Preview - Openbaar onderwijs aan de Amstel

10
juli 2011
Nieuws aan de AmstelPersoneelsblad Openbaar Onderwijs aan de Amstel
1

Circusproject op school volgens Wisse Booij
(groep 8, 15 e Montessorischool Maas en Waal)
Lees verder op pagina 4
Ook een kind met tekentalent in de klas die een cartoon wil maken
voor Nieuws aan de Amstel? Mail naar carolinebink@ooada.nl
Inhoud
Coverfoto: Basisschool Oostelijke Eilanden
3 Redactioneel
7 VVE = Voor- en vroegschoolse educatie
Vroegschool-variant kan taalaanbod positieve impuls geven.
8 45 jaar onderwijs. Hoe houd je dat vol?
Corry Malta, interim-directeur op de Witte Olifant, verlaat na bijna
een halve eeuw het onderwijs.
10 Mediawijs met WIDFA
Hoe werken media? Leerlingen van de Witte Olifant ondervonden dat
aan den lijve tijdens een groots mediaproject.
13 Luisterend oor en wegwijzer
Interne contactpersonen krijgen een nadrukkelijke rol in de sociale
veiligheid op school.
14 Opmaat: eindelijk echt iets leren
Spraak-taalstoornis, autisme, ADHD? Geen probleem in de
Opmaat-groep van De Kleine Reus.
18 Medewerkeronderzoek voorjaar 2011
Samenvatting van de uitkomsten.
20 Ronald Steen geridderd
En verder
4 Afkijken bij Circus Maas en Waal op de 15 e Montessorischool
12 Bove-landers: column Peter Bovelander
16 Personeel aan de Amstel:
OPLIS, afscheid directeur Ellen Koops
21 Bestsellers and hypes
22 DATUM, TIJD, PLAATS
23 Aangeklikt: Roel Zaal
24 In beeld: Basisschool Oostelijke Eilanden
‘Afscheid en plannen’
In het basisonderwijs is juli de maand van de afronding, de overdracht, het afscheid,
de terugblik en de plannen voor volgend schooljaar. In dit personeelsblad komen al
deze onderdelen terug.
Twee gewaardeerde collega’s van ons directieberaad nemen afscheid en blikken
terug op hun werkzaamheden. De ene directeur neemt na 45 jaar onderwijservaring
afscheid en de andere directeur gaat een nieuwe uitdaging tegemoet.
Diverse scholen presenteren bijzondere projecten van dit schooljaar. Deze informatie
kan andere scholen ook weer motiveren bij hun planvorming voor komend
schooljaar. Maak vooral gebruik van ervaringen die elders zijn opgedaan.
Aandacht voor de interne contactpersonen sociale veiligheid. Een compleet sociaal
veiligheidsplan dat geldt voor scholen binnen onze stichting is in de maak, maar
met alleen papieren documenten en protocollen ben je er niet. Dus zijn er een
tweetal bijeenkomsten met de interne contactpersonen van onze scholen geweest.
Verantwoordelijkheden en ervaringen werden uitgewisseld en volgend schooljaar zal
er een vervolg komen.
In het kader van Passend Onderwijs wordt op diverse scholen geëxperimenteerd en
de Opmaat-klas van de Kleine Reus is één initiatief dat nader wordt belicht. Mogelijk
zal ook dit project navolging krijgen in de aankomende periode.
Tenslotte een samenvatting van het medewerkeronderzoek dat dit voorjaar is
gehouden onder alle medewerkers van Openbaar Onderwijs aan de Amstel. Daarin
een samenvatting van de uitkomsten en aanbevelingen. Aanbevelingen die ook
meegenomen kunnen worden in de nieuwe planperiode 2011 – 2015 die voor alle
scholen van start gaat per 1 augustus 2011.
Wij wensen u veel leesplezier en voor straks alvast een goede zomervakantie toegewenst.
Peter Bovelander
Herbert de Bruijne
Algemene directie OOadA
Nieuws aan de Amstel
is het personeelsblad van Stichting
Openbaar Onderwijs a/d Amstel
Het blad verschijnt vier maal per jaar
Eindredactie: Caroline Bink
Redactieadres:
Postbus 51356 1007 EJ Amsterdam,
e-mail: carolinebink@ooada.nl
Teksten: OOadA, tekstbureau Heart Feelings
Fotografie: Rob Wolthuis en Caroline Bink,
tenzij anders vermeld.
Opmaak: Toewan
Druk: Den Hartog
Zie voor een digitale versie van het blad:
www.openbaaronderwijsaandeamstel.nl
Nieuws aan de Amstel is gedrukt op 100%
gerecycled papier en daarom goed voor het milieu.
2 3

Afkijken bij ... Circus Maas en Waal
Bij wie moeten wij echt eens
in de klas kijken? Deze
vraag stelde Nieuws aan de
Amstel aan verschillende
OOadA-scholen. Een ouder
van de 15 e Montessorischool
reageerde met: “Bezoek een
voorstelling van Circus Maas
en Waal, een circusproject
voor de hele school.”
Dinsdagmiddag 22 maart 16.45 uur. Het tentdoek van Circus Maas en
Waal in de gymzaal van de 15 e Montessorischool gaat open. Onder
warme drum- en saxofoonklanken stroomt het publiek (ouders, opa’s
en oma’s, broertjes en zusjes van de artiesten) binnen. Over enkele
minuten begint de eerste van zes voorstellingen van Circus Maas
en Waal, een circusproject waaraan alle leerlingen en leerkrachten
meedoen (zie kadertekst).
Geschminkte gezichten turen, half verscholen achter donkere doeken,
de zaal in. Door een kier tussen de circusgordijnen piepen overvolle
kledingrekken en opgestelde attributen. Groepsleerkrachten José
Meerman en Louise Ruijs werken nog snel wat schmink bij en trekken
kledingplooien recht.
Dan zweept op teken van circusdirecteur Wietze Maandag,
vakleerkracht bewegingsonderwijs, de muziek op en gaan de
gordijnen open. In een kleurrijke stoet komen de artiesten vrolijk
zwaaiend binnen: clowns in ruitjeskostuum, besnorde dompteurs
Collectief zelfvertrouwen
Elke zes jaar verandert de 15 e Montessorischool
in Circus Maas en Waal. Drie dagen lang
(zes voorstellingen) treedt in de gymzaal
een bonte verzameling circusartiesten (leerlingen)
op. Het circusproject vergt een enorme
organisatie, vertelt Wietze Maandag, vak-
leerkracht bewegingsonderwijs en lid van de
vijfkoppige circuscommissie.
Zelf oefent hij tijdens de gymlessen alle
bewegingsacts, maakt de draaiboeken
en regisseert de pisteactiviteiten. Zijn
vakgenoot Richard Daris leidt backstage de
op- en afbouw, en bewaakt het budget.
Groepsleerkracht Bas Breuker verzorgt
de communicatie en de techniek. En José
Meerman en Louise Ruijs (groepsleerkrachten)
organiseren alle
kostuums, de circusmuziek voor
de acts en mobiliseren ouders.
met leeuwen en beren, goochelaars in zwierige mantels, gespierde
sterke mannen, koorddanseressen in tutu’s, koprollende acrobaten,
behendige jongleurs en een echt slangenmens. Alles onder aanvoering
van twee jonge spreekstalmeesters.
