder voelt dan aan
als een strakke ongemakkelijke bal. In het begin
van de zwangerschap gebeurt dit af en toe
spontaan. Aan het einde van de zwangerschap
kunnen ze frequenter op een dag voorkomen,
zelfs met enige regelmaat. Ze kunnen worden
veroorzaakt door bijvoorbeeld kindsbewegingen,
een volle blaas, obstipatie of een drukke dag. Dit
is normaal. Rust (moeder en kind) en een bezoek
aan het toilet zorgen doorgaans dat de
baarmoeder zich meer ontspant. Echter
voortdurende stress, spanning thuis/werk of een
blaasontsteking zorgen voor aanhoudende harde
buiken. In dit geval is dit een signaal van het
lichaam dat er iets loos is. Het is verstandig
contact met ons op te nemen.
Voorweeën
Vanaf ongeveer 36 weken zwangerschap kun je
regelmatig voorweeën voelen. Dit zijn harde
buiken die met een zekere regelmaat komen,
maar vrij kort van duur zijn. De samentrekkingen
kunnen als menstruatieachtige pijn of kramperig
aanvoelen. Het kan wel een paar uur aanhouden,
vooral ’s nachts wanneer de hormoonspiegel
hoger is. Voorweeën kunnen overgaan in
ontsluitingsweeën, echter zij kunnen ook weer
wegebben voordat de bevalling daadwerkelijk
begint! De bevalling kan dan nog dagen of weken
op zich laten wachten.
Indalingsweeën kun je vanaf 33 weken voelen.
Dit zijn pijnlijke steken, helemaal onder in je buik
en soms in je vagina. Deze weeën zorgen voor
het indalen van het kind in het bekken. Meestal
duren ze ongeveer een dag.
Ook kun je de slijmprop verliezen. Dit kan in één
keer of in kleine beetjes. Er kan een beetje bloed
bij zitten. Dit is een normaal verschijnsel. Het
verliezen van de slijmprop zegt niets over het
startmoment van de bevalling.
Ontsluiting krijg je meestal niet van harde buiken,
voor- en indalingsweeën. Ze hebben wel een
functie, namelijk de voorbereiding op het echte
werk. Het kan helpen om een lekker warm bad of
douche te nemen. Een warme kruik in bed is ook
prettig en probeer wat te gaan rusten of te slapen.
>$//?0,1+!
Onder de kraamtijd verstaan we de eerste 10
dagen na de bevalling. In deze periode herstelt je
lichaam van de bevalling. In de kraamtijd komen
we jou en je baby een aantal keer thuis bezoeken
en controleren. Bij moeder is het van belang dat
de baarmoeder weer ‘krimpt’ en het bloedverlies
normaal blijft. Ook je temperatuur en pols zijn van
belang. Indien er hechtingen zijn worden deze
door de kraamverzorgster iedere dag
gecontroleerd en meestal op de 7e dag door ons
verwijderd. De borsten worden ook gecontroleerd.
Zeker bij het geven van borstvoeding is dit
belangrijk. Je baby houden we natuurlijk goed in
de gaten. Poept en plast hij of zij goed. Is de
temperatuur goed en hoe gaat het drinken? Ook
het gewicht van je baby wordt dagelijks
gecontroleerd en het geel zien van de huid en
slijmvliezen. En natuurlijk hoe het met het
navelstompje gaat. Als verloskundige zijn we
eindverantwoordelijk voor de gezondheid van jou
en je baby.
=&$'09&#+,*-!&C!C%#'9&#+,*-!
Het is goed om te weten dat borstvoeding niet
altijd vanzelf gaat: zeker bij een eerste kindje
moet je er echt behoorlijk wat tijd insteken in de
eerste week. Voor jou, maar ook voor je baby is
het drinken aan de borst nieuw en samen moeten
jullie het leren. Dat vraagt dus van beide
doorzettingsvermogen. Je krijgt natuurlijk alle hulp
van de kraamverzorgster en van ons hierbij. Ook
wanneer je geen borstvoeding wilt of kan geven,
steunen wij je natuurlijk en voorzien wij je van
goede adviezen over kunstvoeding.
D/*-,C0#!
