Welcome to Paradise Island! - Constructie Contour

Het eiland Sint Eustatius is nog een oase van rust en prachtige, onbedorven natuur. Natuur die
in stand moet blijven, en daarom kreeg het Oegstgeestse architectenbureau Kontek een wel
heel ongewone opdracht. Creëer een compound met ongeveer twintig woningen inclusief faciliteiten
zoals zwemband, tennisbaan en clubhuis. Alles met een zeer hoog ecologisch karakter
afgestemd op de omgeving, zoveel mogelijk selfsupporting qua energie en water. En oh ja, hou
er rekening mee dat het een hurricane-gebied is met windstoten tot soms zo’n 300 km per uur...
Welcome to
Paradise Island!
Ingenieur Rob Proper werd als architect voor deze uitdaging
aangesteld. Zijn eerste activiteit: kijken wat er op
de eilanden voorhanden was. Dat was niet veel: weinig
arbeiders, zeker als je goed opgeleide krachten zoekt.
Bovendien waren er amper bouwmaterialen. Wel
bestond er zoiets als ‘washmall’: een soort steengruis
dat gebruikt kan worden voor beton. Minimale druksterkte,
maar voldoende om een woning te construeren.
Proper: ‘Al snel kwamen we tot de conclusie dat de
woningen van duurzaam hout moesten worden
gebouwd, maar dat we dat hout ergens anders zouden
moeten kopen. We hebben overal rondgekeken: in
Amerika, Brazilië, etc. Uiteindelijk zijn we uitgekomen in
Indonesië, op het eiland Bali. Daar worden houten huizen
heel veel toegepast, er is meer dan voldoende
gekwalificeerd hout voorhanden en belangrijker nog: er
zijn voldoende en goed opgeleide arbeidskrachten.
26 Constructie CONTOUR najaar 2008
Geheel volgens de wensen van de eigenaars ontwerpen
de architecten van Kontek elk huis. Vervolgens wordt het
ontwerp zodanig gemodificeerd dat de volumes beperkt
blijven, met andere woorden dat de inhoud van containers
maximaal gebruikt kan worden. De autocad-tekeningen
worden vervolgens naar Indonesië gestuurd,
waarna er ter controle werktekeningen terugkomen.
IN DE LOODS
Vervolgens komt het unieke: het huis wordt helemaal
opgebouwd in een loods op Bali, inclusief sanitair,
bedrading, vensters etc. Proper: ‘Als het klaar is, vlieg je
erheen, loop je door je eigen huis en geef je de final
approval. Dit is ideaal, immers alles past en werkt en je
komt niet meer voor verrassingen te staan. Het enige
wat dan nog moet gebeuren, is het huis weer afbreken,
elk onderdeel nummeren en logisch verpakken in de

containers. Logisch in de zin dat als je de container weer
opent, het eerste onderdeel dat je pakt ook het eerste is
dat je nodig hebt.’ Dit opbouwen gebeurt overigens na
zo’n zes weken, want zolang doet het schip erover om
van Bali naar Sint Eustatius te varen.
Hoe kies je dan je apparatuur, zoals sanitair etc.? Proper:
‘Gewoon via internet, heel goedkoop. Voor architecten
is Indonesië echt een walhalla. Alles wat je in
Nederland niet meer kunt doen vanwege de kosten is
daar mogelijk, goed en goedkoop, Je kunt daar een uit
steen gehakt bad kopen voor de prijs van een douchewand
hier bij de Gamma!’
www.knippenga.com
Dan nog iets over de energie- en watervoorziening. Op
Sint Eustatius is het praktisch altijd mooi weer, dus
overdag kun je met zonnepanelen meer energie genereren
dan je nodig hebt. Het waait er ook altijd, dus in
principe is dat ideaal voor windmolens. ‘Maar ja, geen
enkele molen die we tot nu toe onderzocht hebben, is
bestand tegen orkanen, dus daar moet nog een oplossing
voor worden gevonden’, aldus Proper.
Constructie CONTOUR najaar 2008 27

Ir. Rob Proper
Verder regent het weinig, maar áls het regent, dan heel
erg hard en heel veel. Proper: ‘Wat we hebben gedaan
is het volgende: het regenwater wordt opgeslagen in
bakken, gewoon simpele plastic bakken. Die bakken
plaatsen we hoog in de bergen in een soort terrasstructuur.
Overdag, als we te veel zonne-energie hebben,
pompen we daarmee het water omhoog. ’s Avonds laten
we de bakken weer leeglopen. Door middel van generatoren
wordt dan weer nieuwe energie opgewekt.’
Ook worden accu’s gebruikt om energie op te slaan,
maar dan wel op een heel aparte manier. Het bedrijf
AC Propulsion levert accu’s die ingebouwd kunnen
worden in auto’s. Het bijzondere is dat deze auto’s ook
stroom kunnen afgeven aan het huis. In die zin zijn het
dus rijdende energiebuffers. Overdag opladen en de
verkregen energie ’s avonds weer afgeven. Tenzij je er
veel in gaat rijden, merk ik op. Proper: ‘Nou dat valt wel
mee, Sint Eustatius is maar een klein eiland. De maximale
range van de auto is zo’n 350 km, dus je moet
heel wat rondjes om het eiland doen om de accu leeg
Sint Eustatius is een eilandgebied en het op een na klein-
ste eiland van de Nederlandse Antillen. De hoofdplaats is
Oranjestad. Het is 21 vierkante km groot en er wonen
ongeveer 3.300 mensen. De bouwwijze op Sint Eustatius
kent van oudsher veel uit hout opgetrokken huizen, al of
niet in combinatie met gepleisterde muren.
Op 11 oktober 2006 bereikte het eiland overeenstemming
met Nederland over een nieuwe status als ‘bijzondere
gemeente’.
te krijgen. Bovendien hebben we op een aantal centrale
plaatsen (het dorp, het strand) een docking station
gemaakt met zonnecellen. Als je hier je auto parkeert,
wordt hij weer opgeladen tijdens het boodschappen
doen.’
www.kontek.nl
HOE NU VERDER?
Hoe kijkt Kontek naar de toekomst? Proper: ‘Nu we
ervaring hebben met het laten maken van ingewikkelde
houtconstructies in Bali, gaan we dit concept uiteraard
verder uitbouwen. Immers, als je van Bali een huis naar
Sint Eustatius kunt verschepen, waarom dan niet naar
Nederland? Bovendien zijn we gecharmeerd geraakt
van het energieneutraal bouwen, waarbij je breder kijkt
dan het gebouw zelf.’