Het applaus sterft weg als de technicus, groepsleerkracht Bas
Breuker, het zaallicht richt. In de spotlights verschijnen jongleurs met
draaiende Chinese bordjes en acrobaten die in de ‘nok’ van het circus
op een ladder over elkaar heen klimmen. Zij maken plaats voor de
paardendressuur: leerlingen uit de onderbouw huppelen rondjes met
‘stokpaarden’ (bezems) tussen hun benen. Een ‘strenge’ dompteur
leidt piepjonge tijgertjes door hoepels.
Zodra het laatste wilde dier achter de coulissen is verdwenen,
springen twee danseressen het toneel op. Met shawls dansen en
draaien ze rond op stevige popmuziek. Schooldirecteur Debbie
Keijner geeft vanaf de tribune lachend aanwijzingen als de dames
de maat kwijtraken. >>>
Ouders leiden de functiegroepen, waarin kinderen
special acts kunnen oefenen, zoals goochelen.
Ook regelen functiegroepen de activiteiten
achter de schermen, bijvoorbeeld attributen en
posters maken, of een goed doel bedenken voor
de kasopbrengsten. Verder vormen ouders de
circusband en helpen
ze met schminken
en omkleden.
>>>
4
5
Fotografie Roelina Holtrop
www.roelinaholtropfotografie.nl

Zodra de gordijnen zich achter de danseressen
hebben gesloten, slepen pisteknechten,
onder leiding van stalmeester Richard Daris,
vakleerkracht bewegingsonderwijs, matten
en klimtoestellen de piste in. Ook laten zij
een trapezestok zakken. Even later zwieren
twee oudere trapezemeisjes samen aan
de trapezestok, terwijl zij elkaar hoepels
doorgeven. Op de achtergrond glijden
acrobaten op hoge ballen en balanceert hun
collega-acrobaat op een evenwichtsbalk. Aan
de zijkant staan helpers die bij een dreigende
valpartij te hulp kunnen schieten.
Na de evenwichtskunsten vervangt het
pisteteam razendsnel de attributen voor een
geheimzinnig tafeltje met kokers. Een minuut
later toveren twee goochelaars een fles weg.
In de volgende optredens tillen krachtpatsers
gewichten van wel ‘1000 ijsjes’ op, zaagt
een illusionist een klasgenoot doormidden
>>>
Door het circusproject leren kinderen samen
iets groots aan te pakken en daarin hun
eigen rol te vinden. Wietze: “Wij husselen
alle kinderen, jong en oud, door elkaar tot
zes circusgroepen. Dat is groepsdoorbrekend
en het past binnen de montessorigedachte.
Elke groep verzorgt zijn eigen voorstelling. Zo
verzinnen kinderen de acts zelf. Belangrijk is
dat iedereen gaandeweg een passende rol
‘HEt gEEft EEn kICk OM
sAMEn VAnuIt HEt nIEts
zO’n EnOrM CIrCus
nEEr tE zEttEn’
vindt en iets kan betekenen. Kunstjes te eng?
Word dan gordijnenopener of pisteknecht.
Uiteindelijk moeten alle kinderen kunnen
terugkijken op een succeservaring. Dat geeft
zelfvertrouwen. Dat geldt trouwens ook voor
medewerkers. Iedereen werkt tijdens het
circusproject met andere leerlingen, andere
collega’s en buiten de vertrouwde context.
Het geeft een kick om samen vanuit het niets
zo’n enorm circus neer te zetten.”
en legt een slangenmens zijn benen in zijn
nek. Het publiek houdt daarna de adem in
bij de tissue act, waarbij een luchtacrobate
op vier meter hoog koprollen maakt. Om
vervolgens lekker te lachen om het ‘mislukte’
schietnummer van de clowns.
Dan bouwt het pisteteam nog één keer het
toneel om. Op een metalen draad proberen
koorddanseressen hun evenwicht te vinden.
Intussen laat een jongleur onder opzwepende
tangomuziek zijn diabolo door de lucht
vliegen en over de vloer rollen. “Oef,” zucht
het publiek. Bijna foutloos. Stralend neemt
de jongen het applaus in ontvangst.
Ruim een uur na aanvang zit de voorstelling
erop. De artiesten lopen met rode wangen en
bezwete voorhoofden nog een ereronde. De
band, die non-stop heeft gespeeld, blaast de
laatste toon. Dan sluiten de gordijnen. Wietze
en Bas geven elkaar een heel hoge high five.
De kasopbrengsten van Circus Maas en Waal
gingen dit keer naar de Palestinian Circus
School. Leerlingen Isa en Luka, die tijdens
een wereldreis met hun ouders in het gebied
Palestina waren, overhandigden het bedrag.
Oproepje
Bij wie moeten wij ook eens
gaan afkijken?
Mail je suggestie naar:
carolinebink@ooada.nl
Voor- en vroegschoolse educatie binnen OOadA
VVE kort
De voor- en vroegschoolse educatie (VVE)
moet onderwijsachterstanden (vooral
taalachterstanden) bij zeer jonge kinderen
(doelgroepkinderen) voorkomen en
bestrijden. De gemeente is verantwoordelijk
voor de voorschoolse educatie (op
peuterscholen en kinderdagverblijven).
Scholen moeten de vroegschoolse educatie
verzorgen (in groep 1 en 2). Amsterdam
heeft de ambitie alle kinderen die dat nodig
hebben, VVE aan te bieden. Dit vraagt van
besturen om uitbreiding van vroegscholen en
koppeling aan meer voorscholen.
Inspanningsverplichting
In de wet OKE (ontwikkelingskansen door
kwaliteit en educatie) is vanaf 2011 een
inspanningsverplichting voor besturen
van basisscholen opgenomen om alle
doelgroepkinderen te bereiken, met een
goede spreiding over de stad. Dit leidt
soms tot weerstand. Er is bijvoorbeeld
wel een potentiële voorschoolgroep maar
de nabijgelegen basisschool wil geen
vroegschool worden. Redenen: er zijn te
weinig financiële middelen. De verplichting
om aan VVE-normen te voldoen zoals
werken met een vaststaand programma. Ook
zijn de gevolgen van de vroegschool voor
de onderwijskwaliteit en leerkrachten in de
onderbouw onduidelijk.
OOadA
De meeste scholen van OOadA hebben
relatief weinig gewichtenleerling. Hierdoor
en door de nieuwe gewichtenregeling
krijgen wij weinig extra financiering om
achterstanden bij leerlingen weg te werken.
Scholen met minder dan ‘10% gewichten-
leerlingen’ kunnen inmiddels wel een
vroegschool-variant aanbieden zonder een
erkend VVE-programma. Het accent ligt dan
met name op een gericht taalaanbod in de
groepen 1 en 2. De 6 e Montessorischool
Anne Frank en de Notenkraker zijn
hiermee een pilot gestart.
Vroegschool-variant
In de vroegschool-variant wordt
dan in de onderbouw een scan
gemaakt van het taalaanbod.