Binnen 3 (werk)dagen na de geboorte van je baby
moet er aangifte van geboorte worden gedaan in
de gemeente waar je baby geboren is. De
geboortedag telt zelf niet mee voor de aangifte
termijn. Voor de aangifte is het belangrijk de
volgende documenten mee te nemen; geldig
identiteitsbewijs van de aangever en de moeder,
trouwboekje, eventueel geboortebewijs van het
ziekenhuis en akte van erkenning.

Werkhoogte
Het kraambed moet op goede werkhoogte zijn: de
bovenkant van het matras moet minstens 80 cm
hoog zijn.
Trappen
Steile trappen, smalle traptreden en het
ontbreken van een trapleuning geven meer risico.
Werkruimte
Het is belangrijk dat er om het kraambed heen
ruimte is om te lopen. Ook moet er ruimte zijn om
spullen die belangrijk zijn tijdens de bevalling
binnen handbereik rond het bed een plaats te
kunnen geven (kraampakket op een nachtkastje
of strijkplank, verlostas, zuurstoftas, baarkruk,
stoelen om te kunnen zitten wanneer het wat
langer duurt).
Orde en netheid
Van belang is dat een bevalling plaatsvindt op
een schone plek en er gewerkt kan worden met
schone materialen. Denk aan schoon wasgoed
(katoenen luiers, handdoeken, washandjes,
lakens en slopen) maar ook een schoon toilet,
bad/ doucheruimte en aanrecht. Belangrijk is dat
er gezorgd wordt voor een opgeruimde werkvloer
zodat er niet over rommel, snoeren, kabels,
speelgoed etc. gestruikeld kan worden. Verder is
het belangrijk dat alle zaken die voor de bevalling
nodig zijn bij elkaar liggen.
F*!/%'!7#0!*&)!##*'!7##%!/*+#$'!%&&80G!
Meestal vindt de bevalling plaats tussen de 37 e
en 42 e week van de zwangerschap. Dus van drie
weken voor tot twee weken na de uitgerekende
datum.
• Voor de 37 e week spreken we van een
vroeggeboorte of partus prematures. De
bevalling zal onder leiding van de
gynaecoloog plaats vinden.
• Als de bevalling na 42 weken nog niet op
gang is gekomen spreken we van
overdragenheid of serotiniteit.
(Dreigende) serotiniteit
Ongeveer 7% van alle zwangerschappen duurt
langer dan 42 weken. Ook deze bevalling hoort in
het ziekenhuis thuis. De bevalling wordt dan
ingeleid. Afhankelijk van de rijpheid van de
baarmoedermond kiest de gynaecoloog voor gel
of voor een infuus. Soms is de baarmoedermond
nog te stug en zal de gynaecoloog nog een aantal
dagen willen wachten. De conditie van je kindje
wordt na 42 weken wel nauwlettend in de gaten
gehouden. Meestal wordt er om de dag een echo
en een hartfilmpje (CTG) in het ziekenhuis
gemaakt. Meestal kun je gewoon spontaan
bevallen. Als er geen complicaties zijn tijdens de
bevalling, mag je zelfs dezelfde dag weer naar
huis.
Om de natuur een handje te helpen, kunnen wij
tussen de 41-42 weken op de praktijk een
inwendig onderzoek doen om de rijpheid van de
baarmoedermond te beoordelen. Als de
baarmoedermond week aanvoelt en het hoofdje
goed is ingedaald, dan proberen wij te strippen.
Heel voorzichtig masseren wij tijdens een
inwendig onderzoek de vliezen los, die normaal
verkleefd zijn aan de baarmoedermond. Dit kan
onaangenaam zijn. Soms is er een klein beetje
bloedverlies. Als het strippen aanslaat komen de
weeën binnen 24 uur op gang.
Langdurig gebroken vliezen
Als de vliezen langer dan 24 uur gebroken zijn en
er is nog geen weeënactiviteit, spreken we van
langdurig gebroken vliezen. Je wordt naar de
gynaecoloog verwezen omdat er een verhoogde
kans bestaat op een infectie voor moeder en kind.
