download als pdf - Vredesbeweging Pais

AMOK Onderzoeksdossier
VD
ALTBMD: het raketschild
als netwerk
Het Europese raketschild van de NAVO krijgt vaste vorm door wapensystemen,
sensoren, hoofdkwartieren en verbindingsstructuren van de centrale NAVO en de
afzonderlijke lidstaten samen te knopen in een groot netwerk. Het technische
probleem daarbij is om zeer verschillende nationaal ontwikkelde wapens, sensoren
en verbindingsystemen met elkaar te laten samenwerken en als één geheel in te
zetten tegen aanvallende raketten.
De naam van dit project is
ALTMBD (Active Layered Theatre
Ballistic Missile Defence).
Het ALTBMD werd in eerste instantie alleen
gepland om bescherming te bieden
voor NAVO-troepen tijdens militaire interventies.
Oorspronkelijk kwam het
voort uit de ervaringen tijdens de Golfoorlog
van 1991, toen militairen van NA-
VO-landen te maken kregen met opgevoerde
Scud-raketten van het Iraakse leger.
Het idee van ALTBMD was om verweer
te hebben tegen vijandelijke raketten
met een bereik van maximaal 3000
km. In 2006 werd begonnen aan de eerste
fase, waarbij het nog niet ging om een eigen
NAVO-raketsysteem, maar om een
commando- en verbindingsnetwerk
waarin de sensoren en hoofdkwartieren
en de raketten van de lidstaten zijn opgenomen.
Met een consortium van bedrijven
uit de VS, Engeland, Frankrijk, Italië,
Nederland en Duitsland werd een eerste
contract afgesloten voor 75 miljoen euro.
In totaal zou ALTBM rond 800 miljoen
gaan kosten.
De beperking ervan is dat de Europese
NAVO-leden zelf niet beschikken over
antiraket-raketten die de vijandelijke raketten
met een middelgroot bereik kunnen
uitschakelen. Voor de verdediging
van hun hele grondgebied (als het niet alleen
gaat om hun troepen) zijn ze vooralsnog
volledig afhankelijk van de Amerikanen
met hun Standard SM-3 raketten.
Iets dergelijks geldt voor de Amerikaanse
satellietsystemen, die bijvoorbeeld
met infrarood apparatuur raketlanceringen
en banen van projectielen
kunnen vaststellen en helpen volgen. Op
27 januari 2011 werd de ALTBMD capaciteit
overgedragen aan de militaire commandanten
tijdens een ceremonie op het
24 VREDESMAGAZINE nr. 1-2012
Combined Air Operations Centre (CA-
OC) van de NAVO in het Duitse Uedem.
Al sinds 2002 liep als een apart project
een haalbaarheidsstudie van de NAVO
over de bescherming van het hele Europese
NAVO-territorium tegen aanvallen
met raketten. De resultaten hiervan in de
vorm van een enkele duizenden woorden
tellend document werden in 2006 gepresenteerd
aan de NAVO-ministerraad en
zijn nog steeds geheim. Het is gissen naar
de reden daarvan, maar er is wel naar
buiten gekomen dat in de studie meerdere
varianten worden uitgewerkt. De
meest simpele ervan is het opvoeren van
ALTBMD om ook territoriale bescherming
te kunnen bieden. Dat zou enkele
honderden miljoenen euro extra kosten.
Voor een tweede variant, waarbij een enkele
Europese raketbasis met bijbehorende
radarsystemen wordt ingericht, zou
tussen de zes en acht miljard euro nodig
zijn. Het meest uitgebreide systeem met
meerdere bases en meer ‘robuustere’ sensoren
zou maar liefst 20 miljard euro
kosten.
TERRITORIALE DEFENSIE
Vorig jaar zijn beide projecten op de NA-
VO-top in Lissabon bij elkaar gekomen
en gecombineerd met het nieuwe fasenplan
van president Obama voor een Europees
raketschild, de PAA (Phased
Adaptive Approach). Daarmee is de Europese
raketverdediging dus territoriaal (in
plaats van alleen voor bescherming van
troepen) en Atlantisch (dus Europees-
Amerikaans) geworden.
Volgens NAVO secretaris-generaal
Rasmussen zou dit plan voor de uitbreiding
van ALTBMD de komende tien jaar
200 miljoen euro kosten (bovenop de al
genoemde 800 miljoen), te financieren
ARROW, ONDERDEEL VAN ISRAËLISCHE
RAKETSCHILD
uit de gezamenlijke NAVO-begroting,
waarvoor alle lidstaten contributie betalen.
Maar het Amerikaanse vakblad Inside
the Army (geciteerd in het CRS-rapport
Missile Defense and NATO’s Lisbon Summit)
tekende hierbij aan: “terwijl de NA-
VO in het openbaar aangeeft dat de kosten
voor de momenteel veronderstelde
functies van territoriale defensie als toevoeging
aan het bestaande programma
nogal meevallen, is het duidelijk dat een
nieuwe open benadering van de architectuur
[voor commandovoering] een aanzienlijke
investering van de NAVO zal
vergen.” En dat op basis van een (alweer)
intern op verzoek van de NAVO uitgebracht
rapport van een adviesgroep uit
het bedrijfsleven. Toekomstige ruzies
tussen de VS en Europa over geld zijn
hiermee ingebouwd, vooral als het Pentagon
de komende jaren als gevolg van de
economische neergang in de VS moet
gaan bezuinigen.
Kees Kalkman