Vervolgens vindt een evaluatie
gesprek plaats met de leerkracht
en de schooldirecteur. Hierna start
een professionaliseringtraject,
waarbij de leerkracht wordt
gecoacht on the job. Er vindt
meer afstemming plaats tussen
de onderbouwklassen en
de samenwerking onderling
wordt verbeterd. Verder krijgt
de school subsidie voor een
voorschoolcoördinator die
zorgt voor een warme
overdracht tussen de
peuterspeelzaal of het
kinderdagverblijf en de
school. De kwaliteit van
het (taal)aanbod in de
onderbouw kan met de
vroegschool-variant dus
een positieve impuls
krijgen. En dan niet als
VVE in de oude betekenis
maar als instrument voor
kwaliteitszorg.
6
7

Corry Malta (64), nu directeur bij obs De Witte Olifant,
neemt na bijna een halve eeuw afscheid van het onderwijs.
45 jaar onderwijs, hoe houd je dat vol?
‘45 jaar onderwijs, hoe houd je dat vol? Dat vragen mensen vaak. nou, door veel
plezier te hebben in al die verschillende dingen die je doet en al die mensen die je
meemaakt.’
“Omdat ik niet, zoals mijn vader wilde, bij een bank wilde werken, koos ik ‘dan maar’
voor het onderwijs. Ik werd leerkracht op een daltonschool in Osdorp. Ik vond het vak
meteen heel breed en afwisselend. Wij herschreven bijvoorbeeld zelf, heel idealistisch,
aardrijkskundemethoden omdat die niet pasten bij ons beeld van onderwijs.
Ik ben daardoor met daltononderwijs ‘opgegroeid’ en heb ook later altijd geprobeerd
zelfstandigheid bij kinderen te bevorderen. Neem het initiatief en durf fouten te maken.
Zeker oudere kinderen moeten leren hun eigen ontwikkeling te zien en zich daarvoor
verantwoordelijkheid te voelen.
Na Osdorp kwam ik als leerkracht op de 2 e Daltonschool in Zuid. Vijftien jaar
later, ik was intussen adjunct-directeur, vond ik dat het tijd werd zelf directeur
te worden en ging naar de Nicolaas Maesschool. Er volgden tien bewogen
jaren. Nieuwbouw met tegenwerking van de buurt. Lobbyavonden, mensen
mobiliseren, het onmogelijke toch bereiken. Heel interessant. Eenmaal in de nieuwbouw,
dacht ik: klaar. Als ik blijf, wordt het meer van hetzelfde.
Afwisseling dus, andere problematiek. Mijn eerste interim-opdracht was die van
schooldirecteur in Zuidoost. Daarna volgden een ICT-project in Oud-Zuid, een fusieproject
voor schoolbestuur Sirius, sanering van het talenonderwijs op de Europaschool, en interimklussen
in en rond Zaandam. Ook coachte ik leerkrachten in Oud-Zuid. Sinds drie jaar ben
ik directeur op de Witte Olifant.
Wat mij het meest is bijgebleven is het ongeluk met twee buurtkinderen op de stoep van de
Nicolaas Maesschool. Zij werden gedood toen een handgranaat die zij hadden gevonden,
ontplofte. Ontreddering, ongeruste ouders, een bataljon ME’ers in blauwe overalls. Dat
beeld verdwijnt nooit.
Wat ik ook nooit vergeet, is het mediaproject WIDFA afgelopen voorjaar op de Witte
Olifant (zie hiernaast en pagina 10/11, red.). Zo groot, dat ik er weleens wakker van werd.
Maar dat dan zo’n succes wordt met inzet van iedereen. Dat is genieten.
Zeker, in het onderwijs wordt veel geëist. Maar ook door jezelf. Alles moet steeds beter,
alleen, dat hoeft en kan niet altijd. Als ik merk dat ik ga klagen, leg ik de lat lager. En als
ik dan eens een waardeloze dag heb of tegen een rotklus aanhik, dan ga ik even in een
kleutergroep zitten. En weg is mijn slechte humeur. Ik kan zo lachen om kleuters. Ze doen
zoals ze zich voelen en zijn zo eigen.”
Mediaproject WIDfA op
obs De Witte Olifant.
Een zon in een vierkant?
Lees verder op
de volgende pagina’s.
8 9

Mediawijs met WIDfA
Voor één keer als een echte mediaster over de rode loper. Met
flitsende camera’s en onder gejoel van enthousiaste fans. Voor
leerlingen van obs De Witte Olifant werd het op 28 april in de Mozes
en Aäronkerk werkelijkheid. Zij waren allemaal even vip tijdens de
afsluiting van hun WIDFA:
het Witte Olifant Documentaire-
en Filmfestival, een
mediaproject dat de school
samen met Stichting Mijn
Kind Online organiseerde.
Twee maanden lang kregen
leerlingen hiervoor les van
professionele mediamakers
(ouders en specialisten van
buiten). Het doel: leerlingen
mediawijzer maken: niet
alleen media consumeren,
maar ook zelf produceren,
zodat je je bewuster wordt
van je eigen creatieve rol.
De onderbouw kreeg foto-
grafieles van Yvonne Witte
van Stichting Educatieve
Projecten. Leerlingen uit de
middenbouw bekwaamden
zich in interviewtechnieken
met filmmaakster Mandra Wabäck en kregen presentatieles van
Klokhuis-presentator Bart Meijer. Bovenbouwers maakten met
schoolbuurtwerker Jorie Wieriks, het team van Jij en je wijk en
leerkracht Peter de Vos korte documentaires. Ook deden zij ‘een
week zonder’: een week lang geen games, internet en televisie.
Verder verscheen twee maal de WIDFA krant met bijdragen van
media-ouders, leerlingen en deskundigen uit de mediawereld.
Naast grote projecten, gericht op zelf media maken, waren er kleinere
workshops en uitstapjes. Zo bezochten oudere leerlingen een televisieuitzending
van DWDD en fotomuseum het FOAM. De kleuters
werkten mee aan het geluidskunstwerk Geluiden in de ruimte van
ouder en kunstenares Ankie de
Groot. Ook volgden leerlingen
workshops computergames en
stop-motionfilmpjes (kleipopfilmpjes)
maken. En verder waren
er veel mediatips van deskundigen
uit het veld. Zoals veilig
mediagebruik en mediaopvoeding
(voor ouders), je Hyves-profiel
opleuken, je eigen website
maken, beroemd worden via
YouTube, televisieprogramma’s
en de websites van Z@pp en
Z@ppelin analyseren, en de
regietrucjes leren kennen van
Schooltv.
Tijdens een feestelijke afsluiting
in de Mozes en Aäronkerk
presenteerden de leerlingen hun
Bron: widfa.nl
werk. Zoals het mediajournaal
dat kinderen wekenlang hebben
samengesteld en dat dagelijks
werd vertoond. Ook was er een fototentoonstelling en waren de
documentaires te zien. Bram, Jaimy-Jo, Linn en Jack uit groep 7
maakten de beste documentaire: Onderduikers. Hierin zochten zij
antwoord op de vraag: herbergde de school tijdens de Tweede
Wereldoorlog onderduikers? Zij namen de Gouden Olifant mee naar
huis. Behalve dit gouden beeld, wonnen zij ook een uitstapje naar het
Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum.
Linde en noor uit de onderbouw maakten de mooiste foto tijdens het mediaproject WIDfA op obs De Witte Olifant.
Een zon in een vierkant? nee, een verkeerskegel die aan de binnenkant is gefotografeerd.