In het ziekenhuis zullen ze een hartfilmpje (CTG)
maken en in geval van twijfel met een
‘eendenbek’ kijken of er inderdaad sprake is van
gebroken vliezen. Zolang alles goed is wordt,
afhankelijk van het ziekenhuis, 24 tot 48 uur
afgewacht om te zien of je spontaan weeën krijgt.
95% van de vrouwen krijgt spontaan weeën
binnen 72 uur na het breken van de vliezen. als er
na 24-72 uur niets gebeurt dan wordt de bevalling
ingeleid door middel van een infuus. Na de
bevalling blijven moeder en kind nog 24 uur in het
ziekenhuis. Er zullen kweken (onderzoek naar
infectie) worden afgenomen van de baby.
Sommige baby’s krijgen uit voorzorg antibiotica
totdat de uitslagen van de kweken bekend zijn. In
de meeste gevallen blijft de baby op de
kraamafdeling. Als de kinderarts tevreden is over
de conditie van de baby is het geen probleem om
naar huis te gaan.
Ontsluitingsweeeën
Deze pijnlijke harde buiken voelen als een flinke
kramp of menstruatiepijn en komen steeds
regelmatiger. De eerste uren (de zogenaamde
latente fase) duren deze weeën meestal een paar
seconden en zijn er vaak nog lange en
onregelmatige pauzes. Je kunt een beetje bloed-
en/of slijmverlies krijgen. Dit is normaal en een
teken dat je baarmoedermond aan het
veranderen is. De baarmoedermond wordt steeds
weker en dunner. Pas als je baarmoedermond
heel week en verstreken (korter worden) is, kan
de ontsluiting goed beginnen. Naarmate de tijd
verstrijkt duren de weeën langer en worden de
pauzes ertussen steeds korter. Ook worden de
weeën krachtiger. We spreken van
ontsluitingsweeën (actieve fase) als ze regelmatig
om de 4-5 minuten blijven komen en tenminste
een minuut aanhouden.
Beval je van je eerste kindje dan heeft dit proces
tijd nodig. Reken vanaf de eerste echte
ontsluitingsweeën tot volkomen ontsluiting op
ongeveer 10 tot 12 uur. Het verstrijken en
ontsluiten gaat bij een volgende bevalling vaak
gelijktijdig, deze bevallingen duren veelal korter.
Uiteraard kan de bevalling langer duren of sneller
verlopen.
Persweeën
Als de ontsluiting vordert, krijg je steeds
krachtigere weeën en steeds kortere rustpauzes.
Met krachtige weeën die een minuut duren en om
de 2 a 3 minuten komen gaat de ontsluiting
steeds sneller en gaan de ontsluitingsweeën
langzaam over in persweeën. Doordat het kindje
steeds verder in het bekken geduwd wordt en met
steeds meer kracht tegen de endeldarm en anus
aangeduwd wordt, krijg je steeds meer aandrang
of poepgevoel. Als de ontsluiting (bijna) volledig is
gaat het drukgevoel over in persdrang. Als er
sprake is van volledig ontsluiting (10 cm
ontsluiting) en het kindje diep genoeg is ingedaald
mag je beginnen met mee persen. Actief
uitdrijven is vooral bij een eerste kind een pittige
klus. Het baringskanaal moet voor het eerst
langzaam ruimte maken om een heel kind te
kunnen laten passeren. Bij een eerste kind
betekent dit meestel 60 minuten hard werken;
elke wee een minuut hard meeduwen en dan 2 a
3 minuten uitrusten.

2/**##$!?&#0!1#!;#%%#*G!
Het onderstaande beladvies is voor als je tussen
de 37 en 42 weken zwanger bent. Kondigt de
baby zich te vroeg aan (d.m.v. weeën, bloed-
en/of vruchtwaterverlies) bel ons dan direct.
Weeën
• bel ons als je minstens twee uur lang ween
hebt die regelmatig om de 4 a 5 minuten
komen (meet vanaf het begin van de ene tot
het begin van de volgende wee) en als de
weeën ruim één minuut duren, als je gaat
bevallen van je eerste kindje
• bel ons als je minstens één uur lang weeën
hebt die regelmatig om de vier a vijf minuten
komen als je al eerder bent bevallen.