10 11

Bove-landers
Druk met werkdruk
Tijdens het functioneringsgesprek met een directeur kwam uitvoerig het probleem
van de werkdruk aan de orde, zowel die van de medewerkers als die van haarzelf. De
directeur maakte zich daar zorgen over en vroeg zich af hoe we daar met zijn allen
de komende tijd op een productieve manier over in gesprek konden gaan. Achteraf
realiseerde ik mij dat het voeren van een reeks functioneringsgesprekken in een paar
weken ook mijn eigen werkdruk aardig omhoog had gejaagd. Dit zette mij aan het
denken over mijn eigen werkdruk. Een gesprek over werkdruk heeft immers pas zin
wanneer dat start vanuit de eigen ervaring.
Het eerste wat mij opviel, was dat ik die druk niet heb ervaren tijdens de gevoerde
gesprekken want die waren levendig en zinvol. Kennelijk signaleer je de werkdruk vooral
op momenten waarop je bezig bent met zaken die je als minder inspirerend en zinvol
ervaart. Ik voel de toenemende werkdruk het sterkst, wanneer ik merk dat ik steeds
meer klussen probeer te proppen in mijn werkdag, de pauzes daarvoor opoffer, dingen
half ga doen en mijn beloftes niet meer goed nakom. Het uiteindelijke resultaat is dat ik
de inspiratie en lol in het werk dreig te verliezen. Wat is er dan aan de hand?
In de eerste plaats ben ik dan weer eens vergeten prioriteiten te stellen. Dat betekent
eigenlijk dat ik niet heb willen of durven schrappen in mijn lopende klussen. Soms is dat
omdat ik het niet makkelijk vind om ‘nee’ te verkopen of om terug te komen op een
eerder gedane toezegging. Soms komt het ook omdat ik mijn bestaande werkwijze of
routine kennelijk niet kan of wil loslaten. Ergens ‘tijd voor maken’ is een mooi principe,
maar dat werkt alleen wanneer je tegelijkertijd ook werk kunt ’indikken’ of naar anderen
kunt verschuiven. Bij dat laatste moet je dan accepteren dat er een andere taakverdeling
en dus ook verantwoordelijkheid ontstaat en je niet helemaal meer de ‘baas’ bent over
je werk. Ten slotte is de lastigste oorzaak van werkdruk dat verwachtingen en de eisen
vanuit de omgeving toenemen. Daarbij valt te denken aan de overheid, maar ook aan
de ouders en de diverse maatschappelijke belangengroepen. Wanneer ik de zin en
het belang daarvan inzie of er gewoon niet onderuit kan, dan moet ik dus vervolgens
onderzoeken hoe ik deze nieuwe ambities kan inpassen binnen mijn huidige werk.
Wanneer ik het er echter niet mee eens ben, dan zal ik een effectieve strategie moeten
ontwikkelen om anderen van mijn gelijk te overtuigen. Teruglezend denk ik dat in
bovenstaande overpeinzing eigenlijk al een duidelijke agenda ligt besloten voor de
gesprekken die we in de komende tijd op alle niveaus moeten gaan voeren over hoe om
te gaan met de eigen werkdruk.
Interne contactpersoon:
luisterend oor en wegwijzer
na de zomervakantie krijgen interne contactpersonen een nadrukkelijke rol
in de sociale veiligheid op de OOadA-scholen. José Welten, zelfstandig coach,
die de contactpersonen traint, legt uit wat zij kunnen betekenen.
Waarom zijn interne contactpersonen
nodig? En waarom nu?
“Alle scholen moeten wettelijk een klachtenregeling
hebben, met daaraan verbonden
een externe, bovenschoolse vertrouwenspersoon
en klachtencommissie, en
zogenoemde ‘interne contactpersonen’. De
scholen van OOadA hadden al een klachtenregeling
en interne contactpersonen, maar
veel klachten belandden rechtstreeks bij het
bestuur en een enkele keer bij de klachtencommissie.
Via een contactpersoon kunnen
diezelfde klachten in een vroeger stadium
worden afgehandeld. OOadA wil deze
rol van contactpersonen benadrukken en
hen beter toerusten op hun taak. Daartoe
is recent een training voor de contactpersonen
georganiseerd. Met ingang van het
nieuwe schooljaar zullen zij de netwerkbijeenkomsten
bezoeken.”
Wat is en doet een interne contactpersoon?
“De contactpersoon is er binnen de school
voor iedereen (medewerkers, ouders, kinderen)
die een klacht heeft, en die zijn/haar
verhaal wil vertellen en steun wil bij het
vinden van een oplossing. Klachten kunnen
bijvoorbeeld gaan over iemands gedrag of
(nalaten van) handelen, of de gang van zaken
binnen de school. De contactpersoon is geen
mediator, maar staat de klager bij. Hij/zij
luistert, neemt het verhaal serieus en helpt de
klager de juiste klachtroute te volgen en zelf
oplossingen voor het probleem te vinden. In
grensoverschrijdende gevallen (ongewenst
gedrag) verwijst de contactpersoon een
klager naar de externe, bovenschoolse
vertrouwenspersoon. Ook kan hij adviseren
om rechtstreeks een officiële klacht in te
dienen bij het bestuur en/of de klachtencommissie.
De contactpersoon helpt dan de juiste
stappen te nemen.”
Wanneer klop je bij een interne contactpersoon
aan?
“Bij alle aan school gerelateerde kwesties
(organisatorisch, didactisch, pedagogisch)
die iemand niet met de betrokkene kan of
durft te bespreken. Bijvoorbeeld ouders van
een gepest kind die zich door de leerkracht
en directeur niet serieus genomen voelen.
Een leerkracht die vindt dat het management
hem onvoldoende steunt bij ongewenste
bejegening door een collega. Een kind dat
denkt dat de leerkracht hem ten onrechte
bestraft. En natuurlijk bij grensoverschrijdend
gedrag, zoals seksuele intimidatie, agressie,
geweld, pesten en discriminatie.”
Hoe zijn de contactpersonen ingebed in
de school?
“De klachtenregeling is een onderdeel van
het sociale veiligheidsbeleid van OOadAscholen:
om te kunnen leren en werken
moeten kinderen en volwassenen zich veilig
voelen. Contactpersonen zijn verbonden
aan deze klachtenregeling. Zij zijn dan de
organen (tastbare personen) waar je sociale
onveiligheid binnen de schoolsituatie kunt
aankaarten. Ik raad de schooldirecties aan om
interne contactpersonen te laten adviseren
over het integreren van sociale veiligheid in
het pedagogisch klimaat. Bijvoorbeeld als
terugkerend thema tijdens de les, projecten
en bewegingsonderwijs. Bij voorkeur spelenderwijs.”
Hoe vertrouwelijk zijn de gesprekken
met interne contactpersonen?
“Contactpersonen zullen nooit, zonder
medeweten van een klager, met degene
over wie de klacht gaat of met de achterban
daarvan praten. Zij kunnen echter nooit
strikte geheimhouding beloven. Stel een
minderjarig kind vertelt over onzedig gedrag
van een leerkracht. Bij een geheimhoudingsbelofte
kan de contactpersoon niet handelen
in het belang van de veiligheid van minderjarigen.
De contactpersonen van OOadA
hanteren een code: pas na anoniem overleg
met een ander en als hij alles heeft gedaan
om de situatie open te gooien, zal een
contactpersoon, nadat hij de klager hierover
heeft geïnformeerd, de geheimhouding
doorbreken.”
Wie zijn de contactpersonen binnen de
scholen?
“Vanaf volgend schooljaar heeft iedere
school één of meerdere contactpersonen,
die voor deze rol zijn gevraagd. Vaak zijn het
IB’ers en leerkrachten die al informeel een
soortgelijke rol invullen.”
Hoe bereik je contactpersonen?
“Scholen moeten zelf een manier vinden die
past bij hun cultuur en werkwijze. Het liefst
zo laagdrempelig mogelijk.”
12 13

Opmaat: eindelijk echt iets leren
spraak-taalstoornis, autisme, ADHD? geen probleem. In de
Opmaat-groep van De kleine reus leer je taal, rekenen en
lezen, en meedoen in de groep.
In een klaslokaal van De Kleine Reus turen zeven leerlingen naar
hun SkooleMate-computerscherm. Tom schrijft een werkstuk over
zeealen en Abygail rondt een samenvatting van een jeugdboek af.
Colin, Lisa en Justin doen spellingoefeningen. Aan de instructietafel
geeft leerkracht Ineke Kersten een ‘vijfwoordendictee’ aan Nadim.
De deur gaat open en Helene komt binnen. “Heb je fijn verjaardag
gevierd in je eigen stamgroep?” informeert Ineke vriendelijk. “Mooi.
Ga maar zitten. Je spellingoefeningen staan klaar.”
Het zijn dagelijkse taferelen in de Opmaat-groep van de school. In
deze speciaal ingerichte, ‘prikkelarme’ onderwijsomgeving krijgen
leerlingen (midden- en bovenbouw) met specifieke onderwijszorgvragen,
extra ondersteuning. Zij komen hiervoor elke ochtend in
een kleine groep bij elkaar (negen leerlingen) en volgen daar ieder hun
eigen, individuele traject (groep-in-schoolmodel). Leerkracht Ineke
Kersten begeleidt ze hierbij. Tussendoor draaien de kinderen gewoon
mee met de activiteiten in hun eigen stamgroep. Zo ontbreken nu
twee leerlingen vanwege gymles.
Ruim een jaar geleden nam Ineke, toen plaatsvervangend adjunctdirecteur,
het initiatief voor de Opmaat-groep. Uit een onderwijszorgenquête
bleek namelijk dat groepsleerkrachten graag passend
onderwijs wilden bieden, maar dat zij daarvoor onvoldoende kennis
en vaardigheden hadden. Ook constateerde Ineke eerder opvang- dan
onderwijssituaties. “Soms stonden onhandelbare leerlingen op de gang.
Ik moest daar wat mee.” Samen met haar directeur schreef Ineke het
projectplan Opmaat, een pilot van twee jaar. Het doel: leerlingen in
kleine, veilige omgeving afgestemd onderwijs geven. En dan zodanig
dat zij weer in hun eigen stamgroep kunnen meedraaien, zowel
cognitief als sociaal-emotioneel. Hun groepsleerkrachten moeten
tegelijkertijd de bagage krijgen om deze leerlingen goed te begeleiden.
rondje lopen
Een collega klopt op het raam. Als Ineke het raam opent, drommen
alle leerlingen om haar heen. “Concentratiegebrek,” verklaart
Ineke, nadat zij de kinderen rustig naar hun werkplekken heeft
terug-gestuurd. “Iedereen hier heeft een specifieke onderwijszorgvraag
vanwege zeer moeilijk lerend, autisme, ADHD of spraak-taalstoornissen.
Drie kinderen hebben een rugzak.”
Voordat de kinderen naar de Opmaat-groep kunnen, is er al een
specifiek handelingstraject geweest. Zo is er al een pdo (pedagogisch
diagnostisch onderzoek) afgenomen, gevolgd door gerichte hulp. Als
de leerkracht en de IB’er constateren dat positief resultaat uitblijft, en
de ouders zijn akkoord, kunnen de kinderen naar de Opmaat-groep.
Daar verlopen de lessen via een strak tijdschema met blokken rekenen,
begrijpend lezen, spelling en dictee. Iedereen werkt op zijn eigen niveau
en in zijn eigen tempo. Soms individueel, soms in groepjes. Ineke haakt
hierbij in op de lesstof (ontwikkelingsgericht onderwijs) uit de stamgroepen
van de kinderen en zoekt daar passend materiaal bij. Resul-
taten en de persoonlijke ontwikkeling houdt zij bij in het leerlingvolgsysteem
Parnassys. Ineke: “Ik kijk naar wat iemand nodig heeft,
cognitief, en qua gedrag- en leerstijl, om straks weer in de stamgroep
te kunnen functioneren. Iemand die bijvoorbeeld dyslectisch is, heeft
een hekel aan ontcijferen en kan dus beter woorden leren achter de
computer via beelden. Een autist wil zich graag afzonderen. En een
ADHD’er moet af en toe een rondje lopen om zich te concentreren.”
‘DE OpMAAt-grOEp LOOpt InMIDDELs EEn
JAAr. nu Is HEt tIJD VOOr stAp tWEE.’
Druktemaker
Maar voor een terugkeer naar de stamgroep is meer nodig dan
kinderen die weer aardig in de groep kunnen meedraaien. Hun
groepsleerkrachten moeten op hun beurt weten hoe zij hun leerlingen
het best kunnen begeleiden. Daarom gaat Ineke met de betreffende
collega’s haar ervaringen delen. Ineke: “De Opmaat-groep loopt
inmiddels een jaar. Nu is het tijd voor stap twee: de stamgroepen in
als co-teacher, om samen met de groepsleerkrachten les te geven. Zo
wil ik collega’s leren hoe je de ondersteuning van leerlingen binnen
handelingsgericht werken en klassenmanagement kunt oppakken.
Opmaat kort
■ Wat?
Individueel onderwijszorgtraject voor leerlingen met
leer- en gedragsproblemen in een speciaal ingerichte
leeromgeving (groep-in-school-model). Gecombineerd
met co-teaching voor hun groepsleerkrachten.
■ Doel.
Leerlingen cognitief en sociaal-emotioneel zoveel
leren dat zij weer in hun eigen groep kunnen
meedraaien.
■ Voor wie?
Leerlingen midden- en bovenbouw met een specifieke
onderwijszorgbehoefte.
■ Waar?
De Kleine Reus.
■ Wanneer?
Pilot 2010-2011/2011-2012.
Ook help ik ze met het opstellen van een ontwikkelingsperspectief met
eigen leerlijn voor de kinderen uit de Opmaat-groep.”
Over de aanpak van Opmaat, krijgt Ineke advies van een
begeleidingsgroep met in- en externe deskundigen, onder andere een
ambulant begeleider en orthopedagoog. “Zij adviseren bijvoorbeeld
over hoe je co-teaching efficiënt kunt plannen. Ook bedachten wij
samen een oplossing voor de groepsgrootte. Ik begeleidde namelijk in
de Opmaat-groep ook een aantal hoogbegaafde kinderen, maar dat
werd te veel. Nu ondersteun ik op woensdagochtend de hoogbegaafden.
De kinderen uit de Opmaat-groep werken die ochtend dan
aan een individuele opdracht in hun eigen stamgroep,” vertelt Ineke.