Dit zijn goede ontsluitingsweeën! Wij weten dan
dat je ‘bezig bent’ en zullen met je afspreken
wanneer we langs komen.
Vruchtwaterverlies
Kijk naar de kleur van het vruchtwater en let erop
of je krampen hebt. Breken de vliezen ’s avonds
(na 22.00 uur) of ’s nachts, heb je geen weeën,
het hoofdje is ingedaald en is het vruchtwater
helder van kleur (het vruchtwater kan door witte
vlokjes wat melkachtig en troebel zijn en soms
wat roze van kleur door wat bloedverlies), dan
kun je rustig afwachten. Stel ons tussen 08.30 en
09.00 uur even op de hoogte door naar de praktijk
te bellen. Je moet eerder bellen als je ruim
bloedverlies hebt, weeën krijgt om de 5 minuten
of koorts (>37.8 graden) hebt.
Verlies je groen/bruin vruchtwater dan moet je
ons direct, ook ’s nachts, waarschuwen. De baby
heeft in het vruchtwater gepoept (meconium). Je
wordt dan doorverwezen naar de gynaecoloog
voor de bevalling.
Probeer wat vruchtwater te bewaren (in een
verbandje, broekje, handdoek of vang wat op in
een bakje) om aan ons te kunnen laten zien ter
beoordeling).
Ruim helderrood bloedverlies
Wanneer je weeën hebt of de vliezen zijn
gebroken, is het normaal dat je wat slijm en/of
bloed verliest. Als het bloedverlies ruim is (meer
dan de menstruatie) en helderrood, moet je ons
direct bellen.
Verder mag je natuurlijk altijd bellen wanneer je je
zorgen maakt, ongerust bent, in paniek raakt of
als je het even niet meer weet.
:#;&&$0#8%/*!
Voordat je aan bevallen toe bent is het goed om,
samen met je partner eens na te denken over de
aankomende bevalling. Je zal er wellicht steeds
meer over nadenken als je hier in je verlof meer
tijd voor krijgt, je uitgerekende datum dichterbij
komt en het in de zwangerschapscursus aan de
orde komt. Ook ervaringen van anderen of een
vorige bevalling kunnen hierbij een rol spelen.
Bedenk of jij of je partner voor de bevalling
specifieke wensen of ideeën hebben (bijv. over
baringshoudingen, pijnstilling, contact met de
baby, foto’s of filmen, wie er bij de bevalling
aanwezig mogen zijn etc.). Als je specifieke
wensen hebt is het belangrijk dat je deze aan ons
kenbaar maakt. Je kunt je wensen opschrijven en
bij je zwangerschapskaart bewaren zodat
iedereen die bij de bevalling aanwezig is
(verloskundige, gynaecoloog, kraamverzorgster
etc.) hiervan kennis kan nemen en rekening mee
kan houden. Op www.cicli.nl kun je informatie en
voorbeelden vinden over het geboorteplan.
H7),'!&C!I8&%,J(%,*,'67!
Tijdens de intake, maar ook gedurende de
verdere zwangerschapscontroles en de bevalling,
kijken we of er complicaties zijn, waardoor je
beter door een gynaecoloog zou kunnen worden
begeleidt. Er is dan sprake van een medische
indicatie. Als er geen sprake is van een medisch
indicatie, mag je zelf de keuze maken waar je zou
willen bevallen. In de praktijk komt het erop neer
dat je kan kiezen voor een thuisbevalling of een
poliklinische bevalling in het Rijnland ziekenhuis
te Leiderdorp of in het Zuwe Hofpoort ziekenhuis
te Woerden.
Nederland is een van de weinige westerse landen
waar de thuisbevalling plaatsvindt. Veel landen
kijken met bewondering naar onze manier van
verloskundige zorg. Een zwangerschap en
bevalling zijn geen ziekte, maar een heel
natuurlijk en gezond proces. Door de controles en
selectie die wij toepassen tijdens de gehele
zwangerschap en bevalling is het verantwoord om
thuis te bevallen. Daarnaast is er in Nederland
altijd een ziekenhuis in de buurt en hebben wij bij
een thuisbevalling de beschikking over medicijnen
en zuurstof e.d., mocht dit nodig zijn. Als je thuis
bevalt, ben je in een vertrouwde omgeving en kun
je vaak beter ontspannen. Je hebt dan ook de
mogelijkheid om rond te lopen en gebruik te
maken van eigen bad en toilet. Ook je partner kan
meer zijn eigen gang gaan waardoor hij zich vaak
meer op zijn gemak zal voelen. Thuis loop je
bovendien minder kans op infecties dan in een
ziekenhuis. Bij een thuisbevalling worden we
geassisteerd door een kraamverzorgster. Zij
assisteert ons tijdens en vlak na de bevalling,
tevens geeft ze uitleg en instructies over de
verzorging van moeder en kind na de bevalling.