En werkt het ook? Ineke: “De kinderen gaan vooruit. Zij zijn hier vrijer
om dingen op hun manier te doen en werken hard. Hun zelfvertrouwen
groeit en de eerste Cito-resultaten zijn heel goed. Ook komen de
kinderen graag naar school en zijn zij trots op hun Opmaat-groep
omdat zij hier nieuwe dingen leren. Verder vinden zij hier rust.
Even niet iemand die de hele dag aan hun hoofd ‘zeurt’. Bovendien
heeft de stamgroep rust. Voor andere kinderen is het prettig als die
druktemaker er even niet is. Bijkomend voordeel is dat de kinderen
nu vijftien uur per week speciale begeleiding krijgen; ambulant
begeleiders kunnen minder uren worden ingezet. En nee, niemand
vindt Opmaat een vreemd klasje. Sterker nog: andere kinderen uit de
stamgroep willen ook, omdat hun groepsgenoten met enthousiaste
verhalen terugkomen.”
14 15
Fotografie Susanna Wiersma

personeel aan de Amstel
OpLIs: stand van zaken
Wat is OpLIs?
Een andere naam voor opleiden in school (OPLIS) zou ‘werkplekleren’
kunnen zijn. De school (opleidingsschool) neemt een deel van de taken
van de lerarenopleiding over en biedt studenten een professionele
leer-werkplek. Studenten doen dus een groot deel van hun opleiding
in school en worden zodoende dichter bij de praktijk opgeleid. Een
opleidingsschool is verantwoordelijk voor de aanwezigheid van
deskundigheid in de school om zowel het begeleidingstraject als
het beoordelingstraject van de student vorm te geven. De Pabo reikt
hiervoor de instrumenten aan.
Wat zijn de voordelen?
Studenten maken vanaf het begin van hun opleiding intensief kennis
met de dagelijkse praktijk in school. Hierdoor wordt de student in
een meer realistische onderwijssituatie opgeleid. Uitgangspunt
is dat de opdrachten die de student vanuit de opleiding maakt,
ten dienste staan van de opleidingsschool. Wanneer een student
bijvoorbeeld een praktijkgericht onderzoek moet doen, wordt de
onderzoeksvraag in overleg met de opleidingsschool bepaald. Zo kan
de school direct profijt hebben van de activiteiten van de student.
Lerarenopleidingen zijn enthousiast, omdat zij hun opleidingen beter
kunnen laten aansluiten op wat er in de praktijk gevraagd wordt.
Ook zijn er binnen het OPLIS-concept meer mogelijkheden om de
student op te leiden in het eigen onderwijsconcept van de school.
Ook is er als school meer zicht op de kwaliteiten van de studenten
en hun functioneren. Dit biedt de mogelijkheid om de studenten als
nieuw personeel aan de organisatie te binden. Opleiden in school
biedt tevens de mogelijkheid tot taakdifferentiatie binnen de school.
Er zijn immers mentoren nodig en opleiders in school.
Wat gebeurt er al?
Op dit moment vindt OPLIS plaats bij de dalton- en montessorischolen.
De ervaring op deze scholen en punten ter verbetering zijn aanleiding
om OPLIS-beleid voor alle OOadA-scholen te formuleren en verder
vorm te geven.
Hoe gaat OpLIs verder?
In het nieuwe schooljaar wordt OPLIS uitgebreid. Ook De Nicolaas
Maesschool, De Dongeschool, De Merckelbachschool en De Kleine
Reus gaan dan werken met OPLIS. De Burghtschool gaat kleinschalig
starten met het opleiden van studenten van de Universitaire Pabo van
Amsterdam (UPvA), een samenwerkingsverband van de HvA en de UVA.
Het is de bedoeling de UPvA -variant uit te breiden naar andere scholen.
‘Je gaat er samen voor’
Ellen koops vertrekt als directeur van de 9 e Montessorischool
De scholekster. Even terugkijken.
Tien jaar geleden werd je directeur op De Scholekster.
Waarom?
“De school had 97 leerlingen en de onderwijsinspectie keek
nauwlettend toe. Het leek mij een uitdaging samen met het team
de school op te bouwen. Ook sprak het montessorionderwijs mij
aan: de achtergronden en werkwijzen.”
Wat heb je met montessorionderwijs?
“Er mogen verschillen zijn. Bijvoorbeeld in tempo. Ook worden
leerlingen gestimuleerd zelfstandig te werken. Verder willen wij
op onze school kinderen zo hoog mogelijk laten uitstromen door
hun verwachtingspatroon zo hoog mogelijk te stellen. Kinderen
weten dat en worden er ook op aangesproken. Je doet je werkje
niet omdat het moet, maar uit een intrinsieke motivatie, omdat jij
graag ‘helikopterpiloot’ wilt worden.”
De school heeft nu 205 leerlingen en een goede reputatie.
Hoe flik je dat?
“Je gaat er samen voor. Het begon met plenaire vergaderingen
bij de Griek op de Hobbemakade en veel teambuildingsdagen.
Praten over: wat willen wij met onderwijs en zorg? Hoe willen
wij dat bereiken? Wat spreken wij af? Gevolgd door planmatig
werken met een schoolplan, doelen, planningen, ijkpunten. En die
lijn constant in de gaten houden, maar wel flexibel blijven. Nemen
wij de A- of de B-route? Waar zit oponthoud, waar moeten wij
afremmen? Ook goede communicatie, elkaar blijven informeren
en luisteren is zo belangrijk. Als iemand bijvoorbeeld de B-route
pakt, denk ik: waarom ga jij door de rimboe? Wij zouden toch die
snelweg nemen? Dit nemen we mee in de evaluaties.”
Wat zou je zo weer
over willen doen?
“Alles. De hele ont-
wikkeling die het team
heeft doorgemaakt.
Van negen naar negentien
medewerkers,
een verbouwing,
digitalisering,
leerlingengroei,
ouderbetrokkenheid.
Ook veiligheid en
vertrouwen. Dat
kunnen wij leerlingen
nu meegeven.”
Waarom ga je weg?
“Mijn werk zit erop. Het loopt. Ik weet zelfs waar de meterkast
zit. Het is goed dat er nu een ander komt. Bovendien moet ik
mijzelf weer even ontwikkelen. Ik begin na de zomervakantie
op een grotere, reguliere basisschool, De Brink, in Amsterdam-
Zuidoost. Ik moet daar een ander soort leider zijn. Misschien wat
zakelijker.”
Wat gaat in de verhuisdoos?
“Mijn montessoriaanse visie op de ontwikkeling van kinderen
en de planmatige organisatie daaromheen. Verder verhaaltjes
van Toon Tellegen die ik tijdens plenaire vergaderingen voorlas
om te focussen op de dag. En mijn roze latexhandschoenen met
kraaltjes. Ik boende, als dat nodig was, weleens de wc’s met
boterhamzakjes om mijn handen. Het team gaf mij daarop deze
handschoenen. De kroontjes op mijn werk.”
16
17
Amsterdam Toerisme & Congres Bureau

Medewerkeronderzoek
voorjaar 2011
In het voorjaar van 2011 is een medewerkeronderzoek
uitgevoerd onder alle personeelsleden van de
stichting Openbaar Onderwijs a/d Amstel. Doel van
het onderzoek was om helder te krijgen hoe men het
werken binnen zijn of haar school waardeert. In dit
artikel een korte samenvatting van de uitkomsten.
zie voor alle onderzoeksresultaten www.ooada.nl.
zowel binnen teams, medezeggenschapsraden (Mr),
gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (gMr)
en bestuur zal nader gesproken worden over deze
uitkomsten. Ook zullen uitkomsten betrokken worden bij
de totstandkoming van de schoolplannen en het nieuwe
strategisch beleidsplan.
Opzet van het onderzoek
Er zijn vier soorten vragenlijsten in samenspraak met het bestuur
en de GMR uitgezet, omdat niet iedereen hetzelfde werk verricht:
Onderwijsgevend personeel (OP), Onderwijsondersteunend personeel
(OOP), Directeuren (Dir) en Medewerkers bestuursbureau (B).
De basisvragenlijst is gebaseerd op het schoolkwaliteitsinstrument
WMKPO van Cees Bos. Vervolgens zijn er per deelnemersgroep specifieke
vragen aan toegevoegd. De meeste vragen konden op een
vierpuntsschaal worden beantwoord en een gedeelte bestond uit
open vragen.
respons
De respons was ongeveer 60% en dat is voor een onderzoek waarbij
alle medewerkers persoonlijk zijn benaderd aan de lage kant. Per
school is goed zichtbaar wat de respons is.
Aanbevelingen
Bij de aanpak van de aandachtspunten is er sprake van
verschillende verantwoordelijkheden. De directeuren hebben
de verantwoordelijkheid zich te richten op die onderdelen die
betrekking hebben op de school. Het apart gegenereerde
schoolrapport en een benchmark (onderlinge vergelijking) met
de andere scholen vormen de basis voor het gesprek tussen
de directie en het team en de vertaling naar het schoolplan.
Het bestuur en de algemene directie hebben vanuit hun
eindverantwoordelijk de taak zich te richten op de onderwerpen
die schooloverstijgend zijn. Hieronder enkele aanbevelingen die
worden gedaan ten behoeve van het bestuur en de algemene
directie.
1. Binnen een aantal scholen is men van mening dat het
computeronderwijs nog onvoldoende ontwikkeld is. Hoewel dit
in eerste instantie een onderwerp is dat op schoolniveau dient te
worden opgepakt is het denkbaar dat op bovenschools niveau
nog eens goed gekeken wordt of in voorwaardelijke zin nadere
gemeenschappelijke afspraken gemaakt kunnen worden of dat
er vanuit een centrale coördinatie gemeenschappelijke zaken
kunnen worden opgepakt. Een goed voorbeeld hiervan is de
recente gemeenschappelijke aanschaf van digiborden.
2. Op een aantal scholen wordt de personeelsruimte als
onvoldoende te beoordeeld. Hoewel vrij recent een aantal
scholen op dit gebied een grote stap hebben gemaakt is het
wellicht mogelijk een inventarisatie te maken van de huidige
stand van zaken en bij toekomstige huisvestingsaanvragen dit
mee te nemen.
3. Uit het onderzoek komt naar voren dat er in verhouding op veel
scholen onvoldoende afspraken gemaakt worden ten aanzien
van de inrichting van het gebouw/de lokalen. Een uitdagende
en gestructureerde omgeving is een belangrijke voorwaarde
voor de optimale ontwikkeling van kinderen. Overwogen kan
worden dit onderwerp met de directeuren te bespreken en waar
mogelijk nadere (gemeenschappelijke) afspraken te maken.
18
19
sterke punten
■ Kennis van de eigen taak en men weet wat er van hem of haar
verwacht wordt.
■ Voldoende aandacht besteed aan de basisvakken.
■ Weinig lesuitval.
■ Onze school is voor leerlingen en medewerkers een veilige plek.
■ Bestuursbureau heeft een dienstverlenende houding.
■ Eigen initiatief wordt gestimuleerd.
■ Grote betrokkenheid bij de eigen school.
■ Algemene directie durft mensen aan te spreken op hun
verantwoordelijkheden.
■ Taakverdeling directeur en intern begeleider.
Aandachtspunten
■ Structureel werken met Persoonlijk Ontwikkelplan en
bekwaamheidsdossier.
■ Klassenbezoek en gesprekkencyclus.
■ Taakverdeling mt-leden en schooldirecteur.
■ Elke groep heeft overzichtelijke groepsmap.
■ Afspraken over inrichting van het gebouw.
■ Elkaar aanspreken.
■ Uitvoering functiemix.
■ Betrokkenheid bij verbeteractiviteiten.
■ Informatie aan medewerkers door de GMR.
>>>>>>

4. Passend onderwijs, het inspelen op verschillen
tussen kinderen, is een veel genoemd item. Met
name onderwijzend personeel geeft aan hier nog
veel moeite mee te hebben en het vooralsnog
niet als een verrijking te zien. Het geeft wederom
aan dat het van het grootste belang is de verdere
ontwikkeling van het passender maken van
het onderwijs in nauwe samenwerking met de
mensen in het veld te laten plaatsvinden.
5. Veel onderwijsgevenden noemen de werkdruk
en daaraan gekoppeld de uitvoering van het
normjaartaakmodel als aandachtspunt. De
werkdruk dient met name op schoolniveau
onderwerp van gesprek te zijn. Echter, ook het
bestuur dient zich over dit onderwerp te buigen.
Op bovenschools niveau is het noodzakelijk de
afspraken ten aanzien van de hantering van het
normjaartaakmodel aan te scherpen.
6. Aandachtspunt voor de GMR lijkt de
informatieverstrekking aan de teams.
7. Binnen het bestuursbureau is men van mening
dat de balans tussen de capaciteit van het
bestuursbureau en de uit te voeren taken scheef
is. Dit onderwerp behoeft nader onderzoek,
want in drie jaar tijd is het aantal uit te voeren
taken onevenredig gegroeid ten opzichte van de
bureauformatie.
8. Het consequent uitvoeren van de gesprekkencycli
zowel op schoolniveau als bovenschools moet
verbeteren. Hoewel dit vaak het gevolg is van
tijdgebrek zullen de reeds gemaakte afspraken
beter nageleefd moeten worden.
ronald steen
geridderd
zaterdag 25 juni was er een enorme verrassing voor ronald
steen, directeur van de 14 e Montessorischool. Hij werd
geridderd als vrijwilliger tot lid van de orde van Oranje
nassau door de burgemeester van Landsmeer. Dit voor
al het werk dat hij heeft verricht voor de edities van
kunst op kamers in De rijp. Dit kunstevenement
organiseerde hij al jaren met kunstenares sonja
Besselink waarbij in een weekeinde inwoners uit
De rijp kamers in hun huis ter beschikking stelde
als expositieruimte.
Bestsellers en hypes
Waarom jij er bent
In de boekenrubriek Bestsellers and Hypes signaleert
Marianne rozendaal, taalcoördinator op De kleine reus,
leestrends en must haves.