Pas na de geboorte van de placenta, als echt de
hele bevalling achter de rug is, weet je zeker of je
thuis kunt blijven. Tot die tijd moet je altijd
rekening houden met het feit dat je tijdens of vlak
na de geboorte alsnog naar het ziekenhuis moet
gaan.
Voor een poliklinische bevalling moet je vaak een
eigen beidrage betalen (kijk hiervoor je
polisvoorwaarden na). Je huurt een verloskamer
en een verpleegkundige, waarbij een van ons de
bevalling begeleid en de verpleegkundige ons
assisteert. Je gaat naar het ziekenhuis als de
bevalling begonnen is en de ontsluiting vordert
(ongeveer 5cm ontsluiting bij 1 e kind, overige
kinderen eerder). Bevallen in het ziekenhuis kan
veiliger aanvoelen. Je hoeft niet meer vervoerd te
worden in een spoedsituatie. Maar bedenk wel
dat de gynaecoloog niet achter de deur staat.
Deze moet ’s nachts ook van huis komen en kan
overdag elders aan het werk zijn. Zowel jij als de
specialist hebben dezelfde tijd nodig om ter
plekke te zijn.
Natuurlijk moet jij kiezen voor de plek waar jij (en
je partner) je het veiligst voelt. Wij respecteren de
keuze die je maakt.
2/0!7#;!1#!*&+,-!
• kraampakket (1 matrasbeschermer, 1
kraammatras, 10 celstofmatjes, 2 pakken
kraamverband, 1 navelklem, 10 steriele
gazen 10x10cm, 1 pak verbandwatten, flesje
alcohol 70% en een desinfecterend
zeeppompje
• bedverhogers (bovenkant matras moet op
80cm hoogte komen)
• po (ondersteek)
• 2 kruiken
• 6 hydrofiele luiers (gewassen en gestreken
apart bewaren in een dichtgeknoopte zak)
• 2 emmers en grijze vuilniszakken (voor afval
en natte was)
• strijkplank
• digitale koortsthermometer
• rubberen warmwaterzak (kruik)
• druivensuiker (bijv. dextro energie) en rietjes
of flesje met drinkdopje
Ook als je thuis gaat bevallen zet je een tas met
spullen klaar die nodig zijn als je (toch) naar het
ziekenhuis moet. Je neemt in ieder geval mee:
• je zwangerschapskaart en eventueel
ziekenhuis/ verzekeringspas
• shirt/hemdje om in te bevallen en een extra
als verschoning
• onderbroeken
• pantoffels/ slippers
• badjas
• toiletspullen (zeep/ shampoo/ tandenborstel/
tandpasta/ haarborstel)
• voor de baby 2 pakjes (rompertje/ pakje of
broekje en truitje/ sokjes en mutsje)
• MaxiCosi met dekentje en jasje voor
onderweg
• Fototoestel/ filmcamera
• Eten/ drinken/ tijdschriften
D$;&!$#-#%'!9&&$!9#$%&'()*+,-#*!
In veel gevallen zal het kraamcentrum waar je
ingeschreven staat een voorbezoek doen en de
thuissituatie beoordelen op verschillende zaken.
Een belangrijk onderdeel van deze beoordeling
zijn de werkomstandigheden voor de
kraamverzorgster. Werkhoogte, werkruimte en
trappen zijn daarbij belangrijk. Dit is niet alleen
van belang voor de bevalling, maar ook voor de
kraamtijd. Deze werkomstandigheden gelden niet
alleen voor kraamverzorgsters maar ook voor
verloskundigen.