De meest belangrijke waaromvraag
in het leven - Waarom
ben ik er? - wordt in het filosofisch
verantwoorde en zeer vriendelijke
prentenboek Waarom jij er bent
zeker beantwoord. Uiteraard heeft
iedereen op deze vraag een ander
antwoord. Jarige Job die op de eerste
bladzijde zijn vijf kaarsjes uitblaast,
vindt dat je er bent om je verjaardag
te vieren. De kat heeft weer een heel
andere mening: “… om te spinnen. En
een beetje voor de muizen natuurlijk.”
Oma vindt dat je er bent om je door haar
te laten verwennen. Volgens het cijfer
drie ben je er zodat je op een dag tot drie
kunt tellen.
Van elkaar houden speelt een centrale rol
in dit boek. Papa’s en mama’s zijn er om
van elkaar te houden, zusje merkt op dat
je ook van jezelf moet houden en mama
eindigt met de opmerking: “Je bent er omdat
ik van je hou.” Zelfs de dood krijgt een stem:
“Je bent er om van het leven te genieten.”
Genieten wil overigens niet zeggen dat je er
Waarom jij er bent
Wolf Erlbruch
Uitgeverij Querido
bent om de hele dag te lanterfanten, want volgens de bakker ben
je er om vroeg op te staan. En de soldaat denkt dat je
er bent om te gehoorzamen.
Erlbruch gebruikt veel grijsgroen, okerrood en
okergeel in zijn mooie en zeer humoristische
illustraties. De vader en moeder hebben, net als
in een van zijn andere boeken, die typisch lange,
absurd uitgerekte lijven. Verder kom je een
heleboel gezellige, dus ronde en mollige, hoofdfiguren
tegen. De illustraties vormen een prachtig
geheel met de tekst.
Na het lezen van dit prentenboek is mijn
belangrijkste waaromvraag beantwoord:
leerkrachten zijn op de wereld om dit soort
prentenboeken aan kleuters voor te lezen.
Zo geven wij ze niet alleen een warme, maar
ook diepzinnige ervaring mee. En dat … is
precies waar het in een prentenboek voor
deze leeftijdsgroep om draait! Maar ook
in de midden- en bovenbouw zal dit boek
een belangrijke rol in een discussie of een
thema kunnen spelen.
‘LEErkrACHtEn zIJn Op DE WErELD
OM DIt sOOrt prEntEnBOEkEn
AAn kLEutErs VOOr tE LEzEn’
ISBN10: 9045101394
ISBN13: 9789045101392
20
21

DAtuM
tIJD
pLAAts
12 april 2011
13.00 - 15.00 uur
2e Daltonschool pieter Bakkum
Max zit in groep 8 van de 2 e Dalton. Vandaag draagt hij een Coca-Cola hoed.
Hoeden op de catwalk
Zelf gemaakt voor de hoedenshow op de 2 e Daltonschool Pieter Bakkum. Tijdens dit creatieve project beeldende vorming
(bevo) ontwerpen en maken de oudste leerlingen hun eigen hoofddeksel. Zij krijgen hierbij hulp van bevo-leerkracht Sjaak
Jongejan en hoedenmaakster Tineke Koelewijn. Tijdens twee wervelende shows presenteren zij hun creaties op de catwalk,
bewonderd door medeleerlingen en ouders. De leerlingen hangen hun hoedenontwerpen op aan thema’s. Dit jaar zijn dat
‘recycling’ en ‘fotoshoot’. Creëren, samenwerken (de leerlingen werken in tweetallen) en presenteren zijn vaste onderdelen
van het hoedenproject. De show draait voor het tiende opeenvolgende jaar.
Fotografie Pien de Graaf, www.pienacolada.nl
Roel Zaal is bovenbouwleerkracht
op de 9 e Montessorischool De
Scholekster en ICT-coördinator
Sinds wanneer werk je op de 9 e
Montessorischool en in welke
groep (en)?
“Ik draai al 35 jaar verschillende groepen.
Meestal bovenbouw. Ik heb ook
beeldende vorming gegeven, en
een wereldoriëntatie-, techniek- en
computerklas opgezet. Ik werk twee
dagen als bovenbouwleerkracht en
twee dagen als ICT-coördinator.”
Waarom ben je leerkracht geworden?
“Ik kom uit een onderwijsfamilie en heb
zelf op een montessorischool gezeten.
Ik wilde weleens kijken of onderwijs
iets voor mij was. Ik ben op de 9 e
Montessorischool gebleven, omdat ik
constant de vrijheid kreeg mij verder
te ontwikkelen.”
Wat houden jouw werkzaamheden
als ICT-coördinator precies in?
“Ik ondersteun alle klassen op ICTgebied
en zoek software uit om de
leerkrachten te ondersteunen. Onze
externe netwerkbeheerder, Skool,
levert geweldige software, maar het is
wel bewerkelijk alles aan te vragen,
uit te zoeken en te onderhouden. Ik
ben veel bezig richting passend
onderwijs. Ik zoek software, in overleg
met de IB’er, voor kinderen met een
bepaalde problematiek. De software
is helemaal toegespitst op hun
situatie. Hiermee kunnen zij dan op
hun eigen manier werken. De
leerlingen werken met de SkoolMate,
een kleine, op kinderen afgestemde
laptop met touchscreen en met
educatieve software. Zij hebben een
eigen werkprogramma dat op hun
naam staat. Ik kan per kind instellen
waarmee hij/zij gaat werken. Verder
maak ik alles digitaal wat nog niet
digitaal is.”
Waar liggen de uitdagingen voor
de 9 e op ICT-gebied?
“Ik wil graag in de bovenbouw overstappen
naar touchscreens. Die zijn
kleiner dan de digitale schoolborden die
wij nu gebruiken. Touchscreens werken
heel goed in een montessorischool.
De kinderen zijn namelijk allemaal
individueel en zelfstandig met iets
anders bezig, en kunnen met z’n
tweeën samenwerken.”
Wat zou je graag willen veranderen
binnen het onderwijsveld?
“Er worden veel eisen gesteld aan
werken met methodes. Door de
vaste protocollen en streefscores
vergeten wij weleens te kijken naar
het individuele kind. De laatste
tien jaar moeten wij steeds meer
verantwoording afleggen over hoe
je een kind aflevert en dat kost
natuurlijk heel veel tijd. Verder
wordt er op van alles bezuinigd en
dat is jammer. Dat staat een goede
onderwijsontwikkeling in de weg.”
Welk vak zou ingevoerd moeten
worden in de school? En waarom?
“Ik zou verder willen met digitale
projecten. Ons leerlingvolgsysteem
is al voor een groot deel digitaal.
Kinderen doen al veel toetsen op
de computer. Deze wil ik nog meer
inzetten in de klas. Leerlingen
kunnen dan meer en beter informatie
opzoeken en bijvoorbeeld leren om te
gaan met Wikipedia en zelf websites
leren maken. Met het programma
Acadin kunnen meerbegaafde
kinderen aan de gang. Ik zou voor
minderbegaafde kinderen ook met
zo’n programma willen werken.
Verder maken de kinderen al veel
werkstukken digitaal. Al het digitaal
gemaakte werk kunnen ze aan het
eind van hun school periode mee
krijgen op een dvd.
Verder vind ik sociale training erg
essentieel. De Kanjertraining heeft op
de 9 e veel succes. ”
Wie klikken wij de volgende keer
aan en waarom?
“Een gymnastiekleerkracht.” Aangeklikt
22 23

24
In beeld
Basisschool Oostelijke Eilanden